8 minute read
Beleid aan zet centraal in de derde nationale rondetafel van Life Be FREE
De derde nationale rondetafel van Life Be FREE vond plaats in de Koninklijke
Bibliotheek in Brussel op 17 maart 2025. Dit project, waaraan Embuild deelneemt, heeft als doel financieringsoplossingen te bevorderen om de energetische renovatie van gebouwen in België te versnellen. Het thema van dit colloquium was "Beleid aan zet!".
Tijdens dit colloquium hebben drie sprekers, elk vertegenwoordiger van een beleidsniveau, de acties voorgesteld en toegelicht die op hun respectieve niveau zijn ondernomen om deze noodzakelijke energietransitie te doen slagen.
Kurt Vandenberghe
Allereerst nam Kurt Vandenberghe, directeur-generaal van DG CLIMA bij de Europese Commissie, het woord om de stand van zaken op Europees niveau te bespreken. Hij legde uit dat het essentieel is om het schip op koers te houden om de doelstellingen van de Green Deal tegen 2050 te bereiken. Dit staat niet alleen op de economische agenda omdat de EU de afgelopen jaren meer dan 400 miljard euro heeft uitgegeven aan fossiele energie, maar ook op de ecologische agenda, aangezien Europa twee keer zo snel opwarmt als elders in de wereld, namelijk 3% in plaats van 1,5%.
De EU heeft haar CO2-uitstoot al met 40% verminderd ten opzichte van 1999 en haar productie van hernieuwbare energie verdrievoudigd ten opzichte van 2019. Maar er moet nog meer gedaan worden. "En zoals Mario Draghi in zijn rapport zei, zal dit gebeuren door investeringen en innovatie. Want Europa heeft te lang gewacht en te weinig geïnvesteerd in zijn industrie en nieuwe technologieen. De transitie verloopt veel te traag, vooral in vergelijking met de Chinese economie," zei Kurt Vandenberghe.
De directeur van DG Clima benadrukte vervolgens vier essentiële punten op de agenda. Ten eerste zal in april een eerste evaluatie worden uitgevoerd met betrekking tot de doelstelling van een vermindering van 55% van de broeikasgassen tegen 2030. Indien nodig zal de wetgeving worden vereenvoudigd. Ten tweede zal de Commissie met behulp van de private sector investeren en binnenkort een plan voorstellen om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2040 met 90% te verminderen. Ten derde is het belangrijk om een beleid te voeren gericht op ontkoling en elektrificatie. En ten vierde moeten we de grenzen van het oude continent overschrijden en samenwerken met andere regio's van de wereld om klimaatneutraliteit te bereiken. “Deze transitie moet worden gezien als een bron van economische opportuniteiten en innovatie. De bouwsector kan met name oplossingen bieden die gebaseerd zijn op circulariteit. In één jaar tijd heeft hij al zijn broeikasgasuitstoot met 5,6% verminderd."
Tegen het einde van het jaar zal de EU ook een renovatieplan, een paspoort voor gebou- wen en renovatieprojecten per wijk onderzoeken. "Wat betreft de financiering zijn er veel middelen en modellen beschikbaar om dit mogelijk te maken. Er is 110 miljard euro beschikbaar. Het is dringend noodzakelijk om te investeren!" benadrukte Kurt Vandenberghe.
Sébastien Pradella
Vervolgens gaf Sébastien Pradella, directeur van het Centrum voor Duurzaam Wonen in Wallonië, een overzicht van de acties in het Waals gewest. "We zijn allemaal overtuigd van het doel: we moeten renoveren! We gaan nu de implementatiefase in, hoe gaan we dit realiseren? We werken hier al meer dan twintig jaar aan en er is nog veel werk te doen. Bij de renovatie moeten we rekening houden met de interacties tussen de drie woningsectoren: sociale huur, particuliere huur en eigenaar-bewoner," zei hij.
Wat betreft sociale huur was het uitgangspunt als volgt: van ongeveer 100.000 sociale woningen (80% gebouwd tussen 1950 en 1990) waren er ongeveer 75.000 niet gerenoveerd (lager dan label B) en 33.000 energieverslindende woningen met label F of G, soms totaal onbewoonbaar. "Hun renovatie is sinds 2004 aan de gang en het doel is om tegen 2030 minimaal label B te bereiken. Laten we duidelijk zijn, we gaan dat niet halen! We moeten echter ook rekening houden met het Lucht-Klimaat-Energieplan 2030, dat zeer ambitieus is en mogelijk zal veranderen in renovatieverplichtingen."
Om het doel van 2030 te bereiken, werd in 2020 een Renovatieplan (2020-2024) gelanceerd in het kader van het Waalse herstelplan,
De drie sprekers van de derde nationale rondetafel van Life met een totaalbedrag van 1,2 miljard euro. Het oorspronkelijke doel was om 25.000 sociale woningen te renoveren (75% gefinancierd door het Waals gewest en 25% door de openbare huisvestingsmaatschappijen). "Gezien de traagheid van de administratieve procedures en de capaciteit van de economische sector, die veel moeite had om bedrijven en arbeidskrachten te vinden, zijn de doelstellingen naar beneden bijgesteld naar 20.000 woningen (60% gefinancierd door het Waals gewest en 40% door de openbare huisvestingsmaatschappijen). Eind 2023 was 1% van de te renoveren woningen opgeleverd en de uitvoeringstermijn is verlengd. Maar we kunnen toch verwachten dat sommige eigendommen worden afgekeurd," legde Sébastien Pradella uit. "Om deze renovatie te versnellen, benadruk ik het belang van off-site oplossingen voor de thermische schil, energieoplossingen en een verbetering van het gebouw en het wooncomfort." neutraal te maken. "Het Vlaamse beleid rust op drie pijlers: begeleiding, financiële steun en informatie. Deze aanpak moet ervoor zorgen dat zoveel mogelijk eigenaars de stap naar renovatie zetten," zei hij.
Wat betreft particuliere huurmarkt presenteerde de directeur van het Centrum voor Duurzaam Wonen enkele cijfers. "Al zes jaar lang boeken we vooruitgang, maar langzaam," stelde hij. Op deze markt zijn er 4% energieverslindende woningen minder en kwamen er 7% woningen met goede prestaties bij. De woningen onder een EPB B blijven ruim in de meerderheid. Wat hebben de eigenaars tussen 2018 en 2024 gedaan? -12% stookolie, +7% sanitair warm water met een doorstromer, -20% zonder volledig dubbel glas. "Wat betreft isolatie is er weinig verbetering. Maar het positieve is dat Waalse huurders zich steeds meer bewust zijn van het EPB-peil."
Europa heeft te lang gewacht en te weinig geïnvesteerd in zijn industrie en nieuwe technologieën.
Hij noemde vervolgens enkele projecten van RENOBATEX.ID, een project dat belemmeringen wil wegnemen en renovaties van mede-eigendommen wil versnellen, met name 'LocaRéno' in Charleroi en 'Rue Novation' in Namen.
Ten slotte, voor de eigenaar-bewoner, nam hij drie informatiepunten uit een studie van France Stratégie over: in 2023 is de gemiddelde prijs om van een EPB F naar een EPB C te gaan 310 euro/m² en van F naar B 510 euro/m²; een derde van de groene investeringen van huishoudens voor de transitie (vervoer en huisvesting) zou rendabel zijn en slechts 5% van de particuliere renovaties is rendabel. Renovatie moet dus op een maatschappelijke schaal worden bekeken en eigenaars moeten worden begeleid, met name met de 'SIAR' (Geïntegreerde Renovatiebegeleidingsdiensten) en de mogelijkheid om renovaties per wijk uit te voeren (bijvoorbeeld Reno+ in Braine-l'Alleud).
Sébastien Pradella sloot af met de woorden: "Er is een bewustwording dat energetische renovatie veel complexer is dan gedacht, vooral in regio's met heel wat bouwkundig erfgoed. Klassieke instrumenten (stimulansen, premies enz.) zijn niet voldoende en we moeten ons richten op gemengde oplossingen met instrumenten die de draagkracht van huishoudens, bouwactoren, financiële actoren enz. verbeteren."
Het Vlaamse beleid rust op drie pijlers: begeleiding, financiële steun en informatie.
Jan Schaerlaekens
Als derde en laatste spreker legde Jan Schaerlaekens, adjunct-kabinetschef van de Vlaamse minister van Klimaat en Energie Melissa Depraetere, het energiebeleid in Vlaanderen uit. Dit sluit aan bij de Europese ambitie om alle woningen tegen 2050 energie-neutraal te maken. "Het Vlaamse beleid rust op drie pijlers: begeleiding, financiële steun en informatie. Deze aanpak moet ervoor zorgen dat zoveel mogelijk eigenaars de stap naar renovatie zetten," zei hij.
Mijn VerbouwBegeleiding is hier een belangrijk element. "Dit programma biedt gratis en onafhankelijk advies aan over geschikte investeringen, hulp bij het aanvragen van premies en leningen, en ondersteuning bij het vinden van aannemers. Specifieke begeleiding voor eigenaars van appartementen, een vaak vergeten doelgroep, is beschikbaar voor het opstellen van een masterplan voor de renovatie van gemeenschappelijke delen," legde Jan Schaerlaekens uit.
Met Mijn VerbouwPremie en de EPC-Labelpremie worden renovaties financieel ondersteund. Deze premies zijn bedoeld om renovaties toegankelijk te maken voor een breed publiek. Daarnaast noemen we ook Mijn VerbouwLening, een voordelige lening tot 60.000 euro, die ook beschikbaar is voor verenigingen van mede-eigenaars.
"Het beleid legt ook de nadruk op collectieve renovatie, in mede-eigendommen en wijken. Het doel is om de gemeenschappelijke mogelijkheden, acties en installaties te analyseren. De Energiehuizen spelen een centrale rol bij het informeren van burgers over de verschillende aspecten van renovatie," zei de adjunct-kabinetschef van de Vlaamse minister van Klimaat en Energie Melissa Depraetere nog.
Naast de publieke initiatieven benadrukte hij ook het belang van de private sector. Hypothecaire kredieten en commerciële leningen zijn essentieel voor het financieren van renovaties. Bovendien werd een renovatieverplichting ingevoerd: nieuwe eigenaars moeten binnen de zes jaar na aankoop van hun woning een energielabel D behalen. "Met deze uitgebreide reeks maatregelen toont Vlaanderen zijn ambitie om zijn woningen duurzaam te maken en de Europese klimaatdoelstellingen in acht te nemen. Door zowel praktische als financiële steun te bieden, hoopt de regering alle eigenaars te betrekken bij deze belangrijke transitie," zo sloot Jan Schaerlaekens af.
De vierde nationale rondetafel van Life Be FREE zal plaatsvinden in het laatste kwartaal van 2025. Het onderwerp moet nog worden bepaald en we zullen jou uiteraard via onze verschillende kanalen op de hoogte houden.
