
4 minute read
Roof Belgium mei 2025
by Embuild
TWW controleert steeds vaker op Veiligheidscoördinatie Ontwerp en het respecteren van de preventiehiërarchie
De jongste jaren zien we steeds vaker dat platte daken vol staan met technische installaties zoals warmtepompen, zonnepanelen en buitenunits die regelmatig technische interventies of onderhoud vereisen. Het is dan ook geen toeval dat de Inspectie Toezicht Welzijn op het Werk de laatste tijd ook geregeld grotere bouwprojecten controleert (een appartementsblok, supermarkt, hotel, kantoorof fabrieksgebouw,…) waar dat soort technische installaties op het dak voorzien of aanwezig zijn. Met daarbij bijzondere aandacht voor het respecteren van het KB op de Tijdelijke en Mobiele Bouwplaatsen (de tijdige aanstelling van de Veiligheidscoördinator Ontwerp) en van zowel de algemene preventiebeginselen als de preventiehiërarchie.
“Die beginselen vinden we terug in Artikel 5 en 15 van de Welzijnswet”, zegt Marc De Wilde, specialist welzijnsbeleid bij de Studiedienst van Embuild. “In totaal gaat het om een tiental basisprincipes, die essentieel zijn voor het waarborgen van een veilige en gezonde werkomgeving.
Maar wat is nu eigenlijk die fameuze preventiehiërarchie?
Deze geeft aan welke maatregelen eerst dienen genomen te worden. Samengevat bestaat de hiërarchie uit vier lagen. Eerst dien je organisatorische maatregelen te nemen om het risico uit te schakelen aan de bron of toch zoveel mogelijk te beperken. Vervolgens komen de collectieve beschermingsmiddelen (CBM), bijvoorbeeld collectieve valbeveiliging. Op rang drie treffen we de persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) aan, zoals een harnas en een levenslijn. Op de laatste plaats vinden we instructies en opleidingen.”
Vanaf ontwerp
Reeds in de ontwerpfase van een bouwwerk dienen de opdrachtgever, de bouwdirectie belast met ontwerp én de veiligheidscoördinator-ontwerp na te denken over en rekening te houden met deze preventiehiërarchie.
“Eigenlijk moet er al in de conceptiefase van een gebouw voldoende nagedacht worden in functie van een zo veilig mogelijk gebruik en onderhoud later”, benadruk De Wilde. Wat betekent dat met het oog op het onderhoud van technische installaties op daken, er voorrang moet gegeven worden aan collectieve beschermingsmaatregelen boven maatregelen voor individuele bescherming. Voorbeelden van goede collectieve beschermingsmaatregelen voor latere werkzaamheden op een dak zijn onder andere een voldoende hoge borstwering en permanente of opklapbare leuningen.”
Vonnis correctionele rechtbank Luxemburg
“We zien dan ook, zowel in onze buurlanden Frankrijk en Nederland als in België, op dit vlak een toenemende aandacht van de inspectiediensten”, vervolgt de veiligheidsexpert van Embuild. “En in uitzonderlijke gevallen leiden inbreuken op de preventiehiërarchie ook tot rechtszaken. Zo is er een recent vonnis van de correctionele rechtbank Luxemburg, Afdeling Marche-en-Famenne, dat de nationale pers gehaald heeft.
De rechtbank verklaarde zowel de opdrachtgever, een hotelketen, als het architectenbureau schuldig aan inbreuken op de preventiehiërarchie omdat ze in de fase van het ontwerp, voor het onderhoud geopteerd hadden voor gebruik van een levenslijn (persoonlijk beschermingsmiddel) in plaats van een collectieve valbeveiliging.”

Niet of laattijdig aanstellen VC-ontwerp
Maar op basis van een aantal controles met focus op de naleving van het KB op de Tijdelijke en Mobiele Bouwplaatsen die TWW de voorbije maanden uitvoerde, stellen we vast dat er niet enkel gezondigd wordt tegen de voorgeschreven preventiehiërarchie.

“Uit de cijfers van de Inspectie blijkt het niet of laattijdig aanstellen van een veiligheidscoördinator-ontwerp de meest voorkomende inbreuk te zijn”, licht Marc De Wilde toe. “Deze moet immers al tijdens de studiefase worden aangesteld door de opdrachtgever of de bouwdirectie belast met het ontwerp, de architect dus. Wettelijk mag deze laatste zelfs de uitwerking van het project niet aanvatten of voortzetten, zolang de coördinator-ontwerp niet is aangesteld.
Deze VC-ontwerp wordt belast met de opstelling van een veiligheids- en gezondheidsplan en van het postinterventiedossier (PID). Een dossier dat is aangepast aan de kenmerken van het bouwwerk en dat de nuttige gegevens bevat voor de veiligheid en gezondheid, waarmee bij eventuele latere werkzaamheden rekening moet worden gehouden.
En de regelgeving is duidelijk: ook in de ontwerpfase moeten alle betrokken partijen rekening houden met de preventiebeginselen en de preventiehiërarchie bij het maken van zowel bouwkundige, technische als organisatorische keuzes. Artikel 17 van de Welzijnswet zorgt er eigenlijk voor dat veiligheid en gezondheid geïntegreerd worden vanaf de tekenplank”, besluit de Senior Sociaal Adviseur van Embuild.