Jubileumgids 400 jaar Schutterij Gronsveld

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

1619 2019

400 JAAR

SCHUTTERIJ ST. SEBASTIANUS GRONSVELD

1

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Noé ês ‘t zoe wiéd Vierhonderd jaar Koninklijke Schutterij St. Sebastianus.

Wat een leeftijd! En nog zó vitaal. Onze schutterij heeft door de eeuwen heen natuurlijk wel wat facelifts ondergaan, maar de rimpels van de oude, markante tradities zijn nog altijd duidelijk zichtbaar, tastbaar én voelbaar. Het oprichtingsstatuut uit 1619 vermeldt dat de broederlijke schutterij Sint Sebastianus “... opten heijligen Sacraments dach is aengesteld mit consent van onsen genedigen Heeren, Heeren Graeff Joest Maximiliaen Graeven van Bronckhorst ende tot Gronsfelt tot Alpen ende Honnepel…” Toen was de oprichting van onze schutterij dus een feit.

Ik heb me wel eens afgevraagd waarom de graaf destijds instemde met de oprichting van de schutterij.

Gunde hij de inwoners een jaarlijks terugkerend dorpsvermaak tijdens het bestand van de Tachtigjarige Oorlog? Of wilde hij de inwoners gewoon laten zien dat hij als krijgsheer een goed schutter was én gebruik kon maken van het beste geweer? We zullen het nooit te weten komen. Feit is wel dat we na 400 jaar nog altijd bronk vieren.

Graag wil ik van de gelegenheid gebruikmaken om alle sponsoren, stichtingen, fondsen en bedrijven te bedanken. Een speciaal woord van dank spreek ik uit aan onze hoofdsponsor, de Rabobank. Zonder die steun zouden de nu opgezette activiteiten rond het 400-jarig jubileum onmogelijk te organiseren zijn. Ook veel dank aan alle enthousiaste vrijwilligers uit Gronsveld, Rijckholt en zelfs daarbuiten, die dankzij hun inzet hebben bijgedragen aan het welslagen van dit memorabele jubileum.

De ‘uüverighèid’ vroeg mij meer dan een jaar geleden om voorzitter te worden van het feestcomité van onze jubilerende schutterij. Als ‘grenedeer van de blaw’ kon ik zo’n eervolle uitdaging natuurlijk niet weigeren. Dit 400-jarig jubileum mag gerust uniek genoemd worden, dus dat ik met ‘ja’ antwoordde op de vraag of ik voorzitter wilde worden, was evident. En dat ik me voor 100% ga inzetten om van de organisatie van dat feest een succes te maken, staat ook buiten kijf.

Natuurlijk bedank ik ook onze harmonie alvast. Zonder dit korps kan de schutterij eigenlijk niet uittrekken.

Bronk en blaasmuziek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en onze harmonie is er gelukkig altijd bij. Om dit jubileum extra cachet te geven, zal zij een nieuwe mars instuderen en ten gehore brengen. Tijdens de festiviteiten zullen uiteraard ook de welluidende klanken en het ritmische geroffel van ons puike tamboer- en klaroenkorps niet ontbreken. Het ontstaan van onze schutterij is te danken aan de voorouders van de in München wonende graaf Hans Veit zu Törring–Jettenbach. Hij berichtte inmiddels dat hij ons jubileumfeest graag zal bijwonen. Tot slot dank ik mijn thuisfront voor de goede raad en de steun die ik heb mogen ontvangen!

Gronsveld en Rijckholt horen natuurlijk bij Limburg. En Limburg valt onder Nederland. Maar de rijke historie van onze dorpen reikt zo veel verder dan de huidige bestuurlijke landsgrenzen. Onze schutterij is ouder dan Limburg of Nederland. Bij de viering van een bronk of dit jubileumfeest ervaren we ‘Groéselt’ en ‘Riékelt’ op hun best en zijn we écht verbonden met de roemrijke tradities uit ons verleden. Dat is iets om ‘sjevraoje’ van te krijgen. En gelukkig krijgt onze jeugd het schutterijgevoel en de bronkbeleving met de paplepel ingegeven, dus de traditie blijft voortleven. De samen meer dan 100 man sterke jeugdschutterijen van alle spaarclubs zijn daarvan het levende bewijs.

Het jubileummotto is: ontvangen, koesteren én doorgeven van ons cultureel erfgoed. Dit motto krijgt in ons jubileumprogramma een zichtbare invulling. Laten wij samen, jong en oud, genieten van het 400-jarig bestaansfeest. Zo eren en koesteren wij ‘ôs aw sjöttery’ met al haar prachtige gebruiken.

1

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Met dank aan

2

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Een nog te onthullen gedenkteken midden in het dorp, ter ere van het 400-jarig bestaan, zal duurzaam bijdragen aan het verstevigen van de band met onze schutterij. Ik weet dan ook zeker dat wij de toekomst van Koninklijke Schutterij Sint Sebastianus met vertrouwen tegemoet kunnen zien.

Tot ziens op het Gronsvelder Kerkplein en de feestweide en veel leesplezier met deze jubileumgids!

Vuur laote dis sjoen en aw tradiésie neet verloëre goën, ze ês get öm éch gruutsj op te zién!

Ir. Luud Mesters Voorzitter Stichting 400 jaar Schutterij Gronsveld Grenedeer van ôs aw sjöttery Gronsveld - Rijckholt, 22 april 2019

3

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Ben jij al gewapend tegen de snel veranderende IT wereld?

Wij koesteren onze IT-kennis.

En geven deze ook graag door.

Zodat we samen voorop kunnen lopen.

www.ilionx.com

4

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Broonk ês...

Es war damals mein erster Besuch in Gronsveld und auch, soviel ich weiß, der erste Besuch eines Grafen Toerring in unserer ehemaligen Grafschaft. Dem herzlichen Empfang nach zu schließen, müssen die ca. 50 Jahre Regierungszeit im 18. Jahrhundert nicht ganz schlecht gewesen sein. Um dem gerecht zu werden und mich als Jäger nicht zu blamieren war schon eine beachtliche Belastung vor dem Schuss auf den Vogel.

Aber, wie so oft, hat mir der Heilige Hubertus wieder einmal geholfen.

Ich wünsche allen Gronsveldern und besonders der Schützenbruderschaft ein glückliches und schönes Gelingen ihres 400-Jahr-Jubiläumsfestes!

Hans Veit Graf zu Toerring-Jettenbach

5

400 JAAR SCHUTTERIJ

6

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

de Voëgel

DE BROONK GEZIËN VAN OÉT...

Ik had me er van alles bij voorgesteld.

Maar dat het zo mooi zou worden, had ik nooit kunnen denken...

Ik werd met veel liefde gemaakt door een plaatselijke meubelmaker. In de weken voorafgaand aan het festijn werd ik steeds mooier. De houten in elkaar gelijmde bestanddelen begonnen meer en meer op een echte vogel te lijken. Door mijn buik werd tot aan mijn vleugels een gat geboord. En toen ik de laatste week voor Pinksteren ook nog wit geschilderd werd, leek ik op een grote zilvermeeuw. Er werd nog een klein gat geboord in mijn kop. Ik wist toen nog niet waarom. De dag voor Pinksteren werd ik op een wagentje naar het kerkplein gebracht. Daar was het erg druk, er waren veel mannen en veel kinderen. Met vereende krachten werd een houten paal door middel van een lang touw en een katrol omlaag gebracht. De mannen en vooral kinderen hielpen hierbij. Toen de paal aan de grond was gekomen werd eerst de erop geplaatste vlag verwijderd.

Ik werd over een ijzeren pin getild en bovenaan de mast geplaatst. Met enkele borgpennen werd ik stevig vastgezet. Een wat oudere man hield een toespraak en deelde daarna glaasjes uit met een geel vocht. Een van de glaasjes werd over mij heen gegooid. Ik begreep er niets van. Wel begreep ik ineens waarvoor het kleine gat in mijn kop was. Een rood-wit-blauw vlaggetje werd in het gat gezet. De mannen dronken de glaasjes leeg en plaatsten zich weer aan het touw. Langzaam werd ik in de lucht getrokken, steeds hoger en hoger. Toen de paal rechtstond, werd ik getrakteerd op een geweldig uitzicht over het dorp. Ik besefte wat andere vogels meemaakten; een uitzicht en een vrijheid die niet valt uit te leggen.

Ik bleef benieuwd naar wat er vervolgens ging gebeuren, maar er gebeurde niets. Het kerkplein liep snel leeg. Die nacht gebeurde er niets en ook de dag daarna bleef het opvallend rustig rond de paal. Af en toe reed iemand het plein op en wierp een blik naar boven.

7

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Ontdek bij Rabobank: De kracht van €50,Ontdek hoe krachtig 50 euro per maand al kan zijn.

Ga aan de slag op Rabobank.nl/strakshebjehetnodig

Kom maar op met de toekomst

8

400 JAAR SCHUTTERIJ

Enkele kinderen mikten met een katapult op mij.

Gelukkig hing ik op een hoogte van eenentwintig meter, veel te hoog dus voor dit kinderlijke schiettuig.

De zondag verliep verder rustig.

Hoe anders werd het maandag. Al vroeg was er bedrijvigheid. Het viel mij op dat er geen voertuigen op het kerkplein stonden. Er werd een soort trap geplaatst onder de houten paal. Rond 13.00 uur hoorde ik muziek galmen door het dorp. Deze muziek verplaatste zich.

Enige tijd hoorde ik niets en dan kwam het geluid weer dichterbij. Met het aanzwellen van de prachtige muziek stroomde ook het plein vol. Dranghekken zorgden ervoor dat een vierkante ruimte vrij bleef. Plotseling kwamen twee ruiters te paard het plein op. Zij werden snel gevolgd door groepen mannen in fraaie kostuums in allerlei kleuren. Sommige mannen waren eveneens te paard.

Het meeste indruk maakten de muziek van de muziekgezelschappen en de twee grootste groepen met mannen met geweren op me. Een groep droeg blauwe pluimen, de andere rode. De mannen liepen een rondje rondom mij. Ik vond het prachtig. Zo iets moois had ik nog nooit gezien. Ik kon er geen genoeg van krijgen.

Tot mijn grote vreugd liepen ze nog een ronde zodat ik alles nog een keer kon waarnemen én alsof ze het voor mij deden liepen ze om onduidelijke redenen een derde ronde rond de houten paal waarop ik zat. Hierna werden enkele voor mij onduidelijke rituelen uitgevoerd waarbij een delegatie naar een naast de kerk gelegen woning liep. Een andere man nam plaats achter de reeds gereedstaande tafels en begon iets voor te dragen. Het verhaal was blijkbaar niet zo interessant, want grote groepen mannen in uniform verlieten het kerkplein. Daarna werd een groot geweer geïnstalleerd op de gereedstaande trap. Toen de eerste man in burgerkleding het geweer op mij richtte, begreep ik meteen wat er ging gebeuren. Tot mijn grote opluchting schoot de man een gat in de lucht en raakte hij mij niet.

S T. S E B A S T I A N U S

De opluchting was van korte duur, want daarna werd om beurten door mannen geschoten die wel van plan waren mij naar beneden te halen. Elk schot was raak en met elke kogel werd ik kleiner en kleiner. Eerst verloor ik mijn vlaggetje. Daarna een vleugel en mijn staart. Na een uur vloog mijn kop eraf en leek ik al niet meer op een vogel. Bij elk raak schot renden kinderen om splinters en andere delen van mij op te rapen. Ik begreep er niet veel van. Wel hoorde ik, naarmate ik kleiner werd, steeds meer “ah’s” en “oh’s” opstijgen uit de menigte.

Het was blijkbaar spannend. Zelf voelde ik dat ik steeds losser rond de ijzeren pin kwam te zitten. Ik hoorde nu ook voor elk schot tromgeroffel. Toen van mij nog maar een stukje hout restte, nam een wat flinke jongeman plaats achter het geweer. Ik hoorde het schot, ik voelde dat ik helemaal los was en naar beneden viel, langs de houten paal omlaag. Ik hoorde de mensen juichen en zag nog net dat ze de man in kwestie op de schouders namen. Een kind raapte het laatste stukje van mij op.

Toen gaf ik de geest.

De voëgel

9

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

frmd.nl

(e)BIKE & LIFESTYLE STORE

Cannondale • BMC • SCOTT-DEALER

Tromputte 10, 6269 BC MARGRATEN

(e)BIKE & LIFESTYLE STORE

(e)BIKE & LIFESTYLE STORE

Gebouwd voor gezonde condities.

10

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Broonk ês...

Fees en Folklore, meh veural ‘Broederschap’. De Broonk verbind de lui in ’t dörp en gief gemeinsjap inhaajd en kleur.

De Sjötterij steit paraat in gooi en slechte tije, en in weer en wind. Ze besjöt de sameleving al 400 jaor op versjillende menere. De Broonk is ’n traditie boe Limburg gruuts op maag zien.

Theo Bovens Gouverneur van de provincie Limburg

11

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

PERSOONLIJK ADVIES VOOR DE BOUW EN AUTOMOTIVE PROFESSIONAL. DAT IS ONZE KRACHT. www.berner.nl

OCCASIONS

Schiet altijd raak met de verzekeringen, pensioenen & financieringen van beuken’essers! www.beuken-essers.nl 12

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

nne Zjakkoo

DE BROONK GEZIËN VAN OÉT...

Ik lag in een stoffige kast. Naast mij lagen een zomerhoed, een verkennershoed en een narrenmuts. Met regelmaat werden de drie andere hoeden door een en dezelfde man uit de kast genomen.

Om een beeld van mij te krijgen, zal ik een omschrijving van mijn uiterlijk geven. Ik lijk het meeste op een zwarte bloempot, maar dan op de kop. Aan de achterzijde loop ik echter iets gebogen naar de rand. Aan de voorzijde zit onderaan een klep, waarschijnlijk ter bescherming tegen het zonlicht. Aan de voorzijde ben ik tevens voorzien van een koperachtig plaatje waarop een heraldisch wapen te zien is met drie bollen. Boven aan de rand zit aan de voorzijde een gleuf. Deze is vermoedelijk bestemd voor het plaatsen van de houten bol met rode kwast die al jaren in mijn ronde buik ligt te wachten op wat komen gaat.

Enkele malen per jaar werd de strooien zomerhoed uit de kast gehaald. Aan het einde van september werd deze meestal teruggelegd in de kast. De verkennershoed werd dan gepast. Enkele weken later verdween deze om al na twee dagen terug te keren. Opvallend was de geur van deze hoed; hij rook naar houtvuur en

ik meende ook iets van alcohol te ruiken. De narrenkap kwam daarna aan de beurt. Deze werd vanaf 11 november met regelmaat uit de kast getrokken. Opvallend was dat deze muts helemaal niet naar houtvuur rook als hij terugkwam, maar nog veel meer naar drank dan de verkennershoed.

Maar… ik lag hier nu al bijna vier jaar onaangeroerd. Ik begreep er niks van. En toch moest ik belangrijk zijn, want anders lag ik niet in deze kast naast de andere hoeden.

Ik kon niet anders dan wachten tot mijn beurt kwam.

En die kwam. Op een zondagmiddag in mei opende de man in kwestie de kast. Hij nam mij uit de kast en paste me. Hij keek even in de spiegel, glimlachte en zette mij terug. Een paar weken later werd ik op een maandag opnieuw uit de kast gehaald. De man droeg ditmaal een uniform. Mijn vermoeden kwam uit. De rode kwast werd in de gleuf geplaatst. Ik werd opgezet en de man keek in de spiegel. De man was duidelijk in zijn nopjes omdat hij mij na vier jaar eindelijk op zijn kop kon zetten.

Na wat gegeten te hebben, ging de man de deur uit. Bij zijn uitrusting bleek ook een geweer te horen. Zo te zien een oud ding. Al snel voegden mannen met soortgelijke mutsen en uniformen zich bij hem. Sommigen hadden vrijwel identieke uniformen. Zij droegen wel een blauwe pluim in plaats van een rode. Later op de dag zag ik ook witte kwasten.

13

400 JAAR SCHUTTERIJ

14

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

Enkele mannen droegen veren in plaats van kwasten op de mutsen, meestal witte. Een tweetal zag ik met zwarte veren op hun muts. Het was ook duidelijk dat de mannen met veren meer te vertellen hadden dan de mannen met de kwasten. De veren deelden commando’s uit die zonder commentaar door de kwasten werden uitgevoerd. Bij sommige commando’s knalden de mannen met zichtbaar plezier met hun geweren. Een merkwaardig schouwspel. Het ongemak dat ik jarenlang ongebruikt in de kast gelegen had, werd ruimschoots goed gemaakt want die dag ging de muts niet meer af. Alleen even om het overtollige zweet af te vegen. Zelfs bij een bijzondere dans, waarbij mensen als slingers op muziek door de straten dansten, ging de muts niet af. De man was blijkbaar trots op mij en droeg me met ere. Ook twee weken later werd ik met eerbied gedragen bij lange tochten en bijeenkomsten in de kerk en op plaatsen waar kruisen en gedenkstenen geplaatst waren. Mijn soortgenoten en ik bleven op de hoofden.

Hoe anders zou het enkele uren later zijn...

S T. S E B A S T I A N U S

Op het laatst zag ik steeds meer mutsen naar huis vertrekken. Het aantal soortgenoten, zowel blauwe, rode als witte, werd steeds kleiner en die mutsen gingen steeds schever hangen, een grappig gezicht.

Het was nog vroeg in de ochtend toen we huiswaarts keerden. Het was blijkbaar mooi geweest en dat vond ik ook. Ik had mensen gezien van allerlei pluimage die het goed met elkaar konden vinden en die een hechte gemeenschap vormden. Ik had in de afgelopen weken een speciale band gekregen met mijn drager.

En toen gebeurde er iets wonderlijks. We kwamen thuis.

Hij opende de kast, kuste mij, legde mij naast de drie andere mutsen en sprak: “Joûng, tot uüver veer jaor.” ‘nne zjakkoo

De hele groep kwam in een feeststemming en ik ging met regelmaat af. Er werd hier en daar wat gedronken waarbij ik soms op een tafel of in een haag terechtkwam. Ook gebeurde het dat ik naar het hoofd van een dame ging. Echter, zodra de stoet in beweging kwam zocht de man, soms paniekerig, naar zijn muts. Zonder muts trok hij niet verder. Twee weken later herhaalde zich dit ritueel. Na een plechtig deel werd het weer feest en evenals de vorige keren werd ik nu weer vaker afgezet. Deze keer duurde het feest erg lang. De man bleef in de weer en hield mij opvallend lang op.

15

400 JAAR SCHUTTERIJ

16

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Broonk ês...

Tradiésies wörde gekoesterd öm ze doër te gëve van ginneräosie op ginneräosie. De Kuüninklikke Sjöttery Sint Sebastianus gief al 400 jaor tradiésies doer es sjöttery, es verejneging, es verbeendende faktor van Groéselt mêt Riékelt en ömsjtriëke. ’t Sjöttegeveul ês dan oüch oonlosmäokelik verboonde mêt de gemejnsjap. e Begrip ién Groéselt, ién Limburg, ién Nederland. Kortöm: e zjubbelej öm gruutsj op te zién!

De burgemeester van Eijsden-Margraten, D.A.M. Akkermans

17

400 JAAR SCHUTTERIJ

18

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

n Heudsje

DE BROONK GEZIËN VAN OÉT...

Het ene moment waren we, als één enige kudde, versmolten tot een sterke, blinkende metalen plaat.

Maar lang zou dat niet duren: een ponsmachine slokte ons op en in één klap waren we geen eenheid meer. We waren verworden tot kleine, ronde, blinkende schijfjes.

We rolden en schuifelden over en door elkaar en hadden het kortstondig best naar onze zin. Totdat een dof geklop ons plezier verstoorde. Wat nu weer? Jawel, we ontmoetten de man met de hamer.

Voor ik er erg in had, kwam er verandering in mijn vlakke bestaan. Een wezen dat de Nederlandse taal niet

bijzonder goed leek te beheersen, zei niet veel later: ‘De heudsjes zién vêrdig!’ Ik maakte er maar van: De hoedjes zijn vaardig. Wat had dat te betekenen?

We werden met duizenden soortgenoten in een doos gekiept. Ik zag nog net dat mijn broers en zussen prachtig blonken. En toen ging het licht uit… ‘Waar gaan we naartoe?’ vroeg ik. Niemand die het antwoord wist. In de doos was het vooral donker en stil. En droog, zo droog dat ik bijna moest hoesten. ‘Stil’, zeiden de andere, ‘dadelijk krijgen we weer op onze kop!’ En toen ging het licht aan. ‘Zién ’t t’rs genôg?’ vroeg een zwartpluim. ‘Jaojao’, antwoordde een witpluim met zonnebril, ‘twêntig sjuüt per grenedeer ês zat-op vuur oonder de perséssie, dus oüch twêntig heudsjes.’

19

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Met passie en trots bouwen aan duurzame relaties Smeets Bouw is een bedrijf met een overtuigende kijk op de toekomst.

Samenwerking zien wij als bouwsteen daarvoor. Wij realiseren graag samen met onze partners en gebruikers een passende huisvesting. Voor iedereen.

Om te wonen, te werken en om te verblijven.

Daar worden mensen blij van.

Bouwen is meer dan het realiseren van projecten alleen. Wij gaan voor een betere samenleving en een beter milieu.

Wij onderscheiden ons graag.

Solide Solide

Duurzaam

Resultaat komt Samen!

Kotterweg 20, 6222 NR Maastricht T +31 (0)43 369 08 80 E info@smeetsbouw.nl I www.smeetsbouw.nl

20

Partnerschap

400 JAAR SCHUTTERIJ

En toen belandde ik al rap met 19 kameraden in een zakje; eindelijk licht en ruimte. Het werd tijd ook, ik kreeg weer lucht… en werd vervolgens met zakje en al in een binnenzak van een oude, muffe jas gedropt.

Weer geen licht. En dan die lucht! Een penetrant melange van buskruit, alcohol, zweet, goedkope deodorant die de muggen uit de lucht doet vallen, tabak en oude kaas. Ik wilde het graag op een lopen zetten, maar dat deed de jas zelf al: ‘Links, rechts, links, rechts’. En zo voort en zo verder. Toen werd het spannender: ‘Peloton… Halt! Links… Om! Laoje!’ Een hand rukte het zakje open en één van ons werd eruit gevist. Waar gaat dat henen? ‘Vuur… vaardig!’ Wachten, wachten, pompompom… ‘Eins’, de jas ‘razelde’ van opwinding. ‘VUUR!’ Een klap alsof de wereld was vergaan. Toen de rook en de kruitdampen waren opgetrokken, was van mijn broertje niets meer te bekennen. Vanaf dat moment herhaalde dit tafereel zich met enige regelmaat. Mijn soortgenootjes lieten mij stuk voor stuk in de steek. Totdat ik dus nog alleen in het zakje zat. Eenzaam en verlaten.

Zou iemand ooit nog aan mij denken? Hoe lang moest ik hier nog in die meurende binnenzak blijven? Aha, daar kwam de graaiende hand weer. Nu was ik aan de beurt…

S T. S E B A S T I A N U S

Ik merkte aan alles dat de jas nog nerveuzer werd dan daarvoor. Geroezemoes klonk in de gelederen: ‘Neet naosjete, vuuraal neet naosjete!’ en ‘Vergët de laojsjtek neet!’ En toen kreeg ik een plekje waar niet iedereen gelukkig van zou worden: tussen de lippen van een grenedeer. Stop me dan maar weer in die binnenzak.

Enfin, die paardenpluim deed er nog steeds alles aan om zich verstaanbaar te maken. Ik pikte enkele flarden van zijn woorden op: Ginneraol sjersj… Bronckhorst…

Bataljons… Ik verhuisde wederom: nu zat ik op de slagpin van een geweer. Ik paste perfect. Prima, dit was een mooi plekje, hier kon ik alles nog beter zien. Alleen recht boven me zag ik weinig. Mijn uitzicht werd belemmerd door een halve haan. Dat haantje kwam toch enigszins dreigend op me over… Het werd muisstil op het plein.

De spanning was te snijden. En toen stiet de bereden hoofdpluim uit alle macht het woord ‘VUUR’ uit. Eén oorverdovende knal, daarna werd het donker. Volgens mij was mijn taak volbracht. ‘n heudsje

Wat ik vervolgens zag, was prachtig en indrukwekkend tegelijk. Ik was op een kerkplein vol mensen. Velen van hen waren uitgedost in mooie uniformen met ‘zjakkoos’ en kleurige pluimen. Anderen waren feestelijk en zomers gekleed. Ik zag ook vlaggen, vaandels, blinkende muziekinstrumenten, paarden en geweren. Veel geweren… wel 150 stuks. Dit had ik nog nooit gezien, ik vond het schitterend. Ik wilde nog graag wat rondkijken, maar mijn aandacht werd opgeëist door een hoge pluim te paard die de longen uit zijn lijf schreeuwde.

21

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

SNS Valkenburg en Beek feliciteert Schutterij St. Sebastianus met hun 400-jarig bestaan Foto: Jeroen Neven, franchisenemer SNS Valkenburg en Beek

Valkenburg, Louis van der Maesenstraat 17 Beek, Markt 60 22

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Broonk ĂŞs...

Als een warme deken waarmee Gronsveld en Rijckholt worden gedrapeerd, waarbij de geur van de bloemen op de processieroute zich vermengt met de doordringende geur van het kruit uit de voorladers van de schutterij, de gedragen muziek van de processiemarsen der harmonie, het gerinkel van de altaarbellen en de gewijde klanken van de Tantum Ergo’s van de kerkkoren, afgewisseld met het geroffel van het tamboerkorps, de kleurenpracht der uniformen, de massaal meegezongen Tantum Ergo van Scherpenheuvel en het in her zonlicht weerkaatsende goud van de monstrans.

Jan Hayen Majoor Schutterij Sint Sebastianus Gronsveld

23

400 JAAR SCHUTTERIJ

Welke ambitie wil jij waarmaken?

24

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

DE BROONK GEZIËN VAN OÉT...

't perd van de mejoor

Lig ik net lekker op een dik pak stro in mijn stal, zwiept opeens de staldeur open...

Met veel bravoure loopt mijn voermaatje Rudje naar binnen, met in zijn kielzog een grotere man. Rudje zegt: ‘Hier, dit is een mooi paard voor jou. Dotje… hij is wel wat op leeftijd, maar zijn ietwat doorgezakte rug is waarschijnlijk nog stevig genoeg om jou te dragen. Dan kun je tijdens de bronk toch met je kornuiten te paard door Gronsveld en Rijckholt trekken.”

De man bekijkt me eens kritisch en lijkt zo zijn twijfels te hebben. Ik zie het meteen: hij heeft net zo veel verstand van paarden als een koe dat heeft van zondag houden.

Daar zit ik dan mooi mee. Ik wacht voorlopig maar eens af…

En dan, op een mooie, zonnige zondag, word ik van stal gehaald om met de grote man, die door veel tweevoeters met ‘majoor’ wordt aangesproken, een processie te gaan lopen in Gronsveld en Rijckholt. Een processie, wat is dat nu weer? Ik zal het wel zien; eerst moeten we de koning gaan afhalen.

25

400 JAAR SCHUTTERIJ

26

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

Die koning, die staat er prachtig bij in zijn harmoniepak met daar overheen een kogelvrij vest … Een kogelvrij vest? En wat doen al die mannen met die geweren daar?

En aan de andere kant allemaal volk met blinkende instrumenten en trommels die een hoop kabaal kunnen produceren. Ik heb me al eens meer op mijn gemak gevoeld en wil hier eigenlijk weg! Het liefst ga ik even op mijn achterste benen staan. Maar dan voel ik de hand van de majoor door mijn zwarte manen gaan, waarmee hij me wil geruststellen: Het komt wel goed, Dotje.

Als we de koning hebben afgehaald, vertrekken we over een weg die bestrooid is met bloemen. Prachtig! Aan weerszijden van de weg staan boomtakken rechtop en daartussen staan mensen, veel mensen. Het zijn wel rare wezens: als we voorbijkomen houden heel wat tweevoeters een of ander kastje met een rond glaasje erin voor hun gezicht, alsof ze ons niet willen zien. Toch kijken ze bijna allemaal bewonderend naar ons, alsof ze iets aanschouwen wat ze niet dagelijks zien. Plots zie ik in de verte een stel ruige beren midden op de weg rondjes om een paal heen draaien. Ze lijken op zoek te zijn naar iets. Als ze het groen rond de paal hebben verwijderd, vinden ze een fles. Rare plek om een fles drank te verstoppen. Ze nuttigen de inhoud met smaak, maar gieten ook een deel over hun bijlen en zagen. Dan gaan ze los en hakken ze de paal met veel geweld doormidden. Ik snap er maar weinig van, maar het zal wel zo moeten.

We trekken verder, maar even verderop houden we weer halt tussen de mensen. Een persoon valt me meteen op: een mannetje staat druk te gebaren naar ‘mijn majoortje’. Ik vind het maar een vreemde snuiter. Het blijkt de ‘sjnyder’ te zijn, de man die het soldatenuniform van mijn berijder heeft gemaakt. De kleermaker baant zich een weg door de mensenmassa en komt naar ons toe. Als hij met zijn pootjes aan ‘mijn majoortje’ komt, ‘is het hem tijd’. En jawel, hij begint meteen aan het uniform van de majoor te friemelen. Dit gaat me te ver, ik draai me om en zet mijn tanden in een mouw van zijn colbertjasje om duidelijk te maken dat ik niet gediend ben van dit soort handtastelijkheden. Ik trek… trek nog wat harder en ja hoor, de mouw neemt afscheid van het jasje. Iedereen kijkt me verbaasd aan.

Ik laat echter met een grijns van voldoening mijn spierwitte tanden zien. Het ‘sjnyderke’ reageert woest, trekt de mouw uit mijn mond en verdwijnt druk gebarend weer in de mensenmassa.

S T. S E B A S T I A N U S

Als we een behoorlijke tocht door de twee dorpen achter de rug hebben, komen we aan op een groot plein dat vol staat met tweevoeters. Daar staan de jongens met die geweren weer. Alleen staan ze nu pal voor mijn neus, wel 180 man. De geweermannen kijken mij en mijn majoor aan met een blik in hun ogen van ‘wel, waar wacht je nog op?’ Het liefst zou ik nu van dit plein galopperen, richting mijn veilige stal. Maar dan begint de majoor te bulderen: “Geeft acht! Rechtsom… keer!”

Gelukkig, we gaan naar Keer, daar heeft het ongetwijfeld ook stallen. Hup hup, en we zijn weg! Maar nee, we gaan helemaal niet naar Keer, we blijven gewoon hier.

De knallers moeten zich alleen omdraaien. Waarom zegt hij dan niet gewoon dat hij hun afwachtende gezichten even beu is en dat ze daarom de andere kant op moeten kijken? Dat werkt toch veel… “VUUUUUUUUR!” De majoor schreeuwt de longen uit zijn lijf, ik voel zijn emotie en ik probeer uit alle macht om hem niet naar Keer te lanceren. Een oerknal volgt op zijn woorden, er zijn vlammen en ik zie rook. Nu is het echt mooi geweest: desnoods vertrek ik hier op twee benen. Maar dan zijn daar weer de geruststellende handen van ‘mijn majoortje.’ Gelukkig, hij zit er nog en hij leeft nog. De menigte klapt, juicht en geniet. En de rust keert weder…

Toch ben ik nog behoorlijk onder de indruk en in de war van dit emotionele en heftige tafereel. Eigenlijk kan ik niet meer op mijn benen staan. Ik word naar een zijstraat geleid, weg van het plein, en daar voel ik de dringende behoefte om te gaan liggen op de mooie, witte sprei van ‘mijn majoortje’. Gelukkig, dan heeft hij die sprei toch niet voor niets meegenomen. Op het moment dat ik mijn ogen wil sluiten om even bij te komen, voel ik zijn handen weer zachtjes door mijn manen gaan.

“Het komt wel goed, Dotje”, hoor ik hem nog fluisteren.

Maar dit komt voor mij niet meer goed, vrees ik. Als ik mijn hoofd met moeite nog één keer optil, zie ik ‘mijn majoortje’ te voet, zichtbaar aangeslagen en met gebogen hoofd, weglopen. Zijn kornuiten staan hem bij. Hun geliefde sprookje, dat ze eens in de vier jaar beleven, moet doorgaan: met of zonder mij…

‘t përd van de mejoor

27

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

AutoOpreij.nl

28

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Broonk ês...

Kleine en Grote Bronk, de vogel afschieten, het Wilhelmus op een vol kerkplein, genieten van alle Bronkdagen, Bronkmaandag uit volle borst de Grenedeer meezingen, de klanken van de harmonie, brok in de keel, Bronkdinsdag boven aan de Stationsstraat achterom kijken, kippenvelmoment, Koningmeisteken, samen met mijn koningin dankbaarheid en respect tonen voor het vele vrijwilligerswerk en de mensen die ons gesteund hebben.

Een traditie die nooit verloren mag gaan. ‘t wäor per, ‘t ês per...’t blyf per!

Dominique Marell Koning Schutterij Sint Sebastianus Gronsveld

29

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

VOOR PARTICULIEREN EN BEDRIJVEN:

Véélzijdig in metaal Veelzijdig CAMPS MESCH-EIJSDEN • www.campsconstructie.nl inCONSTRUCTIE, metaal!

30

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

DE BROONK GEZIËN VAN OÉT...

De zilvere voëgel

Opdat ik nog heel wat jaren dicht bij onze koning mag zijn...

1619. De inwoners van Gronsveld voelen zich niet altijd veilig vanwege muitende Spaanse soldaten en ander guur volk dat met enige regelmaat plunderend door het dorp trekt. Bovendien houden ze ook wel van een verzetje en daarom vragen ze aan de graaf, Justus Maximiliaan van Bronckhorst, om een schutterij op te mogen richten. Gelukkig vindt de graaf dat goed, schiet hij als eerste de vogel af, wordt zo de eerste Koning van de schutterij én schenkt mij, de zilveren vogel, aan de broederschap. Alle volgende koningsplaten worden aan mijn lijf bevestigd en de heersende Koning krijgt mij met al die platen om zijn nek gehangen. Zo hang ik altijd vooraan op zijn borst met mijn neus erbovenop als in de schutterij belangrijke dingen gebeuren.

Behalve… tijdens het vogelschieten. Vóór het schieten word ik in de pastorie aan een houten statief gehangen en pas als buiten het spannendste gedeelte van de hele Bronk achter de rug is, komt de kersverse Koning naar binnen en word ik om zijn nek gehangen; dan mag ik weer meekijken. De Koning ‘brynk de voëgel’, mij dus, en de rest van de schutterij vervolgens naar een café waar gezamenlijk het Koningsbier gedronken wordt.

Dankzij de informatie op mijn platen weet u nu wie er in al die jaren Koning en Keizer van onze schutterij waren.

Vooral in de oudste platen én in de platen sinds 1984 zijn chronogrammen gegraveerd met een spreuk, versregel of andere tekst, waarvan de Romeinse hoofdletters het betreffende koningsjaar aangeven. De platen van de gebroeders Blonden van Rijckholt heb ik meegetorst tot 1666.

31

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Dominique Marell

De Vries Brandbeveiliging B.V. is het grootste brandbeveiligingsbedrijf van Limburg.

Ons team van 35 vakkundige medewerkers heeft de beschikking over 1600 m² bedrijfsruimte en 22 servicebussen. Met de inzet van onze mensen én een totaalpakket op het gebied van brandbeveiliging, branddetectie en opleidingen kunnen wij uw bedrijf of organisatie een optimale dienstverlening bieden.

Uiteraard afgestemd op elke specifieke situatie; wij leveren uitsluitend maatwerk.

Hogeweg 56, 6247 CJ Gronsveld Tel: 06 - 34 34 83 36 info@doom-services.nl 32

Industriestraat 3, 6361 HD NUTH T +31 (0)45-5656520 www.devriesbrandbeveiliging.nl

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Toen vond de weduwe van de oprichter, de gravin, dat de jongens van Rijckholt niet meer mee mochten doen in de schutterij: zij behoorden niet tot ‘haar’ graafschap Gronsveld. Die van Rijckholt furieus, ze pikten het niet dat ze mij niet mochten dragen en zodoende kwamen ze voor de schepenbak in Eijsden te staan. Daar werd het conflict uiteindelijk bijgelegd en ik kon weer, op de borst van Henricus Blonden, mee.

Pas eind jaren dertig van de 20e eeuw, kom ik eindelijk weer eens drie bronken achter elkaar op dezelfde borst te hangen, doordat Jan Wackers in 1939 voor de derde achtereenvolgende keer de vogel afschiet en Keizer wordt. Als we hem voor het volgende vogelschieten in 1946 moeten gaan ophalen, is hij er niet meer. Hij is op 1 mei 1943, tijdens de oorlog, toen de schutterij in ruste was, overleden.

Tot ongeveer 1750 zijn er, behalve de Koning, alleen de ‘vaendrager’ en de ‘schuttenmeester’ die iets over mij hebben te zeggen, maar vanaf die tijd worden er een majoor en nog wel 10 anderen die ook wat te zeggen krijgen, aangesteld: kapiteins, luitenants en kwartiermakers/veldontdekkers. Later zie ik nog muzikanten en bijlmannen erbij komen, allemaal om de stoet op te leuken en vrije doorgang te waarborgen.

In mijn eerste jaren moest ik voor elke bronkactiviteit worden opgehaald in de schepenbank en elke bronkdag voordat het donker werd daar weer worden teruggebracht, omdat ik en mijn platen alleen daar veilig genoeg konden worden opgeborgen. Nu zorgt de Kapitein-Adjudant van de Koning ervoor dat ik en de rest van het koningszilver in een koffertje goed bewaard worden en dat we voor de Grote Bronk steeds netjes worden opgepoetst.

In de jaren 1718, 1719 en 1721 krijg ik steeds een plaat van koning en dus uiteindelijk keizer Jacob Berchmans aan mijn snavel gehangen, iedere Grote Bronk de plek van de nieuwe plaat. De plaat van de oud-koning verhuist steeds naar mijn staart. Het meeste heb ik nog gehangen aan de nek van de familie Schrijnemaekers. Hubert werd in 1792 Keizer en zijn zoon Michael in 1844. Dus dat waren twee keer drie bronken achter mekaar.

In die tijd krijg ik er zelfs ook nog een kolonelsplaat bij en wel van Christianus Bemelmans, die op zondag 20 februari 1842 ‘door alle officieren, onderofficieren, leden van de Harmonie, sappeurs, grenadiers en alle lidmaten van de roemwaardige schutterij van Gronsfeld met eenparige stemmen tot Colonel wordt benoemd gedurende zijn weledelen gestrengen verblijf op deze aarde’.

Ergens in de jaren vijftig van de vorige eeuw werd het me allemaal wat veel: elke Grote Bronk kwam er weer zo’n zware zilveren plaat bij. Toen is er besloten om een standaard aan te schaffen, die sindsdien in de schutterij wordt meegedragen en waaraan een gedeelte van het koningszilver hangt.

Ondanks dat er dit jaar geen Grote Bronk is, word ik toch uit mijn koffer gehaald, opgepoetst en bij de koning op de borst gehangen. Ik hoop dat het een prachtig feest wordt en dat ik nog heel wat jaren dicht bij onze Koning mag zijn: om zijn nek, op mijn vertrouwde stek, helemaal niet zo gek, ik ken mijn plek.

De zilvere voëgel

In 1869 komt er een koningin bij in de schutterij. Daar heb ik nooit veel contact mee gehad, want ze is alleen op de dag van Koningmeisteken in de buurt van mijn Koning, mij en mijn platen.

In 1919 krijg ik enige concurrentie in de afdeling zilver.

We trokken met de hele schutterij en harmonie naar Arnhem voor deelname aan een verbroederingsfeest, georganiseerd om de Belgen te ontmoedigen Nederlands-Limburg in te lijven. Daar hebben we een zilveren lauwerkrans gewonnen die sindsdien door een van de kadetten wordt meegedragen. Deze krans blijft echter altijd hetzelfde en er wordt nooit een nieuwe plaat of ander zilveren element aan toegevoegd, zodat ik me er niet echt bedreigd door voel.

33

400 JAAR SCHUTTERIJ

34

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Broonk ês...

Aon mich de ier vuur d’n ieste paol öm te maoge hoûwe Daonao ês ’t aon de biélmaander öm alle aander heendernisse die v’r nog ién ’t duerp tiëngekoëme, te liéf te goën.

Ton Storcken Pastoor van de Sint Martinusparochie Gronsveld

35

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

400 jaar Schutterij Sint Sebastianus.

Gefeliciteerd!

Vormgeving, druk, print & sign.

OUT-LINE GRAFISCH BURO DIEPSTRAAT 14 EIJSDEN | 0434091116 | OUT-LINE.NL 36

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

JUBILEUM PROGRAMMA OPENING JUBILEUM 31 MEI EN 1 JUNI Op 30 mei 1619 werd onze schutterij opgericht door graaf Justus Maximiliaan van Bronckhorst. Op 31 mei en 1 juni 2019 willen we stilstaan bij deze oprichting en zal er een aantal uitvoeringen van een toneelvoorstelling worden gegeven in het park van kasteel Gronsveld.

Met een vette knipoog zal er een historische terugblik op het ontstaan van “ôs aw sjöttery” worden gespeeld door de sectie “Kemedie” van stichting Grueles.

Tekst en regie: Jacques Vriens.

Kaarten worden verkocht op zaterdag 4 mei vanaf 16.00 uur tot 18.00 uur en op zondag 5 mei van 11.00 uur tot 13.00 uur bij café “De Kerteermèister” en bij café “Riékelt”. Kaarten kosten € 5,- per persoon.

Na afloop van de toneelvoorstellingen op vrijdag 31 mei zal er op het kerkplein een optreden plaatsvinden van het orkest Toutes Directions.

De buffetten op het kerplein zijn op vrijdag en zaterdag geopend.

Toneelvoorstelling

DAO KÊNT GEBËURE OÜCH WAT WÊLT

Locatie: Park kasteel Gronsveld (toegang toneel, 10 minuten vóór aanvang via kerkplein)

VRIJDAG 31 MEI 2019 17.00 - 18.00 uur Eerste voorstelling 18.00 - 19.00 uur Pauze 19.00 - 20.00 uur Tweede voorstelling 20.15 - 02.00 uur Gezellige avond met muziek van orkest

TOUTES DIRECTIONS

ZATERDAG 1 JUNI 2019 16.00 - 17.00 uur 17.00 - 18.00 uur 18.00 - 19.00 uur 19.00 - 20.00 uur 20.00 - 21.00 uur

Eerste voorstelling Pauze Tweede voorstelling Pauze Derde voorstelling

37

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

FEESTWEEKEND 7 JUNI T/M 9 JUNI Tijdens het pinksterweekend zal op onze feestlocatie “aan de Wijngaardsvoetweg” gedurende 3 dagen ons jubileum op een grootse wijze worden gevierd. Het programma is zo samengesteld dat alle leeftijden aan hun trekken komen. Het thema is “ontvangen, koesteren en doorgeven”.

VRIJDAG 7 JUNI 2019 GALABAL 19.00 uur

19.15 uur

20.30 uur

20.45 uur

21.45 -02.00 uur

Samenkomst kerkplein Schutterij en Harmonie.

Vertrek vanaf kerkplein, koning afhalen.

Aansluitend rondgang door het dorp Openingswoord majoor Aansluitend openingsdans koning en koningin Harmonie introduceert nieuwe reimars

COVERBAND ‘10 FEET UP’ DJ ROBIN EYGELSHOVEN

38

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

ZATERDAG 8 JUNI 2019 KINDERMIDDAG 13.00 - 18.00 UUR

ZATERDAG 8 JUNI 2019 SENIORENMIDDAG 11.30 - 19.00 UUR

Kindermiddag Georganiseerd in samenwerking met basisschool Sint Martinus en de Sint Maartengroep Gronsveld.

Op deze fantastische middag zult u onder het genot van koffie en vlaai gaan genieten van historische videobeelden en prachtig fotomateriaal. Tevens kunt u een kijkje nemen in de “Liersjaol vaan de sjöttery en de hermenie”.

Tentoonstelling Doorlopende tentoonstelling in de viptent.

Diverse kunstenaars uit Gronsveld en Rijckholt hebben samen met de leerlingen van de basissshool expressies gemaakt van de bronk en de schutterij.

Ook zullen er bronkfoto’s van de kinderen worden getoond.

Film De verfilming van het kinderboek van Jacques Vriens, gespeeld door kinderen van Gronsveld en Rijckholt, wordt doorlopend gedraaid in de viptent.

Zeskamp Zeskamp voor de oudere kinderen.

Entreekaarten zijn gratis verkrijgbaar op zaterdag 4 mei vanaf 16.00 uur tot 18.00 uur en op zondag 5 mei van 11.00 uur tot 13.00 uur bij café “De Kerteermèister” en bij café “Riékelt”. Uw entreekaart garandeert een zitplaats.

11.30 - 12.30 uur

12.30

Opening met gratis koffie en vlaai Seniorenmiddag

15.00 - 19.00 uur

DE BOPPERS

Miniclub Miniclub voor jongere kinderen met diverse activiteiten (Henk Ballon, schminken en veel meer).

Prijsuitreiking Prijsuitreiking kindertekenwedstrijd.

Aanmelden voor zeskamp of miniclub kan via school, scouting of via www.400jaarschutterij.nl

ZATERDAG 8 JUNI 2019 FEESTAVOND 19.00 - 02.00 UUR Gezellige feestavond voor jong en oud met DJ Marvin en de Millstreet Band 19.00 - 02.00 uur

THE MILLSTREET BAND DJ MARVIN 39

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

ZONDAG 9 JUNI 2019 STRAATPARADE 9.30 - 10.45 uur Groepsfoto maken van de

schutterij (kasteel Gronsveld)

9.30 uur verzamelen op kerkplein waarna

gezamenlijk vertrek naar kasteel 11.00 - 12.30 uur Lunch voor onze schutterij,

harmonie en genodigden in de feesttent 12.30 uur Vertrek schutterij en

harmonie naar kasteel Rijckholt 12.15 uur Verzamelen gastvereni gingen kasteel Rijckholt 13.00 uur Start straatparade en defilé

Aankomst op feestterrein

met gezamenlijke afsluiting 18.30 - 02.00 uur

DIENSTENVEILING

WIR SIND SPITZE DJ ROBIN EYGELSHOVEN

BRONKDAGEN 23 JUNI 2019 BRONKZONDAG

24 JUNI 2019 BRONKMAANDAG

08.45 uur

Aansluitend

19.00 uur

09.00 uur

Aansluitend

19.00 uur

40

Koning afhalen Sacramentsprocessie Spaarclub De Sjtäosie Charge Spaarclub de Pläot

Koning afhalen Zjubbelej sjöttemês en graven zegenen Spaarclub Riékelt Charge Spaarclub de Lèimsjtraot

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

HISTORISCHE FILM 10 T/M 22 JUNI 400 JAOR SJÖTTERY IÉN BEELD Een film in documentaire-vorm over de historie van de schutterij.

Deze film wordt in deze periode in de cafés van Gronsveld en Rijckholt getoond.

In elk café wordt daarnaast een apart schutterijthema in beeld gebracht.

Totale duur ongeveer 30 minuten.

Beelden en montage: Willy van Baal, Saskia Reintjens Regie: Hans Mulder

25 JUNI 2019 BRONKDINSDAG 13.00 uur Bijeenkomst Café Groéselt 15.00 - 18.00 uur Spaarclub ‘t Brook 18.00 uur Spaarclub de Peen met om

20.19 uur afsluitingsceremonie met dankwoord

En ês de sjöttery marsjeert, mêt de sjappëurs vuurop 41

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

DIENSTENVEILING Op zondag 9 juni 2019 vindt rond 18.30 uur een dienstenveiling plaats in de feesttent.

Wat is een dienstenveiling?

Bij gelegenheid van de aanschaf van nieuwe uniformen voor onze Koninklijke Harmonie werd op 5 september 2004 voor het eerst een dienstenveiling georganiseerd. Het idee, dat in Gronsveld geboren was, is inmiddels al vele malen en op vele plaatsen gekopieerd.

Bij een dienstenveiling kunnen inwoners, verenigingen of bedrijven een dienst gratis ter beschikking stellen.

De dienst wordt vervolgens bij opbod verkocht door een veilingmeester aan de hoogstbiedende. De partij die de dienst heeft aangeboden, verplicht zich tot het uitvoeren van de dienst. De bieder verplicht zich tot het betalen van het geboden bedrag aan de organisatie, in dit geval de Stichting 400 jaar schutterij van Gronsveld.

Hoe kun je je aanmelden?

Diensten kunnen worden aangeboden bij de organisatie op de dag van het feest, dus 9 juni 2019.

De wijze waarop dat kan, wordt die dag herhaaldelijk aangekondigd. Vooraf aanmelden voor een dienst kan ook tot en met donderdag 6 juni 2019 via info@400jaarschutterij.nl

Hoe vindt betaling plaats?

Na de bieding wordt het geld direct geïnd. Er wordt een contract in drievoud opgemaakt, getekend door de betrokken partijen en aangeboden aan aanbieder, bieder en stichting.

Voorbeelden van diensten (de voorbeelden zijn fictief) Wij denken dat er voldoende fantasie in Gronsveld en Rijckholt aanwezig is om leuke of ludieke diensten te bedenken. Om de gedachten alvast op te warmen, treft u hieronder enkele voorbeelden aan van mogelijke diensten.

- Een groep kinderen biedt een mand “sjtrûisel” aan voor de processie.

- De schutterij van Gronsveld biedt aan dat tijdens de aanstaande bronk op een zelfgekozen plaats een generale charge gegeven mag worden onder leiding en commando van de bieder.

- Een particulier biedt op bronkdinsdag rond 12.00 uur tien grenedeers een uitgebreide brunch aan in zijn tuin.

- De harmonie biedt aan dat de bieder (mogelijk in harmonie-uniform) tijdens de bronk twee stukken als slagwerker mag meespelen op de bekkens.

42

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

ARTIESTEN

TOUTES DIRECTIONS

DE BOPPERS

10 FEET UP BAND

MILLSTREET BAND

DJ ROBIN

WIR SIND SPITZE!

DJ MARVIN

43

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

“Gouden slingers door kleurrijke edelstenen met elkaar verbonden.”

I AKERSTEENWEG 118 I 6227 AC HEER-MAASTRICHT I I 043-3615093 I JUWELIERVANVELTHUYSEN.NL I

Van Kessel Olie: dé specialist in brandstoffen, smeermiddelen en tankpassen.

Rekoutweg 7 Gronsveld - www.vankesselolie.nl 44

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

ROUTE VRIJDAG 7 JUNI

KA

MP

W EG

KS RIJ G WE MO IGN NSE WIL

W EG

EUR

1

T TRAA

VR OE N

DA

LS

ERSS LIG

2

STATIO NSSTRA

AT AT RA

ST NS

TIO STA

GLOR

EG

W NIE

ENW

EG

IËT

O RM

HA

VOER

VAN AAT TR AAF GR ORSTS H NCK

BRO

W RIJKS EG

OE BR AAT

TR

KS

GRAC

HOLE

HT

HOGEWEG VAN

HSTR

G OR

ENB

CALD

AAT

VOER

ENWE G

RIJKSWEG

HOGEWEG

3

BRA

KA ST EE L

ND

WE

GS

KE

RA AT

KO OIE

ST

RA AT

ST

ROMB OU

TSWE

BA

RO NIE

ST RA

AT

G

1

Feestweide

2

Kerkplein Tribune defilé

3

Huis Koning Kasteel Rijckholt

AH

HE

TG RE

UN

TO LH

UIS

TS

JE

RIJKSWEG

Lokaties

45

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

feliciteert Schutterij Gronsveld

met het 400-jarig jubileum Unica • Kampstraat 8 • 6163 HG • Geleen • www.unica.nl

46

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

nne Baog

DE BROONK GEZIËN VAN OÉT...

Het leven van een processieboog gaat niet over rozen...

Nu lig ik hier al sinds juni vorig jaar in een tochtige container en ik word regelmatig nat als het regent. Niemand die naar me ‘gebiert’, de wind blaast me wel weer droog. Pas als de bronk nadert, denken ze weer aan me.

Dán mag ik staan pronken, dán word ik nat gemaakt met de wijwaterkwast.

In de week vóór de bronk word ik door enkele mannen van de bronkversiering uit mijn schuilplaats gehaald en opgeboend. Daarna word ik in elkaar gezet, over de Rijksweg heen, en met bloemen volgehangen. Na gedane arbeid wordt er door de mannen nog wat nagekeuveld en vooruitgepraat over de naderende bronk terwijl ze een kratje bier verslinden.

Het valt me op dat er nu meer belangstelling is dan daarnet, toen ik nog in elkaar moest worden geschoven.

Als bronkzondag de processie nadert, zie ik eerst de twee ‘kerteermèisters’ op hun paarden onder me doorrijden, ze lijken nogal haast te hebben. Iets verderop is een versperring opgeworpen die ze door de bielmannen laten opruimen. Het tamboer- en klaroenkorps is in versnelde pas erachteraan gegaan; bang dat ze iets missen. Ik kan nog net zien hoe ze samen de jeneverfles leegmaken.

Hoe het ook zij: de processie heeft weer vrije doorgang.

In de verte zie ik de majoor met zijn secondanten aankomen. Omdat ze alle drie op een paard zitten, toornen ze ver boven de rest uit. Voor hen loopt de koninging met haar hofdames.

47

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

20% korting In te leveren voor 31-12-2019

Bij LAKLAK kun je terecht voor mooie nagels en wimpers.

Ben je benieuwd naar de manicure, pedicure en lash lifting behandelingen? Ga dan naar www.laklak.nl Hier kun je ook terecht voor het maken van een afspraak.

SCHOON IS VAN IEDEREEN Johan Frisostraat 9 | Cadier en Keer | laklak.nl

48

de schoonmakers van Nederland

400 JAAR SCHUTTERIJ

Het lijkt erop dat de commandanten van de ‘blaw’ hun zaak goed onder controle hebben. Er wordt door de soldaten redelijk goed maat gehouden maar je kunt zien dat de oude voorladers, die ze op hun schouder meetorsen, zwaar beginnen te worden; de stakkers.

Hé, eindelijk kunnen ze, na het commando van de luitenant, even stoppen en hun geweren laden. En nu maar wachten op het commando ‘vuur’. Jammer eigenlijk dat zoveel kruit wordt verschoten om slechts één knal te laten horen, althans dat is de bedoeling. Ik ben blij dat ik een eindje verderop sta, want je schrikt je een ongeluk.

Ik weet niet of mijn verbindingen, waarmee ik vakkundig in elkaar geschoven ben, het anders gehouden zouden hebben. De koning, die met zijn adjudant, de secretaris en de oud-koning tussen de compagnieën in loopt, draagt fier de koningsplaten op zijn borst. De rest hangt op zijn rug, maar die kan ik pas zien als hij onder me door is gelopen. Achter hem loopt een verzameling oudgedienden met zjakkoos in wit, blauw en rood.

S T. S E B A S T I A N U S

Achter de hemel zie ik bestuurders lopen, de heren in jacquet maar ook dames op hun paasbest. Als de overige mannen van het dorp zijn gepasseerd, komen er nog vijf grenedeers in een rij dwars over de weg. Ook zij lossen wel eens een schot en zodra zij onder me door zijn, zit mijn werk er voor dit jaar weer op.

Als ik geluk heb, mag ik nog een paar dagen blijven staan, maar daarna word ik weer, ontbonden in factoren, teruggelegd in die tochtige container, wachtend op een nieuwe kans. Wellicht volgend jaar weer.

Het leven van een processieboog gaat niet over rozen...

De stoet wordt opgeleukt met vlaggen in allerlei kleuren. Zodra de ‘roej’ ook in processietempo onder me door is, komen de gezelschappen die ik elk jaar weer terugzie: maagden, scouting, pages, kelk des overvloeds, beeld van Maria en van Martinus. Hierna lijkt de processie te zijn afgelopen, ik zie niks meer komen.

Maar een tijdje later hoor ik de vrolijke klanken van de harmonie; er komt dus nog meer! De tambour-maître met zijn wereldkampioenen van de drumband voorop en daarachter de spelende muzikanten. Het klinkt plechtig en toch krijg ik er een feestelijk gevoel van.

Verderop zie ik weer een paar grenedeers die als hemelwacht het Allerheiligste bewaken. Zij dragen hun geweer niet op hun schouder, maar met gestrekte arm naar beneden in hun rechterhand, rechtop langs hun lichaam. Ook zij schieten af en toe, maar dat is minder hevig. Voor hen loopt een rijtje misdienaars die fanatiek met een wierookvat zwaaien.

49

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Gronsveld T +31 (0)43 408 1237 www.goessensmeubelmakers.nl

• • • • • •

50

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

ROUTE ZONDAG 9 JUNI

KA

MP

W EG

KS RIJ G WE MO IGN NSE T TRAA

VR OE N

DA

LS

ERSS LIG

WIL

W EG

EUR

1

2 STATIO NSSTRA

AT AT RA

ST NS

TIO STA

GLOR

EG

W NIE

ENW

EG

IËT

O RM

HA

VOER

VAN AAT TR AAF GR ORSTS H NCK

BRO

W RIJKS EG

OE BR AAT

TR

KS

GRAC

HOLE

HT

HOGEWEG HSTR

G OR

ENB

CALD

AAT

VOER

ENWE G

RIJKSWEG

HOGEWEG

VAN

BRA

3

KA ST EE L

ND

WE

GS

KE

RA AT

KO OIE ST

RA

AT

ST

ROMB OU

TSWE

BA

RO NIE

ST RA

AT

G

1

Feestweide

2

Tribune Defilé

3

Kasteel Rijckholt

TG RE

UN

TO LH

UIS

TS

JE

RIJKSWEG

Lokaties

AH

HE

51

400 JAAR SCHUTTERIJ

EETCAFÉ • BEZORGSERVICE

S T. S E B A S T I A N U S

B E D & B R E A K FA S T

Fregatweg 52, Maastricht | +31 (0)43 - 365 29 29

www.benw-aandrijftechniek.nl

52

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

nne paol

DE BROONK GEZIËN VAN OÉT...

Ik stond met zes andere esdoorns met een stam van zo’n dertig centimeter doorsnee mooi en vredig in een weiland...

Ik keek uit over Gronsveld en werd in de rug gedekt door het Savelsbos. Een mooiere plek om oud te worden kon je je als boom niet voorstellen. Ik kon niet weten dat mijn sluimerende bestaan plotseling wreed verstoord zou worden deze herfst. Op een mistige zaterdag in oktober reden enkele mannen uit het dorp het weiland binnen. Ze begonnen gebaren te maken in mijn richting.

De mannen liepen om mij heen. Een van hen nam een meetlint. Ik hoorde hem zeggen: “De maot ês prima, vuur pakke ze”. De stilte van bos en veld maakte snel plaats voor het oorverdovende lawaai van een kettingzaag.

Nog voor ik had kunnen protesteren, was het kwaad geschied. Ik lag in het gras en werd evenals mijn maten snel ontdaan van zijtakken. Ook de kruin werd uit mijn top gezaagd. Ik werd met vijf andere stammen, met allemaal een lengte van bijna drie meter, in de aanhangwagen geladen. Zo snel als de mannen kwamen, zo snel waren ze weer verdwenen, het bos op de achtergrond als stille getuige achterlatend.

Ik werd met de andere bomen achter een huis opgestapeld onder een afdak. Ik vreesde het ergste. Ik zou binnenkort in stukken worden gezaagd en kon niet meer aan mijn lot, de open haard, ontkomen. Maar de herfst ging voorbij en ook de winter. Ik bleef tot mijn verbazing onaangeroerd liggen op de plaats waar we een half jaar geleden neergelegd waren.

53

400 JAAR SCHUTTERIJ

54

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

Ook het voorjaar ging voorbij en er veranderde niets…

Of toch? Een paal naast mij merkte dat er in het dorp een soort spanning te voelen was. Hij had van horen zeggen dat dit soort spanning eenmaal per vier jaar door het dorp waarde. Je merkte het aan alles. Huizen werden opgelapt en geverfd. Voortuinen werden opnieuw aangelegd en er werd vergaderd en vooral veel gepraat over wat er de komende maanden ging gebeuren. Hier had ik in het verleden weinig van meegekregen. Vanuit ons weiland aan de bosrand zag ik elke vier jaar wel een vlag op een paal die enkele weken later werd vervangen door een houten vogel. Die vogel werd vervolgens steeds kleiner nadat, we knallen hoorden. Die knallen hoorden we daarna overigens veel meer in het dorp.

Nu zag ik niets en ik was toch wel benieuwd naar wat er gebeuren ging in het dorp en vooral met mij.

Op een dag werd ik ’s morgens vroeg opgehaald. De mannen die mij gekapt hadden waren weer van de partij. Ze reden naar verschillende plekken in het dorp.

Daar werd ik gescheiden van de andere palen. Bij een mooie plek op een monumentale binnenplaats werd ik van de aanhangwagen gehaald en in de grond gestopt.

Slechts tweederde van mijn stam bleef zichtbaar, de rest zat onder de grond. Ik werd met takken versierd.

Helaas kon ik geen vragen meer stellen aan mijn lotgenoten. Die stonden immers op een andere plek in het dorp. Ik had graag mijn ervaring met hen gedeeld. Rond het middaguur veranderde er plotseling van alles. Het werd drukker en drukker, ook rond mij. Ik zag mannen met kratten bier sjouwen en vrouwen die met schalen broodjes over de weg liepen. Wat ik heel apart vond was het volgende: iemand kwam met een vierkante fles met inhoud naar mij toe gelopen en verstopte de fles tussen mijn takken. Mijn nieuwsgierigheid nam alleen maar toe.

Wat ging hier gebeuren?

S T. S E B A S T I A N U S

Een andere man met zo’n grote zwarte muts kapte een stukje uit mij. Merkwaardig genoeg werd er niet gedronken van de fles, maar werd de vloeistof over enkele houtsnippers gegooid. Met de houtsnippers werden de bijlen en de zaag gesmeerd. Daarna ging het snel.

Om beurten sloegen de mannen met hun bijlen op mij in. Ik wist dat ik het niet lang vol kon houden tegen dit geweld. Kinderen die te dicht in de buurt wilden komen werden op afstand gehouden om niet in aanraking te komen met de wild zwaaiende bijlen. Met enige regelmaat werd gestopt om toch iets te nuttigen uit de fles. Tussendoor klonk prachtige muziek en zag ik mensen, jong en oud, langs mij dansen wild zwaaiend op de maten van de muziek. Toen ik nog maar enkele slagen verwijderd was van mijn capitulatie kwam een trommelaar roffelend naast mij staan. Het maakte mij alleen maar treuriger. Uiteindelijk legde ik het loodje.

Een jongetje nam het afgekapte deel in zijn handen en droeg mij vervolgens rond door het dorp. Zo kreeg ik mijn soortgenootjes op andere plekken toch nog te zien. Mijn verdriet sloeg om in een soort vreugde, want het dorpsfeest bleek een geweldig schouwspel dat ik nooit vergeten zal. Ik heb gedanst met mijn dragertje, ik heb prachtige vrouwen gezien en heel veel mensen ontmoet die werkelijk plezier hadden.

Nee… er zijn ergere manieren om aan je eind te komen. ‘nne paol

Ik zou het snel weten. Ik hoorde muziek en getrommel en ik zag een grote menigte op mij af komen. Er waren veel mannen in uniform bij het gezelschap. Enkele droegen witte pluimen en andere grote zwarte mutsen.

Deze mannen droegen bijlen en een zaag. Ze liepen enkele rondjes om me heen. Een van de vervaarlijke mannen ontdeed mij van mijn groen met een grote nijptang.

De fles werd gevonden.

55

400 JAAR SCHUTTERIJ

56

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Broonk ês...

‘n Tradiésie oe ich gruutsj op been, dy mich mêt d’n hoüte lëpel ês iéngegëve. Es klejn mèidske drûimde ich devan öm boëvenop de Kuüningênnewäoge de ‘Dich’ vuur te lëze. Noé maog ich es gruutsje kuüningên ‘t 400-jaorig besjtoën mêtmäoke. Sjevraoje bié ‘t hure van de Grenedeer ién de kërk oonder de Sjöttemês. ‘t Rejje op de klaanke van ôs hermenie. De säomhurighèid van ‘t gaans duerp, dao geneet ich van. ‘n Tradiésie dy ich gruutsj doërgëf aon mynge zoën, ‘n tradiésie dy noets verloëre maog en zal goën!

Genete van ‘t begên tot ‘t ênd.

Wendy van Caldenborgh Koningin Schutterij Sint Sebastianus Gronsveld

57

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

DEEREKE t e z r e v d n o r G Transport Verhuur www.deereke.nl info@deereke.nl T +31(0)43 763 309

58

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

n trombon

DE BROONK GEZIËN VAN OÉT...

Meestal lig ik rustig en comfortabel in mijn bedje van warm fluweel, beschermd door stevige wanden...

Niemand die me lastigvalt, laat mij maar schuiven. Maar één keer per week (heel soms twee keer) schrik ik wakker als ‘de virtuoos’ zich over me heen buigt en mijn onderstel aan mijn romp schroeft. Mondstuk in mijn gat en ik weet weer hoe laat het is. De virtuoos gaat zijn kunsten voor een uurtje of twee vertonen. Als dat achter de rug is, verdwijn ik weer in mijn comfortabele kist.

Zalig. Maar één keer per jaar slaat de virtuoos op hol. En alsof dat nog niet genoeg is, gaat hem eens in de vier jaar helemaal ‘de kop doérèin’.

Gedaan met de rust. Ik zie het fluweel een maand niet.

Plots moet de virtuoos repeteren; doet ie anders nooit.

‘Ich môt ammezjëur kriége!’ Waarom nu ineens wel? Enfin, ik laat ‘m zijn gang maar gaan. Ik word zelfs weer eens beroerd met een poetsdoek; dat is ook een tijd geleden. En dan, op een dag, neemt hij me mee naar het kerkplein. Daar is het een drukte van belang. Een bonte verzameling tweevoeters, uitgedost in prachtige uniformen en kleren. Ik klets even wat met neef trompet en dan stel ik me op naast mijn broers. Vooraan roept Dik Trom dat we gaan vertrekken en dan marcheer ik in een plechtig tempo, met de virtuoos achter me aan, van het plein af. Ik produceer een aantal prachtige klanken met mijn familie, al zeg ik het zelf. De virtuoos ziet af, dat merk ik aan alles.

Ik verhuis regelmatig van de linker naar de rechter arm en steeds vaker steunt hij op me als we even stilstaan.

59

400 JAAR SCHUTTERIJ

60

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

Soms sta ik met mijn neus in de bloemblaadjes en de varens. Bij terugkomst in de kerk lopen er zo’n 250 man langs me. Ze kijken alsof ze het allerheiligste een kus moeten geven. Vreemde jongens, die tweevoeters.

Een dag later sta ik weer in de kerk. Als je ooit een trombone met kippenvel wil aanschouwen, moet je op die bewuste maandag naar me komen kijken. Bij de eerste tonen van Judex is het prijs. Dan ben ik meer ‘sjevraoj’ dan trombone. Zjuu, wat klinkt dat mooi. Ik hou het zelden droog en moet regelmatig een traantje uit mijn afwaterventiel laten. Vervolgens gaan we naar buiten.

We staan geparkeerd voor een verzameling kruizen.

Een vlag wappert voor me langs, druppels spatten van een zwarte kwast en beroeren mijn koperen huid. Een achterneef met een handicap, de arme haas heeft geen ventielen, speelt een ‘last post’. Indrukwekkend… Voor de virtuoos lijkt het inmiddels een redelijke lijdensweg te worden. Hij kermt, moppert en puft steeds meer.

Maar dan mag het tempo ineens omhoog. De virtuoos lijkt een nieuwe energiebron geroken te hebben. We produceren wat vrolijkere deuntjes en komen aan bij een café waar Napoleon zelf nog lijkt te zijn geweest.

S T. S E B A S T I A N U S

na steeds ruwer, merk ik. De beroering van mijn schuif is minder gecoördineerd, zijn tong lijkt wel dubbel en ik word bij tijd en wijle zelfs uitgeleend aan andere ‘virtuozen’. Heel af en toe sta ik in het middelpunt van de belangstelling. De tweevoeters om me heen knielen en wachten gespannen op mijn teken dat ze verder mogen huppelen. Tof! Een week of twee later herhaalt die exercitie zich in grote lijnen. Helaas deelt de virtuoos dan behalve dat sap ook vlaai met me. Daar ben ik dan weer niet voor gemaakt, makker…

En dan, ruim twee weken later, kom ik weer in mijn oude ritme. De virtuoos heeft me in een lauw bad gestopt, hij droogt me af, smeert mijn schuif en legt me liefdevol terug in het warme fluweel. Veilig tussen de stevige wanden. Virtuoos, ik zie je wel weer… ‘n trombon

De virtuoos weet niet hoe snel hij mij aan een kant moet leggen en nog sneller een glas goudgeel sap met witte schuimkraag moet bemachtigen. Ik zie hem een tijdje niet, totdat een tweevoeter op het ergste aller blaasinstrumenten blaast: een schril voetbalfluitje pijnigt mijn gehoor. De virtuoos spoedt zich om nog een sapje van een houten plaat af te pikken, slaat het achterover alsof het ’t laatste op de wereld is en dan weet hij mij weer te vinden. We staan gezellig dicht bij elkaar.

Naast me staat dat mokkel van een dwarsfluit, daar heb ik al een tijdje een oogje op. Een dezer dagen toch eens mijn schuif op haar richten. Vanaf nu speel ik een keer of vijftig een melodie waar iedere tweevoeter die ik zie de tekst van meezingt. Daarbij lijken ze bijna allemaal de onhebbelijke behoefte te hebben om, wild met hun armen zwierend, overdreven vrolijk rond te huppelen.

Rare jongens (en meisjes) die tweevoeters…

Ik maak nu ook kennis met dat goudgele goedje; de virtuoos deelt het rijkelijk met me. Hij behandelt me daar-

61

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

043-3435078 06-14168975 www.bertgodding.nl info@bertgodding.nl

Godfroy Assurances.

Dat is duidelijk.

Oplossingen voor leven, wonen, genieten, werken en ondernemen.

Heiweg 2, 6245 SG Mesch-Eijsden T 043 321 14 11

www.godfroyassurances.nl

62

IEDERE ZONDAGMIDDAG lunchmenu € 27,50

Wij heten u van harte welkom in ons Restaurant de Pastory. U kunt hier in een aimable sfeer genieten van uitstekende originele gerechten welk zijn geïnspireerd op de Franse keuken, verfijnd en klassiek!

Ook kunt u terecht in onze prachtige Salle des fêtes . Deze feestzaal is de ideale accommodatie voor al uw recepties, bruiloften, jubilea, personeelsfeesten, babyborrels en galadiners tot 300 personen.

RESTAURANT DE PASTORY DORPSTRAAT 45 6247 AA CADIER EN KEER T +31 43 407 18 23 WWW.PASTORY.NL

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Broonk ês...

Sereen muzikaal devosie bié de perséssie, Hoondervél bié de klaanke van Judex ién de Sjöttedeens, Iengetoëge emotie op ’t kërkef, En iéntens genete oonder volksfêt en rej.

Jan Weling Voorzitter Koninklijke Harmonie van Gronsveld

63

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

J.P. RIETDIJK BV KUNSTGRAS ZAND/GRIND TUINGROND COMPOST

AFVALVERWERKING TRANSPORT CONTAINERS BOOMSCHORS

WIJ FELICITEREN SCHUTTERIJ SINT SEBASTIANUS MET HET

400-JARIG JUBILEUM!

WWW.JPRIETDIJK.NL Rekoutweg 10 • 6229 RB Maastricht • T +31 (0)653121518 64

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

n trom

DE BROONK GEZIËN VAN OÉT...

Het was net Pasen geweest.

Geen Pasen zoals alle andere, dat merkte ik.

Er hing een merkwaardige blijdschap over het dorp en er hing een nationale driekleur op de houten stang op het kerkplein. Zoals elk jaar werd ik ook op de vrijdag na Pasen uit de kast gehaald. Traditioneel werd de eerste repetitie gehouden met de tamboers en klaroenblazers van de schutterij. Natuurlijk nog wat onwennig voelde ik die avond de eerste slagen van de houten stokken op mijn leren vel. Het voelde gelijk weer goed. Enkele weken later gingen we op de vrijdag voor Pinksteren de straat op. Weliswaar zonder uniformen, maar wel in gezelschap van de gehele schutterij en harmonie.

Op pinkstermaandag had ik door waarom.

Die dag werd opnieuw vertrokken maar nu in vol ornaat.

Opgepoetste paarden, blinkende sabels, geladen geweren en een geladen sfeer. We gingen op weg naar het kerkplein en zouden er met een nieuwe koning vanaf marcheren. De gespeelde marsen leken bekend bij het publiek langs de kant. Met elke slag kwamen we dichter bij de plek waar het schieten zou beginnen. Het eerste deel van het schieten op de vogel heb ik gemist. Ik stond met mijn tamboer in een naburig café. Toen na enige tijd iemand redelijk paniekerig kwam melden dat de vogel aan het vallen was, ging ik terug naar het kerkplein. Ik had het geluk dat mijn tamboer enkele roffelende slagen gaf bij het aanleggen van de laatste schutters. Vervolgens met de nieuwe koning naar het café voor het drinken van bier. Er was nog een merkwaardig tafereel waarbij een hoge officier uit het raam iets te koop aanbood.

65

400 JAAR SCHUTTERIJ

66

S T. S E B A S T I A N U S

400 JAAR SCHUTTERIJ

De geboden geldbedragen had mijn tamboer zelden in zijn beurs gehad. Het werd laat maar mijn tamboer liet niet na. Ik hoorde hem zeggen: “Ês ich de witte brook mêt roej sjtriépe aon heb, gaon ich neet hèivers”. Op zijn terugweg naar Rijckholt was ik nog lang hoorbaar: boem, … boem, … boem.

Twee weken later werd op zondag vroeg gestart. Om klokslag vier uur, het was nog aardedonker, vertrok ik vanaf een café met het hele gezelschap naar enkele huizen waar ik met mijn vrienden hartelijk werd verwelkomd. De koning en koningin, de majoor en de pastoor werden door mij en mijn tamboer gewekt. Tussendoor bezochten we een knalpartij in de buurt van ons repetitielokaal. Een man met houten stok stak een reeks knalpotten aan met een vuurstok. Dat waren behoorlijke klappen. Daarna nog een rondje door het dorp, waarna het gehele korps gezamenlijk ging eten. Rond acht uur werd het weer drukker en kwamen alle, inmiddels voor mij vertrouwde figuren, weer opdagen. Ook de paarden waren weer van stal gehaald. Ik ging met mijn tamboer en zijn korps naar het kerkplein en we liepen vanaf daar een bijzondere route. Er waren voor mij nieuwe locaties bij zoals een oude molen. Rond het middaguur arriveerden we pas in Rijckholt. Het ging een lange zware tocht worden. Ik voelde het aan de slagen van mijn tamboer, die mijn vel niet zo soepel meer bereikten dan bij de repetities. Terug in Gronsveld kreeg mijn tamboer in de kerk wat rust. Daarna werd op het kerkplein een salvo gegeven met alle schutters tegelijk. Erg mooi was dat, zo mooi dat het aanwezige publiek klapte. De tamboer ging met mij nog enkele uurtjes door alvorens hij naar Rijckholt trok, met zijn kenmerkende boem, ... boem, ... boem.

S T. S E B A S T I A N U S

Daarna trok het grote gezelschap door het dorp om de houten palen te kappen. Ik speelde wisselend en werd ook al eens om de hals van een geweerdrager gehangen die een slecht gevoel voor ritme had. Er werd gefeest en vooral gedanst. Na de festiviteiten op dinsdag ging ik met mijn tamboer eindelijk naar huis. Het begon al licht te worden. Aan het eind van Gronsveld werd hij toegeroepen door een boze vrouw uit het raam. Het deerde mijn tamboer niet. Hij bleef vrolijk doorslaan, boem, ... boem, ... boem.

Twee weken later stonden weer de hele schutterij en harmonie op appél. Er werd door het dorp getrokken waarbij een dame, de koningin, met enkele dames op een wagen zat. De wagen werd getrokken door paarden. Na de tocht merkte ik dat de tamboer aan het eind van zijn Latijn was. Er was een grote koffietafel, waarbij alle mensen uit het dorp vlaai mochten eten, zo veel ze wilden. Dat duurde tot tegen de avond en toen was het weer tijd voor feest. Ik werd met regelmaat van de riem van de tamboer gehaald en aan de kant gelegd. Het werd later en lichter en lichter en later. Tegen de morgen besloot mijn tamboer naar huis te gaan. Bij het verlaten van Gronsveld zag hij dat al kinderen naar school gingen. Hij sprak een verbaasd kijkende tiener aan: “Es ich de witte brook mêt roej sjtriépe aon heb gaon ich neet hèivers”. En wederom, maar nu voor het laatst, was ik nog lang hoorbaar, boem, ... boem, … boem. ‘n trom

Op de maandag trok ik weer naar de kerk en daarna naar twee kerkhoven. Ik werd van een zwarte doek voorzien. Wat ik mooi vond, was de omschakeling van serieuze treurige muziek naar vrolijke muziek aan het eind van de plechtigheden.

67

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

e t o o h c s e Neet g s i m d e i is alt

Van Harte Eijsden Margraten feliciteert Schutterij Sint Sebastianus GroĂŠselt met het 400-jarig jubileum 68

00

45.0

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Wij danken onderstaande bedrijven en begunstigers van harte voor hun financiële ondersteuning.

Guido Hessels Interior Dhr. A. Smeets Janfré Uniformen

Gronsveld Gronsveld Maastricht

Gevel Reiniging Maastricht (GRM)

Maastricht

Sunshine zonwering en rolluiken

Maastricht

Verkoelen Dakspecialisten

Weert

DAP Villa Groeselt

Gronsveld

Burotronic The Office Connection

Heerlen

Buteijn Appendages Gronsveld (BAG)

Gronsveld

Friture Gronsveld

Gronsveld

IXAD marketing - vormgeving - communicatie

Gronsveld

Schildersbedrijf E. Ubags

Rijckholt

Koenen en Co

Maastricht

Regie Auto’s

Maastricht

Kinderopvang ‘t Kröppelke

Gronsveld

Hairstudio for men Guy Prikken

Eijsden

Resi Cuypers Consulting

Gronsveld

Stalling Gronsveld

Gronsveld

Kapsalon Norma Mater

Gronsveld

Houben Meubelstoffering

Gronsveld

Partners in Maatwerk – Zuid (PIM)

Maastricht

Carcleaning Jim Ridder

Eijsden

Holding Wijnant bv

Neerbeek

Pinxt Verhuizingen

Eijsden

Pieters Auto’s

Maastricht

Janssen Rioleringstechniek

Eijsden

69

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

streven naar perfectie Daar waar anderen stoppen, kijken en denken wij bij Andi Smart Print Solutions verder. Persoonlijk communiceren met je doelgroep, met offline middelen als ultiem communicatiemiddel ĂŠn onderdeel van jouw crossmediale strategie.

Wij vertellen je er graag meer over!

andi-printsolutions.com

70

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Wij danken onderstaande bedrijven en begunstigers van harte voor hun financiële ondersteuning.

W. Snijders Export

Eijsden

Brasserie La Meuse

Eijsden

Grandcafé Paternoster

Eijsden

Spie Nederland bv

Elsloo

De Dwaze Herder

Maastricht

Camiel en Sabine van de Weerdt

Gronsveld

Wally en Riny van de Weerdt

Gronsveld

Dassen Sloopwerken

Gronsveld

Talent Zorgbureau

Gronsveld

EverZinc Nederland bv

Eijsden

Haan Industrial Services bv

Meerssen

ProfCore Group bv

Geleen

Café de Kerteermèister

Gronsveld

Jumbo Wijshoff Roserije

Maastricht

Jumbo Mosae Forum

Maastricht

Jan Linders De Heeg

Maastricht

MVL Techniek Maurice van Leeuwen alarmbeveiliging,

Eijsden

camerasystemen, beeld en geluid, led-parasolverlichting Kinderdagverblijf Öppendöpke

Gronsveld

Dassen Transport

Rijckholt

Friture Ans

Rijckholt

Dassen Schilderwerken

Rijckholt

Café Kips

Gronsveld

Tweede Kansje

Gronsveld

De Fietsenwinkel

Gronsveld

Tevens danken wij een aantal anonieme sponsoren voor hun financiële bijdrage.

71

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Wij feliciteren Schutterij Sint Sebastianus met het 400-jarig jubileum!

BIJZONDERE LOCATIE VOOR FEESTEN EN BIJEENKOMSTEN

Kasteelstraat 15, Rijckholt Tel: 043 - 4082615 info@koetshuiskasteelrijckholt.nl www.koetshuiskasteelrijckholt.nl

72

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

DĂŠ specialist bij uitstek op het gebied van verhuur, verkoop en service van machines voor bouw, industrie, grondverzet, reiniging, intern transport, tuin & park en evenementen.

WWW.COLLE.NL

Wij feliciteren Schutterij Sint Sebastianus met het 400-jarig bestaan!

www.tuincentrumgronsveld.nl 73

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

Het thuisgevoel versterken, dát is onze drive! www.bouwbedrijvenjongen.nl

L U N C H - B A R - D I N E R

400 jaar schutterij Sint Sebastianus.

Een smakelijk jubileum!

Proficiat Filleseteert ôs aw sjöttery en weens ederèin e manjefiek fèt!

74

Rijksweg 9a - 6247 AA Gronsveld (043) 408 43 14 - info@dekwizzenjer.nl

www.dekwizzenjer.nl

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

75

400 JAAR SCHUTTERIJ

S T. S E B A S T I A N U S

DANKWOORD Het is bijna klaar, nu begint het pas echt.

Allereerst willen we onze dank uitspreken aan alle enthousiaste vrijwilligers en verenigingen voor hun waardevolle inbreng bij de totstandkoming van het 400-jarig jubileumfeest. Temeer hun inzet veelal plaatsvond in de avonduren, na het werk en in de weekeinden. De veelzijdigheid van hun bijdragen maakt van dit jubileum een waar mozaĂŻekevenement. Zonder jullie was het zeker niet gelukt. Chapeau.

Ook de omwonenden nabij de feestlocatie willen wij hartelijk danken voor hun royale medewerking.

Natuurlijk ook veel dank voor de steun en toezegging van velen die ons nog gaan helpen tijdens de komende feestdagen alsook na afloop. Zonder jullie was het nooit gelukt.

Tot slot danken we diegenen die kritisch waren, zij hebben ons geholpen de juiste keuzes te maken.

Dank!

Namens Bestuur Stichting 400 jaar Schutterij Gronsveld Luud Mesters

voorzitter

Lewie Bernards

secretaris

Philip Gorissen

penningmeester

Michel Schrijnemaekers

bestuurslid

Dominique Marell

bestuurslid

COLOFON Uitgave Stichting 400 jaar Schutterij Gronsveld, april 2019 Concept & redactie Werkgroep PR Stichting 400 jaar Schutterij Gronsveld Eindredactie Maarten Heijnen, Text’M Acquisitie Werkgroep sponsorwerving Stichting 400 jaar Schutterij Gronsveld Ontwerp & realisatie Dave Hacquier, Out-line grafisch buro Fotografie Richard Hanssen

WWW.400JAARSCHUTTERIJ.NL 76