3.5. Netverliezen in onze regelzones

G4-EUS-EU12

Wanneer elektriciteit wordt getransporteerd, wordt een deel van de energie omgezet in warmte, wat bekend staat als “netverlies”. Netelementen zoals luchtlijnen, kabels, transformatoren, enz. hebben allemaal een kleine elektrische weerstand waardoor ze warm worden zodra er een elektrische stroom doorheen loopt. Netverliezen zijn het verschil tussen de hoeveelheid elektriciteit die in het net wordt geïnjecteerd en de hoeveelheid geleverde elektriciteit. Ze zijn onvermijdelijk wanneer elektriciteit wordt getransporteerd en zijn afhankelijk van factoren zoals o.a. het spanningsniveau of de lengte van de transmissielijnen. De hoogspanningsgelijkstroomtechnologie (High Voltage Direct Current, HVDC) die voor sommige van de interconnecties wordt gebruikt, is geschikter dan de conventionele driefasige wisselstroomtechnologie wanneer grote hoeveelheden elektriciteit met geringe netverliezen en optimale regeling over lange afstanden moeten worden getransporteerd.

Bij de beoordeling van de koolstofvoetafdruk van een TNB volgens het Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol voor de verantwoording en rapportering m.b.t. de emissie van broeikasgassen) worden netverliezen meegerekend bij de indirecte broeikasgasemissies (scope 2).

De energiemix die wordt opgewekt en in ons net wordt geïnjecteerd, bepaalt onze koolstofvoetafdruk. Een hoge integratie van hernieuwbare energie vertaalt zich in een beperkte broeikasgasuitstoot.

De vermindering van de netverliezen is niet de enige factor waarmee rekening moet worden gehouden bij de ontwikkeling van ons net, aangezien een te beperkte focus kan leiden tot negatieve effecten en zelfs de integratie van hernieuwbare energie kan vertragen.

ELIA IN BELGIË

In België zijn er twee categorieën van netverliezen:

• netverliezen die op federaal niveau (spanning ≥ 150 kV) gemonitord worden, gecompenseerd in natura in overeenstemming met de federale wetgeving,

• netverliezen die op regionaal niveau (spanning < 150 kV) gemonitord worden.

In 2021 bedroegen de netverliezen van Elia Transmission Belgium NV/SA in totaal 1,5 TWh. De transmissieverliezen, uitgedrukt als percentage van de totale energie (getransporteerde elektriciteit), bedroegen 2,03 %.

Netverliezen

eenheid 2019 2020 2021

Federaal niveau (vanaf 150 kV) MWh 788.191 717.811 918.071

Regionaal niveau (minder dan 150 5V) MWh 547.383 539.061 558.922

Netverliezen in totaal MWh 1.335.574 1.256.872 1.476.993

Meer details hierover zijn te vinden in 8.2 Uitstoot van broeikasgassen. De netverliezen worden aan de hand van de Energy Management System (EMS) State Estimator berekend. Het EMS modelleert het volledige Belgische net en geeft een lijst van alle netelementen. De State Estimator schat de status in van ieder netelement op basis van realtime metingen en de parameters van de systeemmodellering.

50HERTZ IN DUITSLAND

In 2021 bedroegen de netverliezen van 50Hertz Transmission GmbH in totaal 2,4 TWh. De transmissieverliezen, uitgedrukt als percentage van de totale energie (getransporteerde elektriciteit), bedroegen 2,17 %. 50Hertz Transmission GmbH plant de verbinding SuedOstLink tussen Saksen-Anhalt en Beieren die de eerste 525 kV-transmissielijn met hoogspanningsgelijkstroom (HVDC) binnen haar netgebied zal zijn. Deze technologie is geschikter dan conventionele driefasige wisselstroomtechnologie om grote hoeveelheden elektriciteit te transporteren, met minder netverliezen en een optimale beheersbaarheid over grote afstanden.

Om de verliezen met grotere nauwkeurigheid te voorspellen en regelenergie aan een betere prijs op de elektriciteitsmarkt te kunnen kopen, ontwikkelde 50Hertz Transmission GmbH een nieuw prognosemodel op basis van artificiële intelligentie (AI), in samenwerking met het researchcentrum Fraunhofer-Institut für Optronik, Systemtechnik und Bildauswertung (IOSB) in Ilmenau (Thüringen).