Livre - Mer et Iles de la Patrie - Viet Nam - 224 pages

Nguyễn Thanh Tòng

BIỂN ĐẢO QUÊ HƯƠNG - Mer et Îles de la Patrie Traduction par Thérèse Ky, Jean-Marc Husset et Nguyen Thanh Tong

UGVF

BIỂN ĐẢO QUÊ HƯƠNG Mer et Îles de la Patrie

Nguyễn Thanh Tòng

3

- Cám ơn Hội Người Việt Nam Tại Pháp đã hỗ trợ và tạo điều kiện cho chuyến đi thăm quần đảo Trường Sa. - Cám ơn Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao và Bộ Tư lệnh hải quân tổ chức chuyến đi đoàn kiều bào 80 người từ 22 quốc gia thăm và động viên các chiến sĩ, người dân trên quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1 từ ngày 18 đến 28/4/2016.

Chuyến đi nầy đầy ý nghĩa hiểu thêm về chủ quyền lãnh hải của Tổ quốc và chứng kiến đời sống của các chiến sĩ và người dân sống giữa biển mênh mông, đảo là nhà, biển là quê hương.

Nous remercions : - L’UGVF qui nous a aidés et crée les conditions favorables pour le voyage de l’archipel Truong Sa. - Le Comité d'État pour les Vietnamiens d'outre-mer, le Ministère des Affaires Étrangères et le Haut Commandement de la Marine Vietnamiens, qui nous ont permis de visiter l’archipel Truong Sa, du 18 au 28 Avril 2016, visite pour réconforter, pour encourager les soldats et les habitants de l'archipel Truong Sa, dans leur entreprise de défense et de protection de nos eaux territoriales.

- Le récit de ce voyage prenait ainsi tout son sens, car il me permettait de témoigner de la vie des habitants, civils ou militaires, de l'archipel au milieu de l’océan et donc les îles sont leur maison et la mer, leur patrie.

4

5

Xin cám ơn các anh chị trong đoàn Trường Sa và Nhà giàn DK1 2016 -Đoàn công tác số 6 đã góp phần thực hiện cuốn sách này. Khôn nhớ tên và không kể hết được. Sách ra được là nhờ anh chị tham gia hoạt động và đã ghi lại những kỷ niệm trong 10 ngày qua trên miền đảo xa xôi mà chúng ta đã chứng kiến được một phần dòng lịch sử của đất nước.

Chân thành cảm ơn nguồn hình ảnh của Ben Rabind Angot, Bích Diệp, Quý Đôn, Nguyễn Lan Phương (VOV), Nguyễn Phương Nhung, Nguyễn Xuân Trường, Zing news và các anh chị tham gia trong sách ảnh Biển đảo quê hương.

Tài liệu của Quý Đôn, Nguyễn Lan Phương (VOV), Bảo Tàng Lịch sử Việt Nam, Thư viện Đại học Quốc gia Australia, Ủy ban Biên giới Quốc gia -Bộ Ngoại giao, UBND huyện đảo Hoàng Sa, thành phố Đà Nẵng, UBND huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa, Viện Nghiên cứu Hán Nôm.

Nos remerciements vont aussi aux membres de la délégation Truong Sa et de la plateforme DK1 2016 -Mission N ° 6 d’avoir contribué à l’élaboration de ce livre dont certains noms m’échappent mais vos paroles, vos témoignages et vos anecdotes ont nourri cet ouvrage.

Sincères remerciements à Ben Rabind Angot (UGVF), Bich Diep, Quy Don, Nguyen Lan Phuong (VOV), Nguyễn Phương Nhung, Nguyen Truong Xuan, Zing news et les personnes participent pendant le voyage de 10 jours et nous sommes comme les témoignages d’une partie d’histoire de notre pays.

Les documents émaillant ces pages sont de Quy Don, Nguyen Lan Phuong (VOV), du Musée d’histoire du Vietnam, de la librairie de l’Université nationale de l'Australie, du comité national des frontières –du ministère des affairés étrangers, du Comité populaire du district des îles Hoang Sa, de T.P. Da Nang, de la ville Khanh Hoa, de l’Institut de recherche Han Nom.

6

Chân thành cảm tạ nhà văn Trần Thị Hảo và nhà báo Nguyễn Lan Phương (VOV5) có những hướng dẫn và khuyên bảo để thực hiện sách ảnh Biển đảo quê hương.

Không quên được bác sĩ Thérèse Nguyễn đã làm phiền ngày và đêm chia sẻ những khó khăn trong lúc thực hiện sách ảnh này.

Nous remercions l'écrivaine Tran Thi Hao et la journaliste Nguyen Lan Phuong (VOV) pour leurs contributions et leurs conseils lors de la mise en œuvre du livre Mer et Îles de la patrie.

Sans oublier le Dr Thérèse Nguyen qui a pris la peine de partager, jour et nuit, les difficultés inhérentes à la réalisation de cet ouvrage.

7

Hi vọng sách ảnh này góp phần giúp ích cho các cháu hay những người chưa có dịp khám phá quần đảo Trường Sa để biết đời sống của các anh chiến sĩ rạm nắng, ngày đêm bám đảo bảo vệ quê hương và người dân trên đảo với những ngôi chùa là cột mốc nối liền tâm linh và chủ quyền Tổ quốc.

Mặc dù cuộc sống vật chất còn nhiều thiếu thốn, nhưng vượt lên tất cả, đảo chìm hay nhà giàn DK1 không đất, không nguồn nước ngọt nhưng rau xanh được nâng niu tưới từng giọt nước. Lại còn nuôi được heo và gà, vịt. Đó là sự anh dũng, kiên cường và hi sinh thầm lặng của những chiến sĩ hải quân nhân dân Việt Nam. Thà hi sinh chứ không chịu mất đảo, anh hùng liệt sĩ hi sinh trong sự kiện Gạc Ma nơi cách đây hơn 32 năm, vào ngày 14/3/1988, chống lại kẻ thù xâm lược, với quyết tâm bảo vệ toàn vẹn chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, 64 sĩ quan, chiến sĩ hải quân và công binh của ta đã anh dũng hi sinh, vĩnh viễn nằm lại trong lòng biển sâu.

Espérons que ce livre-photos permettra à ceux qui n'ont pas eu l'occasion d'explorer l’archipel Truong Sa, de découvrir, d’une part, la vie des soldats, tannés par le soleil, qui jour et nuit protègent la souveraineté maritime et insulaire.

Bien que la vie matérielle ne soit pas suffisante, l’île submergée ou la plateforme DK1 qui n'a ni terre ni source d'eau douce, mais le verger produit malgré tous des légumes verts qui sont amoureusement arrosés goutte à goutte par des soldats.

Des porcs et des volailles sont élevés. Grâce au courage, à la persévérance, au sacrifice dans le silence des soldats de la Marine vietnamienne. Il vaut mieux mourir que de perdre ces iles, ainsi en a-t-il été le 14 mars 1988, lors de l'événement de Gac Ma lorsque nos soldats ont dû faire face à un ennemi envahisseur; 64 de nos officiers et soldats de la marine ont perdu leur vie et dorment à tout jamais dans les profondeurs de la mer.

8

LỜI GIỚI THIỆU Đọc và xem cuốn sách hình: «Biển đảo quê hương¸ của ông Nguyễn Thanh Tòng, nguyên Phó Chủ tịch Hội người Việt namtại Pháp (HNVNTP), nay là Cố vấn của Hội, tôi càng cảm nhận được biển đảo quê hương trong đó có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa có ý nghĩa lớn lao đối với mỗi người dân Việt Nam, kể cả những người con sống xa Tổ quốc.

Trường Sa là một vùng biển đảo xa xôi mà thân thương và cũng thật gần gũi. Ở nơi đó, những chiến sĩ kiên cường, dũng cảm, đang ngày đêm chắc tay súng bảo vệ chủ qWuyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Đó là nơi mà mỗi người dân Việt Nam, dù ở bất cứ nơi đâu, khi có dịp được đến thăm, đã khắc ghi vào tâm khảm mình những tình cảm yêu thương, sự cảm thông sâu sắc với các cán bộ, chiến sĩ – những người dù cuộc sống xa người thân, gia đình, thiếu thốn cả về vật chất lẫn tinh thần nhưng vẫn một lòng vì Tổ quốc thân yêu, khắc phục khó khăn để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ biển đảo.

Cuốn sách hình: "Biển đảo quê hương" của ông ghi lại những hình ảnh, những tâm sự cảm động, những kỷ niệm khó quên, những vần thơ ngắn gọn nhưng dạt dào tình cảm, những trải nghiệm của một Việt Kiều, đại diện HNVNTP trong chuyến đi thăm Quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1 cùng với 80 đại diện kiều bào từ nhiều nước trên thế giới. Phần cuối cuốn sách có đăng một số tư liệu quý rất bổ ích.

Không chỉ để lại tình cảm của mình với quê hương đất nước qua cuốn sách hình, ông Nguyễn Thanh Tòng còn thực hiện vài cuốn phim tư liệu để giới thiệu những vùng đất nghèo của Việt Nam, những mảnh đời bất hạnh đến với kiều bào, cũng như những hoạt động của HNVNTP nhân dịp Hội kỷ niệm 100 năm ngày ra đời.

Cuốn sách hình là một minh chứng cho tình yêu quê hương đất nước của ông. hi vọng cuốn sách sẽ mang lại những kỷ niệm về « cả một Trời thương nhớ ¸ theo cách nói của Ben Rabind Angot (HNVNTP), người đã cùng tác giả tham gia chuyến đi thăm Quần đảo Trường Sa, cho những ai đã từng được đặt chân đến, cũng như sẽ cho phép những ai chưa có dịp tới đây hình dung được một vùng biển đảo cùng những con người đang ngày đêm canh giữ chủ quyền của đất nước. Điều đáng tiếc là cuốn «Biển đảo quê hương¸ chưa có điều kiện thể hiện được tổng thể tất cả mọi vùng biển đảo của Tổ quốc, trong đó đặc biệt thiếu những hình ảnh về quần đảo Hoàng Sa đang bị nước ngoài chiếm đóng trái phép. Tuy vậy, những hình ảnh của tác giả ghi lại vùng biển đảo Trường Sa cũng gợi cho mỗi người Việt Nam chúng ta một tình cảm đặc biệt, đó là cuộc sống hàng ngày, hàng giờ của quân và dân ta nhằm bảo vệ biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Trần Thị Hảo Giảng viên Đại học Nhà văn Việt ngữ và Pháp ngữ 9

PRÉFACE En lisant et en contemplant le livre d’images intitulé « Mer et Îles de la Patrie » de M. NGUYEN Thanh Tong, ancien vice-Président de l’Union Générale des Vietnamiens de France (UGVF) et actuellement conseiller de cette association, j’ai l’impression que la mer et les îles du Vietnam, parmi lesquelles figurent les îles Paracel (Hoàng Sa) et les îles Spratleys (Trường Sa), sont d’une grande importance pour tous les Vietnamiens, y compris ceux vivant loin de leur patrie.

Les îles Spratleys sont loin mais restent si chères et malgré tout proches. A cet endroit, des soldats courageux et indomptables, défendent jour et nuit la souveraineté nationale sur la mer et les îles du pays. C'est un endroit où chaque Vietnamien, où qu'il soit, lorsqu’il a l'occasion de s’y rendre, grave dans son cœur des sentiments d'amour ainsi qu’une profonde sympathie pour les officiers et les soldats. Bien que ces derniers vivent loin de leurs proches, que leur vie manque à la fois matériellement et spirituellement, ils vivent toujours de tout cœur pour leur patrie bien aimée, surmontent les difficultés pour mener à bien la tâche de construction et de protection de la mer et des îles.

Ce livre expose des images, des impressions touchantes, des souvenirs inoubliables, des poèmes courts mais riches en émotions, les expériences d’un Viet Kieu, représentant de l’UGVF lors de sa visite des îles Spratleys et des plates-formes DK1 avec les 80 représentants d’outre-mer de nombreux pays du monde. A la fin du livre, figure un certain nombre de documents précieux et utiles.

En dehors de ce livre d’images, M. NGUYEN Thanh Tong a également réalisé quelques films documentaires pour présenter les régions pauvres du Vietnam et les vies malheureuses qui les peuplent, aux expatriés, ainsi que les activités de l’UGVF à l’occasion de son centième anniversaire.

Ce livre témoigne de son amour immense pour son pays. Espérons qu’il rappellera les souvenirs concernant «un endroit bien aimé», selon les mots de Ben Rabind Angot (UGVF), qui s’est joint à l’auteur pour une visite aux îles Spratleys. Espérons également qu’il permettra à ceux qui y ont mis les pieds, ainsi qu’à ceux qui n’ont pas eu l’occasion de les visiter, d’imaginer les îles et tous ceux qui défendent sans relâche, jour et nuit, la souveraineté nationale.

Malheureusement, le livre d’images « Mer et Îles de la Patrie » ne peut pas à lui seul montrer toutes les îles du pays, par ailleurs, il manque des images des îles Paracel occupées par des pays étrangers. Cependant, les images capturées par l’auteur sur les îles Spratleys rappellent également à chacun de nous un amour spécial concernant la vie quotidienne de notre armée et de notre peuple pour protéger la mer et les îles sacrées de la patrie.

TRAN THI HAO Professeure d’Université Écrivaine francophone et vietnamienne

10

CÙNG BẠN ĐỌC Nhìn sách ảnh Biển Đảo Quê Hương, hành trình 10 ngày thăm quần đảo Trường Sa năm 2016, tự hỏi tại sao phải đợi đến 4 năm mới viết ký ức chuyến đi 10 ngày của hành trình trên biển đảo.

Một sự kiện nhỏ trong gia đình, sinh nhật 4 tuổi của cháu là ngày 21/04/2016, mẹ cháu hỏi «Ba có nhớ 4 năm về trước, ngày nầy Ba ở đâu và đang làm gì không?¸ «Nhớ chứ, làm sao quên được¸, tôi trả lời ... Ngày mà cháu mở mắt và cất tiếng khóc đầu tiên chào đời là ba đang lênh đênh giữa biển mênh mông, cùng đoàn đại biểu kiều bào gồm 80 người từ 22 quốc gia được Nhà nước tổ chức đi thăm quần đảo Trường Sa. Một chuyến đi gắn liền với con người, đọng lại những kỷ niệm không quên được. Phải viết những gì mắt thấy tai nghe để lại cho con cháu biết, Việt Nam ta ngoài song núi, đồng bằng và biển còn có những cụm đảo gắn liền với lãnh hải đất nước là quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, chủ quyền lãnh thổ Việt Nam mà xưa nay Tổ quốc ta để lại.

En regardant le brouillon de mon livre illustré de photo que j’ai intitulé « Mer et îles de la Patrie », je me demande pourquoi il m’a fallu attendre 4 ans pour retranscrire mes souvenirs de ce voyage de 10 jours sur l’archipel Truong Sa effectué en 2016.

Un petit événement familial, l’anniversaire de mon petit fils a été à l’origine de ma décision. Ce jour-là, ma fille m’a demandé à la cantonade « te souviens-tu de ce que tu as fait et tu peux nous dire où t’étais et ce que tu as fait à cette date il y a quatre ans ?»

Il m’est impossible d’oublier ce jour, le jour de la naissance de mon petit-fils alors que moi, j’étais en plein dans l’océan, avec 80 délégués, représentants des 22 pays, à effectuer un voyage de 10 jours, organisé par l’État vietnamien pour visiter île Truong Sa. De nombreux souvenirs me sont revenus en mémoire, des moments inoubliables, des rencontres enrichissantes, des gens attachants … Ce jour-là j’ai eu envie d’écrire mes souvenirs, de retranscrire mes sensations et l’amour qui m’attachait à ce pays qui m’avait vu naitre. J’avais le désir de partager cette expérience avec tous ceux qui aiment le Vietnam et qui n’ont pas pu vivre ces moments, que je m’apprête à relater. Le Vietnam en dehors de ses montagnes, ses plaines et la mer, possède des iles, des archipels rattachées, reliées à la terre comme île Hoang Sa et Truong Sa, patrimoine de notre Patrie.

11

Hành trình giữa màu xanh vô tận Biển đảo quê hương Voyage à travers l’immensité bleue Mer et îles de la Patrie Hồi ức chuyến đi miền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc vẫn còn ám ảnh và rung động trong trái tim. Như giấc mơ, ôn lại những gì đã sống, trải nghiệm trong 10 ngày qua.

Les souvenirs de ce voyage sont ancrés dans mon cœur. Comme un rêve, revoyons ces moments vécus pendant 10 jours.

12

Gặp mặt tất cả đoàn đại biểu tại Tư lệnh hải quân trước ngày khởi hành.

Rencontre du commandant de la marine et de toutes les délégations avant le départ.

13

Được đại diện Hội Người Việt Nam Tại Pháp trong chuyến đi thăm quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1 cùng với 80 đại biểu kiều bào từ các nước khác như Pháp, Mỹ, Nga, Đan Mạch, Đức, Séc, Campuchia, Hàn Quốc, Singapore... rất hãnh diện và xúc động những trải nghiệm khó quên.

Représentant de l’Union Générale des Vietnamiens de France lors de la visite de l'archipel Truong Sa et des plates-formes DK1, accompagnés de 80 représentants des pays tels que les États-Unis, la Russie, le Danemark, l'Allemagne, la République Tchèque, le Cambodge, la Corée et Singapour ... j’en étais fier et ému ........

14

Hành trình 10 ngày thăm quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1.

Itinéraire du voyage de 10 jours pour visiter l'archipel Truong Sa.

15

Tụ họp đoàn đại biểu và điểm danh trước khi lên tàu.

Rassemblement et dernier appel avant l’embarquement.

16

Chuẩn bị lên tàu, hành trình 10 ngày biển đảo Trường Sa Préparatifs à l'embarquement, croisière de 10 jours sur l'archipel Truong Sa.

17

Ngay khi đặt chân đến cảng Cát Lái (Thành phố Hồ Chí Minh), chúng tôi trong đoàn ai nấy đều chiêm ngưỡng con tàu Kiểm ngư mang số hiệu KN-490 bề thế, hiện đại, sẽ có nhiệm vụ đưa toàn bộ đoàn công tác số 06, với hơn 200 thành viên đến thăm 10 điểm đảo và nhà giàn DK1 trong suốt hải trình 10 ngày trên biển.

Sau những hồi còi dài, đúng 8 giờ sáng, con tàu KN-490 từ từ rẽ sóng rời cảng Cát Lái, tạm biệt đất liền để bắt đầu hải trình dài hơn 1.000 hải lý đến với Trường Sa. Dès notre arrivée au port de Cat Lai (Ho Chi Minh Ville), nous avons pu admirer le grand et moderne navire de contrôle de la pêche KN490, qui aura pour tâche de transférer les 200 membres des délégations dans les nombreuses iles de l’archipel et sur les plates-formes DK1.

Après un long coup de sifflet, à 8 heures du matin, le navire a lentement quitté le port de Cat Lai, pour un voyage de plus de 1000 milles marins jusqu'à Truong Sa.

18

Chiến sĩ hải quân đón Chuẩn Đô đốc Đỗ Minh Thái, Phó Tham mưu trưởng hải quân và đoàn Ủy ban Nhà nướwc về người Việt Nam ở nước ngoài lên tàu KN-490.

Les soldats de la marine accueillent le Contre-Amiral Do Minh Thai, chef adjoint de l'état-major de la marine et la délégation du Comité d'État pour les Vietnamiens d'outre-mer à bord du KN-490.

19

Tàu KN-490 đưa bà con kiều bào rẽ sóng ra khơi hướng tới các hòn đảo trên quần đảo Trường Sa. Le navire KN-490 gagne le large, emmène les délégués vers des îles de l’archipel Truong Sa.

20

Những ngày lênh đênh thăm biển đảo. Đấy con tàu ra khơi…. Đấy con tàu ra khơi.

Les jours flottants visiter la mer et les îles Là, le bateau est parti en mer… le bateau est parti en mer

21

Ra khơi! Ra khơi! Một đại gia đình, nhớ lại những khuôn mặt rạng ngời trên boong tàu ngắm nhìn Tổ quốc giữa biển khơi.

Vers le large! Vers le large!

Une grande famille, des visages radieux sur le pont scrutant notre terre au milieu de la mer.

22

Đêm văn nghệ ngày đầu tiên trên tàu, ấm tình quân dân.

Première soirée culturelle sur le navire, chaleureuse et amicale.

23

24

Thư thả trên tàu KN-490 ngắm cảnh hoàng hôn trên biển khi những ánh nắng cuối cùng của buổi chiều tan dần lặn trên mặt biển bao la, bầu trời chuyển từ vàng sang màu đỏ lửng, là thời khắc hoàng hôn làm say đắm lòng người.

Nous nous attardons sur le pont du navire pour admirer le coucher de soleil sur l’immensité de la mer. Les derniers rayons s’estompent peu à peu, rougeoyant la surface de l’eau tandis que le ciel s’embrase avant de sombrer dans l’obscurité.

25

Tổ làm bếp 4 bữa ăn cho 200 người mỗi ngày Không quên được mỗi ngày 4 bữa ăn (điểm tâm, trưa, chiều và buổi ăn phụ tối). Trên tàu, mọi việc đều khó khăn hơn ở đất liền gấp nhiều lần, từ nguyên vật liệu đến quá trình chuẩn bị các món ăn.

Tổ làm bếp của tàu KN-490 phải lao động trong suốt hành trình 10 ngày để bảo đảm khẩu phần ăn cho 200 thành viên. Công việc của họ bắt đầu lúc trời hửng sáng, khi mọi người vẫn còn chìm trong giấc ngủ giữa biển khơi.

Vừa lặt rau, chế biến món ăn, dọn bàn, bày biện món ăn và rửa bát với điều kiện sẵn có trên tàu.. Không quên được nhân viên phục vụ bàn không thiếu thứ gì.

Nếu trong những ngày đi sóng to gió lớn, biết bao nhiêu là khổ cực nhưng đối với người chiến sĩ hải quân đã quen và coi đó là chuyện thường. Cố gắng giữ vững nồi cơm và món ăn đừng đổ ra khi sóng lớn, tàu lắc lư hay những lúc say sóng, đến giờ nấu ăn cũng phải đứng ra làm tròn nhiệm vụ coi đó là bổn phận của người lính. Thật khâm phục.

L’équipe de cuisine 4 repas (petit déjeuner, déjeuner, diner et supplément le soir) sont servis chaque jour pour près de 200 personnes. Le travail est très difficile à bord (conservation des denrées, préparation des repas) L'équipe de cuisine est à pied d’œuvre dès l’aube (préparer les plats, disposer la vaisselle, dresser les tables) afin d’assurer. Les services qui étaient impeccables et le rangement après chaque repas. Les difficultés s’ajoutent en temps de mer houleuse, mais les marins sont habitués, Ces conditions difficiles sont encore aggravées à la saison des moussons, lorsque les vents deviennent violents, pour tout un chacun, c'est une épreuve, mais pour le soldat qui y est accoutumé, cela n’est qu’un des paramètres de son métier.

26

27

Với tác phong làm việc chuyên nghiệp và kỷ luật, các thành viên trong tổ bếp luôn luôn đảm bảo các bữa ăn được phục vụ đúng giờ, với đầy wđủ các món, từ món mặn, canh, xào, tráng miệng trong từng bữa.

De façon professionnelle et disciplinée, les cuisiniers et leur aide veillent à l’horaire des services, veillant toujours à ce que les repas soient servis à l'heure, avec une gamme complète de plats salés ou sautés, accompagnée de soupe et de desserts.

28

29

Không quên những âm thanh quen thuộc trong chuyến đi 10 ngày On n’oublie pas une voix familière pendant les 10 jours du voyage

Hiệu lệnh do các thành viên trong tổ lái tàu thông báo mỗi ngày khiến nhiều người nhớ mãi trong hành trình 10 ngày đến với Trường Sa. «Hết giờ nghỉ, toàn tàu báo thức, toàn tàu báo thức, báo thức toàn tàu", hay "Tổ phục vụ xin thông báo. Đã tới giờ ăn sáng, được sự cho phép của thủ trưởng đoàn công tác, kính mời đại biểu tập trung về các khu vực phòng ăn để ăn sáng... Tổ phục vụ xin thông báo!».

Le haut-parleur, tenu par les membres de l'équipage navigateur, émet chaque matin et pendant 10 jours de voyage des annonces qu’ on se souviendrait toujours. « Réveillez-vous, réveillez-vous, tout le monde doit se lever » ou «l'équipe de service» annonce le moment du petit déjeuner, ou, « nous invite les délégués à se rassembler dans l’espace des réfectoires où leur sera servi le petit déjeuner ! ».

30

Tổ lái tàu Équipe navigateur

Bên cái nắng, gió và những chiến sĩ trên quần đảo Trường Sa, điều làm cho kiều bào từ 22 quốc gia nhớ nhất về chuyến hải trình vượt Biển Đông là những thuỷ thủ trên tàu kiểm ngư đảm bảo cho hải trình được an toàn tuyệt đối.

Outre le soleil, le vent et les soldats sur Truong Sa, ce que la délégation se souvient toujours, c’est la traversée de la mer méridionale, la présence des marins sur le navire assure la sécurité du voyage.

31

Thành viên của tổ lái tàu cho hay: một trong những công việc quan trọng là tác nghiệp hải đồ. Xác định chính xác vị trí tàu đang ở đâu giữa mênh mông biển khơi, đánh dấu vào bản đồ và cập nhật từng thời điểm của hải trình cho thuyền trưởng.

Les membres de l'équipe navigateur nous ont déclaré : une des plus importantes tâches est de déterminer la position en pleine mer et le chemin que l’on devrait prendre pour arriver à bon port, tout doit en informer le commandement à chaque instant.

32

Gần 2 ngày trên biển lặng và sóng êm, xa xa cụm đá lớn nhô lên như thách thức với sóng gió và biển khơi.

Mặt trời mọc rất sớm, chân trời ửng hồng và đỏ rực nhuộm cả những cụm mây lơ lửng trên bầu trời giữa biển và đảo.

Près de 2 jours passés sur une mer calme, de loin de gros amas rocheux émergent comme pour défier les vagues et les vents marins. Le soleil se lève très tôt, l'horizon est rose et rouge.

33

Au coucher du soleil, en regardant la mer déserte L’île, de loin surgie dans l’immensité de la mer Debout, comme un défi, face aux vagues, aux vents Ici c’est ma patrie.

Chiều hoàng hôn nhìn nơi biển vắng Mờ xa xa đảo nhô trên biển bao la Đứng sừng sững như thách sóng gió Tại nơi đây đất nước quê hương.

Thanh Tòng

34

Đảo Đá Lớn Đảo Đá Lớn thuộc xã đảo Sinh Tồn (huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa) nằm trên bãi đá ngầm của nền san hô ngập nước thuộc cụm Nam Yết của quần đảo Trường Sa. Đảo Đá Lớn này nằm cách đảo Nam Yết khoảng 30 hải lý (55,6 km) về phía Tây - Tây Nam.

L’île Da Lon L'île Da Lon de la commune insulaire de Sinh Ton (district de Truong Sa, Khanh Hoa) est située sur le récif corallien submergé de Nam Yet, groupe de l'archipel Spratley. Ce rocher est situé à environ 30 milles marins (55,6 km) de l'île Nam Yet.

35

Đảo Đá Lớn đây rồi! Tất cả mọi người vội vã ăn sáng và trông đợi lên xuồng để vào thăm đảo. Bầu không khí nhộn nhịp vui vẻ.

L’île Da Lon est là ! Tout le monde se précipite à prendre son petit déjeuner et s'attend à monter à bord d'un bateau pour la visite. Ambiance animée et joyeuse.

Tất cả mọi người chạy ngược chạy xuôi để chuẩn bị thăm đảo Đá Lớn.

Tout le monde court dans tous les sens pour se préparer à la visite de l’île Da Lon.

36

Công việc tưởng chừng như đơn giản, nhưng việc phải đưa hơn 200 người, với sức chứa mỗi xuồng chỉ 6-8 chỗ, ra vào đảo an toàn tuyệt đối, đòi hỏi những người lái xuồng phải luôn cẩn trọng, tập trung cao độ. Có những lúc thuỷ triều xuống quá thấp, tàu KN-490 phải đậu cách xa đảo gần 10 hải lý. Mỗi một lượt đưa người vào đảo càng thêm dài và khó khăn hơn, lên đến 20-30 phút/lượt.

Le travail parait simple, mais transférer, dans une sécurité absolue, plus de 200 personnes dans des canoës, seulement de 6 à 8 places. Aller et retour, oblige les responsables à être toujours prudents et concentrés.

Dans des moments où la marée est trop basse, le KN-490 doit alors amarrer à plus de 10 milles marins de l'île. Chaque traversée dure plus longtemps, entre 20 et 30 minutes, et est plus difficile.

37

Ngàn bão tố phong ba đã vượt qua vượt qua Lướt sóng con tàu mang tín hiệu trong đất liền.

Mille tempêtes sont passées et repassées Le navire surfe en direction des îles.

38

Các chiến sĩ đứng nghiêm chào chúng tôi. Nhìn từ xa, anh chiến sĩ trang nghiêm gác cột mốc của đảo... Ý nghĩ thoáng qua lúc đầu hơi ngây ngô tại sao nơi đây lại có lính Châu Phi? Thật buồn cười, vì khi lại gần tôi mới hiểu là nắng và gió biển đã nhuộm đen làn da người chiến sĩ, nhưng có lẽ cũng vì thế mà nụ cười tươi càng thêm nổi bật, lộ rõ một khí chất mạnh mẽ, đầy nghị lực.

Les soldats nous ont accueillis avec solennité. De loin, le soldat, majestueux garde le monument qui rappelle la souveraineté du Vietnam sur ces îles. Une première pensée, un peu naïve, me vient à l’esprit, pourquoi tant de soldats africains sur nos terres et en s’approchant, j'ai compris qu’il s’agissait de soldats au teint tanné par le soleil et le vent.

39

Cảm giác hồi hộp và xúc động trào dâng, không diễn tả được khi lần đầu trông thấy đảo Đá Lớn.

Un instant de suspense et d’émotion surgit, indescriptible, quand on voit l’île Da Lon pour la première fois.

40

Sau khi tặng quà cho các chiến sĩ, chúng tôi đi thăm khắp nơi. Đến đâu cũng bắt gặp những nụ cười tươi và ân cần trò chuyện. Các chiến sĩ luôn lạc quan, yêu đời dù đang xa gia đình hay người thân, vẫn luôn giữ vững tinh thần hăng say công tác, sẵn sàng chiến đấu.

Après les cadeaux aux soldats, nous avons investi tous les lieux, rencontrant partout des sourires éclatants et des conversations aimables.

Les soldats, optimistes, aiment la vie même s'ils sont loin de leur famille ou de leurs proches, ils entretiennent toujours un esprit d'enthousiasme pour le travail et sont prêts à se battre si les circonstances l’exigent.

41

42

Tôi hỏi: Các anh chiến sĩ hải đảo xa gia đình có buồn không và đã ở đây bao lâu? Các anh trả lời chân thành là lúc đầu không quen, thường về đêm nhìn ra biển lại nhớ nhà, nhớ cha mẹ hay người yêu, nhưng ý thức được nhiệm vụ cao cả mà Tổ quốc giao cho, anh em động viên lẫn nhau, những lúc ngoài nhiệm vụ, trên đảo cũng tổ chức nhiều hoạt động như câu cá, thể thao, báo tường và văn nghệ, rồi năm nào các đoàn trong đất liền cũng ra thăm và động viên như hôm nay... khiến họ rất hãnh diện vì mình đang góp phần bảo vệ Tổ quốc..

Nỗi nhớ cùng thời gian cũng giảm đi. Hơn nữa, thông tin công nghệ phát triển, họ vẫn có thể thường xuyên giữ liên lạc với gia đình bằng điện thoại, nhiều lúc vui khi các con gọi điện nhờ hướng dẫn bài vở ở trường, lắm khi buồn thấm thía, vợ phải một mình bươn chải với cuộc sống và vẫn âm thầm ủng hộ mình.

J'ai demandé aux soldats : loin de leurs familles, s’ils étaient tristes et quelle était la durée de leur séparation. Ils ont répondu sincèrement que les débuts de leur installation étaient durs car cet environnement ne leur était pas familier, et que souvent ils regardaient la mer, la nuit, avec nostalgie. Leur maison, leurs parents ou les êtres aimés leur manquaient, mais ils étaient conscients de la noble mission assignée par la patrie et ils s'encourageaient mutuellement. Dans les moments de repos, l'île organise également de nombreuses activités telles que la pêche, le sport, les journaux et les divertissements, et chaque année des groupes venus du continent leur rendre visite et les encouragent, soutiennent, comme aujourd'hui ... ce qui renforce leur fierté et leur désir de contribuer à la protection de la patrie.

Grâce au développement des technologies de l'information, ils peuvent toujours rester en contact avec leur famille par téléphone. Les appels de leurs enfants les rendent heureux car ils peuvent les conseiller et jouer leur rôle de père, mais sachant que leurs épouses seules portent toutes les charges et les responsabilités qui leur incombent, les soutiennent dans le silence.

43

Nghĩa tình các chiến sĩ trên đảo Sentiments des soldats de l’île

44

Giao lưu văn nghệ cùng với chiến sĩ. Échanges culturels entre les délégués et les soldats.

45

Sóng dội vào ghềnh đá Tiếng Tổ quốc vọng về từ biển cả.

Les vagues rebondissent sur les rochers La voix de notre patrie vient à mer

46

Đoàn đại biểu cùng các chiến sĩ chụp hình lưu niệm.

Séance de photos-souvenirs soldats et délégations.

47

Vốn là đảo chìm nên nơi đây không một bóng cây, việc trồng rau xanh đã khó nói chi đến trồng cây cao, nhưng các chiến sĩ cũng khắc phục được khó khăn này bằng cách trồng rau trong những chậu đất được vận chuyển từ đất liền ra. Với sáng tạo ấy, các chiến sĩ có rau xanh ăn quanh năm.

Hoa trên đảo chìm, những bông hoa giấy hé nở nụ cười đón khách thập phương.

C'est une île immergée, donc, il n'y a pas l’ombre d’un arbre, la culture de légumes est difficile.

La plantation des grands arbres n’est pas une sinécure, mais les soldats surmontent également toutes les difficultés en cultivant des légumes dans des pots de terre venant du continent, ce qui leur permet de disposer de légumes toute l’année.

Nous sommes accueillis sur l'île immergée, par des bougainvilliers à la floraison pimpante.

48

«Đất nước tôi ba nghìn cây số biển Nhấp nhô ba nghìn đảo nhỏ, đảo to Cỏ ở đây ánh màu san hô đỏ Biển chỉ xanh ở chỗ xa bờ...»

Tổ quốc tôi ba nghìn cây số biển. « Mon pays est à trois milles marins de côtes Mouvant trois milles petites, grandes îles L'herbe ici reflète le rouge de corail La mer est bleue au large du rivage ... » Mon pays est à trois milles marins.

Nguyen Ngoc Phu

49

Thời gian trôi mau, rồi phải chia tay, vẫn còn lưu luyến, nhớ đến các anh chiến sĩ rạm nắng, ngày đêm canh giữ biển trời Tổ quốc.

Tổ quốc là trên hết.

Le temps passe vite, puis nous dûment nous séparer, toujours attaché à nos souvenirs, à l’image des soldats bronzés par le soleil, qui jour et nuit montent la garde. La Patrie est au-dessus de tout.

50

Biển chiều nay vẫn xanh Miên man ngàn sóng vỗ Gió dội niềm trăn trở Động vỡ giấc yên bình.

La mer, ce soir, est encore bleue Des milliers de vagues se sont écrasées Poussées par un vent rempli de tourment Éclat de sommeil paisible

Muôn ngàn, triệu con tim Sôi ngọn triều căm giận Giặc ngoài kia gây hấn Trên biển, trời quê hương.

Des millions et des millions de cœurs Crient leurs colères dans une marée bouillonnante Dehors, l'ennemi est agressif En mer, repose le ciel de la patrie Pour chaque pouce de terre à nos frontière Soyez une mer de vagues Dupliquez le vent splendide Et les tornades emporteront les ennemis

Mỗi tấc đất biên cương Hãy là thành biển sóng Hỡi trùng khơi gió lộng Lốc xoáy cuốn tan thù!

Tổ quốc là trên hết!

Tổ quốc là tình yêu Việt Nam là bất diệt!

La patrie est la première !

La patrie est amour Le Vietnam est éternel !

Toujours la vie est éternelle !

Sáng mãi cùng thiên thu.

Từ Nguyễn

51

Đảo Sơn Ca Sơn Ca một đảo cát nhỏ thuộc cụm Nam Yết của quần đảo Trường Sa. Đảo này nằm cách đảo Ba Bình và cảng Cam Ranh lần lượt là 6,6 hải lý (12,2 km) và 331 hải lý (613 km) về phía Đông.

Île Son Ca Son Ca est une petite île de sable appartenant au groupe Nam Yet de l'archipel Truong Sa. Cette île est située respectivement à 6,6 milles marins (12,2 km) à l'est de l'île Ba Binh et à 331 milles marins (613 km) du port de Cam Ranh.

52

«Là chim Sơn Ca trên đảo Trường Sa Em hát bài ca anh ngày quên mưa nắng Canh giữ biển trời hải đảo biên cương Bảo vệ chủ quyền biển đảo quê hương.»

V.A

« Comme l'alouette sur l'île Truong Sa Je chante la chanson, tu as oublié la pluie et le soleil Gardez la mer et les îles de la foncière Protégez la souveraineté de la mer et des îles.»

V.A

53

Gió tháng ba bà già đi biển", mùa này sóng yên biển lặng, thời tiết khá thuận lợi.

Tàu tiếp tục chở đoàn công tác vượt biển đến đảo Sơn Ca. Đoàn đến, các chiến sĩ tay bắt mặt mừng. Đảo giữa biển khơi, nước ngọt đương nhiên thiếu thốn, phần lớn hứng từ nước mưa. Những khi hạn hán trời không mưa, hay nước từ đất liền chưa ra đến đảo, mỗi người chỉ được chút nước cho tất cả sinh hoạt hàng ngày từ tắm rửa, ăn uống, giặt giũ...

Nên các anh phải rất tiết kiệm, nước tắm rồi còn giữ lại để tưới cây. Chia nhau từng giọt nước, nhưng khi chúng tôi đến, các chiến sĩ đã chuẩn bị những thau nước ngọt để khách rửa tay và lau mặt cho mát. Chúng tôi vô cùng cảm động trước sự hiếu khách và tinh thần chia sẻ này.

Un proverbe Vietnamien dit « En mars, la vieille va à la mer », cette saison, la mer est calme et la météo est assez favorable.

Le navire continue à transférer la délégation jusqu'à l'île Son Ca. La délégation est arrivée, accueillie avec joie et cordialité par les soldats. L'île est située loin de tout, il manque de l’eau douce et cette dernière est principalement collectée à partir des eaux de pluie. Lorsque la saison sèche perdure, ou que l'eau potable n’a pas encore été approvisionnée, tout le monde doit se rationner en eau douce, réduire les activités quotidiennes en eau comme se laver par exemple, l’eau usée sert à arroser les potagers.

On économise chaque goutte d’eau.

Nous sommes très sensibles à leur attention. A notre arrivée des seaux d’eau fraiche étaient réservés pour nous laver les mains et nous rafraichir.

54

55

Nơi anh đến là biển xa, nơi anh tới ngoài đảo xa.

Từ mảnh đất quê ta giữa đại dương mang tình thương quê nhà.

Là où tu vas, c'est la mer lointaine là où t'arrives, c’est l'île lointaine Des parcelles de terre, perdus au milieu de l’océan preuves de notre amour à notre patrie.

56

“Cả đoàn chúng tôi đi thăm đảo Sơn Ca và dự lễ chào cờ long trọng và trang nghiêm. Quốc ca vang lên trên biển đảo quê hương, cảm xúc nghẹn ngào, nước mắt dâng trào. Tự hào và vinh quang Tổ quốc ta khi thấy các chiến sĩ hải quân diễu hành, bước đi hùng hồn cùng trái tim tràn đầy tình yêu biển đảo quê hương hướng về lá cờ bay trước gió, vượt trùng khơi kết nối với hàng triệu đồng bào đang sống yên bình trong đất liền.

Notre groupe s'est rendu sur l'île Son Sa et a assisté à la cérémonie solennelle de la levée du drapeau. L'hymne national a résonné sur l’île, créant une émotion telle que quelques délégués n’avaient pas pu retenir des larmes. Nous sommes fiers lorsque nous observons les marins défilés, marchant avec ardeur et élégance, le cœur rempli d'amour pour notre pays.

Ils se dirigent vers le drapeau qui flotte au vent, nul doute que leur énergie, traversant la mer, est connectée à celle des millions de Vietnamiens vivant paisiblement sur le continent.

57

58

Bệnh xá đảo Sơn Ca Thiếu tá, bác sĩ Vũ Tiến Hoạt, Bệnh xá trưởng Bệnh xá đảo Sơn Ca, cho biết: «Trung bình mỗi năm, không tính đến các ca tiểu phẫu, tuyến y tế trên huyện đảo Trường Sa đã thực hiện hàng chục ca trung phẫu, đại phẫu cứu chữa được nhiều bệnh nhân.

Hôpital de l'île Son Ca Le médecin-major Vu Tien Hoat, chef du service de l'hôpital de l'île de Son Ca nous a confié : En moyenne, chaque année, à part de la petite chirurgie, le service médical du district de l'île de Truong Sa assure des interventions qui soulagent et guérissent de nombreux patients.

59

Chùa Sơn Linh Giữa trùng dương mênh mông, những tưởng chỉ có sóng gió, bão giông khắc nghiệt nhưng trong không gian tĩnh mịch của biển chiều, tiếng chuông chùa vang lên và ngân xa, khiến nơi này như một làng quê yên bình ở đất liền. Trong giờ phút đó, những lo lắng dường như tan biến.

Pagode Son Linh Au milieu de l’océan, il n’y a que vagues, vents et tempêtes, mais à proximité de côte en entant ressentir la cloche de la pagode dont l’appel résonne au loin. Ce son est un message divin, envoyé à tous les îliens, leur donnant l’illusion d’être dans un village paisible du continent, leur offrant la quiétude et la plénitude de l’âme, faisant disparaitre tout souci.

60

Đảo Sơn Ca đặc biệt có nhiều cây cối và bóng mát, một cảm giác thật bình yên, tự tại trong tiếng chuông chùa Sơn Linh ngân vang.

L'île Son Ca abrite une multitude d’arbres qui offrent leurs havres ombragés, à toute personne désirant se reposer paisiblement en ces lieux, aux sons des cloches de la pagode de Son Linh.

61

«Đây Trường Sa, kia Hoàng Sa. Ngàn bão tố phong ba đã vượt qua vượt qua.

Lướt sóng con tàu mang tín hiệu trong đất liền. Mắt em nhìn theo con tàu đi xa mãi.»

« Ici Truong Sa, là Hoang Sa. Des milliers et des milliers de tempêtes sont passées.

Le navire surfe sur les eaux, transportant des signes venant des terres.

Ses yeux ont suivi le bateau qui s'en est allé au loin. »

62

Tàu KN-490 tiếp tục lướt sóng đến với đảo Nam Yết.

Le navire KN-490 continue de naviguer jusqu’à l’île Nam Yet. Giữa biển khơi nở rộng bông hoa.

Cành hoa trên đảo, gởi tặng người phương xa.

Au milieu de la mer éclosent des fleurs.

Branches fleuries sur l'île, offert la personne lointaine.

63

Đảo Nam Yết Nam Yết một đảo san hô thuộc cụm Nam Yết của quần đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa. Đảo này nằm cách đảo Ba Bình khoảng 11,9 hải lý (22 km) về phía Nam và cách đảo Sinh Tồn 18 hải lý (33,3 km) về phía Bắc.

Île Nam Yet Nam Yet est une île de corail appartenant aux îlots de Nam Yet qui sont rattachés à l’archipel de Truong Sa, province de Khanh Hoa. Cette île est située à environ 11,9 milles marins (22 km) au sud de l'île de Ba Binh et à 18 milles marins (33,3 km) au nord de l'île de Sinh Ton.

64

65

Trên đảo Nam Yết, tượng Trần Hưng Đạo tạc vào trời xanh, sừng sững chỉ tay ra biển như nhắc nhở con cháu phải cẩn trọng và quyết tâm gìn giữ biển trời quê hương.

Sur l'île de Nam Yet, une statue de Tran Hung Dao, en pierre sculptée, domine la place sous le ciel bleu, tournée ostensiblement vers la mer. Elle rappelle aux soldats, la prudence et la détermination, qu’ils doivent posséder s’ils veulent préserver la mer et le ciel de leur patrie.

66

67

68

69

Không tưởng tượng được đảo san hô nhô lên giữa biển lại có cây cối xanh mát quanh năm. Đặc biệt nhất là đảo này có nhiều dừa, không biết ai là người đầu tiên mang ra trồng, nhưng dường như hợp phong thổ nơi đây, nên như các chiến sĩ kể lại dừa sai trái lắm và nhiều nước. Mỗi dịp Tết đến, các chiến sĩ trên đảo còn tổ chức lễ hội trồng dừa. Cây cối xanh tươi nhờ bàn tay chiến sĩ chăm sóc và chắt chiu từng giọt nước ngọt, thậm chí nhường cả phần nước ngọt sinh hoạt của mình để tưới cho cây.

Il est difficile d'imaginer que cette île de corail, perdue au milieu de l’océan, a des arbres qui restent verts toute l'année. Pourtant de nombreux cocotiers peuplent ce petit bout de terre.

Je ne sais pas qui a été le premier à les planter, mais cela semble correspondre à la météo locale car la greffe a remarquablement bien pris, une véritable aubaine pour les soldats car les fruits de ces arbres les désaltèrent tout au long de l’année. Quand la fête du Têt arrive, les soldats de l'île organisent un concours de plantation de cocotiers. Les arbres resteront verts grâce aux mains expertes des soldats qui économisent chaque goutte d'eau douce pour les arroser.

70

Hải đăng Nam Yết giúp tàu thuyền hoạt động trong vùng biển Trường Sa định hướng và xác định được vị trí của mình.

Le Phare de Nam Yet aide les navires dans leurs activités dans la zone Truong Sa et leur position.

71

Tiếng chuông chùa ngân vang xuất phát từ chùa Nam Huyên là linh hồn của đảo, là cột mốc nối tâm linh và chủ quyền Tổ quốc. Chúng tôi đến thắp nén hương cầu nguyện cho anh linh các chiến sĩ đã hi sinh vì đất nước.

Le temple attenant à la pagode Nam Huyen est l'âme de l'île. Le son de ses cloches en est la parole. Le sanctuaire s’érige telle une stèle de souveraineté reliant spiritualité et souveraineté de notre pays. Nous sommes venus brûler de l'encens et prier pour l'esprit des soldats morts pour le pays.

72

73

Em khao khát chiều hoàng hôn trên biển Nhìn đảo nhô lên giữa biển mênh mông Trăng tròn trong sáng chói lung linh Anh có biết một người đang ngóng trông Để cùng nhau nghe tiếng rì rào của sóng Chờ giây phút ân tình ấy không anh?

Thanh Tòng J'aspire au coucher du soleil en mer Et contempler l'île au milieu de l’océan Au calme clair de la lune triste et sereine Connaissez-vous quelqu'un qui vous attend ?

Ensemble écoutons le murmure des vagues En attendant ce moment d'amour ?

74

Mắt em nhìn theo con tàu đi xa mãi Giữa nơi biển khơi đang nở rộ ngàn bông hoa san hô.

Mes yeux suivent le navire qui s'en va pour toujours Au milieu de la mer fleurissent mille fleurs de corail.

75

Đấy con tàu ra khơi, đấy con tàu ra khơi.

Là, le navire part et il va gagner le large.

76

Đảo Sinh Tồn Đảo này cùng với các đảo, đá, bãi phụ cận về mặt tổ chức hành chính thuộc xã Sinh Tồn, huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa, cách đất liền 320 hải lý, cách đảo Sinh Tồn Đông 14 hải lý (26 km) về phía Tây. Đảo này cách đá Gạc Ma khoảng 10,5 hải lý (19,4 km), nơi xảy ra vụ đụng độ giữa Trung Quốc và Việt Nam năm 1988.

Île Sinh Ton Cette île, avec ses ilots et ses rochers, appartient administrativement à la commune Sinh Ton, district Truong Sa, province Khanh Hoa, à 320 milles marins du continent, à 14 milles nautiques à l’ouest de l'île Sinh Ton Dong (26 km). Cette île est à environ 10,5 milles nautiques (19,4 km) du rocher Gac Ma, où l'affrontement entre la Chine et le Vietnam a eu lieu en 1988.

77

Lại một ngày mới bắt đầu, đảo Sinh Tồn hiện ra trước mặt trong một buổi sáng đầy ánh nắng rạng rỡ. Trên đảo có những hộ dân sinh sống, trước mỗi nhà đều trồng cây xanh hoa quả. Ở đây cũng có một ngôi chùa nằm bình yên dưới tán cây xanh, hiện ra uy nghiêm và yên tĩnh là nơi đặt bia ghi danh các liệt sĩ đã anh dũng hi sinh trong trận hải chiến Gạc Ma năm 1988. Xin thắp 3 nén nhang để tưởng nhớ các anh.

Un nouveau jour a commencé, l'île de Sinh Ton nous est enfin apparue, dans un matin lumineux et ensoleillé. Sur l'île, les familles possèdent une maison entourant d'arbres à feuillage persistant ou d’arbres fruitiers. Il y a aussi un temple, situé sous l’ombre paisible de conifères majestueux où repose la stèle commémorant le martyr de ceux qui se sont courageusement sacrifiés à la bataille de Gac Ma en 1988. Nous avons allumé 3 bâtons d'encens pour leur héroïsme.

78

Đảo chạy dài theo hướng Đông - Tây, chiều dài khoảng 400 m, chiều rộng 220 m. Đất ở đảo là cát và san hô. Đảo có nhiều cây xanh, không có giếng nước ngọt, xung quanh đảo có tường kè chắn sóng. Hai đầu của đảo theo hướng Đông - Tây có hai dải cát di chuyển theo mùa sóng gió. Đảo nằm trên nền san hô ngập nước cách bờ kè từ 300 đến 600 m, khi nước thủy triều xuống thấp nhất nền san hô lộ khỏi mặt nước từ 0,2 đến 0,4 m Cũng như các đảo khác trên quần đảo Trường Sa, đảo Sinh Tồn nắng nóng và có hai mùa gió chính là Đông Bắc và Tây Nam. Chế độ thủy triều và bán nhật triều không đều.

Trên đảo nuôi được lợn, gà, vịt, chó, trồng các loại rau như rau cải, rau muống, mồng tơi và rau đay chở từ đất liền ra. Cây xanh lớn trên đảo chủ yếu là các cây phong ba, bão táp, bàng vuông, dừa và mù u để chống sóng.

Trên đảo có một tấm biển ghi lời của Hồ Chí Minh: "Ngày trước ta chỉ có đêm và rừng. Ngày nay ta có ngày, có trời, có biển. Bờ biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ gìn lấy nó".

L’île s’étend d’est en ouest, sur environ 400 m de longueur et 220 m de large. L’île a beaucoup d’arbres, pas de puits d’eau douce, et elle est ceinte de murs de remblai. Les deux extrémités de l’île sont parcourues par des bandes de sable qui se déplacent au gré des turbulences saisonnières.

L’île est sise sur une bande de corail submergée à environ 300 à 600 m du remblai, lorsque la marée est basse, le récif corallien est exposé hors de l’eau, à une hauteur de 0,2 à 0,4 m.

Comme toutes îles de l’archipel Truong Sa, l’île doit subir et la chaleur d’un été torride et les précipitations diluviennes de deux saisons de mousson.

Sur l’île, on élève des porcs, des poulets et des canards, on cultive divers légumes, des épinards et des liserons d’eaux. Les principales essences d’arbre présentent sur l’île sont les veloutiers, les cocotiers et le Barringtonia asiatique chargé de protéger l’île de la menace des tempêtes.

Sur l’île il y a une stèle avec le slogan de Ho Chi Minh : « Dans le passé, il n’y avait que des nuits et des forêts. Aujourd’hui, nous avons des jours, le ciel et la mer. Mon littoral est long et beau, il faut savoir comment le protéger.»

79

80

Khu nhà dân

Nơi đây có hầu hết rau, trái quanh năm: bầu, mướp và các loại rau khác.

Quartier résidentiel

Ici on trouve, toute l’année, la plupart des légumes et fruits : courge, courgette et autres légumineuses.

81

Dưới tán cây bóng mát hiện ra ngôi chùa uy nghiêm, yên tĩnh và cũng nơi đây mộ bia ghi danh các liệt sĩ đã hi sinh dũng cảm trong trận hải chiến Gạc Ma năm 1988.

Sous l'ombre de l'arbre, repose un temple majestueux et calme qui possède en son sein une pierre tombale où sont enregistrés le nom des martyrs, morts courageusement lors de la bataille de Gac Ma, en 1988.

82

Chúng tôi đến thăm trường tiểu học Sinh Tồn. Các em nhỏ thấy các cô chú đến thăm thì rất vui mừng, bám lấy không rời. Học sinh ở đây chia làm hai lớp và chỉ có hai thầy giáo. Do lớp học ghép, nên cả thầy lẫn trò nhiều lúc cũng khó khăn. Các thầy cho biết sau khi kết thúc tiểu học, các em sẽ được đưa về đất liền để học tiếp bậc trung học. Thầy Lê Anh Đức tâm sự:“Lúc mới nhận nhiệm vụ, tôi lo lắng không biết ra đảo đời sống có như đất liền không. Giờ quen hẳn rồi, tuy đã lâu chưa được về nhà nhưng với đại gia đình ở đây gồm học sinh, phụ huynh học sinh và các chiến sĩ hải quân cùng chia sẻ, nên vơi đi nỗi nhớ nhà. Ngày qua ngày đã trở nên rất gắn bó với các em nhỏ, nếu một ngày nào đó về lại đất liền, chắc chắn không quên được các em.

Nous avons visité l'école primaire de Sinh Ton. Les enfants sont enchantés par notre présence et nous le montrent par leurs sourires et leurs cris de joie. Les écoliers sont divisés en deux classes placées sous la tutelle de deux instituteurs. Mais la mixité des classes rend la relation entre les enseignants et les élèves parfois difficile.

Après avoir reçu l’enseignement prodigué à l'école primaire, les élèves seront renvoyés sur le continent afin de poursuivre leurs études au lycée.

L’enseignant Le Anh Duc nous a confié : « Lorsque pour la première fois, j'ai accepté cette mission, je me suis inquiété et questionné sur la vie de l'île ; ressemblait-elle ou non à celle que j’avais connu sur le continent ?

Maintenant, je me suis bien adapté à l’ile malgré l’éloignement des miens car ici je fais partie d’une grande famille, composée des écoliers et de leurs parents et complétée par les soldats de la marine. Nous partageons tout. Nous sommes comme frères et sœurs et cet attachement atténue ma nostalgie et mon sentiment d’absence.

Jour après jour, s’est renforcé l’attachement de l’instituteur pour ses élèves, et quand viendra le jour de son retour sur le continent, nul doute qu’il ne pourra les oublier.

83

84

85

Với từng chút cây trái mọc lên từ nền san hô, từng gương mặt và cái cười con trẻ, khi đặt chân đến Sinh Tồn. Tôi có cảm tưởng nơi đây mang lại tình mẩu tử của người mẹ.

Quand nous arrivons sur la petite ile Sinh Ton, avec le peu de végétation sur du corail, nous sommes accueillis par tant de visages enfantins aux sourires rayonnants. Que nous avons l’impression ici d’apporter l’amour maternel de leur mère manquant dans d’autres îles.

86

Đảo đá Cô Lin Đá Cô Lin là một rạn san hô thuộc cụm Sinh Tồn của quần đảo Trường Sa. Đá này nằm cách đảo Sinh Tồn 8.1 hải lý (15 km) về phía Tây Nam, cách đá Gạc Ma khoảng 3,9 hải lý (7,2 km) về phía Tây Bắc và cách đá Len Đao 7 hải lý (13 km) về phía Tây.

L’île Colin Le rocher de Co Lin est un récif de corail appartenant à l'archipel Truong Sa. Il est situé à 15 km au sud-ouest de l'île Sinh Ton, à environ 7,2 km au sud-ouest du rocher Gac Ma et à 13 km du rocher Len Dao vers Ouest.

87

88

Ngày 14/3/1988, ngày Gạc Ma nổi sóng, ngày những người lính quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Ngày hôm ấy, những người lính công binh, hải quân Việt Nam đã lấy máu mình giữ yên vùng biển Tổ quốc. Ngày hôm ấy, chiến đấu với quân thù được trang bị mạnh hơn về mọi mặt, những người lính đã bằng máu xương và cả tính mạng của mình để đổi lấy bình yên cho đất mẹ.

64 người lính bảo vệ đảo Gạc Ma đã gác lại bao ước mơ hoài bão và dâng hiến tuổi thanh xuân của mình để bảo vệ những cột mốc tiền tiêu.

Máu của các anh lẫn vào biển xanh, xương của các anh đã thấm vào lòng đảo, tên các anh được đời đời thế hệ hôm nay và mai sau ghi nhớ.

Le 14 Mars 1988 Jour Gac Ma, jour où les marins décident de mourir pour la Patrie.

Ce jour-là, les soldats, les marins ont versé leur sang pour garder l’intégrité territoriale.

Ce jour-là, contre l’ennemi bien armé et équipé, les soldats sacrifient leur vie en échange de la paix.

64 soldats défendant l'île GacMa ont mis à part leurs rêves et ambitions et consacrent leur jeunesse à protéger la borne de notre souveraineté.

Leurs noms resteront à jamais gravés dans la mémoire des générations d'aujourd'hui et de demain.

89

Đảo Cô Lin sừng sững thử thách trước kẻ xâm lược.

Bên trái là tàu láng giềng và trước mặt là đảo Gạc Ma. L'île Co Lin, défi aux envahisseurs A gauche, c’est le navire du’’ voisin’’ et en face l'île de Gac Ma.

90

Đảo Cô Lin là đảo đá chìm thuộc quần đảo Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa). Trong trận chiến đấu tại Gạc Ma ngày 14/3/1988, tàu HQ 505 đã dũng cảm "ủi bãi" để giữ đảo và trở thành cột mốc sống, biểu tượng chủ quyền đảo Cô Lin của Việt Nam. Trong ráng chiều trên khu vực gần đảo Gạc Ma của Việt Nam nay đã bị Trung Quốc chiếm giữ trái phép.

Chiếc tàu KN-490 buông neo, đoàn tiến hành thả hoa tri ân các anh hùng liệt sĩ đã mãi mãi nằm lại biển khơi.

L'île de Co Lin est une île rocheuse, submergée, appartenant à l'archipel Truong Sa (province de Khanh Hoa). Lors de la bataille de Gac Ma, le 14 mars1988, le navire de guerre HG505 était courageusement "passé en mode bulldozer" pour garder l’île, car l'après-midi, la zone près de l'île vietnamienne de Gac Ma avait été occupée illégalement par la Chine.

Une Stèle a été érigée, afin de rappeler que l'île Co Lin appartient au Vietnam.

Lorsque le navire KN-490 fut ancré, la délégation a déposé des fleurs en hommage aux héros et aux martyrs ayant participés aux combats et qui reposent dans les profondeurs de la mer.

91

Trên tàu KN-490, đoàn chúng tôi làm lễ tưởng niệm các chiến sĩ đã hi sinh vì Tổ quốc. Trước khói hương bảng lảng, kính cẩn trang nghiêm, tất cả mọi người trong đoàn xúc động nhìn vòng hoa trôi từ từ ra biển..., nghe những câu chuyện huyền thoại ngày 14/3/1988 về thuyền trưởng Vũ Huy Lễ dưới mưa đạn của kẻ địch vẫn dũng cảm chỉ huy lao con tàu đang cháy vì bị tấn công lên bãi cạn đảo Cô Lin để giữ lấy đảo, bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc. À bord du KN-490, notre groupe a organisé une cérémonie commémorative à la mémoire des soldats morts. Dans la fumée d'encens, respectueusement et solennellement, toute la délégation a regardé la couronne dériver lentement dans la mer ..., en écoutant les histoires légendaires qui narrent les hauts faits du capitaine Vu Huy Le. Sous une pluie de balles tirées par l'ennemi, il a ordonné d’échouer le navire en feu sur la plage de l'île de Co Lin, marquant ainsi la souveraineté du Vietnam sur ces terres injustement revendiquées par la Chine.

Ảnh: Nguyễn Văn Nhất/TTXVN 92

Trong lúc lễ tưởng niệm 64 chiến sĩ hi sinh tại đảo Gac Ma, bên trái và bên phải là tàu chiến láng giềng đang quan sát hoạt động của ta.

Pendant le service commémorant le sacrifice des 64 soldats décédés sur l'île de Gac Ma, de toute part, des navires de guerre appartenant aux pays limitrophes observent nos activités.

93

Tưởng niệm trên tàu các liệt sĩ hi sinh trong trận chiến đảo Gạc Ma. Sau lưng đảo Cô Lin vươn mình trước đảo Gạc Ma như thử thách kẻ chiếm đảo ta.

Commémoration à bord du navire des héros morts lors de la bataille de l'île de Gac Ma. Derrière l'île Co Lin, l'île de Gac Ma, comme défi aux yeux des occupants de notre île.

94

Chúng tôi nguyện luôn ghi nhớ công ơn của các anh, quyết tâm tiếp nối bảo vệ chủ quyền biển đảo quê hương. Đảo là nhà, biển cả là quê hương. Viết đến đây, hình ảnh của đảo Cô Lin vẫn còn đọng lại rõ ràng trong tâm trí với lá cờ bay phấp phới, hùng vĩ hiên ngang.

Nous gardons en mémoire le souvenir de vos mérites, vous qui étiez déterminés à protéger la souveraineté des îles. L'île est notre maison, la mer est notre patrie. En écrivant ces lignes, l'image de Co Lin, avec son drapeau, flottant au gré des vents, reste clairement gravée dans notre cœur.

95

96

97

Gạc Ma kia ơi, Máu đã loang trên mặt biển Đông, 64 chiến sĩ của chúng ta đã mãi mãi không về.

Gac Ma !

Du Sang est répandu à la surface de la mer orientale, Nos 64 soldats sont partis pour toujours.

98

Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma xã Cam Hải Đông, huyện Cam Lâm (Khánh Hòa).

Mémorial des soldats morts à Gac Ma Commune Cam Hai Dong, district Cam Lam (Khanh Hoa).

Thương binh Nguyễn Văn Dũng bên trái trong hình, trong trận chiến Gạc Ma đã trở về đời thường, chân đi tập tễnh.

Cuộc hội ngộ với anh Nguyễn Trường Xuân, người đã tham gia trong chuyến đi thăm quần đảo Trường Sa trên chuyến tàu KN-490.

Le soldat Nguyen Van Dung, blessé à la bataille de Gac Ma, se trouve à gauche sur la photo.

Il est revenu à la vie civile, mais il garde un handicap aux jambes.

Il retrouve M. Nguyen Truong Xuan, qui a participé au voyage aux îles Truong Sa à bord du NK-490.

99

Đảo Phan Vinh Tàu tiếp tục hành trình qua đảo nổi mang tên người anh hùng Phan Vinh.

Cũng như các đảo khác, nơi nào cũng có chùa, chùa Vinh Phúc đứng sừng sững nhìn ra biển nguyện cầu mười phương chư Phật từ bi gia hộ cho dân đảo và các chiến sĩ an lạc và hòa bình.

Île Phan Vinh Le navire continue son voyage vers l'île nommée en souvenir de notre héros Phan Vinh Comme sur les autres îles, on peut y voir des pagodes, celle de Vinh Phuc se dressée face à la mer.

On y vient pour rechercher la compassion du Bouddha qui bénit tous les insulaires et les soldats de l’archipel.

100

Đảo Phan Vinh có chiều dài 250 m, chiều rộng 130 m và nằm trên một vành san hô dài 4,9 hải lý (9,1 km) cũng nằm theo trục Đông Bắc - Tây Nam thuộc cụm Trường Sa của quần đảo Trường Sa và nằm cách đá Tốc Tan khoảng 14,5 hải lý (27 km) về phía Tây Bắc.

Môi trường: đảo không có nguồn nước ngọt nhưng có cây xanh.

L'île Phan Vinh longue de 250 m, sur une largeur de 130 m est située sur une bordure corallienne de 4,9 milles marins (9,1 km) également située le long de l'axe nord-est-sud-ouest de l’archipel Truong Sa et à environ 14,5 milles marins (27 km) au nord-ouest du rocher Toc Tan. Comme la plupart des iles environnantes, elle n'a pas de source d'eau douce mais possède des arbres.

101

Đảo Phan Vinh, sáng mãi tên người anh hùng cách mạng L’île Phan Vinh porte le nom d’un héros révolutionnaire

Liệt sĩ Nguyễn Phan Vinh sinh năm 1933, tỉnh Quảng Nam, nhập ngũ tháng 7/1954. Hòn đảo mang tên người anh hùng liệt sỹ đã anh dũng hi sinh ngày 29/2/1968 trên con tàu C235, đoàn 125, quân chủng hải quân trong chuyến chở hàng và vũ khí vào chi viện cho miền Nam. Phan Vinh est née en 1933 à la province de Quang Nam et est engagé dans l’armée en juillet 1954. L'île porte son nom, héros martyr, décédé courageusement le 29 février 1968 à bord du navire C235, qui acheminait marchandises et armes pour aider le Sud Vietnam.

102

103

104

105

Bóng hoàng hôn như nhuộm màu ánh nắng In hình ta giữa trời đất bao la.

Tran Huynh L’ombre du coucher de soleil teinté de rayons solaires Reflète notre image au milieu de l’immensité

106

Đảo Trường Sa Đông Một bãi cát nằm trên một rạn san hô thuộc cụm Trường Sa của quần đảo Trường Sa. Rạn san hô này cùng với đá Đông, đá Tây và đá Châu Viên hợp thành cụm đá ngầm. Đảo cách đá Tây khoảng 6 hải lý (11 km) về phía Đông Bắc và cách đá Đông khoảng 12,7 hải lý (23,5 km) về phía Tây - Tây Bắc.

Île Truong Sa Dong L'île Truong Sa Dong est une plage de sable sur un récif coralien appartenant au Cluster Truong Sa de l'archipel Truong Sa, à environ 6 milles marins (11 km) du rocher Est situé au Nord Est et distant du Rocher Nord à environ de 12,7 milles marins (23,5 km) situé à l’Ouest - Ouest-Nord.

107

108

Chúng tôi đến Trường Sa Đông, ở đây, thời tiết không được ưu đãi, nắng mưa gió đều khắc nghiệt và bất thường, vậy mà nhờ bàn tay của các chiến sĩ, nhiều loại cây như bàng vuông, tra và phong ba vẫn vươn lên xanh tốt, những đàn gà, vịt chí chóe đòi ăn, những chú heo kêu eng éc khi đói và vườn rau cũng ngát xanh để phục vụ cho đảo.

Nous sommes arrivés à Truong Sa Dong, le temps n'est pas favorable. Malgré le climat rude mais grâce aux soins des soldats, de nombreux arbres tels que le Barringtonia Asiatique, le pangasius et les érables restent toujours verts. On élève du porc, de la volaille et le potager reste toujours vert toute l'année sur l’île.

109

Không thể tưởng tượng, tại một nơi xa đất liền như vậy, vốn chỉ là một rạn san hô, lại có bao nhiêu công trình được dựng lên cho đến ngày hôm nay. Đó là nhờ ý chí quyết tâm khắc phục khó khăn của các chiến sĩ trước thiên nhiên cũng như trước mọi sự đe dọa của ngoại xâm...

Fait frappant, loin des terres, sur des récifs coraliens de nombreuses structures ont été édifiées jusqu’à ce jour. C'est là la volonté des combattants, la volonté de surmonter toutes difficultés naturelles comme toutes menaces d’invasion étrangère ...

110

Đoàn đến thắp hương tại Nghĩa trang liệt sĩ đảo Trường Sa Đông.

La délégation était également venue se recueillir au cimetière des martyrs sur l'île Truong Sa Dong.

111

112

113

114

115

Tàu tiếp tục hành trình vào sáng sớm để đến Trường Sa. Nơi đây được coi như là “thủ phủ” của quần đảo Trường Sa. Những anh lính trang nghiêm và dân đảo cùng đi với trẻ em ra cảng chào đón chúng tôi.

Le navire continue son voyage tôt le matin pour rejoindre Truong Sa, "capitale" de l’archipel. Les militaires, très solennels et les insulaires, accompagnés de leurs enfants, ont tenu à venir au port pour nous accueillir.

116

« Đây Trường Sa, kia Hoàng Sa Quần đảo đứng hiên ngang trên vùng xa ngời sáng Tháng năm con tàu quen sóng cả quen gió biển Nước da màu nắng tươi giòn thêm ánh thép Cánh chim hải âu bốn mùa về cùng anh vui ra khơi.» « Ici, c'est Truong Sa et là-bas c’est Hoang Sa L'archipel se tenait obstinément devant la lumière vive lointaine En mai, le navire est habitué aux vagues, familier avec la brise marine La peau bronzée avec le vent comme une brillance d'acier Les albatros de quatre saisons avec vous ont joyeusement mis les voiles.»

117

Đường đi đến đảo Chemin vers l'île.

Đường về con tàu.

Chemin du retour.

118

« Nơi anh đến là biển xa, nơi anh tới là đảo xa Từ mảnh đất quê ta giữa đại dương mang tình thương quê nhà » « L’endroit où vous allez est la mer lointaine, l'endroit où vous allez est l'île lointaine De notre terre au milieu de l'océan, apportant l'amour à notre patrie »

119

Trường Sa - Thủ đô của quần đảo Đảo Trường Sa là một đảo san hô thuộc cụm Trường Sa của quần đảo Trường Sa. Đảo này nằm cách Cam Ranh khoảng 254 hải lý (470,4 km) và cách Vũng Tàu hơn 500 km đường biển.

L’île Truong Sa, la capitale de l'archipel L'île Truong Sa est un atoll appartenant au cluster Spratleys de l'archipel Spratleys. Cette île est située à environ 254 miles nautiques de Cam Ranh (470,4 km) et à plus de 500 km de Vung Tau par la mer.

120

Đại biểu đua nhau ra chụp hình ở cột mốc chủ quyền để lưu lại kỷ niệm. Trên đảo, ngoài những cây “đặc sản” là phong ba, bàng vuông, còn có cả hoa phong lan. Nhà tưởng niệm Bác Hồ uy nghiêm, đài tưởng niệm liệt sỹ hiên ngang vươn lên bầu trời xanh giữa những cây cổ thụ. Cuộc sống trên đảo như đời sống đất liền thu nhỏ, cũng trường học cho con em, chùa chiền đáp ứng nhu cầu tâm linh, trạm xá y tế chăm sóc sức khỏe cho chiến sĩ, cư dân trên đảo và ngư dân, trại chăn nuôi gà-vịt-heo và vườn rau sạch quanh năm.

Les délégués se sont précipités pour prendre des photos de la borne frontalière pour garder en souvenir. Sur l'île, en plus des arbres locaux comme la barringtonia, il y a aussi des orchidées. Le musée commémoratif du Président Ho Chi Minh, le mémorial des martyrs s'étendent sous le ciel bleu, parmi les arbres centenaires.

La vie sur l’ile est comme celle dans les terres, un modèle réduit. C’est une société bien organisée avec des écoles pour les enfants, des temples pour répondre aux besoins spirituels, des dispensaires pour soigner les soldats, les insulaires et les pêcheurs., avec une ferme d’élevage de poulets-canards-cochons et un potager pour toute l'année.

121

Đảo Trường Sa có dạng hình tam giác vuông nằm theo hướng Đông Bắc - Tây Nam. Theo tài liệu của Cục Chính trị thuộc Bộ Tư lệnh hải quân (Việt Nam), đảo này dài 630 m, rộng tối đa 300 m và có diện tích 0,15 km², xếp thứ tư về diện tích trong quần đảo; một số tài liệu nước ngoài ghi là 0,13 km. Hiện nay (2020) đảo dài 1050 m, rộng tối đa 500 m. Bề mặt đảo cao khoảng 3,4 đến 5 m so với mực nước biển khi thủy triều xuống thấp nhất. Vành san hô bao quanh đảo cũng nhô lên khỏi mặt nước khi nước triều xuống. Thủy triều ở khu vực này tuân theo chế độ nhật triều.

De forme triangulaire, l’île Truong Sa d’après le document du Commandement Naval vietnamien a une superficie de 0,15 Km2 avec 630 m de long, sur 300 m de large la 4ème en matière de superficie de l’archipel (0,13km d’après certains documents étrangers en 2020 : 1050 m de long sur 500 m de large. La surface de l’île est à environ de 3,4 à 5 m au-dessus du niveau de la mer à marée basse. Les coraux entourant l'île émergent de l'eau à marée basse.

122

Khí hậu ở đảo mang nét đặc trưng của quần đảo Trường Sa với mùa hè mát và mùa đông ấm. Từ tháng 2 đến tháng 5 là mùa khô; từ tháng 5 đến tháng 1 năm sau là mùa mưa. Trong mùa khô, nhiệt độ cao được duy trì từ 4 giờ 30 phút đến 19 giờ nhưng sóng yên biển lặng. Vào mùa mưa, nhiệt độ trong ngày thấp hơn nhưng giông bão thường xuyên xảy ra. Đảo Trường Sa có giếng nước lợ có thể dùng để tắm giặt và tưới cây. Thực vật nơi đây chủ yếu là các cây bàng vuông, muống biển, phi lao, phong ba, xương rồng và một số loài cỏ lau thân mềm, cỏ lá kim nhưng sinh trưởng và phát triển kém do khí hậu khắc nghiệt.

Người trên đảo trồng thêm chuối, đu đủ, ớt và nhiều loại rau xanh, rau gia vị. Họ còn nuôi hàng trăm con chó và rất nhiều gia cầm như gà, vịt, ngan và ngỗng.

Le climat de l'île est frais en été et tempéré en hiver. De février à mai, c’est la saison sèche et de mai à janvier, la saison des pluies. Pendant la saison sèche, la température est élevée entre 4 h 30 et 19 h 00. La mer est calme. Pendant la saison des pluies, la température pendant la journée est plus basse, mais il y a souvent des orages.

L'île Truong Sa possède un puits d’eau saumâtre utilisée pour la toilette, la lessive et l'arrosage des plantes. Les plantes d’ici sont principalement des Mù u, le barringtonia asiatique, l’arbre Phong Ba (Heliotropium foertherianum). Les habitants de l'île cultivent en plus des bananiers, des papayers, des piments et différentes variétés de légumes verts, des épices. Ils élèvent également des centaines de chiens et beaucoup de volailles comme des poulets, des canards, des cygnes et des oies.

123

124

125

Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Musée commémoratif du Président Hô Chi Minh.

126

Cuộc sống trên đảo thu nhỏ lại với tiện nghi như đời sống đất liền.

Ngạc nhiên, giữa đảo còn có cả đường băng máy bay và xe ô tô.

La vie sur l'île est le modèle réduit de celle du continent, avec tout le confort.

Plus étonnant, c’est qu’il y a une piste pour les avions et des voitures.

127

Xe vận tải cũng có mặt trên đảo để di chuyển dụng cụ nặng. Nước ngọt để tiêu dùng hàng ngày không dồi dào như ở đất liền, nhưng đã tạm thời được khắc phục nhờ nguồn nước thiên nhiên. Tại đảo Trường Sa, chúng tôi đã có một đêm giao lưu văn nghệ thật ấm tình quân dân.

Des camions y sont également pour le transport du matériel lourd. L'eau douce pour la consommation quotidienne n'est pas aussi abondante comme sur le continent, mais l’eau des sources, temporairement, résout le problème.

128

129

Nữ hoàng trên đảo Trường Sa Biểu tượng sức sống mãnh liệt ở Trường Sa gió biển mặn và sự khốc liệt của nước biển, cây bàng vuông vẫn vững vàng hiên ngang như người lính hải quân Việt Nam trên Quần đảo Trường Sa. Sắc đẹp Trường Sa “vũ nữ của biển cả”, hoa bàng vuông Trường Sa có vẻ đẹp lạ thường, quyến rũ.

Reine de l'île Truong Sa (Beach Barringtonia asiatique) Symbole de la vitalité intense de Truong Sa, malgré la bise marine et l'eau salée, le Barringtonia reste aussi solide comme le soldat sur les îles de Truong Sa. Beauté de Truong Sa, la fleur de Barringtonia asiatique, d’une beauté ensorcelante.

130

Cây bàng vuông Trường Sa Khi đặt chân đến đảo Trường Sa, khó mà quên được hoa đẹp và cây bàng vuông gắn liền với tình cảm con người khi nói đến Trường Sa. Hoa nở về đêm rồi tàng trong sáng sớm.

Vượt nắng gió khốc liệt biển khơi, những cây bàng vuông hàng trăm năm tuổi trên đảo xanh vẫn hiên ngang bén rễ, cắm sâu vào nền đá san hô, tạo nên dáng đứng oai nghi như chính những người lính đảo.

Barringtonia asiatique de Truong Sa En arrivant sur l'île Truong Sa, il est difficile d'oublier les belles fleurs et Barringtonia asiatique associée au sentiment humain lorsqu'il s'agit de Truong Sa. Les fleurs s’ouvrent le soir pour tomber au petit matin!

Surmontant, soleil et vents le Barringtonia asiatique, centenaire de l'île, toujours verts s’enracinent profondément et majestueusement dans les roches de corail comme les soldats de l’île.

131

132

Nữ hoàng trên biển đảo Hoa bàng vuông

Em là nữ hoàng trên biển đảo Ung dung ngạo nghễ giữa trời xanh Đêm về vươn mình tia sắc tím Tỏa nhẹ dịu dàng hương sắc về đêm.

Em đến cùng ta trên miền đảo Gió mạnh sóng lớn vùng nước mặn Đang khoe mình trước bão tố phong ba Cùng anh chiến sĩ tự hào giữ quê hương.

Sóng chập chờn trên bãi cát san hô Gió nhè nhẹ đêm về hôn lấy môi em Mang lại tình thương dâng cho Tổ quốc Bảo vệ chủ quyền biển đảo quê ta.

Thanh Tòng

Fleurs de Barringtonia asiatique, reine de l’île Tu es la reine de la mer Arrogant tranquillement dans le ciel bleu La nuit, les rayons violets apparient Parfum nocturne doux et doux.

Tu es venu vers moi sur l'île Vents forts, fortes vagues et eau salée Montrant avant la tempête Avec lui, des soldats fiers de garder leur patrie.

Les vagues scintillent sur le sable de corail Le vent embrasse doucement ta bouche la nuit Apportez l'amour à la patrie Protégez la souveraineté de la mer et des îles de notre ville natale.

133

Những chú chó ở huyện đảo Trường Sa Ở Trường Sa, chó là người bạn trung thành, gần gũi với cán bộ, chiến sĩ và là con vật thân thiết nhất. Trong mỗi phiên đi gác làm nhiệm vụ trực bảo vệ đảo trong đêm, nếu dùng ống nhòm quan sát, chưa kịp phát hiện mục tiêu thì những chú chó với đôi tai thính, mắt sáng lại có khả năng phát hiện mục tiêu từ xa. Đặc biệt là những mục tiêu lạ trên biển.

Chiens dans le district de l'île Truong Sa À Truong Sa, le chien est un ami fidèle, proche des officiers et des soldats. Pendant les gardes de nuit, les soldats utilisent des jumelles, les chiens grâce à leur ouïe et à leurs yeux brillants, sont capables de détecter des cibles étranges en mer, à distance, avant que leurs compagnons s’en aperçoivent.

134

Đêm trên đảo, dường như có điều gì huyền bí giữa trời biển rộng bao la, tiếng sóng rì rầm, đầu sóng trắng xoá và gió biển mát dịu êm, chỉ muốn kéo dài thời gian để tận hưởng giờ phút này vì không biết trong tương lai bao giờ sẽ trở lại để nhìn thấy đời sống giữa thiên nhiên trời và biển đẹp như nơi đây. Tiếng nhạc vang lên, đến phần trình diễn của đoàn văn công cùng đi với đoàn đến động viên các chiến sĩ trong hành trình thăm đảo: Đời mình là một khúc quân hành, đời mình là bài ca chiến sĩ/ Ta ca vang, triền miên qua tháng ngày, lượn bay trên núi rừng biên cương đến nơi đảo xa...

Nuit sur l'île, il semble qu’il y ait quelque chose de mystérieux entre l’océan, le murmure des vagues et le vent frais. Je veux juste prolonger ce moment inoubliable parce que je ne sais pas si j’aurais encore l’occasion de revenir ici pour contempler la vie entre ciel et mer.

La musique d’un groupe de chanteurs qui nous accompagne pendant notre voyage retentit, pour encourager les soldats des îles : « Ma vie est une chanson ..., ma vie est une chanson partisane / Chantez, chantez éternellement, survolant montagnes et pour atteindre l'île lointaine...»

135

136

Nghĩa tình Trường Sa Amitié à Truong Sa

137

Không muốn rời nơi đây nhưng rồi phải ra đi với nỗi lưu luyến. Loa trên tàu vang lên gọi tất cả đoàn về tàu để nhổ neo từ giã Trường Sa ngay vì nếu nước thủy triều rút xuống, tàu không rời cảng được.

Je ne veux pas partir, mais je devais le quitter avec regret.

Le haut-parleur du navire annonce le retour au navire pour repartir parce qu’à la marée base, le navire ne pourrait pas quitter le port.

138

Thuyền ai thơ thẩn giữa trùng dương Không bến neo tìm ai đâu đó Sóng chập chờn như khúc nhạc êm đềm Dưới bóng hoàng hôn rực rỡ cùng mây Đang chào đón bóng người tri kỷ…

Thanh Tòng Qui est ce bateau solidaire au milieu de l’océan Pas d'ancrages comme cherche quelqu'un quelque part Les vagues flottent comme une chanson douce Sous l'ombre d'un coucher de soleil brillant avec des nuages Attendant accueillir quelqu’un dans l’amour …

139

Nhà giàn DK1 Chặng cuối cùng của hành trình là thăm nhà giàn DK1 - ngôi nhà có bốn chân cắm sâu trong lòng Biển Đông trên thềm lục địa phía nam đất nước, cách đất liền khoảng 250-350 hải lý.

DK là chữ cái đầu viết tắt của cụm từ Dịch vụ - Khoa học kỹ thuật được hiểu như một công trình phục vụ mục đích dân sự trên biển về mặt thăm dò và khai thác tài nguyên thiên nhiên của mình.

Plateforme DK1 Dernière étape du voyage : visite de la plateforme DK1 - une maison à quatre pieds enfoncés profondément au cœur de la mer.

"DK" est l’abréviation en vietnamien de "Dich vu - Khoa hoc - Ky thuât" (Services - Sciences - Techniques). Il s’agit des plus importantes platesformes situées loin du continent. Ce complexe abrite les cadres et les soldats qui appartiennent à la Brigade navale 171. Ils y vivent, mais aussi étudient et protègent l’espace aérien et maritime du plateau continental.

140

Trên nhà giàn DK1, chúng tôi đã rất ngạc nhiên khi nhìn thấy ở đây vẫn trồng được những rau xanh trên một ngôi nhà “sàn” cắm chân giữa biển, không đất, không nguồn nước ngọt tự nhiên, các chiến sĩ phải nỗ lực đến thế nào để chăm sóc vườn rau xanh trên sân thượng và còn nuôi heo và gà, vịt.

Sur la plate-forme DK1, nous avons été surpris de voir qu'il y a aussi des légumes cultivés dans une maison « sur pilotis » en pleine mer sans terre sans eau douce, les soldats ont dû faire de gros efforts. Comment font-ils ? Le potager reste vert sur le toit, et pour élever des porcs, des poulets et des canards.

141

142

Ít người biết được các chiến sĩ quần đảo Trường Sa sống trong điều kiện khắc nghiệt và thiếu thốn như thế nào, không có nước ngọt, phải đợi vận chuyển từ đất liền vào đảo, nếu việc vận chuyển khó khăn như bão tố hay gì đó chưa kịp chuyển đến nước ngọt thì các chiến sĩ sẽ chịu nỗi khổ thiếu nước ngọt giữa trời bao la cho các sinh hoạt cơ bản như nấu ăn, nước uống, tắm rửa và chăm sóc cho vườn rau để có những bữa ăn đầy đủ và được cân bằng dinh dưỡng cho cơ thể.

Sống trong nhà giàn xây trên biển, chung quanh chỉ là biển trời, đối mặt thường xuyên với sóng to, bão tố và các đe dọa của tàu chiến ngoại xâm, các chiến sĩ luôn luôn trong tư thế sẵn sàng bảo vệ cho biển đảo Tổ quốc ta.

Peu de gens connaissent les conditions difficiles de vie des soldats sur île. L’eau douce arrive du continent. En temps de tempête le transport de l’eau douce est difficile et perturbé. Les soldats souffriront, en pleine mer de pénurie d’eau douce, manque pour les activités de base comme la cuisine, l'eau potable, la toilette et l'entretien du potager pour avoir une nourriture équilibrée, la santé.

Vivant sur une plate-forme au milieu de l’océan entre mer et ciel, les soldats sont constamment confrontés au danger, aux tempêtes et aux menaces des navires de guerre étrangers, et les soldats sont toujours prêts à protéger les îles.

143

Trước khi đến thăm cán bộ chiến sĩ nhà giàn DK1/18, đoàn chuẩn bị thực hiện nghi thức tưởng niệm các chiến sĩ đã hi sinh trên khu vực nhà giàn DK1.

Nhà giàn DK1/18, thuộc cụm nhà giàn Phúc Tần, bình dị giữa trùng khơi, ở nơi đây có những người lính đang ngày đêm, bảo vệ thềm lục địa phía Nam của Tổ quốc.

Avant de rendre visite aux officiers et soldats des plates-formes, la délégation organisait une cérémonie à la mémoire des soldats morts sur les plates-formes DK1, groupe de Phuc Tan, en pleine mer.

144

145

146

147

Ngày trở về Rời Trường Sa với huy hiệu chiến sĩ Trường Sa và một hòn đá khắc tên và đóng dấu để nhắc nhở chuyến đi đầy ý nghĩa và nơi đó có những con người kiên cường trụ vững để bảo về Tổ quốc giữa biển đảo.

Con tàu lước sóng trở về sau những ngày lênh đênh trên biển đảo, văng vẳng đâu đây câu hát hào hùng.

«Ngày qua ngày Đêm qua đêm Chúng tôi đứng đây gìn giữ quê hương Biển này là của ta, đảo này là của ta, Trường Sa Dù phong ba, dù bão tố, dù gian khổ ta vẫn vượt qua…»

Date de retour Nous quittons Truong Sa avec l'insigne du soldat Truong Sa et une pierre avec le nom et le cachet pour rappeler ce voyage significatif et des gens qui persévèrent pour protéger la patrie, mer et iles.

Le navire fend les vagues après des jours vogués sur l’océan quelque part résonnent des chansons héroïques " Jour après jour, nuit après nuit.

Nous sommes ici pour préserver la patrie Cette mer nous appartient, cette île nous appartient, Truong Sa Malgré vents, tempêtes et difficultés nous vaincrons…»

148

149

Cuộc hành trình kết thúc mang lại rất nhiều kỷ niệm sâu sắc, chúng tôi sẽ không quên được hình ảnh các anh chiến sĩ sạm nắng đứng vững ngày đêm canh giữ lãnh thổ biển đảo quê hương ta, ánh mắt và trái tim đau đáu nhìn về phía đất liền. Chúng tôi cũng sẽ không thể quên tiếng chuông chùa vang vọng giữa sóng biển, đưa ánh nhìn của bao nhiêu ngôi mộ chiến sĩ vượt sóng trở về quê hương. Chúng tôi cũng sẽ nhớ màu xanh của những cây vươn mình lên từ đá, từ san hô, từ đất mặn mòi giữa biển khơi, từ những chậu cây trên sân thượng nhà giàn... Tất cả như những biểu tượng đẹp cho sự quyết tâm, bền bỉ, lòng yêu thương, chia sẻ giữa người và cây, từng giọt nước ngọt hiếm hoi. Những điều ấy tưởng chừng không thể thành sự thật.

Biểu tượng cho sự sống - trời biển - trên những hòn đảo mà chúng ta đã đến là chủ quyền lãnh thổ Việt Nam sẽ được kể lại với nhiều người khác trong các cộng đồng người Việt Nam ở các phương trời.

Le voyage s’achève, et nous gardons de profonds souvenirs : l’image des soldats au teint hâlé par le soleil, debout jour et nuit dont le regard est tourné vers les terres et le cœur serré Nous ne pourrons pas non plus oublier le son de la cloche du temple résonnante à travers les vagues. On se souviendra aussi du vert des arbres s'élevant sur les rochers, les coraux, les sols salés et des plantes en pot sur le toit ... Tous sont de beaux symboles de résolution de l'esprit d’endurance, d’amour et le partage entre les hommes et les arbres de chaque goutte d'eau douce rare. Ces choses semblent impossibles à se réaliser.

Ce symbole de la vie sur les îles où nous avons vécu sera relaté aux amis de la communauté.

Les soldats de Truong Sa considèrent l’eau douce comme leur propre sang.

150

Sau 10 ngày lênh đênh trên biển, ngoài những lúc tham quan trên các điểm đảo, nhà giàn, phần lớn thời gian còn lại, kiều bào và đại biểu đều sinh hoạt, nghỉ ngơi trên tàu.

Không khí mọi người đều vui vẻ và thấy ấm áp được sống trong tình yêu thương của tổ phục vụ trên tàu dành cho đoàn. Khi kết thúc hải trình, điều đọng lại nhiều nhất trong lòng người, những tình cảm chân thành bên cạnh những người lính đảo, là các thuỷ thủ trên tàu KN­-490 nhưng không quên những tổ khác làm việc ngày đêm để cho hành trình được thành công và an toàn của chuyến đi thăm đảo.

Après 10 jours de navigation sur la mer, en plus du temps de visite et des habitants de l'île, chez eux, la plupart du temps restant, les délégués organisent des activités et se reposent sur le navire.

Tout le monde est heureux et chaleureux de vivre dans l'amour de l'équipage à bord. À la fin du voyage, les plus persistants dans le cœur, les sentiments, nous sommes très é m u s en quittant les soldats de l’île, mais n o u s n'avons pas oublié les autres équipes travaillant jour et nuit pendant les jours de notre voyage.

151

Tình nghĩa đoàn đại biểu kiều bào và các chiến sĩ hải đảo Hành trình 10 ngày thăm biển đảo mang đầy ý nghĩa và thấm đượm tình nghĩa với tình cảm tốt đẹp và sâu nặng giữa 80 đại biểu kiều bào từ các nước trên thế giới và các chiến sĩ hải đảo trong thời gian ngắn ngủi vượt qua và nhận thức được mọi sự khó khăn, gian khổ nhưng luôn luôn gắn bó với đơn vị, gắn bó với hải đảo và chắc tay súng bảo vệ toàn vẹn chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Để đáp lại, chúng ta sẽ thực hiện và không thể không làm gì cho các chiến sĩ hải đảo và cho Tổ quốc.

L’amitié entre le délègues « Kieu bao » et les soldats marins Le voyage de 10 jours pour visiter les îles est plein de sens et d'affection avec une bonne et profonde affection entre 80 délégués (Viet Kieu) expatriés de pays du monde entier et des soldats insulaires en peu de temps, on a conscient de toutes les difficultés et épreuves, mais toujours rester avec l'unité, rester fidèle aux îles et protéger fermement la souveraineté des îles du pays. En retour, nous faisons des projets pour aider les soldats de l'île.

152

Lưu luyến phút chia tay Trước khi rời khỏi tàu, chúng tôi rất xúc động và đồng cảm với những công việc mà các thuỷ thủ, phục vụ trên chuyến tàu đã thực hiện và không thể không nhắc đến những người ngày đêm âm thầm làm nhiệm vụ trên tàu KN-490.... Họ rất chân tình với mọi người trong đoàn công tác và luôn giữ đúng tác phong quân nhân, kỷ luật của quân đội.

Sau 10 ngày cùng lênh đênh trên biển, mọi người dành cho nhau tình cảm rất đặc biệt như những người thân từ lâu.

Rất nhiều lời cảm ơn, bắt tay, ôm thắm thiết được trao trong ngày kết thúc hành trình, giữa những đại biểu trong đoàn công tác và các thuyền viên trên tàu. Buổi chia tay hôm ấy khiến ai cũng nghẹn ngào, những giọt nước mắt lưu luyến chực trào trên khoé mắt.

Regrets au moment de se quitter Au moment de quitter le navire, nous étions très émus et touchés devant le service de différentes équipes qui jour et nuit, discrètement font leur travail, silencieusement au bord de KN- 490 ... Ils sont très sympathiques envers tous les membres de la délégation, mais ils gardent toujours les manières militaires et la discipline de l'armée.

Après 10 jours vivant en communauté, comme des amis de longue date De nombreux remerciements, des poignées de main et des embrassades ont été donnés après le voyage, entre les délégués et l'équipage à bord.

Le jour d'adieu est plein d’émotion. On se quitte, délégués et équipage, les larmes aux yeux.

153

154

Cảm ơn các anh đã luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ. Cảm ơn các anh đã đóng góp một phần không nhỏ trong việc giữ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Merci à tous, vous avez rempli merveilleusement votre mission.

Merci de votre contribution au maintien et à la défense de la souveraineté de la mer et des îles.

155

« Nơi anh đến là biển xa, nơi anh tới ngoài đảo xa Từ mảnh đất quê ta giữa đại dương mang tình thương quê nhà Đây Trường Sa, kia Hoàng Sa Ngàn bão tố phong ba đã vượt qua vượt qua Lướt sóng con tàu mang tín hiệu trong đất liền Mắt em nhìn theo con tàu đi xa mãi Giữa nơi biển khơi đang nở rộ ngàn bông hoa san hô Cánh hoa đỏ thắm bao hi vọng anh gửi về tặng em Ơi ánh mắt em yêu như trời xanh như biển xanh trong nắng mới.

Nhớ cả dáng hình em mùa gặt nặng đôi vai Sóng ru mối tình đời thủy thủ càng thêm vui Đẩy con tàu ra khơi, đẩy con tàu ra khơi................»

Nơi đảo xa Sáng tác: Thế Song

156

157

Kết thúc chuyến hải trình dài 10 ngày trên biển đảo Trường Sa. Tưởng nhớ các anh chiến sĩ Trường Sa. Fin du voyage de 10 jours sur l'île Truong Sa Hommage aux soldats de Truong Sa.

158

159

Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta mà phải hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay.

Ne demandez pas ce que la patrie a fait pour nous, mais demandez plutôt qu’ai-je fait pour la patrie aujourd’hui.

160

Sau khi thăm quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1, chúng tôi đã chứng kiến sự thiếu thốn và tinh thần cương quyết hăng say bền lòng nhiều khó khăn cuộc sống trên hải đảo. Khi về đất liền, kiều bào có nhiều dự án đề xuất như: máy lọc nước biển thành nước ngọt, nhà trồng rau xanh trên đảo, bể mền chứa nước ngọt cho nhà giàn.

Chúng tôi đã cổ động chương trình này trong cộng đồng Việt Kiều tại Pháp và đã có nhiều kết quả tốt với dự án «Tình nghĩa Trường Sa ».

Après avoir visité l'archipel de Truong Sa et les plates-formes DK1, voyage qui nous marque énormément par de nombreuses difficultés, témoins de la vie dure des insulaires au retour de ce périple, les délégués ont proposé des projets tels qu’un appareil pour dessaler l’eau de mer en eau potable, un verger sur l'île, un réservoir souple pour stocker l’eau douce.

Nous avons promu ce programme dans la communauté Vietnamienne en France et avons eu de bons résultats grâce au projet "Amitiés à Truong Sa".

161

Tình nghĩa Trường Sa

162

163

164

Lịch sử quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa Histoire des archipels de Hoang Sa et Truong Sa

165

166

Một vài nguồn lưu trữ lịch sử Hoàng Sa. Archives sur l’histoire de l’archipel Hoang Sa. Histoire des archipels de Hoang Sa et Truong Sa, documents du ministère de l'Information et des Communications

167

Tài liệu sớm nhất của Việt Nam là quần đảo Hoàng Sa là « Toàn tập Thiên Nam Tứ Chí Lộ Đồ Thư » do nhà Nho Đổ Bá biên soạn vào khoảng thế kỹ XVII (1680-1705) thời Lê Thánh Tông.

Le premier document du Vietnam, l'archipel Hoang Sa, est la « collection complète Thiên Nam Tứ Chí Đồ Thư », compilée par le confucianiste Do Ba vers 1686-1705 à la fin de la dynastie Le Thánh Tông.

Trên tờ bản đồ vẻ xứ Quảng Nam, Đổ Bá đã định danh vùng đảo nằm ngoài khơi Phủ Quảng Ngãi bằng tên Nôm là bải Các Vàng (Quần đảo Hoàng Sa). Bải Các Vàng, dài đọ 400 dặm, rộng 20 dặm, đứng dựng giữa biển, từ cửa Đại Chiêm vược biển đến đây phải mất mội ngày rưởi. Từ cửa Sa Kỳ đến đây thì phải mất nửa ngày. Mổi lần có gió Tây Nam thì thương thuyền các nước đi ở phía trong trôi giạt ở đây, điều cùng chết đói hết cả, hàng hóa thì đều phân chia nhiều là vàng bạc, tiền tệ và súng đạn.

Sur la carte d'origine de Quang Nam, Do Ba a été identifié l'île au large de Phu Quang Ngai par le nom Nôm Cac Vang, et également décrit l'itinéraire et l'heure d’arrivée à Cac Vang.

Il a fallu un jour et demi de l'embouchure de Đai Chiem pour arriver ici et une demi-journée depuis la porte de Sa Ky. Chaque fois qu'il y a du vent du sud-ouest, les cargos des pays qui y dérivent ici, tous mourant de faim, les marchandises sont de l'or, de l'argent, des devises et des armes rester sur place.

168

Phần ghi chép về biên chế và hoạt động của đội Hoàng Sa thời chúa Nguyễn, đồng thời miêu tả khá rõ về vị trí, hình thế, số lượng các đảo, sản vật tự nhiên… của quần đảo Hoàng Sa trong Đại Việt sử ký tục biên.

Nguồn lưu trữ: Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Kí hiệu HV.119,Q3, tờ 3a.

La partie ci-dessous du livre’’ Đại Việt sử ký tục biên’’ prend note des effectifs et des activités de la compagnie Hoang Sa fondée sous le règne des Seigneurs Nguyên, présentant d’une manière assez précise les positions, les formes, le nombre des îles, les ressources naturelles de l’archipel Hoang Sa...

Archives : Institut de Recherche Hán-Nôm, code HV.119, Q3, page 3a.

169

Phần ghi chép về biên chế và hoạt động của đội Hoàng Sa thời chúa Nguyễn, đồng thời miêu tả khá rõ về vị trí, hình thế, số lượng các đảo, sản vật tự nhiên… của quần đảo Hoàng Sa trong Đại Việt sử ký tục biên.

Nguồn lưu trữ: Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Kí hiệu HV.119,Q3, tờ 3a.

La partie ci-dessous du livre’’ Đại Việt sử ký tục biên’’ prend note des effectifs et des activités de la compagnie Hoang Sa fondée sous le règne des Seigneurs Nguyên, présentant d’une manière assez précise les positions, les formes, le nombre des îles, les ressources naturelles de l’archipel Hoang Sa...

Archives : Institut de Recherche Hán-Nôm, code HV.119, Q3, page 3a.

170

Đại Nam thực lục chính biên (đệ nhất kỷ, quyển 22, tờ 2a), năm Gia Long thứ 2 (1803), chép việc vua Gia Long sau khi lên ngôi được một năm đã cho tái lập đội Hoàng Sa, tiếp tục các hoạt động khai thác và thực thi chủ quyền ở Hoàng Sa. Dịch nghĩa: “Lấy Cai cơ Võ Văn Phú làm Thủ ngự cửa biển Sa Kỳ, sai mộ dân ngoại tịch lập làm đội Hoàng Sa”.

Nguồn lưu trữ: Viện Nghiên cứu Hán Nôm, kí hiệu: Archives de l’Institut de recherche sino-vietnamienne, code: A.2772/6.

Le Đại Nam thực lục chính biên (kỷ 1er, Livre 22, feuillet 2a), daté de la 2ème année de Gia Long (1803), relate le fait que l’empereur Gia Long, un an après sa montée sur le trône, ordonne la recréation de la compagnie de Hoang Sa et la poursuite des activités d’exploitation et de l’exercice de la souveraineté sur les îles de Hoang Sa (Paracels).

En voici la traduction : “Nommer le capitaine Võ Văn Phú “commandant de la garde de l’estuaire de Sa Ky”, le charger d’engager des habitants pour créer la compagnie de Hoang Sa”.

Archives de l’Institut de recherche sino-vietnamienne, code: A.2772/6.

171

Đại Nam thực lục chính biên (đệ nhất kỷ, quyển 52, tờ 15a), năm Gia Long thứ 15 (1816) chép việc vua Gia Long tiếp tục sai người đi khảo sát Hoàng Sa. Dịch nghĩa: “Lệnh cho thủy quân và đội Hoàng Sa đi thuyền ra Hoàng Sa để xem xét, đo đạc thủy trình”.

Nguồn lưu trữ: Viện Nghiên cứu Hán Nôm, kí hiệu A.2772/9.

Le Đại Nam thực lục chính biên (kỷ 1er, Livre 52, feuillet 15a), 15ème année de Gia Long (1816), relate le fait que le r o i G i a Long continue d’envoyer des hommes effectuer des relevés de données hydrographiques aux îles Hoàng Sa. En voici la traduction : “Charger la marine et la compagnie de Hoang Sa de partir aux îles Hoang Sa relever des données hydrographiques”.

Archives de l’Institut de recherche sino vietnamienne, code A.2772/9.

172

Bia khẳng định chủ quyền do một đơn vị lính bảo an người Việt dựng trên đảo Hoàng Sa vào tháng 6/1938. Trên bia có khắc dòng chữ: “République Française - Empire d’Annam - Archipels des Paracels 1816 - Ile de Pattle 1938” (Cộng hòa Pháp - Đế chế An Nam - Quần đảo Hoàng Sa 1816 - Đảo Hoàng Sa 1938). Ảnh chụp năm 1938.

Nguồn lưu trữ: Ủy ban Biên giới Quốc gia - Bộ Ngoại giao.

Borne de souveraineté érigée par un groupe de soldats, des miliciens indigènes sur les Paracels en Juin 1938. Sont gravés sur cette borne ces mots: “République française – Empire d’Annam– Archipels des Paracels 1816 – Île de Pattle 1938”.

Le Comité national des affaires frontalières – Ministère des Affaires étrangères.

Sovereinty column erected by the France on Pattle Island (1938).

173

Giấy chứng sinh của bé Mai Kim Quy ngày 07/12/1939 tại đảo Hoàng Sa (Pattle), là con gái của ông Mai Xuân Tập, nhân viên khí tượng đảo Hoàng Sa (Pattle).

Nguồn lưu trữ: Ủy ban biên giới Quốc gia, Bộ Ngoại giao.

Acte de naissance de la jeune Mai Kim Quy née le 7 Décembre 1939 sur l’ile Hoang Sa (Pattle), fille de M. Mai Xuan Tap, agent de la Station de Météorologie de l’ile Hoang Sa (Pattle).

Le Comité national des affaires frontalières, Ministère des Affairesétrangères.

Trạm thu phát sóng radio và trạm khí tượng do người Pháp xây dựng trên đảo Hoàng Sa. Ảnh chụp năm 1940.

Nguồn cung cấp: UBND huyện Hoàng Sa, thành phố Đà Nẵng.

Station de réception et d’émetteur d’ondes radiophoniques et station de météorologie construites par les Français sur les Paracels.

Photo prise en 1940.

Le Comité populaire du district Hoàng Sa, ville de Da Nang.

174

Phiếu gửi số 431-BNG/ACTBĐ, ngày 11/01/1972 của Bộ Ngoại giao gửi Sứ quán Trung Hoa Dân Quốc tại Sài Gòn về việc xác nhận chủ quyền của Việt Nam Cộng Hòa đối với các đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Nguồn cung cấp: UBND huyện Hoàng Sa, thành phố Đà Nẵng.

Bulletin numéro 431-BNG/ACTBĐ, du 11 janvier 1972 du Ministère vietnamien des Affaires étrangères de la République du Vietnam envoyé à l’Ambassade de la République de Chine (Taiwan) à Saigon concernant la confirmation de la souveraineté de la République du Vietnam sur les Paracels et les Spratleys.

Le Comité populaire du district de Hoàng Sa, ville de Đà Nẵng.

175

176

Một vài nguồn lưu trữ lịch sử Trường Sa. Archives sur l’histoire de l’archipel Truong Sa.

177

Bản đồ India (Đông Ấn Độ) vẽ năm 1613. Trên bản đồ này, cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa được vẽ nối liền với nhau, như hình một mũi dao và được đặt tên chung là Pracel. Vùng bờ biển Trung Việt đối diện với quần đảo này được đặt tên là Costa de Pracel. Điều này chứng tỏ tác giả các bản đồ này đã ghi nhận sự liên hệ mật thiết giữa lãnh thổ Việt Nam với Pracel lúc đó bao gồm cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa..

La carte de l'Inde (Inde orientale) a été dessinée en 1613. Sur cette carte, les archipels de Hoang Sa et de Truong Sa sont dessinés ensemble, comme un couteau, et sont appelés Pracel. La côte centrale du Vietnam en face de cet archipel est nommée Costa de Pracel. Cela prouve que les auteurs de ces cartes ont noté la relation étroite entre la terre vietnamienne du Vietnam et Pracel (à cette époque, y compris les îles Paracel et Spratleys).

178

Bản đồ Trung Quốc thể hiện phần lãnh thổ cực nam của Trung Quốc chỉ đến đảo Hải Nam do Thomson’s New General Atlas xuất bản tại Edinburgh (Anh), năm 1815.

Chine Carte a montré le territoire le plus au sud de la Chine juste vers l'île de Hainan, publié par New Atlas général de Thomson à Edimbourg (Royaume-Uni), 1815.

179

Bản đồ do nhà hàng hải người Bồ Đào Nha Fernão Vaz Dourado vẽ năm 1576, được tái bản vào các năm 1843 và 1847 tại Lisbon, Bồ Đào Nha. Hình vẽ quần đảo Hoàng Sa trên bản đồ này được ghi tên là I.do Parcell (Hoàng Sa, bao trùm cả quần đảo Trường Sa, nhưng có sự phân biệt với các đảo: P.Champello. (Lao Chàm), P.Cotao (Cù Lao Ré), P.Cambiz (Cù Lao Xanh)… là những đảo ven bờ biển miền Trung Việt Nam. Sự phân biệt này đã chứng tỏ từ thế kỷ thứ 16 người phương Tây chỉ dùng chữ Pracel hay Paracel để chỉ quần đảo Hoàng Sa và không hề bao gồm các ven bờ như Cù Lao Chàm và Cù Lao Ré. Trong khi nhiều tài liệu Trung Quốc công bố thường gắn Paracel chính là Cù Lao Ré và không liên quan đến quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam mà họ dành cưỡng chiếm và gọi là Xisha Quandao. Bản đồ này đã bác bỏ lập luận nói trên của Trung quốc.

La carte a été dessinée par le navigateur portugais Fernão Vaz Dourado en 1576, réimprimée en 1843 et 1847 à Lisbonne, Portugal. L'image des îles Paracels sur cette carte s'appelle I.do Parcell (Hoang Sa, couvrant les îles Spratleys, mais il existe une distinction entre les îles: P. Champello, (Lao Cham), P. Cotao (Cu Lao Re), P.Cambiz (Cu Lao Xanh) ... sont les îles de la côte centrale du Vietnam. Cette distinction est prouvée depuis le XVIe siècle que les Occidentaux n'utilisaient que le mot Pracel ou Paracel pour désigner les archipels de Hoang Sa et n'incluaient pas les zones côtières telles que Cu Lao Cham et Cu Lao Re. Alors que de nombreux documents publiés par la Chine se réfèrent souvent à Paracel comme Cu Lao Ré et non liés aux îles Paracel du Vietnam qu'ils ont forcé à occuper et ont appelé Xisha Quandao. Cette carte réfute l'argument chinois susmentionné.

180

Bản đồ tỉnh Quảng Đông với phần lảnh thổ cực nam của Trung Quốc chỉ đến Hải Nam, in trong altas Trung Hoa bưu chính dư đồ, do Trung Hoa Dân Quốc tái bản năm 1933.

Carte de la province du Guangdong avec territoire au sud de la Chine est limité jusqu’au Hainan, publiée par Chine post atlas en 1933.

181

HOÀNG TRIỀU TRỰC TÍNH ĐỊA DƯ TOÀN ĐỒ

(Địa dư toàn đồ tới các tỉnh của triều đình nhà Thanh) Nhà Thanh từ đầu thế kỷ XVIII đã nhiều lần thuê các giáo sĩ và chuyên gia phương tây vẽ bản đồ Trung Quốc. Đặc biệt đến năm 1711, vua Khánh Hi đã «sai các giáo sĩ đi tới khắp 13 tỉnh, đo lường đất đai tạo bản đồ¸ và «trải qua một năm bốn lần đọc duyệt, quy mô bắt đầu định hình. Các giáo sĩ đều được triệu tập về kinh đô để họ múa bút họa vẽ, sau hai năm công việc cáo thành bản đem bức toàn bộ 15 tỉnh, tấu trình lên vua ngự lãm, ngày vui khuyến khích bằng nghi lễ long trọng¸. Trong cơ sở bản đồ này, các chuyên gia Trung Quốc và Phương Tây còn sưu tập khảo cứu các dư đồ Trung Quốc, gia cố bồi tập thêm vào các nguyên cáo của các giáo sĩ đã soạn thảo trước đây, «xem chỗ nào thiếu thì bổ sung, chỗ nào nhầm lẫn thì đính chỉ làm sáng sủa, nhằm làm bớt sai suyễn và làm sáng sủa hơn, để nay khi nhìn vào đó thầy rõ ràng như nhìn vào lòng bàn tay, tại các cửa biển ở các miền địa hải điều phóng họa các đường thủy tàu thuyền ra khơi vào cảng ».

L'ensemble de cartes des provinces sous la dynastie Qing La dynastie Qing du début du 18ème siècle avait embauché à maintes reprises des prêtres et des experts occidentaux pour dessiner la carte de la Chine. Surtout jusqu'en 1711, l'empereur Kangxi avait envoyé les prêtres dans 13 provinces pour mesurer les terres afin de pouvoir faire la carte et après un an avec quatre lectures et approbations, la portée de la carte a commencé à prendre forme. Les prêtres avaient été rassemblés à la Cité impériale pour qu'ils puissent commencer à dessiner la carte, et après deux ans, les travaux ont été annoncés terminés et la carte de 15 provinces avait été présentée au roi pour y jeter un coup d'œil; l'empereur était heureux de le voir et l'a récompensé par une grande cérémonie rituelle. Sur la base de cet ensemble de cartes, les experts chinois et occidentaux avaient également rassemblé les recherches des cartes de la Chine, consolidées et ajoutées aux cartes originales réalisées par les prêtres, pour voir s'il y avait quelque chose à ajouter ou s'il y avait quelque chose d'anormal qui devait être corrigé afin de réduire les erreurs et de faire en sorte que maintenant, chaque fois que nous regardons la carte, nous pouvons voir cela aussi clairement que nous le faisons sur nos paumes; au port maritime des zones côtières, les voies navigables avaient été tracées pour les bateaux et les navires naviguant dans et hors du port vers la mer.

182

Địa dư toàn đồ tới các tỉnh của triều nhà Thanh hoàn thành năm 1904 theo cách thức như thế, là bản đồ chính thức của Trung Quốc, phản ánh một cách đầy đủ và khách quan phạm vi và địa dư của nước Trung Quốc trong khoảng thời gian từ đầu thế kỷ XVIII cho đến đầu thế kỷ XX. Cũng như tất cả các bản đồ Trung Quốc cho đến đầu thế kỷ XX do Trung Quốc hay do Phương Tây vẽ đều xác định một cách rõ ràng và chuẩn xác ranh giới phía nam của Trung Quốc chỉ đến cực nam của đảo Hải Nam hay vùng biển đảo phía dưới cực nam của đảo Hải Nam hoàn toàn nằm ngoài lãnh thổ, lãnh hải Trung Quốc. Điều này đã được minh chứng một cách đầy đủ bằng các nguốn tư liệu cổ của Việt Nam, Trung Quốc và Phương Nam xác nhận khu vực biển đảo này từ lâu đời đã thuộc chủ quyền của Việt Nam. L'ensemble de cartes des provinces sous la dynastie Qing a été achevé en 1904 conformément à la méthode ci-dessus; elle est devenue la carte officielle de la Chine, reflétant de manière complète et objective la portée et la géographie de la Chine du début du 18ème siècle et au début du 20ème siècle. Ainsi que toutes les cartes de la Chine au début du 20 "siècle dessinées par l a Chine ou par l'Occident, ils avaient défini clairement et précisément que la frontière sud de la Chine se situait uniquement au point le plus méridional de l'île de Hainan et que la zone marine et insulaire au-dessous du point le plus méridional de l'île de Hainan se trouve complètement en dehors du territoire et des eaux territoriales.

Cela a été pleinement démontré par la source des matériaux et documents anciens du Vietnam, de la Chine et de l'Occident qui déterminent que cette zone marine et insulaire appartient depuis des lustres à la souveraineté du Vietnam.

183

Hoàng triều trực tỉnh địa dư toàn đồ Nhà Thanh, năm 1904 Trên bản đồ có ghi điểm cực Nam của lãnh thổ Trung Quốc lúc đó chỉ đến đảo Hải Nam. Bản đồ không đề cập đến hai quần đảo Tây Sa và Nam Sa -tức là hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam. Nguồn: Bảo tàng Lịch sử Việt Nam Carte géographique de la cour impériale provinciale en 1904 de Dynastie Qing, La carte montrait les extrêmes points sud du territoire chinois à cette époque uniquement jusqu'à l'île de Hainan et ne mentionnait pas les deux archipels de Xisha et Sansha: (les îles Paracel et Spratleys du Vietnam).

Archive: Musée d'histoire du Vietnam

184

Với tầm nhìn về vai trò quan trọng của biển đảo, ông cha chúng ta từ xa xưa đã đổ biết bao công sức để khai phá, xác lập và thực thi chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và các vùng biển, đảo khác, khi mà chúng chưa hề thuộc chủ quyền của bất cứ quốc gia nào. Tiếp tục khẳng định chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, khẳng định chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với các vùng biển, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa theo Công ước Luật biển năm 1982 của Liên hợp quốc (UNCLOS 1982), Việt Nam kiên quyết và kiên trì bảo vệ chủ quyền quốc gia bằng biện pháp hòa bình, trong khuôn khổ luật pháp quốc tế, thông qua nhiều bằng chứng pháp lý và lịch sử thuyết phục.

Avec la vision du rôle important de la mer et des îles, nos pères ont consacré tant d'efforts à explorer, établir et faire respecter leur souveraineté sur les deux archipels de Hoang Sa, Truong Sa et d'autres archipels jamais sous la souveraineté d'aucun pays. Continuer à affirmer la souveraineté incontestée du Vietnam sur les deux archipels de Hoang Sa et Truong Sa, affirmant la souveraineté, le droit de souveraineté et la juridiction du Vietnam sur les eaux et les zones économiques exclusives et le plateau continental en vertu de la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer de 1982 (UNCLOS 1982), le Vietnam protège résolument et avec persistance la souveraineté nationale par des moyens pacifiques, dans le cadre du droit international, grâce à de nombreuses preuves juridiques et historiques convaincantes.

185

Cột mốc chủ quyền thuộc về Việt Nam do hải quân Việt Nam đã xác định ngày 22 tháng 8 năm 1956.

La Marine vietnamienne a placé la borne de souveraineté le 22 août 1956 sur l’archipel Spratleys

Quần đảo Trường Sa trực thuộc tỉnh Phước Tủy phái bộ quan sự thị sát, ghi năm nghiên cứu đến viếng quần đảo này ngày 22 tháng 8 năm 1956 dưới sự hướng dẫn của hải quân Việt Nam. Archipel Spratleys, appartenant à la province de Phuoc Tuy, une mission d'inspection a été effectuée le 22 août 1956 sous la direction de la marine vietnamienne.

186

187

Chủ quyền Việt Nam trên các đảo Trường Sa hải quân đặt bia ghi dấu 09/1963 Borne de souveraineté du Viet Nam érigée en septembre1963 sur les archipels Spratleys par la marine vietnamienne

Bài báo «Hải quân Việt Nam đặt ghi dấu chủ quyền Việt Nam trên các đảo Trường Sa» của ký giả Nguyễn Thanh Châu in trên số báo SÁNG DỘI MIỀN NAM, loại V, số 9 (51) tháng 9/1963. Nội dung bài báo cho biết vào trước tháng 9/1993 hải quân Việt Nam Cộng Hòa đã thực hiện chuyến hải hành ra quần đảo Trường Sa, cập bến 9 đảo, dựng mốc chủ quyền và thượng quốc kỳ Việt Nam Cộng Hòa trên đảo, trong đó có đảo Thị Tứ và đảo Song Tử Đông mà hiện nay Philippines đang kiểm soát.

L’article de journal intitulé “Hải quân Việt Nam đặt bia ghi dấu chủ quyền Việt Nam trên các đảo Trường Sa” (La Marine vietnamienne érige la borne de souveraineté sur île de Truong Sa (Spratleys) (suite d’un précédent épisode), de l’auteur Ng.-Thanh-Châu, paru sur le SÁNG DỘI MIỀN NAM, catégorie V, numéro 9 (51), en septembre 1963. L’article relate qu’avant septembre 1963, la Marine de la République du Vietnam avait effectué un voyage en mer à destination de Truong Sa (Spratleys), accosté les 9 iles, érigé des bornes de souveraineté et planté le drapeau de la République du Vietnam sur certaines Iles, dont Thị Tứ et Song Tử Đông, lesquelles sont à l’heure actuelle contrôlées par les Philippines.

Sinh Viên Việt Nam” – Étudiants vietnamiens 188

Đại Nam nhất thống toàn đồ do vua Minh Mạng cho vẽ vào năm 1838, có thể hiện hai địa danh Hoàng Sa và Vạn Lý Trường Sa bằng chữ Hán.

Bản tu chỉnh lưu trữ tại Thư viện Đại học Quốc gia Australia.

Les cartes intitulées Đại Nam nhất thống toàn đồ, que l’Empereur Minh Mang a fait dresser en 1838 , représentent les deux lieux Hoang Sa et Van Ly Truong Sa en caractères chinois.

Hoàng.Sa

Textes modifiés conservés à la Bibliothèque de l’Université nationale d’Australie.

Trường Sa

189

Yêu sách phi lý đường chín đoạn hay đường lưỡi bò của Trung Quốc ở Biển Đông La revendication déraisonnable de la Chine concernant la ligne à neuf tirets ou la ligne en forme de U de la Chine dans la mer méridionale

Đường chín đoạn còn gọi là đường lưỡi bò, đường chữ U, đường chín khúc, là tên gọi dùng để chỉ khu lãnh hải tại Biển Đông mà Trung Hoa Dân Quốc và sau này là Cộng Hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) chủ trương và đơn phương tuyên bố chủ quyền. Nó xuất hiện lần đầu tiên vào tháng 2 năm 1948 dưới thời chính quyền Tưởng Giới Thạch, trong phụ lục "Bản đồ vị trí các đảo Nam Hải" của "Bản đồ khu vực hành chính Trung Hoa Dân Quốc ". Đường chín đoạn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý theo công ước UNCLOS. La ligne à neuf tirets est également connue sous le nom de ligne en forme de U, ligne à neuf tirets, nom utilisé pour désigner une zone maritime de la mer de l'Est que la République nationaliste de Chine et plus tard la République populaire de Chine (Chine) détient, revendiquée unilatéralement pour la première fois en février 1948 sous le gouvernement de Chiang Kai­Shek, dans l'appendice "Nanhai Islands Location Map" de la "ROC Administrative Area Map".

La ligne à neuf tirets est située dans la zone économique exclusive de 200 milles marins sous UNCLOS.

190

Phán quyết của tòa trọng tài Quốc Tế Bác bỏ «đường lưỡi bò¸ Trung Quốc vẽ trên Biển Đông Jugement de la Cour internationale d'arbitrage Rejet de la « ligne de langue de vache », chinoise tracée sur la mer de Chine méridionale Ngày 12/7/2016, Tòa Trọng tài theo Phục lục VII, Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển ra phán quyết khắng quyết khẳng định, Trung Quốc không có căn cứ pháp lý để dòi «chủ quyền lịch sử¸ với vùng biển nằm trong «đường chín đoạn¸ và vi phạm quyền chủ quyền của Philippines ở vùng biển tranh chấp.

Le 12 juillet 2016, le Tribunal arbitral, conformément à l'annexe VII, de la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer a rendu une décision affirmant que la Chine n'avait aucune base légale pour détenir une "souveraineté historique". La zone maritime se trouve dans la "ligne à neuf tirets" et viole la souveraineté des Philippines dans les eaux contestées.

Đường lưỡi bò phi pháp và phi nghĩa Ligne en forme de U illégal et illogique Phi nghĩa căn cứ vào đường lưỡi bò này, Trung Quốc đã tiến hành nhiều cuộc gây hấn với các quốc gia trong khu vực, cấm đánh bắt cá, tấn công ngư dân, trong đó có ngư dân Việt Nam. Phi nghĩa bởi vì tham vọng độc chiếm Biển Đông nên Trung Quốc dựng nhiều công trình trên quần đảo Trường Sa, theo phán quyết của Tòa Trọng tài, Trung Quốc đã gây ra những thiệt hại không thể khắc phục đối với hệ san hô ở quần đảo Trường Sa. Trung Quốc không thể chà đạp pháp luật quốc tế. Không thể đứng yên nhìn Trung Quốc độc chiếm Biển Đông Sur la base de cette ligne de langue de bœuf, la Chine a mené de nombreuses agressions avec les pays de la région, interdisant la pêche, attaquant les pêcheurs, y compris les pêcheurs vietnamiens. En raison de son ambition de monopoliser la mer méridionale, la Chine a construit de nombreux ouvrages sur les îles Spratleys. Selon la décision du tribunal arbitral, la Chine a causé des dommages irréversibles au système corallien des îles Spratleys. La Chine ne peut pas fouler aux pieds le droit international. Nous ne pouvons pas rester immobiles et regarder la Chine monopoliser la mer méridionale.

Le Thanh Phong Báo Lao Động (13.07.2016) 191

Thế giới bác bỏ yêu sách Trung Quốc về đường lưỡi bò ở Biển Dông.

Le monde rejette les affirmations chinoises sur la ligne en forme de U en mer de l'Est

--- Vùng lãnh thổ Trung Quốc đòi chủ ---

quyền (đường lưỡi bò) Territoire de la (ligne de langue de bœuf) Vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý theo công ước UNCLOS Zone économique exclusive de 200 milles marins sous UNCLOS (La Convention des Nations Unies sur le droit de la mer de 1982) Các Đảo trong vùng tranh chấp Îles de la zone litigieuse

192

Dư luận Quốc tế - 30 août 2019 Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Châu Âu: Với tư cách là các quốc gia thành viên của Công ước Liên hiệp quốc về Luật biển (UNCLOS), Đức, Pháp và Vương quốc Anh nhấn mạnh cam kết của họ đối với việc áp dụng toàn cầu công ước.

- Les Echos : 14/07/020 Washington tố cáo yêu sách đường lưỡi bò của Bắc Kinh ở Biển Đông là phi lý.

- Báo Pháp FR2 News: Anh, Pháp và Đức bác bỏ các tuyên bố bành trướng của Trung Quốc về Biển Đông.

- Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Mike Pompeo cảnh báo rằng Hoa Kỳ coi yêu sách đường lưởi bò của Trung Quốc ở Biển Đông là « bất hợp pháp» . Lập trường của Mỹ đã được hưởng ứng của khối Âu Châu.

- Nguồn Bộ Ngoại giao Châu Âu Ngày 16/9/2020, Mỹ và Âu Châu (khối UE) bác bỏ yêu sách Trung Quốc về đường lưỡi bò ở Biển Dông.

Anh, Pháp, Đức gởi công hàm chung lên LHQ, phản bác các yêu sách phi lý về «đường cơ sở thẳng» và «quyền lịch sử» của Trung Quốc tại Biển Đông và nhấn mạnh LHQ về Luật Biển 1982 (UNCLOS) là «khuôn khổ pháp lý cho mọi hoạt động trên biển và đại dương», đồng thời nhấn mạnh rằng tính toàn vẹn của công ước cần được duy trì.

- 30/08/2019 Ministre européen des affaires étrangères : En tant qu'États membres de la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer (UNCLOS), l'Allemagne, la France et le Royaume-Uni soulignent leur engagement à imposer l'utilisation de la convention mondiale.

- Les Echos: 14 juillet 2010 : Washington dénonce la revendication de Pékin de la ligne en forme de U dans la mer de Chine méridionale comme irrationnelle.

- Journal français FR2 News : La Grande-Bretagne, la France et l'Allemagne rejettent les revendications expansionnistes de la Chine sur la mer méridionale.

- Le secrétaire d'État américain Mike Pompeo a averti que les États-Unis considèrent la revendication de la Chine dans la mer de Chine méridionale comme "illégale". La position américaine a été bien accueillie par le bloc européen.

Source Ministère européen des affaires étrangères - Le 16 septembre 2020, les États-Unis et l'Europe (bloc UE) ont rejeté la revendication de la Chine sur la ligne UE en mer de l'Est. La Grande-Bretagne, la France et l'Allemagne envoient des notes conjointes aux Nations Unies, rejetant les allégations déraisonnables de la Chine de "lignes de base droites" et de "droits historiques" dans la mer de Chine méridionale et soulignant les Nations Unies sur le droit de la mer 1982 (UNCLOS) comme " Cadre juridique pour toutes les activités en mer et en océan ", soulignant que l'intégrité de la convention doit être préservée.

193

Biển Đông: Chủ quyền của Việt Nam đối với Trường Sa và Hoàng Sa là không thể chối cãi Mer Orientale: la souveraineté du Vietnam sur Truong Sa et Hoàng Sa est incontestable

194

Cờ bay phấp phới trên biển đảo Drapeaux flottant sur les îles Lời nhắn nhủ của Hồ Chủ Tịch Đồng bằng là nhà, biển đảo là cửa, giữ nhà mà không giữ cửa có được không?....

Message du président Ho Chi Minh La plaine est la maison, l’île est la porte, peut-on garder une maison sans garder la porte? ....

195

VẺ ĐẸP CỦA QUẦN ĐẢO HOÀNG SA VÀ TRƯỜNG SA

196

197

Vẻ đẹp đảo Hoang Sa

198

Vẻ đẹp đảo Hoàng Sa

199

200

201

Đảo Trường Sa

202

203

204

Cuộc thi về chủ quyền biển đảo « Chủ quyền biển đảo bất khả xâm phạm » Báo Người Lao Động « Một lần đến với Trường Sa » giải khuyến khích Nguyễn Thanh Tòng

205

206

Một lần đến Trường Sa Biểu tượng cho sự sống - trời biển - trên những hòn đảo mà chúng tôi đã đến là chủ quyền lãnh thổ Việt Nam sẽ được kể lại với nhiều người khác trong các cộng đồng người Việt Nam ở các phương trời Hôm nay là ngày sinh nhật 4 tuổi của cháu, mẹ cháu hỏi: "Ba có nhớ 4 năm về trước, ngày 21-4-2016, ba ở đâu và đang làm gì không?". "Nhớ chứ, làm sao quên được" - tôi trả lời. Đó là ngày mà cháu cất tiếng khóc chào đời, tôi lênh đênh giữa biển mênh mông cùng đoàn kiều bào gồm 80 người từ 22 quốc gia do Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao và Bộ Tư lệnh Hải quân tổ chức chuyến đi thăm và động viên các chiến sĩ, người dân trên quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1, từ ngày 18 đến 28-4-2016.

Trường Sa gần lắm Hành trình 48 giờ vượt biển khá xa nhưng Trường Sa gần lắm, nằm trong trái tim của dân tộc. Một nắm đất trên đất nước, một vốc cát tại Trường Sa hay Hoàng Sa do tổ tiên ta để lại đều không thể mất.

Sau 2 ngày lênh đênh trên biển thì thấy cụm đá nhô lên giữa trời và biển. Đây rồi, đảo Đá Lớn sừng sững thu hút lấy tôi. Nhìn các anh lính hải quân với nụ cười hồn nhiên của tuổi trẻ, làn da rám nắng, khỏe mạnh và luôn sẵn sàng chiến đấu, hăng say lao động, chúng tôi cảm thấy an lòng.

Nơi đây, khác với cuộc sống trên đất liền, phải tự giải quyết tất cả mọi vấn đề hằng ngày để có được chút đầy đủ cho cuộc sống, như trồng rau trong chậu, tổ chức nuôi gia súc, gia cầm. Các anh lính hải quân phải tiết kiệm từng giọt nước cho bản thân nhưng vẫn phải dành nước cho rau xanh, cho đàn gà, vịt và bầy heo lớn khỏe.

Mọi suy nghĩ xáo trộn trong tôi nảy ra nhiều câu hỏi: Giữa trời nước mênh mông xa đất liền, làm sao tổ chức cuộc sống hằng ngày? Vì sao các chiến sĩ vẫn lạc quan, vững vàng nơi đầu sóng ngọn gió khi đời sống tinh thần thiếu thốn, xa gia đình, xa người yêu thương, xa tất cả những gì xã hội hiện đại đang có?...

Các anh hy sinh cả cuộc đời để phục vụ cho hai tiếng Việt Nam. Dù rằng hiện nay có phương tiện thông tin liên lạc hiện đại, đến mỗi ngày chứ không còn đằng đẵng như xưa nhưng vẫn thật sự cách xa gia đình và cuộc sống hằng ngày của xã hội. Con vắng cha, vợ vắng chồng, vắng tất cả người thân yêu, vì Tổ quốc, thương lắm!...

207

"Trường Sa" ơi, hai chữ quá thiêng liêng! Bao nhiêu dũng khí của con người quyết một lòng bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn từng tấc đất không lùi bước trước sức mạnh của kẻ thù. Lịch sử đã chứng minh, ngày 14-3-1988, câu chuyện huyền thoại về thuyền trưởng Vũ Huy Lễ dưới mưa đạn của địch, quyết chí chỉ huy lao con tàu đang cháy lên bãi cạn đảo Cô Lin để giữ lấy đảo, bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc. Hình ảnh trận chiến đảo Gạc Ma và đảo Cô Lin còn đọng lại quá khứ hào hùng của các chiến sĩ Hải quân. Thà chết chứ không mất đảo!

Sự hy sinh thầm lặng ấy họ không bao giờ nói ra mà luôn chung sức, đồng tâm hiệp lực cùng đồng đội làm bừng lên sức sống nơi đảo xa, giữ vững vị trí tiền tiêu, hiên ngang trước ngọn cờ đỏ sao vàng luôn luôn bay phất phới trên đảo.

Tác giả trong lần ra Trường Sa, đến thăm đảo Đá Lớn B 208

Kể cho kiều bào nghe về chủ quyền Đặt chân lên đảo Nam Yết, đứng trước tượng đài Trần Hưng Đạo uy nghi, sừng sững, hướng mắt ra vùng biển rộng lớn, tôi nghĩ ngay đến trận đại thắng Bạch Đằng, nghĩ về tinh thần đấu tranh dân tộc bảo vệ chủ quyền trên đất liền và ngoài biển.

Các đảo như Nam Yết, Sơn Ca, Sinh Tồn, Phan Vinh, Trường Sa Đông và Trường Sa Lớn, cây xanh bóng mát rợp đảo, có nhiều hộ gia đình sinh sống, các cháu nhỏ được đến trường học. Đến Trường Sa, "thủ đô" của quần đảo, nơi đây cuộc sống trên đảo thu nhỏ lại với tiện nghi như đời sống đất liền; có trường học cho các em, chùa chiền đáp ứng nhu cầu tâm linh; có trạm y tế chăm sóc sức khỏe cho chiến sĩ, cư dân trên đảo và ngư dân; có trại chăn nuôi gà, vịt, heo và vườn rau sạch quanh năm… Cũng tại đây, nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh uy nghiêm, đài tượng niệm liệt sĩ hiên ngang vươn lên bầu trời xanh giữa những cây cổ thụ phong ba, bàng vuông và có cả phong lan.

Sức sống mãnh liệt của hoa bàng vuông ở Trường Sa

209

Đặc biệt, cây bàng vuông với hoa nở về khuya mang lại vẻ huyền bí cho đảo, được mệnh danh là nữ hoàng ở Trường Sa. Bàng vuông là biểu tượng của sức sống mãnh liệt, vẫn vững vàng hiên ngang như người lính Hải quân Việt Nam trên quần đảo này.

Về đêm trên đảo, giữa trời biển bao la, tiếng sóng rì rầm, đầu sóng trắng xóa và gió biển mát dịu êm, chỉ muốn kéo dài thời gian để tận hưởng giờ phút thiêng liêng này vì không biết bao giờ đuộc trở lại để nhìn thấy đời sống giữa thiên nhiên trời và biển đẹp như nơi đây. Tiếng nhạc vang lên - phần trình diễn của đoàn văn công cùng đi với đoàn đến động viên các chiến sĩ trong hành trình thăm đảo. "Đời mình là một khúc quân hành, đời mình là bài ca chiến sĩ/ Ta ca vang, triền miên qua tháng ngày, lượn bay trên núi đồi biên cương đến nơi đảo xa...". Chúng tôi không muốn rời nơi đây nhưng rồi phải ra đi với nỗi lưu luyến.

210

Không thể nào quên Cuộc hành trình kết thúc mang lại rất nhiều kỷ niệm sâu sắc. Chúng tôi sẽ không quên được hình ảnh các anh chiến sĩ da rạm nắng ngày đêm canh giữ biển đảo quê hương ta với những trái tim đau đáu hướng về đất mẹ, hướng về Hoàng Sa đang bị Trung Quốc cưỡng chiếm. Chúng tôi cũng sẽ không thể quên tiếng chuông chùa vang vọng giữa sóng biển, đưa ánh nhìn của bao nhiêu ngôi mộ chiến sĩ vượt sóng trở về quê hương.

Chúng tôi cũng sẽ nhớ màu xanh của cây vươn lên từ đá, từ san hô, từ đất mặn giữa biển, từ những chậu cây trên sân thượng nhà giàn... Điều đó biểu trưng cho sự quyết tâm, bền bỉ, lòng yêu thương, chia sẻ giữa người và cây, từng giọt nước ngọt hiếm hoi Bài viết và ảnh Nguyễn Thanh Tòng.

211

Tham dự lễ trao giải từ Pháp vào hơn 3 giờ sáng (giờ địa phương), tác giả Nguyễn Thành Tòng, Nguyên Phó chủ tịch Hội người Việt Nam tại Pháp, không giấu được niềm vinh dự khi đoạt giải. Trước đó, tác giả đã gửi email cho Ban tổ chức, đề nghị chuyển tặng toàn bộ tiền tưởng vào Quỹ vì biển, đảo để động viên các chiến sĩ xa gia đình thực hiện làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.

Phát biểu: "Trước khi đến Trường Sa, tôi chưa mường tượng điều gì cho đến khi tận mắt thấy sự hy sinh của các chiến sĩ để gìn giữ chủ quyền đất nước Việt Nam, những gia đình sống xa đất liền hay câu chuyện về đưa trẻ ngoài đảo ngạc nhiên khi lần đầu nhìn thấy trái chôm chôm từ đất liền gửi ra, luôn làm dâng lên nhiều cảm xúc" - tác giả Nguyễn Thanh Tòng chia sẻ về tác phẩm của mình.

Chia sẽ trong buổi phát giải : Tác giả Nguyễn Thanh Tong

212

213

Những cảm nghĩ sách ảnh Biển Đảo Quê Hương Nhà văn TrầnThị Hảo Écrivain Tran Thi Hao Hảo đã nhận được cuốn sách của anh. Rất vui vì thấy việc làm của anh thật hữu ích. Nhìn chung sách đẹp, hình ảnh có chất lượng, giá trị và cách dàn trang hợp lý, đẹp. Những vần thơ hay được đưa ra hợp với ảnh. Phần cuối tư liệu bổ ích lắm.

Hao a reçu son livre. Heureux de trouver votre travail si utile. En général, le livre est beau, les images sont de qualité, de valeur et la mise en page est raisonnable et belle. Les bons poèmes sont montrés conformément à la photo. La dernière partie est très utile.

Nhà báo Nguyễn Lan Phương (VOV5) (2016 thăm quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1) Journaliste Nguyen Lan Phuong Lan Phuong đã đọc quyển sách Biển Đảo Quê Hương, nhận thấy quyển sách đã ghi lại khá chân thực, chi tiết về chuyến đi thăm Trường Sa và nhà giàn DK1 của đoàn kiều bào năm 2016. Đặc biệt, thích thú với những tư liệu, bản đồ cổ liên quan đến Hoàng Sa và Trường Sa mà đưa vào ở phần cuối cuốn sách.

J’ai lu votre livre. J'ai trouvé que le livre enregistrait très honnêtement et en détail le voyage aux archipels Truong Sa et plates-formes DK1 de la délégation vietnamienne d'outre-mer en 2016. En particulier, j'ai également apprécié les documents anciens et les cartes liés à Hoang. Sa et Truong Sa que vous avez inclus à la fin du livre.

Nhà văn Hiệu Constant (2018 thăm quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1) Ecrivain Hieu Constant Năm 2018, tôi cũng đã được vinh dự được đi thăm quần đảo Trường Sa, tôi được dịp mục sở thị và chiêm nghiệm những lời chú kể: Quả là khó nói thành lời! Tôi rất vui được chú chia sẻ về cuốn sách ảnh Biển Đảo Quê Hương. Cuốn sách gồm những bài viết và những bức ảnh chú chụp lưu niệm cùng các kiều bào trở về từ khắp nơi trên thế giới nhân chuyến đi thăm quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1. Ngoài ra chú còn sưu tầm được một số tư liệu khá hiếm.

En 2018, j'ai également eu l'honneur de visiter les Spratleys. Je suis très heureuse de partager votre témoinage dans ce livre. Le livre comprend des articles et des photos souvenirs avec des Vietnamiens à l’étranger venant du monde entier lors de leur visite aux îles Spratleys et aux plates­formes DK1. La dernière partie avec de la documentation est utile Ben Rabind Angot (HNVNTP) (2017 thăm quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1) Thật là xúc động khi gặp gỡ các anh chiến sĩ, các cháu bé và gia đình cùng giao lưu với nhau và cũng thật bùi ngùi khi chia tay rời đảo về đất liền. Ôi, cả một trời thương nhớ!!!

C'est très émouvant de rencontrer des soldats, des enfants et des familles pour échanger entre eux et c'est aussi très triste de se séparer et de quitter l'île pour retourner sur le continent. Tout un univers d’amour et de souvenirs.

214

215

Curriculum Vitae NGUYEN THANH TONG

E-mail : loantu69@yahoo.fr nguyen.thanhtong49@gmail.com Nguyen Thanh Tong, né à Long Phu le 20/11/1942, Chau Doc Vietnam.

1964, adhérent au mouvement contre la guerre américaine au Vietnam, à Bordeaux Membre de l’Union Générale des Vietnamiens de France (UGVF) depuis 2006 En 1972, Diplômé de l’Université de Pharmacie de Bordeaux 1 / Parcours professionnel et associatif 1973 - Ingénieur de recherche à l’Institut Pasteur - Paris 1980 - Chef du laboratoire de biologie moléculaire à l’Institut Pasteur - Paris 2006 - Secrétaire du Conseil exécutif de l’Union Générale des Vietnamiens de France (UGVF) Responsable des missions humanitaires et sanitaires au Vietnam 2010 - Vice-président de l’UGVF chargé de la coopération médicale et de l’action humanitaire au Vietnam.

2013 - Membre de Conseil consultatif Responsable des missions humanitaires et sanitaires au Vietnam 2016 / 2019 - Vice-président, membre de comité permanent et chargé des projets humanitaires vers le Vietnam 216

2 / Activités dans le cadre professionnel et associatif Participation à la réalisation de nombreux projets de coopération avec l ’Institut Pasteur de Paris, l’Institut Pasteur au Vietnam (IP Ho Chi Minh Ville, IP Nha Trang et Institut National d’Hygiène et d’Épidémiologie de Hanoi), l’Institut Pasteur de Montevideo (Uruguay) et de Hong Kong, Ces programmes ont étés réalisés dans le cadre de la coopération entre le réseau international des Instituts Pasteur dans le but de transfert du savoir, de recherche commune et d’accueil de stagiaires.

Formation de médecins de l’hôpital Quy Hoa, Quy Nhon sur les méthodes de diagnostic et de détections de la lèpre par la méthode d’amplification des gènes et d’autres technologies (Lupus, HIV) Rénovation de l’école primaire Kim Dong située dans le village de la léproserie de Quy Hoa, ville Quy Nhon, province Binh Dinh Rénovation l’école Truong Vuong. Hanoi Projet social au Viet Nam Aide aux enfants du centre de rééducation fonctionnelle de Nha Trang, province Khanh Hoa. Bourses d’études aux enfants des ethnies ( Son La, Muong Khuong, Lao Cai au Nord Viet Nam, Ea Sup province de Dak Lak, Ha Tinh au Centre et la commune Long Trung, Province Tien Giang au Sud ) Aide aux enfants des rues « Foyer Bambou Vert » de la Fédération de protection des enfants de Ho Chi Minh Ville Aide à la création d’un réseau de distribution d’eau potable suite aux phénomènes climatique - Commune Long Trung, district Cai Lay, Province Tien Giang Projet sanitaire Aide à l’équipement médical pour l’Hôpital Quy Hoa, Binh Dinh Centre Vietnam, l’Hôpital et le dispensaire de Muong Khuong, province de Lao Cai, le dispensaire,du district de Thuan Chau, province de Son La , Nord Viet Nam. 3 / Distinction du Mérite Ministère des Affaires Étrangères du Vietnam.

Comité populaire de la province de Dak Lak. Comité populaire de Ho Chi Minh Ville Comité populaire de Tien Giang.

Front de protection de l’enfant au Vietnam.

217

Tưởng nhớ đến gia đình.

Mến tặng Trần Thị Đào, phó giám đốc TTCTXH Hà Tĩnh , nhà văn Trần Thị Hảo, nhà văn Hiệu Constant, bác sĩ Thérèse Nguyễn.

Phóng viên: Nguyễn Lan Phương (VOV5), Quốc Duy ( Báo người Lao động), Báo Nhân Dân, Báo Que Hương: Tổng ban biên tập Ngô Thị Thanh Mai, Phóng viên đài VTV4 Quỳnh Liên UB về Người Việt Nam ở nước ngoài TPHCM: Phùng Công Dũng ( Chủ nhiệm), Bản tin Kiều bào với Quê hương: Kiều Dung, Thu Ba. Je dédie ce livre à ma famille et aux amis qui ont contribué à la réalisation de ce manuscrit.

218

219

19, rue Albert 75013 Paris

16, rue du Petit Musc 75004 Paris

Tác giả Nguyễn Thanh Tòng Biên Tập Nguyễn Thanh Tòng Dépôt légal: 50.68.ISN 01516394 Commission paritaire N°0206G86129 Prix de vente : 25 €

220

Edition : mars 2022 Imprimé en France par ENCRE NOUS 112, avenue de Paris - CS 60002 94306 Vincennes cedex RC Créteil 512 656 232 Label certifié Imprim’vert.

Imprimé sur papier couché demi mat certifié Label PEFC

221

222

Nguyễn Thanh Tòng

BIỂN ĐẢO QUÊ HƯƠNG - Mer et Îles de la Patrie Traduction par Thérèse Ky, Jean-Marc Husset et Nguyen Thanh Tong

UGVF

BIỂN ĐẢO QUÊ HƯƠNG Mer et Îles de la Patrie

Nguyễn Thanh Tòng