Edisi 12 Februari 2017 | Balipost.com

Page 14

Kruna

14 Cerakén Lengkara Punggelan geguritan puniki kaanggén ngulati basa lan aksara Bali. Kapunggel saking Geguritan Cokli sané kakawi olih Djelantik Santha.

puupu;du(m,

Kaolah antuk : Pangremba Bali Orti

Pupuh Durma 11.eynÉ&mn;,

Yén ring manah, t)tigptuetÀli\*,

tetiga patut élingang, somæun*hirihti,

sampunang iri hati, du2gÓ)eknÓimæl/,

duleg tekén timpal, tnæ$cyk(m8l,

tan percaya karmaphala,

Nyoman Cantiyasa

Nincapang ”Kebhinekaan” miwah Mikukuhin ”Persatuan” RAUH ring ajeng panyatusan siswa SMAN 3 Denpasar sané makasami nganggén pita merahputih ring gidatnyané, ngawinang liang pikayunan Kolonel Inf. Nyoman Cantiyasa. Komandan Korem 163/Wirasatya puniki rauh duaning nagingin uleman Kepala SMAN 3 Denpasar mangda prasida dados inspéktur upacara sinambi ngicén pawarah-warah ngeninin indik nasionalisme. Ring ajeng para guru, pagawé miwah siswa, Cantiyasa nincapang rasa miwah pikayunan “kebangsaan” antuk pasuryak, gending miwah yél-yél. “Panegara puniki kawangun sangkaning utsaha para yowana. Wénten Yong Java, Yong Celebes, miwah pupulan yowana siosan sané masikian tur ngwangun Indonesia. Sinah sampun dados kapatutan mikukuhin tur nyagra kabecikanipun tatkala wénten sané

jagi ngrusak napi malih ngentosin,” baos Cantiyasa. Makasami siswa, guru, miwah pagawé malinggih ring lapangan sinambi miragiang pawarahwarah sané taler kaselingin antuk joke. Antuk kawagedan Cantiyasa mabaosan ngawinang para pamilet sumeken miragiang sekancan tetuek sané kaicénin, saha nincapang rasa miwah manah kebangsaan mangda sayaga nyagra keutuhan NKRI. Sangkaning éling ring kawigunan taler kalewihan para yowanané riwekasan, Cantiyasa mapikayun yéning prasida matemu wirasa sareng para yowana wantah parikrama sané mabuat pisan. Tetujonnyané mangda prasida kapolihang gatra sané patut indik makudang-kudang pikobet sajeroning kahuripan utamanipun indik berbangsa taler bernegara.

ptutãÌsih*,

ELING ring kawigunan pangajah-ajah utawi pendidikan sané becik ngawinang Dede Setyadhi – asapunika Ipun ketah kasambat nyelehin nglanturang parikrama pendidikan. Yadiastun jagi matilar saking kulawarga utamanipun oka istrinyané sané kantun alit pisan. Ngabdiang raga ring widang pendidikan ngawinang dané sané mapeséngan Made Dwi Setyadhi Mustika ngangsan eling ring panglimbak pendidikan sané becat tur dinamis pisan. Pikayunan kadi asapunika sané ngawinang dosen Fakultas Ekonomi dan Bisnis Universitas Udayana puniki mapikayunan jagi nilarin Bali tur meneng ring Kota Bandung jagi nglanturang pendidikan ipun. Dosén ring Fakultas Ekonomi dan Bisnis ring UNUD saking warsa 2008 puniki sampun muputang parikrama pasca sarjananyané ring Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta sané mangkin jagi nabdabang tur muputang parikrama pendidikan jenjang doktor ipun ring Universitas Padjajaran, Bandung. “Makasami kramané majanten manggihin pariindikan sané méweh pisan duaning patut kaselehin. Minakadi jagi nilarin pianak sané kantun alit pisan jagi nabdabang pendidikan. Sakéwanten ngamargiang kahuripan puniki patut setata

patut bresihang, m\Ñkyuensu]nÓi.

Mangda kayune sushanti. 12.r&b)bewos/,

Ring bebaos, ptætenptutÀinÇ)p*,

patpat ne patut incepang, smæun*mbewosewci,

sampunang mabaos weci, mmisu;mn)m;,

mamisuh manemah, mbewosÐs(hp$gt/,

mabaos kasar apergat, e\orh*sentnê±kÓi,

ngorahang sane tan yukti, d)m)nßemobd/,

demen mamobad, misunptutÐ)lidin/,

misuna patut kelidin.

Isin Gumi

Ngayatnain ”Narkotika Cair”

Sidik, Seririt Ring tengahing pakraman sampun naanin panggihin titiang krama ngisep sakadi roko elektrik sané prasida ngamedalang anduk makudus. Napiké nika rumasuk narkotika sané

kategesang ring ajeng? Iriki para rerama taler patut nguratiang pergaulan pianaknyané. Putu Karsini, Banjar Narkotika cair punika lewih parah, napi malih macampuh ring inuman. Sang sané ngawigunayang pacang lemes miwah nénten wénten semangat. Tunas titiang, peredaran-nyané nénten nglimbak. Tanaya, Singaraja Angganing BNN mangda ketah nglaksanayang rahasia ring genah-genah iburan. Minakadi ring genah hiburan malam, kapékapé sané wénten, rauh ring ka désa-désa. Ketah, genah-genah punika becik kanggén genah transaksi narkotika. (ama)

Goak, Bruak, ”Hoax”

TATTWA Agama Hindu Sad Atatayi sampun nepasang, bogbog, linyok, raja pisuna utawi mresa, nénten kapatutang ring tata-titi pasametonan, duaning ngranayang anak tios sebet, nyakit ati, méhméh manemu pati. Nangingké sané mangkin malah ketah, sat dados camilan siang latri, amik-amikan raina wengi, alitalit katekaning sang sampun sepuh nitiasa ngambel ponsel. Élah, aluh tan pawates lemuh jriji tangané sakama-kama klak-klik klak-klik nyurat gatra bogbog magendol, rena ngraja pisuna, bruak-bruak kadi goak nguncar hoax ring media sosial tembung-tinembung, timbaltinimbal, saling saurin. Mahaguru GPB Suka Arjawa (Bali Post, 13 Januari 2017) maosang, kasujatiané medsos katah kawigunannyané ring pajagatan pradé kawigunayang

nganutin tatakrama, nartayang gatra sané patut lan becik kauningin olih para sameton sajebag jagat. Nanging yéning anggén sarana nyurat gatra bogbog, raja pisuna, punika sané metu pikobet. Hoax sampun dados pikobet ageng ring Indonesia, duaning ébek déning pisuna, nyelékin anak tios, misunayang wong lén antuk nartayang kawéntenan sané tan wénten. Sang ksépania, bogbog, melog-melog, mresa, raja pisuna nénten kadadosang olih Sang Hyang Agama, kabaos nilar dharma, yadiastun wénten gumanti baos-baos bogbog sané kapatutang olih sastrané, mapan tetujoné becik, mapuara patut mawasana luih.

8 x 3 = 25 Kalih sisia pasraman ring Tiongkok majugjag makenyatkenyatan uat baong, kadi pagu-

negara siosan sané sampun karauhin kanggén nincapang kawagedan indik kemiliteran kantos akéh penghargaan sané sampun kapolihang. Pecak Kopassus puniki taler mapiteket mangda krama utamanipun para yowana nénten kimud tur mayus magarapan. Duaning sané kayun makarya sumeken, malajah sumeken sané majanten jagi ngamolihang pikolih becik ring kahuripan sané sayan méweh sakadi puniki. (ast/was)

Becikang Nglanturang Pendidikan

sané ngawinang duskreti,

Singaraja FM 92,0 Mhz raina Anggara, 07 Fébruari 2017 lintang. Komang Yasa, Lovina Jaman sayan canggih minab nika sané ngawinang sayan élah narkoba sané sorohnyané kantun anyar kaédarang. Sakadi mangkin, kabaosang maédar narkotika cair. Soroh punika sinah durung samian warga nguningin sakadi napi, mawinan majeng para petugas sané mapaiketan mangda nyobyahang majeng krama.

“Tiang matur suksma majeng SMAN 3 Denpasar duaning sampun ngicén tiang galah mabaosan iriki. Ngupapira miwah ngamecikang kebhinékaan ring panegara Indonesia wantah kapatutan titiang ring TNI pinaka ‘garda terdepan’,” baos dané. Perwira saking Buleleng puniki taler nyatuayang indik anggannyané, napi kémanten sané sampun kajangkepang tur kakaryanin sané prasida ngawinang dané kajudi dados manggalaning ring Korem 163 Wirasatya. Satua daweg dané yowana, tigang dasa warsa lintang taler kadartayang. Satua tatkala dané kantun masekolah ring SMAN 1 Singaraja kalanturang antuk nyarengin seleksi AKABRI tur prasida dados pamilet sané pinih becik. Sios punika taler kasatuayang indik makudang-kudang

Dede Setyadhi

sen\win*dusÐÌti,

PARA sindikat narkoba terus nglimbakang produk illegal-nyané. Ipun sampun nglaksanayang inovasi wentuk cair. Yadiastun punika, BNN sampun prasida nguningin soroh produk inucap. Produk cair inucap kasengguh 4-Chloromethcathinone (4-CMC). Ring Indonésia kasub antuk aran “Blue Safir” utawi “Snow”. Narkotika soroh anyar puniki prasida kauwah dados wentuk serbuk utawi kacampuh inuman utawi liquid roko elektrik utawi “Vape”. Antuk kahanan sakadi punika, krama kaaptiang mangda lewih yatna santukan makéh soroh narkoba baru sané kasinahang taler kaédarang. Parindikan inucap kategesang Kepala BNNP Bali, Brigjen Pol. Putu Gede Suastawa wawu puniki. Parindikan punika kabligbagang ring sajeroning acara Isin Gumi Radio

Redité Pon, 12 Februari 2017

let babuang buang, tan wénten purun ngalah ring pajugjagan, nyugjagang indik panados 8 x 3. I Tambet kukuh 8 x 3 punika 25. I Waged kekeh 8 x 3 punika 24. Doning pada-pada kekeh, pada-pada kukuh, ten dados kikih, ten dados kékéh, napi malih kokoh, wastu sareng kalih matohtohan. I Tambet sanggup munggel baongipuné padidi yén jakti 8 x 3 punika 24, nanging I Waged mangda las ngelés songkoknyané yéning 8 x 3= 25. Sada kenyem Dang Guru nepasang 8 x 3 pada tekén 25, boya 24. I Waged netesang, napi mawinan Dang Guru purun mogbog nga-hoax (?) maosang 8 x 3= 25? “Ning… Guru, kéto masé Cening, pedas seken nawang 8 x 3 = 24. Kéwala yan busan Guru nepasang 24, pasti Cening lakar nyelsel padéwékan aidupan, sawiréh I Tambet

réalistis,” baos Dede Setyadhi mekaengan. Rerama saking Putu Kania Vasthi P.S. puniki eling ring indik kasuksésan nénten medal saking luuring langit sajabaning patut setata kautsahayang tur kasarengin antuk misadia nandakin sakancan pikobetan sané jagi medal. Dede Setyadhi taler ngrasayang sapunapi rasa sabet tatkala nilarin kulawarga sané wawu kawangun makudang-kudang bulan puniki napi malih sangkaning sampun wénten pianak. Sakéwanten risampunné polih matetimbang sareng kurenan miwah kulawarga, sinah pikayunan dané jagi nglanturang parikrama inucap sayan-sayan ngagengang. Dané kantun eling ring pabaos reramanyané inggih punika napi sané kamargiang utawi kalaksanayang olih Dede Setyadhi mangkin punika wantah taler kamargiang majeng ring pianaknyané, napi malih dané taler prasida budal ring makudang-kudang galah embang sané kadruénang. Yadiastun méweh pisan tatkala ngawit nilarin kulawarga, nanging kasuén-suén sayan dangan tur taler prasida nambanin rasa rindu ring kulawarga antuk matélponan. Sios punika Dede Setyadhi taler patut lascarya nilarin pakaryan sané sampun ka-

Kruna Basa Bali

AKSARA BALI

1.

brebeh

1.

bÊb);,

1. kesusahan

2.

bringket

2.

bÉi\Ð)t/,

2. mengkerut

3.

candi

3.

cnÑi,

3. gapura

4.

craki

4.

cÉki,

4. kotak kayu

5.

daha

5.

dh,

5. gadis

6.

galir

6.

gl^,

6. molor

7.

garba

7.

g(b,

7. rahim

8.

gasir

8.

gs^,

8. lancar

9.

geduh

9.

g)du;,

9. rawa

10.

k)p(,

10. kembang

10. kepar

sahasa lakar nugel baong iané padidi. Mula 24 dané beneh, 25 totonan beneh-benehan.” Wawu I Waged tatas, napi mawinan Dang Guru maosang 8 x 3 = 25, boya 24. Doning bogbog Dang Guruné punika matetujon nylametang angkihan I Tambet mangda ten padem ngawag, mawinan 25 lan 24 iwawu pada-pada patut, sami-sami beneh, kabaos kebenaran besar lan kebenaran kecil. Pastika kantun éling sadaweg alit, sami seneng malinggih ring galengé, mapan silit tis lemuh enjit-enjit. Anaké lingsir mogbogin mangda ten malinggih ring galengé duaning makada busul. Malih nénten kadadosang macarikan yéning ngajengang. Madaar ten dados majujuk, nyanan dados péngkang. Katah malih pawuwus sakadi mogbogin, nanging kasujatiané wantah anggén jalaran nyobiahang sané patut antuk carita sané aluh.

Satru Wenang Linyokin John. F. Kennedy, Presiden kaping-35 Amerika Serikat naenin mabaos: ada dua kesalahan besar manusia, yaitu berbohong, dan membuat kebohongan baru untuk menutupi kebohongan sebelumnya. Wénten taler sang wikan maosang: berbohong hanya akan membuat kamu tenang untuk sementara, tetapi menderita untuk selamanya. Sesobiahang wawu pastika negesang yéning bohong utawi bogbog punika nénten becik. Indik bogbog sané patut lan tan patut, wénten kategesang ring Kekawin Niti Sastra wirama Aswalalita: Mresa kita ring triyak dasani warsa papa linakonta kojaringaji, sama-sama manuséka sata warsa durgati bhinukti yan mresa kita, yadi kita mitya ring widhi sahasra warsa lawasing kapataka kita, guru lininyok-linyok tan hana hingganing tahunananta papa katemu. Pakéling ring ajeng

Bahasa Indonésia

negesang, napi malih ring sesamén sameton, ring Dang Guru, bilih-bilih ring Hyang Widhi, kadi rasa ring ubuan/sarwa sato nénten dados bogbog. Bogbog ring ubuan, dasa tiban kalebok ring kawah, bobog ring sesamén manusa keni satus tiban, ring para déwa keni siu tiban, lan ring paragayan guru salamin-laminnyané dados entip kawah. Sakémawon lantur kategesang wénten lelima pawilangan mresané sané dados kalaksanayang ten keni papa dosa inggih punika: ri kala ngawéntenan papéstayan, matemu samara ring paturon, ngemit

laksanayang saking kantun ring SMA. Alumnus SMAN 3 Denpasar puniki becik pisan dados penyanyi, MC taler ketah dados juri utawi panodia ring makudang-kudang pacentokan matembang utawi magending. Sampun akéh ngamargiang pakaryan saking kantun alit, lanang sané embas ring “Kota Serombotan” Klungkung punika taler sampun kasub dados penyanyi ring warsa 2000an sadurung dané makarya dados dosén. Nenem album kompilasi miwah asiki album solo sampun kamedalang dané tur ring silih sinunggil tembang sampun ngawinang dané ngamolihang penghargaan dados penyanyi anyar lanang pinih becik ring parikrama pacentokan Gita DenPost Award (GDA) 2004. Yadiastun sering matembang nanging Dede Setyadhi taler ngamargiang parikrama ring indik public speaking. Kakawitin antuk dados panyiar radio nyantos dados présénter berita Bali TV ngawit warsa 2011 sané lintang. Sios saking madué prestasi dados présénter ring acara lokal, Dede Setyadhi taler ketah ngamolihang pakaryan dados MC ring acara nasional minakadi acara pernikahan, seminar, gathering miwah sané siosan. “Yen tiang jakti nénten ja bes sebet tatkala nénten prasida dados MC miwah magending ring galah sané mangkin, duaning risampunné budal saking Kota Bandung tur muputang parikrama pendidikan S-3 majanten pakaryan punika prasida margiang tiang malih,” baosnyané makenyem. Dede Setyadhi malih maosang akéh madué pakaryan taler tuuh sané ngangsan ngelihang boya ja pikobetan sané prasida nambakin pikayunan jagi ngamargiang hobi. Duaning yadiastun sibuk, dané nyinahang raga prasida ngamolihang préstasi ring nasional. Silih sinunggil inggih punika Duta Bahasa ring Nasional warsa 2010 sané lintang. Saking sakancan parikramasané sampun kamargiang, dané ngaptiang pisan mangda para yowanané prasida ngajiang sakancan galah sané kadruénang. Duaning galah sané sampun nglintang jakti nénten prasida kaetut tur karereh malih, dadosné jagi ngametuang pariselsel tatkala nénten prasida becik ngawigunayang galah punika. (ast/was) arta brana, ngemit pramana jiwa antuk nglinyokin ya i musuh, lan rikalaning macanda magegonjakan. Yén amunika teges Sastrané, sepatutné i manusa nénten purun mogbog, takut kalebok ring kawah. Mangkin mabalik, bogbog dados camilan sarainaraina, kadi goak, ngruak hoax, amrih sukaning awak, tan ton laraning wong lén. Malah kanggén gegonjakan, ten ajerih mogbog, mangda wekasan malabuh ring kawah, wastu sida kacunduk sareng artis sané jegég-jegég. (I Madé Suarsa)

Redaksi nerima reriptan profil mabasa Bali miwah Indonésia (pinih akéh 3000 huruf) jangkép sareng foto profil. Profil mangda kakirim ring alamat : Bali Post Jalan Kepundung 67 A Dénpasar. Taler dados ring email : bali.orti@yahoo.com


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.