Mirjam Kerkhof op de bres voor vervolgde christenen
Krokusbolletjes
Voor de zoveelste keer die nacht ging m�n telefoon af: “Luchtalarm voor de regio Kramatorsk, ga naar de dichtstb�z�nde schuilkelder!” Het begon na twee weken te wennen. We waren in Oost-Oekraïne, vlak b� de frontlinie. Overdag filmden we het werk van Galina, Andrej en Sergej. Moedige christenen die besloten hadden in dit oorlogsgebied te bl�ven. Om er te z�n voor mensen die niet weg konden. De grauwe stad was leeg en overdag waren op straat vooral militairen te zien. W� hadden voor de nacht onderdak gevonden in een van de leegstaande appartementen. Omdat ik die vroege zondagmorgen de slaap toch niet meer kon vatten, besloot ik een wandeling te maken. Er waaide een gure wind en de eerste natte sneeuw viel. Een paar huizenblokken verder, recht tegenover een verwoest gebouw, zag ik een ouder echtpaar. H� gehurkt, z� met een zakje in haar hand. Dichterb� gekomen zag ik het: met z’n handen maakte h� de aarde los en stopte er een paar kleine krokusbolletjes in. Met een zachte beweging dekte h� ze toe, alsof h� wilde zeggen: “Ooit wordt het weer lente, zelfs hier.”
Meer had ik die zondagmorgen niet nodig.
Arjan Lock
EO-directeur en presentator
Hoop aan het front in Oekraïne
Rond de kerstdagen komen er twee nieuwe afleveringen van het EO-programma Kerst onder vuur uit. EO-directeur Arjan Lock gaat opnieuw richting het front in Oekraïne.
Daar ontmoet h� enkele oude bekenden. Een emotioneel weerzien met Pavlo, de vr�willige aalmoezenier die met z�n bus overleden soldaten thuisbrengt. Een onmensel�k werk, zonder einde. Houdt h� het nog vol? Ook ontmoet h� Andrej, die met gevaar voor eigen leven brood en goederen brengt b� de laatste mensen aan de frontlinie, vaak oudere mensen. Z� kunnen of willen niet meer weg. En wat is er terechtgekomen van pastor Oleksander? Toen z�n zoons naar het front gingen, voelde h� zich verantwoordel�k om ook te gaan en verruilde h� de preekstoel voor de loopgraven. Daarnaast
bezoekt Arjan Lock voor het eerst een zogenaamde militaire hub vlak achter het front. Dat is een relatief veilige plek waar frontsoldaten zich even kunnen terugtrekken om op adem te komen voordat ze weer terug moeten naar het front. De vaak jonge en getraumatiseerde soldaten kunnen hier hun kleren wassen en gebruikmaken van een warme douche en een houtgestookte sauna. Even een paar dagen een echt bed en een warme maalt�d, net als thuis. Sergej, die de hub met hulp van vr�willigers en donateurs uit heel Oekraïne opzette, is als een vader voor hen. Een luisterend oor of een sterke schouder als er even geen woorden z�n.
Kerst onder vuur
24 december 21.50 uur, NPO 2 en 25 december 23.40 uur, NPO 2
Nieuwe uitgaven
In 2025 zien het nieuwe magazine HOOP en het allereerste EO Metterdaad-puzzelboekje het levenslicht. Beide uitgaven staan garant voor waardevolle inhoud, ontspanning en bezinning.
Het magazine HOOP biedt een unieke mix van verhalen en verrassende content. In HOOP lees je meer over het werk van EO Metterdaad en haar inzet voor ontwikkelingsprojecten wereldw�d. De 48 pagina’s z�n gevuld met onder andere:
• Een k�kje achter de schermen: ontdek hoe b�zondere projecten tot stand komen.
• Makers aan het woord: inspirerende interviews met mensen die betrokken z�n b� het magazine en EO Metterdaad.
• Verhalen van roeping: lees over mensen die door God z�n geïnspireerd om betekenisvolle stappen te zetten.
Vraag maar!
Vraag:
Onlangs hield EO
Metterdaad noodhulpacties voor het Midden-Oosten en Soedan. Hoe worden noodhulpprojecten eigenlijk uitgevoerd?
• Fotoreportages: prachtige beelden die je raken en verbinden.
• Recepten en w�sheden: tips voor lichaam, ziel en geest.
• Paper goodies en puzzels: twee creatieve en uitdagende puzzels die je laten ontspannen én prikkelen.
Voor liefhebbers van hersenkrakers komt EO Metterdaad met een twintig
pagina’s tellend puzzelboekje. Dit boekje bevat een brede variatie aan puzzels, waaronder woordzoekers, kruiswoordpuzzels, filippines en B�belse kennisvragen. Laat je raken door de verhalen, geniet van prachtige fotografie en zet je hersenen aan het werk met uitdagende puzzels.
Zowel HOOP als het EO Metterdaad puzzelboekje z�n in 2025 gratis aan te vragen b� EO Metterdaad.
EO Metterdaad werkt alt�d via christel�ke, Nederlandse partnerorganisaties die ter plekke z�n of samenwerken met lokale organisaties die de taal en cultuur kennen en snel kunnen handelen. Acute noodhulp bestaat vaak uit middelen voor de eerste levensbehoefte, zoals voedselpakketten, schoon drinkwater en noodopvang. Voordat we de fondsen besteden aan projecten, vragen we de betrokken partner(s) om een projectvoorstel. Er wordt nauwkeurig gekeken of de uitvoerende partner betrouwbaar is. Van elk project leggen we documentatie vast, zoals een projectvoorstel, communicatieplan, rapportages en eindevaluatie. Na de besteding van het geld kr�gen we van elke partnerorganisatie een rapport over de bestedingen en sluiten we de noodhulp af. Via onze (online) communicatiekanalen informeren we onze donateurs hoe het geld is besteed.
Heb jij ook een vraag aan EO Metterdaad?
Stel hem via metterdaad@eo.nl
Dankzij deze koe heeft Vouern weer hoop
Vroeger had Vouern uit Cambodja haar eigen land en koeien, tot haar man ziek werd en ze alles moest verkopen om de behandelingen te kunnen betalen. Toen h� overleed, had Vouern niets meer.
“Het is door m�n leeft�d lastig om te werken”, legt ze uit. “Ik ben afhankel�k van m�n kinderen, maar z� hebben ook geldproblemen en eigen kinderen om te voeden." Omdat Vouern op leeft�d is en geen inkomen heeft, besloot de dorpsraad samen met EO Metterdaad-partnerorganisatie Fountain of Hope om haar een koe te geven. Door de komst van deze koe kan Vouern weer beter voor zichzelf zorgen en heeft ze een eigen inkomen. Naast Vouern worden nog veel meer gezinnen in Cambodjaanse dorpen geholpen om uit armoede te komen.
Andrej helpt dorpelingen in de frontlinies van Oekraïne
‘Eng? Natuurlijk, maar deze mensen hebben onze hulp zo hard nodig’
Vrijwillig naar de frontlinies in Oekraïne gaan, waar raketten, droneaanvallen en kogels je leven elk moment kunnen wegvagen? Andrej Malov (52), getrouwd en vader van twee kinderen, doet het. Al jarenlang. Om straatarme Oekraïners te helpen die – met de moed der wanhoop – proberen te overleven in hun kapotgeschoten woonplaatsen.
H� weet niet eens meer precies wanneer h� ermee begon, vertelt Andrej via een videoverbinding.
“Rond 2012, denk ik. In ieder geval al ver vóór de grootschalige Russische inval van 2022. Toen vocht Oekraïne ook al, tegen de separatisten. Zelf ben ik geboren en getogen in de Donbas-regio. In 2015 verhuisde ik naar een andere regio. Maar ik ben vr�wel constant hier, in de Donbas. Dicht b� het steeds verschuivende front. De nood van de mensen hier is alleen maar groter geworden. We helpen ze vooral met drinkwater, waar een enorm gebrek aan is. Maar we delen ook brood uit, want er z�n b�na geen bakker�en meer. En we bemoedigen hen vanuit het evangelie.”
Voor ons is het moeil�k te begr�pen waarom sommige mensen daar, zo dicht b� de Russische aanvalstroepen, bl�ven wonen.
“Dat doen ze omdat het voor niemand eenvoudig is alles achter te laten wat je lief is: je land, je huis, je
bezittingen. Zelf had ik de mogel�kheid m�n huis te verkopen toen ik in 2015 verhuisde, maar de mensen hier zitten in een heel andere situatie. We sporen mensen vaak aan om te evacueren nu het nog kan. Soms laten ze zich alsnog overhalen en kunnen we hen evacueren, maar vaak is dat zinloos. Ze willen gewoon niet weg. En in zekere zin snap ik dat wel. Want het eerl�ke verhaal is dat onze regering weinig kan doen voor alle mensen die inmiddels vluchteling z�n in eigen land.”
Het is nóg moeil�ker te begr�pen waarom j�, dag in dag uit, je leven riskeert om die achtergebleven dorpelingen in de frontlinies te bezoeken.
“Militairen riskeren hun leven, en vr�willigers zoals ik ook. De oorlog is nu eenmaal een t�d waarin mensen risico’s lopen – ieder op z’n eigen manier.”
Het moet doodeng z�n, zo dicht b� het Russische vuur komen om men-
sen in nood te helpen… Andrej spreidt z�n handen. “Eng? Natuurl�k vind ik het eng. Maar deze mensen hebben onze hulp zo ontzettend hard nodig. Onderweg ontmoet ik zo veel mannen, vrouwen en zelfs kinderen die alles hebben verloren, die volledig gedesoriënteerd en verward z�n… Iedereen is zo moe van deze oorlog.”
Hartverscheurende ervaringen
Ook h�zelf voelt zich soms helemaal leeg, noteerde h� vorig jaar eerl�k in een dagboek:
Vanwege de eindeloze verhalen van p�n en verdriet. Vanwege verwoeste toekomstdromen. Verloren levens. Gedoofde ogen – vooral die van kinderen, schuilend t�dens beschietingen in kelders. Vanwege kleurloze gezichten. Mensel�k leed.
“Maar”, zegt h� met een hand op z�n borst, “het is nu gewoon niet de t�d om b� de pakken neer te zitten en het verdriet de vr�e loop te laten.
Ik denk dat ik m�n emoties in zekere zin onderdruk, om het vol te kunnen houden. M�n zoon vroeg me een t�dje geleden, toen we een keertje samen in de auto zaten: ‘Papa, wat gaat u doen als de oorlog straks voorb� is?’ Ik antwoordde: ‘Dan zal ik huilen. Eindeloos huilen.’”
Spookstad New York
Veel vaker dan hem lief is, kwam h� de afgelopen jaren ook zelf onder vuur te liggen t�dens z�n hulpreizen. Dan moest h� b�voorbeeld in de kelders van kapotgeschoten huizen schuilen t�dens artilleriebeschietingen. Soms samen met gezinnen met jonge, doodsbange kinderen. Ook Russische drones vormen een permanente dreiging. “Een t�dje terug was ik met m�n vriend en collega-vr�williger Sergej in een stad die je misschien wel van naam kent: New York, in de regio Bachmoet. Die plek ken ik al sinds m�n jeugd. Zoals zo veel plaatsen hier, is New York veranderd in een spookstad. We zaten in onze bestelwagen, volge-
stouwd met hulpmiddelen. Opeens zagen we een drone recht op ons afkomen. Vliegensvlug sprongen we uit de auto. Die werd een paar seconden later vol geraakt door een granaat en compleet verwoest. Ik was er maar v�f meter vandaan. Het is alleen dankz� Gods genade dat we het er beiden levend vanaf hebben gebracht en zelfs niet gewond z�n geraakt.”
Zwaar onder vuur
H� geeft nog een voorbeeld. “Eerder vandaag was ik van plan naar een bepaald dorp te gaan, dat in de richting van Donetsk ligt. Daar is een plek waar we vaak water distribueren. Maar m�n lokale contactpersonen waarschuwden me: ‘Ga er niet heen, die plek ligt momenteel zwaar onder vuur.’”
Na een korte stilte: “K�k, dit werk is alt�d gevaarl�k. Maar je weet nooit hoe gevaarl�k precies.”
De grilligheid en daarmee de onvoorspelbaarheid van de oorlog z�n voor hem een dagel�kse realiteit.
Verspreid deze Kerst hoop in Oekraïne
Ook deze winter, nu de dagen kort en koud z�n, gaat Andrej door met z�n bezoeken aan plekken langs de Oekraïense frontlinies. In samenwerking met EO Metterdaad-partner Kom over en Help, geeft h� de daar nog wonende mensen wat ze het meest nodig hebben. Vooral drinkwater en brood. Ook bemoedigt h� hen vanuit Gods Woord. J� kunt mensen als Andrej steunen en hoop brengen aan de bewoners van de frontlinies. Help je mee? Maak een kerstgift over naar NL 88 INGB 0000 300 300 o.v.v. ‘Oekraïne’, of gebruik de QR-code. Alvast hartel�k dank!
Metterdaad.nl/oekraine
‘Mijn zoon vroeg: ‘Papa, wat gaat u doen als de oorlog straks voorbij is?’’
Zoals voor iedereen op alle plekken waar h�, gedreven door Gods liefde, hulp biedt. “Dat zorgt uiteraard voor veel stress: je weet maar al te goed dat een situatie in een handomdraai compleet kan veranderen.”
‘Vrede op aarde’
Dat laatste heeft onder andere te maken met de al genoemde drones, die de Russen momenteel massaal inzetten. “Daarmee houden ze elke beweging op de grond in de gaten. Hun drones zien alles. Daardoor kunnen w� helaas nooit al te lang op één plek bl�ven: veel te gevaarl�k. We moeten steeds snel verder, om geen doelwit te worden.”
Binnenkort vieren christenen wereldw�d Kerst. Kun je, na alles wat je de afgelopen jaren hebt gezien en meegemaakt in deze verschrikkel�ke oorlog, nog wel ‘vrede op aarde’ zingen?
Andrej glimlacht. “Gelukkig wel. Zelfs in deze moeil�ke omstandigheden kunnen we Gods almachtige hand opmerken. Ondertussen willen we hoop en vreugde bl�ven verspreiden, door water, brood én bemoediging uit te delen. Zodat alle mensen in deze frontgebieden weten: we z�n hier niet vergeten.”
Bedankt!
De boerengezinnen in Malawi en de kinderen in Congo zijn ontzettend
blij met jouw gift, die hun levensomstandigheden heeft verbeterd.
Malawi: € 296.000
In Malawi kampen mensen met droogte en tegenvallende oogsten, maar een duurzame landbouwmethode zorgt voor een betere oogst. Dankz� jouw donaties hebben veel mensen over deze methode geleerd en hebben ze tot wel 4x meer oogst!
De methode van Tree of Life draait om voedsel verbouwen op een manier die de grond niet uitput, maar juist zorgt dat deze vocht vasthoudt en vruchtbaarder wordt. In een van de afleveringen over Malawi zag je Duncan. H� en z�n vrouw z�n dit project gaan leiden in hun dorp en een half jaar later stond er een prachtige tuin. Ze hebben nu het hele jaar te eten én kunnen een deel van de oogst verkopen. Van z�n gespaarde geld bouwt Duncan een winkeltje. In een ander dorp doet honderd procent van de inwoners mee! En er staan nu acht dorpen op de agenda waar de inwoners ook een training zullen kr�gen.
Congo: € 250.000
De sloppenw�k van Kinshasa in Congo is een van de smerigste en gevaarl�kste sloppenw�ken ter wereld. Dankz� jouw hulp komt er een centrum waar kinderen weer even kind kunnen z�n.
De meeste kinderen hier kunnen niet naar school vanwege armoede. Ze hebben regelmatig dagenlang niets te eten en er is geen toegang tot goede gezondheidszorg. Daar komt nu verandering in. Christ’s Hope Nederland heeft een basisgebouw neergezet waar de stichting kinderen kan opvangen. Hier kr�gen ze onderw�s en persoonl�ke begeleiding, ontvangen ze dagel�ks een warme maalt�d, en er is medische zorg. Teamleider Glenn Vantieghem vertelt: “Het gebouw beslaat wel 250 vierkante meter. Dankz� de structuur kunnen kinderen ongeacht de weersomstandigheden buiten spelen. Alle eer aan God! En bedankt voor jouw steun.”
Project
Meer medische hulp voor inwoners van Madagaskar
Hoe staat het ervoor met een EO Metterdaad-project waar jij recent voor gaf? Dit keer: een nieuw vliegtuig voor Mission Aviation Fellowship (MAF), in te zetten voor medische hulp in Madagaskar.
Er is geld nodig voor een nieuw vliegtuig voor MAF in Madagaskar. Dit vliegtuig maakt medische hulp, ontwikkelings- en noodhulp, onderw�s en verspreiding van het evangelie mogel�k.
Start campagne: 09-2024
Opbrengst: € 358.000
Bij de start
Het vliegtuig waarmee MAF in Madagaskar vliegt, is na 33 jaar dringend aan vervanging toe. Het heeft vaak onderhoud nodig, waardoor het niet genoeg ingezet kan worden voor hulpverlening.
Einddoel
De aanschaf van een nieuw vliegtuig, namel�k een Cessna 208b Grand Caravan EX. Dit vliegtuig heeft meer zitplaatsen, meer laadruimte, minder onderhoudskosten en is veiliger.
Waarom is dit project belangrijk?
“Er wonen ongeveer twintig miljoen mensen in de plattelandsgebieden van Madagaskar”, vertelt Annika van Oosterom, projectmedewerker b� MAF Nederland. “Z� leven geïsoleerd van de buitenwereld. Er is slechts zesduizend kilometer aan verharde wegen, terw�l Madagaskar ruim veertien keer zo groot is als Nederland – en w� hebben 142.000 kilometer aan verharde wegen. De inwoners van Madagaskar leven dan ook zonder toegang tot hulp, voorzieningen en het evangelie. MAF bereikt zo’n 55 landingsbanen, waardoor de gebieden in de buurt toegang hebben tot medische hulp, ontwikkelings- en noodhulp, onderw�s en het evangelie. Ook vinden er medische evacuatievluchten plaats – die vaak het verschil tussen leven en dood uitmaken.
Een van de vliegtuigen is ruim 33 jaar oud en is nodig aan vervanging toe. Het heeft namel�k steeds meer onderhoud nodig. T�dens het plegen van onderhoud is het vliegtuig niet inzetbaar, waardoor cruciale hulp niet verleend kan worden. In veel gevallen is MAF de enige die ziekenhuizen voorziet van medic�nen, vaccinaties en medische materialen, dus zonder het vliegtuig zouden verschillende ziekenhuizen en medische klinieken in die t�d niet kunnen draaien.”
Wat is jullie hoop voor de toekomst van dit project?
“Het is onze wens dat het nieuwe vliegtuig in de loop van 2025 ingezet kan worden voor het werk van MAF in Madagaskar. We zouden graag het hele jaar door willen vliegen om hulp en hoop te brengen naar de geïsoleerde gebieden van het land. Ook hopen we veiliger en vaker te vliegen. W� verwachten dat het nieuwe vliegtuig de komende tientallen jaren nog werkzaam kan z�n voor MAF!”
Kerstwensen uit Oekraïne
Veel scholen in het door oorlog verscheurde Oekraïne zitten dicht. Schooldirecteur Galina Komchenko besloot niet te vluchten, maar er voor de achtergebleven kinderen en hun ouders te zijn. Trots laten de kinderen de kerstkaarten zien die ze zelf hebben gemaakt op de school van juffrouw Galina. Naast onderwijs krijgen de kinderen maaltijden en psychologische hulp, mede dankzij steun uit Nederland.
Vertaling uit het Oekraïens: Vreugde, liefde en vrede
God, geef vrede aan Oekraïne
Hoor, hoe de klokken luiden. Ze zeggen: “Laat je zorgen achter je."
Speciaal voor de feestdagen z�n er van 7 tekeningen unieke kerstkaarten ontworpen. Vraag ze nu gratis aan!
Elia Zhelnova (10)
Yulia Vasina (16)
Onbekend
Alyona Moiseenko (11)
Anton Parakhonka (11)
Kristina Beletz (12)
Lera Baisa (14)
“Een goed doel dat er voor m� uitspringt, is Open Doors. Deze organisatie steunt vervolgde christenen onder meer door b�bels uit te delen. Dat raakt me, want ik houd van de B�bel. Er z�n natuurl�k veel meer mooie goede doelen, zoals Compassion, maar ik probeer ook mensen in m�n omgeving t�d, aandacht en geld te geven. M�n man en ik zetten iedere maand geld opz� voor degenen in onze omgeving die wat extra’s kunnen gebruiken.
Een vraag die me al langer bezighoudt: wat zegt Gods Woord over geven? Het verhaal van de vrouw met de twee muntjes kwam b� m� naar boven; z� gaf van wat ze nodig had en niet van haar overvloed. Ik geef nog wel vanuit m�n overvloed. Dus vertrouw ik God soms niet genoeg? Als ons geld en onze t�d aan ons gegeven z�n door God, wil ik mezelf afvragen: welk deel daarvan houd ik voor mezelf en waarom?
Misschien daagt God m� uit om meer te delen van datgene wat ik denk nodig te hebben, en om meer te vertrouwen op Hem.”
Mirjam Kerkhof
Zangeres Sela
‘Misschien daagt God mij uit om meer te delen’
Colofon
Metterdaad magazine is een uitgave van EO Metterdaad en versch�nt twee keer per jaar
Adres:
Oude Amersfoortseweg 79 1213 AC Hilversum
Postbus 21000, 1202 BA Hilversum
Contact:
EO Metterdaad wil je graag helpen als je vragen of opmerkingen hebt. Voor het doorgeven van adresw�zigingen, overl�den of opzeggingen met betrekking tot je donatie of post, kun je contact opnemen via metterdaad.eo.nl/contact
Voor overige (inhoudel�ke) vragen aan EO Metterdaad kun je contact opnemen met EO Metterdaad: metterdaad@eo.nl
Lees je ons magazine liever online? K�k op metterdaad.eo.nl/magazine
Samenstelling en redactie:
Susanne Jonker, Arjan Lock, Hanna Pak-Me�er, Gert-Jan Schaap, Anouk van de Schootbrugge
Eindredactie:
Nienke Bakker, Reinald Molenaar, Marian van Vugt
Fotografie:
Arjan Lock, Nathalie van der Straten, Shutterstock
Vormgeving: Jeroen van Engelenhoven
IBAN:
NL88 INGB 0000 300 300
De b�behorende BIC (Bank Identificatie Code) is: INGBNL2A
Contact over periodiek geven of nalaten Hebt u vragen over periodiek geven of nalaten aan EO Metterdaad? Neem dan contact op met relatiemanager Karin de Kleuver. Dat kan via e-mail: nalaten@eo.nl of telefonisch: 035 647 44 55.
‘God houdt van honden’
Discrimineren doe ik niet. Behalve b� honden. Nederlandse viervoeters wil ik wel aaien, buitenlandse honden niet. Eén beet en ik heb spoelworm, brucellose of hondsdolheid onder de leden. Die argwaan is wederz�ds. Buitenlandse straathonden weten niet beter dan dat ze geschopt, geslagen of met stenen bekogeld worden. Wie ze probeert aan te halen, kan op ontblote tanden rekenen. Begr�p me goed, ik vind honden fantastisch. Jarenlang heeft Skip, een Friese stab�, ons leven opgevrol�kt. Maar een schattige shampoo-gewassen labradoedel van Hollandse bodem is niet te vergel�ken met een roedel schurftige straathonden in Zuid-Soedan of een valse herdershond aan een ketting op een erf in Albanië. Of dat graatmagere poedeltje in Peru, dat onverwacht in de hoek van m�n camerazoeker het beeld in kruipt. De afgelopen uren dat ik z�n baasje Elisabeth filmde, hield het beestje zich onopgemerkt achter de kast, bang voor die grote man die onophoudel�k naar z�n baasje staart achter een zwarte doos op een gevaarl�ke stok. Maar b� het horen van haar vertrouwde “Chiquito, Chiquito…” (kleintje, kleintje) overwint z�n honger de angst en strompelt h� op twee voorpoten tevoorsch�n.
Z�n verlamde achterpoten sleept h� mee, nat van de druppels urine die h� b� elke stap verliest. “Ik heb twee honden van de straat meegenomen”, legt Elisabeth uit. “Iemand had ze vergiftigd.”
Terw�l ze een bak maïspap op de grond zet: “Die andere is dood. Maar ik heb God gevraagd of H� Chiquito nog een kans wil geven.” Honden discrimineren doet deze vrouw niet. God doet dat ook niet, volgens haar. “Want God houdt van honden, net zoals H� van mensen houdt.”
Jan Willem den Bok Verslaggever EO Metterdaad
‘Iemand had deze honden vergiftigd’
Het volk dat in duisternis leefde, zag een
schitterend licht,
en zij die woonden in de schaduw van de dood werden door het licht beschenen.
