14
EΠIΣTHMH
ΣTHN KAΘHMEPINOTHTA
ΤΡΙΤΗ 2 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2013
Σε σ υ νεργασία με το περιοδικό
Ο τραγουδιστής ρινόκερος Π
ερίπου 200 ρινόκεροι είναι ό,τι έχει απομείνει από σως γι’ αυτό ο ρινόκερος της Σουμάτρα θεωρείται ο πιο τα ογκώδη φυτοφάγα θηλαστικά που παλαιά ήταν μελωδικός από τα πέντε γνωστά είδη. τόσο διαδεδομένα στη Σουμάτρα. Στο Εθνικό Πάρκο Τα ζώα αυτά χρησιμοποιούν τρεις διαφορετικούς ήχους: Way Kambas, ο φωτογράφος Stephen Belcher απαθανάτι- ένα ασθενικό «πιπ», έναν άλλο ήχο που αποκαλείται συσε μερικούς μικρούς ρινόκερους που ζουν ακόμη σε άχνά «τραγούδι της φάλαινας», επειδή μοιάζει με τη γνωγρια κατάσταση. Παρ’ όλο που είναι μοναχικά ζώα, κατά- στή παραπονιάρικη μελωδία της καμπούρας (μεγάπτεφερε να τους πλησιάσει μιμούμενος το τραγούδι τους. ρης) φάλαινας κάτω από το νερό, και, τέλος, ένα σφύριγΔεν είναι εύκολο να γνωρίσει κανείς από κοντά το ρινόκε- μα. ρο της Σουμάτρα. Πρόκειται για ένα από τα σπανιότερα «Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι ο ρινόκερος χρησιμοποιεί ζώα του κόσμου, με πληπολύ και τους τρεις φθόγθυσμό που δεν υπερβαίνει γους. Ιδιαίτερα μια θηλυκιά, τα 200 άτομα. Αν και δεν είχε γοητευτεί τόσο από τις είναι καθόλου δύσκολο να προσπάθειες που έκανα να τον διακρίνει κανείς, καμιμηθώ τη φωνή της, που θώς ο ενήλικος ρινόκερος μπορούσαμε να “κουβεντιάζυγίζει 600 - 700 κιλά, το ζουμε” πάνω από μισή ώρα συναπάντημά του δεν είναι καθώς την ακολουθούσα μέεύκολη υπόθεση. Κι αυτό σα στη ζούγκλα και τη φωκαθώς είναι μοναχικό ζώο, τογράφιζα. Υποθέτω ότι της που διαβιεί σε υγρό τροπιάρεσε η φωνή μου», συκό δάσος, δύσκολα προμπληρώνει ο Stephen Belchσβάσιμο. Όπως μας εξηγεί er. ο φωτογράφος Stephen Ο φωτογράφος κατάφερε να Belcher, «δεν μπορεί να πλησιάσει το ρινόκερο πιδουλέψει κανείς εύκολα θανότατα επειδή τα ζώα του στη ζούγκλα. Η βλάστηση Εθνικού Πάρκου Way Kamείναι τόσο πυκνή, που είbas δεν παραξενεύονται όναι πολύ δύσκολο όχι μόνο Το ρεπερτόριο του ρινόκερου της Σουμάτρα περιέχει ορισμένους φθόγγους ταν τα παρακολουθούν άννα τραβήξεις φωτογραθρωποι. Έχουν απομείνει που θυμίζουν το παραπονιάρικο τραγούδι της μεγάπτερης φάλαινας φίες, αλλά απλά και μόνο τόσο λίγα, που κάθε άτομο να τη διαπεράσεις. Ο ρινόέχει ιδιαίτερη σημασία. Έκερος όμως διαθέτει ογκώχουν συνηθίσει την εξέταδες και μακρύ σώμα, τέση, σε τακτά χρονικά διαλεια προσαρμοσμένο να στήματα, από τον κτηνίατρο. κινείται στο τροπικό δάΥπομένουν δε αδιαμαρτύσος, ενώ χρησιμοποιεί το ρητα την παραμονή τους κέρατο που έχει στο ρύγστον ειδικά διαμορφωμένο χος για ν’ ανοίγει δρόμο, χώρο όπου τα μετρούν, τα παραμερίζοντας επίφυτα, ζυγίζουν και τα εξετάζουν. θάμνους και πόες. Εγώ όΕξάλλου, γύρω από το χώρο μως δεν μπορούσα να αυτό φροντίζουν να τους απροχωρήσω μέσα από την φήνουν τακτικά τροφή. πυκνή βλάστηση. Η θερμοΔεν πρόκειται όμως για εξηκρασία ήταν πολύ υψηλή, μερωμένα ζώα. Μόλις αποη υγρασία μεγάλη και οι μακρυνθούν από εκεί, επιβδέλλες άφθονες. Όσο στρέφουν στην άγρια κατάπροσεκτικός κι αν είσαι, σταση. Προτιμούν τη μοναπρέπει κάθε βράδυ να βγάχική ζωή, δε συναθροίζοζεις από πάνω σου δεκάνται παρά μόνο κατά την πεδες βδέλλες που σου ρουρίοδο της αναπαραγωγής φούν το αίμα.». και συχνά γίνονται επιθετιΟ ρινόκερος της Σουμάτρα κά. «Πριν φτάσω στην πεΟ φωτογράφος κατάφερε να πλησιάσει εξαιρετικά κοντά σ’ ένα από τα σπανιότερα ζώα του κόσμου είναι, όπως αναφέραμε ήριοχή, η Ρόζα, ο θηλυκός δη, μοναχικό και δύστρορινόκερος με τον οποίο πο ζώο. Ωστόσο, είναι υποχρεωμένος να επικοινωνεί πε- “κουβέντιαζα”, είχε σπάσει το πόδι του επικεφαλής της ριστασιακά με τα άλλα άτομα της ομάδας του, υπόθεση Διεθνούς Οργάνωσης για τη Διάσωση του Ρινόκερου. Πέόχι και τόσο εύκολη. Σε αντίθεση με την αδύναμη όρασή ρασε αρκετός καιρός πριν αποδεχθεί την παρουσία μου τους, η όσφρηση και η ακοή των ρινόκερων είναι ισχυ- ως νέο και ξένο στοιχείο στον κόσμο της», σημειώνει ο ρές. Ο ήχος τούς βοηθά να επικοινωνούν μεταξύ τους. Ί- Stephen Belcher.
30.000 δολλάρια το κιλό Πριν από μερικές εκατοντάδες χρόνια, ο ρινόκερος της Σουμάτρα αποτελούσε πολυπληθές είδος, με αποτέλεσμα τον απηνή διωγμό του από τους ιδιοκτήτες φυτειών επειδή κατέστρεφε τις σοδειές τους. Σήμερα η αποψίλωση του τροπικού δάσους και η λαθροθηρία έχουν περιορίσει δραστικά τον αριθμό του. Λαθροθηρία που εξακολουθεί, καθώς το κέρατό του (στοιχίζει σήμερα γύρω στα 30.000 δολλάρια το κιλό) αποτελεί πολύτιμο συστατικό για την παρασκευή παραδοσιακών κινεζικών φαρμάκων. Όμως, το παράνομο κυνήγι δεν είναι τόσο καλά οργανωμένο όπως στην Αφρική, καθώς οι λαθροκυνηγοί δρουν μεμονωμένα. Πάντως η απειλή υφίσταται. Ο φωτογράφος την έζησε από κοντά όταν ακολουθούσε στη δουλειά τους φύλακες του Εθνικού Πάρκου. «Εργάζονται πολύ σκληρά. Είναι στη ζούγκλα 16 - 20 μέρες το μήνα και πρέπει διαρκώς να προσέχουν να μην πέσουν κι οι ίδιοι στις παγίδες που έχουν στήσει οι λαθροκυνηγοί, όπως λάκκους με βέλη. Ένας από τους φύλακες βρέθηκε με βέλος στο λαιμό, αλλά ευτυχώς επέζησε. Εργάζονται σκληρά για να σώσουν τους ρινόκερους, ενώ οι ντόπιοι έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν ότι ζωντανοί οι ρινόκεροι έχουν πολύ μεγαλύτερη αξία από τους σκοτωμένους», καταλήγει ο Stephen Belcher, που δηλώνει αισιόδοξος για την επιβίωση του είδους.
Η ενάλια ζωή επανέρχεται τάχιστα ια υποθαλάσσια ηφαιστειακή έκρηξη μπορεί να Μ καλύψει τον πυθμένα με λάβα, αφανίζοντας τη ζωή. Σύμφωνα όμως με τους Αμερικανούς επιστήμονες του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole της Μασαχουσέτης, αυτό διαρκεί λίγους μόνο μήνες προτού η ζωή ορθοποδήσει ξανά. Τη διετία 2005 - ‘06 σειρά σεισμικών δονήσεων ταρακούνησε τον πυθμένα κατά μήκος του ανατολικού ρήγματος του Ειρηνικού έξω από το Ακαπούλκο του Μεξικού. Ακολούθησε ηφαιστειακή έκρηξη, ενώ η λάβα που εκτοξεύτηκε, κάλυψε μια έκταση της τάξεως των 2 - 15 τετραγωνικών χιλιομέτρων, αφανίζοντας κάθε μορφή ζωής. Η υποθαλάσσια ζωή νέκρωσε για κάποιους μήνες μετά τους σεισμούς, όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, αλλά το Μάιο του 2006 παρατηρήθηκαν προνύμφες σαλιγκαριού του είδους Ctenopelta porifera. Τον Ιούλιο τα σαλιγκάρια είχαν μεγαλώσει και προσκολλήθηκαν στα βράχια. Η πιο κοντινή αποικία βρισκόταν μακριά, σε απόσταση τουλάχιστον 300 χιλιομέτρων. Οι προνύμφες δηλαδή κατάφεραν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να φτάσουν στην περιοχή που είχε καλυφθεί από τη λάβα. Οι επιστήμονες πιστεύουν πως οι προνύμφες παρασύρθηκαν εκεί από ψυχρά ρεύματα νερού. Οι προνύμφες πέφτουν σε κάποιο είδος ύπνωσης όταν το νερό είναι κρύο κι έτσι καταφέρνουν και επιβιώνουν χωρίς τροφή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ένα είδος σαλιγκαριού μετακινήθηκε 300 χιλιόμετρα σε έξι μόλις μήνες
Πότε ανακαλύφθηκε η οδοντόβουρτσα; πρώτο εργαλείο φροντίδας των δοντιών έχει ηλικία Τγιαο5.500 χιλιάδων χρόνων. Οι πρώτοι που μερίμνησαν την υγιεινή των δοντιών τους, ήταν οι Βαβυλώνιοι και οι Αιγύπτιοι, που χρησιμοποιούσαν υγρή σκλήθρα για να τα τρίβουν. Γύρω στο 1600 π.Χ., οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν ένα ξυλαράκι από αρωματικό δέντρο, το οποίο μασούσαν. Αυτό καθάριζε τα δόντια, φρεσκάροντας παράλληλα την αναπνοή. Στα μέσα του 16ου αιώνα, οι Κινέζοι έκαναν ένα βήμα παραπέρα, στερεώνοντας τις σκληρές τρίχες από το σβέρκο των γουρουνιών, σε μια λαβή από κόκαλο ή μπαμπού. Η ανακάλυψη αυτή διαδόθηκε ταχύτατα στην Ευρώπη. Έτσι έχουμε αναφορές τού 1560 από τη Γαλλία για χοντροφτιαγμένες οδοντόβουρτσες με καμπυλωτή κεφαλή. Οι Ευρωπαίοι ωστόσο επέλεγαν, αντί για γουρουνότριχες, τις μαλακότερες αλογότριχες ή φτερά. Κατά το 18ο αιώνα το φινίρισμα τελειοποιήθηκε. Οι εύποροι συνήθιζαν πλέον να έχουν οδοντόβουρτσες με λαβή από χρυσό ή ελεφαντόδοντο, ενώ ο Άγγλος William Addis ήταν ο πρώτος που άρχισε γύρω στο 1780 να παράγει μαζικά οδοντόβουρτσες. Οι πλαστικές οδοντόβουρτσες έκαναν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους στην αγορά, το 1938.
Στην Αίγυπτο, το 3500 π.Χ., χρησιμοποιούσαν για οδοντόβουρτσα μια υγρή σκλήθρα, ενώ αυτή του Ναπολέοντα, το 1795, ήταν από χρυσό