Ekwadraat 20 jaar jubileummagazine

Page 31

20 jaar jubileummagazine

Samen versnellen wij de energietransitie

Samen meer betekenen voor de wereld van morgen

KE W A DRAAT20JAAR J UBILEUM VERDUURZ A MINGSINDS 01. 0 5 3002.

Als ik terugkijk op de afgelopen 20 jaar, ben ik trots op de unieke positie van Ekwadraat. Mijn doel is altijd geweest om een verandering op gang te brengen en om de versneller te zijn. Delen, durven en doen: iets wat we nog steeds uitstralen en waar we met z’n allen naar handelen.

De energietransitie zit continu in versnelling en verbreding. Hierin moeten we dan ook onze lenigheid behouden. De juiste productmarktcombinaties met de juiste kennis en drive van onze mensen is de basis. Zolang we dit op peil houden en in deze vorm het verschil maken, blijven we dat doen.

Als ik kijk naar de toekomst zal de energietransitie nog decennia lang door ontwikkelen en de kennis van Ekwadraat nodig hebben. Met dat gegeven ligt er voor Ekwadraat en alle medewerkers een mooie toekomst in het verschiet.

Douwe Faber, Oprichter Ekwadraat

11 Ekwadraat 12 Greenmove 14 ReFerm 15 GreenDutch 16 D4 17 AQ 18 Trineco, Intocon 19 Team Ekwadraat 3 Wij zijn Ekwadraat 5 De duurzame reis van Ekwadraat 6 Kyoto Protocol 7 Oprichting van Ekwadraat 8 Klanten van het eerste uur 9 Jan Zuidema 10 Grote groei en verandering Inhoud 20 Jaar Ekwadraat 04 Douwe Faber “Met vertrouwen moeten wij elkaar naar de volgende fase brengen.” Een tijdlijn van het verhaal van Ekwadraat. Het protocol waarmee verduurzaming begon. Het begin van de missie. BV Sport en Koen Hand. 19 jaar medewerker van Ekwadraat. 13 Klaas de Jong ‘’Diegene die zich aanpast blijft overeind. En dat is precies waar Ekwadraat goed in is’’ Ekwadraat en haar Producent van technologieën De toekomst van Innovatieve duurzaamheidsprogramma’s Ontwikkelaar van Ontwikkelaar duurzame Projectontwikkeling, 2

haar zusterbedrijven.

technologieën voor biogasproductie.

van veehouderij.

duurzaamheidsprogramma’s en projecten. van innovatieve en duurzame energiesystemen.

duurzame en kosteneffectieve opslagsystemen. Projectontwikkeling, energieproductie en energieclusters.

“Al 35 jaar geleden is bij mij het eerste zaadje geplant voor duurzaam ondernemen, en deze is alleen maar gegroeid”

Het ontstaan van de Energiecampus Leeuwarden.

Al 16 jaar werkzaam voor Ekwadraat.

Energiecampus

“Een voorbeeld van de sector en regio en een symbool van doorzettingskracht en energie. Iets dat iedereen voelt en ziet.”

Bekijk de EKL vanuit een andere hoek!

Eén van de struikelblokken van de energietransitie, wat kan en doet Ekwadraat met netcongestie?

kwadraat Group Greenmove Technologies GreenDutch BioLNG ECL en Energie Ekwadraat 22 Plan Energiecampus 23 Kristel Cnossen 24 Bouw Energie Kenniscentrum 25 EKL vanuit de lucht 26 Opening Kenniscentrum 27 Projecten van nu 28 Aardgasvrije wijken 30 SDE++ 31 Sponsor van het Gewest Fryslân 32 Het Energiecafé
Visies op de toekomst
Op naar 25 Ekwadraat! 20 29 21
33
34
Beerda
Leeuwarden Netcongestie Harm
Bouwen op de bult.
4 september opent
Energie
Op
het
Kenniscentrum Leeuwarden de deuren.

Wij zijn Ekwadraat

3

Van boerenzoon tot fossielvrije droom

Als boerenzoon is Douwe van jongs af aan al een man van het land én een grote liefhebber van flora en fauna. Met zijn passie voor landbouw en natuur, begint hij in 1994 op het Van Hall Larenstein de opleiding Hogere Landbouwschool. Na het behalen van zijn diploma in 1998, start hij zijn professionele loopbaan bij een adviesbureau gefocust op de agrarische sector en de zuivelindustrie. Dit adviesbureau - destijds opgezet in het businesscenter van Van Hall Larensteinis een belangrijk startpunt voor Douwe én voor Ekwadraat.

Want naast de commercialisatie van de opleidingen binnen de Hogeschool houdt Douwe zich voornamelijk bezig met een groot zuivelproject in Oost-Europa. Zijn taak binnen dit project is het ontwikkelen van een logistiek plan om de verse melk van de melkveehouders binnen 4 uur gekoeld te krijgen, zodat de melk kwalitatief goed de fabriek in kan.

Om dit te kunnen realiseren mag Douwe collectiecentra op het platteland ontwikkelen. Maar, daarvoor is wel energie nodig. ‘’Op het platteland was toen helemaal geen energie, dus dat moest eerst worden geregeld. En met de komst van energie kwam daar ook de economie op gang’’, vertelt Douwe. Met de komst van energie komen er binnen de kortste keren supermarkten, autogarages en cafés. ‘’Dat was voor mij heel intrigerend om te zien. Hierdoor is bij mij het bloed op de juiste plek gaan stromen.’’ Douwe ziet namelijk het effect en het belang van energie binnen een economie. Met deze kennis op zak zet hij zijn eerste stappen als ondernemer.

Een tweede belangrijke factor om te starten als ondernemer in de energie, is het Kyoto Protocol van 1997. ‘’Dat Kyoto Protocol triggerde mij enorm’’, zegt Douwe. ‘’Ik was met energie bezig en zag dat er zoveel moest gebeuren op het gebied van verduurzaming. Ik zag daar direct een businessmodel in.’’

Hij doet onderzoek en komt tot de conclusie dat er op dat moment maar weinig bedrijven bezig zijn met het verduurzamen van hun organisatie. ‘’Er was totaal geen gevoel van urgentie, dat is toch gek?’’, aldus Douwe. ‘’Er waren veel kleine projecten, maar nergens zat écht een business case achter.’’ Douwe ziet waar het beter kan een schrijft hiervoor een businessplan. In 2003 begint hij officieel met Ekwadraat. Vastberaden om zijn bijdrage te leveren aan een fossielvrije toekomst.

Visie op de toekomst

‘’Om met elkaar naar de volgende fase te kunnen, is er vertrouwen nodig,’’ zegt Douwe. Dit is dan ook de opgave die hij voor zichzelf ziet in de toekomst. ‘’Ik wil een stukje vertrouwen brengen, de regulering van de overheid verminderen en hiermee processen versnellen. Dat levert kwaliteit en zorgt voor vooruitgang.’’

groene hart

“Het begon als een mooie business kans, maar vanaf dat moment is ook mijn gaan kloppen.”
4

Douwe Faber

Kyoto Protocol 1997

Het Kyoto protocol vindt plaats en heeft direct effect op Douwe.

20 Jaar Ekwadraat 2023

Ekwadraat bestaat 20 jaar, dit wordt gevierd met evenementen en een magazine!

Oprichting Ekwadraat 2003

Douwe Faber begint een bedrijf in duurzaamheidsadvies.

ReFerm 2022

In 2022 wordt ReFerm opgericht. ReFerm focust zich op het verminderen van de staluitstoot met behulp van stalaanpassingen en mestvergisting installaties.

Tweede pand Berlikum

Ekwadraat verplaatst zich naar het tweede pand in Berlikum.

Groei in 2005

Ekwadraat blijft doorgroeien. De installatie op de foto is van HoSt, waarmee Ekwadraat uiteindelijk gaat samenwerken.

The big city 2008

In 2008 betrekt Ekwadraat eerste pand in Leeuwarden. Ekwadraat verbreedt in dit jaar met diverse

GreenDutch 2020

AQ Storage 2022

In 2022 wordt AQ Storage opgericht. AQ is een bedrijf in de duurzame energieopslag.

Uitbreiding Utrecht 2020

Op 1 september 2020 opent Ekwadraat een tweede kantoor in de Creative Valley in Utrecht.

In 2020 wordt GreenDutch opgericht, met Douwe van de oprichters. GreenDutch richt zich op innovatieve bouwprojecten.

Ekwadraat het Leeuwarden. verbreedt de horizon diverse projecten.

ECL 2008

Het plan voor het ECL wordt dit jaar ingediend bij project Nieuw Stroomland voor de ontwikkeling van duurzaamheid in Leeuwarden-Zuid.

Crisis 2009

In 2009 slaat de kredietcrisis toe. Hierdoor liggen veel aanvragen voor bedrijventerreinen stil.

Greenmove en Trineco 2012

Groene Parels 2010

Op 1 oktober 2010 brengt

Douwe zijn eerste boek over duurzaamheid uit, dat smaakt naar meer!

GreenDutch

Douwe als één GreenDutch innovatieve CO₂-

Opening EKL 2019

Op 4 september 2019 wordt het Energie Kenniscentrum Leeuwarden officieel geopend. Ook Douwe zijn tweede boek wordt gepubliceerd: Hoe We De Aarde Redden.

In 2012 wordt Greenmove Technologies, een ontwikkelaar van biogasproductie-installaties, opgericht. Ook de duurzame energie projectontwikkelaar

Sponsoren van het Gewest 2014 In 2014 begint Ekwadraat met het sponsoren van de talenten van het Gewest.

D4 2017

In 2017 wordt het idee voor D4 geboren. Ontwikkelaar van duurzameenergieprojecten.

5

Kyoto Protocol

Het Kyoto Protocol is een internationaal verdrag dat in 1997 wordt opgesteld om de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen te verminderen en zo de opwarming van de aarde tegen te gaan.

Het protocol wordt van kracht in 2005 en verplicht de aangesloten landen om hun uitstoot van broeikasgassen te verminderen met gemiddeld 5,2% ten opzichte van het niveau van 1990, in de periode van 2008 tot en met 2012. Het is daarbij toegestaan om per land emissierechten te verhandelen, om zo te kunnen profiteren van de uitstootbeperkingen van andere landen. =

Naast de voordelen heeft het Kyoto Protocol een aantal beperkingen. Zo zijn de grootste vervuilers China en de Verenigde Staten niet gebonden aan de vermindering van hun broeikassenuitstoot. Daarnaast trekken landen zoals Canada, Rusland en Japan zich vroegtijdig terug uit het verdrag. Maar ondanks dat het Kyoto Protocol niet volledig succesvol is geweest, wordt het tóch gezien als een belangrijke mijlpaal in de internationale inspanning om klimaatverandering op de kaart te zetten.

Het Kyoto Protocol opent een wereld van mogelijkheden op het gebied van verduurzamen binnen alle sectoren. Zo ook binnen de agrarische sector, waarin Douwe Faber actief is. Hij ziet een kans die andere ondernemers destijds nog niet willen aangrijpen: de energietransitie. Wat Douwe betreft een open kans om van een linkse hobby een serieuze onderneming te maken.

“Kyoto, is dat een nieuw soort tomaat?”

— Beschermde bron

6
— Een open

kans

open

Het tweede pand bevindt zich aan de Kleasterdyk 12 in Berlikum.

Op 1 mei 2003 betrekt Ekwadraat dit pand aan de Slikkeleane 2b (links) in Berlikum.

Oprichting

Oprichting van Ekwadraat

Het Kyoto protocol van 1997 brengt Douwe Faber op een idee: een bedrijf dat ondernemers, boeren en overheden ondersteunt bij het verduurzamen van hun organisatie. Want ondanks verschillende nieuwe regels is bij niemand de nood écht hoog. Volgens Douwe ligt daar de kans voor hem als ondernemer. En dat klopt. De zorgen over verduurzaming nemen toe en daarmee neemt ook de nood naar een expert op het gebied van verduurzaming toe. Hét punt waarop Douwe instapt.

Met 5000 euro op zak (geleend van zijn vader), begint hij als ondernemer. Hij richt Ekwadraat op met een duidelijke visie: ‘’Ekwadraat moet de voorloper worden op het gebied van verduurzamingsadvies. Hierbij staat Ekwadraat voor: Energie, ecologie, efficiëntie, economie en energiek.’’

Douwe gaat opzoek naar de juiste mensen met de juiste kennis, voor zijn eerste Ekwadraat kantoor in Berlikum (2003). De kosten voor het pand zijn laag, de computers worden niet gekocht maar geleend en er wordt ontzettend hard gewerkt.

‘’De kosten zo laag mogelijk houden, veel uren maken en je merk verkopen. Dat is mijn manier van ondernemen,’’ zegt Douwe. En tot nu toe is hij nooit van deze manier van werken afgestapt.

‘’Het bedrijf en de bedrijfsgroei zijn uitzonderlijk dankzij Douwe en zijn doorzettingsvermogen. Hierdoor heeft hij een fantastische club mensen om zich heen kunnen verzamelen.’’

— Klaas de Jong

‘’Dankzij Douwe zijn jeugdigheid en fanatisme voor verduurzaming zijn wij aan boord gesprongen. Wanneer hij spreekt is iedereen één en al oor.’’

— Harm Beerda

‘’Bij alles wat ik bedenk en doe stel ik mezelf 3 vragen: is er een markt, heb ik de juiste mensen en wat is er nodig om het merk te bouwen?’’
— Douwe Faber
7

Johan van der Kooi werkt voor het eerst samen met Ekwadraat in zijn tijd als directeur van de IJshal in Leeuwarden. De nieuwe Elfstedenhal wordt gebouwd in 2015 en Ekwadraat geeft advies op het gebied van verduurzaming. ‘’Wat mij betreft staat het buiten kijf dat je zo’n project duurzaam moet doen. En het resultaat is prachtig geworden.’’ Het valt Johan op dat Ekwadraat ook na de samenwerking actief betrokken blijft bij het schaatsen. ‘’Ik vind het mooi dat Ekwadraat hierin maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt.’’

In 2019 wordt Johan directeur bestuurder van BV sport. BV Sport is beheerder en exploitant van sportaccommodaties in de gemeente Leeuwarden. Wanneer er drie grote zwembaden verduurzaamd moeten worden, komt Johan al snel uit bij Ekwadraat. En op de vraag wat Johan tijdens deze samenwerking nodig heeft vanuit het adviesbureau heeft hij een duidelijk antwoord: ‘’kennis en visie.’’

Wat hij erg fijn vind is dat Ekwadraat vertrouwen wekt. ‘’Wanneer je een rapport opstuurt met daaronder ‘vriendelijke groet Ekwadraat’, dan weet je dat het goed zit. Verder omschrijft Johan de samenwerking met Ekwadraat als prettig en zakelijk. Wat hem betreft zit de uitdaging vooral in het juist vertalen van de jargon die mensen minder goed kennen. ‘’Ik mag als directeur natuurlijk beslissingen nemen, maar het is wel belangrijk dat het op de juiste manier verteld wordt.’’

Ook in de toekomst kan Ekwadraat wat Johan betreft nog een mooie rol spelen. ‘’Ik droom van een supergaaf energieneutraal zwembad in de gemeente Leeuwarden. Dit is misschien een vergezicht, maar dromen mag altijd. En bij zulke dromen heb je een partij als Ekwadraat nodig.’’

BV Sport

8
‘’Een prettig logo onderaan een rapport, dat is wat Ekwadraat in de afgelopen 20 jaar geworden is.’’
— Johan van der kooi

Koen Hand is business ontwikkelaar bij HVC en is in de jaren daarvoor werkzaam voor ECW Energy. ‘’De energietransitie is in volle gang. Mede door de complexiteit vraagt dit om veel kennis en kunde. Wanneer je opzoek gaat naar de juiste kennis, is de kans groot dat je in aanraking komt met Ekwadraat.’’ Dit geldt ook voor Koen. ‘’Ik ben Ekwadraat in de afgelopen jaren bij verschillende projecten in NoordHolland tegengekomen en heb de samenwerking altijd als positief ervaren. Want zowel bij publieke organisaties als commerciële partijen dragen zij op de juiste wijze bij.’’

Het valt Koen op dat Ekwadraat hard is gegroeid de afgelopen jaren. In mensen en competenties, maar ook in kennisvelden. ‘’Van vergunningen en subsidie tot vele technieken en business cases. Ekwadraat heeft alle kennis in huis. Daarnaast wordt ook het sociale aspect van de energietransitie steeds belangrijker. Het kenmerkt Ekwadraat hierop in te spelen.’’

‘’Om de energietransitie te laten slagen is het essentieel dat er partijen inhoudelijk kennis inbrengen,’’ merkt Koen op. ‘’Dit zorgt ervoor dat organisaties mee kunnen doen met verduurzaming en dit is hun ‘licence to operate’ in de toekomst. Grijs is immers oud en groen is nieuw.’’

Wat hem betreft is Ekwadraat daarom een ideale partij om mee samen te werken. ‘’Ekwadraat is een relatief jonge club met Friese nuchterheid en pragmatisme. Ik zou iedereen met een casus of project aanraden de samenwerking te zoeken.’’

Koen Hand

‘’Ekwadraat is een relatief jonge club met Friese nuchterheid en pragmatisme. Ik zou iedereen met een casus of project aanraden de samenwerking te zoeken.’’
— Koen Hand
Jan
“Ekwadraat is en blijft toonaangevend, creatief en uniek.”

Zuidema

Jan komt in 2004 als 7e binnen in het team van Ekwadraat. ‘’Op het loonstrookje ben ik 007,’’ grapt hij. Inmiddels werkt hij al 19 jaar binnen de organisatie. Daarmee is Jan één van de eerste en belangrijkste bouwstenen van het bedrijf.

Met het afronden van een studie elektrotechniek in Brazilië, het volgen van een studie medische techniek én het afronden van de opleiding technische bedrijfskunde heeft de James Bond van Ekwadraat heel wat kennis op zak. En in de rol van technisch dienstverlener en organisatieadviseur draait hij inmiddels ook al heel wat jaren mee.

Als medewerker van het eerste uur heeft Jan alle pieken, dalen, veranderingen en verhuizingen van dichtbij meegemaakt. ‘’Ik ben door het hele bedrijf heen gegroeid en heb daarbij veel verschillende rollen gehad. Ik ben altijd onderdeel geweest van een innovatief team.’’ Door de inhoudelijke kennis en ervaring die hij heeft opgedaan in de afgelopen jaren, is geen technisch project hem te gek. Maar na ruim 10 jaar teammanager te zijn geweest is één ding hem wel duidelijk geworden: ‘’Teams leiden heeft niet mijn voorkeur. Ik ben veel meer een man van de inhoud.’’ Zodoende is hij in de rol van technisch manager gekropen. Een functie die hij sindsdien met veel plezier vervult.

Jan heeft veel kennis over de inhoudelijke zaken van alle delen van de Ekwadraat Group. Daarnaast werkt hij operationeel mee aan technische stukken van diverse projecten. Hieronder valt ook Gascamera Services, het bedrijf dat met speciale camera’s gaslekken kan detecteren en zo gevaarlijke situaties kan voorkomen. Gascamera Services werkt nauw samen met vergistingsinstallaties van zusterbedrijven binnen de Ekwadraat Group. Bijvoorbeeld Greenmove Technologies en ReFerm, waarbij veel met gas wordt gewerkt.

Verder is Jan ook nog actief als Technisch manager en adviseur voor D4 en AQ. Kortom, veel vingers in de pap. En dat is ook precies hoe Jan de toekomst voor zich ziet. ‘’Ekwadraat zal, zoals we altijd zijn geweest, een toonaangevend adviesbureau blijven met veel unieke projecten en creatieve oplossingen.’’

Jan
9

Grote groei en verandering

2008 is een jaar waarin veel gebeurt binnen Ekwadraat. Een nieuw kantoor, nieuwe medewerkers en een nieuw plan: De Energiecampus Leeuwarden.

Een nieuw thuis

Na 5 jaar te zijn gevestigd in Berlikum is het tijd voor een volgende stap. Op 1 september 2008 verhuist het kantoor van Ekwadraat naar Leeuwarden. De keuze voor de verhuizing heeft met name te maken met de groei van het bedrijf. Daarnaast wil Ekwadraat zich op dat punt verplaatsen naar een plek waar het onderwerp energie en duurzaamheid meer in de kijker staat. Een nieuwe plek is al snel gevonden aan de Legedyk, tegenover het Medisch Centrum Leeuwarden.

Ook het team van Ekwadraat groeit explosief. In 2008 verdubbelt het aantal werknemers in een jaar tijd van 8 naar 16 mensen. Met deze groei komt Ekwadraat weer voor nieuwe uitdagingen te staan. ‘’Er moest een nieuwe strategie komen gefocust op kennis, ontwikkeling en uitvoering.’’ Aldus Douwe. ‘’Met dit streven moesten we ons als Ekwadraat opnieuw uitvinden. En ik mezelf eigenlijk ook.’’

10

Ekwadraat Group

Door de jaren heen zijn er veel nieuwe namen bijgekomen. Ekwadraat is inmiddels véél meer dan alleen het adviesbureau.

In totaal bestaat de Ekwadraat Group uit 8 verschillende bedrijven, namen en merken. Onder de Ekwadraat Group vallen GreenDutch, Greenmove Technologies, Trineco, Energie Kenniscentrum Leeuwarden (EKL), BioLNG

ECL, Intocon Energie, ReFerm en uiteraard Ekwadraat. Daarnaast wordt er ook intensief samengewerkt met de zusterbedrijven D4 en AQ.

11

Greenmove is een leverancier van technologieën die biogasproductie uit biologische materialen versneld. Dit is goed voor het verlagen van productie kosten, een betere terug levering van energie en, bovenal, een schonere planeet!

Het concept waaruit Greenmove Technologies ontstaat, wordt in 2012 bedacht door Douwe Faber en Klaas de Jong, senior adviseur en procestechnoloog bij Ekwadraat. Al snel wordt het bedrijf voorloper in het leveren van vergisting technologieën. De technologieën worden niet alleen verkocht in Nederland, maar vinden ook hun weg naar Italië, Duitsland, Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten.

De eerste opdracht van Greenmove Technologies is het, namens de provincie Friesland, in kaart brengen van de biogas potentie in Friesland. Deze opdracht wordt uitgevoerd door Klaas de Jong en Klaas Kooistra, oud medewerker van Ekwadraat. Deze opdracht toot direct de ongelofelijke potentie van biogas aan. Een potentie waar de overheid op dit moment niet meer omheen kan.

Greenmove Technologies opereert inmiddels internationaal en focust zich op het ontwikkelen van duurzame technologieën, die het omzetten van biologisch materiaal naar groen gras versnellen. Bermgras is één van deze biologische materialen.

Als uitbreiding op Greenmove Technologies, wordt Greenstep® uitgerold. Greenstep® houdt zich bezig met de ontwikkeling van groen gas zoals Bio-CNG en BioLNG, dat kan worden ingezet in de zware transport of voor het aandrijven van chemische fabrieken.

Kortgezegd ontwikkelt Greenstep® anaerobe enzym fabrieken die biologisch afbreekbaar materiaal snel en efficiënt kunnen omzetten in groen gas. Dat dit een succesvolle formule is, blijkt uit de ruim 18.000 installaties die zijn verdeeld door heel Europa.

“80% Van het aardgasverbruik in Friesland kan vervangen worden met biogas.”
12
— Klaas de Jong

Klaas

©Simon
van der Woude- Fotograaf

Klaas de Jong

Een trouwe medewerker kun je Klaas zeker noemen. Als afgestudeerd bio-engineer met ervaring als procestechnoloog van waterzuiveringstechnologieën op zak, begint in februari 2010 zijn werk als adviseur bij Ekwadraat. Een team wat op dat moment bestaat uit 20 mensen.

Sinds 2012 opereert Klaas als voorlopend biotechnoloog van Greenmove Technologies. In 2022 start hij daarnaast als technisch expert bij ReFerm, wat in het heden groots bijdraagt aan het bestrijden van de stikstofproblematiek. Klaas ervaart de afgelopen 13 jaar bij Ekwadraat als zeer succesvolle jaren en benoemt dat hij veel is gegroeid, uitgedaagd, veel divers werk heeft mogen verrichten en zich toch ook vaak heeft moeten aanpassen.

— Klaas de Jong

, zegt Klaas. ‘’In de afgelopen jaren heb ik nooit gedacht aan vertrekken bij Ekwadraat. Want Ekwadraat is een organisatie die de ontwikkelingen die ik graag zie mogelijk maakt.’’

‘’Het is mijn doel om zoveel mogelijk verandering teweeg te brengen met sterke mensen om je heen. En die mensen vind je bij Ekwadraat.’’
‘’Diegene die zich aanpast blijft overeind. En dat is precies waar Ekwadraat goed in is’’
13

ReFerm is misschien wel dé oplossing voor de huidige stikstofcrisis. Na ruim 10 jaar onderzoek en lobbyen, wordt ReFerm opgericht door Douwe Faber in 2022. En met de komst van de recente stikstofproblematiek komt ReFerm als geroepen: de stal uitstoot moét verminderd worden.

Met de innovatieve smartscan van ReFerm kan de methaan en stikstofuitstoot van stallen worden gemeten. Vervolgens wordt met behulp van stalaanpassingen en mestvergisting installaties de stal uitstoot verminderd. Volgens Klaas de Jong is de missie van ReFerm meer dan duidelijk: ‘’we zijn er voor een toekomstbestendige veehouderij.’’

Om deze missie te volbrengen kunnen er een aantal nieuwe stalaanpassingen worden gedaan binnen de veehouderij. Een eerste stalaanpassing is het maken van een dichte stalvloer die zorgt voor een betere gezondheid van het melkvee. Een tweede aanpassing is het installeren van een schuifsysteem voor mest. Met deze aanpassingen kan uurverse mest direct van de stal naar de monovergister worden verplaatst, nog vóórdat er methaanvorming ontstaat. In deze monovergister wordt de mest omgezet naar groen gas. Dit voorkomt de uitstoot van methaan (34x zo vervuilend als CO₂), ammoniak en stikstof. De monovergister creëert dus schone en circulaire energie.

In het korte bestaan van ReFerm zijn er al ruim 30 QuickScan en 15 SDE-subsidie aanvragen gedaan. En dat het aantal aanvragen nog fors zal oplopen vanaf dit punt is één ding dat zeker is. Want dit zou zo maar eens de oplossing voor de stikstofcrisis kunnen zijn.

‘’Wij maken ons hard voor een toekomstbestendige veehouderij.’’
— Klaas de Jong
14

Adviesbureau Ekwadraat

en

Verenigde Ondernemende Bedrijven

Holland (VOB-Holland) bundelen hun krachten in een duurzaam energieproject, bekend als GreenDutch. GreenDutch ontwikkelt nieuwe innovatieve duurzaamheidsprogramma’s en projecten.

Ekwadraat is al meer dan 20 jaar actief op het gebied van duurzaamheid, energiebesparing en transitiemanagement. Ekwadraat werkt daarin voor overheden, mkb’ers en de industrie. VOB-Holland is opgericht door Peter van Dronkelaar en Harald Hoffmann in 2001. VOB-Holland is een bedrijvengroep actief in de agrarische sector, zowel commercieel vastgoed als de verwerking en handel van agrarische producten.

GreenDutch werkt met grondbezitters in Nederland aan lokale projecten die bijdragen aan het behoud van de natuur. Het bedrijf helpt landeigenaren en grondgebruikers in Nederland met CO₂-reductieprogramma’s en introduceert CO₂-certificaten. CO₂-reductie kan worden omgezet in CO₂-certificaten die worden uitgegeven door de Stichting Nationale Koolstofmarkt (SNK), opgericht door Green Deal om de kloof tussen beleid en markt te dichten. Het meten, valideren en verifiëren van deze projecten wordt uitgevoerd door onafhankelijke organisaties om de betrouwbaarheid van de certificaten te waarborgen.

Organisaties zoals overheden en bedrijven investeren in CO₂-certificaten om hun CO₂-footprint te verkleinen. Het investeren in lokale projecten biedt daarnaast een vernieuwend verdienmodel voor landbouweigenaren. Dit is niet alleen gunstig voor het milieu, maar draagt ook bij aan de verbetering van de natuur en de biodiversiteit in Nederland. Met deze samenwerking leveren Ekwadraat en VOB-Holland samen een belangrijke bijdrage aan het verminderen van de CO₂uitstoot in Nederland.

Een voorbeeld van een pilotproject van GreenDutch is een project gericht op het verhogen van het grondwaterpeil in veenweidegebieden om CO₂-uitstoot te voorkomen. In Nederland is er ruim 200.000 hectare aan veenweidegebied waar het grondwaterpeil kunstmatig laag wordt gehouden voor de productielandbouw. Dit zorgt echter voor oxidatie van het veen, waardoor koolstof vrijkomt. Deze koolstof gaat als CO₂ de atmosfeer in. Daarnaast leidt dit tot bodemdaling. Door het verhogen van het grondwaterpeil worden deze problemen aangepakt en wordt de biodiversiteit gestimuleerd, terwijl koolstof in de bodem wordt vastgehouden.

15

D4 richt zich op de ontwikkeling van innovatieve en duurzame energiesystemen en past daarmee goed bij wat de Ekwadraat Group doet. Het energie- en milieutechnologiebedrijf is gevestigd in Utrecht en ontwikkelt op maat gemaakte energieoplossingen voor een breed scala aan klanten.

Zo is D4 bijvoorbeeld betrokken bij het ontwikkelen van een warmterotonde voor aardwarmte in Rijnland en houden ze zich bezig met de ontwikkeling van een BioLNG installatie voor de Energie Campus Leeuwarden (ECL). En daar stopt het nog niet. Want ook het ontwikkelen van een mono-bermgrasvergisting, de ontwikkeling van windmolenparken én AQ-Storage behoren tot het portfolio van D4.

Het team bestaat uit verschillende experts op het gebied van energie- en milieutechnologie, waaronder Michiel Ottevanger, co-founder van D4. Samen met het team werkt hij aan diverse oplossingen die bijdragen aan een duurzamere toekomst.

Inmiddels zijn er al meerdere projecten succesvol afgerond. Daarvoor wordt vaak samengewerkt met diverse partners in binnen- en buitenland. Zo worden de projecten niet alleen ontwikkeld, maar kunnen de innovatieve oplossingen ook worden geïmplementeerd.

D4/Review BioLNG ECL 16

AQ-Storage is gespecialiseerd in het ontwikkelen van flowbatterijen. Een flowbatterij kan grote hoeveelheden energie opslaan en afgeven. Deze manier van energiebeheer is vooral interessant in de energieopslag en de energiedistributie. AQ-Storage sluit daardoor mooi aan bij de producten en diensten van de Ekwadraat Group.

De batterijen van AQ-Storage hebben een lange levensduur, zijn makkelijk te onderhouden en zijn daarnaast in staat om grote hoeveelheden energie op te slaan tegen een lagere kostprijs dan traditionele batterijen.

De focus binnen AQ-Storage ligt voornamelijk op de ontwikkeling van duurzame en kosteneffectieve opslagoplossingen voor elektrische energie. Zo wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van batterijen die gebruikmaken van hernieuwbare energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. Het doel hiervan is om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen.

Om dit doel te kunnen realiseren werkt AQ-Storage veel samen met externe partners in zowel binnen- als buitenland. Deze partners maken het mogelijk om hun oplossingen te implementeren in de huidige energie-infrastructuur.

Het team van AQ-Storage bestaat uit diverse experts op het gebied van batterijtechnologie en energieopslag. De eerste succesvolle projecten zijn afgerond en ook de komende tijd blijft het team zich inzetten voor de ontwikkeling van duurzame energieopslagoplossingen die bijdragen aan een duurzame toekomst!

17

Intocon Energie

Al meer dan 15 jaar zijn Intocon Energie en Ekwadraat actief in de verkoop van groene stroom. Beide partijen hebben hun krachten gebundeld, waardoor ze jaarlijks meer dan 500 miljoen kWh aan groene stroom kunnen creëren. Door verschillende vormen van groene energie te verzamelen, zijn de kosten voor onbalans laag en is de concurrentiepositie sterk.

De jarenlange ervaring zorgt ervoor dat Intocon Energie precies weet hoe duurzame energie rendabel aan het net kan worden geleverd. Deze kennis heeft geleid tot structureel 10% meer opbrengst ten opzichte van de prijzen op de APX/EPEX (daghandel) markt.

Om het gewenste rendement te behalen, is Intocon Energie dagelijks actief op de energiemarkten. Op basis van de eigenschappen van een producent, de actuele marktsituatie en een beperkt risicoprofiel, wordt een strategie ontwikkeld die zorgt voor een goed rendement. Hierbij wordt een beperkt volume verhandeld op de APX/EDEX markt. Het overige deel wordt verhandeld op de ENDEX (termijn) markt. Een onafhankelijk proces waarbij alleen wordt samengewerkt met betrouwbare contractpartijen, om zo ongewenste risico’s uit te sluiten.

Voor clusterleden is deze strategie extra aantrekkelijk wanneer gebruik wordt gemaakt van de SDE++ subsidie. De hogere opbrengst die op de termijnmarkt wordt gerealiseerd, wordt namelijk niet in mindering gebracht op de SDE en is daardoor een extra bron van inkomen. Clusterleden kunnen bij Intocon Energie op individueel niveau bepalen welk gedeelte van de levering vast wordt gezet op de ENDEX-markt. Hierdoor kan op basis van het eigen energieprofiel en de risicobereidheid een deel van de inkomst gegarandeerd worden vastgezet. Intocon analyseert daarbij alle wijzigingen in de energiemarkt, om zo continu de omzet van de klant te optimaliseren.

BioLNG ECL

Op de Energiecampus Leeuwarden wordt gewerkt Het doel van deze installatie is het verwerken verschillende duurzame producten. Waaronder bodemverbeteraar en schoon water.

Het proces van de BioLNG installatie begint wordt vervolgens gekoeld en omgezet naar BioLNG, scheepsvaart.

De installatie produceert daarnaast Bio-CO₂, een Bio-CO₂ wordt gebruikt in aardgasloze kassen om Het restproduct van dit proces wordt omgezet bodemverbeteraar die bijdragen aan de kringlooplandbouw. bestaat voor een deel uit water. Dit water kan worden

De BioLNG installatie op de Energiecampus Leeuwarden verschillende partijen. Zo coördineert D4 de ontwikkeling een dochteronderneming van de Provincie Fryslân duurzame energie en energiebesparing in de provincie. BioLNG project. Een derde partij is Mele, bouwer Rolande de afnemer van de BioLNG. De BioLNG en PostNL om zo het wegtransport te vergroenen.

De innovatieve BioLNG installatie zal een belangrijke de uitstoot van broeikasgassen en dus ook aan de

18

gewerkt aan een revolutionaire BioLNG installatie. verwerken van mest en andere bio grondstoffen tot BioLNG, Bio-CO₂, groene meststof, organische

Trineco

Als duurzame energieprojectontwikkelaar weet Trineco als geen ander hoe lastig het kan zijn om een project gefinancierd te krijgen. De ontwikkelfase van veel projecten is complex, heeft een lange doorlooptijd en kent een hoog risicoprofiel. Zo komen veel goede ideeën op het gebied van duurzame energie helaas niet tot realisatie.

Trineco is ontwikkelaar op het gebied van zonne-energie en is daarmee betrokken bij diverse zonprojecten. Tijdens de ontwikkelfase stuurt Trineco gericht op een kwalitatieve samenwerking die pas begint met de financieringsgesprekken nadat er een zeer gedegen projectplan is opgesteld, inclusief vergunningen en contracten. Trineco beschikt hiervoor over een zeer breed netwerk van financiële partijen die weten dat het bedrijf kwaliteit levert en bij de projectinrichting al rekening heeft gehouden met de gestelde eisen.

Daarnaast zijn veel subsidie- en fiscale aftrekmogelijkheden beschikbaar voor duurzame energieprojecten. Trineco heeft veel kennis van de financiële en fiscale structurering en de combinatie van financieringsopties. Met deze kennis wordt de kans op het aantrekken van kapitaal vergroot, waarmee een project kan worden gerealiseerd.

begint met de productie van biogas. Het biogas BioLNG, voor gebruik in de zware transport en

Een mooi voorbeeld van een Trineco project is het project in opdracht van Miedema Bouwmaterialen. Trineco heeft ervoor gezorgd dat er 3.887 zonnepanelen kunnen worden geplaatst. Dit levert jaarlijks 1.145.000 kWh stroom op, wat gelijk staat aan het stroomverbruik van zo’n 327 huishoudens.

een duurzame grondstof voor de tuinbouwsector. om de groei van groente en fruit te bevorderen. omgezet naar groene meststoffen en organische kringlooplandbouw. Het zogenoemde digestaat worden gezuiverd tot schoon water.

Leeuwarden is een samenwerking tussen vier ontwikkeling en bouwfase van het project. FSFE is Fryslân die investeert in projecten die bijdragen aan provincie. FSFE is daarmee investeerder van het bouwer en exploitant van de installaties. Tot slot is wordt onder andere geleverd aan Albert Heijn vergroenen.

belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van de energietransitie in Nederland.

Ook op de Energiecampus Leeuwarden worden 13.352 zonnepanelen geplaatst. Dit staat gelijk aan het stroomverbruik van zo’n 971 huishoudens en levert 3.400.000 kWh stroom op per jaar.

18

Energiecampus

Leeuwarden

‘’Bij Ekwadraat werk je mee aan verschillende projecten. De realisatie van zo’n project is de kers op de taart. Wij zijn een voorbeeld binnen de sector en regio en we staan symbool voor doorzettingsvermogen en energie. Iets wat iedereen voelt en ziet.’’

Van Fascinatie naar realisatie

Harm Beerda is oud algemeen directeur van de Koninklijke Oosterhof Holman én (mede-)bedenker van de Energie Campus Leeuwarden (ECL). Om het ontstaan van de Energie Campus Leeuwarden te begrijpen, neemt Harm je mee naar 1961. In dit jaar wordt het eerste grote sluitgat van de Deltawerken gedicht. ‘’Ik was gebiologeerd door wat ik daarover op tv zag. Ik wist het meteen: daar wil ik iets mee doen.’’

14 jaar later is Harm nog even gefascineerd door wat hij destijds op tv zag. Hij start daarom aan de Technische Universiteit Delft als student weg- en waterbouwkundig ingenieur. Hij studeert af in 1981 en begint zijn carrière als ingenieur bij Ballast Nedam. In de 9 jaar die volgen werkt hij mee aan projecten over de hele wereld. Een geweldige ervaring, maar door de grote afstand mist Harm de betrokkenheid bij de projecten.

Harm Beerda

In 1990 wordt Harm benoemd tot projectmanager Baggeren en raakt daarmee betrokken bij het Deltawerken project Cadzand. Na een aantal jaar wordt Harm in 1999 aangesteld als algemeen directeur bij Koninklijke Oosterhof Holman. Een functie die hij met trots en toewijding ruim 21 jaar vervult.

In de tijd bij Koninklijke Oosterhof Holman, bekleedt Harm ook diverse secundaire bestuursfuncties. Zo opereert hij 13 jaar als voorzitter van de Nederlandse asfaltindustrie (VWB Asfalt), werkt hij 20 jaar als bestuurder en voorzitter van de infrastructuursector van Bouwend Nederland én is hij actief als bestuurslid van VNONCW en Wetterskip Fryslân. Hij speelt daarmee een belangrijke rol in het succes van het bedrijf en levert een grote bijdrage aan de ontwikkeling van de infrastructuur in Nederland.

21

Beerda

Energiecampus

Samenwerking Koninklijke Oosterhof Holman en Ekwadraat

Sinds 2007 werken Ekwadraat en Oosterhof Holman samen aan het ontwikkelen van biogas co-vergisters. Ekwadraat zorgt voor de planning, subsidies en vergunningen. Oosterhof Holman houdt zich vooral bezig met de bouw van de installaties. Deze manier van samenwerken brengt ze naar het idee voor de Energiecampus Leeuwarden. Maar, voorafgaand aan dit plan moet nog wel het één en ander samenvallen.

Geld van de Zuiderzeelijn

Het afblazen van het plan voor de Zuiderzeelijn (Groningen-Lelystad) in 2007, is een eerste stap naar het ontstaan van de Energie Campus Leeuwarden. Voor de Zuiderzeelijn wordt 2,1 miljard euro uitgetrokken. Geld waarvan Harm wel weet hoe het anders besteed kan worden. Hij wil dit geld, in samenwerking met de drie noordelijke provincies, reserveren voor de infrastructuurontwikkeling in het noorden van Nederland. De overheid gaat akkoord, met als voorwaarde dat er een duidelijk plan op tafel komt.

Hiervoor wordt het Regio Specifiek Pakket (RSP) in het leven geroepen. Harm is vastberaden om dit pakket toe te passen op de verduurzaming van onder andere de asfaltindustrie, waarbinnen de nood om de CO₂-uitstoot te verminderen hoog is. Samen met Economische Zaken worden daarom de Meer Jaren Afspraken (MJA3) opgesteld. Met deze afspraken wordt gestreefd naar 20% CO₂-reductie in 2020. Hierdoor wordt er geld beschikbaar gesteld en dient zich een reden aan om de bouw te verduurzamen en de infrastructuur verbeteren.

Als voorzitter en bestuurslid binnen veel infrastructuur branches was Harm vastberaden om dit pakket ook toe te passen op de verduurzaming van onder andere de asfaltindustrie in Noord-Nederland, gebaseerd op de nood om CO₂-uitstoot van deze sector te reduceren. In overleg met Economische Zaken werden de Meer Jaren Afspraken (MJA3) opgesteld, waarin werd gestreefd naar 20% CO₂-reductie in 2020. Er was dus nu geld beschikbaar een reden om de bouw te verschonen en de infrastructuur te verbeteren.

Plan

vastberaden asfaltindustrie, Economische afspraken beschikbaar infrastructuur te vastberaden asfaltindustrie reduceren. opgesteld, beschikbaar en

Van vuilstort naar Energiecampus Leeuwarden

Op dit punt komt de ‘Schenkenschans’ vuilstort om de hoek kijken. De vuilstort is tot 1988 gevestigd aan de Ynduksjewei in Leeuwarden. In 1988 voldoet de vuilstort niet meer aan de nieuwe milieuwetten en regulaties. Na de sluiting wordt de locatie omgebouwd tot recreatiepark. Dit blijft een tijd zo, totdat Harm Beerda en Douwe Faber met het plan voor de Energie Campus Leeuwarden komen.

De oud vuilstort is in 2007 in het bezit van Oosterhof Holman en Grontmij. Harm, op dat moment algemeen directeur bij Koninklijke Oosterhof Holman, heeft niet meer dan een kwartier nodig om zijn visie voor de Energiecampus op deze locatie te schetsen. In zijn visie beschrijft hij onder andere het Energie Kenniscentrum Leeuwarden. Daarnaast speelt ook de centrale voor bermgrasvergisting een grote rol, welke bedoeld om het bermgras langs wegen om te zetten in groen gas. Dit groene gas kan wordt gebruikt om de CO₂-uitstoot van asfaltproductie en -aanleg te verminderen.

Met dit plan stapt Harm naar Harmen de Haas. De toenmalig directeur Stadontwikkeling in Leeuwarden heeft niet lang nodig om dit idee als briljant te bestempelen. Maar ook hier is nog één ding van belang: een concreet plan. Samen met Grontmij en Douwe (eigenaar van Ekwadraat) wordt een projectplan opgesteld. Dit plan wordt in 2008 ingediend bij Nieuw Stroomland, een ontwikkelingsplan voor west Leeuwarden.

22
“Openbaar groen, meer mee doen.”
— Harm Beerda

Kristel

‘’Het is mooi om de realisatie te zien na het regelen van de vergunning. Daar ben ik graag onderdeel van.’’

Kristel Cnossen

Heb je het over vergunningen, dan heb je het over Kristel Cnossen. Al ruim 16 jaar is Kristel werkzaam bij Ekwadraat. In de afgelopen jaren is ze betrokken geweest bij een hele reeks mooie ontwikkelingen, waaronder de verhuizing naar de nieuwe locatie bovenop de oude Schenkenschans vuilstort. Een project waarin Kristel een belangrijke rol speelt.

In 1990 begint Kristel haar opleiding aan de Middelbare Bosbouw Cultuurtechnische school in Velp. Hier focust ze zich vooral op milieu- en natuurtechniek. Na het afronden van de opleiding in 1994 begint ze met werken. In de 13 jaren die volgen, werkt ze voor verschillende werkgevers. Zoals voor het toenmalig Oranjewoud als veldwerker, Wareco (nu Aveco de Bondt) en voor de gemeente Lelystad op de afdeling handhaving milieutechniek.

Met een breed pallet aan kennis en ervaring start Kristel in 2007 bij Ekwadraat. Ze gaat aan de slag als Expert Milieuwetgeving bij het team vergunningen. Wanneer Kristel begint bij Ekwadraat, is ze de 13e medewerker op de werkvloer. En ondanks dat het team daarna nog flink groeit en verandert, is de sfeer wat haar betreft nog altijd hetzelfde:

Als onderdeel van het team vergunningen valt het Kristel op dat het werk steeds groter en complexer wordt. Want naast haar functie als expert milieuwetgeving, eist ook de natuurwetgeving steeds meer aandacht. Deze verschuiving komt mede door de stikstofproblematiek die in de afgelopen jaren sterk is toegenomen. Als expert op het gebied van milieuen natuurwetgeving wordt ze dan ook vaak gevraagd om haar expertise in te zetten binnen diverse projecten.

Zo werkt ze veel voor ReFerm en Greenmove, waarbij vergunningen worden aangevraagd en beschikt voor grote projecten. Een van deze projecten is de realisatie van een grote vergistingsinstallatie in Beltrum, waar ze sinds 2008 actief aan heeft gewerkt. Daarnaast is Kristel betrokken bij het regelen van de vergunning voor het Energie Kenniscentrum Leeuwarden.

23
‘’De sfeer is goed, er is een open en benaderbare relatie tussen alle medewerkers. En dat is nooit veranderd.’’

Energie Kenniscentrum Leeuwarden

Het Energie Kenniscentrum Leeuwarden wordt in 2019 boven op de voormalige vuilstortplaats Schenkenschans gebouwd. Op de 12 meter hoge heuvel, biedt het energie neutrale en duurzaam gebouwde pand volop ruimte aan de ontwikkeling van duurzame innovaties. Het ontwerp komt van het Friese architectenbureau AchterboschZantman. De bouw is gerealiseerd door de Friso Bouwgroep. Zowel Ekwadraat als de Koninklijke Oosterhof Holman hebben zich momenteel gevestigd in het Energie Kenniscentrum Leeuwarden.

Vanwege de folieconstructies in de voormalige stortplaats is het onmogelijk om het fundament van het nieuwe kenniscentrum in de grond te plaatsen. Het kenniscentrum wordt daarom op stalen kolommen gebouwd. De betonnen platen worden op 40 centimeter diepte geplaatst, afgewerkt met grond en lavasteen. De stalen kolommen zijn verstelbaar om scheefzakken door de verandering in de ondergrond te kunnen compenseren. Het resultaat is een gebouw dat op zo’n 1 à 2 meter hoogte boven het maaiveld lijkt te zweven. Een uniek gezicht!

Bij de inrichting van het pand is er veel gebruikt gemaakt van hout voor onder andere de gevelbekleding, kozijnen en de vloer- en wandconstructie. Hout is een licht materiaal en zorgt voor opslag van CO₂. Het interieur is duurzaam ingericht met refurbished meubels. De akoestische materialen zijn gemaakt van hergebruikte PET flessen en ook een oude gymzaalvloer is verwerkt in het interieur. Het Energie Kenniscentrum Leeuwarden is daarmee een mooi voorbeeld van duurzaam en circulair bouwen. Een inspirerend pand voor toekomstige, innovatieve bouwprojecten.

“De realisatie van het Energie Kenniscentrum staat symbool voor doorzettingsvermogen en toewijding van Douwe en Ekwadraat. En dat is kenmerkend voor het bedrijf.”
24
Kenniscentrum

Opening Energie Kenniscentrum Leeuwarden

Op 4 september 2019 wordt het Energie

Kenniscentrum Leeuwarden officieel geopend.

Op deze locatie staat alles in het teken van duurzaamheid. Het pand is het eerste tastbare resultaat van de Energiecampus Leeuwarden.

Kenniscentrum

Het Energie Kenniscentrum Leeuwarden (EKL) wordt op woensdag 4 september 2019 geopend door mede-eigenaar Douwe Faber, commissaris van de koning Arno Brok, mede-eigenaar Harm Beerda en voorzitter van Bouwend Nederland Maxime Verhagen (van links naar rechts).

Dat alle initiatiefnemers bijzonder trots zijn op het resultaat is voelbaar tijdens de opening.

spreekt Douwe uit naar de gemeente en provincie.

‘’Zo’n 35 jaar geleden is bij mij het eerste zaadje gepland voor duurzaam ondernemen. Het doet mij persoonlijk veel dat dit gebouw er nu staat’’, vertelt Harm tijdens de opening. ‘’Laten we op deze bijzondere plek dingen anders doen en samen werken aan de energietransitie.’’

Arno Brok complimenteert beide heren met hun lef en inzicht: ‘’U geeft keer op keer aan dat u het verschil kunt maken. Wat hier vorm krijgt, past bovendien helemaal in het beleid van de provincie Friesland.’’

Maxime Verhagen: ‘’Een cruciale factor voor het uiteindelijke succes is lef hebben, gewoon doen! En dat is aan Harm Beerda en Douwe Faber wel besteed. Bouwen op een voormalig afvalstort heeft eerder nog niemand gedaan. Maar dankzij hun lef staan we nu met zijn allen hier.’’

‘’Bedankt dat we dit mochten bouwen’’
26

Projecten van Ekwadraat

Ekwadraat 27

Aardgasvrije

De dienstverlening van Ekwadraat begint 20 jaar terug bij het helpen van boeren en het ontwikkelen van bio-vergistingsinstallaties. Vandaag de dag is dat pakket flink uitgebreid en worden er diensten verleend binnen het gehele speelveld van de energietransitie. Zo ook binnen de warmtetransitie.

Er wordt al in een vroeg stadium meegewerkt aan de eerste Wijkuitvoeringsplannen, bijvoorbeeld in Noordoost Twente. Inmiddels zijn er al tientallen gemeenten geholpen met vraagstukken over het aardgasvrij maken van hun wijken.

Dirk-Jan Smelt, themamanager aardgasvrije wijken, legt uit welke diensten Ekwadraat aanbiedt: ‘’Je kunt denken aan het uitvoeren van technische haalbaarheidsonderzoeken voor warmtebronnen en systemen, procesbegeleiding op het gebied van participatie, het creëren van ambtelijk draagvlak en het adviseren van de raad. Daarnaast kunnen wij gemeenten helpen met de veranderende weten regelgeving zoals de warmtewet. We nemen ze mee in wat de wet voor hun betekent en hoe ze hier mee om kunnen gaan.’’

Volgens Dirk-Jan is het een uitdaging om de beoogde doelstelling van 2030 te behalen. ‘’Het is goed om te zien dat Nederland in 2030 60% vermindering in gasverbruik wil zien ten opzichte van 1990,’’ zegt Dirk-Jan. ‘’Het behalen van deze doelstelling is echter wel een enorme organisatorische opgave.’’ Zo moeten elektriciteitsnetten verzwaard worden, warmtenetten aangelegd worden en ook woningen zullen moeten worden verbouwd. Door de beperkte openbare ruimte die er is in Nederland, zal het de komende jaren druk worden in de straten.

Met behulp van het Programma Aardgasvrije Wijken, Het Expertisecentrum Warmte en de grote diversiteit aan pilotprojecten is er de afgelopen jaren al veel kennis opgedaan. ‘’Deze opgedane kennis zorgt ervoor dat we steeds beter weten wat wel en niet werkt. Hierdoor kunnen we ook steeds sneller overgaan tot actie. En actie is wat we nu nodig hebben om de gestelde doelen te halen.’’

Aardgasvrije wijken

28

Het elektriciteitsnetwerk staat steeds meer onder druk door de groeiende vraag naar elektriciteit. ‘’We zien steeds vaker dat het elektriciteitsnet vol begint te raken’’, aldus Bob van Bijnen, themamanager netcongestie bij Ekwadraat.

Netcongestie ontstaat wanneer er een mismatch is tussen vraag en aanbod van elektriciteit binnen een bepaald gebied. Er wordt bijvoorbeeld te veel elektriciteit opgewekt, terwijl er niet voldoende capaciteit is om terug te leveren aan het net. Het kan ook zo zijn dat er meer gebruikerscapaciteit wordt gevraagd dan de hoeveelheid elektriciteit die kan worden geleverd. Organisaties die afhankelijk zijn van het elektriciteitsnet lopen hierdoor tegen netlimieten aan. ‘’De netlimieten weerhouden de organisaties van het realiseren van groei en verduurzaming, waardoor duurzame ambities niet worden waargemaakt.’’

De energiebehoefte neemt in rap tempo toe en het bijbenen van deze behoefte is voor netbeheerders een flinke uitdaging. Om de veerkracht en efficiëntie van het net te verbeteren zal het netwerk gemoderniseerd moeten worden. Mogelijke oplossingen zijn de aanleg van nieuwe stations en bekabeling, het verhogen van de efficiëntie van het net, het implementeren van vraagresponsprogramma’s of het direct gebruik van hernieuwbare energiebronnen.

In de praktijk blijkt echter dat met alleen verzwaring van het net de situatie niet wordt opgelost. Technische oplossingen zoals netuitbreidingen, hernieuwbare energie en opslag zijn voldoende aanwezig. Het ontbreekt aan een lokale en integrale aanpak. Niet alleen de grootzakelijk gebruiker moet betrokken worden bij de oplossingen voor netcongestie. Ook de netbeheerder, overheid en aanliggende organisaties spelen hierin een rol.

Bob: ‘’Met onze kennis adviseren wij bedrijven en overheden over de technische, financiële, organisatorische en juridische mogelijkheden. We geven advies in hoe om te gaan met netcongestie of hoe netcongestie te voorkomen.’’ Hiervoor heeft Ekwadraat een lokale integrale aanpak ontwikkeld.

Bij de start van een project worden verschillende stakeholders bijeengebracht om hun doelen en verwachtingen op elkaar af te stemmen. Er wordt een energiescan uitgevoerd om inzicht te geven in het verbruik, de duurzame opwek, flexibele inzet, groei- en verduurzamingsplannen en elektrificatie. Op basis van deze informatie worden verschillende scenario’s voorgesteld, relevant voor de desbetreffende locatie.

Om een duurzame en lange termijn strategie te ontwikkelen kan een energieroutekaart worden ontwikkeld. Hiermee wordt een plan opgesteld over 2030 tot 2050, om te kijken hoe organisaties toekomstbestendig gemaakt kunnen worden. Op basis van dit plan worden beslissingen genomen over meerjarige investeringen om te verduurzamen.

Bij de realisatie van dit plan zijn meerdere stakeholders betrokken zoals kennisinstellingen, overheden, technologie-leveranciers, netbeheerders en grootzakelijke gebruikers. Ekwadraat heeft hierin een belangrijke rol als regisseur en uitvoerder.

Netcongestie

29

‘’Slim omgaan met het elektriciteitsnet in combinatie met een lokale energie hub biedt bedrijven en bedrijventerreinen een mogelijkheid zich voor te bereiden op een duurzame toekomst.’’

SDE ++

De Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE) wordt voor het eerst opgesteld in 2008 en wordt door de jaren heen regelmatig aangepast. De subsidieregeling is een maatregel om de aanleg van schone energiebronnen te motiveren. Een stroom waarin Ekwadraat natuurlijk meteen mee gaat.

In het voorjaar van 2020 wordt de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE+), vervangen door de SDE++. Waar de SDE+ vooral gericht is op de grootschalige productie van duurzame energie, focust de SDE++ zich daarnaast ook op het verminderen van de CO₂-uitstoot. De nieuwe regeling wordt daarmee breder getrokken dan zijn voorganger.

Naast het stimuleren van duurzame energieproductie, biedt de SDE++ ondersteuning aan verschillende technieken zoals vergisting, aquathermie en geothermie. Allemaal technieken die helpen bij het verminderen van CO₂-uitstoot. Deze uitbreiding van de regeling speelt een cruciale rol bij het behalen van de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs.

Ekwadraat adviseert en ondersteunt bedrijven bij het aanvragen van deze subsidies. Dat dit nodig is weet Gerard Sijpkens, SDE++ adviseur van Ekwadraat, maar al te goed. ‘’Het aanvragen en indienen van de aanvraag is een langdurig en complex traject. Bij Ekwadraat hebben we hiermee inmiddels al meer dan 10 jaar ervaring.’’

De SDE++ biedt exploitatiesubsidies voor projecten die bijdragen aan de energietransitie en de CO₂-reductie. Dit zijn bijvoorbeeld projecten met de focus op groene waterstof, carbon capture and storage (CSS) of geothermie. Deze exploitatiesubsidies bieden organisaties nieuwe kansen om te investeren in duurzame technologieën en daarmee hun ecologische footprint te verminderen.

De SDE++ regeling is een belangrijk instrument in de strijd tegen klimaatverandering en draagt bij aan een duurzame toekomst voor ons allemaal.

30

Sponsor van het gewest Fryslân

Volgens Douwe moet iedere Fries twee dingen kunnen: ‘’Schaatsen en kaatsen.’’ Bij velen inmiddels welbekende woorden waar Douwe graag betekenis aan geeft. Vanuit zijn eigen passie voor sport sponsort Douwe met Ekwadraat al sinds 2014 de schaatstalenten van het gewest. Een partnerschap waarmee jonge schaatsers worden gesteund in hun droom om de wereldtop te bereiken. Een droom waar Ekwadraat 100% achter staat.

31

schaatsen en kaatsen.”

©martin de Jong - Fotograaf
— Douwe Faber, Oprichter Ekwadraat
“Iedere Fries moet twee dingen kunnen,

HET ENERGIE CAFÉ

Een podcast voor en door de energietransitie

Hoe kunnen we de groeiende wereldbevolking ondersteunen zónder de natuur kapot te maken? Momenteel één van de grootste vraagstukken en een veelbesproken onderwerp in de media. Klimaatverandering, plastic vervuiling, ontbossing en afvalscheiding staan bijvoorbeeld hoog op de lijst.

Om deze actuele onderwerpen bespreekbaar te maken is in 2021 het Energiecafé in het leven geroepen. Het Energiecafé is een tweemaandelijkse podcast waarin de voor- en nadelen van de transitie aan de kaak worden gesteld. Ook worden er kansen besproken en wordt er gekeken hoe we elkaar kunnen ondersteunen in de energietransitie.

Met Cor van der Haar als host, worden relevante onderwerpen binnen de energietransitie aangesneden. Dit bespreekt Cor niet alleen maar samen met een aantal relevante gasten die veel kennis hebben over het thema. Veelbesproken onderwerpen zijn onder andere hernieuwbare energie, verduurzaming voor het mkb, duurzame bedrijventerreinen en systeemintegratie. Deze onderwerpen vallen onder de energietransitie en zijn daarmee relevant voor de missie van Ekwadraat: Het samen versnellen van de energietransitie.

Het energiecafé wordt georganiseerd in het Energie Kenniscentrum Leeuwarden en kan worden bijgewoond door een livepubliek. Geïnteresseerden kunnen zich hiervoor gratis aanmelden, om nieuwe kennis op te doen over een specifiek onderwerp en om de mogelijkheid te krijgen zich te mengen en vragen te stellen.

32

Bekijk en beluister hier ook de andere energiecafés

Ekwadraat kijkt altijd naar de toekomst. De geïnterviewden in dit magazine vertellen over hun visie op de toekomst.

33

Op naar 25 jaar Ekwadraat!

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.