Ambachtelijke loodbewerking bij de renovatie de Sint-Maartenskerk in Aarlen

Er wordt al verschillende jaren gewerkt aan de Sint-Maartenskerk in Aarlen. Ons lid Golinvaux uit Bertrix heeft er de daken en de zijbeuken al gerenoveerd, en is nu bezig aan de kruispijl van het neogotische gebouw. De onderneming is gespecialiseerd in de renovatie van onroerend erfgoed en heeft voor deze opdracht al haar kennis moeten bovenhalen, onder meer voor de loodbewerking.

De oorsprong van Aarlen gaat terug tot Gallo-Romeinse tijden, maar zo oud is de Sint-Maartenskerk niet. Ze werd kort voor de Eerste Wereldoorlog gebouwd op initiatief van Leopold II. De koning wilde België wat meer uitstraling geven door aan de twee uiteinden, namelijk Oostende en Aarlen, een kathedraal op te trekken. Helemaal is dat plannetje niet gelukt. De kerken zijn er wel gekomen maar ondanks het statige uiterlijk is de Sint-Maartenskerk in Aarlen nooit een kathedraal geworden.

Wat de kerk wel is, is beschermd erfgoed. Aangezien ze veel last kreeg van de tand des tijds, zijn er in de voorbije jaren verschillende renovatie-operaties uitgevoerd. Voor de nieuwe kruispijl werd een aparte overheidsopdracht uitgeschreven. De opdrachtgever is de stad Aarlen. Atelier d’architecture l’arche claire uit Aarlen en 2BDM Architecture et patrimoine uit Parijs stonden in voor het ontwerp.

De kruispijl lijkt op een kleinere versie van het exemplaar dat vóór de grote brand op de Notre Dame in Parijs stond. Hij staat op 40 meter hoogte en het hoogste punt ervan, het kruis, is 63 meter hoog. Na de Tweede Wereldoorlog werd gevreesd dat hij zou omvallen. In de jaren 1950 werd dus een interne betonnen wand gebouwd om hem te stabiliseren.

Maar gezien de belabberde toestand waarin de huidige structuur zich bevond, werd in 2018 besloten een nieuwe kruispijl te bouwen. Daarvoor moest de kruispijl, die twintig meter hoog is en grotendeels uit hout en lood bestaat, op een hoogte van 40 meter gedemonteerd en weggehaald worden, en dat boven de kruising van het schip en het dwarsschip van de kerk. Geen eenvoudige opdracht, aldus zaakvoerder Colette Golinvaux van de gelijknamige onderneming.

Colette Golinvaux: "Zeker niet omdat we geen enkel plan van een architect hadden, en zelfs geen afmetingen. Aan uitdagingen dus geen gebrek op deze uitzonderlijke bouwplaats, waarop de werken in 2018 van start gingen. De eerste uitdaging was het plaatsen van de steigers en de lift. De architect stond niet toe dat die op de daken zouden steunen. Dus hebben eerst een manier moeten bedenken om het gewicht van de steigers en loopbruggen en dergelijke te doen steunen op de vier zuilen die het koor scheiden van het schip en het dwarsschip, de hoekpunten van een vierkant van 16 op 16 meter. Vervolgens hebben we een diagnose gemaakt van alle loden elementen."

Door de afwezigheid van bouwplannen ontstond een tweede uitdaging: de afbraak van de betonnen wand die het timmerwerk van het dak ondersteunde en ten slotte van de dakbedekking en de ornamenten van lood. Bij gebrek aan bouwplan moest dat allemaal zeer nauwgezet gebeuren.

Colette Golinvaux: "Na deze fase zijn alle loden ornamenten hersteld. Sommige zijn gedemonteerd, gerestaureerd en teruggeplaatst. Van andere hebben we een nieuw gemaakte kopie geplaatst."

De kruispijl van de SintMaartenskerk staat op 40 meter hoogte boven de kruising van het schip en het dwarsschip van de kerk.

Terwijl deze werken bezig waren, liet Golinvaux in het atelier nieuw timmerwerk maken om het vervolgens ter plaatse te monteren. Het vormt de structuur van de nieuwe kruispijl en is omringd door zware houten balken, die alleen zichtbaar zijn in de open klokkentoren. Dit timmerwerk staat op zijn beurt op een constructie op de zolder van de kerk die het geheel stabiliseert. Daarnaast werd er een tweede, bijkomend timmerwerk geplaatst waarop de loden onderdelen steunen.

U merkt het: lood is een belangrijk deel van dit verhaal, al gaat het eigenlijk om een legering van 95 procent lood en 5 procent antimoon. De kruispijl is er overal mee bedekt: de onderbouw, de gegoten band, de sokkel met de blinde arcaden, de pilaren van de open klokkentoren, de spits met de waterspuwers en de frontalen, de punt met de verschillende haken … Het lijstje is niet volledig! Het kruis werd weggenomen, gerestaureerd, geverfd en met bladgoud verguld. Het staat nu weer boven op de kruispijl, en reikt tot een hoogte van 63 meter.

Embuild Magazine bezocht de bouwplaats aan het einde van april. De arbeiders waren toen onder meer de loden elementen aan het plaatsen.

Colette Golinvaux: "Niet gemakkelijk is dat. Er bestaat in België geen school voor loodbewerking maar je hebt wel vakkennis nodig om het materiaal te hameren, te plaatsen en met krammen op houten planken vast te maken. Dat laatste kun je niet met nagels omdat lood uitzet met de warmte. Bovendien hangen we af van de weersomstandigheden. Wanneer het regent, is het afgeraden te werken omdat er anders witte vlekken kunnen ontstaan. En als het te koud is, bestaat een risico op de vorming van micro-scheurtjes. In onze onderneming geeft een ervaren arbeider zijn vakkennis dag na dag door aan twee jongeren."

In een nochtans eerbiedwaardige carrière van 40 jaar heeft Colette Golinvaux nooit eerder een dergelijk indrukwekkend project uitgevoerd: "uniek in België en een modelvoorbeeld van kennisoverdracht," zoals ze het formuleert.

De oorspronkelijke klok van de kerk was in het verleden weggenomen, maar in 2021 werd een nieuw bronzen exemplaar gegoten op het Leopoldplein. Dat gebeurde in het openbaar, een evenement dat veel Aarlenaars samenbracht die gehecht zijn aan hun kerk. Teams van Golinvaux hebben meegewerkt aan het plaatsen van deze nieuwe klok in de kruispijl.

De restauratie en renovatie van de kruispijl zou klaar moeten zijn in september van dit jaar, en zal dan bijna vier jaar geduurd hebben. Drie trefwoorden beschrijven het project: zorgvuldigheid, nauwkeurigheid en vakkennis.

Colette Golinvaux: "Regelmatig vergaderen we met het Waalse erfgoedagentschap. Het volgt de werken van dichtbij op. Persoonlijk kom ik hier ook minstens een keer per week, want deze opdracht ligt me na aan het hart. Naast de uitdagingen waarover we het al hadden, zou ik trouwens een speciale vermelding willen geven aan de alomtegenwoordige duiven. Die maken het werken er niet eenvoudiger op!"

"Ieder gebouw is anders en vormt een nieuwe uitdaging. Onze arbeiders zijn er fier op dat ze aan hun familieleden kunnen tonen waartoe ze in staat zijn. Ik hoop dat daardoor roepingen wakker worden en dat mensen bij ons komen werken. Ook als Belgen mogen we trots zijn op ons erfgoed en op de vakkennis waarmee we het restaureren."

En zo is de cirkel rond en zijn we weer bij Leopold II. Een bouwwerk als uiting van nationale trots op een boogscheut van de landsgrenzen. De tweede koning van België was een controversiële figuur, om het met een eufemisme te zeggen. Maar architecturale symboliek, daar had hij verstand van.

Het geactualiseerde deel 1 van de Praktische commentaar bij de reglementering overheidsopdrachten is nu verschenen bij Intersentia. Het gaat om de achtste uitgave van dit juridische standaardwerk over de plaatsing van overheidsopdrachten in de klassieke sectoren

Leden van de beroepsorganisatie genieten een voorkeurtarief. U kunt het nieuwe deel 1 van de Praktische commentaar bestellen met een e-mail naar mail@intersentia.be

Bij bedrijfs- en andere juristen betrokken bij overheidsopdrachten is de Praktische commentaar al decennia een referentie. Artikel per artikel geeft dit werk toelichting bij de toepasselijke reglementering. Het steunt daarbij op gevestigde dan wel nieuwe rechtspraak en rechtsleer.

De benadering is tegelijk juridisch en praktisch. Bij de doelgroepen van de Praktische commentaar horen niet alleen de opdrachtgevers maar ook de aannemers.

De delen 1A en 1B gewijd aan de plaatsing van overheidsopdrachten in de klassieke sectoren, zijn nu volledig vernieuwd. De materie is tegenwoordig geregeld door de wet van 17 juni 2016 en het koninklijk besluit Plaatsing van 18 april 2017, die de Europese richtlijn 2014/24 van 26 februari 2014 hebben omgezet in het Belgische recht.

De nieuwe reglementering bevat verschillende wijzigingen vergeleken met de vroegere, waarbij onder meer:

• een ruimere toegang tot overheidsopdrachten voor kmo's;

• de mogelijkheid voor kandidaten en inschrijvers om fiscale en sociale schulden te regulariseren;

• de maximale digitalisering van de procedures;

• een flexibelere mededingingsprocedure met onderhandeling;

• een eenvoudigere regeling inzake de regelmatigheid van de offertes;

• een optimaal evenwicht tussen de rechten en plichten van de partijen;

• de bestrijding van sociale dumping.

Komen ook aan bod in de richtlijn: energieefficiëntie, sociale en milieuclausules en ten slotte het aanbesteden van opdrachten wanneer innovatieve oplossingen gezocht worden.

Het gaat al om de achtste uitgave van deel 1. In het tot stand komen speelde de studiedienst van Embuild een hoofdrol.

Net zoals vroeger zijn de delen 1A en 1B beschikbaar in het Nederlands en het Frans.

Ledenprijzen:

• papieren versie tegen het voordeeltarief van 216,00 euro + btw

Niet-ledenprijzen:

• papieren versie : 351,00 euro + btw

bij de reglementering

OVERHEIDSOPDRACHTEN

Deel 1

bij de reglementering OVERHEIDSOPDRACHTEN

NIEUW: 8ste editie

Deel 1

Plaatsing – klassieke sectoren (Wet 17 juni 2016 en KB 18 april 2017)

Leden van Embuild genieten een voordeeltarief. Zie onderstaand bestelformulier. Verzend dit naar Intersentia en/of contacteer ons via mail@intersentia.be.

BESTELFORMULIER op te sturen naar:

Plaatsing – klassieke sectoren in 2 volumes: 1A: Wet 17 juni 2016 (954 blz.) en 1B: KB 18 april 2017 (847 blz.) Une version en français est également disponible Commentaire pratique de la réglementation des marchés publics chez www.anthemis.be

INTERSENTIA – The Sage – Roderveldlaan 1 bus 4 – 2600 Berchem – T 0800 39 067 – F 0800 39 068 mail@intersentia.be

Ik bestel ... ex. van de achtste editie (2021) van de Praktische commentaar bij de reglementering overheidsopdrachten – Deel 1 (2 volumes, in papieren versie). Ik betaal het voordeeltarief € 216 (i.p.v. € 351) per exemplaar.

NAAM: VOORNAAM:

FUNCTIE: BTW-NR.: BEDRIJF:

TEL.: E-MAIL:

FACTURATIEADRES

STRAAT: ......................................................................................................... NR.: ....................BUS:

POSTCODE: GEMEENTE:

VERZENDADRES (indien verschillend)

DATUM: HANDTEKENING:

U betaalt na ontvangst van de factuur die samen met de bestelling wordt bezorgd. Alle genoemde prijzen zijn exclusief btw en verzendkosten.

Prijzen geldig onder voorbehoud van wijziging. De gegevens op dit formulier worden door Lefebvre Sarrut Belgium geregistreerd en verwerkt voor commerciële en administratieve doeleinden. Tenzij u hiertegen bezwaar maakt, kan Lefebvre Sarrut Belgium u contacteren om u op de hoogte te houden van interessante aanbiedingen (direct marketing). Door klant te worden kunt u profiteren van exclusieve aanbiedingen met korting. U heeft steeds recht op inzage en rectificatie van deze gegevens. Daartoe kunt u contact met ons opnemen via privacy@lefebvre-sarrut.be. Meer informatie over de gegevensverwerking is beschikbaar op onze websites intersentia.be, larcier.com en indicator-larcier.be. Voor algemene vragen of klachten kunt u contact opnemen met de Gegevensbeschermingsautoriteit, Drukpersstraat 35 te 1000 Brussel.

Embuild Magazine is het maandblad van de vzw Embuild, Kunstlaan 20, 1000 Brussel

Verantwoordelijke uitgever: Filip Coveliers, Kunstlaan 20, 1000 Brussel

Afgiftekantoor: Gent X

Redactie: Peter Graller, Marc Guéret, tel. 02 545 57 30 peter.graller@embuild.be

Vormgeving: nikka.cuypers@embuild.be abder-razzaaq.boujdaini@embuild.be

Druk: Graphius

Reacties - vragen: communicatie@embuild.be

Met de medewerking van: de studiedienst van Embuild tel. 02 545 56 36 officeteam@embuild.be

André Delvaux

Kris Lemmens

Marco Schoups

Baudouin van Lierde

Bernard de Cocquéau

François Moïses

Renaud Simar

• Een onmisbaar, uiterst volledig referentiewerk, in een Nederlandse en een Franse versie

• Een wetenschappelijke en praktische benadering

• Voor zowel aanbesteders als aannemers

• Embuild Vlaanderen Johan Walewijns, tel. 02 545 57 49 johan.walewijns@embuild.be

• Embuild.Brussels Morgane Cendoya, tel. 02 545 58 29 morgane.cendoya@embuild.be

• Embuild Wallonie Katia Bogaard tel. 02 545 56 68 katia.bogaard@embuild.be

Abonnementen: Claude Bernaerts, tel. 02 545 56 88 claude.bernaerts@embuild.be

Reclame: Kristel Dekempeneer, tel. 02 545 56 99 - fax 02 545 59 08, kristel.dekempeneer@embuild.be of kde@embuild.be.

Prijs jaarabonnement

Leden van Embuild: begrepen in het lidgeld

Niet-leden: € 137,80 (incl. BTW en portkosten) / buitenland: € 300 (incl. btw en portkosten)

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Vanaf nu wordt Embuild Magazine gedrukt op papier geproduceerd met hout uit duurzaam beheerde bossen. De duurzaamheid wordt gegarandeerd door de internationale organisatie Forest Stewardship Council (FSC), die niet alleen het bos controleert maar de hele handelsketen tot aan de drukker.

Een krachtige uitstraling, een royale ruimte, hoogwaardige materialen en veelzijdige technologieën, in de Rexton is aan alles gedacht om je het maximale aan comfort en veiligheid te bieden, gecombineerd met oneindig rijplezier. Verkrijgbaar in twee versies (5 of 7 zitplaatsen) en met een trekvermogen van 3.500 kg (de hoogste in zijn klasse) verlegt de Rexton jouw grenzen op het gebied van mobiliteit. Uiteraard wordt deze buitengewone SUV geleverd met 5 jaar garantie.

TOT 3.500 KG TREKVERMOGEN!

Sorteer je plastic verpakkingsfolie en breng je zakken gratis terug naar één van de deelnemende verdelers.

Meer info op cleansitesystem.be

Onlangs lanceerde Wienerberger de PLS Newton als antwoord op een vraag uit de markt naar lijmstenen om hogere constructies te kunnen bouwen. De goede ontvangst van de PLS Newton-variant met een dikte van 14 cm leidde meteen tot de vraag naar een lijmsteen van 19 cm dik. Dat antwoord heeft Wienerberger nu klaar. De nieuwe Porotherm binnenmuurlijmstenen met hoge druksterkte en uitmuntende muurdruksterkte hebben een formaat van 300x188x249 mm. Ze zijn gemakkelijk te verwerken en hun prestaties zijn uitvoerig getest en bewezen.

De vraag naar een dikkere variant van de PLS Newton valt makkelijk te verklaren. De 19 cm dikke PLS Newton lijmsteen biedt aannemers en ontwerpers immers nog meer flexibiliteit in het toepassen van keramische bouwblokken voor hoge constructies. De dikkere lijmstenen kunnen een grotere lijnlast opnemen; deze kan zelfs oplopen tot meer dan 35%. Ook helpt een dikkere steen de slankheid beperken bij het optrekken van hogere muren. Een laatste voordeel is de hogere massa per m², wat soms wordt gevraagd in het kader van akoestiek.

Watchtower Security Solutions, een onderdeel van de Nederlandse vastgoedspecialist Mosaic World, die in 2023 zijn 30-jarig bestaan viert, breidt zijn activiteiten uit naar België. Na Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk is dit het vierde land waar het beveiligingsbedrijf actief is. Met de lancering van Watchtower Security Solutions biedt Mosaic World nu innovatieve en betaalbare digitale beveiligingsoplossingen in ons land: de Watchtower, de Watchtower Box, de Watchtower Alarm Kit en de Watchtower App. Ze beschermen tegen vandalisme, kraak, inbraak en diefstal, en bieden een doeltreffend alternatief voor de bewaking van kritieke infrastructuur.

Deze oplossingen zijn ook geschikt voor onze sector. “Diefstal van duur bouwmateriaal op werven is al langer een ware plaag, die bedrijven veel geld kost. Daarnaast maken ook fenomenen als vandalisme, inbraak en kraak dat bewaking geen luxe meer is maar steeds vaker noodzaak wordt. Met Watchtower bieden we een antwoord op die groeiende nood, met bewust zichtbare, doeltreffende en voordelige oplossingen op maat die bovendien multi-inzetbaar zijn: leegstaande eigendommen, festivals en evenementen, parkings, sportstadia, kantoren, enzovoort, maar ook kritieke infrastructuur zoals spoorlijnen, gaspijpleidingen, elektriciteitscentrales… De lijst is lang!”, stelt Wouter Ommeslag, COO van Mosaic World.

INFO : https://wt-security.com/nl-be

INFO : www.wienerberger.be

Dankzij een zeer positieve bestelsituatie verwacht MAN Truck & Bus in 2023 een recordverkoop van TGE-bestelwagens. Zes jaar geleden, op 3 april 2017, zag de eerste in serie geproduceerde MAN TGE het levenslicht. Het was toen een geweldig moment voor het projectteam van MAN en het productieteam in de Poolse fabriek in Wrzesnia.

Binnenkort rolt de 100.000ste TGE van de band. De TGE is een succesverhaal voor MAN. Dat is ook te zien aan de verwachte verkoopcijfers voor 2023. "Het jaar 2022 werd gekenmerkt door verstoringen in de toeleveringsketen als gevolg van de oorlog in Oekraïne, grondstoffenknelpunten en de halfgeleidercrisis. Daardoor konden we niet zoveel TGE’s produceren als er vraag naar was. Deze situatie raakt nu geleidelijk aan opgelost en ons orderboek is voller dan ooit. Voor 2023 verwachten we dan ook een grote sprong in de verkoop en zullen we dus meer TGE’s verkopen dan ooit tevoren”, zegt Daniel Holbein, Head of Van Sales bij MAN Truck & Bus, vooruitblikkend op het lopende jaar.

Er zitten ook innovaties in het product: de achterwielaangedreven TGE met enkele banden en automatische versnellingsbak werd toegevoegd, net als nieuwe aanbiedingen als basis voor kampeerauto’s. INFO : www.man.be

een toekomstgerichte waardeketen in de sector. In maart van dit jaar werd hieraan nog een BouwForum gewijd.

LAAT UW STEM HOREN!

De verkiezingen van 2024 naderen met steeds rasser schreden. Ergens rond juni 2024 mogen we onze gewestelijke, federale en Europese stem uitbrengen. In oktober volgen dan de gemeenteraadsverkiezingen.

2024 wordt dus een belangrijk jaar voor de sector. In zijn belangenverdediging stelt Embuild vier prioriteiten voor de verkiezingen: de overheidsinvesteringen, duurzame en betaalbare woningen, aantrekkelijke bouwbanen en ten slotte

5,6 %

Maar welke boodschap hebt u persoonlijk voor de politieke wereld? Dat wil Embuild weten, want zo kunnen we uw belangen beter verdedigen. Daarom organiseren de gewesten in Embuild in de loop van dit jaar elk een Bouwatelier. Het brengt onze leden samen om hun stemming te peilen, ideeën uit te wisselen en thema's te bespreken. Mis uw Bouwatelier niet! Het startschot wordt gegeven voor Embuild.Brussels op 22 juni om 18.30 u. in de HUBB in Brussel. Later in het jaar volgen dan Vlaanderen en Wallonië. Houd onze communicatie in het oog en save the date!

In april van dit jaar stond de index van de consumptieprijzen op 126,82 punten volgens de FOD Economie. In maart was dat nog 127,67. Vergeleken met een maand eerder was er in april 2023 dus een lichte daling. Maar vergeleken met een jaar eerder was er een inflatie van 5,6 procent. In april 2022 bedroeg de inflatie nog 8,31 procent.

Er bestaat ook een kerninflatie die geen rekening houdt met energieproducten en onbewerkte voedingsmiddelen. Deze kerninflatie bedroeg op jaarbasis 8,28 procent in april, tegenover 8,57 procent in maart.

Het Federaal Planbureau heeft een raming gemaakt van de verwachte gemiddelde jaarinflatie. Dit jaar zou deze 3,9 procent bedragen, en 3,3 procent in 2024. Dat is dus lager dan de huidige inflatie.