Elkar Aldizkaria udaberria - primavera 2025

UDABERRIA 2025

79. ZENBAKIA

www.elkar.eus

FERMIN MUGURUZA

FM 40 urte bira, bide oparo baten erakusgarria

JAVIER SIERRA

El plan maestro, una novela sobre los secretos del arte

MARÍA ORUÑA

El albatros negro, un thriller de aventuras en busca de un tesoro

IZEN PROPIOAK

Miren Amuriza • Aiora Jaka • Ainhoa Urien • Aiora Urbieta • Patxi Iturregi • Nerea Arrien • Amaiur Epher • Itxaso Martin • Irati Jimenez • Antton Olariaga • Markos Zapiain • Iñigo Martinez Peña • Jesus Mari Olaizola Txiliku • Iñaki Vigor • Alai Zubimendi • Idoia Rodriguez

Egin IRRIAren HARPIDETZA... eta jaso CD ipuina edo DVDa opari!

URTEAN 49 euro!

HARPIDETZA EGITEKO AUKERAK:

2 eta 6 urte bitarteko haurrentzako aldizkaria GOZATU IRRIA!

Telefonoz: (0034) 943 30 43 32 zenbakira deituz harpidetza@irrienlagunak.eus helbidera idatziz

www.irria.eus/harpidetza-n izena emanez

Orain, www.irria.eus-en topatuko dituzu IRRIAren edukiak eta euskarriak!

ALGORTA (GETXO) Telletxe 11  94 491 66 16

liburudendak

ARRASATE Erdikokale 14  943 79 78 29

BAIONA Gouverneurs 9 559 59 35 14

BARAKALDO Merindad Uribe 14 944 37 22 76

BASAURI  Dr. Jose Garai 11  94 426 13 84

BERGARA Ibargarai 7  943 76 40 50

BILBO Licenciado Poza 14 94 443 47 08

Zamudioko ataria Zazpikale 94 416 14 50

Iparragirre 26 94 424 02 28

DONOSTIA Fermin Calbeton 21 943 42 00 80

Bergara 6 943 42 63 50

GASTEIZ San Prudencio 7 945 14 45 01

Apraiztarrak 1 Campus 945 14 16 70

HERNANI Kale Nagusia 30 943 55 15 37

ALAI ZUBIMENDI

FERMIN MUGURUZA

Kortatu, Negu Gorriak, bakarkako ibilbidea… bide musikal oso oparoa du Fermin Muguruzak. Irungo Moskun jaioa eta hazia, Euskal Herriko zein nazioarteko oholtzak astindu ditu, eta beti beti, diskurtso politiko indartsuz jantzi du bere musika. FM 40 urte biran murgilduta dabil orain, eta etxean pasa dituen egun bakanetako baten egin dugu hitzordua.

Irungo La Juanita jatetxean egin dugu hitzordua, zure herrian. Zergatik hemen?

Irungo Meaka auzoan gaude, Moskutik oso gertu; hau da Irungo birika eta nekazari zonaldea. Eraikin hau lehen eskola publikoa zen, eta orain jatetxe bihurtu dute. Hemen, La Juanitan, ospatu nuen nire 60. urtemuga.

Hau da, 2023ko apirilaren 20an egin zenuen ospakizun hori. Eta 61 urte bete zenituen egunean iragarri zenuen FMuguruza. 1984-2024 kontzertua Bilbao Arenan. Hori izan zen bira honen abiapuntua..

Lehenago nik egin nahi nuena zen kontzertu bat Bilbon,

Iñigo anaiaren urtebetetzearen inguruan (abenduak 17). Sarreren salmenta zoramena izan zen, eta bigarrena iragarri nuen. Baina… agindu nuen proposamen bat egingo nuela mundu guztia joan ahal izateko.

Eta zer gertatu zen urratsa eman zenezan?

Zaballako kartzelan egon nintzen abesten Des-Kontrol taldearekin. Bueltaka hasi nintzen, Kortatu ren lehen maketa argitaratu genuenetik 40 urte bete zirela 2024ko ekainaren 20an. Gainera, errepresioa jasan nuen beste behin: Valentzian nire omenez egindako mural bat zentsuratu zuten, Itziar Ituño jazarri zuten niri sari bat eskaintzeagatik… horren ostean esan nuen: nire

urtebetetzea apirilaren 20an da, 61 urte egingo ditut… 61 urte eta segi aurrera.

Bilboko emanaldi bikoitzaren ondoren Tenerife, Bartzelona eta Madril bisitatu dituzu dagoeneko.

Polita da esatea afrikar lurraldean hasi garela; azken finean, hori da Tenerife. Bira honetan egiten ari naizena da berbisitatzea lehenago bisitatu izan ditudan tokiak. Hurrengo kolpe handia Palau Sant Jordi izan da, eta hori hitz handiak dira. Betetzea ikaragarria izan da. Etorri ginen sekulako indarrarekin, eta… hurrengo asaltoa: Madril. Madrilekoaren kasuan… sarrera guztiak saldu-

Hay una negación de la identidad vasca. Quieren negar lo que fuimos para negar lo que somos.

Jose Mari Esparza Zabalegi

ta nituen, baina ezin nuen esan seguru kontzertu hori egingo nuela, egin nuen arte. Aurreko egunean, bezperan, Ayuso k esan izan balu “aretoa itxiko dut eta Muguruzak ezin izango du jo”, hori gertatuko litzatekeen. Piztiaren bihotza deitzen diogu.

Esan izan duzu, hain zuzen, zurea jazarpenaren historia dela. Beldur horrekin ikasi duzu bizitzen?

Bai. Halere, desgaste bat da. Artikulazioak izorratu zaizkit tentsioarengatik. Hori borroka honen ondorioz da, badituelako ondorioak, bai.

Bada, akelarre antifaxista deitu diezu kontzertu hauei. Zein osagai biltzen ditu akelarre antifaxista batek?

Alde batetik, trasbertsalitate bat dago belaunaldien aldetik. Hori niretzat zoragarria da. Kontzertuak dira aspaldiko lagunen elkargunea. Zenbat irribarre, zenbat besarkada, zenbat jauzi, zenbat oihu, zenbat ukabil gora… eta, amaieran, jendea zeinen pozik!

Aipatu zenuen akelarre berezi hauetan gutxienez disko bakoitzeko kantu bat joko zenuela. Zer izan da zuretzat hautaketa hau egitea?

Joko bat bezala hartu nuen, oso gauza ederra izan zen eta oso ondo pasatu nuen. Hautatu nahi nituen niretzat gaurkotasun handia zeukaten kantu batzuk; esaterako, Desmond Tutu. 35 kantu egin ditugu, eta disko batzuek presentzia handiagoa dute, esaterako, Kortaturen lehen diskoa edo Brigadistak Sound System.

Bilbon esan zenuen Sarri, Sarri ren ondoren zaila dela beste ezer kantatzea. Sarri sarri da zure ereserkia?

Ez, Zu atrapatu arte da. Bertsio gehien dituen kantua da.

Efemeride zalea zarela gauza jakina da, eta data zehatzekin harilkatu duzu ere bira hau… efemerideek laguntzen dizute gauzak ordenatzen?

Anarik kantatzen duen bezala: “efemerideak gugan zauriak direlako”. Zauri bat batzuetan, gainera, ireki egiten dena: Iñigoren urtebetetzea, adibidez, hori da. Nikaraguako iraultza sandinistaren eguna ere izan zen nire lehen kontzertua Kortaturekin. Ausaz, baina hori oso

markatuta daukat. Disko bakoitza zein egunetan kaleratu genuen ere gogoratzen dut: esaterako, Borreroak baditu milaka aurpegi apirilaren 20an kaleratu genuen 30 urte betetzen nituelako. Efemerideak zauriak dira; batzuetan orbaindu egin behar diren zauriak, eta beste batzuetan ireki egiten diren zauriak, errepasatu behar direnak.

Iñigo Muguruza anaia eta taldekidea da faltan dagoen pertsona oso garrantzitsu bat. Zer esango luke anaiak bira honen inguruan? Egongo balitz, segun eta zein tenoretan indar aldetik,

nirekin egongo litzateke. Bi gitarra: Lide Hernando eta Iñigo Muguruza. Gainera, berak ezagutu izan ditu ia toki guztiak nirekin batera. Nolabait, ondoan daukat, batzuetan Lide eta nire artean azaltzen da bere gitarrarekin eta bere gaizto aurpegiarekin.

“Ez dugu kolektibotasunaren ideia hori barneratua borrokei soinu bandak jartzeko, adibidez bere garaian Negu Gorriak-ek egin zuen moduan”. Hau esan zuen J Martinako Katalin Barcenak Jimmy Jazzen iazko urrian egin zenuten “Artea eta politika” mahai inguruan. Zelan ikusten duzu zuk gaur egun euskal musika eszena? Belaunaldi bakoitzak izan behar du bere soinu banda eta bere hiztegi propioa gauzak adierazteko. Niri iruditzen zait falta dena taldeen arteko harremana dela, eta artikulatzea eurak euren artean, indar amankomuna egitea. Noiz izan dugu hain jende gaztea horrelako gauzak egiten euskaraz eta horrenbeste estilo ezberdinetan? Nik uste dut oso momentu onean gaudela eta ospatzeko unea dela.

Euskal Herrian, Biarritz eta Bilbo zapaldu ondoren, bi geraleku gehiago dituzu: Anoeta eta Iruñea. Anoetakoa izango da jendetsuena… eta bereziena?

Donostiakoa egiteak esanahia berezia dauka mugarri bat delako. Futbol zelai batean, etxe ondoan... Horregatik nahi izan dut, behin aukera hori edukita, festibal moduko bat bilakatzea.

Eta Iruñekoa azkena izango da. Benetan azkena?

Oso argi daukat, bukatzen dudanean, bukatzen dut. Urriaren 4an bukatzen da, eta ez bakarrik kontzertuak, elkarrizketak ere bai, saiatuko naiz denbora luze batez fokoetatik aldentzen, asko desgastatzen du fokoen azpian egoteak denbora osoan. Gero pentsatuko dut ea egiten dudan beste dokumental bat, animazioa, disko bat… baina bolada batez behintzat… agur!

Elkarrizketa osorik: https://labur.eus/ferminmuguruza

UXUE GUTIERREZ

Kazetaria

AZALEKO ETA BARRUALDEKO ARGAZKIAK: IRATXE ETXEANDIA

XABIER PEÑALVER Arqueólogo

Un pequeño número de páginas son suficientes para introducirnos de la mano de Norman Bethune, médico canadiense y brigadista internacional, en la primera línea de lo que fue una de las mayores matanzas de civiles en la guerra civil española. Al mismo tiempo que decenas de miles de andaluces eran masacrados mientras huían de las tropas franquistas, italianas y alemanas por la carretera de la costa de Málaga a Almería, el equipo médico liderado por Bethune ponía todos los medios para ayudar desesperadamente a las numerosas víctimas.

Resulta conmovedor leer sus breves textos de una tragedia de la que apenas quedan algunos testimonios, hasta hace poco silenciados, además de unas cuantas fotografías (incluidas en la publicación) reali -

EL GERNIKA ANDALUZ Proposamena

zadas por uno de los miembros del equipo médico.

Sorprende el manto de silencio que ha cubierto estos hechos criminales que tuvieron lugar a comienzos de febrero de 1937, si bien en los últimos años, organizaciones memoralistas conmemoran lo que se ha dado en llamar “la desbandá” mediante una marcha anual de diez etapas que recorre los alrededor de 200 kilómetros que separan a Málaga de Almería.

Este libro, “pequeño” en su formato, pero “grande” en su papel de despertar memoria, incluye en sus páginas, además de una breve biografía del prestigioso Bethune, sus aportaciones progresistas sobre el mundo hospitalario y la enfermedad. Así mismo, trata de su participación heroica en la guerra de liberación china frente a

MIXEL AIRE XALBADOR II

Japón, en la que estuvo presente como médico de forma activa y en donde murió infectado tras producirse un corte durante una operación.

Enterrado en el cementerio de las personas ilustres en el país asiático, Mao Tse-Tung le dedicó un discurso fúnebre, erigiéndole un gran monumento en China y posteriormente otro similar en Canadá. En su país natal, al fin fue reconocido como héroe, y se musealizó su casa natal.

En Andalucía, por el contrario, fue olvidado durante décadas, al igual que la masacre de “la desbandá”, aunque en fechas recientes esta parte de la historia va recuperándose poco a poco en la memoria colectiva. Los textos recogidos en este libro colaboran a ello y dejan al lector una huella difícil de borrar.

BERTSOLARI-BELAUNALDIEN KATE-BEGIA

Ez da aise Euskal Herriko bertsolari ospetsuenetako eta goraipatuenetako baten seme bertsolaria izatea, aitaren jarraipenaren ardura eraman behar balu bezala bizkar gainean. Hala ere, jendeak behin eta berriz eskatu ziolako, Mixel Aire (1944-2025) edo Mixel Xalbador II bertsolaritzari lotu zitzaion; eta ordu hartan beste bertsolari gazte batzuk ere bazirenez Nafarroa Beherean, hango bertsolaritza ez zen isildu Xalbador eta Mattin joan zirenean.

1980ko hamarkadan, Nafarroako bertsolaritzako eta bertso txapelketako zutabe garrantzitsuak izan ziren Mixel bera, Ernest Alkhat , Jean-Pierre Mendiburu , Joanes Arrosagarai, Jean-Louis Laka , Txomin Ezponda eta Fermin Mihura lapurtarra. Geroxeago batu zitzaien Jexux Arzallus ere. Urtero kantatu zuen Nafarroako txapelketako finalean 1980tik 1991ra, bi aldiz izan zen txapeldunorde eta hiru aldiz jantzi zuen txapela (1980an, 1985ean eta 1988an). Hala -

ber, lau aldiz parte hartu zuen Txapelketa Nagusian. Txapelketatik kanpo, ez zuen plaza anitzetan kantatzeko paradarik izan. Herriko bestetako zikiro-jateak animatzea izaten zen, maiz, Nafarroa Behereko bertsolarien lana, eta ez zitzaien erosoa, jendea ez baitzen joaten bertsoak entzuteagatik, baizik eta jatera, edatera, elkarrekin egotera eta kalakan aritzera. Beraz, entzuten ez zuen publikoaren aitzinean aritu behar izaten zuten bertsotan. Bazegoen kezkarik aski, ea ez ote zen haiena izanen Ipar Euskal Herriko azken bertsolari belaunaldia. Baina bertso-eskolak loratu ziren, eta bertsolari gazte andana badago orain. Belaunaldi berritze horrekin sortu zen Xilaba txapelketa (Lapurdi, Nafarroa Behere eta Zuberoako bertsolariena), eta Mixel, eten luze baten ondotik, txapelketara itzuli zen 2008an eta 2010ean, gazteekiko sostenguz eta belaunaldien arteko lotura egiteko.

ENEKO BIDEGAIN Idazlea

LA DESBANDÁ Normand Bethune PEPITAS DE CALABAZA

Profila

b arre n-barrenean

IRATI JIMENEZ IDAZLEA

Liburu batek zer kontatzen duen labur esatea ez da erraza. Azken batean, idazleak liburu osoa behar izan du nahi zuena kontatzeko. Baina argumentua laburtzea baino askoz zailagoa izaten da liburuaren gaia identifikatzea. Liburua zertaz doan esatea. Horretan beste ezertan baino gehiagotan sartzen du hanka kritika literarioak eta kritika literarioa ze despistatuta ibili ohi den kontutan izanda, bada zerbait.

Sarritan, idazleak ere ez dira gai izaten zertaz idatzi duten esateko. Are gehiago, idazleak pentsa dezake gauza bati buruz idazten ari dela, gai hori interesatu egiten zaiolako, eta sakonean, egon daiteke beste zerbaitetaz idazten, horrek motibatu egiten duelako. Zintzotasunez egiten denean, literaturaren zeremoniak inkontzientearen indarrak askatu egiten ditu eta lagundu egiten dio idazleari bere baitan dauden egiak transmititzen, nahiz eta egia horiek ezagutu ez.

Irakurleontzat ere ez da erraza liburu baten gaia zein den esatea. Har dezagun, adibidez, Mary Shelley ren Frankenstein (Erein, 2016). Luzaroan, gizakiaren banitateaz eta bere jainko izateko gogoaz hitz egiten zuen liburu bezala irakurria izan da. Baina kritika feministak bizitza sortzea desira humanoa dela esan digu eta Victor Frankesteinen arazo bakarra bizitza hori emakumerik gabe sortu nahi izatea dela. Ikuspuntu horretatik Shelleyren maisulana interesgarriago bihurtzen da. Gauza gehiago esaten dizkigu. XIX. mendean bezala orain ere geure burua ulertzeko balio digutenak.

Euskal literaturara etorrita, har dezagun Txomin Agirreren Kresala (Erroa, 2016). Horrenbeste maite dudan liburu hau, zertaz doa? Ez dakit. Niri heriotzak duen botere beldurgarria transmititzen dit eta bizitzeko behar dugun indar izugarria. Baina horiek ez dira gaiak eta gaiak ez diren gauzak gaiak direla esateko ohitura handiegia dugu.

Eta Harkaitz Canoren Twist (Susa, 2011), zertaz doa? Ezin dugu esan euskal gatazkari buruz doanik –ez doa horretaz– edo Lasa eta Zabalaren heriotzak direla gai nagusia –hori ez da gai bat–. Zertaz doa, orduan, elkarrekin hiltzen dituzten bi lagunen istorioa? Agian, adiskidetasunaz. Eta hildakoen memoria berreskuratzen duen neurrian, agian literaturaren botereaz ere bai.

Esango nuke liburu handiak beti doazela, neurriren batean, literaturaren botereaz. Hemingway ren Agurea eta itsasoa ederrak (Elkarlanean, 1986) arrain bat hartzeak eskatzen duen borroka kontatzen digunean, idazketak eragin ditzakeen frustrazioen oihartzuna sentitzen dugu eta beharbada horrek ematen dio liburuari bere boterea. Hemingwayk bere borrokarik intimoenari buruz hitz egiten digunean, geure borroka txikiak mitologikoak izan daitezkeela ulertzen laguntzen digu.

BA OTE GARA GAIA IDENTIFIKATZEKO GAI?

Beti da interesgarria gaiari buruz hitz egitea. Baina beti da zaila. Irakurlearen ezinbesteko subjektibotasunak zeresan handia izaten du. Horregatik sentitzen dugu berrirakurketa batzuetan liburua aldatu egin dela eta orain beste zerbait esaten digula. Gu geu aldatu egin garelako. Fenomeno hori belaunaldiz-belaunaldi ere gertatzen da. Infinitua ihi batean apasionantean (Pamiela, 2021) Irene Vallejo k azaltzen duen moduan, horregatik dira klasikoak klasiko. Higatu beharrean, denborak esanahi berriekin aberastu dituelako.

Maisulanak ere horregatik dira maisulan. Gizaldiak pasa genitzake esan nahi dutenari buruz hitz egiten

eta, hala ere, beti sentitzen dugu badutela eskapatu egiten zaigun azken esanahiren bat. Zerbait ulertu dugula sentiarazten diguten bakoitzean, galdera handiago baten aurrean jartzen gaituzte. Argitzen diguten bidearen zati bakoitzarekin, misterio berri eta sakonago batera hurbiltzen gaituzte. Bizitzak berak heriotzera hurbiltzen gaituen bezala. Horretan, bizitzaren antz handia dute eta ez dut esango bizitzaz doazela, ezer ez esatea dirudielako, baina bai esango dut beti esaten digutela zerbait bizitzaren gai handiei eta bere misterio are handiagoei buruz, haien baitan bizitza bat daramatelako. Moduren eta neurriren batean, bizirik daudelako.

Liburu berria dakarzu, eta hau ere ipuin-bilduma...

Aspaldi esan zuen Jorge Luis Borges ek erokeria neketsua dela liburu luzeak idaztea, alegia, bostehun orrialde pasa erabiltzea ahoz minutu batzuk baino gehiago hartuko ez lituzkeen ideia baten azalpena egiteko. Horretarako, hobe kontakizun laburrak taxutzea, gehituko nuke nik. Izan ere, ipuingintza da nire generorik gogokoena eta oso eroso sentitzen naiz formatu laburrean. Dena dela, liburu hau erronka berria izan da niretzat.

Aurrekoak gai, giro edo garai jakin batean kokatuak ziren. Hau, berriz, askotarikoa dela esan liteke.

Bai, ipuin hauek niri gustatzen zaizkidan bezalakoak dira: galleta surtidoen modukoak, batzuk txokolatezkoak, beste batzuk almendradunak; hauek gurinezkoak eta haiek barkillodunak. Kasu honetan, liburuari homogeneotasuna ematen diona gaien gaurkotasuna dela esango nuke, baita erabiltzen dudan ironia kutsua ere: azken finean, bat izan ezik, bildumako istorio guztiak garai berekoak dira, Antropozeno arokoak, hain zuzen ere.

Ez dira gutxi zientzia-fikzio ukituko ipuinak, etorkizun hurbil batean girotuak...

Aurrekoetan ez bezala, azken liburu honetan hiru osagarri nagusi baliatu ditut: fantasia, zientzia fikzioa eta errealismo gordina. Hirurak koktel-ontzian sartu, sano astindu, eta konbinatu bikaina atera zaidala uste dut.

AINHOA URIEN

Ehun zaldi trostan da Ainhoa Urienen azken lana. Hizkuntza landua, testuen indarra eta giro baten usaina nabari da zazpi istorioz osatutako liburuan. Irakurlea ipuinen parte bihurtzea lortu du, eta badoa, badoa, zaldiak trostan nola.

Norabait doaz zaldiak edo trostan ari dira?

Ibilian dabiltzala esango nuke. Norbera ere beti dabil ibilian, eta ez beti norabait joateko. Pertsonaia gehienak joan-etorrian ari dira, bidea egin eta desegiten, beti berriak diren bide zaharretan barrena. Zaldiena metafora bat da: batzuetan trostan, besteetan galopan. Indarra eta patxada, bulkada eta sosegua, ematen du biak batzen direla zaldien baitan, eta gu ere zaldiak lez ez ote

PATXI ITURREGI

Patxi Iturregik (Laudio, 1952), bere joerari leial, ipuin-liburu berria dakar: Antropozenoaren nostalgia, hamasei istorioz osaturiko bilduma, egungo gizartea edo etorkizun hurbilekoa erretratatzen dutenak, zorrotz baina amultsu edukian, jostari eta ironiko estiloan.

Oso liburu bihurria, jostaria, apur bat transgresorea, baina ez horregatik mamirik gabea.

Geroa ez duzu guztiz beltz marrazten, baina ezta arrosa kolorekoa ere...

ANTROPOZENOAREN NOSTALGIA

Patxi Iturregi ELKAR

Liburuan badaude zenbait distopia eta zenbait heterotopia ere. Hala ere, ez naiz idazle ilun horietakoa; estilo gordina erabili arren, beti idazten dut itxaropenari zirrikitu bat utzita. Hortaz, ez kezkatu gehiegi, etorkizunean ere aurrera egingo dugula uste baitut.

TERESA LARREA Kazetaria

EHUN ZALDI TROSTAN

Ainhoa Urien ELKAR

gabiltzan. Jendea ez da zuhaitza bere lurrari betiko lotzeko.

Landa-eremuan girotuta daude ipuinetako asko. Estetikatik haragoko molde bat ere badute?

Landa eta hiria dikotomian aipatzen dira askotan, eta horrek ez digu balio. Baliteke baserriak izatea beste tenpo bat, animaliekin beste harreman bat, beste estetika bat, baina elkarreraginean daude. Estetika niretzat ez da

deskripzio hutsa. Uste dut obsesionatu samar gabiltzala “zer gertatzen da?” horrekin, akzioarekin, eta eszena bat estetikoki deskribatze hutsak informazio pila bat ematen du. Egonean egonda kontenplatzen dugunak asko esaten du.

Ipuin solteak dira, baina elkarren artean lotuak. Propio bilatu dituzu loturak ala ipuinak osatu ahala sortu dira?

Lehenengo ipuinetik sortu zen liburua. Ipuin horrek unibertso propio bat sortzen du, eta bertako elementu, pertsonaia eta egoeretatik jaio dira gainerakoak. Horregatik dute lotura ipuinek eta, aldi berean, badira istorio propioak. Ez gaituzte sailkapen literario zurrunek hertsatu behar, generoak hibridatu daitezke.

Nolakoa izan da sormen prozesua?

Idaztea bera bulkadazkoa, sormena pausatua eta mastikatua. Irudien bidez sortu ditut ipuinak, irudiak buruan bildu eta gero hitzetara ekarriz.

Zer opa diozu liburu honekin irakurleari?

Irakurleari opa dizkiot ezagutza, gozamena eta, ipuinek horretarako bide ematen dutenez, kritikotasun puntu bat garatzea.

MAIALEN AKIZU Soziologoa

JAVIER SIERRA

Tras el éxito de El maestro del Prado, Javier Sierra (Teruel, 1971) regresa a la pinacoteca madrileña con El plan maestro, donde retoma el misterio de Luis Fovel, un erudito que fascinó al escritor.

El plan maestro parece ser la continuidad natural de El maestro del Prado, con el personaje de Fovel sobrevolando toda la trama.

El doctor Fovel desapareció de manera misteriosa después de los cinco encuentros que tuvimos en el museo del Prado. Dejó unos versos escondidos en un viejo libro, que interpreté como una “pista” para localizarlo, pero entonces no logré descifrarlos. Ahora esos versos se convierten en el punto de partida de una nueva aventura en la que los lectores se adentrarán en un laberinto de obras de arte que aprenderán a ver con otros ojos. La mirada de quien puede atravesar la superficie del arte y descubre lo que oculta su envés.

Parte de la autoficción, pero poco a poco van apareciendo otros elementos: misterio e incluso ciencia-ficción. ¿Ha sido complicado armarlo?

He tenido que romper algunos tabús propios de esos géneros literarios; por eso el resultando es tan intenso. El misterio me ayudó a plantear la trama, pero ha sido una fantasía que llamaría “mitológica” la que me ha empujado a resolverla. No obstante, lo que más me satisface de esta obra es que todo su trasfondo es real: incluso cuando hablo de esos dioses o maestros instructores

PIERRE LEMAITRE UN FUTURO PROMETEDOR

que aparecen en todas las culturas antiguas y a las que nuestros antepasados atribuyeron el conocimiento de la agricultura, la matemática o la astronomía…

Todo el trasfondo de esta novela es real”

Hay también viajes, geográficos y a través del tiempo…

¿Qué puede justificar mejor la persistencia de un mito como el de los maestros instructores en culturas separadas por miles de años entre sí, que una comunidad secreta de “viajeros en el tiempo” que eligen en qué época impartir sus lecciones? Esa idea, como hipótesis de trabajo, me tuvo mucho tiempo dudando cómo presentarla, y al final lo he hecho… con naturalidad, que es como deben hacerse las cosas en una novela.

También lleva implícita una parte de divulgación y una reflexión sobre el significado del arte. Cierto. Hoy valoramos en el arte cosas como su an -

Sigue la apasionante saga de los Pelletier en un peligroso viaje a Praga en plena Guerra Fría

«Arte con mayúsculas.» Le Figaro Littéraire

EL PLAN MAESTRO

Javier Sierra PLANETA

tigüedad, su procedencia o su estética, pero rara vez nos paramos a reflexionar en los motivos que llevaron a su creación. Esa ignorancia es total en manifestaciones como las prehistóricas. Las pinturas parietales rupestres son el gran misterio, y no he querido dejarlas fuera de mi lupa, así que he convertido mi libro en una especie de “gran museo” de la pintura lleno de lecciones ocultas.

¿Qué tienen las pinturas de El Bosco para que le dedique tantas páginas?

El Bosco destila un primitivismo que me hechiza. Su fantasía parece no tener límites y consigue que cada persona que contempla su obra descubra un Bosco diferente. Es un mérito impresionante porque construyó una estética tan onírica que actúa como espejo de nuestro inconsciente.

¿Este es un libro para aficionados al arte o un libro para quien no ha pisado un museo?

¡Para ambos! La novela entrega a los lectores una nueva forma de mirar el arte, que en realidad es tan antigua como éste. Varios de sus protagonistas la llaman “la segunda visión” y se pasan páginas utilizándola, callándola o revelándola.

KAROLINA ALMAGIA

Periodista

HAIZE BELTZA

Amaiur Epherren (1994) bigarren eleberria dugu Haizebeltza(2025) izendaturiko liburua. ProfetenIruzurraren (2021) ondotik, autoreak berak arras aitortu nahi ez badu ere, autofikziotik badauka lanak. Narratzailea, idazlea, nobela beltz bat idazteko xedearekin ibiliko zaigu. Istorioaren erdigunean egonen da, beraz, idazlea, eta inguruan grabitatzen diren pertsonaiek bere bidea argitu edo belztuko dute. Zertaz eta nondik idatzi nahi izan duen galdegin diogu idazle garaztarrari.

Izenburuak ez dion bezala, hau ez da nobela beltz bat. Parodian erori gabe, ironiaz josia dugu idatzia, ordea. Nobela proiektua duen idazle harro, trakets eta loser bat du abiapuntu. Orri xuriaren beldurrez bere ingurumen hurbilekoak iturri bilakatzen dituena. Pertsonaien galaxia osatzen dute Tomas protagonistaren lagun minak, neska lagunak, sorkuntza mentorrak, amanteak eta editoreak. Epherrek azpimarrazten du pertsonaien sormen prozesuaren inpaktua adierazi nahi izan duela protagonistaren ingurumenean. Pertsonaien sistema horrek eramaten gaitu idazlearen intimitate bikoitz batera. Erreferentzia kulturaletan eta hizkeran ”Ekialdetik” idazten duela dio autoreak. Hastapenetik, bere literaturak eta arte erreferentziek zeharkatzen dute testua. Eta pertsonaiek hartuko diete lekukoa literatur erreferentziei, musika giro bat txertatuz lerroen artean, ondoko artisten eraginpean:

Berri Txarrak, Miren Narbaiza edo Willis Drummond. Tomasen egoera ezberdinak arte adierazpide frankok zipriztintzen dituzte, fikzio eta autofikzioaren arteko dantzan. Idazleak hitz erdiz aitortzen du prozesu honek antza duela bere sormen prozesu propioarekin. Nahiz ez zuen irudika tzen sormen partekatu bat bere gorputzean biziko zuenik liburu hau idazterakoan. Preseski, editorearekin hizkuntzari eta erreferentzia kulturalei buruz erabili solasek joan-jin joko bat ekarri dute testuarekin. Musikarien gisara, elkar lanaren harat-honatek idazle sortzaile bakartiaren mitoari uko egin diote.

PAULINE GUELLE Ikerlaria

PUNTO BOBO

Itxaso Martin Zapirain EREIN

HAIZE BELTZA Amaiur Epher TXALAPARTA

Itxaso Martin Zapirain: “Aipatzen ez den horri merezi duen presentzia emateko hitzak oso ongi neurtu nahi izan ditut”

Itxaso Martinek (Donostia, 1981) iazko udazkenean argitaratu zuen Puntobobo, emakumeen sufrimendua, osasun mentala eta familiarteko dinamikak ardatz dituen eleberria. Zer aurkituko du irakurleak eleberri honetan?

Familia bereko eta belaunaldi ezberdinetako lau emakumeren istorio bat. Hasieratik antzemango du irakurleak aipatzen ez den zerbait dagoela, euren bizitza goitik behera aldatu dezakeen eta urtetan gorde duten sekretua. Protagonistek, gizarte matxistaren ondorioak sufrituko dituzte euren larruan, eta puntua izango dute euren bizibide eta salbazio. Kontakizun gordina bezain goxoa da Puntobobo.

Askotan aipatu duzu isiltasunek ere errealitatea eraiki egiten dutela. Nola idazten da isiltasun horretatik?

Isiltasunei eurei testuan presentzia emanez. Hitz egiten ez duenari edota ezin duenari hitzak jartzeak isiltasun horren

atzean dagoen arrazoia deuseztatzen du. “Gizarteratu” egiten dugu neurri handi batean. Horregatik, aipatzen ez den horri merezi duen presentzia emateko hitzak oso ongi neurtu nahi izan ditut, ahalik eta gutxien erabili. Isiltasuna liburura ekarri.

Zeintzuk dira nobelaren berezitasunak?

Oso ezberdinak diren bi kontakizun paralelok osatzen dute eleberria. Ama alaben arteko narratzailerik gabeko elkarrizketa eta tarteka iraganeko kontakizuna, apenas elkarrizketarik gabea eta errealismo magikoak zipriztinduta. Bi kontakizunak pixkanaka joango dira korapilatzen, puntoboboaren antzera.

Zeintzuk izan dira zure erreferentzia literarioak?

Asko dira, batzuetatik gehiago eta beste batzuetatik gutxiago baina batzuk aipatzekotan: Inès Cagnatiren Génie la loca, Jeanne Benameur -en Las Retrasadas eta Aurora Venturini ren Las Primas.

“

Me interesa siempre lo que no se ve, al igual que en las personas: lo que se oculta tras las sonrisas y palabras domesticadas”

MARÍA ORUÑA

En El albatros negro María Oruña vuelve a remover la historia para iluminar relatos arrinconados y descubrir hechos

EL ALBATROS NEGRO

María Oruña PLAZA & JANES

esas asignaturas pendientes de nuestros políticos e instituciones. Y no solo quise destacar a una mujer científica, sino a hombres valerosos que —además de sus propios logros—, con su determinación, supieron apoyar a estas mujeres cuando socialmente no era lo correcto.

Además, nos introduce en la entomología y sus orígenes.

El hecho de que aparezca una entomóloga no es casual:

AIORA URBIETA

Aiora Urbieta Eizagirrek (Zestoa, 1990), egungo sistemak bultzaturiko indibidualismoa eta kontsumitzailearen menpekotasuna gainditzeko gonbidapena eta laguntza eskaintzen digu Geure gorputzean eta etxean burujabe liburuan, geure bizitzen ardura guk geuk hartzeko.

Noiz eta nola hasi zinen liburuko gaiez interesatzen?

Bizitzako etapa guztietan animaliak eta oro har natura maitatu izana gogoan dut: ibai bazterrean txalburuak hartzen ibiltzea, habiak aztertzea, kaleko katuak erreskatatzea… Aurrerago, 15 bat urterekin sendabelarrekin interesatzen hasi nintzen, eta hor mundu bat ireki zitzaidan. Bide horri jarraituz hainbat formakuntza egin nuen.

Familian bazenuen hala ere aurrekari ezezagun bat…

Nire birramona Maria, Egañazpi panderojolearen ama. Ustekabean baserritar batekin hizketan nengoela jakin nuen nire birramona Maria sendabelarretan oso aditua zela, bere hitzetan Aizarnako “meikuba” omen zen. Hori jakin nuenean, nire jakin-minaren muinera iritsi nintzela sentitu nuen, niretzat oso berezia izan da.

Urtaroka antolatu duzu edukia.

Liburuan etxean erabiliko ditugun ohiko produktuen errezeta mordoa dago, eta dena antolatzea lan erraza izaten ez denez, lan horiek aurreratzeko asmotan, urtarotan banatu nuen guztia. Guk etxean ere urtaroka funtzionatzen dugu, izan ere askoz logikoagoa da; garai bakoitzean inguruan ditugun baliabideak aprobetxa-

tzen ditugu, eta zerk inguratzen gaituen jakiteko adi egoten gara.

Eta urtaroz urtaro, lau atal: etxea girotzeko, garbiketa, geure gorputzean eta sukaldean. Are eta errazago izan dadin lanen banaketa. Lehenengo atalean etxea girotzeko produktuen errezetak ikusiko ditugu. Garbiketaren atalean, etxeko garbiketako produktuak aurkituko dituzue. Geure gorputzean atalean, ukendu, oleato, tintura, xaboiak… daude, geure burua zaintzeko produktuak, alegia. Eta sukaldeko atalean, gehienbat kontserba mota desberdinak bildu ditut.

Nabari da praktikoa izan nahi duela liburuak, oso argi idatzia, euskara samurrean… Nik ikastaroak ematen ditut, eta jendeak praktikotasuna behar duela ikusten dut. Teoria potoloetan sartuz gero, jendea askotan desanimatu egiten da. Errezeta errazak modu sinplean azalduta, denok egiteko moduko zerbait dela ikusarazi nahi dut, ez daukala bestelako misteriorik.

AF TR Elkar Historias de Gaza 192x60.pdf 1 31/01/2025 9:39:00

GEURE GORPUTZEAN

ETA ETXEAN BURUJABE

Aiora Urbieta Eizagirre ELKAR

Eta argazki mordo batekin. Argazkiak zoragarriak dira. Alain Martinez Iribarrenek egin ditu eta oso gustura geratu gara emaitzarekin. Nire etxea dago liburuan. Etxean egindako errezetak dira, eta argazkiei itxura barrokoa eman diegu askotan, baserriko sukalde zaharretako iluntasun goxo hori irudikatzeko.

Burujabeago izateko gonbidapena da zure liburua, arlo guztietan.

Hala da, hasiera bat litzateke hau, etxe barruan zer sartu nahi dugun eta sartzen dugunaren kontzientzia hartzea. Horren ondoren erronka potoloagoak har daitezke burujabetzara bidean.

Hala ere, praktikan jartzea taldean eta auzolanean ere egin liteke, ezta?

Nire helburu nagusietako bat sareak sortzea da, lan hauek taldean egitea, alegia. Guk badugu gure auzolan taldea, baina denek ez dute zorte hori. Gizarte kapitalista honetan geroz eta jende gehiago dago baztertuta, eta burujabetza kolektiboan hasteak, auzolana bultzatzeak mugimendu desberdin bat sor dezake. Ni ez naiz politikoa hari horiek mugitzeko, baina argi dut txikitik ere gauza asko alda daitezkeela.

TERESA LARREA Kazetaria

MIREN AMURIZA

Bertsolaria eta idazlea, ahozkotasunean arakatu du Miren Amurizak (Berriz, 1990) bere bigarren eleberrian. Erdarazko espresioz josita dago asmatu duen nerabe kutsuko euskara, izan ere, beharrezkoa egin zaio buruan zuen istorioa kontatzeko.

80ko eta 90eko hamarkadetan jaiotakoek beren nerabezaroa ikusiko dute Pleibak (Susa, 2024) eleberrian: nostalgiarekin eta lotsatuta, beharbada.

Jende askok esan dit euren kontuak ikusi dituztela liburuan eta lotsatxoa ere igarri dutela. Aurkezpenetan esan dut atzerabegirako bat dela, nostalgiatik ere asko duena, baina ez da hori bakarrik: ez da oroitzapen bilketa bat bakarrik. Saiatu naiz begirada kritiko batekin begiratzen atzerantz.

Gazte sentitzen gara, baina gure nerabezaroa jada iragana da.

Lagun batek esaten zidan eta liburuan ere aipatzen da: noiz bukatu ziren gauza hauek eta nola ez ginen konturatu, erlatiboki hain denbora laburrean, zenbat aldatu den dena. Zenbat aldatu diren kaleko dinamikak, lagunartekoak… Motibo askorengatik orrialdea pasatu dugu.

Polly eta Jone dira protagonistak. Bi mundu kontrajarritakoak direla dirudi, nahiz eta biak herri berekoak izan.

Auzo berean bizi dira, baina etxe diferenteetatik datoz. Kontraste horrek bataren eta bestearen izaerari indarra ematen dio. Saiatu naiz bakoitzak estereotipo bakar hori bete ez dezan, biei jartzen B aldea. Polly militante idealaren, ikasle onaren lekuan ikusten dugu, baina atzean badauka zulotxoa. Joneri, aldiz, ematen du ez zaiola gehiegi axola inguruan gertatzen dena. Niretzat inportantea izan da bakoitzaren zirkunstantziak azaltzea: zein familiatatik datorren bata, zein familiatatik bestea, eta nola markatu duen horrek dena: euren izaera, gustua, pentsaera, dena.

Pleibak izenburua hautatu duzu. Hitz horri tiraka jaio zen eleberria ala gero agertu zen? Ia-ia osorik idatzita zegoela atera zen. Gerora eman dizkiot esanahi geruzak. Forma aldetik, esaten den moduan idaztea nahi nuen, liburuaren hariarekin bat datorrelako. Esanahiari dagokionez, berriz, guk umetan gaur bai eta bihar ere bai erabiltzen genuen berba bat zen, jakin barik zer esan nahi zuen.

PLEIBAK

Miren Amuriza SUSA

Liburua beste bat litzateke idazkera konbentzionalagoa hautatu izan bazenu. Gogoa neukan hizkuntzarekin esperimentatzeko eta nerabeen ahozko erregistrotik hurbil egongo zen lengoaia literario bat proposatzeko. Hori nola egin zitekeen jakin gabe hasi nintzen idazten, eta, idatzi ahala, intuizioz joan naiz kriterio bat ezartzen, liburu konkretu honetarako balio duena.

Esango nuke gozatu egin duzula idazten. Horrelako prozesuetan izan ohi den bezala fase guztietatik pasatzen zara. Egia da ondo pasatu dudala, ez bakarrik idazten, bilaketak egiten eta lagunekin komentatzen ere bai. Gero, idazten aritu naizen bitartean, eduki ditut zalantza momentuak, esanez: ari da zerbait gertatzen? Nire kezka eternoa hori izaten da beti. Ezinegona sortzen zidan horrek, baina irakurri ditut nire belaunaldikoen liburuak, batez ere espainiarrak, eta era honetako istorioak topatu ditut. Hortaz, pentsatu nuen haiena balekoa bada hemen ere egon daitekeela zerbait.

ANA ABARISKETA Kazetaria

ÚLTIMOS DÍAS EN EL PUESTO DEL ESTE

Últimos días en el Puesto del Este, de Cristina Fallarás, relata la historia de una mujer a la que todos conocen como La Polaca. Ambientada en un futuro distópico tras un colapso social y ambiental, la novela nos sitúa en una casa aislada donde la protagonista resiste el asedio junto a sus hijos y un pequeño grupo de supervivientes.

Su compañero, llamado el Capitán, decide salir en búsqueda de provisiones mientras la incertidumbre y la desesperación crecen en torno a los pocos que aún quedan con vida. Fuera, el mundo ha sido devastado por los fundamentalistas y los opresores —no sabemos quiénes son, aunque sí sabemos lo que son—, condenándolos a una amenaza constante que rodea la casa mediante gritos, sacrificios y el ominoso arañar de los perros. Mientras espera, La Polaca recuerda un viejo amor que la ayuda a mantenerse con vida a la vez que teje con su voz un relato desgarrador de amor, rabia y muerte, un grito febril que da forma a la lucha por mantener la humanidad en medio del abismo. Con un lenguaje visceral y lleno de fuerza poética, Fallarás crea una metáfora poderosa de los tiempos de crisis, un

reflejo inquietante de la fragilidad de nuestras creencias y convicciones.

Últimos días en el Puesto del Este es más que una novela apocalíptica: se trata de un canto profundamente humano que índice en la resistencia humana y la convivencia entre la esperanza y la pérdida en medio de la devastación. Explorando, hasta el mayor límite, las fortalezas y vulnerabilidades de sus personajes.

Con su característica habilidad para abordar temas controvertidos y su respectiva crítica a las injusticias sociales, Cristina Fallarás ha demostrado ser una de las voces más relevantes en torno a la defensa de la mujer y su resiliencia a lo largo del tiempo y esta obra es un buen ejemplo de ello.

ÚLTIMOS DÍAS EN EL PUESTO DEL ESTE Cristina Fallarás SALTO DE PÁGINA

CUL-DE-SAC

CUL-DE-SAC

Nerea Arrien

ALBERDANIA

Cul-de-saces la primera novela en castellano de Nerea Arrien, prolífica escritora en euskera. En ella, María y Élodie, madre e hija, conviven y se sobreviven, se comunican, pero no muy bien, con silencios, gestos, acciones que hacen que la tensión vaya en aumento.

Las relaciones maternofiliales suelen ser casi siempre complicadas. ¿Cómo definirías la de tu novela? La relación de María y Élodie está marcada con un componente de cesión, de tránsito entre mujeres. Se puede escuchar el ruido de la sangre pasando de una tubería a otra. Sangre que se le acaba a María en los últimos coletazos de su cuarentena, y que moja a su hija Élodie en los comienzos de la adolescencia. La menopausia y la menstruación van de la mano. En esta encrucijada de ciclos vitales, ambas caminan cual líneas paralelas sin llegar a encontrarse, andan, hasta llegar al Cul-de-sac, ese sitio simbólico del final de la calle, donde encuentran un muro que las paraliza.

La maternidad es un hilo que recorre toda la novela: la maternidad presente, las futuras y las que ya no podrán ser. Pero en ningún caso desde una visión buenista, edulcorada del hecho de ser madre.

Las identidades femeninas se edulcoran en silencio, y se tratan con un fuerte carácter comunitario. Sin embargo, no conocemos el lenguaje íntimo de la sangre de boca de nuestras madres, por ejemplo. Ni qué nos pasa cuando no queremos tener hijos, cuando queremos, pero no podemos… En la novela trato de poner palabras a la sangre, escribir con coágulos, nutrir el climaterio semántico de María.

También hay personajes masculinos en tu novela, ausentes algunos (el padre de Élodie), presentes (o semi-presentes) los otros. Aun así, tienen su peso en la trama.

La relación con el padre desaparecido acecha cual sombra, una presencia casi física que parece personificarse de un momento a otro, como con el resto de los hombres, con quienes se palpa la incomprensión y la extrañeza mutua. También a ellos los hacen sangrar, aunque sea neo-noir.

JESUS MARI OLAIZOLA "TXILIKU"

Urte urdin ihesak kaleratu du Jesus Mari Olaizola Txilikuk (Zarautz, 1951), geografia hurbilera eta memoria intimora jotzen duen liburu pertsonal bezain unibertsala, oroimenaren eta fikzioaren artean jolasean dabilena, eleberriaren eta ipuinaren artean saltoka.

Lizardiri hartu diozu izenburua...

Idazleok ingurukoei entzundako hitz ederrenak geureganatzetik bizi bagara, norenak hitz hobeak, herriko poeta handiari lapurtuak baino?

Eta tituluak dioen bezala, oroiminez ari zara? Oroiminez eta memoriaz. Oroimina, joandakoak berriz geure egunerokora ekartzeko, eta memoria, joandakoak kontatuz, moldatuz eta asmatuz, izan ginenak eta gaur garenak onartzeko eta aurrera bidean abiatzeko.

Leku eta garai aski zehatzetara errenditu dituzu istoriook.

Izaerak, bizitzeko erak eta bizitako esperientziek osatzen dute norberaren nortasuna, baina, bestalde, leku, garai eta sentipenek marrazten eta irudikatzen. Liburu honetan lekuak hurbilak dira eta garaiak, berriz, urrunak; non gertatuak diren erraz identifikatzekoak, baina bizitzeko erak, ordea, ia ezabatutako garaietakoak.

Eta hala ere, noiznahi eta nonahikoak direla esan liteke.

Lurrak (eta munduak) egunero ematen du bira ardatzaren inguruan, eta, hala ere, gauzak ez dira asko mudatzen. Denok sentitzen dugu mundua asko aldatu dela gu bizi izan garen bitartean, baina betiko kezkek eta larrialdiek hor diraute, mendeetan zehar. Duela hiruz-

palau mila urte idazle egiptoar batek esan omen zuen dena idatzia zegoela, gai guztiak jorratuak; zer egin? Milaka urte pasaturik ere idazten jarraitzen dugu, lehengo zaharrak berrituz, beharbada.

Ipuin-bilduma ala atalkako nobela da osatu duzuna?

Galdera ona, baina erantzuna zaila. Asmatzen hasita, esan dezaket euskal literaturak Berpizkunde garaian izan ez zuen kontakizunetik nobelarako jauzia irudikatuz egindako nobela dela (nouvelle eta ez roman), edota Leo Perutzen Gauez harrizko zubiaren azpian liburu kuttunari egindako omenaldia. Eta bata, bestea edo biak batera esanda ere, ez nuke gezurrik esango.

URTE URDIN IHESAK

Jesus Mari Olaizola "Txiliku" ELKAR

MARKOS ZAPIAIN

Markos Zapiainek (Irun, 1963) idazle eta politiko donostiarraren pentsamendua landu du Txillardegi hizkuntzalari saiakeran. Azken 75 urteetako euskaldunongan eragin sakonena eduki duen intelektualaren kezka eta ikuspegien azterketa mamitsua.

Noiz izan zenuen lehenengoz Txillardegiren berri?

Txikia nintzenean, Txillardegiren izena airean zebilen, ezkutuko eragile karismatikoaren markarekin. Klandestinitateagatik, giro sekretu eta misteriotsua sortzen zuen haren izena aipatze hutsak. Etxean genuen “Hizkuntza eta pentsakera”, gurasoak Etor-Mensajeroren

EZINEZKOAREN ALDE

Iñigo Martinez Peña ELKAR

Hirugarren saiakera-liburua duzu denbora gutxian: eferbeszentzian dabil zure burua? Inguruak eskatzen eta eskertzen dizula nabari duzu? Ez dut uste eferbeszentzia kontua denik. Saiakerak aurretik irakurritako liburuen eta lagunarteko elkarrizketen fruitu direla pentsatzen dut, aurreko bizipenen ondorio. Baina, egia esan, oso ederra da ingurukoen eskerrak eta iritziak jasotzea. Irakurleek lerro artean pentsatutakoa izaten da aberasgarriena.

harpidedunak baitziren. Zuzenean 1976 inguruan ikusi nuen lehenbizikoz, 12 bat urte neuzkala, Irungo Oargin. Itzuli berria zen 16 urteko erbestealditik eta ESB aurkeztera etorri zen. Aitak eraman gintuen anaia eta biok. Nire lehenbiziko aurkezpen-hitzaldi politikoa izan zen, eta ematen du etologoen inpronta eragin zidala. Handik urte batzuetara, neska-lagunak Txillardegiren jaiotze-data eta ordua oparitu zizkidan, Txillardegik berak paper batean idatzita eta izenpetuta. Opari berean, Fernando Savaterren jaiotze-data eta ordua ere, Savaterrek berak izenpeturik. Astrologoa zen gure amaren lehengusu bat, eta karta astrala behar bezala egiteko ezinbestekoa da jaiotze-ordua.

Orain, berriz, hil zenetik urte batzuk igarota, haren obra aztertu duzu. Espero zenituenak alde batera utzita, zerk harritu zaitu?

Haren jakin-minaren zabalerak, lan egiteko gaitasunak, bustitzeko eskuzabaltasunak eta etengabeko zalantzak. Duda handiak izaten zituen edozein erabaki hartu aurretik; eta, erabakia hartu ondoren ere, behin baino gehiagotan egin zuen atzera. Zabal jasotzen zuen datu eta arrazoi berrien eragina, kanpotik begiratuta batzuetan egoskorra eta tematia zirudien arren.

XX. mendeko joera intelektual nagusien arrago moduko bat dela esango zenuke?

TXILLARDEGI HIZKUNTZALARI

Markos Zapiain ELKAR

Bai: sakonki barneratu zituen erlatibismoa, marxismoa, psikoanalisia, existentzialismoa, estrukturalismoa eta abar, eta bere gisara erabili zituen. Arerioak sortu zizkion horrek, baita elkarren etsai diren joeretan ere.

TERESA LARREA Kazetaria

IÑIGO

MARTINEZ PEÑA

Iñigo Martinez Peña (Gasteiz, 1975) liburu berri batekin dator: Ezinezkoaren alde. Hutsunea egungo bizimoduan, bizitza beste era batera bizitzeko gonbidapena.

Liburu honek, aurrekoen ildotik, gaurkotasun erabatekoa du, ezta? Izan ere, Impossible is nothing leloa hartu eta buelta ematen diozu. Egungo esloganak zalantzan jartzeak maniobrarako tarte gehiago eman diezaguke, bizitza bizigarriago baten alde egiteko. Zentzu horretan, Nothing is impossible oso hedatuta dabilen leloa da: ezinezko guztiak gainditzeko sineste itsu batek bultzatzen gaitu. “Nahi baduzu, egin dezakezu!” Muga oro gainditu behar duen ideolo -

gia horren atzean etengabeko frustrazio bat dago, neke handi bat. Horregatik, ezinezkoa ukatu beharrean, haren alde egiten da liburuan zehar.

Bizitzaren alor askotara zabaltzen duzu hutsunearen laudorioa…

Ezinezkoa hutsuneekin harremandu dut. Dena ez da posible, hutsuneak daude, eta, zorionez, hutsune horiek arnasgune ere badira. Kapitulu bakoitzak hutsune bat zabaldu nahi du: ezagutzan, jabetzan, maitasunean…

Egun modan den estoizismo moduko bat dago gure izate mugatuaren onarpenean, ala beste ildo batetik doa hau?

Egun, estoizismoaren irakurketa gaurkotu bat bultzatzen da enpresa mundutik: esplotazioa eta prekaritatea onartzeko mindfulness moduko bat. Ez da hori liburuaren ildoa; mugak beste era batera pentsatu eta humanizatu nahi izan ditut. Deshazkundearen ildotik, agian?

Buruan ba al duzu beste saiakerarik?

Gustuko dut “saiakera” hitza: saiatzen gara, ez dugu erabat lortzen eta saiatzen gara berriro… Beraz, bai, saiatzen jarraitu nahiko nuke, hutsunez hutsune.

TERESA LARREA Kazetaria

Liburu-dendak etorkizunean

Azken asteotan zeresana eman du Donostian ezaguna den eta ibilbide luze eta aberatsa egin duen Hontza liburu-denda itxiko dela iragarri izanak. Zoritxarrez, azken urteetan askotan eta nahi baino maizago entzundako kontua da, han eta hemen bertakoentzat erreferentzia handikoa izan den liburu-denda ixtera doala. Herri batzuetan, gainera, horrek eragin du herrian zegoen liburu-denda bakarra ixtea, eta gabe geratzea.

Mina eragiten du kulturarekin lotutako edozein ekimen desagertzeak, eta mina egiten du poliki-poliki liburu-dendak ixten doazela ikusteak. Liburu-denda bakoitzaren itxierak kultur mundua pobretzea dakar, kulturaren egoera hauskorra erakusten duen beste adibide bat da, edozein kultur ekimenek aurrera egiteko duen zailtasuna erakusten duena, eta horrek gure ahultasuna erakusten du.

Azken urteetan, hainbat herritako liburu-denden jabeak jubilatzen joan diren neurrian, batzuk itxi egin dira. Zer dago atzean? Gara egunkariari emandako elkarrizketan Jon Tatiegi Hontzako langileak ondo laburbiltzen du: “Era honetako negozio batek ordu asko eskatzen ditu, jakin gabe zer jasoko duzun, eta horregatik da zaila.” Txikikako negozio gehienek pairatzen dute arazo bera.

Edozein dendak funtzionatuko badu, negozioa behar du, eta hilaren bukaeran gastuei aurre egiteko adina izango den zalantzarekin lan egitea oso zaila da, eta etsigarria. Horren ondorio da, neurri handi batean, errelebo falta eta horrek dakar, gehienetan, itxiera.

Gainbehera duela urte batzuk hasi zen, batez ere eskolako testu liburuen salmenta galduz joan zenean. Hezkuntzan testuen doakotasuna aplikatzeko erabilitako formulek eta testuen bertsio digitalen erabilerak ekarri zuen liburu-dendek haien negozioaren parte esanguratsua galtzea, batez ere herrietako liburu-dendetan, kasu askotan, hura baitzen negozioa zabalik izateko aukera ematen zuena. Horrekin batera, ezin alde batera utzi gizartean izan diren aldaketak, eta kultura bizitzeko edo aisialdirako aukera berriak etorri direnean (telefono eta tabletekin pasatzen ditugun orduak, serieak ikusten pasatzen ditugunak…), herritar orok denbora gutxiago du irakurtzeko,

eta horrek ere eragingo du liburu salmentek behera egitea. Diru-sarrerak apaltzearekin batera gastuen hazkundea badator, zaila da horri aurre egitea, eta, ikusten denez, ondorioak larriak dira.

Aurrera begira

Hori horrela izanik ere, ikusi ditugu proiektuak berritzen, liburu-dendak belaunaldiz aldatu eta berrituta aurrera egiten. Liburu-denda berriak ere sortu dira. Beraz, zailtasunak zailtasun, ezin esan liburu-dendak bukatu direnik, ezta gutxiago ere. Liburuak oraindik bidea du egiteko, eta liburuak lekua du gure bizitzan. Azkenaldian egin diren zenbait ikerketaren arabera, gazteen artean liburuak irakurtzeko zaletasunari eusten zaio eta papera dute gustuko literatura irakurtzerakoan.

Beraz, liburuak eta liburu-dendek badute oraindik ere lekua gure gizartean. Nolakoak izango diren biharko liburu-denda horiek eta nola egokituko duten haien negozioa, hori da ondo aztertu beharrekoa. Ez da samurra izango, baina ez da ezinezkoa ere.

Euskal kulturarentzat erreferente ezinbesteko izan dira beti herriz herri zabalik izan diren liburu-dendak, haiek izan baitira erakusleiho nagusienetakoak , liburuari musikari eta edozein kultur emanaldiri begira (zenbait euskal kultur ekimenen informazio zabaldu da haietan? zenbat emanalditarako sarrerak saldu dira? Zenbat…?) Euskal kulturaren etorkizunak sare asko behar ditu, eta tartean liburu-denda sare sendoa. Liburu-dendak kudeatzen ditugun eragileok ez dugu erronka makala etorkizun hori irudikatu eta sortzen. Baina, hau ez da soilik gure afera, Euskal Herriko instituzioek ere pentsatu beharko lukete euskal kulturarentzat estrategikoak diren liburu-dendei eusteko eta haiek berritzeko zer nolako laguntzak bidera daitezkeen.

Eskerrik beroena urtetan egindako lanarengatik, emandako guztiarengatik Hontza liburu-dendakoei eta azken urteotan itxi diren guztiei. Zabalik dauden horiek eta etorriko diren berriek izan dezatela etorkizun oparoa!

MAÑANERAS POR NAVARRA

¿A dónde vamos mañana? Esta es la pregunta que se hacen muchos aficionados a la montaña cuando llega el fin de semana. En el caso de Navarra, el problema no es la escasez de destinos, sino su abundancia. En Mañaneras por Navarra proponemos treinta mañaneras variadas y asequibles, de media jornada. Es una forma de saborear la montaña en pequeñas raciones. En el libro 50 mañaneras por Euskal Herria, editado por Sua Edizioak en 2019, decíamos que la inmensa mayoría de los montañeros vascos practicamos esta afición en nuestra propia casa, porque aquí tenemos muchos y hermosos lugares entre los que elegir. También proponíamos ir a esos destinos en forma de mañaneras, es decir, en excursiones de media jornada que nos permiten disfrutar de la montaña sin necesidad de recorrer grandes distancias ni subir fuertes desniveles. Es lo que buscan muchos montañeros y senderistas: gozar de un buen paseo, pero no acabar baldados.

Esa misma filosofía es la que nos ha guiado a la hora de escribir este libro de mañaneras centrado en Navarra, con treinta propuestas que son desarrolladas con mayor amplitud.

Y la pregunta que nos hemos hecho a la hora de escoger esos treinta destinos ha sido la misma: ¿a dónde vamos? Hay tantos lugares sugestivos que no resulta fácil seleccionar unos pocos. Por eso, el criterio que nos marcamos fue la variedad. Es decir, ofrecer recorridos para poder conocer un poco de lo mucho que tiene Navarra, de su gran diversidad de paisajes y atractivos naturales, históricos y culturales, como cimas, bosques, nacederos, cascadas, arcos de piedra, cuevas, cañones, construcciones megalíticas, poblados vascones, calzadas, senderos históricos, castillos, hórreos, ermitas, valles escondidos, parajes desérticos… Pocos territorios pueden presumir de semejante variedad, así que… ¡aprovechémosla!

MAÑANERAS POR NAVARRA

Iñaki Vigor SUA EDIZIOAK

Somos conscientes de que estas treinta mañaneras no cubren, ni mucho menos, las innumerables opciones que ofrece un territorio de más de 10.000 kilómetros cuadrados. Pero podemos empezar por ellas cuando

nos surja la pregunta ¿a dónde vamos mañana? Con el tiempo, otras mañaneras se sumarán a estas, y, poco a poco, conoceremos mucho mejor nuestra casa. Estas treinta propuestas nos guían por la mayor parte de los valles navarros, desde Belagua y Erronkaribar a Gesalatz y Orbaibar, desde Zaraitzu y Aezkoa a Urraul y Artzibar, y también por Erroibar, Baztan, Xareta, Bortziriak, Leitzaran, Malerreka, Larraun, Sakana, Ergoiena, Esteribar… Desde algunos de esos valles subiremos a

NOBEDADEAK

las sierras más emblemáticas, como Aralar, Urbasa, Andia, Leire o Abodi, y desde otros recorreremos cordales que nos llevarán a lugares tan atractivos como poco conocidos.

Hay un refrán, corto y expresivo, que dice: del viejo, el consejo. Los miembros del grupo Aitonak incluyen en todas sus salidas montañeras información básica sobre los lugares que visitan, bien sea geográfica, histórica, cultural, artística o patrimonial. Y esto es lo que hemos hecho también en este libro: recoger en cada una de las treinta mañaneras información adicional relacionada con el lugar que visitamos, como espacios protegidos, territorios despoblados, parajes vinculados a seres mitológicos, toponimia, construcciones pastoriles, antiguos oficios, enigmáticos torreones, productos silvestres… Se trata de pequeños comentarios que sirven para reflejar el gran acervo cultural que tenemos aquí mismo.

Preparemos la mochila y las botas y salgamos a saborear el territorio navarro en pequeñas pero exquisitas raciones, en forma de mañaneras. Ondo ibili! Tras el fenómeno Indira, llega la nueva serie de SANTIAGO DÍAZ

IÑAKI VIGOR Periodista

CERDANYA. GUÍA DE VIAJE Y RUTAS DE MONTAÑA

Gorka López / Argiñe Areitio SUA EDIZIOAK

Este libro recoge 26 rutas montañeras a otras tantas ermitas. Algunas coronan cimas, como Urregarai, Kizkitza o Mendaur, otras se esconden en cuevas, como Urallaga y San Román, o en frondosos bosques, caso de Burdindogi.

CAMINANDO POR EL HIELO CON LOS PIES DESCALZOS

Carlos Beltrán DESNIVEL

En una habitación de hospital, una bióloga, excursionista de vocación, recibe una larga y emotiva carta de un amigo. Una misiva con la que trata de animarla a que escriba sus recuerdos más emocionantes. Premio Desnivel de literatura.

La Cerdanya es un punto y aparte en los Pirineos, un valle de altura donde el sol tiene un protagonismo destacado gracias a su orientación, y las impresionantes montañas, encadenadas en sierras fotogénicas, lo protegen con delicadeza.

ATLAS DE CARRETERAS ESPAÑA Y PORTUGAL 2025 AAVV MICHELIN

Actualizados anualmente por los cartógrafos de Michelin, los atlas de carreteras y turísticos dan una visión general de las principales carreteras y un nivel de detalle ideal para preparar cada paso de un viaje.

THE

Su asombrosa capacidad para sobrepasar los límites de lo que se creía posible en la escalada ha hecho que Adam Ondra esté considerado hoy día como el mejor escalador de todos los tiempos.

Indonesia combina la majestuosidad de sus paisajes naturales con la riqueza de su herencia cultural y la calidez de su gente. Lonely Planet te lo pone más fácil con mapas detallados, propuestas de itinerarios y consejos prácticos.

Más de 250.000 lectores adictos a sus «thrillers de taquicardia»

www.penguinlibros.com @PenguinLibros

RUTAS MONTAÑERAS A ERMITAS

Alberto Bargos Cucó SUA EDIZIOAK

ADAM ONDRA,

CLIMBER. ESCALADOR SIN LÍMITES

Pietro dal Pra DESNIVEL

INDONESIA 6 (LONELY PLANET) AAVV GEOPLANETA

Haur eta gazte literatura

EURITAN

Idoia Rodriguez Mondragon ELKAR

Euskal Kultur Erakundeak (EKE) eta Elkar fundazioak 2021etik bultzatu duten EKE-Elkar literatura beka irabazi zuen Idoia Rodriguez Mondragon donibandarrak 2023an. Literatur sorkuntza lagundu nahi duen beka horren emaitzak Euritan du izena, gazte baten bizipenen inguruan idatzitako nobela bizi-bizia.

Hamabost urteko Euri da, hain zuzen, Euritan -eko protagonista. Liburuko orrialdeetan barrena neska gazte baten bizipenak, ametsak eta gogoetak aurkituko ditugu, fikziozko eguneroko batean kontatuta. Narrazioa umorez zipriztinduta ageri da. Honela aurkezten du Eurik bere burua: “Euri deitzen naiz, hamabost urte ditut eta irakasleek diote lotsagabea naizela. Nik esango nuke ausarta naizela, sutsuegia, agian. Bizitza arrunta dut; eskola, gurasoak, adiskideak eta gure lehen maitasun-istorioak dira nire

UNA PUERTA EN LA SOMBRA

egunerokoa, egun batean, poltsikoan giltza ezezagun bat agertu zen arte. Eskuetan duzun egunkari hau idazten hasi nintzenean, ez nuen irudikatu ere egin zer norabide hartuko zuen ezustean ikasturteak. Nerabe izatea ez baita beti hain erraza”.

Idoia Rodriguez Mondragon irakaslea da, Euskara eta Letra modernoetan bi CAPES-duna, 2016an États de crise izeneko liburua plazaratu zuen autoedizioan. Baionako besten lehiaketa literarioaren euskarazko saila irabazita dago.

EURITAN

EKE-Elkar beka

EKE-Elkar beka 2021ean abiatu zuten erakunde biek Gazteluma sariaren ordez. Ipar Euskal Herrian euskaraz idazten dutenei zuzenduta dago. Bi urtean behin plazaratzen da eta sei mila euroko laguntza dakar sortzaile berriei sostengua emateko asmoz. Lehenengo irabazlea Adur Larrea izan zen eta, bekaren bidez, Lurbinttoko ohoinak komiki-liburu txalotua kaleratu zuen. Bigarren ediziorako, berriz, nerabeentzako narrazioen generoa hautatu zuten antolatzaileek. Mirentxu Ibargaraik, Mayi Saint Estebenek eta Marie-Andrée Ouretek osatutako epaimahaiak, hain zuzen, Euritan kaleratu berria aukeratu zuen.

YOUNG KIWI

La saga Uno de nosotros está mintiendo se encuentra con Una educación mortal en este thriller de fantasía Dark academia, creado por Scott Reintgen, que sigue a seis adolescentes magos mientras luchan por regresar a casa con vida después de que un hechizo defectuoso los deja varados en el desierto.

Ren Monroe ha pasado cuatro años demostrando que es una de las mejores magas de su generación. Pero las mejores notas en la Universidad de Balmerick no servirán para nada si no logra ser reclutada por una de las casas de Kathor.

Entonces aparece Theo Brood. Si ser rico fuera un pecado, ya estaría de camino al infierno. Después de un fallido truco en una fiesta, el destino hace que sus caminos se crucen en el portal de cera un día antes

de las vacaciones. El castigo de Theo es viajar a casa con los estudiantes becados, algo que no es del agrado de ninguno.

Estalla una pelea y, en el caos, el hechizo del portal falla. Los seis estudiantes son arrancados de la seguridad del campus de la escuela y transportados en medio de la nada. Y uno de ellos llega muerto.

Si alguien puede sacarlos de la implacable naturaleza salvaje con recursos mágicos limitados, es Ren. Ha estado en modo su -

pervivencia toda su vida, pero ninguna magia podría prepararla para la maraña de secretos que el resto del grupo está ocultando, ni para lo que los está persiguiendo a través del oscuro bosque… “Había seis personas en la sala del portal cuando comenzó la pelea. Desenfundaron las varitas, aunque todos sabían que no se debía hacer magia cerca de un portal. Por eso el hechizo salió mal. Por eso terminamos arrastrados en medio de la nada. Uno llegó muerto. Dos nos liamos la noche anterior. Tres crecimos juntos. Cuatro recargamos nuestras varitas con magia. Cinco intentamos volver a casa. Todos tenemos un secreto. ¿Quién de nosotros sobrevivirá?”.

«Y

UNA PUERTA EN LA SOMBRA

Scott Reintgen YOUNG KIWI

AIORA JAKA

Euskarazko itzulpengintzaren “periferian”, berriki jaso du Euskadi Saria Aiora Jakak. Mundu bizigarriago bat sortzeko gakoak eman ditzaketen liburuak itzuli ditu, azken hilabeteotan, Ttarttalorekin: sexuheziketa bilduma, Femina Sapiens labetik atera berria eta datorren hilean argitaratuko den Mutila izatea.

Literatur sisteman zein tokitan daude itzulpenak?

Euskal literatur sisteman nahiko toki periferikoa dute; ez, agian, liburu kopuruari dagokionez, baina bai irakurleei dagokienez. Literatura gutxi irakurtzen da oro har, euskal literatura are gutxiago, eta euskarazko itzulpenak gutxiago. Halere, itzulpenek aukera ematen digute euskaraz idatziko ez liratekeenak ezagutzeko, beste errealitate batzuk irakurtzeko. Gaur egun, gainera, oso kalitate oneko itzulpenak egiten dira. Haur eta gazte literaturaren kasuan, orekatuago dago itzulpenen eta jatorriz euskaraz sortutakoen aldea.

Haur eta gaztetxoentzako lanak itzultzean, zerbaiti erreparatzen diozu bereziki?

Bai, noski. Esaterako, hor daude irudiak. Marrazkien antolaketak baldintzatu egiten du askotan testua. Bestalde, txikienentzako liburuak entzuteko direla pentsatuz idatzi behar dira, maiz gurasoen ahotik entzungo baitute haurrek testua. Ahozkotasuna bilatu behar da, erraz ulertzeko esaldiak sortu...

Zein hizkuntzatatik zaizu erosoen euskarara itzulpena egitea?

Hizkuntzen egiturak zenbat eta antzekoagoak izan, errazagoa izan ohi da itzulpena. Euskararen sintaxia oso desberdina da inguruko hizkuntzenarekin alderatuta, eta hor ibili behar izaten dut esaldiak lekuz aldatzen, bitan zatitzen... Berdin gaztelaniatik, frantsesetik, ingelesetik nahiz alemanetik

Sexu-heziketa bilduma itzuli berri duzu: Hilekoa mundiala da, Semena mundiala da, Alua du izena! eta Zakila du izena!. Zein da bilduma honen ekarpena?

Oso gustura itzuli ditut liburu horiek. Haur eta gaztetxoei modu erraz eta atseginean kontatzen dizkiete gure gorputzaren eta sexualitatearen hainbat eta hainbat kontu, orain gutxi arte tabuak izan direnak eta oraindik ere behar besteko naturaltasunez kontatzen ez direnak. Sexualitatea txiki-txikitatik lantzen hastea

Haur eta gazte literatura

ARGAZKIA:

“ Benetako berdintasuna lortzeko, ezinbestekoa da matxistak eta biolentoak izango ez diren mutilak heztea”

FEMINA SAPIENS

Marta Yustos

Diego Rodriguez Robredo TTARTTALO

oso garrantzitsua iruditzen zait, eta liburu hauek tresna egokiak eskaintzen dituzte horretarako.

Orain arte kontatutakoa zalantzan jartzen du itzuli berri duzun Femina Sapiens-ek. Bai. Izenburutik bertatik, arreta ematen du liburuak, or duan ohartuko bagina bezala orain arte Homo Sapiens —gizon jakintsua— esan izan dugula gizakiaz aritzeko. Liburuak beste begirada bat eskaintzen du, eta lehen planora ekartzen du emakumeek giza eboluzioan izan duten tokia.

Begirada eta mundua aldatzeko, Mutila izatea liburua behar dugu. Feminismoak sekulako lana egin du azken urteetan emakumeek jasaten dituzten indarkeriak ikusarazi eta salatzeko eta emakumeak ahalduntzeko. Baina, bene tako berdintasuna lortzeko, ezinbestekoa da matxistak eta biolentoak izango ez diren mutilak heztea, eta ho rrexetan laguntzen du hain zuzen liburu honek: era kusten du maskulinitate mota asko daudela eta mutila izateko nork bere era bilatu behar duela. Mutilak modu sano batean hezi ezean, ez dugu lortuko gizartea alda tzea.

MIREN ARREGI Kazetaria

Beste urte batez, Elkar Ilustrazio eta Ipuin Lehiaketa abian da. Hamazazpigarren aldiz jarri du martxan elkar Fundazioak, haur eta gazteen artean irakurzaletasuna eta euskararen erabilera bultzatu nahian.

Urteotan milaka haur eta gaztek hartu du parte lehiaketa honetan, kalitate handiko lanak aurkeztuz. Aurten, Alaine Agirrek idatzitako Zer jango du

oiloak? ipuina irakurri eta ilustratu beharko dute txikienek. Gaztetxoek, berriz, Belatz ilustratzaileak sortutako ilustrazioa abiapuntu hartu beharko dute ipuina asmatzeko. Komikiaren atalean, azkenik, gazteek bi aukera izango dituzte: Belatzek hasitako komikiari jarraipena ematea edo komikiak darabilen gaiaren inguruan (piratak) komikia hutsetik sortzea. Parte hartuko duten haur eta gazteentzako sari

ZER JANGO DU OILOAK?

Behin batean bazen oilo bat, eta oilo horrek zituen zazpi arrautza.

Egun osoa pasatzen zuen arrautzen gainean jarrita, arrautzak berotzen.

Egunak pasatzen ziren, eta oiloa gosetuta zegoen, baina ez zuen mugitu nahi, bere zazpi arrautzak berotu eta zaindu behar zituelako.

Halako batean, mugimendu bat igarri zuen bere gorputzaren azpian. Altxatu zen pixka bat, eta ikusi zuen arrautza bat ari zela arrakalatzen, eta gero kraska- tzen, eta arrautza kraskatu hartatik atera zuen burua txita txuri txiki batek.

Txitatxo txuriak begiak erdi-ireki erdi-itxi zi- tuen, eta moko txikia zabaldu zuen, gosetuta, zer jango.

–Txitatxo txikitxoa –esan zuen oiloak–, egon hemen apur baten, eta oraintxe ekarriko di- zut zure jatekotxoa.

ederrez gain, ikastetxeei eskainitako sari bereziak izango ditugu aurten ere. Alde batetik, Laboral Kutxak bi ikasgelarentzat saria emango du; bestetik, Irrien Lagunen Klubak bere aldizkariko harpidetzarekin eta opari sorpresa batekin sarituko du parte-hartzea. Ipuinak, ilustrazioak eta komikiak entregatzeko azken eguna martxoaren 21a izango da.

marrazkia

Ipuin osoa elkar.eus webgunean

komikia

elkar Ilustrazio eta Ipuin lehiaketak haurren eta gazteen artean irakurzaletasuna eta sormena bultzatzea du helburu. Horretarako hiru modalitate antolatu dira, haur eta gazteen adinaren arabera:

elkar Ilustrazio eta Ipuin lehiaketak haurren eta gazteen artean irakurzaletasuna eta sormena bultzatzea du helburu. Horretarako hiru modalitate antolatu dira, haur eta gazteen adinaren arabera:

elkar Ilustrazio eta Ipuin lehiaketak haurren eta gazteen artean irakurzaletasuna eta sormena bultzatzea du helburu. Horretarako hiru modalitate antolatu dira, haur eta gazteen adinaren arabera:

elkar Ilustrazio eta Ipuin lehiaketak haurren eta gazteen artean irakurzaletasuna eta sormena bultzatzea du helburu. Horretarako hiru modalitate antolatu dira, haur eta gazteen adinaren arabera:

elkar Ilustrazio eta Ipuin Lehiaketak haurren eta gazteen artean irakurzaletasuna eta sormena bultzatzea du helburu. Horretarako hiru modalitate antolatu dira, haur eta gazteen adinaren arabera:

IPUINA

IPUINA

IPUINA

ILUSTRAZIOA

ILUSTRAZIOA

ILUSTRAZIOA

IPUINA

ILUSTRATU

ILUSTRATU

ILUSTRATU

ILUSTRATU

Haurrek, eskolako ikasturtearen arabera, hiru maila hauetako batean parte hartzeko aukera izango dute:

Haurrek, eskolako ikasturtearen arabera, hiru maila hauetako batean parte hartzeko aukera izango dute:

Haurrek, eskolako ikasturtearen arabera, hiru maila hauetako batean parte hartzeko aukera izango dute:

Haurrek, eskolako ikasturtearen arabera, hiru maila hauetako batean parte hartzeko aukera izango dute:

A maila ilustrazioa

A maila ilustrazioa

A maila ilustrazioa

A maila ilustrazioa

HH 4 eta HH 5 (edo txikiagoak)

HH 4 eta HH 5 (edo txikiagoak)

HH 4 eta HH 5 (edo txikiagoak)

HH 4 eta HH 5 (edo txikiagoak)

B maila ilustrazioa

B maila ilustrazioa

B maila ilustrazioa

LH 1 eta LH 2

B maila ilustrazioa

LH 1 eta LH 2

LH 1 eta LH 2

LH 1 eta LH 2

C maila ilustrazioa

C maila ilustrazioa

C maila ilustrazioa

C maila ilustrazioa

LH 3 eta LH 4

LH 3 eta LH 4

LH 3 eta LH 4

LH 3 eta LH 4

IPUIN BILAKATU KOMIKIA SORTU

IPUIN BILAKATU KOMIKIA SORTU

ILUSTRAZIOA

IPUIN BILAKATU

IPUIN BILAKATU

Haurrek, eskolako ikasturtearen arabera, bi maila hauetako batean parte hartu ahal izango dute:

KOMIKIA SORTU

KOMIKIA SORTU

Haurrek, eskolako ikasturtearen arabera, bi maila hauetako batean parte hartu ahal izango dute:

Haurrek, eskolako ikasturtearen arabera, bi maila hauetako batean parte hartu ahal izango dute:

Haurrek, eskolako ikasturtearen arabera, bi maila hauetako batean parte hartu ahal izango dute:

D maila ipuinak

Gazteek, eskolako ikasturtearen arabera, maila honetan parte hartu ahal izango dute:

Gazteek, eskolako ikasturtearen arabera, maila honetan parte hartu ahal izango dute:

Gazteek, eskolako ikasturtearen arabera, maila honetan parte hartu ahal izango dute:

Gazteek, eskolako ikasturtearen arabera, maila honetan parte hartu ahal izango dute:

D maila ipuinak

LH 5 eta LH6

D maila ipuinak

LH 5 eta LH6

D maila ipuinak

LH 5 eta LH6

LH 5 eta LH6

F maila

F maila

E maila ipuinak

F maila komiki edo bineta

komiki edo bineta

komiki edo bineta

F maila

komiki edo bineta

DBH 3 eta DBH 4

E maila ipuinak

DBH 3 eta DBH 4

E maila ipuinak

DBH 1 eta DBH 2

DBH 1 eta DBH 2

E maila ipuinak

DBH 1 eta DBH 2

DBH 1 eta DBH 2

DBH 3 eta DBH 4

DBH 3 eta DBH 4

Haurrek Alaine Agirrek idatzitako “Zer jango du oiloak” ipuina ilustratuko dute.

Haurrek Alaine Agirrek idatzitako “Zer jango du oiloak” ipuina ilustratuko dute.

Haurrek Alaine Agirrek idatzitako “Zer jango du oiloak” ipuina ilustratuko dute.

Haurrek Alaine Agirrek idatzitako “Zer jango du oiloak” ipuina ilustratuko dute.

Belatz-ek egindako ilustrazioarekin ipuin bat osatuko dute, euskaraz. Lan guztiak ordenagailuz eta orrialde bakarrean idatzita aurkeztuko dute. Ez dira orrialde bat baino gehiagotan aurkeztutako lanak onartuko.

Belatz-ek egindako ilustrazioarekin ipuin bat osatuko dute, euskaraz. Lan guztiak ordenagailuz eta orrialde bakarrean idatzita aurkeztuko dute. Ez dira orrialde bat baino gehiagotan aurkeztutako lanak onartuko.

Belatz-ek egindako ilustrazioarekin ipuin bat osatuko dute, euskaraz. Lan guztiak ordenagailuz eta orrialde bakarrean idatzita aurkeztuko dute. Ez dira orrialde bat baino gehiagotan aurkeztutako lanak onartuko.

Belatz-ek egindako ilustrazioarekin ipuin bat osatuko dute, euskaraz. Lan guztiak ordenagailuz eta orrialde bakarrean idatzita aurkeztuko dute. Ez dira orrialde bat baino gehiagotan aurkeztutako lanak onartuko.

Eman jarraipena Belatz-ek hasitako komikiari edo beronen gaia mantenduz (piratak) sortu komikia hasieratik.

Eman jarraipena Belatz-ek hasitako komikiari edo beronen gaia mantenduz (piratak) sortu komikia hasieratik.

Eman jarraipena Belatz-ek hasitako komikiari edo beronen gaia mantenduz (piratak) sortu komikia hasieratik.

Eman jarraipena Belatz-ek hasitako komikiari edo beronen gaia mantenduz (piratak) sortu komikia hasieratik.

Martxoaren 21era arteko epea duzu lanak bidaltzeko. PARTE HARTU!

Martxoaren 21era arteko epea duzu lanak bidaltzeko. PARTE HARTU!

Martxoaren 21era arteko epea duzu lanak bidaltzeko. PARTE HARTU!

Martxoaren 21era arteko epea duzu lanak bidaltzeko. PARTE HARTU!

Oinarriak zehatzago eta landu behar diren ilustrazioa eta ipuina: https://postdata.elkar.eus/ilustrazio_eta_ipuin_lehiaketa/

Oinarriak zehatzago eta landu behar diren ilustrazioa eta ipuina: https://postdata.elkar.eus/ilustrazio_eta_ipuin_lehiaketa/

Oinarriak zehatzago eta landu behar diren ilustrazioa eta ipuina: https://postdata.elkar.eus/ilustrazio_eta_ipuin_lehiaketa/

Oinarriak zehatzago eta landu behar diren ilustrazioa eta ipuina: https://postdata.elkar.eus/ilustrazio_eta_ipuin_lehiaketa/

SARIAK

SARIAK

SARIAK

Ilustrazioa egiten dutenen artean, maila bakoitzeko (A, B eta C mailak):

Ilustrazioa egiten dutenen artean, maila bakoitzeko (A, B eta C mailak):

Ilustrazioa egiten dutenen artean, maila bakoitzeko (A, B eta C mailak):

Ilustrazioa egiten dutenen artean, maila bakoitzeko (A, B eta C mailak):

1. Saria

1. Saria

1. Saria

1. Saria

Jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (70€)

Jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (70€)

Jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (70€)

Jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (70€)

2. Saria

2. Saria

2. Saria

2. Saria

Jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (60€)

Jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (60€)

Jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (60€)

Jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (60€)

Ipuina egiten dutenen artean, maila bakoitzeko (D eta E mailak):

Ipuina egiten dutenen artean, maila bakoitzeko (D eta E mailak):

Ipuina egiten dutenen artean, maila bakoitzeko (D eta E mailak):

Ipuina egiten dutenen artean, maila bakoitzeko (D eta E mailak):

1. Saria

1. Saria

1. Saria

Komikia egiten dutenen artean (F maila):

Komikia egiten dutenen artean (F maila):

Komikia egiten dutenen artean (F maila):

Komikia egiten dutenen artean (F maila):

1. Saria Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (100€)

Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (100€)

Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (100€)

Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (100€)

2. Saria

2. Saria

2. Saria

Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (80€)

1. Saria Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (100€)

1. Saria Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (100€)

1. Saria Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (100€)

1. Saria Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (100€)

2. Saria

2. Saria Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (80€)

Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (80€)

Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (80€)

IKASTETXEENTZAKO SARI BEREZIAK

IKASTETXEENTZAKO SARI BEREZIAK

IKASTETXEENTZAKO SARI BEREZIAK

2. Saria

2. Saria

Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (80€)

2. Saria Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (80€)

Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (80€)

Tablet bat, jolas hezitzaile sorta ederra eta opari txartela (80€)

SARIAK

¿PUEDO MIRAR TU REGALO?

Guido Van Genechten SM

INAUTERIAK

Anita Bijsterbosch TTARTTALO

URTE OSOKO ARDURA

Leo Lionni PAMIELA/KALANDRAKA

Leo Lionniren fabula berri bat urteko hilabeteekin, urtaroekin eta naturaren zaintzarekin trebatzeko.

GATITA RITA. ¡SOY ASTRONAUTA!

Grace Habib TIMUN MAS

LEHEN

Edward Underwood TTARTTALO

Ukuilua, aterkia, hostoa, barraskiloa, katiuska, zebra, bizikleta… Liburu honetako irudiei begiratuz eta leihatilak altxatuz, txikienak modu dibertigarrian jabetuko dira lehen hitzez. +3

Un divertido libro para que los niños descubran qué se esconde detrás de cada solapa a la vez que desarrollan la psicomotricidad fina y enriquecen su vocabulario.

OSITO TITO. ¡DISFRÁZAME!

Benji Davies TIMUN MAS

Inauteri-giroko liburu alai eta interaktibo honetan, haurrek mozorrotzen lagundu beharko diete pertsonaiei, eta horren arabera jarraituko dute istorioaren haria.

¿De qué vas a vestir a Osito Tito? ¡Diviértete combinando las solapas!

HARKAITZ ERRALDOIA

Pello Añorga DENONARTEAN

HEGAN EGIN

NAHI DUT

Maitane Unanue DENONARTEAN

Guraso izateko nahia ez da nahiko batzuetan. Umeak izateko arazoak izan dituen bikote baten haurra da Enara. Amets bakarra du: hegan egitea. Baina txaketa pisutsuak ez dio uzten. Lortuko ote du?

Zuhaitz guztiak suntsitu omen zituzten han, aldapan, paraje ederrean, herriaren gainaldean. Harkaitz handi bat izan ezik.

MAGICORNIA. LA BRÚJULA

MÁGICA

Ana Punset MONTENA

A Gatita Rita le encanta jugar y tiene un baúl de disfraces lleno de sorpresas. ¡Hoy ha decidido que quiere ser astronauta!

EL CASO DEL ROBO DEL DINOSAURIO

Barry Timms EDELVIVES

Llega a Animalópolis una exposición de las que dejan huella. El Gran Museo desvelará el mayor esqueleto de T. Rex jamás encontrado. Pero ¡alguien ha robado sus huesos!

LILY ETA

DUDU-MUNSTROA

Mic / Val HARRIET

Festa handia antolatu du Pinttok bere urtebetetze-eguna ospatzeko. DJ aritzen denean, giro bikaina sortzen du dantzatzeko pistan! Denetik jartzen du: musika elektronikoa, reggaea, rock-and-rolla… eta baladak!

izugarria

ETXE IZUGARRIA

Meritxell Martí MEZULARI

Etxe izugarri baten bila ari zara? Kanpoaldean trumoiak entzutzen diren bitartean sutondoan beldurrezko istorioak irakurtzeko leku bila? Banpiroa, sorgina edo momia bazara, sartu loezinaren etxean.

Bienvenidos a Magicornia, ¡el bazar de las cosas asombrosas! ¡Acompaña a Lucas, el primo de Claudia, en sus aventuras repletas de magia por Unicornia!

Oin-usaina? Ez kezkatu. Munstro txoro eta dibertigarriena zure ohe azpian ezkutatuta egon daiteke.

JESSIKA LIKATSU BETI BAKETSU Sally Rippin MEZULARI

Jessika eskola osoa uzten ari da muki likatsu bat bezala, ...eta desegiten ari da bero honekin!...

100 HITZAK

DJ PINTTO Magali Le Huche TTARTTALO

BELDURRA POLTSIKOAN

Miriam Tirado CARAMBUCO

Beldurraren maitagarriak min hartu du, eta orain sumendien maitagarriak lagundu beharko dio Joeli beldurra gainditzen. Sumendien maitagarriak bere beldur propioari aurre egin beharko dio.

MURDLE JUNIOR 1.

CASOS CURIOSOS

G.T. Karber ALFAGUARA

GREG 16. MARKATIK FUERAKOA

Jeff Kinney ALBERDANIA

Egun batean institutuko kirol-lehiaketetan tamalgarri jardun ondoren, Gregek erabaki zuen bertan behera uztea ofizialki bere atleta ibilbidea. Baina, gogoz kontra, onartu zuen saskibaloian izena emateko amaren iradokizuna.

El fenómeno Murdle que ha conquistado a los adultos, ahora para un público más joven. Deja lo que estés haciendo. ¡Hay misterios que resolver! Acompaña a nuestros cuatro aspirantes a detectives a investigar sus casos.

LILY Y LAS CRIATURAS DE LA NOCHE

Nick Lake BLACKIE BOOKS

Sientes rabia porque tienes que ir al hospital y echas de menos tu vida de antes. Crees que el nuevo bebé te sustituirá. Te sientes culpable porque les dijiste a tus padres que no los querías ver nunca más.

SARA-LI. NON ZAUDE, MAYLIN?

Julio Santos XARPA BOOKS

ANNA KADABRA 10. SIRENEN DEIA Pedro Mañas TRAVEL BUG

Anna eta haren lagun magikoak Ekaitzen itsasargira doaz, ongi merezitako atsedenaz gozatzera. Baina atseden hartzea ez da erraza, batez ere Ninok galdutako neskatila misteriotsu bat ekartzen duenean…

Kaixo, nire izena Sara-Li da, eta botere magikoak ditut. Liburutegian atseden hartzen ari nintzela, liburu bat aurkitu nuen. Barruan, ohar bitxi bat, eskuz idatzita, galdera batekin: Non zaude, Maylin?

ZARPIEL

Antton Kazabon ELKAR

Paul ikastolako musika-irakaslea egun batetik bestera kale kantoi batean lurrean eserita agertuko da, gitarra jo eta kantuan, eskean. Herri txikiko bizilagunak hain zarpail jantzita ikustean, Zarpiel deitzen hasiko dira.

LA CHICA NUEVA

Cassandra Calin

MAEVA YOUNG

BESTE EGUN NEKAGARRI BAT Begoña Yubero EREIN

Sator txiki bat da Xatur, lagunekin jolasten pozik bizi dena, baina eskola zaila egiten zaio. Irtetean, nahiago du dibertitzen jarraitu etxera itzuli baino; han, adopzio-ama, untxia, zain izango du.

Lia y su familia están a punto de cruzar el Atlántico dejando atrás familiares, amigos y su país. Lia está triste y, además, le llega su primera regla. Ahora todo es diferente: su hogar, su idioma y su cuerpo.

AUTISMOA ETA BIOK

Oihan Iriarte

TXALAPARTA

Lehen aldia da autismoa duen egile batek autismoa zer den euskaraz azaltzen eta irudiztatzen duena. Bere bizipenak bilduz, autismoa ezagutzeko eta autismoa duten pertsonekin harremanetan jartzeko ate bat zabaldu du.

ZURRIOLA BEACH HOSTEL

Lur Gallastegi ELKAR

Zurriola Beach Hostel ostatua izango da duela mende bateko bi familien bizipenen agertokia eta haien ondorengo gazte batzuen ataka zailen eszenatokia, bukaeraraino eusten dion trama korapilatsuan nahasita.

EN ALGÚN LUGAR

DEL MAR AZUL

TJ Klune

CROSSBOOKS

Arthur Parnassus es feliz con la vida que construyó sobre las cenizas de su pasado. Es el director de un orfanato en una peculiar y remota isla. Está acompañado por el amor de su vida, Linus Baker.

NOBEDADEAK liburuak

LEHERTU BAINO

LEHEN

Iñaki Irasizabal ELKAR

Erik eta Aiora bikote gazteak, oro har ondo konpontzen dena, baditu tentsiogune batzuk ere. Harremana onbideratzeko estrategia bat pentsatuko du Erikek, baina gauzak okertu egingo dira.

SIMULAKRO BAT

Leire Ugadi ELKAR

AHAZTUTAKO

AMETSA

H.P. Lovecraft

Oihane Amantegi

DRACO SOMNIUM

BORRERO TXIKI BAT

Xabier Mendiguren

Elizegi ELKAR

Zer sentitzen du Intxaurrondoko kuartelean bizi den haur batek? Nola pentsatzen du 80ko hamarkadan Guardia Zibilaren kaserna izugarri hartan hazitako gazte batek? Beldur ote da gauetan? Jabetzen ote da beretarrek eragiten duten beldurraz?

Lovecraftek 1927ko azaroaren 3ko gutun batan kontatu zuen Pompelotik hurbil izan zuen amesgaiztoa. Bere ametsean, erromatar bat zen eta Pirinioetako jendeari aurre egin behar izan zien. Liburu hau gutun horren adaptazioa da.

Leire Ugadi Bilbon bizi den idazle urduñarrak bere lehenengo liburua kaleratu du. Arestiren tradizioko poesia dakar, estilo zuzenekoa eta edukiz betea, baina XXI. mendeko sentsibilitatez ondua.

ODISEA

Homero

BALEA ZURIA

HAIZEA JOSTEN

Mikel Zubeldia BETA

Lagunartean, Felix hogei urte lehenago Babiloniara egindako bidaiaz oroitu da. Bere bizitza aldatu zuen pasadizo hartaz baliatuz azal aldaketez, amodio galduez eta laguntasunaz jardungo da eleberri honetan.

Odisearekin Homerok epikaren gaiak berritu zituen, gudu eta heriotza heroikoetan zentratzeari utzi, eta bidaia eta abenturak kontatzeari lotu zitzaion. Itzulera baten istorioa ere bada Odisea, eta nortasunen kontakizuna.

OLATUAK SUTZEN

DIRENEAN

Haritz Larrañaga

TXALAPARTA

Etxe berera urte bateko aldearekin sortu arren, liburuko protagonista diren bi anaiek oso bizimolde diferentea hautatu dute: batak, surfa; besteak, borroka armatua.

Arturoren uhartea eleberri ahaztezina da, irakurlea murgilarazten du Arturo izeneko nerabe baten bizitzan eta emozioen esnatzean bidaia batean bezala.

PROFILAK (MUGETAN BARRENA)

Amaia Iturbide EREIN

"Profil" hitz polisemikoa albotik ikusitako gorputzaz edota pertsona zein pertsonaia baten ezaugarriez aritzeaz gain, arte, teknologia eta geometriari, gizarte zein hizkuntza gaiei lotuta dago.

ARIADNAREN

HARIA

Beatriz Fernandez SUSA

Hizkuntza labirinto bat da, nahas-mahasa, eta bideari ekiten zaion bakoitzean, ez dago jakiterik irteerara eramango ote gaituen. Labirintora garamatzaten galderak sexuari eta generoari buruzkoak direnean, gainera, arriskutsu bihurtzen da.

«Paolo Cognetti crea espléndidos himnos a la montaña y a sus gentes».

Le Monde

MANUEL VAZQUEZ MONTALBAN

Manuel Vazquez Montalban MPK-SUSA

Manuel Vazquez Montalbanen poesia ezezagun samarra da haren nobelen, saiakeren eta kazetaritza lanen aldean. Eta hala ere berak poetatzat zuen bere burua ororen gainetik.

GERNIKA BATAILOIA. ASKATASUNAREN AMETSA

Franck Dolosor Haltza PAMIELA

Gernikako bonbardaketa izan eta zortzi urte geroago Frantzia askatzen laguntzen agertu zen Gernika: Gernika Batailoia, hain zuzen, Agirre lehendakariaren ametsa. Euskal Herria bezala, euskal brigada ere zutik zegoen.

EUSKAL HERRIA UNDERGROUND

Mikel Urkixo BETA

Liburu honek hamalau protagonistaren testigantzak biltzen ditu. Musika elektroniko bazterreko eta autentikoenak gure herrian zer bide egin zuen ulertu edo ezagutu nahi duenarentzat, ezinbestekoa.

CHANGE THE WORLD 2

Yuya Kanzaki HARRIET liburuak

Erabat kontrakoak diren bi gaztek bizitzak trukatzen dituzten thriller soziala. Thriller bizia, tentsioz betea eta etengabe argudio-biraketa harrigarriak egiten dituena.

ANJEL LERTXUNDI: IDAZLEA ETA OBRA Batzuk

Mende erditik gorako ibilbide oparoa egin du Anjel Lertxundik (Orio, 1948) literaturan. Eta literaturan egindako lanari beste kultur esparru askotan egindakoa gehitu behar zaio prentsan eta zineman, besteak beste.

MENDIAK OGIBIDE

Bingen Amadoz DAKIT

BUZTAN ETA GUZTI 1

Mizu Sahara HARRIET

Euskarazko lehen Shojo-manga (batez ere emakumeei zuzendua). Istorio samur eta kostunbrista bat, norberaren zein besteen ezberdintasunak onartzeari buruzko mezu positibo indartsu batekin.

EUSKAL IZARRA BETI PIZTURIK

Joseba Aurkenerena DAKIT

CORTO MALTESE. ITSASO GAZIAREN BALADA BAT

Hugo Pratt ASTIBERRI

Lehen Mundu Gerra lehertzear dela, Rasputin pirataren katamaranak naufrago bat jaso du, bestela ezinbestez hilko zena: baten batek hankak eta eskuak lotu dizkio baltsa bati, eta jitoan dabil Ozeano Bareko olatuetan.

Folklorizaziora, desagerpenera eraman nahi gaituzte batzuek eta besteek. Anartean, euskaldunok bizirik jarraitzen dugu, euskara dugu ezpainetan, eta Euskal Herria maite dugu, gure ama bakarra baita.

Herrimina arrastaka daramaten gizon-emakumeak. Gertukoak, etxea, paisaia ezagunera inoiz itzuliko ote den zalantza gorrian bizi. Mundu berri batera egokitu beharra. Aurrean lainoa. Eskuetan eskaxia. Bihotzean kezka.

IDAZKETA LABANA BAT DA

Annie Ernaux KATAKRAK

Urtebetez, 2001 eta 2002an, Frédéric-Yves Jeannet idazleak gogoetak eta galderak bidali zizkion Annie Ernaux-i. Erantzunetan, Ernauxek, literaturaz, gizarteaz eta idazketaz egin zuen gogoeta.

AMERIKAREN ARRAKALAK

Mikel Reparaz ALBERDANIA

Mikel Reparaz kazetariak 2020an kaleratu zuen Las grietas de América landa-ikerketa zorrotza, eta Euskadi Saria eman zioten. Liburu haren bertsioa prestatu du orain, azken urteotako gertakizun garrantzitsuenak gehituz.

AMAIERATIK HASI

Naia Torrealdai TXALAPARTA

Feminismoen egungo gatazka eta erronka nagusiak biltzen ditu liburu honek.

NOVEDADES libros

LOS OJOS DE BRUNA

Inma Chacón CONTRALUZ

La hacienda de la Cumbre está marcada por la tragedia. Años atrás, el vizconde de Altaslomas perdió a su mujer en un incendio. Ahora, una noche de diciembre de 1870, un grito desgarrador vuelve a acabar con la paz.

EN EL AMOR Y EN LA GUERRA (LA CATEDRAL DEL MAR 3)

Ildefonso Falcones GRIJALBO/DARGAUD

1442. Arnau Estanyol, nieto del protagonista de La catedral del mar, sirve con fervor al rey de Aragón en Nápoles cuando los enemigos de la familia irrumpen en su palacio y atacan a su hijastra, con consecuencias devastadoras para todos.

EL LIBRO DE LAS HERMANAS

Amélie Nothomb ANAGRAMA

LA VETERINARIA. TIEMPO DE CORAJE

Sarah Lark BEDICIONES

El cautivador broche final de una gran saga familiar. A través de décadas y continentes se desarrolla una maravillosa historia de amor, de amistad y de mujeres que rompen barreras.

Tristane, hija de unos padres atrapados en la burbuja de una pasión mutua en la que no hay espacio para ella, lleva una vida vacía de amor. Su existencia solo se ilumina cuando su hermana pequeña, Laetitia, llega al mundo.

UNA HERENCIA SALVAJE

Megan Maxwell ESENCIA

ESCALERA INTERIOR

Almudena Grandes TUSQUETS

SER FELIZ ES FÁCIL

Borja Vilaseca JAVIER VERGARA

MORIR DOS VECES

Susana Rodriguez Lezaun HARPER COLLINS

Un thriller cargado de adrenalina, poderoso y original, que arrastrará al lector a una aventura peligrosa y excitante de la que no podrá salir indemne.

Ser feliz es fácil… Lo difícil es ponerlo en práctica. Este provocador libro combina la sabiduría de filosofías orientales ancestrales con los últimos descubrimientos en el ámbito de la neurociencia.

El libro que faltaba de Almudena Grandes. Escalera interior es el murmullo de los patios de luces que recogen olores de guisos, ruidos de cacharros, risas, confidencias susurradas, el murmullo que recoge nuestra rutina.

Amanda McRae, la hija pequeña de Duncan y Megan, es una joven apasionada y de fuerte carácter. Desde siempre ha soñado con unos misteriosos ojos grises que cree que pertenecen al hombre de su vida.

LAS MARAVILLAS DE LA TIENDA DE CHEONGPA-DONG

Kim Ho Yeon DUOMO

Precedida por su extraordinario éxito internacional y con más de dos millones de ejemplares vendidos en Corea, esta es una novela sobre las segundas oportunidades que nos cautiva con su optimismo y esperanza.

LA SAGA DE LOS LONGEVOS 2. LOS HIJOS DE ADÁN

Eva García Sáenz de Urturi PLANETA

La inesperada vuelta del hijo de Iago del Castillo, a quien creyó muerto en la batalla de Kinsale, alterará la tranquila vida que había conseguido construir en Santander. Gunnarr ha regresado para ejecutar la venganza.

EL CASO DEL LIBRERO ERIK

LANGE

Petra Johann NEWTON COMPTON

LOS SECRETOS DE LA PAPELERÍA SHIHODO

Kenji Ueda SALAMANDRA

Un tributo exquisito al arte de la caligrafía y el poder de la correspondencia. Cinco historias alrededor de una encantadora papelería en Tokio.

UNA DAMA DESCONOCIDA

Carlos del Amor ESPASA

Carlos de Amor emprende en esta novela la búsqueda de dos personajes especialmente esquivos. Y hace al lector partícipe y, sobre todo, cómplice de un empeño que tiene mucho de quijotesco.

Después de un suceso traumático, Erik Lange decide rehacer su vida en Neukirchen, donde se pone al frente de una librería. Todo vuelve a su cauce hasta que un episodio siniestro lo pone de nuevo contra las cuerdas.

MARIANO SÁEZ MORILLA (1895-1937). PROCLAMADOR DE LA SEGUNDA REPÚBLICA EN PAMPLONA

Eduardo Mtz. Lacabe PAMIELA

Febrero de 1937. La Junta de Guerra Central Carlista de Guerra de Navarra es informada de que una importante persona se halla detenida en Ávila. Dos carlistas parten en coche para traer de vuelta a Mariano Sáez Morilla.

EXTRAÑOS

Taichi Yamada

AMOK

Hideo es un guionista de televisión que quedó huérfano a los doce años. Recientemente divorciado, se vuelca en su trabajo y vive una vida mundana, previsible y solitaria.

EL PROFESOR DE AUSCHWITZ

Wendy Holden NEWTON COMPTON

Producto de una nvestigación diligente y extraída de archivos y testimonios de sobrevivientes, la historiadora y biógrafa Wendy Holden cuenta la inspiradora y edificante historia real de Fredy Hirsch: el maestro del campo de concentración de Auschwitz.

MAURO

Mikel Guerendiain LOS ACIERTOS

En 1938 ochocientos presos se fugaron del penal de San Cristóbal. Durante días, los montes del norte de Navarra vivieron una cacería en la que se vieron envueltos los fugitivos, sus perseguidores y los habitantes de la zona.

EL SUEÑO DE ESCILA

Alfredo Álamo OBSCURA

La nave Escila alberga pasajeros criogenizados a quienes prometieron una nueva vida en un planeta lejano. Cuando un software corrupto infecta la nave, la misión de salvar a los pasajeros recae en un insólito grupo de tripulantes.

EL NEGOCIO. SOLO DEBES PASAR DESAPERCIBIDO

Susana Jódar MAEVA

Marcos es basurero y recibe sobres con dinero con un requisito: hacer la vista gorda en ciertas recogidas. Él sospecha que se trata de cadáveres y, por eso, cuando una noche estacionan frente al portal de su exnovia, no puede evitar entrar en pánico.

EL NIÑO EN LA CIUDAD

Colin Ward KATAKRAK

CONTRA EL ARTÍCULO ROJO

Isabel Lizarraga EUNATE

En 1927 los asesinatos de mujeres por sus parejas solían quedar impunes gracias al artículo 438 del Código Penal. Dos abogadas, Clara Campoamor y Matilde Huici, protagonizaron una campaña para eliminar ese artículo.

GERNIKA, DÍA DE MERCADO

Urko Mantzizidor ALBERDANIA

María Viqueira KIWI

A Hailey Bedford le está costando mucho terminar de escribir su trilogía. Por eso, cuando su hermano Luke le propone retirarse a un pueblo perdido, acepta de inmediato.

La historia de una familia que sufre el bombardeo de Gernika y la represión franquista. Una novela que combina una historia del pasado con una sorprendente intriga criminal en la Euskadi de los años ochenta.

La ciudad está en disputa. El espacio público, la vivienda o el turismo son algunos de los conflictos. Sin embargo, hay un estrato casi invisibilizado que Colin Ward coloca encima de la mesa: el lugar de las niñas y los niños.

LOS SOLDADOS QUE DESAFÍOSVOLVERÁN. DE POSGUERRA

Borja D. Kiza TXALAPARTA

Borja D. Kiza nos guía en un viaje a través de las cicatrices de varios conflictos, pero especialmente del que llevó a la desintegración de Yugoslavia, para conectarlo con el que hoy enfrenta a Ucrania y Rusia.

LA CASA VERDE

Andoni Agirrezabala EREIN

Andoni Agirrezabala nos sumerge en un thriller de misterio ambientado en un pequeño pueblo marcado por el silencio y el miedo. La historia parte del alguacil, que decide esclarecer lo que ocurrió en 2005 en la Casa Verde.

TIEMPO DE HORTENSIAS

Eduardo Escobar PAMIELA

Fran, un niño navarro que llega a Donostia en 1962, sufre algunos problemas de adaptación, pero se integra en el entorno. En su juventud se convierte en testigo de sucesos que condicionarán su vida y la de sus amigos.

Sólo necesitas 7 M2 para conocer al gran maestro de la novela negra. El desenlace de la serie, el mejor Jussi Adler-Olsen.

BAJO LA LLUVIA DE HARPER SPRINGS

NOBEDADEAK musika

IRRIKITAN

Kilimak

BAGA BIGA

Lan berri honetan Hernaniko taldeak zortzi doinu bildu ditu, Kubari begira hainbat fusio musikalari lekua eginez: merengea, rumba, urban, latin pop...

BENITO LERTXUNDI ( 2 CD) GERNIKA

KONTZERTUAN

Benito Lertxundi

KANTAITA ENEA

2023ko azaroan Gernikan emandako kontzertua dakar cd bikoitz honek. Gau hartan izandako giro aparta jaso da, non entzuleen eta musikarien artean txinparta ederra piztu zen, 60 urtez oholtza gainean egindako ibilbidearen adierazgarri.

ZULOA (LP BLANCO)

Merina Gris

GRAN SOL

Atmosfera eder eta goibel bat, bihozmina eragiten digunari zein salbatuko gaituen horri eusteko hamar katebegi. Donostiako taldearen hirugarren diskoak zuloa dauka protagonista, bere zazpi esanahiei begira jarrita.

NOLA ALDATU

GARA?

Eider

BAGA BIGA

Bere zortzi abestietan, euskal artistak bere eraldaketa markatzen duten aldaketak eta emozioak esploratzen ditu, beti definitu izan duen argi eta iluntasun nahasketa jarkiezin horri eutsiz.

XX5

Kaotiko

MALDITO RECORDS

Kaotiko celebra su veinticinco aniversario con 25 temas regrabados y revisitados de nuevo en estudio y para rememorar toda su dilatada trayectoria, marcada por la entrega, el compromiso y, cómo no, los himnos que los han marcado a fuego.

ZAINAK EMAN

Olatz Salvador BALAUNKA

Zainak Eman Olatz Salvadorren hirugarren diskoa da. Albuma hamar kantuz osatuta dago, eta horien artean bi kolaborazio aurkitu daitezke, Izaro eta Alba Morenarekin hain zuzen ere.

ROBOT SALVAJE

Esta épica aventura nos descubre el viaje de una robot que ha naufragado en una isla deshabitada y deberá aprender a adaptarse al duro entorno.

FERNANDO

HEMEN EZ DA EZER

ALDATZEN

Leihotikan

TXORIMALO RECORDS

Iruñeko taldeak 1998an Gor diskoetxearekin grabatu zuen Hemen ez da ezer aldatzen kaleratu berri du bere zigiluarekin. Haien ibilbideko bigarren diskoa izan zen, hamalau kantu punk-rockaren bidetik abiada bizian.

J Martinaren bigarren lana gazte bezala bizitzea tokatu zaien krisialdi garai nahasiari estuki lotutako egoerek eta ideiek definitu dute: malenkonia, haserrea, etsipena, baina baita esperantza, argia eta borrokarako grina ere.

Harto de que el Ayuntamiento diga que el transporte público no puede llegar a Torre Baró porque las calles son estrechas e inseguras, Manolo Vital, conductor de autobús, se propone demostrar que las autoridades se equivocan.

NEGU GORRI

J Martina

BALAUNKA

SARDINAS EN LATA

SVOORA

¿Pueden caber todos estas deliciosas y coloridas sardinas en una lata? 130 retos para enlatar sardinas.

SOLOGIC DOGMINO

DJECO

Logika jolasa da Dogmino, jokalari bakarrarentzat. Pazientzia eta logika neurrian erabili txakur domino honetan!

TRIO

DEVIR

Memoria, estrategia eta dibertsioa bermatzen dituen mahai-jolas baten bila bazabiltza, Trio aukerarik onena da.

APESTOSILLO

ASMODEE

¡El maloliente juego de emparejar imágenes con veinte dados y un cubilete perrete!

ESCUELA DE MONSTRUOS

ÁTOMO GAMES

La escuela de monstruos ha abierto sus puertas, si tiras los dados ¡seguro que aciertas! Tu objetivo: obtener ocho puntos monstruosos consiguiendo las cartas de monstruos y haciendo rimas.

TACO,

GATO,

CABRA, QUESO

LÚDILO

Concéntrate y sé el más rápido en deshacerte de todas tus cartas. La diversión está garantizada con este frenético y divertido juego de cartas. ¡Ahora resistente al agua!

VIRUS! MARVEL

TRANJIS GAMES

Abentura kitzikagarria zain duzu zure pertsonaia kutunen unibertsoan. Jolas independente honek Virus! klasikoaren mekanika bizkorra eta Marvel unibertsoa nahasten ditu.

LEO LIONNI

Urteko hilabeteekin, urtaroekin eta naturarekin gozatzeko

pamiela