મારી લોકયાત્રા – ભગવાનદાસ પટેલ

{the ÷tufÞtºtt ¼„ðt™ŒtË …xu÷

(ËtrníÞ yftŒ{e, rŒÕne y™u fturhÞ™ yuBƒuËe, fturhÞt îtht …whMf]‚ f]r‚)

¯kqsoh ¯k˙t⁄khÌLk fkfiko˜fi

hÌkLk kku§Lkkfk Mkk{u, ¯kktƒe {k¯ko, y{Àk kÀ-380001

®f{‚ : Y. 125 ƒeS ËkðŠÄ‚ ytð]r¥t : 2010 ytð]r¥tytu : …nu÷e 2006

MÍri LokyÍtra : by Dr. Bhagvandas Patel, 304, Mithila Aptt., Judges Bunglow Cross Road, Ahmedabad-380015

Published by Gurjar GranthaRatna Karyalaya, Gandhi Road, Ahmedabad-380001 (India)

«ftþf : y{h¼tE Xtftuh÷t÷ þtn „qsoh „úkÚthí™ ftÞto÷Þ, h‚™…tu¤™tft Ët{u, „tkÄe{t„o, y{Œtðt-380001. Vtu™ : 079-22144663. email : goorjar@yahoo.com xtR… Ëu®x„: r¢»™t „útrVõË, 966, ™thý…wht sq™t„t{, ™thý…wht, y{ŒtðtŒ-380013 Vtu™ : 07927494393 {wÿf : ¼„ð‚e ytìVËux Ëe/16, ƒkËeÄh yuMxux, ƒthztu÷…wht, y{ŒtðtŒ-380004 © ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷ …]c : 18+147

ISBN : 97881-8480-314-3 ™f÷ : 750

÷u¾f-ËkþtuÄf™tk …wM‚ftu

{tir÷f „úkÚttu : ¼t»tt - „wsht‚e (1) ¾uzƒúñt ‚t÷wft™e «t„ir‚ntrËf ËkMf]r‚, 1992, (Rr‚ntË ËkMf]r‚) (2) {the ÷tufÞtºtt, 2006, (ytí{ð]¥ttk‚). ÷tufËtrníÞ-÷tufrðãt-÷tufËkMf]r‚™t „úkÚttu: ËkþtuÄ™-Ëk…tŒ™-rððu[™ (3) ÷e÷t {turhÞt, 1983 (¼e÷-«ýÞ-÷tuf„e‚tu) (4) Vq÷htk™e ÷tze, 1983 (÷ø™„e‚tu) (5) yhðÕ÷e …ntz™e ytMÚtt (÷tuf{kºttu y™u ¼e÷tu™e …whtfÚttytu), 1984 (6) zwk„he ¼e÷tu™t ŒurðÞtðt¤t™t yhu÷t : ™ð ÷t¾ Œuðeytu y™u fh{ehtu (…whtfÚttytu), 1989 - …whMf]‚. (7) yhðÕ÷e÷tuf™e ðneðt‚tu (…whtfÚttytu y™u ÷tuffÚttytu), 1992 (8) zwk„he ¼e÷ ytrŒðtËeytu (Ë{tsrðãt), 1992 (9) ¼e÷ ÷tuf{ntftÔÞ: htXtuh ðth‚t ({tir¾f {ntftÔÞ), 1992, …whMf]‚ (10) ‚tu¤ehtìýe™e ðth‚t (÷tuftÏÞt™), 1992 - …whMf]‚. (11) zwk„he ¼e÷tu™tu „wshtk™tu yhu÷tu ({tir¾f {ntftÔÞ), 1993 (12) ¼e÷ ÷tuftuíËð „tuh (ÄtŠ{f „e‚tu y™u …whtfÚttytu), 1994 (13) ¼e÷tu™t n„ y™u ð‚tk{ýtk (ÄtŠ{f „e‚tu), 1995 (14) htì{-Ëe‚{t™e ðth‚t ({tir¾f {ntftÔÞ), 1995 (15) ¼e÷tu™wk ¼thÚt ({tir¾f {ntftÔÞ), 1997 - …whMf]‚. (16) ¼e÷ ÷tuftÏÞt™: Ër‚Þtu ¾t‚w y™u nt÷tu nqhtu (ytÏÞt™), 1999 (17) ¼e÷tu™tk ntu¤e„e‚tu (ÄtŠ{f „e‚tu), 1999 (18) ytrŒðtËe ytu¤¾ (Ë{tsrðãt), 1999 (19) ¼e÷ „e‚fÚtt : ¾q‚tk™tu htsðe y™u Œuðtu÷ „wÍhý, „e‚fÚtt, 2000 (20) ¼e÷ „e‚ðth‚t : Ztu÷t {tÁýe, „e‚fÚtt, 2001 (21) ¼e÷ fÚtt„e‚: nr…Þt Œu ntì¾÷e, 2002 (22) ¼e÷ fÚtt„e‚: ntu™tu÷ ntuxe, ¼e÷ ¼s™ ðth‚t : nt÷Œu ntu¤k„e y™u ™t„Íe Œ÷Íe, 2002 (23) Y…tkhtìýe™e ðth‚t (÷tuftÏÞt™), 2002 (24) |æèHæï¢ ÜUæ |ææÚƒ, 2002 (çã‹Îè ¨¢SÜUÚ‡æ) (25) ¼e÷ ¼s™ ðth‚t : ÷t÷w yrhŒt, 2003 (26) ¼e÷ ¼s™ðth‚t : htì{Œu, 2003 (27) ¼e÷ ¼s™ðth‚t : Í„Œu …h{th, 2005 (28) „tu…e[kŒ ¼hÚthe™e ðth‚t (÷tuftÏÞt™), 2005 (29) „tuh¾ðtýe (Ëk‚ËtrníÞ, „tu…e[kŒ ¼hÚthe yk‚„o‚), 2005 (30) ftìƒrhÞt Xtftuh™e ðth‚t (…whtfÚtt), 2005 (31) Œuðht™e ðth‚t (…whtfÚtt), 2005 (32) nkËŒuð™e ðth‚t (…whtfÚtt, „tu…e[kŒ ¼hÚthe™e ðth‚t yk‚„o‚), 2005 (33) fƒehðtýe (Ëk‚ËtrníÞ, „tu…e[kŒ ¼hÚthe™e ðth‚t yk‚„o‚), 2005 (34) {tu‚eËht™e ðth‚t (…whtfÚtt), 2007 (35) þtuÄËk…Œt, (rððu[™),2008 (36) Aadivasi Lokakhyano, 2008 (yk„úuS), (37) „e‚Ëk…Œt, 2008, (38) …tihtrýf ¼e÷-{ntftÔÞtu, 2009, (39) ytrŒðtËe ÷tuftÏÞt™tu, 2009, (40) ytrŒðtËe {ntftÔÞtu («ft~Þ).

÷tufÞtºtt™wk yûth-‚eÚto

ytrŒðtËe-ËtrníÞ™t ËkþtuÄ™-Ëk…tŒ™ ûtuºtu ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷™wk ™t{ „wsht‚{tk yòÛÞwk ™Úte. ¾uzƒúñt™t ¼e÷tu™e fkXMÚt h[™tytu™wk yu{ýu ŒtuZnòhÚte …ý rðþu»t ËkÏÞt™e yturzÞtu fuËuxTË{tk æðr™{wÿý fhe yÇÞt˼qr{ft ËtÚtu ‚u{ýu 35 sux÷tk …wM‚ftu™wk y¼q‚…qðo y™u yrî‚eÞ „ýtÞ yuðwk «ftþ™ fÞwO y™u yu{™tk ™t{-ft{™e ¼th‚eÞ ÷tufËtrníÞ ËkþtuÄ™ûtuºtu ËtùÞo ™tUÄ ÷uðt{tk ytðe ‚u ËtÚtu ztì. su. ze. ÂM{Út suðt ÷tuf{ntftÔÞ™t rðïÏÞt‚ rðît™ …tËu …ý ‚u ™t{-ft{ …ntUåÞtk. …hk‚w yu{™wk ‚tsu‚h™wk yt ™ðwk …wM‚f ‘{the ÷tufÞtºtt’ yu{™tk …qðo ËkþtuÄ™ftÞo ËtÚtu s Ëkf¤tÞu÷ ntuðt A‚tk, «ðtnu, MðY…u y™u «fthu ™ðwk y™u swŒwk Au. yt ËkþtuÄ™-Ëk…tŒ™ ™Úte, …hk‚w Ëso™tí{f ÷r÷‚ ËtrníÞ™t «fth™wk Au. ‘{the ÷tufÞtºtt’ òr‚-«fth™e árüyu ytí{fÚtt™t ð„o™wk Au. yt òr‚- Genre «fth{tk ytí{fÚtt, ËkM{hý-fÚtt, Œi™krŒ™e, …ºt ð„uhu™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au. yt …wM‚f ‘ËkM{hýfÚtt’™t «fth™wk Au, A‚tk yu{tk …ý ™ðt s rðrþü «fth™wk Au. Ët{tLÞ he‚u ftuE ÔÞÂõ‚ Sð™™e ftuE yuf rŒþt™e rðrþü yuðe rËrØ™e fûttyu …ntU[u Au íÞthu ‚u …tu‚t™tk ƒt÷…ý™tk, ‚tÁÛÞ™tk y™u ftuE rðrþü ûtuºtu ft{ fhe™u fþwkf rËØ fÞwO ntuÞ yu™t {n¥ð™t ð¤tkftu™t y™w¼ð™wk yt÷u¾™ fhu Au. yt{ fhðt{tk ÷¾™th™tu nu‚w ðt[f™u rðþu»t fþwkf ™ðwk, ‚tswk, hË«Œ y™u Sð™™u òýðt-{týðt y™u ™týðt{tk W…Þtu„e ƒ™u ‚uðwk yt…ðt™tu ntuÞ Au, ‚u ËtÚtu s, yt r™r{¥tu …tu‚t™t Sð™™t ðe‚e „Þu÷t ft¤™u Sð‚tu-ò„‚tu fhe™u ykfu fhe ÷uðt™tu ntuÞ Au. ÔÞÂõ‚™u y{wf ‚ƒ¬u …ntUåÞt …Ae …tu‚t™t ¼q‚ft¤™u ytÄthu …tu‚t™t Sð™ y™u yu™t ð¤tkftu™u …w™Sorð‚ fhe òýðt™tu-y™w¼ððt™tu ntuÞ Au. ytÚte ytðe ËkM{hýfÚtt{tk yt÷u¾™th™wk yk„‚ Sð™-yu™tk {t‚tr…‚t, r{ºttu, ÷ø™ y™ ŒtB…íÞ yu ƒÄtk™u M…þo‚wk - …ý yu{tk Ë{tðuþ …t{‚wk ntuÞ Au. ytÚte s {tuxt ¼t„™e ËkM{hýfÚttytu ytí{fÚtt™tu s …qðohk„ ntuÞ, yuðe ntuÞ Au. …hk‚w ynª yuðwk ™Úte.

÷u¾f™tu nu‚w yt …wM‚f{tk …tu‚t™e ÷tufÞtºtt™u s yûthƒØ fhðt™tu Au. ythk¼Úte ‚u Auf yk‚ ËwÄe ¼„ðt™ŒtË [wM‚ y™u Ë{s…qðof™e nu‚wr™ct™u …qýo ËkÞ{-‚txMÚÞÚte ð¤„e hÌtt Au. ytðtk Ë{s y™u ËkÞ{ ¾qƒ {w~fu÷ Au. yk‚h{tk r™»f…x r™¾t÷Ë‚t y™u Ët÷Ë‚t ntuÞ, …tu‚u su fÞwO y™u fh‚t hÌtt yu ¾qƒ s {qÕÞðt™ y™u yrî‚eÞ Au, yuðt yn{TÚte Ëk…qýo {wõ‚ ntuÞ ™u fuð¤

…tu‚t™t s {™ÓŒÞ™e {t„Úte s fþwkf fhu Au yuðe {wõ‚-r™¾t÷Ë {™™e Ë{s ntuÞ yuðe ÔÞÂõ‚ s, ™tf™e Œtkze™e nu‚w™e ËeÄe hu¾t{tk ‚tfu÷t ‚eh™e he‚u, fuð¤ {wÏÞ ÷ûÞ …h sE þfu Au. ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷{tk yk‚hk„™e ytðe Ëh¤‚t y™u Ëns‚t Au. yuÚte s, y™uf ÔÞÂõ‚ytu, ÔÞÂõ‚r[ºttu, rs¿ttËt ÿð‚e ht¾u yuðe ½x™tytu yt…ðt™t ð÷ýÚte {wõ‚ hÌtt y™u yu{™e ÷tufÞtºtt™tu yt÷u¾ nu‚w…qýo, ÷ût„t{e A‚tk hË«Œ ÷tr÷íÞÚte nÞtuo¼Þtuo hÌttu. ƒ[…ý™e ðt‚ ‚tu ynª …ý Au. {wøÄtðMÚtt™t rfþtuhu ‘niÞtk ™t[u’™tu yÚto ‘ni’ yux÷u ‘ËE’ ŒhS yuðtu fÞtuo y™u yu{tkÚte Ëtnrsf h{qs™tu y™w¼ð fhtÔÞtu ! rðsÞt y™u rðãt ™t{™e ËntæÞtÞe rðãtÚteo™eytu ËtÚtu ËÏÞ™tu y™u ‚tÁÛÞ «ðuþu rðòr‚ «íÞu ò„‚t y™wht„™tu …ý …qht ËkÞ{ y™u Ët{ÚÞoÚte …rh[Þ fhtÔÞtu ! [qzu÷ y™u ¼q‚ òuðt {txu htr‚s„tu fÞtuo y™u ƒntŒwh {™t‚tu ƒfzkŒth ¼q‚™t ¼ÞÚte ¼zfe™u ¼tøÞtu yu™wk r[ºt …ý yt÷uÏÞwk : yhu, ðt½™u òuðt™wk, yu …ý ðt½™tu s rþfth Út‚tu ntuÞ íÞthu ™shtu-™sh ¼t¤ðt™wk fux÷t™t ¼tøÞ{tk ÷¾tÞwk ntuÞ ? ¼„ðt™ŒtË™t ¼tøÞ{tk yuÞ ÷¾tÞu÷wk ™u yu yu{ýu ynª yt÷uÏÞwk Au. ¼„ðt™ŒtË …tu‚u {tºt ËkþtuÄf-Ëk…tŒf ™Úte, Ësof …ý Au. yu{ýu ythk¼ …ý ytÄwr™f «fth™e yAtkŒË frð‚tÚte fhu÷tu. yu f]r‚ …ý ynª yt…e Au. yu{tk yu{™e Ësof‚t {ntuh‚e òuE þftÞ Au. …Ae ‚tu „wshtk™tu yhu÷tu, htu{þe‚{t™e ðth‚t, htXtuh ðth‚t ™ yuðe yuðe y™uf Ë{Úto {ntfÚttytu, ÷tuffÚttytu, ÷tuftÏÞt™tu …h yu{ýu ft{ fÞwO ™u ytðe hË«Œ fÚttytu™e fnuýe yu{™u ytí{Ët‚T ÚtE ! yt{ ÷r÷‚ ËtrníÞ™t «fth {txu™e Ësof‚t y™u ÷„tð n‚tk s, ytrŒðtËe fÚttytu™t yrðh‚ ©ðý y™u Ëk…tŒ™u fÚtt™u htu[f ƒ™tð‚e fnuýe™u htu[f ƒ™tððt™e þi÷e …ý yu{™u ytí{Ët‚T ÚtE [qfe Au, A‚tk …ý, ‘{the ÷tufÞtºtt’{tk yu ÷u¾™™u yt he‚u hË«Œ ƒ™tððt õÞtkÞ htuftÞt ™Úte, sht …ý ÷÷[tÞt ™Úte y™u …tu‚t™t nu‚w™u s Wr[‚ he‚u Ët{ÚÞo y™u ËkÞ{Úte ð¤„e hÌtt Au. ynª ƒ[…ý, rfþtuhft¤ y™u rðãtÚteoft¤ Au …hk‚w ‚u ytí{fÚtt™e ¼qr{ftY… ™Úte, …hk‚w ytrŒðtËeytu™t ËtrníÞ «íÞu, ÷tufËtrníÞ «íÞu þtÚte ytf»ttoÞt, yu™e ¼qr{ftY…u Au. yt{ ‚tu „út{eý fu …Ae ™t„rhf …rhðuþ{tk …[tË ð»to …nu÷tk QAhu÷t ftuE …ý ËtrníÞfth™u ƒtÕÞtðMÚtt, þiþð y™u ‚ÁýtðMÚtt{tk ÷tufSð™™tu ËeÄtu …rh[Þ n‚tu s. ¼„ðt™ŒtË™u yt™tu rðþu»t ÷t¼ {éÞtu fu{fu yu{™wk „t{ ò{¤t zwk„htu ðå[u ½uhtÞu÷wk n‚wk, nrhÞt¤wk n‚wk ! yuf ¼tE™u yu™e yuf™e yuf ƒnu™ n‚e. ytÚte „tiheðú‚™t …ý, …wÁ»t ntuðt A‚tk, ËeÄtu ËkMfth …zðt™tu ÷t¼ {¤u÷tu. yt ƒt¤f{tk «f]r‚ «íÞu fux÷tu

yk‚hk„™tu Ënt™w¼qr‚…qýo ™u ËkðuŒ™{Þ ËkƒkÄ n‚tu, ‚u ðt™h™tk ƒå[tk™u …tu‚t™t ™t™t ¼tE ‚hefu ÷E sðt™e ƒt¤hZ™t yt÷u¾™{tk {¤u Au. Ësof‚t y™u fÚttytu™t ©ðýÚte, ‚u{s ƒ[…ý{tk ftftËtnuƒ ft÷u÷fh suðt™e M{hýfÚtt ðtk[ðt™wk …ËkŒ fÞwO yuðt ËwÁr[™t ½z‚hÚte, ¼„ðt™ŒtË{tk ytuAt{tk ytuAt þçŒtu{tk ðe„‚ ËtÚtu ÷t„ýe™u …ý ¾U[e ÷tðu yuðtk ðýo™™e þÂõ‚ Au. rðãt

ŒhS þe‚¤t™u fthýu ykr‚{ rƒAt™u …ze Au ‚u™wk r[ºt ntuÞ fu [u÷iÞt™wk ……iÞtY… {tÚtwk f…t‚t s ¼ÞÚte ¼t„‚t rfþtuhtu™wk r[ºt ntuÞ fu ¼q‚™t ¼Þu ¼t„‚t Xtftuh

Œtuz‚t Œu¾tzât ntuÞ yÚtðt ntftu fhe™u yuf MÚt¤u ÷uðtÞu÷tu ðt½ yk‚u ÷÷[tE™u

ƒfht …h ºttxfðt ytðu íÞthu Ätýe™e su{ ƒkŒqftu Vqx‚e ntuÞ yu™wk yt÷u¾™ ntuÞ ðt ztfý™wk ¼Þtðn á~Þ fkzthu÷wk ntuÞ : ƒÄu s ¼„ðt™ŒtË™e á~Þ™u

Sð‚wk fhðt™e yt÷u¾™þÂõ‚ Œu¾tÞ Au. yt he‚u, ytðtk y™uf MÚtt™tu n‚tk

ßÞtk hË™e–fÚtthË y™u ðýo™™e – s{tðx fhe þõÞt ntu‚ ! …hk‚w yt„¤ fÌtwk ‚u{ ÷u¾f™tu nu‚w ynª …tu‚t™u ™nª …hk‚w …tu‚t™e ÷tufÞtºtt™u yt÷u¾ðt™tuAu. ynª ƒt÷…ý™e fÚtt{tk {t‚t-r…‚t-ƒnu™-ƒ™uðe r{ºttu-˾eytu ð„uhu

ßÞtk yr™ðtÞo Au, íÞtk s Au. Sð™ r{»tu, ytí{fÚtt™t r™r{¥tu ™Úte. yux÷u ‚tu ƒnu™™tk ÷ø™, yu™t ËkËth, {t‚t™wk ntxoyuxìfÚte Út‚wk ytfÂM{f yðËt™, r…‚t™wk yðËt™, rþûtf ‚hefu™e ™tufhe{tk ÚtÞu÷t rðrðÄ ¾x{eXt y™w¼ðtu, yhu ¾wŒ™tk ÷ø™ y™u su …í™e ‚thtƒnu™u æðr™{wÿýtu ht‚™t Wò„ht fhe™u

ËkËth™tk ƒeòk ft{ ™u sðtƒŒtheytu Ëk¼t¤‚tk hne™u r÷ÃÞk‚h fÞwO y™u Äq™e

ËkþtuÄfu …tu‚t™tk ËkþtuÄ™tu™tk «ftþ™tu {txu ¾uzq‚ {txu ‚tu …ux™t ŒefhtÚte …ý rðþu»t yuðtk ¾u‚htu™u ðu[ðt ftZât A‚tk rðhtuÄ ™ fÞt yu™tu ftuE ËkŒ¼o ™Úte. ™t{tuÕ÷u¾ ËwæÄtk ™Úte. yk„‚‚t™u ytx÷e nŒu ytu„t¤ðe {w~fu÷ s ™nª, {tuxt ¼t„™t {txu ‚tu yþõÞ s Au. …tu‚t™tk ËkþtuÄ™-Ëk…tŒ™-«ftþ™{tk ™t™e yuðe Vhs™t ¼t„Y…u …ý ftuEyu ËntÞ fhe ntuÞ ‚tu ynª yu™tu WÕ÷u¾ fhðt™wk [qf‚t ™Úte, …hk‚w …tu‚t™t …rhðth™u r™S yk„‚‚t™u õÞtkÞ «ðuþðt ŒeÄtk ™Úte.

¼t»tt-ƒtu÷e™e y¿tt™‚tÚte {tkze™u ‚u ¾[o, W…Þtur„‚t y™u Ë÷t{‚e™e árüyu …ý ytrŒðtËeûtuºt™wk ËkþtuÄ™ fhðt™wk f…Ák n‚wk ™u Œu¾e‚t ftuE s ÷t¼ yt…™tÁk ™ n‚wk yu ¼„ðt™ŒtËu þt {txu fÞwO ? yuðwk ‚u fÞwk ytk‚rhf ƒ¤ fu fthý n‚wk, su yu{™u yt rŒþt{tk ¾U[e „Þwk ? þtÚte ¼ÿ™u òu‚tk s ¼zf‚t y™u þkftþe÷ ƒ™e s‚t ytrŒðtËeytuyu yu{™e …tËu niÞwk ¾tuÕÞwk y™u {™™t ¿tt‚y¿tt‚ M‚hu ™u ¾qýu, su fkE ™u sux÷wk fkE n‚wk ‚u ¼„ðt™ŒtË™u ytÃÞwk ? ƒeò su™tÚte ¼zfu fu su™e ƒef y™u Ëq„ ƒÒtu ht¾u yuðt yuf ð„o …tËu yt ËkþtuÄf

þt {txu „Þt ?- yt y™u ytðt y™uf «&™tu™t W¥th ynª ðtk[™th™u {¤u Au.

÷u¾f™tu nu‚w s, yt r™r{¥tu …tu‚t™e ™nª, ÷tuf™e Þtºtt™u yt÷u¾ðt™tu Au. ¼„ðt™ŒtË™u, {t‚t™t Ët‚ ¾tux™t yuf™t yuf ƒtƒw™u swŒwk s {™ÓŒÞ™wk ‚kºt {éÞwk Au. yu™e ËkðuŒ™t y™u Ënt™w¼qr‚ ƒ[…ýÚte s ‚eðú Au. ðtkŒhtk™wk ƒå[wk yu™u {™ ¼tE Au. yuf÷wk …zu÷wk Œuzft™wk ƒå[wk …ý ®[‚t fhtðe f{oþe÷ ƒ™tðu Au. …ý ƒ[tððt, W„thðt fqðt{tk ™t¾u÷tk zuzft™t ƒå[tk ™u {tuxtu Œuzftu „¤e òÞ Au íÞthu {™-ÓŒÞ ûtwçÄ ƒ™u Au. ƒt÷˾e™t {]íÞw™u, ð»ttuo …nu÷tk

ƒ™e [qfu÷e ½x™t™u Ët{ÚÞoÚte ð‚o{t™{tk ƒ™‚e y™u y™w¼ðt‚e fhu Au íÞthu Ë{sðt™wk yu Au fu yu rfþtuh™e ËkðuŒ™t fux÷e Wífx y™ Ët[wf÷e nþu ßÞthu rsLŒ„e™t A ŒtÞfu …ý ytðe „Eft÷™e ½x™t suðe AðtÞu÷e hne r[¥t…x …h !

¼„ðt™ŒtË ytrŒðtËeytu …tËu þt {txu „Þt, rðrþü fþwk …tBÞt y™u ËV¤ ƒLÞt, yu™tu …ý sðtƒ ynª Au. ynª …ý ‚eðú‚{ ËkðuŒ™t Au. Sð™ y™u ËkMf]r‚™e Ët[e Ë{s Au. yu{™t yu ft¤{tk fu …Ae ËtB«‚ ft¤u …ý yt…ýu y™u ƒeòk su òuE, òýe, y™w¼ðe fu {t™e y™u {týe …ý ™Úte þftÞ ‚u ¼„ðt™ŒtË{tk Ëtnrsf Y…{tk, Þ‚T ytí{™T Y…{tk hnu÷wk òuE þftÞ Au. ‘¾uzw™e þtuÄ{tk’–ðtk[‚tk yt ƒtƒ‚ ƒhtƒh Ë{òþu. „út{eý, ytrŒðtËe, Œr÷‚ ð„uhu «íÞu Ë{¼tð y™u Ënt™w¼qr‚ yt…ýtk {™-ÓŒÞMÚt Au s, yuðwk yt…ýu {t™eyu Aeyu y™u «Ëk„ {éÞu ‚u™u ðt[t …ý yt…eyu Aeyu …hk‚w ytðwk {t™ðt-Mðefthðt A‚tk yk„‚-Sð™{tk ßÞthu ytðt ftuE ð„o™wk Ëqû{ þtu»tý fheyu Aeyu íÞthu yt…ýu yu™u òuE-òýe þfeyu Aeyu ¾ht ? yu™tk {™tu{™ Ëqû{ Œw:¾ fu …ùt¥tt… ‚tu ¾qƒ Œqh™tk „ýtÞ ! yt…ýu yt…ýwk rƒ™-yk„‚ ‚xMÚt yð÷tuf™-{qÕÞtkf™ fheyu ‚tu s yt ËíÞ …{tÞ yuðw Au. ¼„ðt™ŒtË™e yk‚h™e yt ytk¾ …nu÷uÚte s Q½zu÷e n‚e ! yu Ë{Þ™u ftuE ¾uzq‚ {t™e ‚tu þwk rð[the …ý ™ þfu fu …tu‚u ftuE ytrŒðtËe™u …tu‚t™t {sqh fu ËtÚte ‚hefu ht¾u Au íÞthu yu™tk {q¤ ËtU‚tu W¾uzu Au ! ¼„ðt™ŒtË™e ËkðuŒ™t{tk yt {q¤¼q‚ ™u Ëtnrsf Au, su ‘¾uzw™e þtuÄ’{tk ðtk[‚tk Ë{òÞ Au. ynª yuf ƒeS …ý ƒtƒ‚ æÞt™{tk ÷uðt suðe Au. su ftuE „út{eý fu ytrŒðtËe ûtuºt{tk ftÞo fhu Au, ‚™-{™-ftÞtorŒÚte …qht Ëkf¤tÞu÷t Au ‚u ƒÄt s ¼ÿ „ýt‚e ËkMf]r‚ suðe s {qÕÞð¥tt ‚¤…Œe ËkMf]r‚{tk ntuðt™wk {t™u Au. …hk‚w y ËkMf]r‚™t …ý W¥t{ yuðtk fux÷tkf {qÕÞtu …ý Au, su™e …tËu ¼ÿ ËkMf]r‚ Ítk¾e s ™nª, ¾tuzu ¾tuzk„t‚e y™u …tk„¤e Au. yt ðt‚ …ý yt s «fhý{tk Ë[tux Y…u fnuðt{tk ytðe Au.

‘yûth-ËkMf]r‚yu þwk ytÃÞwk ? rþûtf ƒt¤ftu™u ¼ýtððt™e Vhs [qfe ƒòhu ƒuËe ÄkÄtu fhu; „út{Ëuðf ¾uzq‚™u {t„oŒþo™ yt…ðt™u ƒŒ÷u ™ðwk rƒÞthý ðu[e ¾tÞ; …tuMx{tM‚h {™eytìzoh™t …iËt ðt…he ™t¾u; y™u Wå[ rþûtý «tó fhu÷tu nwk ÔÞÂõ‚„‚ Ëw¾ ðtM‚u yuf …qht fwxwkƒ™u ½h-ð‚™ y™u ¼qr{-«ŒuþÚte y¤„t fÁk : ytðtk Sð™-rð½t‚f {qÕÞtu™u rðfrË‚ ËkMf]r‚™wk ™t{ yt…eþwk ? (…]. 29)

¾uzq‚™u ÷uðt sðt™e yuf s ½x™t ËtÚtu s fuðwk-fux÷wk òuztÞwk Au ! yt…ýe ¼ÿ fu Wå[ „ýt‚e ËkMf]r‚™t …thýu Íq÷™th{tk …ý ðŒ‚tuÔÞt½t‚ suðe fuxfux÷e ytðe ™t™e-{tuxe ƒtƒ‚tu Au su ƒÄt™e ytk¾u ™Úte [z‚e. su™t{tk Ënt™w¼qr‚ fu Ënt™wfk…t fuð¤ fnuðt™e ™nª …hk‚w yk‚h{tk ðýoðtÞu÷e ntuÞ ‚u s ytðwk ‚xMÚt ytí{r™heûtý fhe þfu. yt™tu yÚto nhr„Í yuðtu ™Úte fu yt ËkðuŒ™þe÷ y™u Ë{sŒth ËkþtuÄf ‘™t™wk ™t™wk „t{zwk ™u {tuxtk {™™tk ÷tuf’ suðt ÷t„ýe™t ¾ªxu ytrŒðtËe ÷tufSð™™wk ƒÄwk s W¥t{ ™u ©uc {t™e ƒuXtu Au. yt Ë{ts{tk ŒtY, ðuh, ztfý, [hu‚Ák suðtk yr™ütu Au ‚u òýu Au. Ët{tLÞ he‚u ‚tu ftuE …ý ÷tufrðãtrðŒT ytðe ÂMÚtr‚{tk …tu‚u fu Ë{tsËwÄthf y™u f{oþe÷ ™Úte, yuðwk fne™u, {t™e™u …tu‚t™e ò‚™u y™u ËkþtuÄ™ð]r¥t-«ð]r¥t™u y¤„tk …tzu Au. ðkæÞY…™e s rðãt™tu W…tËf ƒ™u Au. ¼„ðt™ŒtË ytðwk ‚txMÚÞ fu¤ðe fu xftðe þõÞt ™Úte. yu fuð¤ rðãt™u ðhu÷t ™Úte, ÷tuf™u ðhu÷t Au. fuð¤ rðãt {txu su ftsu ÷tuf{tk „Þt ™Úte, …hk‚w Ëtnrsf «u{Úte s „Þt Au, hÌtt Au, ¼éÞt Au. yu{™t{tk Ëtnrsf yuðtu ƒt¤f suðtu r™Œtuo»t Ëßs™ Au. yu ÷tuftu™u …tu‚t™e Ëtnrsf‚tÚte [tnu Au. ytÚte s ‚tu Sðtftft ntuÞ fu ™ðS, yu{™u {™ fuð¤ Ët{„úe Œt‚t ™Úte …ý yk„‚ Mðs™tu Au. ytÚte s ‚tu Ëtkf¤eƒnu™ yu{™ …tu‚t™t Ä{o™t ¼tE {t™u Au. nh{tƒtE …tu‚t™t ytí{s …wºttu™u …tu‚t™t …t…™wk …rhýt{ „ýu Au, …hk‚w ¼„ðt™ŒtË™u …tu‚t™t …wÛÞf{o™wk Ëk‚t™ {t™u Au. ytrŒðtËe fu rsÃËe™t ûtuºt{tk ftÞo fh™th y™uf™u yu Ë{ts{tkÚte «uÞËe ™u …í™e {¤e Au, su™t Œt¾÷t yt…ðt …zu yu{ ™Úte. …hk‚w {t y™u ƒnu™ ¼„ðt™ŒtË™u s {éÞtk Au ! yt …ý, yt ËkþtuÄ™ûtuºt™e y¼q‚…qðo, yrî‚eÞ y™u ¼rð»Þ{tk …ý ¼tøÞu s òuðt {¤u yuðe ½x™t Au. yt yk‚h™t ÷„tð™t fthýu s ‚tu ƒeòyu ¼Þ ƒ‚tÔÞt yu ðtM‚rðf n‚t (swytu «fhý 11{tk ËtÚte rþûtfu fnu÷e ðt‚) …hk‚w ¼„ðt™ŒtË™u ™ ™zât. ™ze s ™ þfu. yu{™wk yk‚h ÔÞÂõ‚íð s yuðwk þw¼ y™u rþð ‚¥ð™wk ƒ™u÷wk Au y™u yu{™tu r…‚]„‚ ËkMfthðthËtu s yux÷tu áZ{q¤ Au fu ŒtY fu yuðe ftuE ƒŒe yu{™u M…þeo ™Úte. yt yuðt ËkMfthe

Ä{o¼eÁ r…‚t™tu …wºt Au suýu Œðt ¾t‚h ŒtY …ðtÞu÷t ƒ¤Œ™u …tu‚t™t n¤u ™ òu‚Þtuo y™u Atuze ŒeÄtu (swytu «fhý : 2 ™e ½x™t). yu{™t yk‚hk„{tk s †e™wk yuf {t‚t y™u ƒnu™ ‚hefu™wk yuðwk MÚtt™ Au fu yu õÞthuÞ ytðt ¼ÞMÚtt™{tk ytðe s ™ þfu ! su rþûtfu ytðt ûtuºt{tk sðt™tk y™u ¼¤ðt™tk su ¼ÞMÚtt™tu ƒ‚tÔÞtk ‚u fkE ¾tuxt fu {tºt …qðo„únÞwõ‚ s ™ fne þftÞ. …hk‚w ¼„ðt™ŒtË {txu yu yM…~Þo s hÌttk, yu{™tk r™S þe÷ y™u yk‚hk„™u fthýu. „út{eý fu ytrŒðtËe ûtuºt{tk yt þe÷„wý y™u ËtÂ¥ðf‚t ¾qƒ s {n¥ð™tk Au. yu ™ ntuÞ yu™u õÞthuÞ ytðe Ë{Úto V¤ŒtÞe ËV¤‚t ™Úte {¤‚e. yt ËkŒ¼uo …ý {u½týe s ÞtŒ ytðu. yu{™t{tk yuðwk n‚wk yuf {týË ‚hefu ykfu fhu÷e ƒt÷Ëns r™Œtuo»t Ëh¤‚t y™u fÚtt„e‚ ð„uhu™e f÷t fu {trn‚eŒt‚t ¾wÕ÷t {™u «u{Úte yu{™t …h ðhMÞt. ytðtu s Ë¥ðþe÷ ™u ËtÂ¥ðf yr¼»tuf ytrŒðtËe ËkþtuÄ™-Ëk…tŒ™{tk ¼„ðt™ŒtË …h ÚtÞtu Au. yt …wM‚f™wk …ý ©e {u½týe™tk ‘Ëtiht»xÙ™tk ¾kzuhtu{tk’ y™u ‘…hfB{t’ suðtk …wM‚ftu ËtÚtu s yt™wðkrþf Ë„…ý y™u y™wËkÄt™ Au. ftuE …ý yt ûtuºt™t ËkþtuÄ™ {txu, {u½týe™tk yu ƒÒtu …wM‚ftu su{ W¥t{ y™u yr™ðtÞ Au ‚u{ yt …wM‚f …ý {thu {™ ytðt ËkþtuÄf {txu yr™ðtÞo Au, …tXâ…wM‚fY… A y™u ÷r÷‚ ËtrníÞ™e f]r‚ ‚hefu …ý yuf f÷trËØ «rþü f]r‚ Au. ynª yt…u÷tu ÷tufÞtºtt™tu yt÷u¾ „út{eý fu ytrŒðtËe W…Þtu„e Au yux÷wk s ™nª …hk‚w ÷r÷‚ «fth™t ËtrníÞ ‚hefu ‘{the ÷tufÞtºtt’ rËØ y™u «rþü h[™t Au. ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷u 35 sux÷tk …wM‚ftu{tk su ƒnw{qÕÞ Ët{„úe yt…e A ‚u Ë{sðt {txu …ý ftuE …ý ËkþtuÄf™u yt Þtºtt ðthkðth fhðt suðe Au. ÷tufrðãt™tu ftuE …ý

ËkþtuÄf õÞthu y™u fÞt „wýu fþwkf ftÞ{e {qÕÞ™wk yt…e þfu, yu òýðt™e árü …ý yt …wM‚f yt…u Au. ftuE …ý ûtuºt™t ftuE …ý ythk¼f‚to fu ËkrËØ ËkþtuÄf™u yk‚hÚte ZkZtu¤u y™u ytí{Ët‚T fhðt™e «uhýt yt…u yuðwk ½ýwk ynª Au. ztì. ¼„ðt™ŒtËu yt «fhý{tk …tu‚t™e ÷tufÞtºtt yt÷u¾e yk‚u ƒu «fhýtu{tk yu{™tÚte ăf‚e ºtý ËkMÚtt™t y™w¼ð™e …ý fÚtt Ëtkf¤e Au. yt™wk fthý yu Au fu su{ …wM‚f«ftþ™ yu ÷tufrðãt™t ËkþtuÄ™™u ftÞ{ {txu ykfu fhðt™wk, yûth ƒ™tððt™wk {tæÞ{ Au, ‚u{ ytðe ËkMÚttytu …ý yt rðãtþt¾t™t rðãtËútu‚™u ðnu‚tu ht¾‚wk yr™ðtÞo yk„ Au, yuf ËkþtuÄf™e ÷tufÞtºtt™wk yt yûthY… ‚eÚto Au.

8-09-2006 nËw Þtr¿tf

ytí{fÚt™ («Út{ ytð]r¥t ðu¤tyu)

yt {the ytí{fÚtt ™Úte. ‘÷tuf’™u Wfu÷ðt s‚tk ÚtÞu÷ y™w¼ðtu™e yt™kŒfÚtt Au. ÷tuf fþwk ÷¾‚tu ™Úte; y™w¼ðu Au. yt y™w¼ð„tÚtt yt„t{e …uZe™u fnu Au. ƒeS …uZe™u fnu‚tk {U fux÷wkf Ëtk¼éÞwk-òuÞwk-{tÛÞwk yu ƒeò Ë{ts™u fnwk Awk. {tir¾f ËkMf]r‚™e x…t÷ yûth ËkMf]r‚™u yt…w Awk. …hk‚w, ÷tuf™e x…t÷ õÞthuÞ …qhu…qhe yt…e þft‚e ™Úte.

÷tuf fkXÚte ƒtu÷u Au; „tÞ Au. ntÚtÚte ðtãtu ð„tzu A y™u Ët{qrnf [hýu, …qhe Qòo ËtÚtu W{¤ft¼uh ™t[u Au. fkX, Ëk„e‚ y™u ™]íÞ™e rºtrðÄ f¤t™u yûthtu{tk fE he‚u Íe÷e-ƒtkÄe þftÞ ?! ð¤e yu{t …ðo™wk ðt‚tðhý y™u Œuð …h™e yx¤ ytMÚtt; …tAt Ët{qrnf ÓŒÞ{tk QA¤‚t r™ÔÞtos ¼tðtu! yt QA¤‚t ¼tðËt„h{tkÚte Úttuztf ¼tð ‚… fhe™u ÓŒÞ{tk …t{e-{týe þftÞ. fƒeh™e ðtýe{tk fneyu ‚tu ‘„qP„u ft „wz’- yu™tu ÓŒÞ{tk {tuŒ ÷E þftÞ. {w¾ …h yt™kŒ™t ¼tðtu «„xu …ý ðtýe îtht ÔÞõ‚ ™ fhe þftÞ fu ft„¤{tk yûthtu™e ËntÞÚte W‚the™u ðnU[e …ý ™ þftÞ. ynª yûth ËkMf]r‚ ðt{ýe! …tk„¤e !

÷tuf rðhtx Au. yu™u nòh ntÚt-…„-{w¾ Au. ‚u™e ðtýe ËkÏÞt‚e‚ Äthtyu ðhËu Au-ðnu Au. yt …ðo-«Ëk„ Ëk÷ø™ ÷tufðtýe™u Íe÷e™u ‚u™t ËðtO„ [rhºt™u ft„¤ …h W‚the ¼„ehÚt ftÞo fhðt™wk Ët{ÚÞo ftu™t{tk ntuÞ ? ÷tuf™t Ëtkr™æÞ{tk ƒuËe ‚u™e ËtÚtu ytu‚«tu‚ Út‚tk ‚u™tk ÚtÞu÷tk fux÷tkf MðY…tu™tk Œþo™™e yt Ëns „tÚtt Au. yt Œþo™ Ë{Þu ÚtÞu÷t yt™kŒ™u ‘{the ÷tufÞtºtt’ îtht Ëti™u ðnU[wk Awk. yt{ ‚tu ÷tufÞtºtt™tu ythk¼ ƒt¤…ýÚte s ÚtÞtu n‚tu. þiþðÚte s ÷tufËkMfthtu «¼tðe ƒ™ðt ÷tøÞt n‚t. ðå[u Úttuztkf ð»to yûthËkMf]r‚yu yt «¼tð ytuAtu fhðt™tu «Þí™ fÞtuo n‚tu. …ý ytí{t™tu {q¤ hk„ ntuðtÚte Sð™™t ËtX{t ŒËft …Ae …ý yu{™u …t{ðt {Úte hÌttu Awk.

30 ð»to ËwÄe Œwr™Þt™e «t[e™ r„rh{t¤t {týuf™tÚt, ‚wkƒhts, Ëu{uhtu, rfh{tu÷, ¼e{htu suðt …ntztu™t [hý …¾t¤‚e nhýtð, Ëtƒh{‚e, ËuE, ytf¤-rðf¤, feze-{kftuze suðe {t‚]Ërh‚tytu™u ‚ehu ðË‚t ytrŒðtËeytu™e É‚w[¢™t …ðo-«Ëk„u «„x‚e Œuððtýe suðe ÷tufðtýe{tk ¼ªò‚tk-¼ªò‚tkyu{™e {nt™ ËÇÞ‚t™e „wýË{]rØÚte A÷ft‚t Ët{qrnf ÓŒÞ{tkÚte þw¼ Ë¥ð™u

÷E™u ËkMfth‚tk ËkMfth‚tk Sð™™u ËwhËrh „k„t™tk fu nhîth-Ó»tefuþ ƒtsw™t rn{t÷Þ™tk Œþo™ fhðt™tu Ë{Þ {éÞtu ™Úte. ËtÚtu ËtÚtu ytrŒðtËe ÷tuf…hk…ht{tk «ðuþu÷e rðf]r‚ytu™t M…þuo ÓŒÞ{tkÚte ËnsY…u f{oþe÷ «„xâtu Au y™u ËtkMf]r‚f {qÕÞtu™u ytk[ ytÔÞt rð™t ƒnws™Ë{ts™e RåAt y™u ËnÞtu„Úte rðf]r‚ytu zt¤ðt™tu «Þí™ …ý fÞtuoAu.

÷tuf ‚hV «Þtý fh‚tk …nu÷tk 1975 {tk þuX fu.xe.ntEMfq÷, ¾uzƒúñt™t yt[tÞo ƒt÷f]»ý òuþe™t yt„únÚte ft~{eh «ðtËu sðt™wk ƒ™u÷wk. yt r™r{¥tu yu ‚hV™t rn{t÷Þ™tk Œþo™ fhu÷tk y™u …tAt Vh‚tk „tufw¤-{Útwhtð]kŒtð™™e Þtºtt fh‚tk Þ{w™t™tk Œþo™ fhe M™t™ fhu÷wk. hM‚t{tk Œefhe sLBÞt™t Ë{t[th {¤u÷t íÞthu ÓŒÞ{tk ðtíËÕÞ™e nu÷e ÚtÞu÷e y™u ™ðò‚ rþþw™u {™¼h r™nt¤ðt™e rs¿ttËt ò„u÷e. …Ae ‚tu Œefhe™wk ™t{ s rs¿ttËt ht¾u÷wk. ƒt¤fe™t sL{ …Ae ½h™e ytŠÚtf-Ët{trsf sðtƒŒthe ðÄu÷e y™u ¾u‚e {txu ƒ¤Œ ¾heŒðt y™u ¾uzw ÷uðt r™r{¥tu ytrŒðtËe «Œuþ{tk «ðuþ ÚtÞu÷tu. yt Ë{Þu ÷tuf™t r™ÔÞtos «u{™tk Œþo™ ÚtÞu÷tk y™u {™ yu rŒþt ‚hV Z¤u÷wk. ¼tkzw ò„]r‚-yr{‚ ™t™tk ntuðtÚte Œefhe rs¿ttËt Œefhtu ƒ™e ‚u™e {t‚t ‚tht™u Ën¼t„e ÚtÞu÷e y™u {™u ÷tufËtrníÞ-ËkþtuÄ™ yÚtuo ytrŒðtËe rðM‚th{tk huZtu {qfu÷tu.

ytsu 30 ð»to …Ae …rhð‚o™þe÷ s„‚{tk ½ýwk-ƒÄwk ƒŒ÷tÞw Au. Œtk‚t-¾uzƒúñt™t ytrŒðtËe rðM‚th{tk ð»ttoft¤u …trhò‚™tk …w»…tuÚte {nuf‚t «f]r‚{krz‚ …ntztu Þwðt ƒútñý rðÄðt™t {tÚtt suðt ƒtuzt ƒ™e „Þt Au. ytÿo‚tÚte ytðfth‚t {tuh™t xnwft ¼h [tu{tËu ËwftE „Þt Au. [tu{tËu ‚tò ½tËÚte yt„k‚wf™t [hýtu …k…t¤e nu‚ ðhËtð‚e ð™™e fuzeytu™e At‚e …h ƒuËe zt{h™e Ëzftu hts fhu Au. ft¤-Œwft¤u …ý ™ Ëwft‚e Œwft¤e ™Œe™e ¼e™e hu‚eyu ðkxtu¤™wk Y… ÷eÄwk Au. n»to½u÷tu ÚtE™u ƒes™t {nt{t„eo …tx™tk Œþo™ fhtððt …tu‚t™t ½uh …kÚtt÷ „t{ ÷E s‚tu «ðeý ¾tkx yûth¿tt™ {u¤ðe yíÞthu ËðtuoŒÞ yt©{ Ëýt÷e{tk rþûtf ÚtÞtu Au. ƒnurzÞt „t{{tk „e‚tu æðr™{wrÿ‚ fhðt s‚tu íÞthu …eXe [zu÷e fr…÷t (h{uþ „{th™e ƒnu™) ™t™e ƒnu™™wk nu‚ ytk„¤eytuÚte ðhËtðe ™fþe fhu÷t {ftE™t htux÷t s{tz‚e ‚u yíÞthu ¼hÞwðt™e{tk rðÄðt ƒ™e (yu™tu …r‚ sq™t„Z{tk sk„÷¾t‚t{tk ËŠðË fh‚tu n‚tu. yfM{t‚{tk {]íÞw …tBÞtu n‚tu) yûth¿tt™ yt…ðt Ëk‚t™tu™u Ët[ðe™u sq™t„Z{tk ƒuXe Au. „E Ët÷ sq™t„Z{tk

yfM{t‚u ¼uxtu ÚtÞtu n‚tu. nwk ‚u™e ƒtu÷e{tk ƒtu÷‚tu n‚tu y™u ‚u {the ¼t»tt{tk W¥th yt…‚e n‚e íÞthu ¼tUXtu …zâtu n‚tu. ½ýtu yt„ún fhe™u {™u y™u ™ðS zt¼e™u ‚u™t ^÷ìx{tk ÷E „E n‚e y™u ƒòh{tkÚte ÷tðu÷e ‘{u„e’™e Ëuðtu™wk ¼tus™ s{tzâwk n‚wk. …ý Sð™™tk f…htk [Ztý [z‚e ytk¾tu{tk yu s …ntz™t r™{o¤ Íhýt™e r™Œtuo»t‚t Q¼ht‚e n‚e. 25 ð»to …nu÷tk ¼e÷e ƒtu÷e{tk Äq¤t™t …tx™t ƒes{kºttu ƒtu÷‚tu ™ðS ¾tkx yíÞthu xu÷eVtu™ …h ðt‚ fhu Au íÞthu ‘n÷tu’ y™u ‘ÚtUõÞw’ ƒtu÷‚tu ÚtÞtu Au. …ý ½ýt rŒðËu {¤eyu Aeyu íÞthu ‚u™e ytk¾tu{tk Ëns yt™kŒ ÔÞt…u Au. ‚u™t ƒt… Œuðtftft fi÷tËðtËe ÚtÞt Au. ‚u™e {t nh{tk ytE Ët{trsf-ÄtŠ{f «Ëk„u Ä{o™t Œefht™e - {the htn swyu Au. Ëkòu„tuðþt‚T ™ sðtÞwk ntuÞ ‚tu yu™wk ft¤swk f…tÞ Au, y™u {™u ™ ShðtÞ yuðtu ‘…the X…ftu’ {tuf÷u Au. yíÞthu y{ŒtðtŒ ðË‚tu nwk ¾uzƒúñt™wk ¼tzt™wk ½h ‘÷tuf’ ËtÚtu™t ËkƒkÄtu Ët[ððt [t÷w htÏÞwk Au. ytrŒðtËe Ë{ts{tk ƒ¤uð (hûttƒkÄ™)™t ƒeò ‘xtZt rŒðË’™wk {n¥ð Au. yt rŒðËu ƒ¤Œ™e ftkÄu ÄqkËhe ™ {wftÞ. {w¾e™t ½uh ¼s™-¼tð ÚttÞ. nwk yt rŒðËu ¾uzƒúñt ytðwk Awk. {tÁk yðtðÁk ½h ¾tu÷wk Awk. ¼e÷ ƒnu™ Ëtkf¤e ‚tu ™Úte, …ý {the ƒu ¼týe ‘ntì{¤e’ y™u ‘htì{e’ ytðu Au. {t{t™wk ½h ðt¤e-Íqze™u ËtV fhu Au. ™¤uÚte ¼he™u ™ðe {tx÷e …trýÞthu {qfu Au. ƒk™u ƒnu™tu {t{t™t ntÚtu ƒ¤uðÁk (ht¾ze) ƒtkÄu Au. nwk ƒk™u ¼týeytu™u

Ëtz÷t ytuZtze™u {the yuf ƒnu™ ™ ntuðt™tu ðËðËtu Œqh fhe þt‚t …t{wk Awk. yuftŒ {tË …Ëth ÚttÞ Au y™u {™ „tuVý{tkÚte Aqxu÷t …Útht™e su{ ¾uzƒúñt ¼ýe Vk„tu¤tÞ Au. {txe™t ¾tu÷ht{tk yu{™t Ëtkr™æÞ{tk ƒuËe ƒfhe™t

ŒqÄ™e [t …eô Awk. yu{™tk yk‚h ytk‚rhf ði¼ðÚte A÷ftÞ Au. 30 ð»to …nu÷tk fhu÷tk ‘ytrŒðtËe’™tk Œþo™ {™u …w™: {q¤ Y…{tk ÚttÞ Au, y™u nwk ÄLÞ ƒ™e òôAwk!

‚t. 18-9-2005™t htus {™u ÓŒÞhtu„™tu nw{÷tu ytðu÷tu íÞthu htðS™e frð‚t{tk fnwk ‚tu {tht ‘ïtË’ ŒunÚte y÷„ ÚtE ‘ysðt¤wk …nuhe’™u Q¼t n‚t y™u {nt‚us{tk ¼¤ðt™e ‚iÞthe fhe hÌtt n‚t. ðý fnu÷e ÷tufÞtºtt ‚{™u fhtððt ïtË …w™: Œun{tk «ðu~Þt. {the Sð™™iÞt ‚t 25 ð»to …nu÷tk s Ëtƒh{‚e™t {æÞs¤{tk zq÷ n‚e. …hk‚w ytrŒðtËeytu {™u nu{¾u{ rf™thu ÷E ytÔÞt, y™u ‘÷tuf’{tk {thtu …w™soL{ ÚtÞtu. yt …Ae™wk þu»t Sð™ þõÞ ƒLÞwk yux÷wk yu{™u ðVtŒth hÌtwk Au. nðu {thtu ºteòu sL{ ÚtÞtu Au. {™u ‚tu ‘÷tuf’ sux÷t s ‘rþüs™tu’ ðnt÷t ÷tøÞt Au. {fhkŒ Œðu, nrhðÕ÷¼ ¼tÞtýe, nËw

Þtr¿tf, „ýuþ Œuðe, ÷t.Xt., h½wðeh [tiÄhe, sÞk‚ {u½týe, fi÷tË …kzât, sþðk‚ þu¾zeðt¤t, ft™S …xu÷, Qs{ …xu÷, Œ÷…‚ …rZÞth - fuxfux÷tk™tk ™t{ ÷ô? ‘÷tuf’ y™u ‘rþü’{tk „r‚ Au yuðt sÞt™kŒ òuþe, ƒ¤ðk‚ ò™e, r™hks™ htßÞ„wÁ, htsuLÿ htÞòŒt - y™uf ™t{ M{]r‚{tk ò„u Au. {™u ‚tu ‚uytu …ý Þtºtt fhðt suðt ÷tøÞt Au. r[¥t-ÓŒÞ Ëns „r‚ fhu ‚tu ‚u{™e Þtºtt fhðt™e …ý RåAt Au. ™nª ‚tu …w™: ‘÷tuf’ ¼ýe.... ÷tuf™e Þtºtt yuf yð‚th{tk ‚tu õÞtk …qhe ÚttÞ yuðe Au ?!

Sð™™t ythk¼u Ësof ƒnth ytððt …tk¾tu VVztð‚tu n‚tu …ý ÷tufËtrníÞ™t ËkþtuÄ™u r[¥t …h fƒòu ÷E ÷eÄtu. Ët{qrnf fkX{tkÚte y™htÄth ðhË‚e ÷tufðtýe™u Íe÷ðt™tu «Þí™ fhðt ÷tøÞtu. ËkþtuÄ™™e yr¼ÔÞÂõ‚™e ¼t»ttyu ™tu¾wk Y… ÷eÄwk y™u {tht{tk™tu Ësof Ÿztu ™u Ÿztu Zƒqhtðt ÷tøÞtu. ytsu Sð™™t ËtRX{t ŒËft …Ae ÷tufÞtºtt r™r{¥tu yuýu …w™: Œu¾t ŒeÄe Au. Ëso™™e ythk¼™e Qòo ‚tu õÞtkÚte ntuÞ ? …ý yuýu suðe Þtºtt fhe Au yu nðu ‚{the ËL{w¾ Au. ‘{the ÷tufÞtºtt’ yuðwk þe»tof ytÃÞw Au …ý su fhu yu™e yt [i‚rËf Þtºtt Au. ‘÷tuf’ Ëti™tu Au y™u Ëti{tk ÷tuf Au. rþüs™tu™tk {qr¤Þtk …ý ftuE ™u ftuE MÚtt™u ÷tuf ËtÚtu - …hk…ht ËtÚtu [tUx÷tk ntuÞ ‚tu s Sð™{tk y™u Ëso™{tk Qòo ytðu.

¼e÷e ht{tÞý-{nt¼th‚™e Þtus™t™tu ythk¼ yu™.yu. ðntuht (™tÞƒ ytrŒðtËe rðftË fr{þ™h, „tkÄe™„h) ™t{™t yuf ™uf {wË÷{t™ yrÄftheyu ytrŒðtËe …ntze «Œuþ™t Ÿztý™t „t{ …kÚtt÷{t ytðe™u fhtÔÞtu n‚tu. íÞthu yt¾wk „t{ yt™kŒ™e nu÷e{tk ™tåÞwk n‚wk. yt …Ae ‚u{™t MÚtt™u ytðu÷t yuf rnLŒw òuþe Ëtnuƒu yt ytrŒðtËe {tir¾f ËtrníÞ™e Þtus™t™u ™ft{e „ýe ƒkÄ fhe n‚e. ytðt ŒwŠŒ™tu{tk {tht fwxwkƒu ¾u‚h ðu[e™u …ý yt Þtus™t …qhe fhðt «uÞtuo n‚tu. ƒth ð»to ËwÄe «„x Útðt …tkzðtu™e {tVf Ëhfthe ð™{tk ‘¼thÚt’™e nM‚«‚ ¼xf‚e hne. ƒth ð»to …Ae E.ytE. f÷tþðt ™t{™t yuf ËÓŒÞ r¾úM‚e yrÄfthe («tÞtus™t ðneðxŒth, Ëkfr÷‚ ytrŒðtËe Þtus™t, ¾uzƒúñt) ‘¼thÚt’ «„x fhðt Ën¼t„e ÚtÞt n‚t íÞthu ‚uh{t ð»tuo „wóðtË{tkÚte ƒnth ytðu÷t …tkzðtu sux÷tu s yt™kŒ {™u, {tht …rhðth y™u ‚íft÷e™ {the þiûtrýf ËkMÚtt þuX fu.xe. ntEMfq÷™u ÚtÞtu n‚tu y™u ËkMÚttyu ¼e÷ ËtrníÞ™t ËkþtuÄ™ {txu {wõ‚ {™u {tuf¤tþ fhe yt…e n‚e. yt ¼tðtí{f yuf‚t áZ ƒ™tððt AuÕ÷tk 15 ð»toÚte nwk {tht ¾u‚h™t …ztuþe „heƒ EM{tE÷ {u{ý™u ™Sf™t fwxwkƒes™tu y™u „út{s™tu™t rðhtuÄ ðå[u …ý {thtk ¾u‚htu

ðtððt yt…wk Awk y™u rðrðÄÄ{eo {nt{™t Ëhfthe yrÄftheytu™e M{]r‚ ÓŒÞ{tk

Ët[ðwk Awk. {the ÷tufÞtºtt™t V¤Y… Ëk…trŒ‚ {tir¾f ËtrníÞ™t yt™kŒ™e At÷ftu nrhðÕ÷¼ ¼tÞtýe, rþhe»t …k[t÷, sþðk‚ þu¾zeðt¤t, h{ý÷t÷ {nu‚t, f™w¼tE ò™e, þtÂL‚¼tE yt[tÞo, ft™S …xu÷, ÷t¼þkfh Xtfh, r™hks™ htßÞ„wÁ, h½wðeh [tiÄhe, ƒ¤ðk‚ ò™e, sÞt™kŒ òuþe, nheLÿ Œðu, {nuLÿ ¼t™tð‚ (htsMÚtt™), s„Œeþ „tuzƒtu÷u ({ntht»xÙ), su. ze. ÂM{Út (furBƒús Þwr™ðŠËxe, Þw.fu.), „úu ze. yuÕ÷uË ({uhe÷uLz ftì÷us, y{urhft) ð„uhu rðît™tu y™u ËtrníÞfthtu™u ðt„e Au y™u ÞtuøÞ MÚtt™u yu™u ÷¾e-ðýoðe™u yt yt™kŒ ðnUåÞtu Au. yt rððu[™÷u¾tu™wk Ëk…tŒ™ ƒ¤ðk‚ ò™eyu fÞ Au y™u „wsht‚ ËtrníÞ yftŒ{eyu ‘ð™Mðh’ ™t{u «rËØ fÞwO Au. nËw Þtr¿tfu ‘„út{eý y™u ytrŒðtËe fkX…hk…ht’ (©e {u½týe y™u ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷f]‚ Ëk…tŒ™ ËkŒ¼uo) …wM‚f ÷¾e ¼e÷ ËtrníÞ™tu ‚w÷™tí{f yÇÞtË fÞtu Au. yt W…htk‚ yu{ýu ‘Study in The Tribal Literature of Gujarat’ Ed. by Bhagvandas Patel yk„úuS …wM‚f ÷ÏÞwk Au. …rhýt{u ¼e÷ {tir¾f ËtrníÞ™t Ë¥ðþe÷ Mðh „wsht‚, Œuþ y™u Œwr™Þt{tk ƒ¤ðt™ ƒLÞtu Au. ™tÚtt¼tE „{th, ™ðS ¾tkx, nh{tk ytE, Sðt¼tE „{th, „wsht¼tE „{th, ðò¼tE „{th RíÞtrŒ {thu {™ {tir¾f …hk…ht™t {nt™ ðtnf-„tÞf-¿tt‚t Au. yu{ýu „tÞu÷tk ‘¼thÚt’, ‘htXtuhðth‚t’, ‘htì{Ëe‚{t™e ðth‚t’, ‘„wshtk™tu yhu÷tu’ suðtk {ntftÔÞtu yk„úuS{t y™wðtŒ …t{e ytìõËVzo Þwr™ðŠËxe™t «uË (Þw.fu.) ËwÄe …ntUåÞtk Au. {tuEs hËeðt÷t ¼e÷ {tir¾f ËtrníÞ™e £uL[ ¼t»tt{tk yuLÚttu÷tuS ƒ™tðe hÌtt Au. ztì. „ýuþ Œuðeyu ƒ™tðu÷e ‘Painted Words’ ytrŒðtËe ËtrníÞ™e yuLÚttu÷tuS{tk™t ¼e÷ {ntftÔÞtu™t ykþtu rðï™e Þwr™ðŠËxeytu{tk yÇÞtË™tu rð»tÞ ƒLÞt Au. ztì. {]Œw÷t …thefu fhu÷tu ‘¼e÷tu™wk ¼thÚt’™tu rnLŒe y™wðtŒ fuLÿeÞ ËtrníÞ yftŒ{e, rŒÕneyu «rËØ fÞtuo Au. y™u ‘¼e÷e ƒtu÷e’™u ¼t»tt™tu Œhßòu yt…e ‘¼t»tt ËB{t™’Úte rð¼qr»t‚ fhe Au. ËíÞ [i‚LÞ ‘¼e÷tu™wk ¼thÚt’™wk {÷Þt÷{ ¼t»tt{tk y™wðtŒ fhe hÌtt Au. Œuþ{tk yu{.rV÷. y™u …eyu[.ze.{txu Wå[ yÇÞtË fh‚t rðãtÚteoytu™wk æÞt™ ¼e÷ {tir¾f ËtrníÞ …h „Þwk Au. ztì. „ýuþ Œuðe îtht MÚttr…‚ „wsht‚™u „tihð y…tð‚e ht»xÙ™e yuf{tºt ytrŒðtËe yftŒ{e™t f{oþe÷ {t™Œ r™Þt{f ‚hefu™t {tht 5 ð»to™t ftÞoft¤ Œhr{Þt™ 1000 ytrŒðtËe f{oþe÷tu™t ËnÞtu„Úte 800 „t{tu™tu ytrŒðtËe Ë{ts MðþÂõ‚

ËtÚtu «„xe Œuþ™u ƒ¤ðt™ ƒ™tððt yt„¤ ytðe hÌttu Au. {™u ÷t„e hÌtwk Au fu ytrŒðtËe ËkMf]r‚-Ë{ts™u yt…u÷t Sð™™t ºtý ŒËft {nŒTykþu ËV¤ ÚtÞtAu.

«fhý-14-15 ÷tufÞtºtt fh‚tk yufXe ÚtÞu÷e {tir¾f ÷tufËk…Œt™u

«rËØ fhðt™e {Útt{ý y™u yt ÷tufËk…r¥t yÇÞtËtÚtuo Œuþ-Œwr™Þt{tk «[th«Ëth …t{u yu {txu ÚtÞu÷t «Þí™tu™tk Au. yt ‚ƒ¬u nhuLÿ ¼è, htsuLÿ ¼„‚ y™u hturn‚ r{†e™e M{]r‚ ‚tS ÚttÞ Au.

ykr‚{ 3 «fhýtu su{™e ËtÚtu nwk ythk¼Úte òuztÞu÷tu A y™u ÷tufÞtºtt{tk ËŒt Ën¼t„e hne Au yuðe ºtý ËkMÚtt „wsohe ytrŒðtËe ÷tuf«r‚ct™, ™Þ™ ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™ y™u ytrŒðtËe yftŒ{e™t «tŒw¼toð™e …]c¼qr{Y… Au. yt ËkMÚttytu™t ËnÞtu„Úte {tht ykr‚{ ŒËft™e ÷tufËtrníÞ-ËkþtuÄ™ y™u Ët{trsf f{oþe÷ ‚hefu™e «ð]r¥tytu …qht òu{-òuþ ËtÚtu «„xe Au. yt ËkMÚtt™t yæÞût Ëðo©e rþðþkfh òuþe y™u ‚u{™t „wÁ ðeh[kŒ …k[t÷, ËqÞoftL‚ …kzât y™u „ýuþ Œuðe™tk M{hýtu {™u ƒ¤ yt…u Au. M{r‚ ËkftuÁk Awk ‚tu W¥th „wsht‚™tu …qhtu ytrŒðtËe ÷tuf y™u {æÞ „wsht‚™t yswo™ htXðt, ™thtÞý htXðt, Ëtu™÷ htXðt, ™„e™ htXðt, s„tu ™tÞf, ËwS ™tÞf, ðËk‚ htXðt suðt nòh f{oþe÷tu ÓŒÞ{tk Q¼htÞ Au y™u {w¾ …h Ëw¾ A÷ftÞ Au. yt ÷tufÞtºtt [i‚rËf ¼qr{ftyu ËtiÚte …nu÷tk ÷tufrðãtrðŒT ztì. nËw Þtr¿tfu fhe Au y™u ‘÷tufÞtºtt™wk yûth-‚eÚto’ ¼qr{ft ÷¾e Au. ‚u{™t rððu[™ Útfe Œuþ-Œwr™Þt{tk ¼e÷ ËtrníÞu rðþu»t „swk ftZâwk Au. ßÞthu Úttfwk Awk íÞthu

„wÁ-˾t™t Ëtkr™æÞ{tk ƒuËwk Awk y™u ™ðe Qòo …t{e Q¼t Úttô Awk. yu{™tu Ët¼th {t™wk ‚tu y…htÄe ƒ™wk !

™Þ™ ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™™wk ytrŒðtËe {tir¾f Ëk…Œt™u «rËØ fhðt™wk ftÞo «{w¾ MÚtt™u Au. „E Ët÷ (2005) rƒh÷t VtWLzuþ™ îtht MÚttr…‚ Œuþ™e yuf «r‚rc‚ Vu÷tuþe… ‘‚w÷™tí{f ¼th‚eÞ ËtrníÞ’ yk‚„o‚ ‘ytrŒðtËe, ò™…Œ y™u rþü {ntftÔÞtu{tk ™the’ …wM‚f «rËØ fÞwO n‚wk. nðu yt ËkMÚtt ‘{the ÷tufÞtºtt’ «rËØ fhe™u „wsht‚e ¼tðftu™u ‘yûth-‚eÚto’™e Þtºtt fhtðu Au. ‚u™wk {n¥ð ƒnw©w‚ rðît™ nËw Þtr¿tfu ¼qr{ft{tk ŒþtoÔÞwk Au. {tht …whtu„t{e ©e Íðuh[kŒ {u½týeyu Auf 1928{tk ‘Ëtiht»xÙ™tk ¾kzuhtu{tk’ «rËØ fhe™u yt «fth™e ÷tufÞtºtt™tu «thk¼ fÞtuo n‚tu. íÞth …Ae yuf …qhe ËŒe yt «fth™e ÷tufÞtºtt yûthÞtºtt{tk ƒŒ÷tÞt rð™t …Ëth Útðt ytðe Au. nðu yu{™tu y™w„t{e yuf ËŒe™t ykr‚{ ð»ttuo{tk ynª yt «fth™e

÷tufÞtºtt fhtððt «Þí™þe÷ ƒLÞtu Au. (‚t. 8-10-2006) {wkƒE {wft{u ™Þ™ ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™™t ËnÞtu„Úte rþüs™tu™t Þ¿t™t …tð™ «ftþ{tk ‘{the ÷tufÞtºtt’™tk …]ctu sL{ Ähe™u Q½ze hÌttk Au. ÷tuf y™u rþü, ÷tuf y™u &÷tuf yuftfth ƒ™e „Þtk Au. yu …ý ytrŒðtËe ÷tufËtrníÞ™t Rr‚ntË™e yuf rðh÷ ½x™t „ýtÞ™u ?! yt ‚ƒ¬u ™Þ™ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™™t yæÞût Ëðo©e ËqÞoftL‚ …kzât, yks™tƒnu™ òuþe, {nuþfw{th òuþe, ¼h‚fw{th …kzât, rfhexfw{th htð÷, ðehuLÿfw{th htð÷, rð™tuŒfw{th ¼è, ztÌtt¼tE …xu÷, h{ý÷t÷ ËwÚtth ð„uhu xÙMxe {kz¤™u M{Ák Awk.

ËwkŒh ytðhý {txu yth.r[‚th y™u Ëwhu¾ A…tE {txu r¢»™t r«Lxhe™t {tr÷f nhS¼tE …xu÷ y™u rfhex …xu÷™u ÞtŒ fhe rðh{wk Awk. (ƒeS

ËkðŠÄ‚ ytð]r¥t ðu¤tyu)

yt™kŒ yu ðt‚™tu Au fu xqkf Ë{Þ{tk yt …wM‚f™e «Út{ ytð]r¥t …qýo ÚtE y™u fuLÿeÞ ËtrníÞ yftŒ{e, rŒÕne y™u fturhÞ™ yuBƒuËe, fturhÞt îtht yt …wM‚f™u ‘xt„tuh r÷xhu[h yìðtuzo’ {éÞtu. ytÚte yt …wM‚f™tk {q¤™tk «fhýtu™e ËkÏÞt{tk VuhVth fhe, fux÷wkf sYhe n‚wk ‚u ™ðwk W{uhe™u ƒeS ËkðŠÄ‚ ytð]r¥t fhðt™wk sYhe ƒLÞwk. yu™wk «ftþ™ „wsoh „úLÚthí™™t ©e {™w¼tE þtnu MðeftÞwO yu {txu yu{™tu Éýe Awk. yt …wM‚f «„x Út‚tk™e ËtÚtu s «tu. ztì. rð™tuŒ òuþe, «tu. Þþðk‚ þu¾zeðt÷t, ztì. „ýuþ Œuðe, «tu. ztì. h{ý Ëtu™e, «tu. ft™S …xu÷, ztì. rË÷tË …xur÷Þt, ŒþhÚt …xu÷, «þtL‚ …xu÷, ðeh[kŒ …k[t÷ ð„uhuyu su W»{t¼Þtuo ytðfth ytÃÞtu, Ë{eûttytu ÷¾e ‚u ƒŒ÷ yt¼th {t™wk Awk. yu{™t yt ÷u¾tu ‘¼e÷e ËtrníÞ : yuf yæÞÞ™’, Ëk. nËw Þtr¿tf{tkÚte {¤e hnuþu. {the Þtºtt™t ËŒt™t ËtÚte ©e ËqÞoftL‚ «. …kzât (™Þ™ ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™, {wkƒE) y™u ©e rþðþkfh¼tE òuþe (yuË.Ëe. òuþe, [urhxuƒ÷ xÙMx, {wkƒE)™u ÞtŒ fh‚tk yt™kŒ y™w¼ðwk Awk.

÷uËh fk…tuÍ, ÷uytWx, {wÿý ð„uhu {txu nhS¼tE …xu÷ y™ hturn‚ ftuXthe ‚Útt ËwkŒh ytðhý {txu yth.r[‚th™tu yt¼th {t™e rðh{wk Awk. – ¼„ðt™ŒtË …xu÷

304, r{rÚt÷t yu…txo{uLx, srsË ƒk„÷t [th hM‚t, y{ŒtðtŒ-380015 Vtu™ : (079) 26871604. {tuƒt. : 98795 30575

1.{tht þiþðft¤™t ÷tufËkMfthtu1

2.rfþtuh-‚Áýft¤™t ÷tufËkMfthtu12

3.ftì÷us{tk21

4.ƒ¤Œ™e þtuÄ24

5.¾uzw™e þtuÄ26

6.÷tuf{tk …w™soL{31

7.{týuf™tÚt™tu …ntz36

8.÷tuftuíËð : „tuh41 9.¼tu…t™tu «¼tð44 10.÷tuf¿tt™™e rðãt…eX49 11.yhu÷t „tÞf Sðtftft58 12.ðuhr……tËt63

13.‚thwk …ý ht{htßÞ Útþu69 14.nhuf]»ý «uË™t ¼tUÞht{tk72 15.÷tufËk…Œt™wk rðM‚hý78

16.M™un‚k‚w80

17.{tir¾f Ëk…Œt™wk Ÿ[wk rþ¾h82

18.Äh{™tu ¼tE86

19.™ðS ËtÄw89 20.ntu¤e, „tuh, „ðhe94

21.ftìƒrhÞt Xtftuh y™u ðÄt{ýtk102 22.Ët[tu Sð‚tu [kÿf105

23.…„ðtì™™tu ŒtË107

24.ztfý110

25.¼„ðt™ ™t{u …whtfÚtt115 …rhrþü 1 : f{oþe÷™e rŒþt{tk «Þtý119 …rhrþü 2 : ÷tuf«r‚ct™130 …rhrþü 3 : ytrŒðtËe yftŒ{e136

1. {tht þiþðft¤™t ÷tufËkMfthtu

ÔÞÂõ‚™t þiþð y™u rfþtuhtðMÚtt™tk y™w¼ðtu y™u M…kŒ™t ‚u™e ¼trð fthrfŒeo™u Ë{sðt{tk {ŒŒY… ÚttÞ Au.* ÔÞÂõ‚ þiþðft¤Úte yt y™w¼ðtu y™u M…kŒ™tu fwxwkƒ, Ë{ts y™u ‘÷tuf’™e …hk…ht™t ËkŒ¼o{tk y™w¼ð‚e ntuÞ Au. þiþðft¤Úte s ÷tufËkMfth ‚u™t ð‚o{t™ y™u ¼trðSð™™u «¼trð‚ fh‚t ntuÞ Au. ytÚte þiþðft¤u ½xu÷e fux÷ef Ëns ytí{÷ûte ½x™tytu y™u r[¥t‚kºtu y™w¼ðu÷tk M…kŒ™tu™t ‘̓qft’ (‚us-r÷Ëtuxt) yt÷u¾ðt™t ynª yr¼„{ Au. ð™htrsÚte ytð]¥t …tðo‚eÞ «Œuþ™t ¾tu¤t{tk ðËu÷t ð‚™ ò{¤t „t{™t hBÞ «tf]r‚f ð™{tkÚte É‚w «{týu Út‚tk htÞýtk, fh{Œtk, xe{Ák, yt{÷eytu y™u ƒt-ƒt…wS ËtÚtu ¾u‚h-fqðt Vh‚tk ¾tÄu÷ „tsh, þfrhÞtk, {ftE™t ztuzt, ½ô™tu …tukf y™u f÷{e ƒtuh™e {eXtþ {tý‚tk ‚Útt ¼uÁytu ËtÚtu h{‚tk þiþð ðne „Þu÷wk.

„t{™e ¼t„tu¤u s y{thwk ¾u‚h y™u fqðtu. ¾u‚h™t …rù{ þuZu yuf sq™t òu„e suðwk ¾¾zÄs ÷e{zt™wk ð]ût n‚wk. ‚u™t …hÚte ¾u‚h™wk ™t{ ÷ªƒrzÞtu (÷UƒrhÞtu) …zu÷wk. yt ÷ªƒrzÞtu {tht þiþð™e ÷e÷tMÚt¤e.

Sð™™t …htuZu [t÷‚tk ytðzâwk íÞthu nwk y™u {tht ƒt…w yuf rŒðËu ÷ªƒrzÞu „Þu÷t. ™hŒ{ …ÚÚthtu s ðtÔÞt ntuÞ ‚u{ ¾u‚h y™uf ytfth-«fth y™u rðrðÄhk„e …ÚÚthtuÚte nÞwO-¼ÞwO. {thwk ƒt¤{™ „tkzwk‚qh ƒ™e …ÚÚthtu ðeýðt ‚qxe …zâwk. h{ðt™tk rðrðÄ h{fztk Ë{S™u …ÚÚthtu™tu Z„ fhe ŒeÄtu. ƒt…w™u fÌtwk, “ƒt…t, yt ƒÄtk s {thtk h{r‚Þtk ! ½uh ÷E ÷tu.” ƒt…w …t½ze™t yuf Auzu ðeýu÷t ƒÄt s …ÚÚthtu ƒtkÄe™u ½uh ÷tðu÷t. {tyu «&™ fhu÷tu, “Vtr¤Þu yt þt™e …tux÷e ƒtkÄe ÷tÔÞt ?” ƒt…w ƒtu÷u÷t, “¼i™tk h{r‚Þtk ! ¼i™e „tzeytu.” íÞthu {t nËðt ÷t„u÷tk (y{u ƒk™u ¼tE-ƒnu™, {the ™t™e ƒnu™ [k[e y™u nwk {t™u {t™tÚtuo s ËkƒtuÄ‚tk). …Ae ÔÞk„{tk ƒtu÷u÷tk, “ƒeò™wk ‚tu fÌtwk fhtu yuðt ‚{u ™Úte …ý ¼iyu …Útht ¾ht {tÚtu {u÷tÔÞt !”

y{tht ƒeò ¾u‚h y™u fqðt™wk ™t{ suËðtu. „t{Úte …rù{ rŒþtyu 2 rf.{e. Œqh ‚us…wht „t{ …tËu ytðu÷tu Au. (ft¤ò™e ftuh suðwk ¾u‚h y™u fqðtu yíÞthu y{the {tr÷fe™tk hÌttk ™Úte. ŒwŠŒ™tu{tk ðu[ðtk …zâtk n‚tk.) suËtS

*(Eric Erickson, Childhood and Society, New York, 1969, VtƒoË, ytìõxtuƒhrzËuBƒh, 2002, …w. 67, ykf-4)

Xtftuh …tËuÚte fqðtu ðu[t‚tu ÷eÄu÷tu ytÚte ‚u™wk ™t{ suËðtu …zâwk n‚wk.

{t ¾uzw(þuÁ)™wk ¼t‚ yt…ðt s‚tk íÞthu nwk {™tu{™ ‚u{™e …tA¤ [t÷ðt ÷t„‚tu. {æÞ …kÚtu yuf …whtýt ÷e{zt™t Útz™t Ëtkr™æÞ{tk Ët…uïh (yt…uný) {ntŒuð™wk MÚtt™f Au. {t suËðu ûtuºt…t¤™wk ©eV¤ ÷E™u s‚tk íÞthu Ët…uïh™t MÚtt™f …tËuÚte …Ëth Út‚tk s r‚htztu …ze s‚e. {t fnu‚tk, “{tÄuð ƒtðSyu ™tr¤Þuh ÷E ÷eÄwk.” yt ÷e{zt™e þe¤e AtÞt y™u Ët…uïh™wk MÚtt™f {t y™u {thwk rðht{MÚt¤. ÷e{zt …h ðt™htk fqŒtfqŒ fhu. ‚u{™e ËtÚtu ‚tz™tk Vqx‚tk ™ðtk …t™ suðtk ƒå[tk ‘[eËt[eË’ fhu. yuf rŒðËu {U hZ ÷eÄu÷e, “{t, ÷e{zt …h {tht ¼i ! yt…ýt ½uh ÷E ÷tu.” {t {™u Ë{òð‚tk, “ƒtƒw ({thwk ƒt¤…ý™wk ™t{), yu ‚tu ¼i ™Úte …ý ðtkŒhtk Au yu ‚tu ÷Uƒhu s hu ™k ÷Uƒhtu s ¾tÞ.” {U fÌtwk, “‚tu yt…ýt ytk„ýu ÷Uƒhtu Au íÞtk ht¾þwk !” {tyu {™u Ë{òð‚tk fÌtwk n‚wk, “yu ‚tu htì{S {krŒh{tk ƒuXu÷t nh{tk™S™e Ëu™t Au. ft÷u nwk ™tr¤Þuh ðÄuhe™u nh{tk™S™u …qAe òuEþ. hò yt÷þu ‚tu ðts‚u„ts‚u ‚tht ƒÄt ¼i™u ytk„ýu ÷tðþwk ™k ÷Uƒzu ƒuËtzþwk !”

y{tht fwxwkƒ™t ft¤ò™t ftuh suðt suËðt ËtÚtu f…tË™t Vq÷™e {tVf yuf ƒeS M{]r‚ rðfËu Au y™u htËtÞrýf Œðt™t AkxftðÚte fh{tÞu÷t Vq÷™e su{ {™ WŒtË ÚtE òÞ Au.

ð»tto™t yu rŒðËtu{tk suËðu „Þtu n‚tu. {™ ð»tto™tk Vtuhtk(s¤®ƒŒw)Úte ytÿo n‚wk. ¾u‚h™t nrhÞt¤t þuZu h{‚tk h{‚tk {U yuf Œuzft™t ™t™t ƒå[t™u QA¤‚wk-fqŒ‚wk òuÞwk. {tht ƒt¤{™{tk ¼tð™t™tu ‚tòu Vý„tu Vqxâtu, “yt ™t™wk y{Útwk ƒå[wk s¤ rð™t {he sþu. ÷tð™u fqðt™t s¤{tk h{‚wk {qfwk. n¤ðuÚte ytk„¤eytu™e {ŒŒÚte ƒå[t™u nÚtu¤e{tk {qfe rƒzt‚t ftu{¤ Vq÷™e {tVf nÚtu¤e ƒkÄ fhe ŒeÄe. fqðt-ftkXu ytðe™u nÚtu¤e™e …tk¾zeytu W½tze™u ƒå[t™u h{‚wk {qfe ŒeÄwk. ƒå[wk s¤{tk ‚hðt ÷tøÞwk y™u {thwk {™ ‚tò {tu÷™e {tVf yt™kŒÚte ÷n÷nðt ÷tøÞwk. …ý {thtu yt yt™kŒ Œe½o ft¤ xõÞtu ™nª. Ët{uÚte yuf {tuxtu Œuzftu ÄËe ytÔÞtu y™u ftu{¤ Œun™t yt ƒå[t™u „hf fhe „Þtu. {tht ƒt¤{t™Ë …h rn{ …zâwk. r[¥t þqLÞ ƒ™e „Þwk. {tyu {nwzt™e AtÞt{tk ƒ…tuh™wk ¼t‚ ¾tðt ½ýtu {™tÔÞtu-Ä{ftÔÞtu, “¾tE ÷u ƒtƒw, ¾t‚tu ™Úte yux÷u ‚tu Q‚e ßÞtuË.” …ý ƒ…tuh™wk {thwk r«Þ ¼tus™ fZe y™u htux÷tu ¾tE þõÞtu ™nª. ht‚u ¾e[ze ™u ŒqÄ ¾t‚tk-¾t‚tk ƒ…tuh™wk fqðt™wk sw„wÃËt«uhf á~Þ «íÞût ÚtÞwk y™u

yÄqht ¼týu QXe „Þtu. {t™u ÷tøÞwk fu, “ft÷u Ëðthu …týe ¼hðt ðtðu „Þu÷e íÞthu ¼i {the ËtÚtu ytðu÷tu íÞth™tu Ä…Ëe …zâtu (zhe „Þtu) Au. ¼i ðtð™tk {tðrhÞtk {t™t ytkÍtux(ðtÞht){tk ytÔÞtu Au.” ðtð ‚u Ë{Þu f÷tí{f rþÕ…tuÚte ¾r[‚ n‚e. ðtð™t «ðuþîth{tk ËÂ{t‚]ftytu™e {qŠ‚ytu n‚e. ‚u™u „t{s™tu {tðrhÞtk {t fnu‚tk. ƒt¤f ƒe{th …zu íÞthu yt {tðrhÞt {t™e ƒtÄt ht¾‚tk. ƒeò rŒðËu {t VUVtxu (…htuZu) QXu÷tk. ™tne-ÄtuE™u ftuhtk f…ztk …nuhe yuf …hýtÞt(fturzÞt){tk rŒðux y™u ½e ¼he {™u s„tzâtu n‚tu. …týe ¼hðt „Þu÷tk íÞthu {™u ËtÚtu ÷eÄu÷tu. ðtð{tkÚte ‚tswk s¤ ¼he™u VheÚte ntÚt-…„ ÄtuÞu÷t. {™u ‚tu ™ðztðe ™t¾u÷tu. {tðrhÞtk {t™t MÚtt™fu ½e™tu Œeðtu ¼he {tLÞ‚t {t™u÷e, “{t, y{u ‚tu „tkztk ÷tuf ! ftuE ¼q÷-[qf ÚtE ntuÞ ‚tu {tV fhsu. ¼i Ëtòu ÚtE™u ¾t‚tu-…e‚tu Útþu ‚tu yuf ™tr¤Þuh, Ëðt þuh ½ô™t xtuXt y™u Ëðt …tþuh ½e™e Ëw¾ze [ztðeþ. {wk ‚the „tÞ Awk {t ! {tht Ëtuht™u ntòu fhsu {t !”

su{su{ fqðtðt¤wk fwY… á~Þ M{]r‚{tkÚte Œqh Út‚wk „Þw ‚u{ ‚u{ nwk MðMÚt Út‚tu „Þtu. {™u Ëtòu-™hðtu òuE™u yuf Ëtksu ™t™tk ƒt¤ftu ËtÚtu ÷E™u {tyu {tðrhÞtk {t™e {tLÞ‚t …qhe fhe n‚e. ƒt¤ftu xtu…Ák, Ëw¾ze y™u xtuXt ¾tE rfÕ÷tu÷ fh‚tk ½uh ytÔÞtk n‚tk.

y»ttZ {tË{tk „kÄð‚e Wðoht Äh‚e™t Œun{tkÚte Vqxu÷e ÷e÷e htu{tðr÷ y™u ðtŒ¤tu™t y{eð»toýÚte ËãM™t‚t ™trÞft suðtk ð]ûttu™t Œun™u Ëqk½e™u ËwðtrË‚ ƒ™u÷t Ë{ehý™t Ëk„e‚ ËtÚtu „tuÞo{t fLÞtytu™tk f[-fwkðthtk Ë…™tk ÷E™u …]Úðe …h yð‚h‚tk y™u nwk y™u {tht ƒt¤¼uÁ fLÞtytu ËtÚtu fLÞt ƒ™e s‚t. y{thu …ý fLÞtytu ËtÚtu h{ðt™wk y™u „tuÞo™tk „e‚tu „tðt™tk : Ätk¤tk hu {htu÷e Vq÷; ht‚tk hu hýfuh÷tk hu.

…tk[{t rŒðËu ‚tu fLÞtytu™wk Ët{qrnf {™-ÓŒÞ nu÷t¤u [ze yt™kŒ™e …rhËe{tyu …ntuk[‚wk.

ƒ…tuh …Ae „tuÞo{t™e «r‚ct fhe þý„thðt™e þYyt‚ Út‚e. fhuý™tk Vq÷ y™u [ýtuXeytu ðeýe ÷tððt™wk y{thu-Atufhtytu™t rþhu.

ƒtsX …h s¤Úte „qkŒu÷e ft¤e {txe{tkÚte „tuÞo{t y™u ‚u{™t ðh fuþrhÞtS(ft™S)™e «r‚ct fhe ƒk™u™u [ýtuXeytu™e ytk¾tuÚte Œu¾‚tk fhe,

fhuý™tk Vq÷ y™u ƒe÷e…ºttuÚte þý„thðt{tk ytð‚tk. „tuÞo{t y™u fuþrhÞtS™e {qŠ‚ytu™e MÚtt…™t Ë{Þu fLÞtytu™t ntuXtu{tkÚte „e‚tu™tu ÄtuÄ ðAqx‚tu. su™tu ƒt… ƒeò rŒðËu fLÞtytu™t W…ðtË Atuztððt™wk ¾[o fhu ‚u™e fLÞt ht‚u ðhhtò ƒ™‚e. ðhhtò™tk yt¼q»týtuÚte þý„the, þý„thu÷t ½tuzt …h ƒuËtze fLÞt™tu ðh½tuztu (Vw÷ufwk) ftZðt{tk ytð‚tu. „t{{tk WíËð™wk ðt‚tðhý ò{‚wk y™u …qht „t{{tk fLÞtytu™e fwËw{tfheÞ ¼tð™tytu nu÷t¤u [Z‚e. …qhe ht‚ fLÞtytu™t ntuX „e‚tuÚte fqs‚t, [hýtu ™]íÞtuÚte rÚthf‚t y™u „t{{tk yt™kŒ™wk …qh Q{z‚wk. VU Vtxe™u …hturZÞwk Út‚tk™e ËtÚtu s yt™kŒ™wk …qh ytuËhðt {tkz‚wk. ËqS™u ðz™tk ¼wkŒtk (xuxt) suðe ht‚e ÚtÞu÷e fLÞftytu™e ytk¾tu{tk „tuÞo{t™u ð¤tððt™t rðÞtu„™e Ët{qrnf ðuŒ™t ztuftðt {tkz‚e. yuf fLÞt {tÚtu „tuÞo{t™tu ƒtsX {qf‚tk™e ËtÚtu s yLÞ fLÞtytu™t ËwftÞu÷e …tuÞýe™e …tk¾zeytu suðt ntuXtu …h rðÞtu„™tk „e‚tu ð÷ð÷‚tk : „tuÞo{t™tu ðh fuþheytu; ™Œeyu ™tðt òìÞ hu „tuÞo{t. ¾tu¤u ½t÷e ftË÷eytu, ¾t‚tk ¾t‚tk òìÞ hu „tuÞo{t.

¼trð Ëw¾e Sð™™e ¼tð™tytu {txu …h{ ©Øt™wk ¼ts™ y™u …tk[ rŒðË™t yt™kŒ™tu yt÷kƒ™-ytÄth „tuÞo{t™u s¤{tk …Ähtðe, M™t™ fhe s¤tþÞ{tkÚte ƒnth ytðe; ËãM™t‚ fLÞftytu™t ntuXtu{tkÚte zqËft‚tk „e‚tu ËtÚtu …tk[ rŒðË™t WíËð™e Ë{t Út‚e :

„tuÞo{t yts™tk …tuZâtk ~Þthu ò„~Þtk ? „tuÞo{t ËturhÞtu òìðk ‚{the ðtxtu hu, sðtht ÷E™u ðu’÷tk ytðòu !

¼tŒhðt {tË{tk «týeytu y™u {t™ðtu{tk htu„™e {tuË{ ƒuË‚e. htu„™u Œqh fhðt „t{™e ¼t„tu¤u ‚tuhý ƒtkÄe™u ¼uhð ftZðt™e …hk…ht n‚e. ¼uhð „tu®ðŒ„ehe ƒ™‚t. fuz ™e[u fuËhe hk„™wk yÄtuð† Äthý fhe ¾wÕ÷t þhehu ht¾ [tu¤‚t. þk¾½tu»t ËtÚtu ntukftht-…zftht Út‚t y™u „tu®ðŒ„ehe™t {tÚtu ¼uhð™tu ¼tð Q‚h‚tu. ¼Þ«uhf ntftuxt ËtÚtu „tu®ðŒ„ehe™wk þheh Äúqsðt ÷t„‚wk. „t{™tk …t÷‚w …þw y™u {t™ðtu {txu ytþeðo[™tu Wå[th‚t. yt …Ae yuf Ítxfu Q¼t ÚtE s‚t. yuf ntÚt{tk ™t„e ‚÷ðth Äthý fh‚t y™u ƒeò ntÚt™e nÚtu¤e{tk ˤ„‚e þ„ze ÷u‚t. ‘ynt÷uf’™e ºttz …tze Ëtûtt‚T ¼uh𠃙e „t{™e

{tht þiþðft¤™t

þuheytu{tk Œtuzðt ÷t„‚t. ynt÷uf s„ðe™u ¼uhð su þuhe{tkÚte …Ëth Út‚t ‚u

þuhe™tu htu„ þ„ze{tk ytð‚tu. …qht „t{{tk VÞto …Ae {tuze ht‚u ¼uhð htu„Úte

¼hu÷e þ„ze ƒeò „t{™e Ëe{{tk {qfe ytð‚t. ytÚte y{tht „t{™tu htu„

ƒeò „t{{tk «ðuþ‚tu. ¼uhð™wk rðfht¤ Y… òuE™u y{u Ätf(¼Þ) ™t ¾tE

sEyu yux÷t {txu y{™u, ¼tE-ƒnu™™u ¾tx÷t{tk hòE ytuZtze™u Ëwðtze Œuðt{tk ytð‚tk.

„úe»{ ytðu „t{{tk ÷ø™tu™e {tuË{ ƒuË‚e, y™u †eytu™t ntuXtu{tkÚte

Vxtýtk™t ÄtuÄ ðAqx‚t. yk‚u „tkŒhuÚte rðŒtÞ ÷u‚e ftuE …ý ¿ttr‚™e fLÞt™tk

AuÕ÷tk zqËftk ðå[u „t{™e †eytu™t ð÷ð÷‚t ntuXtu{tk ftÁÛÞ ½qkxt‚wk : ntu÷tk{tk™e Qzý Ëf÷e Qze ÍtnU...

y™u yt¾wk „t{ ¾tuƒtu¾tuƒtu ytkËwzu hz‚wk.

{tht ¾uzw Œe…Ëe ðth‚t™e {tuxe ¾tý n‚t. ‚tht{Ze nqkVt¤e ht‚tu{tk

÷ªƒrzÞu ‚u{™t ¾tu¤t{tk Ëq‚tk Ëq‚tk ‘„sht {thw’ y™u ‘ËŒuðk‚ Ëtðr¤k„t’ suðe „uÞ ðth‚t™wk fýtou îtht þiþðft¤u y{]‚…t™ fhu÷wk.

rþÞt¤t™e Xkze ht‚tu{tk Ët{trsf-ÄtŠ{f ™txftu ÷E™u ht{÷e÷t ytð‚e. …hƒzeðt¤t Vr¤Þt™wk ¾wÕ÷wk {uŒt™ ht{÷e÷tðt¤t™tu ÷tufhk„{k[.

nwk ¾uzw {txu ÷tðu÷e ƒezeytu {tht ftft™t Œefht Œðt¼tE {txu ½uhÚte [tuhe ÷tð‚tu. ‚u™t ƒŒ÷t{tk {tht ¼tE „÷ƒe{t™t ftuxu {™u Ÿ[t ytË™u ƒuËtz‚t y™u ‚uytu ‘xìË’Úte ¾t¾e ƒezeytu Vqkf‚t ™txf òu‚t. yuf ht‚u „tÞ™ ‘fx’ fhðt™tu ftÞo¢{ …qhtu ÚtÞt …Ae ht{÷e÷tyu ‘Ë„t¤þt þuX’™tu ¾u÷ (™txf) …tzâtu n‚tu. ™txf òBÞwk n‚wk. Œþoftu hË{tk ytfkX zqƒu÷t n‚t. ytðe hËt™kŒ™e WŒt¥t ûtýtu{tk Œþoftu™e …tA¤Úte yuftyuf yuf „tkztu ƒtðtu …ÚÚthtu VUf‚tu y™u „t¤tu ƒtu÷‚tu ¼sðt‚t ™txf™t {uŒt™ ‚hV ÄËe ytÔÞtu. Œþoftu rð[thðt ÷tøÞt, “ht‚™t Ë{Þu yt „tkztu ƒtðtu õÞtkÚte ÄËe ytÔÞtu ? ƒtðtyu ™txf òuðt™t hk„{tk ¼k„ …tzâtu !”

„tkzt ƒtðtyu ytð‚tk™e ËtÚtu s Ë„t¤þt þuX …tËu yýAts‚e {t„ýe fhe, “‚wk ¾htu Œt™ðeh ntuÞ ‚tu ‚tht yuf™t yuf Œefht fu÷iÞt™u {the™u ‚u™wk {tkË htkÄe {™u s{tz y™u {the ËtÚtu ‚wk y™u ‚the þuXtýe [k„tð‚e …ý s{tu !”

yt Ë{Þu [k„tð‚e þuXtýe fu÷iÞt fwkðh™u …Þ…t™ fhtð‚e n‚e. yuf

ûtý™t rð÷kƒ rð™t Ë„t¤þt þuXu ntÚt{tk ™t„e fxth ÷eÄe. {tÚtwk ft…ðt™tu ‘¾å[’ suðtu yðts ytÔÞtu y™u fu÷iÞt fwkðh™wk Äz …zŒt …tA¤ Äfu÷tE „Þwk y™u {M‚f ƒnth ytÔÞwk. {M‚f{tkÚte ÷tune™e Äthtytu QA¤e. {tuxt ¼t„™t Œþoftu yt sw„wÃËt«uhf á~Þ™u Ën™ fhe þõÞt ™nª y™u ¼Þ™t {tÞto ¼t„ðt ÷tøÞt. ht{÷e÷tðt¤tyu yŒT¼w‚ f¤t ……iÞt{tkÚte ËSo n‚e. ÷tune-™e‚h‚wk {M‚f ……iÞt{tkÚte ƒ™tÔÞwk n‚wk. «uûtftu yt ¼út{f á~Þ™u Ë{sðt{tk ¼q÷Útt… ¾tE „Þt. ht{÷e÷tðt¤t „út{s™tu™u ƒtu÷tððt ÷tøÞt fu yt ‚tu ™txf Au …ý ¼t„u÷t «uûtftuyu …qkX ðt¤e™u …tA¤ òuÞwk s ™nª. nwk y™u {thtu ¼tE ¼Þ™t {tÞto ftux …hÚte ™e[u …zât y™u {qXeytu ðt¤e™u ¼tøÞt. nwk ‚tu ½uh sE™u ¼ÞÚte Äúqs‚tu „tuŒzw ytuZe™u ËqE „Þtu n‚tu y™u ÷tkƒt Ë{Þ ËwÄe „tuŒzwk …ý ¼Þ™wk {tÞwO Äúqs‚wk hÌtw n‚wk.

{tht ƒt¤{t™Ë …h yt á~Þ™e Œe½oft¤ ËwÄe {tXe yËh hne n‚e.

ynª þiþðft¤™e ½xu÷e ½x™tytu y™u «Ëk„tu yt÷u¾ðt™tu WÆuþ yux÷tu s Au fu Sð™™t …htuZ™t ftuht ðiÞÂõ‚f {t™Ë …h Äe{uÄe{u „út{«Œuþ™t ÷tufËkMfth «¼tð …tzðt ÷tøÞt n‚t. ÷tuf„e‚tu y™u ÷tufðth‚tytu™u fkX™e f¤t y™u ÷tuf™]íÞtu y™u ÷tuf™txâtu™u yk„™e f¤t ‚hefu {q÷ððt™t ÏÞt÷tu

þiþðft¤u ‚tu õÞtkÚte ntuÞ …ý ytk¾, ft™, fkX, [hý y™ nM‚™e f¤t þiþðft¤™t Sð™™tu rnMËtu ƒ™u÷e.

yíÞth ËwÄe yt á~Þ-©tÔÞ f¤t {the ËtÚtu n‚e. yt …Ae …nu÷t ÄtuhýÚte ÷¾t‚tu yûth {the Ët{u ytÔÞtu. …nu÷t Ätuhý{tk [tu…ze™e …nu÷e

frð‚t™e fux÷ef …kÂõ‚ytu yt «{týu n‚e : [t÷tu [t÷tu™u ƒt¤ Ëti h{ðt™u, yts yt…ýtk niÞtk fqŒu Au.

yíÞth ËwÄe …ðo-«Ëk„u ‘÷tuf’™u „t‚tu-™t[‚tu y™u fqŒ‚tu s òuÞu÷tu y™u {týu÷tu. ytÚte ‘fqŒ‚tk niÞtk’™u òuðt {txu {t s¤ ¼hðt s‚tk íÞthu [th rŒðË ËwÄe ‚u{™e …tA¤ …tA¤ „Þu÷tu. {t s¤ ¼hðt ðtð{tk Q‚h‚tk íÞthu nwk ŒhS Vr¤Þt™t yuf AuzuÚte ƒeò Auzu ™eh¾‚tu ™eh¾‚t Vhe ð¤‚tu y™u …Ae r™htþ ÚtE …tAtu Vh‚tu. {t™e …tA¤ [t÷‚tu rð[th‚tu fu [tu…ze{tk ‚tu ÷ÏÞwk Au fu “yts yt…ýtk niÞtk fqŒu Au” …ý ni (ŒhS) Vr¤Þt{tk ‚tu yuf …ý ni(Þwk) (ŒhS) fqŒ‚wk ™Úte.

[th rŒðË ðtðu [tÕÞt …Ae {t™u …qAâwk n‚wk, “{t, yts yt…ýtk

niÞtk fu{ fqŒ‚tk ™Úte ?” {tyu …ý {tht «&™™u „k¼eh‚tÚte ™nª ÷u‚tk fÌtwk n‚wk, ‘‘ni ytsu ™nª ‚tu ft÷u fqŒþu.”

…w™: [th rŒðË nwk {t™e ËtÚtu ðtðu „Þtu n‚tu …ý niÞtk™u fqŒ‚tk òuE

þõÞtu ™ntu‚tu. …Ae Äe{u Äe{u Ë{òÞwk n‚wk fu niÞwk yux÷u ‘ni-ŒhS’ ™nª …ý ‘ӌޒ.

yt{ {thwk yûth ËtÚtu™wk yÚto¿tt™ ðÄðt ÷tøÞwk n‚wk. yÚto¿tt™{tk ðÄthtu fhðt{tk ËntÞf ÚtÞt n‚t ËqÞoftL‚¼tE™t ™t™t¼tE h{uþ¼tE …kzât. ò{¤t™e «tÚtr{f þt¤t{tk ‚uytu {thtÚte ºtý Ätuhý yt„¤ ¼ýu. ‚uytu™u ðt[™{tk y™nŒ hË.

yuf rŒðË Ëðthu {tht ½uh ytðe™u fnu, “[t÷ ƒtƒw, ‚™u {wkƒEÚte ytðu÷e ™ðe ™ðe [tu…zeytu ƒ‚tðwk.” yt„ún fhe™u ‚u{™t ½uh ÷E „Þt. ŒuðŒth™tk ƒu ¾tu¾tk{tk {wkƒEÚte ËqÞoftL‚¼tE y™u ‚w÷ËeŒt˼tEyu {tuf÷u÷tk …wM‚ftu „tuXðe™u h{uþ¼tEyu ÷tÞƒúuhe ƒ™tðu÷e. {™u n»to½u÷t ƒ™e™u WíËtnÚte …wM‚ftu ƒ‚tððt ÷tøÞt. …Ae {™u fnu, “‚wk þÞŒt™e ‘{t ‚u {t’ [tu…ze ÷E ò. {t ‚u {t ™nª ðtk[eyu ‚tu fkE ðtkåÞwk ™nª fnuðtÞ.” {™u ÷tøÞwk fu {the {t suðe ‚tu ftuE™e {t ™Úte (Ë„tk-ËkƒkÄeytu y™u „t{s™tu …ý yt nfef‚™wk y™w{tuŒ™ yt…‚tk.) …Ae [tu…ze{tk™e {t ðtk[e™u þwk ft{ Au ?” yt Ë{Þu nwk ftftËtnuƒ ft÷u÷fh™wk …wM‚f ‘M{hýÞtºtt’ ÷E „Þu÷tu.

Sð™™t …htuZu ðtk[u÷e M{hýÞtºtt™wk yuf M{hý Sð™™e ËkæÞtyu Ítk¾wk-…tk¾wk M{hýu [Zu Au. ‚u fkEf ytðwk ntuðt™e Ëk¼tð™t Au : Œ¥tw {t{t™u ½uh „Þtu Au. {t{eyu ™tM‚t{tk Ëthuðztk ytÃÞtk. Œ¥twyu Ëthuðzt™tu yuf xwfztu [tðe™u ¾tðt™wk ƒkÄ fhe ŒeÄwk. {t{eyu ¼týt™u fÌtwk, “Ëthuðztk ¾tðt™tk ƒkÄ fu{ fÞtO ?” Œ¥twyu «íÞw¥th …tXÔÞtu, “y{thtk Ëthuðztk ¾tô Awk íÞthu (Œtk‚{tk) ‘rþðrþð’ ƒtu÷u Au ßÞthu ‚{thtk Ëthuðztk ‘rfðrfð’ ƒtu÷u Au. {txu ‚{thtk Ëthuðztk ¼tð‚tk ™Úte.”

M{hýÞtºtt™t ðt[™Úte rþü ËtrníÞ{tk hË ðÄðt {tkzâtu n‚tu. ¼ý‚h™tk Ätuhýtu …Ëth Út‚tk „Þtk ‚u{ ƒtu÷t‚t þçŒ Ët{ ÷¾t‚t þ猙tu «¼tð ðÄðt {tkzâtu.

ËqÞoftL‚¼tE ËtÚtu «íÞût …rh[Þ ‚tu Sð™™t {æÞtö …Ae ÚtÞtu …ý

‚u{ýu y™u ‚w÷ËeŒt˼tEyu {tuf÷tðu÷tk …wM‚ftu ËtÚtu ‚tu þiþðft¤Úte s ÚtÞtu n‚tu. ð‚™{tk …wM‚ft÷Þ ™ntu‚wk (ytsu …ý ™Úte) ‚uðt Ëkòu„tu{tk Œw»ft¤{tk ™ðe ™ftuh {tx÷e™t þe‚¤ s¤ suðtk yt …wM‚ftuyu Sð™™e rŒþt ƒŒ÷ðt{tk ™tukÄ…tºt Vt¤tu ytÃÞtu Au. yíÞthu yu …ý Ë{òÞ Au fu ËqÞoftL‚¼tE {wkƒE ™„h{tk ðË‚t ntuðt A‚tk ð‚™™e ŒtÍ Œun{tk Vh‚t ÷tune™e {tVf ™Ë™Ë{tk ðnu Au.

þiþðft¤™e ƒu ƒt÷˾e M{hý{tk Au. yuf rðãt ŒhS y™u ƒeS rðsÞt þwõ÷. nwk, fhË™ y™u ztÌttu (ztÌtt ¼„t¼tE …xu÷) ‚u{™e …tËu ƒuË‚t. [tuÚtt Ätuhý{tk {™u rð»t{ ßðh ÚtÞu÷tu. yuf {tË™e ƒe{the …Ae þt¤t{tk „Þu÷tu. ð„o{tk rðsÞt þwõ÷ n‚e. rðãt ŒhS™u òuðt ‚hË‚e {the ™sh ð„o™tu ¾qýu¾qýtu Vhe ð¤u÷e …ý ‚u™t {txu yt‚wh {thtk ™uºttu™u ‚u™tk Œþo™ ™ ÚtÞu÷tk. ƒu ðtøÞt™e rhËuË{tk {™u rðsÞt þwõ÷u rðãt ŒhS™e ƒe{the™t Ë{t[th yt…u÷t. rðãt™t Œun{tk þe‚¤t{t‚t …ÄtÞtO n‚tk. ƒeò rŒðËu Ëðthu {tht ½uh rðãt™e {t Atþ ÷uðt ytðu÷e. ytk„ýu ¼Uþtu ½ýe suÚte {t ËiEËwÚtth-÷wnth {txu Atþ™e …hƒ {tkz‚tk. {tyu rðãt™t Ë{t[th …qAu÷t. {U {t ËL{w¾ rðãt™t Ë{t[th …qAðt ‚u™t ½uh sðt™e RåAt ÔÞõ‚ fhu÷e. {tyu {™u rðãt™e {t ËtÚtu {tuf÷u÷tu. ŒhSðtË{tk rðãt™wk ½h n‚wk. ftuE™tu ¾htƒ ytuAtÞtu ™ …zu y™u þe‚¤t{t‚t ftu…u ™nª ytÚte îth™t ™fq[u ÷e{zt™e zt¤e ¼htðu÷e. rðãt™e {t {™u ðtxfe{tk ¼he ht¾u÷t „tÞ™t Íhý({qºt)™t Atkxt ™t¾e, …rðºt fhe ½h{tk ÷E „Þu÷e. „t¼t™e „tuŒze yuf ¾tx÷e{t …tÚthe™u rðãt™u Ëwðtze n‚e. ‚u™t ÷t÷ ƒ™e „Þu÷t þheh …h {tu‚e suðt VtuÕ÷t Vqxe ™eféÞt n‚t. ‚u™e ËwkŒh Ëwftu{¤ ftÞt fwY… ƒ™e „E n‚e. {h‚t …‚kr„Þt™e …tk¾tu™e su{ ‚uýeyu Ÿze Q‚he „Þu÷e ytk¾tu™e …tk…ýtu ¾tu÷e n‚e. {™u òuE™u yËÌt Þt‚™t{tk …ý ‚u™t ntuX …h ntMÞ h{ðt Q‚ÞwO n‚wk. ‚u™w Œw:¾ ™ Shðe þfu÷t {tht ytí{t …h ‚u™t Œun suðt VtuÕ÷t QXât n‚t y™u {the ytk¾tu ht‚tk ytkËwyu ðhËðt ÷t„e n‚e. ƒeò rŒðËu {™u {tu‚™t Ë{t[th {éÞt n‚t. ƒth{t™t rŒðËu ‚u™e {t rðãt™e M{]r‚{tk ð„o{tk „tu¤eytu ðnU[ðt ytðe n‚e íÞthu {™u {tu‚™tu yÚto Ë{òÞtu n‚tu y™u ½ýt rŒðË ËwÄe ÓŒÞ{tk Ëq™fth ÔÞt…e „Þtu n‚tu.

rðsÞt þwõ÷™t ƒt…t ƒútñýtu™t „tuh. ƒútñý fwxwkƒ{tk ËíÞ™thtÞý™e fÚtt fhu. fÚtt{tk f{¤ftfze, ƒŒt{, ftsw, ÿtût y™u Ëtu…the™tu ¼thu {rn{t.

rðsÞt™wk ŒV‚h yux÷u Ëqft {uðt™tu ¼kzth. ztÌttu [tiÞof÷t{tk «ðeý …ý yuf÷…uxtu ™nª. [tuhu yuf÷tu …ý Ëh¾t ¼t„u r{ºttu{tk ðnU[u. ™t™e rhËuË{tk rðsÞt™t ¼kzth{tk ÷qkx [÷tðu y™u {tuxe rhËuË{tk r{ºttu{tk [tuhe™tu {t÷ ðnU[u. yt Ë{Þu [tuhe fhðe fu [tuhe™tu {t÷ ÷uðtu yu …t…™wk ft{ Au, yuðt ÏÞt÷tu sL{u÷t ™nª. rhËuË …qhe ÚtÞu ð„o{tk ytðeyu íÞthu rðsÞt™wk ÷qkxtE „Þu÷wk WŒtË {w¾ ™eh¾eyu. ytk¾tu [th ÚttÞ íÞthu þh®{Œt ÚtE {tÚtwk Zt¤e ŒEyu. [tuh …fztÞt™e òý Út‚tk rðsÞt y{tht{tkÚte su ntÚt{tk ytðu yu™u yuf-ƒu [qkxe ¼he ÷u y™u ƒŒ÷tu

÷eÄu÷t yt™kŒÚte ‚u™wk {w¾f{¤ ¾e÷e QXu. …tk[{wk Ätuhý …qhwk Út‚tk s ‚u™u WXtze ÷eÄu÷e. ‚u™t ƒt…™u rðsÞt™e yt ô{h …hýtððt ÷tÞf ÷t„u÷e. ‚u{™t þt† «{týu fLÞt hsMð÷t ÚttÞ yu …nu÷tk …hýtðeyu ‚tu fLÞtŒt™™wk …wÛÞ {¤u. …Ae …hýtðeyu ‚tu …t…™tk yrÄfthe ƒ™eyu. rðãt™t „Þt …Ae y{the ƒt÷˾e yuf÷e rðsÞt s n‚e. Úttuzt rŒðË y{™u ‚u™t rð™t Ëq™wk Ëq™wk ÷t„u÷wk. yt …Ae ÓŒÞ{tk ÔÞt…u÷t yt Ëq™fth™u n¤ðtu fhðt y{u yuf {t„o ftZu÷tu. nwk y™u fhË™ þt¤t Aqxât …Ae ½uh ŒV‚h {qfe yt [kÿ{w¾e™u òuðt ‚u™t ½h yt„¤ ytkxt {th‚t. rþÞt¤t™e É‚w{tk ‚u™t ½h™e Ët{u ytðu÷e Vt‚w{t (Vt‚{t) ztuËe™e ½týe …tËu ƒuË‚t. Vt‚w{t Ëðthu {tht ½uh {t …tËu Atþ ÷uðt ytð‚tk. ytÚte y{™u ƒk™u™u ftuE ftuE ðth f[rhÞwk ¾tðt yt…‚tk. [kÿ{w¾™tk Œþo™ ™ ÚttÞ ‚tu íÞtkÚte „t{™e {æÞ{tk ytðu÷e ðtð™e xufhe …h ytðu÷t sq™t ht{S {krŒhu ytð‚t. {txe™tk ™r¤Þtk AtÞu÷t yuf ½h{tk ht{-÷û{ý-ò™fe™e {qŠ‚ytu MÚtt…u÷e. Ët{u ‚u{™wk hûtý fh‚t Œrûtýtr¼{w¾ n™w{t™ rƒhtsu. …tËu™wk ƒeswk ½h …qòhe fuþtftft ËtÄw y™u yu{™t …rhðth™wk. ‚u{™t ½h …tA¤ [th yt{÷e™tk Ítz. ºtý …tËu …tËu y™u yuf Œqh. yt ð]ûttu y{™u ¾tðt yt{÷eytu yt…‚tk. ytÚte y{u ‚u{™u ht{-÷û{ý-ò™fe y™u n™w{t™ fnu‚t. fwŒh‚e he‚u Q„u÷tk yt ð]ûttu …h fuþtftft ËtÄwyu yrÄfth MÚtt…u÷tu. y{u ËkæÞt xtýu Œþo™™t ƒnt™u ËtÄw™e ftÞo-«ð]r¥t r™nt¤‚t. fuþtftft Œeðt «„xtððt Y{tkÚte f…trËÞt ftZ‚t ntuÞ fu rŒðux ðý‚t ntuÞ. yu{™e ™sh [qfðe yt{÷e™t Ítz …tËu …ntuk[e s‚t. fhË™ yt{÷eytu …tzðt{tk …thk„‚. …tftu ‚tftuze. yt{÷e™tk Íq{¾tk òuE™u yu™t {tuZt{tk ËtiÚte …nu÷wk …týe Aqxu y™u …ÚÚth ÷E r™þt™ ‚tfu. yu yt{÷eytu …tzu y™u {thu ðeýe™u „sðtk ¼hðt™tk. fuþtftft ft™™t ËË÷t suðt Ëhðt. ‚h‚ s ½h …tA¤ Œtux {qfu y™u y{u xufhe W…hÚte …z‚wk {qfeyu. Œtuz‚t rðsÞt™t ½h …tËuÚte …Ëth ÚtEyu. rðsÞt™u yt{÷eytu yr‚ r«Þ. ¼uxtu ÚttÞ ‚tu ‚u™t …tuÞýtk suðt ntÚt{tk „sðtk ¾t÷e fh‚t y™u f{¤ftfze,

ƒŒt{, ÿtût™wk [zu÷wk Éý [qf‚u fh‚t. rðsÞt™tu ¼uxtu ™ ÚttÞ ‚tu ƒeò rŒðËu f[rhÞwk ¾tðt™e ÷t÷[u Vt‚w{t™t hËw÷™u yzÄt ¼t„u yt{÷eytu yt…‚t. yt{÷eytu ¾tE ðt¤w Ë{Þu ½uh …ntuk[‚t.

ht‚u yt¾wk „t{ …tuþ …tuþ ytkËwzu hzâwk n‚wk y™u Ëðthu Vr¤Þtðt¤tk {tht ftft™t Œefht Œðt¼tE™u ðZðt ytÔÞtk n‚tk. y{u ht‚u ‘Eïhu ½h ƒŒÕÞwk’ ™txf ¼sÔÞwk n‚wk. yu{tk {thwk …tºt ƒt¤f ËwÄeh™wk n‚wk. nwk ƒe{th …zâtu n‚tu y™u ‘ƒt...ƒt... …týe’™t …tufth ËtÚtu ytí{tyu Œun Atuzâtu n‚tu. Vr¤Þtðt¤tk

{tht ¼tE™u X…ftu yt…‚tk n‚tk, “{u™tk{t ™u fwƒt¼t¼t™tu ƒtƒw Ët‚ ¾tux™tu yuf™tu yuf Atuhtu Au. ‚u™u {he sðt™wk Ërh‚h ([rhºt-…tºt) y÷t‚wk yþu ?” Œðt¼tE yturþÞt¤t ƒ™e ™e[e {qkzeyu ƒuXt n‚t. ‘÷tuf’™e {k„÷ ¼tð™t™u ™ Ë{S þf‚wk {thwk ƒt¤{t™Ë rð[the hÌtwk n‚wk, “nwk ‚tu Ëti™e Ët{u Sð‚tu Q¼tu Awk y™u {tht ¼tE™u „k„tftfe (ƒt¤r{ºt fhË™™e ƒt), „tuðtftft (ƒt¤r{ºt ¼e¾t™t ƒt…t) y™u ¼„tftft (ƒt¤r{ºt ztÌtt™t ƒt…t) fu{ ðZu Au ?” yt Ë{Þ ‘Œuþe ™txf Ë{ts’™tu [t÷‚tu n‚tu. ht{÷e÷t™e ËtÚtu ËtÚtu rxrfxðt¤e ™txffk…™eytu™wk …ý …qh ytðu÷wk. {tuxtk „t{tu y™u ™Sf™tk þnuhtu{tk yt fk…™eytu ‘Eïhu ½h ƒŒÕÞwk’, ‘ðze÷tu™t ðtkfu’ suðt Ë{ts-ËwÄthýt™tk ™txftu ¼sð‚e. rfþtuhtu y™u Þwðt™tu yt ™txftu òuðt s‚t. {tuze ht‚ ËwÄe ™txftu [t÷‚tk. nwk y™u {tht ftft™tu Œefhtu …qhtu rŒðË ¾u‚h{tk {„V¤e ðeýðt s‚t. Ëtksu ¼tÞ[kŒftft™e Œwft™u {„V¤e ðu[‚t. yt …iËt ÷E™u ™txf òuðt s‚t.

™txffk…™e [t÷e „Þt …Ae „t{™t rfþtuhtu y™u Þwðt™tu M{]r‚{tk Ët[ðu÷t ËkðtŒtu{tkÚte ™txftu h[‚t. ƒu {tË ËwÄe ™txf™e ‚iÞthe [t÷‚e. …kŒh{e ytì„Mx fu AÔðeË{e òLÞwythe™tk ht»xÙeÞ …ðtou{tk ònuh{tk yt ™txftu ¼sð‚t. †e-…tºttu …ý …wÁ»ttu s ¼sð‚t. {tht ¼tE™u †e-[rhºt ¼sððwk ¾qƒ „{‚wk. ƒnu[h¼tE …xu÷ y™u Ëtu{¼tE r{†e {n¥ð™tk …wÁ»t…tºttu. «tÚtr{f þt¤t™t rþûtftu {Útwh¼tE …xu÷ (nrzÞtu÷), Eïh¼tE …xu÷ (ðt½htuxt) y™u òŒh „t{™t ËwkŒh¼tE ™tÞf ™txf þe¾ððt ytð‚t. yt[tÞo ykƒtŒt™ „Zðe „e‚tu þe¾ð‚t. {the ntshe ™txf™e ‚t÷e{™t …nu÷t rŒðËÚte s hnu‚e. {tht «tÚtr{f þt¤t™t rþûtftu™e M{]r‚ ™txf™t ËkŒ¼uo s hne Au. ƒtÕÞtðMÚtt{tk …zu÷t ™txf™t ËkMfthtuyu {™u ™txâËso™ fhðt «uhu÷tu. ¾uzƒúñt fu. xe. ntEMfq÷™e rþûtf ‚hefu™e ythk¼™e fthrfŒeo Ë{Þu {U ‘…tufthu

Au ¼tu{ft’ (Œuþ«u{™wk ™txf), ‘ytýwk’ (…xu÷ Ë{ts™t he‚rhðts™u M…þo‚wk ÷tufƒtu÷e{tk ÷¾u÷wk ™txf) y™u ‘[nuht rð™t™tu ¼„ðt™’ (yÂM‚íððtŒe rð[thÄtht ytÄthu h[tÞu÷wk ™txf) suðtk ™txftu h[e™u rðãtÚteoytu y™u rþûtftu™t ËnÞtu„Úte ¼sÔÞtk n‚tk. ytÚte ¾uzƒúñt ‚t÷wft{tk ™txâ÷u¾f ‚hefu ÏÞt‚ ÚtÞu÷tu. ™Sf™t ¼q‚ft¤{tk ÷eÄu÷t {uf ytÚtoh VtWLzuþ™–y{urhft™t ytrŒðtËe rðM‚thtu{tk ‘f÷t y™u ËtkMf]r‚f Ëk[th îtht ði[trhf ¢tÂL‚’ «tìsuõx™e ËV¤‚t{tk yt ™txâ-ËkMfthtuyu ™tukÄ™eÞ Vt¤tu ytÃÞtu Au.

{™u ™txftu™tu þt¾ Au yuðwk òýe™u Xtfhzt ftu{™tu yuf rðãtÚteo …tu»t {tË{tk ‚u™u „t{ rŒrÄÞt ÷E „Þu÷tu. yt¾wk „t{ ™txf {týðt ytðu÷wk. ™txf ‚tu ‘Ëtu™ƒtE™e [qkŒze’ n‚wk. ht{÷e÷t™e ™f÷ fhu÷e. …ý Ëðthu htðý {thðt™tu «Ëk„ yŒT¼w‚ he‚u ¼sðtÞu÷tu. ht{, htðý, n™w{t™, ÷û{ý suðt ÞtuØt n¤, f¤ƒ, ÄqkËhe suðtk ntÚtð„tk ytuòhtuÚte ÷zu÷t. ht{u „tzt{tk ƒuËe™u n¤™e yýeyu htðý™u {thu÷tu. ð]Øtu «Ëk„™u …ãƒØ „t‚t n‚t. yt …Ae ÞtuØt™u þqht‚™ [z‚wk n‚wk, y™u ÞwØ ytŒh‚t n‚t. yt «Œuþ{tk {U Ëk„e‚ƒØ …nu÷wk ÷tuf™txâ r™ntéÞwk n‚wk.

2. rfþtuh-‚Áýft¤™t ÷tufËkMfthtu

Ët‚{wk Ätuhý …Ëth fhe y{u rfþtuhtu hòytu™tu yt™kŒ ÷qkxðt „t{™e …qðo{tk ytðu÷t …ntze «Œuþ™wk ¼ú{ý fh‚t. ¼e¾t y™u {tht {txu ‘÷tufu’ ƒtðr¤Þt™e þq¤™e W…{t Þtusu÷e. ƒtðr¤Þt™e þq¤™e su{ þheh swŒtk …ý ytí{t yuf MÚtt™u òuztÞu÷tu. fhË™ …ý ËtÚtu hnu‚tu. ytÚte y{™u ƒe÷e…ºt™e …ý W…{t {¤u÷e. …t™ ºtý rŒþtyu swŒtk swŒtk …ý ztk¾¤e yuf. ztÌttu (ztÌtt ¼„t …xu÷) …ý y{thtu …h{ r{ºt. ð™¼tus™ fh‚t íÞthu ½uhÚte ÷tuxtu ¼he™u ½e [tuhe ÷tð‚tu. ft¤e{t, ½tuztr÷Þtu y™u Ÿztu fqðtuh suðt …ntztu y{thu {™ ðíË÷ r…‚t Ë{t. hò™t rŒðËtu{tk y{u yu{™t [hýtu{tk …ntuk[e s‚t. yt …ntztu y{™u htÞý, fh{Œtk y™u xe{Ák™tk V¤ ¾tðt yt…‚t. f÷f÷ r™™tŒ fh‚tk Íhýtk™wk Ëk„e‚ ¼ÞwO s¤ …t‚t. „t{™u „tkŒhu ytðu÷t ðz÷u (yíÞthu yt ðz÷t™wk ™t{r™þt™ ™Úte) ƒÄt ¼uÁ ðt‚tu fh‚t ƒuXt ntuEyu y™u {Äht‚u yt …ntztu™e ‚¤uxe{tk fÕÞtýËt„h ‚¤tð (Ezh™t htò fÕÞtý{÷u yt ‚¤tð ƒkÄtÞu÷wk)™e hu‚e{tk ‘n‚w‚w’ h{ðt™e yr¼÷t»tt ò„u. fÕÞtýËt„h™e s{e™™t {tr÷f {q÷®ËnS Xtftuh Ëtnuƒ. yt s{e™™t ht‚-rŒðË™t h¾uðt¤ ¼tÚteS Xtfhzt. …tu÷eË suðtu …nuhðuþ. ntÚt{tk ƒkŒqf ht¾u. y[qf r™þt™ƒts. Œþuht™t rŒðËu {q÷®ËnSyu „tuXðu÷t r™þt™ƒtS™t …ðo{tk ‚u™wk r™þt™ rðsÞ «t fhu y™u ËL{t™{tk Xtftuh Ëtnuƒ™t ntÚtu htXtuze …t½ …nuhu. yuf {Äht‚u [tkŒ™e{tk fÕÞtýËt„h™e hs‚hu‚ …h y{u r{ºttu [œe¼uh n‚w‚w h{‚t n‚t. …ntztu y{tht yt™kŒ™t …z½t …tze «íÞw¥th …tXð‚t n‚t. {tk[zu Ëq‚u÷t ¼tÚteS y{the rf÷ftheytuÚte yuftyuf ò„e „Þt. Ÿ½{tkÚte ò„u÷wk yu{™wk r[¥t rð[thðt ÷tøÞwk, ‘‘ht‚™t ƒth™t Ëw{thu ‚tu ¼q‚ s h{‚ {tkzu. {t™ðe ™ ntuÞ !” y™u y{the ‚hV Qz‚tk [f÷tk …tz‚e ƒkŒqf ‚tfðt™u ƒŒ÷u ¼Þ™t {tÞto ƒkŒqf Atuze™u ft¤e{t™t zwk„h ‚hV ¼t„ðt ÷tøÞt. “¼tÚteftft y{u Aeyu” fne y{u yu{™e …tA¤ y™u ‚uytu y{the yt„¤. yu{ y{u yzÄtu rf÷tu{exh Œtuztðu÷t.

«tÚtr{f rþûtý …qÁk fÞto …Ae ztÌttu y™u fhË™ {tæÞr{f rþûtý ÷E þfu÷t ™nª. ytŠÚtf ÂMÚtr‚ ytzu ytðu÷e. fhË™ „t{™e Ënfthe {kz¤e™tu f{o[the ƒ™u÷tu. …h„sw Mð¼tð™u ÷eÄu „t{{tk ™t{™t {u¤ðu÷e. ztÌttu ¾u‚e{tk òu‚htÞu÷tu. ft¤e {sqhe™u ÷eÄu ‚u™u ûtÞ ÚtÞu÷tu. ½h{tk swðt™ òuÄ …í™e(neht)™u {qfe™u ‚u™tu ytí{t Sð™™t {æÞtöu s Qze „Þu÷tu. ft¤u ¼e¾t rËðtÞ {tht

ƒÄt s ¼uÁ™u ykfu fÞto Au. ðå[u ÓŒÞhtu„™t nw{÷t(‚t. 18-9-2005)™t

÷eÄu {tht ytí{tyu Œun{tkÚte ƒnth ™ef¤e «ftþ…wks™tk Œþo™ fÞtO n‚tk.

yfÚÞ yt™kŒ™e rðh÷ ûtýtu n‚e yu. yt rŒÔÞ yt™kŒ™e y™w¼qr‚ r÷r¾‚

þçŒtu fu ðtýe ÔÞõ‚ fhðt yË{Úto Au. ytí{t Y…e «ftþu yËe{ «ftþ{tk

¼¤ðt™e ûtýtu{tk s …tAt Vhe …w™: Œun{tk «ðuþ fÞtou. y™u nwk …w™: ¾tht ËkËth-Ët„h{tk „tuÚttk ¾tðt ÷tøÞtu.

ƒt…t™u {tæÞr{f þt¤t{tk ¼ýtððt™e ¼thu ntukþ n‚e. {tht {txu ƒu òuze ™ðtk f…ztk rË÷tÔÞtk n‚tk y™u ™ðe …txe-…u™ ÷E ytÔÞt n‚t. yt Ë{Þu ƒk™u™u ¾ƒh ™ntu‚e fu ntEMfq÷{tk …txe-…u™Úte ™nª …ý ft„¤™e ™tuxtu{tk Ëtne™e …u™Úte ÷¾ðt™tu ÔÞðnth [t÷u Au. ¼e¾t™u ytŠÚtf Ë„ðz ÚtE þfe ™ntu‚e. ytÚte yuf yXðtrzÞwk {tuztu Œt¾÷ Útðt™tu n‚tu. {the y™u ztÌtt òuE‚t™e {tæÞr{f þt¤t{tk sðt™e ‚iÞtheytu [t÷‚e n‚e.

{tæÞr{f þt¤t{tk Œt¾÷ Útðt™t rŒðËu ƒtyu y{™u ðnu÷e Ëðthu WXtzât n‚t. ™tne-ÄtuE™u ™ðtk ð†tu …nuh‚tk yk„u-yk„{tk yt™kŒ™tu htu{tk[ ÚtE ytÔÞtu n‚tu. ƒtyu „]nŒuð‚t™tu Œeðtu fhe, f…t¤{t r‚÷f fÞwO n‚wk. y{e Íh‚e ytk¾u „tu¤ ¾ðztÔÞtu n‚tu. ƒt…t ËtÚtu ®n{‚™„h þnuh òuðt™t yt™kŒ{tk yuf-ƒeòÚte y÷„ Útðt™e {the fu ƒt™e ðuŒ™t™u nwk …t{e þõÞtu ™ntu‚tu. ®n{‚™„h sðt {txu ƒË {u¤ððt ƒu rf÷tu{exh [t÷ðt™wk ntuE, ¼tý…t ‚¤tðu ytð‚tk s ƒt y™u «f]r‚™t ykf{tkÚte rðåAuŒ ÚtE hÌtt™e ‚eðú y™w¼qr‚ ÚtE ytðe n‚e. hò™t rŒðËu yt ‚¤tðu Ztuh [thðt ytð‚tk y™u ƒt¤ ˾t˾e ‚¤tð™e …t¤uÚte …týe{tk ¼qËft {the ¼u„tk ‘yƒq÷tu-Zƒq÷tu’™e h{‚ h{‚tk. Ítz-Ítk¾htk{tkÚte [e÷wzt ([tu{tËt{tk Út‚tu ¾txtu-{eXtu fkŒ) þtuÄe yufƒeò™u ¾ðztð‚tk. ¼UËtu …h ƒuËe™u ðh-ðnw™tu ðh½tuztu ftZ‚tk. ¾u‚htu{tkÚte [tuhe ÷tðe™u Ë{qn{tk {„V¤e™tu ytu¤tu þufe ¾t‚tk. ytftþ™t ‚tht suðtk …tuÞýtk …týe{tk ¾e÷‚tk. …tuÞýtk™e M{]r‚ ËtÚtu …qht [tu{tËt™tu «tf]r‚f ði¼ð r[¥t{tk {nufðt ÷tøÞtu n‚tu. {t‚t™e AºtAtÞt{tkÚte ™ef¤‚tk ÚtÞwk ™ntu‚wk ‚u Œw:¾ «f]r‚Úte rð¾qxt …z‚tk ÚtÞwk n‚wk y™u …tuÞýe suðe ytk¾tu{tkÚte «f]r‚™t Ëtkr™æÞ™e M{]r‚ ytkËw ƒ™e™u ðnuðt ÷t„e n‚e. ƒeò Ëtu{ðthu ¼e¾tu …ý {tæÞr{f þt¤t{tk Œt¾÷ ÚtÞtu n‚tu. y{u …xu÷ ƒtì‹z„{tk hnu‚t y™u ®n{‚ ntEMfq÷{tk ¼ýðt s‚t. ®n{‚™„h™wk {q¤ ™t{ y{™„h n‚wk. y{ŒtðtŒ™t yn{Œþtn ƒtŒþtnu, …tý…wh™t …ÚÚthtu™e

÷t÷[u ðËtðu÷wk.’ …Ae yt rðM‚th{tk Ezh™t hts…q‚ htò™tu «¼tð «Ëhu÷tu.

AuÕ÷t htò ®n{‚®Ënu yt ™„h™u ™ðwk ™t{, ®n{‚™„h yt…u÷wk. ntEMfq÷ …ý yu{™t ™t{u ƒkÄtðu÷e.

Œh þr™ðthu „tÞ™u {¤ðt yt‚wh ¼qÏÞt ðtAhzt™e su{ ð‚™™e «f]r‚™u {¤ðt ðAqx‚t. ntEMfq÷ Aqxât …Ae ƒË {¤u ™nª ‚tu 12 rf÷tu{exh [t÷e™u ð‚™™u {¤‚t. hrððth™e ðnu÷e Ëðthu ‚tu fÕÞtýËt„h™e …t¤u …ntuk[e s‚t. ft¤e{t, ½tuztr÷Þtu y™u Ÿzt fqðtuh™tk Œþo™ fh‚t íÞthu þt‚t Út‚e. {™ Íhýt™e su{ yt™kŒÚte f÷f÷ fhe QX‚wk.

«tÚtr{f þt¤t™wk ƒt¤-rfþtuh {™ Äe{u Äe{u ‚Áý-Þwðt™ ƒ™e hÌtwk n‚wk. rs¿ttËt-ËtnË-ËkþtuÄ™ð]r¥tyu òuh …fzâwk n‚wk. ðze÷tu™e ðt‚tuÚte ¼q‚ òuðt™e ÷t÷Ët ò„‚e.

y{tht yuf fwxwkƒe ftft (ðuýtftft) fnu‚t fu …eXe [zu÷e „÷ƒe …hýðt™e yÄqhe ðtË™t ÷E M{þt™ …tËu ytðu÷t òE‚t¼tE({the ËtÚtu ¼ý‚t ztÌtt™t ƒt…t)™t fqðt{tk …ze n‚e. ‚u [wzu÷ ÚtE Au. ƒth ðtøÞt …Ae ‚u fqðt™t Útt¤t{tk ƒuËu Au. {tÚtwk Äz …hÚte W‚the ¾tu¤t{tk {qfu Au, y™u Ëtu™t™t ftkËfu ntu¤u Au. …tA¤ …tu÷t ðtkËt{tk yt„ ¼z¼z ƒ¤u Au. yu{™e ðt‚tuÚte y{™u [wzu÷ òuðt™e RåAt ò„u÷e. y{tht …whtýt r{ºttu fhË™ y™u ztÌttu ¼Þ™t {tÞto ËtÚtu ™ ytðu÷t. nwk y™u ¼e¾tu ht‚u 1 ðtøÞt ËwÄe òuE‚tftft™t fqðt …tËu ytðu÷t ÷e{zt ™e[u ntÚt{tk ÄtrhÞwk ™u Œt‚hzwk ÷E™u ƒuËe hnu÷t. …tËu ÷tuZt™wk nrÚtÞth ntuÞ ‚tu ¼q‚-…÷e‚ Œþo™ Œu …ý yt…ýt Œun{tk «ðuþu ™nª yuðwk …hk…ht{tkÚte ÷tuf¿tt™ «t ÚtÞu÷wk. yuf ðtøÞt ËwÄe [wzu÷ «„xe ™nª ytÚte ƒeòk ¼q‚ òuðt™e ÷t÷[u y{u M{þt™{tk „Þu÷t. M{þt™ …tËu ytðu÷e ¼tý…t ‚¤tð™e …t¤u [th ðtøÞt ËwÄe ƒ„æÞt™u ƒuXu÷t. ynª …ý ftuE ¼q‚u Œþo™ ŒeÄtk ™nª. ytÚte ¼q‚tu™e ðt‚to sqXe Au yuðwk ‚thý ftZe, ½hðt¤tk ò„u yu …nu÷tk ¾tx÷u ytðe Ëq‚u÷t. {™{tk fu¤ðtÞu÷e yt ™ezh‚t y™u ËkþtuÄ™ð]r¥t yt„¤ s‚tk ytrŒðtËe rðM‚th{tk Vhðt{tk ¾qƒ ft{ ytðu÷e. y™uf ¼tu…t(¼qðt)™u {¤e™u {kºt-‚kºt, ¼q‚-«u‚™e …whtfÚttyt W…h ‘yhðÕ÷e …ntz™e ytMÚtt’ y™u ‘yhðÕ÷e÷tuf™e ðne-ðt‚tu’ …wM‚ftu ÷¾u÷tk.

ft¤e{t™tu zwk„h ðt½™wk hnuXtý n‚wk. ™ðhtrºt™t rŒðËtu{tk ft¤e{t rðþu yuf ÷tufðtÞft ðnu‚e Út‚e. ft¤e{t zwk„h …hÚte ™e[u Q‚he ðt½™e Ëðtheyu h{ðt ™ef¤‚tk. yuf ntÚt{tk yt„ «„x‚e y™u ƒeò ntÚtÚte ¾tkzwk

¾u÷tð‚tk. ytk¾{tkÚte yt„ Íh‚e y™u {w¾{tk ÷t÷ S¼ ÷ƒftht {th‚e. ðå[u ytð‚tk «týeytu™u ¾tkztÚte ft…e ¼tu„ ÷u‚tk. fÕÞtýËt„h™e …t¤u ytðe s¤{tk ntÚt y™u ytk¾ Xthe ËtiBÞ ƒ™‚tk. yt Ë{Þu ftuE yu{™tk Œþo™ fhu ‚tu ƒuztu …th ÚttÞ. ™ðhtrºtyu y{u Œþo™ fhðt {tuze ht‚ ËwÄe y™wct™ ytŒhu÷wk …ý yu{™tk Œþo™ ÚtÞu÷tk ™nª y™u y{thtu ƒuztu …th …ý ÚtÞu÷tu ™nª.

ft¤e{t™tk ‚tu ™nª …ý yuf ðth yu{™e Ëðthe, ðt½™tk Œþo™ ÚtÞu÷tk.

®n{‚™„h™t {nthtò Œ÷rs‚®ËnS y™u yu{™t r…‚t ®n{‚®ËnS™ ðt½ {thðt™tu ¼thu þtu¾. hts{nu÷{tk {thu÷t ðt½™wk Ëk„únt÷Þ Q¼wk fhu÷wk. …ht¢{™t «‚efY…u {qAu ‚tð Œu‚e ‚Mðehtu {qfu÷e. ft¤e{t™t zwk„h{tk ðt½ {thðt ytðu íÞthu y{tht „t{™t Xtftuh Ëtnuƒ {q÷®ËnS y™u …tËðt™tu …ý òu‚htÞ. rŒðËu yu{™t {týËtu ft¤e{t™t zwk„h™e ‚¤uxe{tk ƒfhtu ƒtkÄe {tk[ztu ‚iÞth fhu. ht‚u S… ¼hu÷t r™þt™ƒtòu ËtÚtu {nthtò™e Ëðthe ytðu. „t{ ‚hVÚte r™þt™ƒts ¼tÚteS y[qf ntsh ntuÞ.

ƒk„÷t{tk þtne ¼tus™ ÷eÄt …Ae ðt½™t ‘…h¾kŒt-{thkŒt’ …ntztu™e ‚¤uxe{tk ƒkŒqf ÷E™u MÚt¤u MÚt¤u „tuXðtE òÞ.

ytðt yuf «Ëk„u {™u y™u ¼e¾t™u ðt½ òuðt™e {nuåAt ò„u÷e. ÷…t‚t-Aw…t‚t ‚u{™e …tA¤ „Þt y™u ‚u{™e árü ™ …zu yuðe yuf xufhe …h ytË™ s{tÔÞwk. ðt½ ‚tu r™þt™ƒtòu™e ËntÞÚte s {htÞ …ý {nthtò™t ™t{u[zu.

ƒfht ‚hV ºtý f÷tf™t ºttxf‚… …Ae ðt½ „wVt™e ƒnth ytðe yuf {tuxe rþ÷t …h ƒuXtu. Œeðt ƒ¤‚e ytk¾u ƒfht™u òuðt ÷tøÞtu. ytswƒtsw™e rn÷[t÷™u …ý ™eh¾ðt ÷tøÞtu. Q¼tu ÚtE yt¤Ë {hze ƒfht ‚hV ºttxõÞtu. [thu ƒtswÚte „tu¤eytu ðAqxe. {tk[zt …hÚte ™e[u …xft‚t ½tÞ÷ ðt½u „„™¼uŒe Œntz ™t¾e. y{tht Œun{tk ™¾-rþ¾ ¼Þ ÔÞt…e „Þtu. ¼Þt‚wh Q¼t ÚtE ¼t„ðt s‚tk …„ ÷Útzât. „tuXe{ztk ¾t‚t, ð]ûttu™e zt¤eytu Ënt‚t, …z‚tyt¾z‚t ½h ¼ýe Œtuzðt ÷tøÞt. Zª[ý-¾¼t Atu÷tE „Þt n‚t y™u ÷tune÷wntý nt÷‚u ½uh …ntukåÞt n‚t.

ƒeò rŒðËu {hu÷t ðt½™wk Vw÷ufwk ò{¤t „t{™e þuhe{tk ™eféÞwk. {qAu ‚tð Œu‚t ¼tÚteftft S…™e ËtÚtu [t÷‚t n‚t. {qAtu ‚tu …qhu…qhe Q„e ™ntu‚e …ý r{ºttu™u Atu÷tÞu÷t ½qkxý ƒ‚tð‚t ðt½ {tÞto™t „ðo™tu yt™kŒ ÷qkx‚t y{uÞ Vw÷uft{tk Vh‚t n‚t. rfþtuh-‚Áýft¤™t

yt„¤ s‚tk {the yt rs¿ttËt-ËtnËð]r¥t ™¬h ËkþtuÄ™{tk …rhý{u÷e. MÚttr™f Rr‚ntË-ËkMf]r‚{tk hË ò„u÷tu. …eyu[.ze.{tk …whtðM‚wrðãt rð»tÞ …h ytÄtrh‚ “¾uzƒúñt ‚t÷wft™e «t„ir‚ntrËf ËkMf]r‚ytu’ …h ËkþtuÄ™ {ntr™ƒkÄ ÷¾u÷tu. yt Ë{Þu «íÞût MÚt¤ ‚…tË fh‚tk Œk‚fÚtt y™u ¼tir‚f ðM‚w ytÄtrh‚ {tht ð‚™™tu Rr‚ntË «t ÚtÞu÷tu : ËtƒhftkXt rsÕ÷t™t ®n{‚™„hÚte 12 rf÷tu{exh Œqh Eþt™ftuý …h yhðÕ÷e™e rþ¾htð÷eytu™e ‚¤uxe{tk ò{¤t „t{ ðËu÷wk Au. «t[e™ ft¤{tk yt „t{ òkƒw„Z ™t{u «ÏÞt‚ n‚wk. „t{™t W¥th-Eþt™ ¾qýt …h ft¤e{t‚t™e zwk„he ytðu÷e Au. yt MÚt¤ «t„ir‚ntrËf Au. ynªÚte yt ËkþtuÄf™u 7 nòh ð»to …qðoft÷e™ ytrŒ{t™ð™tk ytuòhtu «t ÚtÞtk Au. „t{™e Œrûtýu òu„uïh {ntŒuð y™u …eXE {t‚t™wk MÚtt™f Au, ßÞtkÚte 4 nòh ð»to «t[e™ ÷tunÞw„™t rfèt «t ÚtÞt Au. „t{™e Ëe{{tkÚte „wÂÞw„Úte ythk¼e Ëtu÷kfeÞw„™e {qŠ‚ytu, 9 ðtðtu y™u 13 ‚¤tðtu™t yðþu»ttu {¤u Au. „t{™e …qðu ™e÷fkX {ntŒuð y™u si™ {krŒh ytðu÷tk Au. si™ {krŒh{tk Ëtu÷kfe Þw„™t htò fw{th…t¤™t Ë{Þ™e si™ þi÷e™e r[ºttð÷e «t ÚttÞ Au. …rù{ rŒþtyu Ët…uïh {ntŒuð y™u „tkŒhu þÞ‚t™®ËnS Xtftuh™e «r‚{t ytðu÷e Au. Ezh™t htò Œtu÷‚®ËnS ðt½™t rþfthu „Þu÷t. r™þt™ [qf‚tk ðt½u ‚u{™t …h nw{÷tu fhu÷tu. …hk‚w þÞ‚t™®ËnSyu {tuZt{tk ntÚt ™t¾e ‚÷ðth™t yuf s Ítxfu ðt½™wk {tÚtwk ft…e™u htýeS™t [qzt™u y¾kz ht¾u÷tu. htò™t «tý ƒ[‚tk htýeSyu ¾wþ ÚtE™u …tk[ „t{ …whMfth{tk yt…u÷tk. ‚u{tk ò{¤t „t{ …ý n‚wk. „t{™e {æÞ{tk ht{S {krŒh ytðu÷wk Au. „t{™e Œrûtýu þÞ‚t™®ËnSyu ðËtðu÷t þÞ‚t™…wht „t{™e zwk„he …hÚte yt ËkþtuÄf™u …tk[ nòh ð»to …qðoft÷e™ ÷½w …t»ttýÞw„™tk «t„ir‚ntrËf ytuòhtu «t ÚtÞtk Au. yhðÕ÷e™e rþ¾htð÷eytu™e ‚¤uxe{tk ðËu÷t yt „t{™e «tf]r‚f þtu¼t y™uhe n‚e. …ntztu Íh¾, ðt½, ™e÷ „tÞ, htuÍ suðtk ðLÞ «týeytu™tk yt©ÞMÚtt™ y™u ð™ti»trÄytu™t ¼kzth n‚t. yíÞthu ‚tu þnuh™e Ëzftu ƒ™tððt™e ÕntÞ{tk …ÚÚth ftZðt™t rðfËu÷t ÔÞðËtÞu …ntztu™u ¾ðtÞu÷t ntz®…sh suðt ƒ™tðe ŒeÄt Au. „t{{tk {thðtz™t Xtftuh™e ytý «ð‚uo. s{e™-{nuËq÷ ÷uðt™e yu{™e Ë¥tt. yu{™t Ëtht-{tXt «Ëk„tuyu „t{s™tu™u Ët‚ ft{ Atuze™u ðuX fhðt sðwk …zu. AuÕ÷t Xtftuh {q÷®ËnS™u rþûtý{tk hË. «tÚtr{f þt¤t ƒ™tððt s{e™ ¼ux yt…u÷e.

{thðtze Xtftuh yux÷u „t{{tk ntu¤e™t WíËð™e ¼thu òntus÷t÷e.

÷tuftu Ëtu¤u f¤tyu ¾e÷e {™ ¼he™u yt™kŒ ÷qkxu. ƒtsw{tk ÷e¾e y™u fXðtrzÞt ¼tÞ‚tu™tk „t{. yXðtrzÞt …nu÷tk ŒtY …tzðt ytðu. ƒk„÷t{tk ŒtY™e ¼êeytu

Ä{Ä{u. ŒtY™t ntus ¼htÞ. ht‚u Xtftuh ytswƒtsw™tk „t{tu™u ŒtkrzÞu ntu¤e

h{ðt yt{kºtu. hrËf s™tu Œþoftu™wk æÞt™ ytf»toðt ðu÷Úte ¼t‚ …tze™u yt„{tk …fðu÷t ŒtkrzÞt ÷E™u ytðu. ¼tus™Úte …hðthe ht‚u ™ð ðt„u ™„thu zkft …zu. rfþtuh®Ën …rZÞth „e‚ W…tzu : „e„t™t {tÚtu xtu…e, „e„tu ƒW ~Þthtu hu...

…qò¼tE …xu÷ „e‚™t ÷Þ «{týu swŒtswŒt ‚t÷u Ëðth ËwÄe ™„tÁk ð„tzu. ŒtY™e Atu¤tu Qzu. yt¾e ht‚ ztkrzÞu htË ¾u÷tÞ. rnhÛÞfrþ…w™tu ðuþ ¼sðtÞ. „t{™t Xtftuh™u s rnhÛÞfrþ…w™u {thðt™tu yrÄfth. {æÞht‚u Xtftuh ™]®Ën™wk Y… ÷E rnhÛÞfrþ…w™u {the ÷Útz‚t [hýu htýeðtË{tk «ðuþu.

Ëðth{tk …tzt ÞwØ [t÷u. ƒu …tzt™u ‘¼whtxt’ fhðt{tk ytðu. ft¤t¼tE …xu÷ (y{tht fwxwkƒes™) …tzt ÷ztðe òýu. „tzt™t ytzu y÷„ …tze Atuze {qfu. Aªftuxt {th‚t …tzt ƒ{ýt ðu„u ÄËu y™u Ët{Ët{u {tÚttk …Atze ®þ„ztk ¼htðu. rfrfÞtheytu …tz‚t ÷tuftu Þwؾtuh «f]r‚™u …tu»tu.

Ëtks™t Ë{Þu ™ððÄqytu Œhƒth{tk „tuX {t„ðt òÞ. fwkðht fuËqztk™t s¤u ™ðztðu y™u „tuX{tk „tu¤ yt…u.

ŒË{t ÄtuhýÚte y{tht …h ¼ý‚h™tu ¼th ðÄðt {tkzâtu n‚tu. ntu¤e™wk …ðo [t÷‚wk n‚wk. ŒtkrzÞu h{ðt ™ sðt™tu r™ýoÞ {U y™u ¼e¾tyu fÞtou n‚tu. r™Þ{™tu ¼k„ fhu yuýu Yr…Þtu htufztu Œkz …uxu ¼hðt™tu. {tht ½h™t …tA÷t ¾kz{tk ™t¾u÷t Y™t Z„÷t …h y{u ðtk[e hÌtt n‚t. ht‚u ™ð ðt„u ™„thu zkft …zðt ÷tøÞt. ŒtkrzÞt™t ¾u÷kŒtytu™e yt™kŒ™e rfrfÞtheytu {tý‚t ¼e¾t™t {™u ƒkz …tuftÞwO. ÷½wþkft™t ƒnt™u Ë{e Ëtksu Äq¤{tk Ëk‚tzu÷t ŒtkrzÞt ÷E™u ntu¤e™t MÚtt™u ¼tøÞtu. ƒeò rŒðËu ðx ËtÚtu Yr…Þtu Œkz ¼Þtou. „E ht‚™e ŒtkrzÞt h{ðt™e {the yÄqhe hnu÷e ðtË™t, Yr…Þt™tk Ätýe-¾sqh ¾t‚tk ¾t‚tk ¼e¾t …tËuÚte ðt‚ Ëtk¼¤e™u Ëk‚tu»te.

ƒt…t ËíÞ™t yt„úne. „t{{tk ftuE Ët{trsf Ë{MÞt Q¼e ÚttÞ y™u …k[tuÚte r™ðuztu ™ ytðu ‚tu ËíÞ ðŒðt ƒt…t™u ƒtu÷tðu. ‚u{™tu LÞtÞ Ëti™u MðeftÞo. ™ezh …ý ¾ht. „t{™t Xtftuhu „ti[h™e s{e™ fƒsu fhe, ¾uztðu÷e.

yu{ýu „t{ ð‚e Xtftuh Ët{u ftuxo{tk fuË Œt¾÷ fhu÷tu. Xtftuh Ët{u S‚u÷t. yt

…Ae Xtftuh …ý ftuE htsfeÞ-Ët{trsf Ë{MÞt ò„u íÞthu ‚u{™e Ë÷tn ÷uðt ƒk„÷u ƒtu÷tðu.

ŒtŒt {tu‚e¼tE y™u ƒt…t r™ÔÞoË™e. yt …hk…ht y{the [th …uZe–{tht Œefht yr{‚ ËwÄe yfƒkÄ hne Au.

r™ÔÞoË™ ƒtƒ‚u {tht ƒt…t™tu yuf «Ëk„ WÕ÷u¾™eÞ Au. ¾t‚h ™t¾ðt s‚tk „tzu òuzu÷t y{tht þt{r¤Þt ƒ¤Œ™u xÙfÚte yfM{t‚ ™zu÷tu. {tht ftft™t Œefht Œðt¼tEyu {tr÷þ fhe™u ƒ¤Œ™u Úttuztuf ŒtY …tÞtu. ƒt…t™u ƒeò rŒðËu Ë{t[th {éÞt. yu{™u ¼thu yt½t‚ ÷tøÞtu. {w¾ …h …wÛÞ «ftu… «„xâtu, “ytk„ýu ŒtY …eÄu÷tu ƒ¤Œ ™ òuEyu.” yu{™u {™ þt{r¤Þtu þt{¤t (©ef]»ý) sux÷tu ðnt÷tu n‚tu …ý íÞthÚte ƒt…tyu ntÚt ËwæÄtk yztzâtu ™nª. yu™u ðu[e {tÞtou íÞthu {™™u þt‚t {¤e.

ƒt…t™t Sð™™t yt «Ëk„u {™u r™ÔÞoË™e hnuðt{tk ¼thu {ŒŒ fhe Au. ƒu ðth rðŒuþÞtºtt fhe Au. £tLË, $ø÷Uz, RÍhtÞu÷, M…u™, ƒuÂÕsÞ{, ™uÄh÷Uz VÞtou Awk. ¼tus™{tk Ÿ[e ò‚™tu ŒtY …ehËtÞ. {tuxt ¼t„™t {tht ËtÚteytuyu ‘xuMx’ fÞtou Au …ý ƒt…t™t yt «Ëk„u {™u ŒtY …e‚tk ƒ[tÔÞtu Au. yt„¤ s‚tk ÷tufËtrníÞ™wk ËkþtuÄ™ fhðt ytrŒðtËe rðM‚thtu{tk VÞtou Awk. y™uf htrºthtuftý fÞtO Au. ŒtY™t …eXt …tËu ƒuËe™u ËkþtuÄ™tu fÞtO Au. …eðt™wk ‚tu Xef …ý ™tnðwk ntuÞ ‚tu ŒtY™tk …e…™tk …e… {¤u yuðe Ë„ðz ntuðt A‚tk ŒtY …eðt™e õÞthuÞ RåAt ÚtE ™Úte.

yt ËkMfthtu {tht r[¥t{tk ftÞ{ {txu YZ ÚtÞt Au. y{the ƒtsw™wk „t{ fXðtrzÞt ¼tÞt‚tu™wk. ™þtƒtòu™wk r…Þh. ŒtY™tu {tuxtu Wãtu„ [t÷u. „t{™wk Sð™ ŒtY …h ™¼u. yt „t{{tk ¾¾zÄs Ëqftu ƒt¤rðÞtu ðu[t‚tu ht¾u÷tu. „tzu [ztððt {txu „t{ðt¤t ŒtY …eðt™t …iËt {t„u. y{tht „t{™e ftuE ÔÞÂõ‚™u yu{™e Ëe{t{tk «ðuþðt {txu {™tE nwf{. ƒtðr¤Þtu QÄE™w ¼tus™ ƒLÞtu …ý {U ŒtY™t …iËt ™ ytÃÞt ‚u ™ s ytÃÞt !

„t{{tk si™ ðtrýÞt™tk ƒu ½h. yuf rŒ„Bƒh, ƒeswk ïu‚tBƒh. „t{{tk rŒ„Bƒh ËtÄw ytðu íÞthu …qÁk „t{ yu{™u „t¤tu Œu. ƒuË‚t ð»to™t rŒðËu yu s „t{s™tu zwk„htu™e {æÞ{tk ytðu÷t si™ ŒuhtËh{tk Äò [ztððt òÞ. yt …Ae ht{S {krŒh{tk Äò-{ntuíËð [t÷u. yuf …ý si™ ðtrýÞtu Vhfu ™nª. htsfeÞ ûtuºtu Xtftuh™e ‚tu ytŠÚtf ûtuºtu ƒu ðtrýÞt™e ytý Vhfu. yt¾wk „t{ yu{™wk

ŒuðtŒth. ™ðt ðhËu Œhƒth{tk s‚tk …nu÷tk yu{™u {¤ðt sðwk …zu. ƒt…t{tk …hk…ht™t r…‚]Ë¥ttf ËkMfthtu ™¾-rþ¾. ½h{tk yu{™e Ë¥tt. yLÞtÞ Ët{u htiÿ Y… Äthý fhu. …ý ðtrýÞt™t ½uh ÔÞtsðt …iËt ÷uðt òÞ íÞthu yturþÞt¤t ƒ™e òÞ.

ƒt-ƒt…t yr‚rÚtËífth {txu þqhtk-…qhtk. ð»to™t {tuxt ¼t„™t rŒðËtu{tk ytuËhe-ytk„ýwk {nu{t™tuÚte þtu¼e QXu. „t{-…h„t{™e ðt‚tu ðå[u {nu{t™tu™e Ëuðt[tfhe [t÷u. ƒt™wk nk{uþ™wk Sð™Œþo™, ‘‘½h{tk ƒeò™u ¾ðztðu÷tu htux÷tu ƒnth {¤u.”

[th [tu…ze ¼ýu÷t ƒt…t ©tðý {tË{tk ‘ytu¾tnhý’, ‘rþð…whtý’, ‘ht{tÞý’ suðt ÄtŠ{f „úkÚttu ðtk[u-ðk[tðu. ½h ÷tufË{wŒtÞÚte ¼ÞwO hnu y™u {thtu ðth‚t-hË …tu»ttÞ. ƒt…t Mð¼tðu …h„sw. Œqh™t fwxwkƒ{tk …ý ftuE ËÇÞ ƒe{th …zu ‚tu þnuh{tk ÷E sðt ƒt…t™u yt{kºtý …tXðu. fnu, “y{u ‚tu y¼ý. y¼ý™u ytkĤwk ƒhtuƒh. ‚{u ¼ýu÷t Œu¾‚t. ‚{u ÷E™ òytu.” ƒt…t Mð¾[uo ƒe{th ÔÞÂõ‚™e Ëuðt{tk òu‚htÞ. ƒt…t™u Vq÷tu ™eh¾ðt™tu ¼thu þtu¾. yuf ¾u‚h{tk Ët‚ ÄtLÞ ËtÚtu ððztðu. swŒt swŒt «fth™tk Vq÷ ytðu íÞthu xªƒu [ze f÷tftu ËwÄe ™ehÏÞt fhu. «f]r‚™t Ëtkr™æÞ{tk hnuðt™tu yt „wý {™u ðthËt{tk {¤u÷tu. y{tht ¾u‚h{tk Vq÷tu …tfu …ý y™ts ¾tË …tfu ™nª. ƒÄt s «fth™wk Úttuzwk Úttuzwk ntuÞ. yux÷u ¾tE þfeyu fu ðu[e þfeyu yux÷t «{tý{tk yuf …ý y™ts …tfu ™nª. swŒwk swŒwk y™ts ÷uðt{tk …ý ¼thu ÍkÍx Q¼e ÚttÞ. ytÚte y{tht ½uh …„thŒth ¾uzw hnu …ý ¾u‚e™tu ¼tr„Þtu (¼t„eŒth) hnu ™nª. hnu ‚tu Vq÷tu™e þtu¼t y™u Ëw„kÄ rËðtÞ ¾tË fkE {¤u ™nª.

ƒt-ƒt…t™t ytðt {t™ðtur[‚ „wýtu ¾u‚e™t ft{ {txu ƒtÄf ™eðzât n‚t. „t{™t …xu÷tu™e Ëh¾t{ýe{tk ËtiÚte ðÄw s{e™ (45 ðe½tk) ntuðt A‚tk y{the ytŠÚtf ÂMÚtr‚ fÚt¤‚e [t÷e n‚e.

ntEMfq÷{tk ntukþu ntukþu ¼ýðt {qfðt ytðu÷t ƒt…t {th {tæÞr{f rþûtý …qhwk Út‚tk{tk ‚tu ytŠÚtf he‚u Úttfe „Þt n‚t. ytðt Ëkòu„tu{tk nðu {™u ftì÷us{tk ¼ýðt™t ftuz ò„ðt {tkzât n‚t. {tht Ët¤t(yu …ý ™t{u ¼„ðt™ŒtË)™u ftì÷us{tk ¼ýtððt™e ðt‚tu [t÷‚e n‚e. ytÚte {™u ftì÷us{tk ¼ýðt™e ƒ{ýt ðu„u [t™f [ze n‚e. ½h{tk ‚tu ‘¾eËt{tk ftuze y™u Q¼t ƒòhu Œtuze’ suðe ytŠÚtf ÂMÚtr‚ n‚e. ftì÷us™e Ve ¼hðt™e ºtuðz ™ ntuðtÚte rfþtuh-‚Áýft¤™t

ƒt…t {™u Ë{òð‚t n‚t, “{ìrxÙf (sq™e yuË.yuË.Ëe.) ¼ÛÞtu yu ‚tu ½ýwk

¼ÛÞtu. yt¾t „t{{tk ‚wk y™u òuE‚t™tu ztÌttu {ìrxÙf …tË Atu. ½h{tk ‚tu ‚wk yuf÷ut Au. ƒnu™ ‚tu …hýe™u ËtËhu sþu. s{e™ ½ýe Au. ¾u‚e fhtððt{tk æÞt™ yt….” ƒt…t™e Ë÷tn „¤u Q‚he ™ntu‚e. nwk ftì÷us™e Ve ¼hðt™tu

{t„o ftZðt „Ztuzt „t{u {tht ƒt…t™e VtuE™t ¼ºteò ÷¾t¼tE™t ½uh „Þtu n‚tu. …tk[ [tu…ze ¼ýe™u yu{ýu Œwft™ {tkze n‚e. ƒu rŒðË yu{™t ½uh htuftÞtu

…ý Ve™t Yr…Þt WAe™t {t„ðt S¼ Q…ze ™nª. ºteò rŒðËu Ëðthu yu{™e ËtÚtu Œwft™u „Þtu íÞthu yu{™u {tht ytx÷t rŒðË™t htufý {txu ËkþÞ òøÞtu. …qAâwk, “ƒtƒw, ‚wk ytx÷t rŒðË htuftÞ ™nª. ƒt…t ðZât Au ? ½uhÚte rhËtE™u ytÔÞtu Au ?” yu Ë{Þu fkE ðtkf™t fthýu {th …zu ‚tu rhËtE™u Ë„t-ðnt÷u [t÷e sðt™tu [t÷. ƒt-ƒt…t™t ðtíËÕÞ¼Þto Mð¼tð™u ÷eÄu {the ™t™e ƒnu™ [k[e fu {thu ytðtu «Ëk„ õÞthuÞ ƒLÞtu ™Úte. {U rhËtE™u ytððt™tu M…ü RLfth fhe ÚttuÚtðt‚e S¼u ytððt™wk «Þtus™ fÌtwk. yu{ýu X…ftu yt…‚tk fÌtwk, “ðnu÷t ™t ƒtu÷eyu ? yt ‚the ™sh yt„¤ ‚tu ¾uzw™u …iËt „ýe ytÃÞt. ½uh Œefhe™wk ÷ø™ Au y™u ft÷™tu {thtu Sð ¾t‚tu n‚tu. nðu yts™tu rŒðË htuftE ò. Ëtksu su ðfhtu ytðþu yu ‚™u yt…eþ.” Ëtksu ÷¾t¼tEyu ðfht{tkÚte Ëtu Yr…Þt ytÃÞt. yu Ë{Þu y{tht ½h {txu Ëtu Yr…Þt yu {tuxe hf{ n‚e. ÷¾t¼tEyu WAe™t yt…u÷t Ëtu Yr…Þtyu {thwk Sð™ ƒ™tÔÞwk. rþûtf™e {the ËŠðË{tk Ve rð™t™t rðãtÚteo™e Ve ¼hðt {txu {™ ËŒt WíËwf hÌtwk Au y™u ÷¾t¼tE™wk [zu÷wk Éý Vuzâwk Au.

3. ftì÷us{tk

nwk yu Ë{Þu ™ðe ÚtÞu÷e ‚÷tuŒ ftì÷us{tk Œt¾÷ ÚtÞtu n‚tu. ‚íft¤u …qht ËtƒhftkXt rsÕ÷t{tk ƒu s ftì÷us n‚e. yuf {tuztËt y™u ƒeS ‚÷tuŒ „t{{tk. {the …tA¤ {tht „t{™tu ftkr‚ ztÌtt …xu÷ …ý Œt¾÷ ÚtÞt n‚tu. y{u ƒk™u ™ðe Út‚e «ò…r‚ ƒtì‹z„{tk hnu‚t n‚t. …iËt ¾qxe „Þt ntuðtÚte «ò…r‚ ƒkÄwytu ƒtì‹z„™u ƒthe-ƒthýtk ƒ™tðe þõÞt ™ntu‚t. hò™t rŒðËu ½uhÚte ¾e[ze y™u ÷tux ÷E ytð‚t y™u ò‚u htkÄe ¾t‚t.

ftì÷usft¤{tk r÷r¾‚ ¿tt™™e W…tË™t þY ÚtE n‚e. ðÄw ™u ðÄw Ë{Þ ftì÷us™t „úkÚtt÷Þ{tk Ët{rÞftu y™u …wM‚ftu ðtk[ðt{tk …Ëth Út‚tu n‚tu. {t‚]¼t»tt ðnt÷e ntuðtÚte «Út{ ð»to{tk „wsht‚e rð»tÞ htÏÞtu n‚tu. ƒeò ð»to{tk ®nŒe™t «tuVuËh ®Ë½ Ëtnuƒ™u rðãtÚteoytu {éÞt ™ n‚t. yu{™e ËŠðË ƒ[tððt y{u fux÷tf r{ºttuyu „wsht‚e Atuze ®nŒe rð»tÞ htÏÞtu n‚tu. yu™tu ÷t¼ ‚íûtý ®Ë½ Ëtnuƒ™u y™u yt„¤ s‚tk ËŠðË {u¤ððt{tk y{™u …ý ÚtÞtu n‚tu. {t‚]¼t»tt™tu hË Ëk‚tu»tðt yíÞth™t ÏÞt‚ frð-™txâfth r[™w {tuŒe™t ð„o{tk ƒuË‚tu. yt {txu ®nŒe rð»tÞ ÷u‚tk …nu÷tk ®Ë½ Ëtnuƒ ËtÚtu ¾tË yt þh‚ {qfu÷e. r[™w {tuŒe™e «uhýtÚte ythk¼{tk frð‚t ÷¾ðt™e þYyt‚ fhu÷e. h{ý Ëtu™e (yts™t ÏÞt‚ „wsht‚e rððu[f) …ý ythk¼™t ‚÷tuŒ ftì÷us™t rðãtÚteo. yu Ë{Þu s„‚™t Ä{tou ¼ýtð‚t «tuVuËh «ftþ „ßsh™u …ý frð‚t h[ðt™tu þtu¾. hò™t rŒðËtu{tk r[™w¼tE, «ftþ „ßsh, h{ý Ëtu™e, nwk y™u fux÷tf ftÔÞƒw¼wûttu „÷‚uïh, WífkXuïh suðtk «f]r‚{krz‚ MÚt¤tuyu frð‚tÞtºtt ftZ‚t. «f]r‚™t Ëtkr™æÞ{tk Ëãfrð‚t h[e yk‚fze h{ðt y™u ÷¾ðt™e M…Äto [t÷‚e. Ëqhs™tk yM‚ Út‚tk rfhýtu Ë{Þu y{the Ëso™M…Äto …htftctyu …ntuk[‚e. hò™t rŒðËu ð‚™™e «f]r‚ ËtÚtu™tu ËkƒkÄ …w™: òuzðt fÕÞtýËt„h™e …t¤u …wM‚ftu ÷E™u …ntuk[e s‚tu. rþ÷tytu ‚tuze™u ƒnth ytðu÷tk htÞý™tk ð]ûttu™e

AtÞt{tk {thtk ƒuËýtk hnu‚tk. …wM‚f ðtk[‚tu ntuô y™u ƒfhtk [thðt ytðu÷e hƒthe fLÞtytu {™u ½uhe™u ƒuËe s‚e. [thu ƒtsw ‚tòk Vq÷ ¾e÷‚tk. fLÞtytu …qA‚e, “ƒtƒw ¼i, …tuÚte ðìtkËtk Ëtk ?” nfth{tk {tÚtwk Äwýtð‚tu y™u Vq÷ nËe …z‚tk. …ÚÚthtu ¾e÷e QX‚t y™u ðt‚tðhý {nufe QX‚wk. fLÞtytu fnu‚e, “„tìÞtuoË™ …tuÚte{tkÚte þkfh-…thð‚e™e ðth‚t ðìtkËtkk.’’ nwk fnu‚tu, “yt ‚tu ftì÷us{tk ¼ýðt™e …tuÚte Au. yt{tk þkfh-…thð‚e™e ðth‚t ™t ntuÞ.” r™ËtËt ™t¾e™u ƒtu÷‚e, “yuðe ™ftk{e …tuÚte nwk ftì{™e ?” yt™kŒ™tu ƒÄtu ði¼ð Ë{uxe fLÞtytu Œqh „Þu÷tk

ƒfhtk …tA¤ ¼t„‚e.

{™u Ëwr{ºtt™kŒ™ …k‚™e ®nŒe frð‚tytu «f]r‚™t Ëtkr™æÞ{tk {týðe „{‚e. htÞý™tk ð]ûttu{tkÚte ð»tto™tk ytAtk ®ƒŒw ðhË‚tk ntuÞ, ½tuztr÷Þt …ntz …h ½™~Þt{ (©ef]»ý) suðtk ~Þt{ ½™ ™Þ™hBÞ ÷e÷t h[‚tk ntuÞ, fÕÞtýe™tk f÷f÷

ðnu‚tk s¤ Ëk„e‚ ˪[‚tk ntuÞ y™u {tht r[¥t{tk yÕ{tuzt™t «f]r‚- frð™e fÕ…™tytu Ëtûtt‚T Út‚e ntuÞ, {™-ÓŒÞ-«tý «f]r‚{Þ ƒ™e s‚tk ntuÞ, yu Ë{Þu {thu {™ ò{¤t™t …ntztu y™u «f]r‚ s rn{t÷Þ y™u yÕ{tuzt ƒ™e s‚tk.

{tht „t{™e «f]r‚™tu yt ði¼ð {tht ftì÷usft¤{tk s Ëkfu÷tðt {tkzâtu n‚tu. ð]ûttu™t {tr÷f ƒ™e ƒuXu÷t Xtftuhu ft…ðt™t fhth fÞto n‚t. «f]r‚™t yt r™{o{ Ëknth …h yuf frð‚t ÷¾e™u ÓŒÞ ðuht™ ƒ™e „Þwk n‚wk. ËŒt-™eht fÕÞtýe Þwðt™ rðÄðt™tk ËwftÞu÷tk ytkËw suðe ƒ™e „E n‚e.

„úìßÞwyux ÚtÞt …Ae ©uÞË rðãt{krŒh (yíÞthu fu.yu{. rðãt{krŒh), Ezh{tkrþûtf‚hefuòuztÞtun‚tu.ytË{Þu™t™t¼tE…xu÷(yt{tæÞr{fþt¤t™t r[ºtfth) ËtÚtu Ezh™t …ntztu™tu ‘…Úthu …Úthtu’ „ýe ƒÄt Ä{tou™tk ŒuðMÚtt™tu™tk Œþo™ fÞtO n‚tk. ð»ttoÉ‚w{tk …ntztu™t rþ¾hu [ze ðtŒ¤tu ËtÚtu „tuXze fhe, Äh‚e y™u ytftþ ËtÚtu ËkðtŒ h[‚t. ƒu ð»to …Ae htS™t{wk yt…e ƒe.yuzT. (ƒu[h÷ ytìV yußÞwfuþ™)™e W…trÄ ÷uðt y{ŒtðtŒ yuË.xe.xe. ftì÷us, ðtËýt{tk ytððt™wk ƒLÞwk. «f]r‚½u÷t yt Sð™u Äw{tztu y™u yt„ ytuf‚wk y{ŒtðtŒ ¾tË htË ytÔÞwk ™ntu‚wk. 1970{tk þuX fu.xe. ntEMfq÷, ¾uzƒúñt{tk rþûtf ‚hefu òuztÞtu íÞthu {tht {t™Ë™tu ®nŒe ËtrníÞ{tk «ðuþu÷t ‘«„r‚ðtŒ’ y™u ‘™Þe frð‚t’yu fƒòu fhe ÷eÄtu n‚tu y™u ‚u™t «¼t𠂤u frð‚t ÷¾ðt™tu «Þí™ fhu÷tu. yt Ë{Þu ÷¾u÷e frð‚t™t fux÷tf yðþu»ttu r[¥t{tk ¼tðtÚtoY…u ytsu …ý Ë[tðtÞu÷t Au:

ƒeswk yuf {nt¼th‚

þhþGÞt …h Ëq‚u÷tu nwk

Ä]‚ht»xÙ™e ytk¾tu ÷E

{wêe{tk nðt …fzðt™tu «Þí™ fÁk Awk !

A‚tk {the ytk¾tu{tk

yïíÚtt{t™tu ðihtrø™ «s¤u Au !

{tht ðt¤{tk ðt÷r¾ÕÞtu

ŸÄt {M‚fu xx¤u Au !

{tht ƒtu¾÷tÞu÷t {tuk{tkÚte

ÿti…Œe™wk ykr‚{ ð†

¾U[‚t Œw:þtË™™e ÷t¤ x…fu Au !

{the ƒk™u òk½tu{tk

…tkzw y™u ¼e»{™e ft{ðuŒ™t

ƒ¤Œ ƒ™e „E Au.

A‚tk {thtk s™™yk„tu{tk ÞÞtr‚ ˤð¤u Au !

{thwk ÓŒÞ fwÁûtuºt™t ÞwØ …Ae™e „tkÄthe !

Ë{wÿ{kÚt™ …Ae™t ðtËwrf ™t„ suðe {the ¼wò yr¼{LÞw™wk ftuE [¢ Äthý fhe þfþu ?!

yuf÷ÔÞ™tu yk„qXtu

‚u rŒðËu ‚tht Ëtkr™æÞ{tk ytÔÞtu n‚tu

ӌޙe ÷e÷ef[ zt¤ …h {the ¼tu¤e

RåAtytu™tk …thuðtk ƒuËtze™u

íÞthu ‚u{™e ytk¾tu{tk Äq¤ Wztzðt™tu

þtu n‚tu ‚thtu yÚto ?

A‚tk Äq¤™u {M‚f …h [ztðe

‚the y[o™t™e {qh‚ ËhS !

‚tu …Ae ‚tht ntuX …h ÂM{‚ [tukxtze

yswo™ ËtÚtu ytðe {thwk yk„qrXÞwk {M‚f

hnUËðt™tu þtu n‚tu ‚thtu yÚto ?

ytsu …tk[ nòh ð»to …Ae {thtu yk„qXtu

‚the Ët{u «&™tÚto ƒ™e™u Q¼tu Au, ÿtuý {thtu y…htÄ ?

nu …tkzðtu™t ‘z{e’ „wÁ, W¥th yt… !

™nª‚h {thtu yt yk„qXtu

‘yux{’ ƒ™e™u Vtxþu !

yt Ë{Þu ¾ƒh ™ntu‚e fu yt ‘yuf÷ÔÞ’ y™u ‚u™e …qhe ¼e÷ òr‚ {thtk ÓŒÞ-«tý-÷tune{tk ytrŒ{ ÷Þ ƒ™e Vhe ð¤þu y™u {tht Sð™™u ËðtOþu [tr÷‚ fhþu.

4. ƒ¤Œ™e þtuÄ

ƒt¤…ý™wk …ntztu-«f]r‚™wk ytf»toý Z¤‚t ytÞ¾t ËwÄe xfe hÌtwk Au. 1970{tk þuX fu.xe.ntEMfq÷ - ¾uzƒúñt{tk rþûtf ‚hefu òuztÞtu íÞthu «t‚:ft¤u …ntz™tk Œþo™ ÚttÞ yuðt MÚtt™u ¼tzt™wk ½h ht¾u÷wk. ðu‚™ {¤‚wk n‚wk. …„¼h ÚtÞtu n‚tu. ytÚte ½h™e ytŠÚtf sðtƒŒthe Äe{uÄe{u rþh ÷uðt ÷tøÞtu n‚tu. [iºt {tË{tk ¾uzƒúñt-ykƒtS™t {u¤t{tk frx ™e[u …nuhu÷t [rýÞt …h yuf ƒtsw ¾tuËu÷wk xe÷zeytuðt¤wk ytuZýwk ytuZu÷e y™u „turXÞt™tk „e‚tu „t‚e Xtfhzt ftu{™e †eytu™u y{u ƒnthÚte ytðu÷t rþûtftu ytrŒðtËe ‚hefu ytu¤¾‚t n‚t. yt …Ae ð»tto xtýu ¾wÕ÷t rz÷u Võ‚ Ätur‚Þwk …nuhu÷t, Ér»tfw{th suðt ÷t„‚t ‚÷ðthÄthe ðh y™u …eXe [zu÷e, …t™u‚h …nuhe ¾wÕ÷t M‚™u Ëns ¼tðu ¾uzƒúñt™t ƒòh{tk Vh‚e ¼e÷-fLÞt™u fti‚wfðþ òu‚t y{u yu{™u ytrŒðtËe ‚hefu ytu¤¾ðt ÷tøÞt n‚t. yt Ë{Þu {tht r[¥t{tk ytrŒðtËe rðþu™tu ftuE Ët[tu ËkŒ¼o M…ü ™ntu‚tu.

ytrŒðtËe «Œuþ fu ytrŒðtËe ËtÚtu ftuE ËkƒkÄ ™nª …ý ¾uzq‚™wk Ëk‚t™ ntuðtÚte 1975{tk yhðÕ÷e …ntze «Œuþ{tk ƒ¤Œ ¾heŒðt „Þu÷tu. ¾uzƒúñtÚte 15 rf÷tu{exh Œqh ytðu÷t ¾uzðt „t{u {™u {qfe™u ƒË [t÷e „E

íÞthu ð™{tk yðt[f yuf÷tu Q¼u÷tu òuE™u yuf yòÛÞtu ytrŒðtËe {the ðuŒ™t …t{e „Þu÷tu. „úe»{™t ľ‚t Ätu{{tk ‚u™t ½uh ÷E „Þu÷tu. …e…¤™e

AtÞt{tk sq™e ¾tx÷e …h ™ðe ™ftuh hòE …tÚthe {™u ƒuËtze™u ftuhe {tx÷e™t þe‚¤ s¤Úte ‚]»tt þtL‚ fhe, ™Þ™tu{tk ™hŒ{ ™e‚h‚t ™un ËtÚtu Ëqkz÷tu ¼he™u {eXtk xe{Ák ¾tðt yt…u÷tk íÞthu {™u þƒhe™e ÞtŒ ytðu÷e y™u {tht r[¥t{tk ht{u 14 ð»to ð™ðtË fu{ ðuXu÷tu ‚u™wk hnMÞ ¾q÷u÷wk. …ntz{tk ðË‚t ytrŒðtËe ËtÚtu™tu {thtu yt «Út{ …rh[Þ.

ƒ¤Œ ¾uzðt „t{u {éÞtu ™ntu‚tu. íÞthu ƒeò hrððthu {tht þuX fu.xe.ntEMfq÷™t ËnftÞofh „ý…‚ …h{th ËtÚtu …tuþe™t …tËu™t [kÿtýt „t{{tk ƒ¤Œ ™¬e fhe ht‚ðtËtu „t{{tk s …Ëth fhðtu …zu÷tu. ½h{tr÷f Ít÷t™e ƒtÞze(…í™e) yt¾e ht‚ ƒ¤Œ …tËu ƒuËe™u ½tË ™eh‚e hne y™u yƒtu÷ «týe ËtÚtu ðt‚tu fh‚e hne. yt Ë{Þu ¼e÷e ƒtu÷eÚte yòý ntuðt A‚tk su Úttuzwkf Ë{ßÞtu n‚tu ‚u þçŒtu fkEf ytðt n‚t, “ytsu ‚tu ynª Au …ý ft÷u õÞtk ntuEþ? ‚wk {hu ‚tu …ý ‚thtk ntzftkÞu òuE þfeþ ™nª yux÷tu Œqh s‚tu hnuðt™tu

{tht Ätu¤t Ätuhe ! ßÞtk òÞ íÞtk Ëw¾e Útsu y™u fwþ¤ hnusu !”

Ëðthu ½h{tr÷fu ¾e÷uÚte ƒ¤Œ Atuzâtu íÞthu y„BÞ rŒþt ‚hV s‚t Sð™-ytÄth Ë{t ƒ¤Œ™u òu‚wk yt¾wk ¾tu÷Ák [q‚wk’‚wk ! (½h™tu Œhuf ËÇÞ hz‚tu n‚tu !)

y{™u ÷tøÞwk fu ƒ¤Œ ¾heŒe™u s‚t ™ntu‚t …ý ‚u™t ytk„ýt™e þtu¼t ÷E™u s‚t n‚t ! fntu fu ‚u™tu Sð™-ykþ W‚hze™u s‚t n‚t !

5. ¾uzw™e þtuÄ

ƒ¤Œ W¥th „wsht‚ y™u htsMÚtt™™e ËhnŒ™tu ‚tu ¾uzw {æÞ „wsht‚ y™u {æÞ«Œuþ™e Ëe{t …h™t „t{ [[uh™tu ™¬e fÞtou n‚tu. ð‚™{tk s‚tk yt…u÷e htufz hf{ ¾tðt{tk ¾[toE „E ntuðtÚte ƒË¼tzt {txu 300 Yr…Þt™wk {™eytìzoh fÞto™u 20 rŒðË ðne „Þt ntuðt A‚tk s„t¼tE ™tÞf™t ytððt™t ftuE ðtðz ™ntu‚t. {tÚtu [tu{tËwk „ts‚wk n‚wk y™u ft¤ò™e ftuh suðtk {thtk ¾u‚htu ðtÔÞt rð™t …ze hnuþu ‚tu ytŠÚtf ™wfËt™ fh‚tkÞu ÷tuf™e ntkËe™tu ¼tu„ ƒ™ðt™tu ¼Þ {™u Ë‚tððt ÷tøÞtu. ¾uzq‚™t Sð™{tk †e™u Ëðthu ¼Uþ ŒqÄ ™t Œu y™u …wÁ»t™u ¼h[tu{tËu ¾u‚e ™t ÚttÞ yu™t suðwk ƒeswk ¼thu Œw:¾ ™nª. ¾uzw rð™t ™tuÄtht ƒ™e „Þu÷t fwxwkƒ™t Ët{qrnf {™{tk þtuf AðtE „Þtu. ðtÔÞt rð™t™tk fwkðthtk ¾u‚htu ht¾eyu ‚tu …t…™t ¼t„eŒth ÚtEyu yuðt …hk…ht{tkÚte ytðu÷t ÏÞt÷ r[¥t{tk áZ ÚtÞu÷t ntuðtÚte ¾uzw ÷uðt áZ r™Ätoh ËtÚtu yòÛÞtu «Œuþ y™u yòÛÞt ÷tuftu (…thfe ¼tu{ft, …thftk ÷tuftu) ‚hV yuf «t‚:ft¤u ¾uzƒúñtÚte AtuxtWŒu…wh s‚e ƒË{tk ƒuXtu.

™{‚t rŒðËu …tðt„Z™tk sk„÷tu™e «f]r‚ …e‚tu AtuxtWŒu…wh™t ÄkÄtuzt „t{™t ƒËMxtì… …h Q‚Þtou. Ëtks Z¤e [qfe n‚e. hM‚tu …qAe „t{ ðªÄe Œrûtý rŒþt ‚hV Úttuzuf „Þtu ‚tu ðå[u ytuhËk„ ™Œe yzÄtu rf÷tu{exh™tu …x …tÚthe™u …ze n‚e. W…hðtË{tk ðhËtŒ ÚtÞtu ntuðtÚte ™Œe{tk …týe ytÔÞwk n‚wk. …týe fux÷wk Ÿzwk ntuÞ yu™tu ftuE ykŒts ytð‚tu ™ntu‚tu. {qkÍtÞu÷t {™{tk rð[th ̓õÞtu, ‘‘ht‚u þt¤t™t rþûtf™u ½uh òô. ðnu÷e Ëðthu [[uh sEþ.”

„t{{tk rþûtf rðþu yuf ¼tE™u …]åAt fh‚tk òýðt {éÞwk, “rþûtf ‚tu AtuxtWŒu…wh hnu Au. Ëðthu ytðu Au y™u ƒ…tuhu ƒòh{tk ÄkÄtu fhðt ƒuËu Au.” {U «r‚«&™ fÞtou, “‚tu …Ae ƒt¤ftu™u ¼ýtð‚tu ™Úte ?” W¥th {éÞtu, “Atufhtk ¼ýu ‚tu ƒfhtk ftuý [thu ? Atufhtk ™Œeyu y™u {tM‚h þìh{tk !” rþûtf …Ae „t{{tk ƒeswk {n¥ð™wk {týË Ëhfthe „út{Ëuðf. {U yu ¼tE™u „út{Ëuðf™t ½h rðþu …]åAt fhe. W¥th {éÞtu, “yu ‚tu [tu{tËu {rn™t{t yuf rŒðË ytðu Au, „t{{tk hnu‚tu ™Úte.’’ nðu nwk ¾hu¾h {qkÍtÞtu, “yòÛÞt «Œuþ{tk òô ‚tu õÞtk òô ?” yt ¼tE™u {the fÚt™e fne. ‚uytu {the {ŒŒu ytÔÞt. …tËu™t Íqk…zt{tkÚte ƒu swðt™tu™u ƒtu÷tðe ÷tÔÞt. ™Œe W‚the Ët{u rf™thu ytðu÷wk s„t Œw÷t ™tÞft™wk ½h ƒ‚tððt™t 10 Yr…Þt Xhtðe, y{™u ‘ht{ ht{’ fhe hðt™t ÚtÞt. y{u ytuhËk„™t rf™thu ytÔÞt. ƒk™u swðt™ òkr„Þt rËðtÞ ¾wÕ÷t rz÷u n‚t. {U …ìLx

Zª[ý W…h [ztÔÞwk. ®þ„[ýt y™u …wM‚ftu ¼ªòÞ ™nª ytÚte ƒ„÷Útu÷tu ¾¼u Ÿ[u ÷xftÔÞtu. yuf swðt™ ÷tfzeÚte …týe {t…‚tu yt„¤ [t÷‚tu n‚tu. …nu÷t™t ¾¼u ƒeòyu ntÚt {qõÞtu n‚tu y™u ƒeò™t ¾¼u ntÚt {qfe ytkĤt™e su{ Œtuhðt‚tu, {tA÷eytu™t M…þoÚte yfÚÞ y™w¼qr‚ …t{‚tu n yu{™e …tA¤ [t÷‚tu n‚tu. s¤™u zntu¤‚t y{u yzÄt f÷tfu Ët{u rf™th …ntukåÞt. htrºt™t «¼tðÚte ~Þt{ðýo Äthý fhu÷tk ‚tz™tk ð]ûttu ðå[uÚte …ð™™e ÷nuh¾eytu …Ëth Út‚e n‚e y™u ¾¾z‚tk …t™™e ÷tkƒe rsbtytu ¼Þ sL{tð‚e n‚e.

¼u¾z [ze™u ƒk™u swðt™tu Q¼t hne „Þt. Œqh [th-…tk[ Íqk…ztk™t ytuAtÞt Œu¾t‚t n‚t. yuf rŒþt [ªÄ‚tu ƒtuÕÞtu, “…u÷wk Œeðt™wk ysðt¤wk Œu¾tÞ ‚u s„t Œw÷t ™tÞft™wk ½h.” {U yt„ún fÞtou, “{™u ‚u™t ½uh {qfe™u …Ae òytu. yt «Œuþ y™u ÷tuftuÚte yòý Awk.” ƒeòu fnuðt ÷tøÞtu, “‚{u …ý y{tht {txu yòÛÞt Atu. yu ™tÞft y™u y{u htXðt Aeyu. ÷uýt …iËt {t„ðt {txu ytÔÞt ntu, y™u y{u ‚{™u ½h ƒ‚tÔÞwk yuðwk ‚uytu òýu ‚tu ¼thu ͽztu ÚttÞ. ‚{the ËtÚtu ytððt™e y{the ËhnŒ ynª …qhe ÚtE.” {the …tËuÚte ŒË Yr…Þt ÷E ƒk™u ÄkÄtuzt ‚hV [t÷‚t ÚtÞt.

Úttuzwkf [t÷e™u {U s„t™t ™t{™tu ËtŒ ŒeÄtu. s„tu ‚tu ™ ytÔÞtu …ý [th-…tk[ ¼Ë‚t fq‚ht {the Ët{u ÄMÞt. {the …tËu þ†{tk Võ‚ Útu÷tu n‚tu y™u þºtwytuÚte ƒ[ðt yr¼{LÞw™t [¢™e su{ ðªÍ‚tu s„t™t ™t{™e ƒq{tu …tzðt ÷tøÞtu. {the ƒq{tu Ëtk¼¤e Íqk…ztk{tk™t {týËtu ÄËe ytÔÞt y™u {™u ½uhe ÷eÄtu. ft¤t ƒtðr¤Þt suðt …tk[-Ët‚ {týËtu ÷k„tuxe ¼uh Q¼t n‚t y™u nwk ¼ÞÚte ÚthÚth‚ut ‚u{™e ðå[u yðt[f Q¼tu n‚tu. ÷k„tuxe™tu hk„ þheh™t hk„ ËtÚtu ¼¤e „Þtu n‚tu y™u {U ònuh{tk si™ ËtÄw rËðtÞ ytðt y™tð]¥t {týËtu òuÞt ™ntu‚t. n‚«¼ ƒ™u÷tu nwk yòÛÞt {w÷f{tk fuðt {týËtu ðå[u ½uhtE™u Q¼tu n‚tu yu™e Ë{s …z‚e ™ntu‚e. yux÷t{tk ‚tu s„t™tu …rhr[‚ yðts ytÔÞtu, “ƒtƒw¼i, ytx÷t {tuzt fu …tÚte ?” {U fÌtwk, “‚™u ÷uðt, ƒË ÷ux n‚e ytÚte {tuztu …zâtu.” s„t™e ðt‚tuÚte {™u ‘ntþfthtu’ ÚtÞtu y™u ‚u{™tÚte Œtuhðt‚tu s„t™t Íqk…zu …ntukåÞtu. ‚u{™e su{ ½h{tk „heƒe y™tð]¥t ÚtE™u nzeytu ftZ‚e n‚e. ½h{tk [th-…tk[ {txe y™u r…¥t¤™tk ðtËýtu y™u ð‚™{tk ytð‚tk …nu÷tk {U rË÷tE yt…u÷tk f…ztk rËðtÞ fkE s ™ntu‚wk. ‚tz…ºt{tkÚte ðýu÷e ŒtuheÚte ¼hu÷t ‚qxu÷t ¾tx÷t …h {™u ƒuËtzâtu. s„tyu yt…u÷wk …týe …e‚tk r[¥t{tk yuf rð[th «&™tÚto ƒ™e ̓õÞtu, ‘‘yt ÷tuftu yt„k‚wf™u ÷qkxe fu{ ™ ÷u‚t ntuÞ ?’’ Úttuzef ðt‚tu …Ae Útu÷t{tkÚte ®þ„[ýt ftZe™u ½h™t ËÇÞtu™u ðnU[ðt ÷tøÞtu

y™u s„t™u nwk ¼qÏÞtu ntuðt™tu ÏÞt÷ ytÔÞtu. …iËt ð…htE „Þt n‚t y™u ½h{tk yuf ft¤e {tx÷e{tk Úttuztf {ftE™t Œtýt rËðtÞ fkE ™ntu‚wk. {™u ™ s{tze þfðt™e ÷t[the ‚u™t {w¾ …h ÔÞt…e „E. ‚u™e {qkÍðý …t{e s‚tk fÌtwk, “s„t, {™u ¼q¾ ™Úte; ®[‚t fheþ ™nª.’’

“‚{thuÞ …ux ‚tu Au ™u ? ‚u™u ¼qÏÞwk fu{ h¾tÞ ? ÷tux ‚tu WÄth ÷E ytðwk …ý Œwft™ ƒu rf÷tu{exh Œqh ÄkÄtuzt{tk Au. s‚tk s‚tk ‚tu ƒkÄ ÚtE òÞ.”

“‚™u {the ®[‚t Út‚e ntuÞ ‚tu ynª yuðwk ‚tíftr÷f þwk {¤u ?”

“ynª ‚tu yíÞthu ™Œe™t ¼tXt{tk ‚zƒq[ rËðtÞ fkE ™nª {¤u.”

{U …tk[™e ™tux ‚u™e Ët{u Ähe. yMðefth fh‚tu ƒtuÕÞtu, “ytsu ‚tu ‚{u {tht {nu{t™. {nu{t™™t …iËt „tÞ™t hwŒh (÷tune) ƒhtƒh ! ‚{tht …iËt ytsu {tht ft{™t ™nª. {tht ½uh ytÔÞt y™u ‚{tht …iËu ¾ðztðwk yu™u s{tzâwk fnuðtÞ, ™nª.”

…tËu ™t™tu ¼tE Œun÷tu ƒuXtu n‚tu. …iËt ‚tu ‚u™e …tË …ý ™ntu‚t. A‚tk ‚u™e ðnthu ytÔÞtu, “s„t, ®[‚t fheþ ™nª. [t÷, ‚zƒq[ ÷E ytðeyu. ‚wk …hŒuþ sEþ ‚tu nwk …tk[ rŒðË ¼tXt{tk {sqhe fhe™u Ëtxwk ðt¤eþ.” yu Ë{Þu yuf rŒðË™e {sqhe™wk ðu‚™ yuf Yr…Þtu n‚tu. ƒk™u ¼tE ™Œe™t ¼tXt{tkÚte ºtý ‚zƒq[ Ÿ[fe ÷tÔÞt. ƒu ‚zƒq[™t Œt‚hzt suðt …tr¤ÞtÚte xwfzt fhe ÷tux ƒtkÄðt™e …ht‚{tk {™u ¾tðt {txu ytÃÞwk. ‚u{tkÚte ºtý ¼t„™t xwfzt …tAt yt…e™u fÌtwk, “‚{uÞ ¾tðtu.”

s„tu ƒtuÕÞtu, “{nu{t™ …nu÷tk ¾tÞ. ¾t‚tk ðÄu ‚tu s y{u ¾tEyu.” {tht ¾tÄt …Ae s fwxwkƒu Ëh¾t ¼t„u ðnU[e™u ¾tÄwk. nw ‚] ÚtÞtu n‚tu yuÚte yu{™tk ~Þt{¤tk {w¾ …h Ëk‚tu»t ðh‚t‚tu n‚tu. {tuze ht‚ ËwÄe y{u ðt‚tu fh‚t ƒuXt. {U ‚u™u X…ftu ytÃÞtu, “{tÚtu [tu{tËwk „tsu Au A‚tk s„t ‚wk ™ ytÔÞtu. ¾tðt{tk …iËt ð…htE „Þt n‚t yu™t Ë{t[th {¤‚t s {™eytìzoh {tufÕÞwk n‚wk. A‚tk fu{ ™ ytÔÞtu ?”

™ðtE …t{‚tk yuýu fÌtwk, “¾t‚he fhðt htus …wLÞt ðtkx „t{u s‚tu n‚tu …ý …tuMx{tM‚h fnu‚tu fu yuðwk ftuE {™eytìzoh ytÔÞwk ™Úte.”

{™u ‚u™tÚte rðþu»t ytùÞo ÚtÞwk. {U fÌtwk, “ Ëðthu …wLÞtðtkx sE™u {™eytìzoh™e ¾t‚he fheyu.”

s„t™t ¼tE ¼„t™u xe.ƒe.™e ƒe{the n‚e. {tuze ht‚ ËwÄe ¾tkË‚tu

hÌttu. s„t™t ½h™t rð[thtu {™{tk Q¼htðt ÷tøÞt. yt¾e ht‚ Ÿ½ ytðe™nª.

ðnu÷e Ëðthu ‚tz™tk Ÿ[tk Ítz ™eh¾‚tu Œt‚ý fhðt ƒuXtu. 65 ð»to™tu s„t™tu ƒt… Œw÷tu ÷k„tuxe¼uh …eX …tA¤ {txe™tu ¾t÷e ½ztu ƒtkÄe ‚tz™t Ítz …h ËzËztx [z‚tu òuÞtu. f{h{tk …tr¤Þwk ƒtkæÞwk n‚wk. xtu[u …ntuk[e, …tr¤Þt™tu ½t fhe ¾t÷e ½ztu ƒtkÄe, ‚tze ¼hu÷tu ½ztu …eX …tA¤ ÷xftðe ‚eh ðu„u ™e[u ytÔÞtu. [t ‚tu ynª õÞtkÚte ntuÞ ! ŒqÄe™t ft[÷t{tk ‚tze …eÄe. ¾è-{eXe ‚tzeÚte {™ «VwÂÕ÷‚ ÚtE „Þwk. [hýtu{tk „r‚™tu Ëk[th ÚtÞtu. 3 rf÷tu{exh [t÷e™u y{u …wLÞtðtkx …tuMx ytìrVË{tk …ntukåÞt. {™eytìzoh fÞto™e …ntuk[ …tuMx{tM‚h™u ƒ‚tðe. ‚uýu fÌtwk, “{™eytìzoh ytÔÞwk ‚tu n‚wk …ý …iËt {U ðt…he ¾tÄt Au. „E Ëtksu ƒeò™wk ytÔÞwk Au. ‚u{tkÚte ‚{™u yt…wk Awk.” nwk fkE ƒtu÷wk ‚u …nu÷tk ‚tu 300 Yr…Þt „ýe™u {tht ntÚt{tk {qõÞt. ½uh ytðe™u s„t y™u ‚u™e …í™e nwSyu ð¤„ýe …h Ët[ðe ht¾u÷tk ™ðtk f…ztk …nuÞtO. …‚ht™e yuf ™t™e …uxe{tk ½hð¾he ÷eÄe. ËtÚtu ƒu ƒt¤ftu–[k…t y™u sMÞt™u ÷eÄtk. {U Œðt fhtððt ¼„t™u yt„ún fhe ËtÚtu ÷eÄtu. s„tyu ð]Ø {t‚t-r…‚t™u ™{e™u [hýM…þo fÞto. nwSyu ËtËw-ËËht™t [hýtu{tk Ëtz÷t™tu Auztu yztze ytþeðtoŒ ÷eÄt. ™t™t¼tE Œun÷t™u ƒk™u ¼uxâtk. …tu‚t™tk ½h-¾u‚h-ð‚™™u ™uºttu{tk ¼he™u {the ËtÚtu [t÷‚tk ytuhËk„ ™Œeyu ytÔÞtk. nwSyu Ë{ts™t he‚rhðts «{týu ðt¤u÷tu [rýÞt™tu fAtuxt Atuze ™tÏÞtu. …tk[uÞ sýu s¤ {tÚtu [ztðe™u ÄhtE™u …eÄwk y™u ™Œe™t ytþeðtoŒ {t„‚tk ƒtuÕÞtk,

“{t, …tAtk ytÔÞtk íÞthu Ët[tk !”

nwk ‚u{™t r¢Þt-f÷t… òu‚tu rð[the hÌttu n‚tu, “{the ¾u‚e™e ÕntÞ{tk ð‚™™e {txe ËtÚtu [tukxu÷tk yu{™u {q¤Ëtu‚tk W¾tze hÌttu n‚tu. Ë{tsÚte rð¾qxtk …tze hÌttu n‚tu.” r[¥t ø÷tr™Úte ¼htE „Þwk.

ÄkÄtuzt sE y{u ƒË{tk „tuXðtÞtk. yuf rŒðË™e ¾u… rðþu {™ rð[thðt ÷tøÞwk. …wM‚f{tk ðtk[u÷t ËkMf]r‚-ËÇÞ‚t suðt ¼thu þçŒtu™t yÚto r[¥t{tk ¾q÷ðt ÷tøÞt. yûth¿tt™ «t fhu÷tu nwk r™hûth ÷tuftu™t «Œuþ{tk ytðe [zâtu n‚tu. yûth ËkMf]r‚yu þwk ytÃÞwk ? rþûtf ƒt¤ftu™u ¼ýtððt™e Vhs [qfe ƒòhu ƒuËe ÄkÄtu fhu; „út{Ëuðf ¾uzq‚™u {t„oŒþo™ yt…ðt™t ƒŒ÷u ™ðwk rƒÞthý ðu[e ¾tÞ; …tuMx{tM‚h {™eytìzoh™t …iËt ðt…he ™t¾u; y™u Wå[ rþûtý «t fhu÷tu nwk

ÔÞÂõ‚„‚ Ëw¾ ðtM‚u yuf …qht fwxwkƒ™u ½h-ð‚™ y™u ¼qr{-«ŒuþÚte y¤„wk fÁk; ytðtk Sð™rð½t‚f {qÕÞtu™u rðfrË‚ ËkMf]r‚™wk ™t{ yt…eþwk ?!

{™ rðÁØ rŒþt{tk rð[thðt ÷tøÞwk. su™u yt…ýu ytrŒðtËe fneyu

Aeyu, su ÷k„tuxe¼uh Au, su™t ½h{tk {qXe Œtýt ™ ntuðt A‚tk yt„k‚wf™u ÷qkxe ÷uðt™u ƒŒ÷u {nu{t™ {t™u Au, {nu{t™™u s{tzðt …tk[ rŒðË™e {V‚ {sqhe fhðt™wk rþhu ÷u Au, …tkËX ð»tuo …ý 70 Vqx Ÿ[t ‚tz™t ð]ût …h [ze yt„k‚wf™u M™un™e‚h‚t ™uºtu ‚tze …tÞ Au íÞthu s ‚u™u Ëk‚tu»t ÚttÞ Au, ™Œe suðtk «tf]r‚f ‚íðtu™u {t‚t „ýe, yu™t s¤™u ðkŒe™u f]‚¿t¼tðu …eðu Au, ytðtk Sð™rðÄtÞf {qÕÞtu™t Äthf™u þwk fneþwk ? ‚u™e ËkMf]r‚-ËÇÞ‚t™u yrðfrË‚ fneþwk ? nwk yt ytk‚rhf {t™ðeÞ „wýtuÚte A÷ft‚t fwxwkƒ™u õÞtk ÷E sE hÌttu n‚tu ?

ƒË «f]r‚™e ËkMf]r‚Úte rðÁØ rŒþt{tk sE hne n‚e. {tht árü…Út{tkÚte ‚tzð]ûttu™wk AuÕ÷wk Íwkz yá~Þ ÚtE hÌtw n‚wk y™u r[¥t{tk ‚w÷ËeŒtË™e frð‚t ̓fe. ht{™t ð™„{™™tu «Ëk„ Au. {t„o{tk [t÷‚tk ©r{‚ ÚtÞu÷ Ëe‚t™t {w¾ …h «MðuŒ™tk {tu‚e [{fu Au. ‚u òuE Œw:¾e Út‚t ht{ ‚tz…ºt™wk Aºt Ëe‚t™t rþhu Ähu Au. {™u ÷tøÞwk fu {t™ðò‚u Þtkrºtf-ðiÞÂõ‚f-¼tu„ðtŒe ËkMf]r‚™tk rð½t‚f …rhƒ¤tu™t «¼tðÚte ƒ[e {t™rËf-þtherhf þt‚t …t{ðe nþu ‚tu «f]r‚™e ËkSð™eÚte hËtÞu÷tk y™u {t™ðeÞ „wýtuÚte A÷ft‚tk ÷tuftu™u ‚u{™t {q¤{tkÚte W¾tzðt™u ƒŒ÷u ‚u{™e «f]r‚-ËkMf]r‚™t þhý{t sE ‚u{™t Sð™Œþo™{tkÚte ™ðtk Sð™{qÕÞtu ½zðtk …zþu.

‘÷tuf’™t yt r™ÔÞtos ytk‚rhf ði¼ð™tk Œþo™ …Ae {thtu ¾u‚e fhtððt™tu WíËtn ytuËhðt ÷tøÞtu n‚tu y™u ytrŒðtËe ÷tuf ‚hV™wk ytf»toý ðÄðt ÷tøÞwk n‚wk.

6. ÷tuf{tk …w™soL{

1983{tk ‘÷e÷t {turhÞt’ «rËØ ÚtÞwk yu™t …tk[ ð»to …nu÷tk y»ttZ™e yuf {u½{uŒwh Ëtksu ¾uzƒúñt™t ÓŒÞ suðe nhýt𠙌e™t …w÷ W…hÚte …Ëth

ÚtE hÌttu n‚tu. r[¥t «f]r‚™t nrhÞt¤t ŒrhÞt ðå[u A÷ft‚wk n‚wk. …tA¤ ¼e÷ ytrŒðtËe ‚Áý-‚Áýeytu™tu yuf ™t™fztu Ë{qn ÷tuf™]íÞ™e {wÿt{tk Íz…Úte [t÷‚tu y™u „e‚tu „t‚tu ytðe hÌttu n‚tu. ƒtu÷e Ë{ò‚e ™ ntuðt A‚tk ðhËtŒÚte

¼ªòÞu÷t ÷tuf„e‚™t Mðhtu ÓŒÞ{tk yfÚÞ y™w¼qr‚ sL{tð‚t n‚t. ðhËtŒ y™u yt™kŒÚte ¼ªòÞu÷tu yt ÷tufË{wŒtÞ ™Sf ytÔÞtu. „e‚™tu ythk¼ ËtiÚte

…nu÷tk ‚Áýtu fh‚t n‚t y™u Œun™t yuf ÷tûtrýf ÷Þ ËtÚt þt{¤e ‚Áýeytu

„e‚™t yt ƒtu÷ Íe÷‚e n‚e. õLÞtytu „e‚™u Íe÷‚e n‚e íÞthu fux÷tf swðtr™Þt {w¾ …h ntÚt Ähe yðts™u ðthkðth yðhtuÄe™u yt™kŒ™e rf÷ftrhÞwk (rfÕ÷txe) fh‚t n‚t. ÓŒÞ{tk ™hŒ{ ¼tðtu ¼hu÷wk ð™ðtËe ð]kŒ ¾uzƒúñt™t yuË.xe.ƒË

MxìLz ¼ýe sE hÌtwk n‚wk. fti‚wfÚte «uhtÞu÷tu nwk …ý ‚u{™e …tA¤ sðt ÷tøÞtu. {™{tk ÚtÞt fh‚wk n‚wk fu ‘yt ™ Ë{ò‚tk „e‚tu{tk yuðw ‚tu fÞwk ytk‚rhf Ë¥ð Au fu ytx÷tu ƒÄtu ÷tufË{wŒtÞ ÞkºtÞw„™e rð»t{‚t™e rðÁØ sE yt™kŒ{tk hË÷e™ ƒ™u Au.’ „e‚tu ‚uytu Íz…Úte ƒŒ÷‚tk n‚tk.

yuf ‚Áýu …„™t rðrþü Xuft ËtÚtu „e‚ W…tzâwk. ytð‚o™ …t{‚t „e‚™t fux÷tf ƒtu÷ r[¥t{tk Ëk„úne ÷eÄt. yu …kÂõ‚ytu yt «{týu n‚e : {tkÞ …hýtðe Œqht ŒuË, ͤqftu {u÷e ŒuÍu’÷t. yuký ͤqfu ™ ͤqfu …tËe ytðwk’÷t ! ytðtËu ytðe™u M{]r‚{tk Ëk„úne ht¾u÷e „e‚…kÂõ‚ytu ft„¤ W…h ÷¾e ÷eÄe. ƒeò rŒðËu {tht yuf ¼e÷ ytrŒðtËe rðãtÚteo …th½e sw{t¼tE „÷S™u yt …kÂõ‚ytu ðk[tðe. ‚u yt …kÂõ‚ytu ðtk[e™u ytùÞo y™u yt™kŒÚte nËe …zâtu; …Ae ÷sðt‚tu ƒtuÕÞtu, “ËtÞuƒ, yt „e‚ ‚tu „turXÞt™wk nU !” {U fÌtwk, “su™wk ntuÞ ‚u™wk …ý {™u ‚u™tu yÚto Ë{òð.” ‚uýu „e‚™tu yÚto Ë{òÔÞtu, ‘nu „turXÞt ! («u{e) {™u Œqh Œuþ …hýtðe ŒeÄe …hk‚w (‚tht rð™t) íÞtk Vtð‚wk ™Úte. ‚wk Œ…oý {qfe Œusu fu suÚte Œ…oý …hÚte …htðŠ‚‚ Út‚t ËqÞo«ftþ™e ËtÚtu …tAe ytðwk y™u ‚™u {¤wk !’ ËqÞo«ftþ™e ‚eðú „r‚yu …tAt ytððt™e fÕ…™t r[h™q‚™ ! ËtŒe ƒtu÷e{tk Ë{qn™‚o™ ËtÚtu rðÞtu„™e fuðe ‚eðú‚t ÔÞõ‚ ÚtÞu÷e Au ! {™ «ËÒt ÚtEQXâwk.

y™u {tht r[¥t{tk ð»ttuoÚte Ëk„úne ht¾u÷e ËkMf]‚, rnLŒe y™u „wsht‚e

rþü r÷r¾‚ frð‚t™t ËkMfthtu …h ™t„Vuý™e su{ «&™tÚttu Q¼t Útðt ÷tøÞt. ðiÞÂõ‚f y™w¼qr‚ytu{tkÚte sL{‚e y™u ðtk[ðtÚte yuf÷Œtuf÷ Ë{t™Ä{to™u yt™kŒ yt…‚e frð‚t Ët[e fu ‘÷tuf’{tkÚte Q¼e Út‚e y™u ‘Ë{qn’ - …qhe òr‚™u „e‚™]íÞËk„e‚ y™u É‚w™tu yt™kŒ yt…‚e ‚Útt htu®sŒt Sð™ ËtÚtu yrð™t¼tðu òuztÞu÷e frð‚t Ët[e ?!

fìt÷us™t yÇÞtËft¤{tk rþü ËtrníÞ™t ðtk[™™t «¼tð‚¤u {tht r[¥t™t Ët‚{t …t‚t¤{tk ZƒqhtE „Þu÷t ÷tufËkMfth …w™: ˤð¤ðt ÷tøÞt. zwk„h™e ‚¤uxe{tk ytðu÷wk {thwk ò{¤t „t{, „tkŒÁk y™u {thtk ¾u‚h ÞtŒ ytððt ÷tøÞtk. ‚tht{Ze nqkVt¤e ht‚tu{tk {tht ¾uzw Œe…Ëe™t ¾tu¤t{tk Ëq‚tk Ëq‚tk …eÄu÷e ‘„sht {tÁ’ y™u ‘ËŒuðk‚ Ët𮤄t’™e ðt‚tu ÞtŒ ytððt ÷t„e. [ýtuXe, fhuý y™u ƒe÷e™tk …t™Úte þý„thu÷e „tuÞo™u s¤tþÞ{tk …Ähtððt s‚tk‘¾tu¤u ½t÷e ftË÷eytu, ¾t‚tk ¾t‚tk ÍìtÞ hu „ìtÞo{t’ „t‚e fLÞtytu™e M{]r‚ytu ‚tS Útðt ÷t„e. „tkŒhuÚte rðŒtÞ ÷u‚e fLÞt™tk AuÕ÷tk zqËftk ðå[u †eytu™t ð÷ð÷‚t ntuXtu{tkÚte sL{‚e ‘ntu÷t{tk™e Qzý ËUf÷e Qze ÍtnU’ …kÂõ‚ytu™e ËtÚtu ¾tuƒtu¾tuƒtu ytkËwzu hz‚wk yt¾wk „t{ ÞtŒ ytððt ÷tøÞwk.

{™{tk Vhe™u «&™tu QXðt ÷tøÞt. yt ‚tu {the ƒtÕÞtðMÚtt™t Ë{Þ™t ‘÷tuf’™wk Y… n‚wk. yíÞthu „t{™t ÷tuftu™e Sð™her‚{tk Äh{q¤ …rhð‚o™ ytÔÞwk n‚wk. nðu „t{ ¼ýe ‘÷tuf’ y™u ‚u™t ‘ËtrníÞ’™t ËkþtuÄ™ {txu sðtÞ ‚u{ n‚wk ™nª. ƒeS ƒtsw ytrŒðtËe ƒtu÷eÚte yòý n‚tu. …u÷e …kÂõ‚ytu {™{tk «„tZ ƒ™e™u ytf»to‚e n‚e - ‘ͤqftu {u÷e ŒuÍu’÷t’. ÷tufu {qfu÷t Œ…oý™t Wßß𤠫ftþ™t Ëútu‚™u …t{ðt {™tu{™ áZ r™ýoÞ fÞtuo y™u ƒtu÷e™u Ë{sðt Wsr¤Þt‚tu™tu {ntuÕ÷tu Atuze nhýt𠙌e™t rf™thu ytðu÷t ytrŒðtËe-yt©{ ‘Ëuðtr™fu‚™’{tk hnuðt [tÕÞtu „Þtu. ytrŒðtËe rðãtÚteoytu …tËuÚte ¼e÷e ƒtu÷e þe¾ðt™e þYyt‚ fhe. ƒt¤ftu ykŒh ykŒh ðt‚tu fhu ‚u ft™ ŒE™u Ëtk¼¤ðt ÷tøÞtu. Ë{Þ {éÞu rŒðË ŒhBÞt™ ytrŒðtËe rðM‚thtu{tk Vhðt ÷tøÞtu y™u ¼tk„e‚qxe ¼e÷e ƒtu÷e{tk s ðt‚tu fhe™u ¼e÷tu ËtÚtu …rh[Þ fu¤ððt ÷tøÞtu. …ý íÞtk ‚tu Úttuzt s Ë{Þ{tk ytswƒtsw ðË‚t Wsr¤Þt‚ f{o[theytu y™u ‚uytu™e †eytu™e þkft™e ËtuÞ {tht ¼ýe ‚ftðt ÷t„e. ykŒh ykŒh ftÕ…r™f [[to Útðt ÷t„e, “yu ‚tu ŒtY …eðt ytrŒðtËe rðM‚th{tk òÞ Au. yuf÷tu hnu Au {txu ¼e÷tu™tk Íq…ztk{tk òÞ Au ! ytrŒðtËeytu ¼u„tu hne™u ðx÷tE „Þtu Au.” Võ‚ [[to s ™nª, {the ËtÚtu yt¼zAux …¤tðt ÷t„e. {™

…tAwk {qkÍtÞwk.

ytðt ŒwŠŒ™tu{tk Ätu¤u rŒðËu ¾uzƒúñt™t ¼hƒòh{tk „tuºteÞ ðuh™t fthýu ƒnurzÞt „t{™t ¼e¾t „{th™u rŒøÚt¤e „t{™t Œuðt zt¼eyu fzeðt¤e ztk„Úte ðÄuhe ™tÏÞtu.

su{™e ËtÚtu {eXtu ËkƒkÄ ƒkÄtÞtu n‚tu yuðt, yt©{™t ºtý f{o[the htºtu {the …tËu ytÔÞt. rŒðËu ƒ™u÷t ƒ™tðÚte ‚uytu {tht {txu ®[r‚‚ n‚t. yuf ðze÷u ËeÄtu «&™ fÞtuo, “‚wk ytrŒðtËe rðM‚th{tk ðthkðth þt {txu òÞ Au ?” {U fÌtwk, “÷tufËtrníÞ þtuÄðt.” ‚u{™t {w¾ …h ytðuþ «„xâtu, “þt™wk ÷tufËtrníÞ ? {qXe{tk Ë{tÞ yux÷tk ‚tu ‚thtk ntzftk Au. ytsu ƒ…tuhu ƒnurzÞt™tu ¼e¾tu ðÄuhtE „Þtu ‚u{ ‚wk ðÄuhtE sEþ !” Úttuztf þtk‚ …ze™u {™u Vhe Ë{òððt ÷tøÞt, “‚wk ‚tu ft÷u ytÔÞtu Au …ý nwk ð»ttuoÚte ynª hnwk Awk. ¼e÷tu™tu rðïtË ™nª. fÞt Ë{Þu rðVhu fkE fnuðtÞ ™nª. ‚tht ƒt…™ Ët‚ ¾tux™tu ‚wk yuf™tu yuf Œefhtu Au. ‚tht ÷tufËtrníÞ{tk {qf …q¤tu ! ¼e÷tu™u ð¤e ËtrníÞ fuðwk ?” ‚uytu™tu ðtfT«ðtn ðnu‚tu hÌttu y™u nwk {qf ƒ™e „Þtu. yt{™e Ët{u Œ÷e÷ fhðt™tu ftuE yÚto ™ntu‚tu. V¤©wr‚ Y…u AuÕ÷u Úttuzef yti…[trhf ðt‚tu ÚtE y™u {tht rn‚™e ®[‚t fhe™u ‚uytu [tÕÞt „Þt. r[¥t ø÷tr™Úte ¼htE „Þwk, “Wsr¤Þt‚ ÷tuftu rð[thu Au, fnu Au, ‚uðt ytrŒðtËeytu nþu fu …Ae ‚u{™t ‚hV™tu …qðo„ún y™u ‚u{tkÚte sL{u÷tu r‚hMfth …hk…ht{tkÚte ytÔÞtk nþu ?” ytðt „z{Út÷™t rŒðËtu{tk ‚t. 25-6-’80™e Ëðthu ¼e÷ rðãtÚteo ztÌtt¼tE hý{tu÷ ¾tu¾rhÞt ÷ø™™tu ËkŒuþtu ÷E™u ytÔÞtu, “ËtÞuƒ, ytÍ nìtxtuR „ìtB{t (ËtkZwËe „t{{tk) ÷„™ nU; Ítuð Ítðwk nU ?” yt …nu÷tk {U ytrŒðtËe ÷ø™ òuÞwk ™ntu‚wk y™u ð™{tk ht‚ðtËtuÞu ™ntu‚tu fÞtuo. ‚u™t ËkŒuþtÚte r[¥t{tk ‚eðú yr¼r™ðuþ «ðu~Þtu. fÌtwk, “yíÞthu s sEyu.” ¾uzƒúñt fUÿÚte W¥thu 16 rf.{e. Œqh ytðu÷t Ëuƒr÷Þt „t{Úte 7 rf.{e. Œqh …rù{ rŒþt ‚hV ytðu÷e Ëtƒh{‚e™t …rù{ rf™thu ËtkZwËe „t{ ytðu÷wk Au. yt „t{{tk zt¼e fuð¤t¼tE {tÄt¼tE™e ƒu Œefheytu™tk ÷ø™ n‚tk.

ƒË{tkÚte Ëuƒr÷Þt „t{ Q‚he …„Œkzeyu y{u ËtkZwËe „t{ ¼ýe [tÕÞt. ™Sf y™u Œqh yhðÕ÷e …ntz™e ™t™e-{tuxe y™uf xufheytu …ÚthtÞu÷e n‚e. ðhËtŒ ytððtÚte nŠ»t‚ ÚtÞu÷e y™u „kÄð‚e ƒ™u÷e Äh‚e™t htu{tk[ suðt ‚]ýtkfwhtu Vqx‚t n‚t. suðt ™Œe™t …qðo rf™thu ytÔÞt fu y{thtk ™uºttu ytùÞoÚte rðMVtrh‚ ÚtE „Þtk. {txeðt¤wk …týe rðþt¤ …x ¼he™u ðne hÌtwk n‚wk. …qh ytððt™e yukÄtýe ð‚to‚e n‚e.

…rù{ rf™thuÚte ytð‚t Ztu÷ y™u þhýtE™t Ëqhtu htu{tkr[‚ fh‚t n‚t y™u y{tht r[¥t{tk Ët{t rf™thu sðt™tu ‚÷Ëtx ðÄ‚t n‚tu. ytðt Ë{Þu ztÌtt™t r[¥t{tk yuf rð[th ̓õÞtu, “ËtÞuƒ yìtýu Ztuf {th VqE™wk fUh nU. {th …tE ™k ƒtu÷tðe ÷tðwk. yt…w™ „tu¤ent ™R{tk W‚thnU”. (“Ëtnuƒ, yt rf™thu {the VtuE™wk ½h Au. {tht ¼tE™u ƒtu÷tðe ÷tðwk. yt…ý™ „tu¤e™e {ŒŒÚte ™Œe …th fhtðþu.”) ztÌttu ƒtsw™t …tÚtuht „t{{tkÚte VtuE™t Œefht ƒwƒrzÞt ƒÄt¼tE ¼u{t¼tE™u ƒtu÷tðe ÷tÔÞtu. ƒÄt™t ¾¼u …ntu¤t {w¾™tu {txe™tu {tuxtu „tu¤tu n‚tu y™u Aqxt ntÚt{tk ðtkË™tu Œkztu n‚tu. ™Sf ytðe™ ‚u{™t Ët{trsf rhðts «{týu y{™u ‘ht{ht{’ fÞto. y{the ËtÚtu …tk[{nwzt „t{™t …h{th Ä™t¼tE {tu‚e¼tE …ý n‚t. ÷ø™™e ‘™q‚h’ (yt{kºtý) {qfðt ËtkZwËe ytððt™wk n‚wk. f…ztk, ™tUÄ…tuÚte y™u xu…hufzoh „tu¤t{tk {qõÞtk. ƒÄtyu ðtkË™tu Œkztu „tu¤t{tk {qfe™u „tu¤t™u ‚h‚tu {qõÞtu. ytð‚t …qhu „tu¤t™t ft™t …fze™u ™Œe{tk Q‚hðt™tu yt {thtu …nu÷tu y™w¼ð n‚tu. …týe{tk ‚ýtE ytð‚e ftuE ðM‚w M…þo‚e ‚tu r[¥t ¼ÞÚte ¼he s‚wk. yíÞthu ‚tu ƒÄtu s y{thwk ‘ƒÄwk’ n‚tu.

Äe{uÄe{u y{the Sð™™iÞt Ë{tu {txe™tu „tu¤tu yt„¤ Ä…ðt ÷tøÞtu. s¤{tk yzÄu hM‚u „Þt ntuEþwk ™u ztÌtt™t W½tzt þheh™u …týe{tk ðne ytðu÷e fþef {tuxe ðM‚w M…þeo y™u ¼Þ¼e‚ ‚uýu QA¤e™u „tu¤t ‚hV ‚ht… {the. ytswƒtsw {tu‚ „eÄ™e {tVf ¼{ðt ÷tøÞwk y™u y{-[th™u ¼hztu ÷uðt ÷tøÞwk. Ä™tftft™u Ë{ÞËq[f‚t ËqÍe. „tu¤t{tkÚte Œkztu ÷E ztÌtt™t ¾¼t …h VxftÞtuo y™u ztÌttu …tAtu …ze „Þtu. nt÷fztu÷f Út‚e y{the Sð™™iÞt™u ‘ƒÄt’yu {tkz{tkz Ëk¼t¤e ÷eÄe. Ët{t rf™thu Q¼tu yuf swðt™ y{tht …h ÚtE hnu÷e {]íÞw÷e÷t™u òuE hÌttu n‚tu. ‚u™u ÷tøÞwk fu {æÞs¤{tk y{u „¼htE „Þt Aeyu. ƒ[tðe ÷uðt™t þw¼ ytþÞÚte ‚uýu …týe{tk Ík…÷tÔÞwk. s¤{tk yÄoð‚wo¤tfthu ½uh‚tu y{tht ¼ýe ytððt ÷tøÞtu. su{ rf™thtu …tËu ytððt ÷tøÞtu ‚u{ {]íÞw™e fht÷ ŒtZ{tkÚte {wõ‚ Út‚t ntuEyu yuðe y™w¼qr‚ Útðt ÷t„e. rf™thu ytÔÞt …Ae rð™t MðtÚtuo s¤{tk Ík…÷tð™th ËtkZwËe „t{™t zt¼e ÷wft¼tE™u ƒÄt¼tE y™u Ä™t¼tEyu ‘ht{ht{’ fÞto. ftft ƒtuÕÞt, “ÍtuhŒth ytŒ{e nU ntk ! nt„e ytŒ{e !” «f]r‚™t ftu{÷fht÷ «tk„ý{tk ÷wft¼tE™t s ™nª …ý ‘÷tuf’ - ¼e÷ ytrŒðtËe ‘÷tuf’™t W{Œt {w¾™u ½ze¼h òuE hÌttu. ‚u™u Ët[t M™unÚte ÄLÞðtŒ ytÃÞt. ™Œe{tk …týe ðÄe hÌtwk n‚wk. ƒÄtu Ët{t rf™thu sðt™e W‚tð¤{tk n‚tu. {thtÚte [uüt ÚtE „E. Éý [qfððt™t ytþÞÚte …tk[™e ™tux

ƒÄt Ët{u Ähe. ‚u™t {w¾ …h htu»t™e xþhtu Vqxe. ƒtuÕÞtu, “Yr…Þt f{tðt ðtM‚u ™R{tne ™nª W‚tht !” (Yr…Þt f{tðt {txu ™Œe{tkÚte ™Úte W‚tÞto !) ð¤e …tAtu ËtiBÞ ƒ™e™u ƒtuÕÞtu, “ÍtÍu’÷t ËtÞuƒ” (ytðòu Ëtnuƒ). „tu¤tu ÷E™u s‚t ‚u™t ntuX …h Sð‚wk ntMÞ h{e hÌtwk n‚wk. ytsu {™ Sð™{tk …nu÷e ðth ‘÷tuf’™t yk‚:Ë¥ð™tk Œþo™ ÚtÞtk n‚tk.

ðhË‚t {u½÷ ykÄth ðå[u „t{{tk …ntUåÞt. ¼zf hk„tu{tk Ëßs ðh…ût y™u fLÞt…ût™e †eytu™tk {w¾{tkÚte ™]íÞ™e {wÿt{tk ðAqx‚tk Vxtýtk™t ÄtuÄ ðå[u ÷ø™™e Ët{trsf rðrÄytu [t÷‚e n‚e.*

ht‚u ztÌtt™t Œqh™t Ë„t ™tÚtt¼tE zt¼e y{™u s{ðt {txu ‚u{™t ‘¾tu÷hu’ ÷E „Þt. ‚u{™t Sð™™e {tU½e Ëk…r¥t suðe yuf™e yuf ™ðe hòE ‚qxu÷t ¾tx÷t …h …tÚthe {™u ƒuËtzâtu. (ƒtfe ‚tu ½h{t „tuŒztk™t ™t{u ‚qxu÷tk „t¼tk s n‚tk) ht‚u ytX ðt„u ‚uytu™e …í™e y{tht {txu Œ¤ðt ƒuXe. ½kxe™tu yðts …e‚tu rð[thðt ÷tøÞtu, ‘Ëuðtr™fu‚™ yt©{{tk ðze÷ ðýo™ fh‚t n‚t yuðt õÞtk Au yt ÷tuf ? Wsr¤Þt‚tuÚte {qXe s ™nª; ntÚt Ÿ[t Au !’ Sð™{tk …nu÷e ðth ÷tuf™tu r™ÔÞtos M™un y™u ™hŒ{ {{‚t™tu y™w¼ð ÚtÞtu.

ðt¤wk fÞwO ™ õÞwO íÞtk …ð™ y™u ðhËtŒ yufƒeò™e M…Äto{tk Q‚Þto. ™r¤ÞtkÚte ytåAtrŒ‚ Íqk…zwk MÚt¤u MÚt¤u [qðt {tkzâwk. …ð™™t yuf s òuhŒth Ë…txu fturzÞwk ntu÷ðtE „Þwk y™u ½h ykÄthtÚte ÷ª…tE „Þwk. ¼ªòÞu÷tk ƒfhtk y™u fqfztk™tk þheh{tkÚte Aqx‚e ytrŒ{ „kÄ ½h{tk ÔÞt…e „E. {™u ðhËtŒÚte …z‚e {w~fu÷eÚte ™tÚtt¼tE Œw:¾Úte yzÄt ÚtE s‚t n‚t y™u nwk ‚u{™u Ëtkíð™ yt…‚tu ƒuXtu n‚tu. ƒnth ðes¤eytu ̓qf‚e n‚e ‚u{ {tht {™{tk …ý ðes¤eytu ̓qft ÷u‚e n‚e. {™{tk ÔÞt…u÷t yt ytk‚h ‚us{tk ƒ…tuhu Sð™ ËtÚtu ¼sðtÞu÷tu «Ëk„ [tuϾtu Œu¾tE hÌttu n‚tu. {the Sð™ntuze Ëtƒh{‚e™t {æÞs¤{tk s zq÷ n‚e. ÷tufËtrníÞ™wk ËkþtuÄ™ fhðt ytðu÷t {™u ÷tufu s W„the ÷eÄtu. {™{tk „úkrÚt ƒkÄtðt ÷t„e fu {tht þu»t Sð™™tu Ët[tu yrÄfthe yt ‘÷tuf’ s Au. ËkþtuÄ™{tk su{ su{ {w~fu÷eytu ytð‚e „E ‚u{ ‚u{ yt „úkrÚt ƒ¤ðt™ ƒ™ðt ÷t„e. Ëtƒh{‚e™t rf™thu {™u þu»t Sð™™wk f{oûtuºt ÷tæÞwk y™u yt{ ‘÷tuf’{tk {thtu …w™soL{ ÚtÞtu.

* yt yk„u™e ‚¤M…þeo {trn‚e {t[o, 1983{tk «rËØ ÚtÞu÷tk ¼e÷tu™tk ÷ø™„e‚tu™t Ëk…tŒ™ ‘Vq÷htk™e ÷tze’{tk rð„‚u yt…e Au.

7. {týuf™tÚt™tu …ntz

ðiþt¾ {tË™t «Út{ þr™ðth™e Z¤‚e Ëtksu y{u Œtk‚t ‚t÷wft™t ÷tuxtu÷ „t{ …tËu ytðu÷ {týuf™tÚt™tu …ntz [ze hÌtt n‚t. ft¤{ªZ rþ÷tytuÚte ytåAtrŒ‚ ntuðtÚte ytrŒðtËe «Œuþ{tk ‘ft¤t {„ht’ ‚hef ytu¤¾t‚tu yt …ntz rð»t …[tðe™u ‚… fh‚t ™e÷fkX {ntŒuð suðtu ÷t„‚t n‚tu. ðiþt¾™t «¼t𠂤u …÷tþ, Ëe{¤tu, þhýtu, fýòu suðtk ðLÞ ð]ûttuyu ™ðtk …ýtou Äthý fÞtO n‚tk y™u …ÚÚthtu™e fXtuh‚t Ztkfðt™tu «Þí™ fhe hÌttk n‚tk. rðfx [ZtýÚte ©r{‚ Út‚t y{™u Íwkz{tkÚte ytð‚e …ð™™e ÷nuh¾e þt‚t yt…‚e n‚e.

fu.xe.ntEMfq÷, ¾uzƒúñt{tk ¼ý‚t …tk[{nwzt „t{™t {tht ¼e÷ ytrŒðtËe rðãtÚteoytu …tƒw, [kŒw, y™u ft¤w „{thu {™u {týuf™tÚt™t n„ (ƒtÄt {tLÞ‚t){tk ytððt™wk yt{kºtý ytÃÞwk n‚wk. þhýtE, Ít÷h, fwkze y™u {tkŒ¤- ({]Œk„)™t fýor«Þ Ëqhtu™e Ëk„‚{tk {týuf™tÚt y™u Œuð-Œuðeytu™tk „e‚tu „t‚tk „t‚tk †e-…wÁ»ttu …ntz [ze hÌttk n‚tk : {tìýuf™tÚt™tu n„ hu, {tk{t ftì™uÞwk 1 ÷uR yt÷.... fUh2™tu fqytu ðuËu, {tk{t ftì™uÞwk ÷uR yt÷....

…tƒw y™u [kŒw {the …tA¤ hne hM‚tu [ªÄ‚t n‚t. {t„o ƒ‚tððt{tk {w~fu÷e …z‚e ntuðtÚte {U fÌtwk, “‚{u yt„¤ Úttytu, n ‚{the …tA¤ …ntz [Zwk Awk.” “„wÁ yt„¤, y{u ‚{the …tA¤. „wÁ™e yt„¤ ™t [÷tÞ.” ft¤w ƒtuÕÞtu. nwk rðãtÚteo™t rðÄt™ …h rð[th‚tu Q¼tu hne „Þtu.

…ntz™e {æÞ{tk yuf {uŒt™ ytÔÞwk. ð™htrs ðå[u ftuE Ä{eoyu fqðtu ƒkÄtÔÞtu n‚tu. Ÿ[t [Ztý™e ‚eðú ‚hË …ntz™t {eXt s¤u ‚] fhe. yt {uŒt™{tk s {týuf™tÚt™e „wVt ytðu÷e Au. rðþt¤ {uŒt™ …Ae Ÿ[t rþ¾h™wk ËeÄwk [ztý ythk¼tÞ Au.

{æÞ{tk ytðu÷e rðþt¤ „wVt{tk ™tÚtËk«ŒtÞ™t rËØ {týuf™tÚtu ‚… fhu÷wk ytÚte yt …ntz™wk ™t{ {týuf™tÚt …zâwk Au. ¼e÷ Ë{ts …h ™tÚt Ëk«ŒtÞ™e yËh Au yu™wk «{tý ¼tŒhðt {tË{tk Qsðt‚e ƒes Ë{Þu ƒtu÷t‚t „tuh¾™tÚt™t {kºttu …hÚte {¤u Au. Ezh™t «rËØ htò „wntrŒíÞ™tu sL{ yt „wVt{tk ÚtÞtu n‚tu yuðwk r÷r¾‚ Rr‚ntË fnu Au. yt ËkþtuÄf™u yt „wVt™e 1. ¼e÷ †e™wk {ýft™wk yt¼q»tý 2. ½h

ytswƒtswÚte …t»ttýÞw„™tk ytuòhtu «t ÚtÞtk Au su …tk[ Úte Ët‚ nòh ð»to …nu÷tk™t «t„ir‚ntrËf ft¤ …h «ftþ …tzu Au. {týuf™tÚt™e „wVt …tËu …ntukåÞt íÞthu ht‚ [tuh …„÷u «ðuþe hne n‚e. ‚tht yuf …Ae yuf «„xe ytftþ{tk …tu‚t™wk MÚtt™ MÚtt…e hÌtt n‚t. {tuh™t xnwft …ntz™u ¼he Œu‚t n‚t. {týuf™tÚt™e „wVt ytð‚tk s ©r{‚ ÷tuf™t ntuX …h „e‚tu™e ðËk‚ ƒuXe y™u fkX ftuÞ÷™e su{ fqsðt ÷tøÞt. þhýtE, fwkze, {]Œk„ y™u Ít÷h™t Mðhtu „e‚tu{tk Ëk„e‚ …qhðt ÷tøÞt y™u ©Øt¤w ƒ™u÷tk Ët{qrnf ÓŒÞtu ™]íÞ™t Xuft ËtÚtu rnÕ÷tu¤u [zâtk. y™uf „t{™t ÷tuftu hrððthu Ëðthu n„ Atuzðt ytÔÞt n‚t. Œhuf „t{™ y÷„ ™]íÞð‚wo¤ h[tÞwk n‚wk. Œuð-Œuðeytu …h™e …h{ ©Øt ËtÚtu «íÞuf™t ntuX …h ™]íÞ„e‚tu

Vq÷™e {tVf Vtuh‚tk n‚tk. yuf ƒtsw ÄtuÞu÷e rþ÷t …h {ftE™tu ÷tux {ˤe, Útu…e™u htux÷t ƒ™‚t n‚t. …t‚¤e rþ÷t™wk f÷uzwk ºtý …ÚÚth „tuXðe ƒ™tðu÷t [q÷t …h {qfe ft[t htux÷t þuft‚t n‚t. ÷tuxtu÷ „t{{tkÚte ÷tðu÷e ntkÕ÷e{tk yzŒ™e Œt¤ Qf¤‚e n‚e ‚tu ƒeS ƒtsw ™]íÞ„e‚tu™tu ÷Þ-rnÕ÷tu¤ {týuf™tÚt™t rþ¾h™u ytkƒ‚tu n‚tu.

htux÷t y™u Œt¤ ‚iÞth ÚtÞtk y™u ƒtsw{tk Q¼u÷t …÷tþ(¾t¾ht)™t ð]ût …hÚte …t™ ‚tuze™u …‚ht¤tk ™u …rzÞt ƒ™tð‚tk …tƒ ƒtuÕÞtu, “y{thtu ËtÄw ‚tu …t™ ‚tuz‚tk …nu÷tk Ítz™e {tVe {t„‚tu {k‚h ƒtu÷u.” [kŒwyu yuf …rzÞt{tk Œt¤ ftZe y™u ft¤wyu …‚ht¤t{tk htux÷tu {qfe {™u s{ðt yt{kºÞtu.

{U fÌtwk, “yt…ýu ËtÚtu s{ðt ƒuËeyu.”

…tƒw ƒtuÕÞtu, “ËtÞuƒ, y{th (y{thu) ‚tu …tì{ýt ({nu{t™) …nu÷t s{u. ðÄu ‚tu y{u s{eyu. ™t ðÄu ‚tu ¼qÏÞt hneyu.” nwk s{ðt ƒuXtu. [t÷ðt™t ©{Úte ÷t„u÷e ¼q¾, …tƒw-[kŒw-ft¤w™tu r™ÔÞtos M™un y™u «f]r‚™t Ëtkr™æÞu ËtŒt ¼tus™{tk yZ¤f {eXtþ W{uhe n‚e. {™u s{tzât …Ae s ‚u{™t „t{ðt¤t ËtÚtu s{ðt ƒuXt. ‚¤uxe™t ÷tuxtu÷ „t{{tkÚte …iËt yt…e™u ‚uytu ntkz÷e, Œt¤, ÷tux y™u {Ët÷tu ¾heŒe ÷tÔÞt n‚t. {U …iËt yt…ðt™tu yt„ún fÞtou. [kŒw™t {w¾ …h htu»t «„xâtu, “…tì{ýt™t …iËt ™ ÷uðtÞ. yu{tkÞu ‚{u ‚tu y{tht „wÁS. ƒes™t „wÁ- (ƒes{t„eo ÄtŠ{f „wÁ)™u ‚tu y{u ÷ø™{tk Ätur‚Þwk …nuhtðeyu.”

nwk {™tu{™ rð[thðt ÷tøÞtu, ftuý [u÷tu ™u ftuý „wÁ ? ð]ût™wk …t™

{the ÷tufÞtºtt

‚tuz‚tk …ý Œw:¾ ÚttÞ y™u {tVe {t„u. {nu{t™™t …iËt ™t ÷uðtÞ. ÷ø™{tk Ätur‚Þt™t Y…{tk „wÁŒrûtýt yt…u. {™u ÷tøÞwk fu ¼ýðt suðwk ‚tu yt{™e …tËu Au. yu{™tu rþûtf ntuðt A‚tk ytðt W{Œt {t™ðeÞ „wýtu ‚tu {tht{tk …ý ™Úte. ¾u‚h{tk ft{ fhðt sðt™t fthýu ð„oft{ ™ ÷tÔÞt ntuÞ ‚t ð„o ðå[u su{™wk y…{t™ fh‚tu, ‚{t[tu {th‚tu, {tuzt …zât ntuÞ ‚tu …qhtu ‚tË Q¼t hnuðt™e Ëò fh‚tu ({™u yu Ë{Þu ¾ƒh ™ntu‚e fu ftuE ðth ƒË¼tzt™t …iËt ™t ntuÞ ‚tu 15 rf÷tu{exh [t÷e™u ¼ýðt ytð‚t) ‚uytu yíÞthu ht™e …þwytuÚte ½uhtÞu÷t yòÛÞt …ntze «Œuþ{tk htrºt™t Ë{Þu yŒfuht M™unÚte s{tz‚t n‚t y™u {™u Ët[ð‚t n‚t.

yzÄwk ytuZu÷t {wøÄt™t {w¾ suðtu [kÿ ¾eÕÞtu n‚tu. „e‚tu y™u ™]íÞtu™e h{Íx ðå[u …tu‚t™e ò‚™u ™ htufe þf‚t ‚uytu {™u yuf rþ÷t …h ytË™ yt…e ð]LŒ{tk ¼¤e „Þt. ½qkxtÞu÷t fkX{tkÚte sL{‚tk „e‚tu™t yÚto …t{ðt yË{Úto n‚tu …ý ÷Þ-Zt¤-Xuft «f]r‚™t Ëtkr™æÞ{tk yfÚÞ yt™kŒ yt…‚t n‚t.

{tuze ht‚u y{u ËtÚtu rðþt¤ Ë…tx rþ÷t …h Ëq‚t. «íÞuf „t{ …tu‚t™t …rhðth ËtÚtu y÷„ y÷„ rþ÷t …h Ëq‚wk n‚wk. ftì÷usft¤{tk r÷r¾‚ ðiÞÂõ‚f, ËtrníÞ ðtkåÞwk n‚wk, yu r[¥t{tk ‚tswk Útðt ÷tøÞwk. ‘W¥th ht{[rh‚{T’™tu þkƒqf™tu ðÄ fhe, …k[ðxe «Œuþ{tk Ëe‚t™e ˾e ð™Œuð‚t ðtËk‚e ËtÚtu Vh‚t ht{™tu «Ëk„ ÞtŒ ytÔÞtu. 𙫌uþ{tk rðnth fhtð‚e ðtËk‚e rðhne ht{™u ßÞtk Þtið™™e Wífx ûtýtu {týe n‚e ‚u rþ÷tyu Ëe‚t ËtÚtu yu{™e …Útthe n‚e íÞtk Œtuhe òÞAu:

™ehLÄ ƒt÷fŒ÷eð™{æÞðŠ‚ ftL‚t˾MÞ þÞ™eÞ rþ÷t‚÷k ‚u >

ƒt÷ fŒ÷eytu™t „e[ ð™™t {æÞ¼t„{tk hnu÷e rþ÷t™e …tx r«Þ‚{t Ërn‚ ‚{the …Útthe n‚e.

™„heÞ y™u htsLÞ ËkMf]r‚Úte ºtM‚ Þwðhts ht{ y™u htsfw{the Ëe‚t y™uf ð»ttou ËwÄe yt he‚u rþ÷t …h Ëq‚tk nþu. ytrŒðtËe™e su{ Ëtkr™æÞ{tk hnuðtÚte «f]r‚yu s fü Ënuðt™wk ƒ¤ …qÞwO nþu. yu{ýu …ý «f]r‚™t ði¼ð™u {™ ¼he™u {tÛÞtu nþu.

{tuh™t xnwfth þ{e „Þt n‚t …ý ðt½-r[¥tt™e Œntz™tu ythk¼ ÚtÞtu

n‚tu. y{u rþ÷t …h Ëq‚t ðt‚tu fh‚t n‚t. {U Ëns ¼tðu ft¤w™u …qAâwk, “‚{™u ðt½-r[¥tt™e ƒef ™t ÷t„u ?”

“Ëtnuƒ, y{u ‚tu yu{™e ËtÚtu s {tuxt ÚtÞu÷t. ðt½ {t™ðe™wk ÷tune ™t [t¾u íÞtk ËwÄe yu™e ƒef ™nª. yu yu™t hM‚u; yt…ýu yt…ýt hM‚u.”

{the M{]r‚{tk Úttuzt Ë{Þ …nu÷tk „ðtÞu÷tk „e‚-™]íÞtu ËSð Útðt {tkzâtk. fÌtwk, “„e‚tu™t yÚto ™t Ë{òÞt, …ý ‚{u ÷ÞƒØ ™]íÞ fhtu Atu yu {U {tÛÞwk.’’

…tƒw ƒtuÕÞtu, “Ëtnuƒ, yuf ðu¤t™wk ¾tEyu ™nª ‚tu [t÷ …ý ™t[eyu„tEyu ™nª ‚tu {he sEyu. Xkze{tk f…ztk ™ ntuÞ ‚tu ™t[e™u „h{e {u¤ðeyu y™u ht‚ …Ëth fheyu. y{the ‚tu „t‚tk-™t[‚tk ®sŒ„e …qhe ÚttÞ.”

™„h™e þt¤t{tk {ti™ ƒ™e s‚t {tht rðãtÚteoytu™u «f]r‚™t ykf{tk ðt[t Vqxe n‚e. …tu‚t™e ðt‚tu fnuðt ntuz{tk Q‚Þto n‚t. [kŒw fnu, ‘‘y{thu ‚tu Atufhe ntuÞ fu Atufhtu, sL{‚tk ËtÚtu ytE ({t‚t) E÷t (nt÷hzwk) „tÞ y™u AtufÁk Ëtk¼¤u. ™t[‚tk ™t[‚tk [t÷‚tk þe¾u y™u …Ae „tðt {tkzu. ƒeòk™u òuE™u y{™u …ý ™t[ðt-„tðt™wk þqh [zu.”

ft¤w ƒtuÕÞtu, “Ëtnuƒ, y{the ðt‚ fÁk. „turXÞt™tk „e‚tu, ÷„™™tk „e‚tu, {u¤t™tk „e‚tu, ntu¤e™tk „e‚tu, n„™tk „e‚tu, rŒðt¤e™t yhu÷t, ƒes™tk ¼s™tu, Ëtk„tu™tk ¼s™tu – ƒÄwk s y{tht fkX{tk. «Út{ ðhËtŒ{tk Äh‚e …h ÷e÷wk ½tË Q„u yu{ É‚w «{týu y{tht ntuXtu …h „e‚ Q„u. Ëtu, …tk[Ëtu, nòh „e‚ y{™u ytðzu.”

[kŒw ƒtuÕÞtu, “y{u ‚tu „tEyu-™t[eyu y™u ðt®sºt …ý ð„tzeyu. ðtkˤe, Ztu÷, ½tuztr÷Þwk, {tkŒ¤, Ít÷h, Ëtk„ – ƒÄwk s ytðzu. y{™u ‚tu ¾u‚e™wk ft{ …ý ytðzu.”

[kÿ ™{e [qõÞtu n‚tu y™u rþ÷t …h Ëq‚tu Ëq‚tu {tht rðãtÚteoytu ËtÚtu ËkðtŒ h[e ¼ýu÷wk r[¥t{tk ðt„tu¤‚tu n‚tu. „e‚-™]íÞtu ‚tu yt{™e Sð™Qòo Au. ðtr[f, ytkr„f y™u Ëk„e‚f¤t™t ‚tu ‚uytu Ä™ðt™ Au. ËÇÞ ËkMf]r‚™t ðt½t …nuhe™u ƒuXt Aeyu yuðt y{u ‚tu yt f¤t{tk Ëtð fk„t¤ Aeyu ! ƒútñ{wnq‚o{tk …ntzu …w™: Sð™ ÄÞwO. yu Ë{Þu ðiþt¾ {tË{tk …ý Íhýtk ðnu‚tk n‚tk. su{ýu n„ [Ztððt™t n‚t ‚uytu Íhýt{tk ™tne™u rþ÷t™t ƒ™tðu÷t f÷uzt …h ½ô™t htux÷t þufe, „tu¤ y™u ½e ¼u¤ðe [qh{wk ƒ™tððt

÷tøÞtk. «t‚:ft¤u …ûteytu™t fqs™ ðå[u sk„÷e Vq÷tuÚte {½{½‚t …ntz …h …w™: Œuð-Œuðeytu™tk „e‚tu™e ðËk‚ ƒuXe.

n»ttuoÕ÷tË ËtÚtu „e‚tu „t‚tk-„t‚tk †e-…wÁ»ttu ƒt¤ftu™u ‚uze n„ [ztððt {týuf™tÚt™e „wVt{tk «ðu~Þtk. {týuf™tÚt™e {qŠ‚ ËL{w¾ ½e™tu Œeðtu fhe, ©eV¤ ðÄuhe, xtu…ht™e þu»t™tu ntu{ fhe yuf rðþu»t ÄtŠ{f ðt‚tðhý ðå[u [qh{wk [ztðe Œuð™u ‘ft÷tðt÷t’ fhe {tLÞ‚t …qhe fhe.

ƒnth ytðe n„™e {tLÞ‚tÚte Ëk‚t™«t fu ƒe{the Œqh ÚtE ntuÞ yuðtk ƒt¤ftu™u ™ðtk ð†tu y™u Ëtu™t-Y…t™tk ½huýtkÚte þý„the™u ftu{¤ rfhýtu{tk …kÂõ‚{tk ƒuËtzâtk. Ëwðýo-hs‚™tk yt¼q»týtu™t Œþo™Úte ytrŒðtËeytu™e ‚íft÷e™ Ë{]rØ™tu ÏÞt÷ ytÔÞtu.

…rhýe‚ «íÞuf Œefhe, ƒnu™ y™u VtuEyu Œefht™u Ätur‚Þw y™u Œefhe™u Ëtz÷tu ytuZtze™u ytþeðtoŒ ytÃÞt. ƒŒ÷t{tk Ëk‚t™™t ƒt…u «íÞuf™u yuf-yuf …tu÷ft™wk ft…z ¼ux ytÃÞwk. yk‚u xtu…ht y™u [qh{t™tu «ËtŒ ythtu„e, æðò™tk Œþo™ fhe, þhýtE, fwkze, {]Œk„ y™u Ít÷h™t Ëqhtu ðå[u „e‚tu „t‚tk-„t‚tk ÷tuf …tu‚t™t „t{ ‚hV rð¾htðt ÷tøÞtk.

{týuf™tÚt™tu …ntz Q‚h‚tk …tƒw ™ðe {trn‚e yt…ðt ÷tøÞtu, “‚tuhrýÞt „t{{tk „tuh („tihe, rþð„tihe™tu ðiþt¾ {tË{tk …kŒh rŒðË [t÷‚tu ÷tuftuíËð) s„ðe Au. {týuf™tÚt y™u „tuh y{thtk [tuϾtk Œuð-Œuðe. ‚u™t MÚtt™fu ŒtY ™t r…ðtÞ. „turXÞt™tk „e‚tu(«u{e-«ur{ft™tk «ýÞ rð»tÞf „e‚tu) ™t „ðtÞ. …ý „tuh™t WíËð{tk MÚtt™fÚte Œqh ŒtY …eðt™e y™u „turXÞt™tk „e‚tu „tðt™e Aqx. „t{™tk „t{ – nòhtu ÷tuftu ÷Útz‚t …„u Ztu÷u ™t[þu y™u „turXÞt™tk y™u „tuh™tk „e‚tu „tþu. yt…ýu ytð‚t þr™ðth™e ht‚u ‚tuhrýÞt™e

„tuh{tk sEþwk.” {U fÌtwk, “yXðtrzÞt ËwÄe htn þt {tx òuðt™e ? Ëtu{ðth™e ht‚ ytht{ fhe™u {k„¤ðthu sEþwk.” {tht rðãtÚteoytuyu ðt‚tu îtht „tuh™tu WíËð òuðt {™u ÷t÷trÞ‚ fhe {qõÞtu n‚tu.

8. ÷tuftuíËð : „tuh

{k„¤ðth™e ht‚u …tƒw y™u [kŒw ËtÚtu ‚tuhrýÞt …ntukåÞtu íÞthu y™uf „t{™tk nòhtu {týËtu „tuh™t MÚtt™fÚte Úttuzu Œqh yufXtk ÚtÞtk n‚tk. ðtkË™e [e…tu „qkÚte™u Œun™tu ytfth yt…e, ŸÄt ÷tuxt …h fqxu÷tk {nwztk™wk {w¾ ƒ™tðe, ‚u™t …h …t™Úttuf÷t [tukxtze „tuh („tihe)™e h[™t fhðt{tk ytðe n‚e. „tuh™e {qŠ‚™u ™ðtk ð†tu …nuhtðe, ™¾-rþ¾ Ëtu™t-[tkŒe™tk yt¼q»týtuÚte Ëòðe, ytfzt™tk Vq÷tu y™u ƒe÷e™tk …t™™e {t¤t …nuhtððt{tk ytðe n‚e. „tuh™e

ËL{w¾ ½e™tu Œeðtu fhe, ©eV¤ ðÄuhðt{tk ytÔÞtk n‚tk. …htuhtk ({nwztk™t …týe{tk ½ô™tu ÷tux ƒtVe ƒ™tðu÷tk {qrXÞtk™e {eXe «ËtŒe) „tuh {t‚t™u [Ztðe, „turhÞt („tuh™t ¼tu…t) Äqý‚t n‚t y™u Ën¼t„e „t{tu™e Ëw¾tfthe {txu ytþeðo[™tu

Wå[th‚t n‚t. ¼tu…t™e y™w{r‚ {¤‚tk „tuhtrýÞu (¼tu…t™e …í™e) ™[tððt „tuh™e {qŠ‚ {tÚtu [ztðe y™u …qhtu ÷tufË{wŒtÞ yuf {tuxwk ð‚wo¤ h[e Ztu÷™t ‚t÷u ™t[ðt y™u „tðt ÷tøÞtu. y™uf „t{Ë{qn{tk yt he‚u ™t[‚tk-„t‚tk r™nt¤ðt™tu Sð™™tu yt …nu÷tu ÷ntðtu n‚tu. Ztu÷™t ‚t÷u yufËtÚtu y™uf „e‚ fkX{tkÚte ðtýe™wk Y… Äh‚tk n‚tk y™u Œun™t ÷Þ-rnÕ÷tu¤ ËtÚtu ™]íÞ{tk …rhý{‚tk n‚tk. {thwk yûthËk÷ø™ ¿tt™ ‚tu 14 Mðh, 34 ÔÞks™ y™u 10 ykf{tk Ë{t ÚtE s‚wk n‚wk. ßÞthu ynª ‚tu Ëk„e‚, ™]íÞ, fÚtt y™u rðrÄ-rðÄt™ Ëk÷ø™ fux-fux÷e ytk‚rhf

Ë{]rØ ðtýe™wk Y… ÷E A÷ft‚e n‚e ! ™]íÞ ËtÚtu rðrðÄ Y… Äh‚t ðtýe™t ði¼ð™u {thu {týðtu n‚tu …ý ‚u™t yÚto Wfu÷ðt {thwk r[¥t yË{Úto n‚wk.

„tuh™tu ÷tuftuíËð {tý‚t …tƒw™u «&™ fÞtou, “yíÞthu ‚tu „e‚tu y™u ™]íÞtu™e h{Íx Qzu Au. rŒðËu „uth™e ftuE rðrÄ fhðe …zu ?’’ …tƒw ƒtuÕÞtu, “rŒðËu „tuh™e …qò ÚttÞ. „turhÞtu …qò fhtðu. …kŒh rŒðË™t W…ðtË ht¾e fwkðthtk Þwðf-Þwð‚eytu „tuh™e …qò fhu. ¾uzƒúñt …tËu™t ‘ÍtkÍðt-…ýE’ „t{™tu „turhÞtu …qhe …qò fhtðu Au. „turhÞtu …ý y{the òr‚™tu ntuÞ. yt…ýt ð„o™tu ¼qE÷tu …th½e ÍtkÍðt-…ýE™t Au.”

hrððth™e ðnu÷e Ëðthu nwk ÍtkÍðt-…ýE „t{ „Þtu. {the ËtÚtu yt „t{™tu ð‚™e y™u {thtu rðãtÚteo ¼qE÷tu …th½e n‚tu. [th-…tk[ ¾tu÷htk™e …tËu ð™htrsÚte {Zu÷wk „tuh{t‚t™w MÚtt™f n‚wk. ðiþt¾ {tË n‚tu; y™u „tuh™e …qò™t rŒðËtu n‚t. «t‚:ft¤u y{u …ntukåÞt íÞthu ŒË-ƒth Þwðt™-Þwð‚eytu ðå[u ½uhtÞu÷tu „turhÞtu („tuh™tu ¼tu…tu) „tuh™e …qò fhtð‚tu n‚tu. [tkŒe™t …‚ht …h „tuh{t‚t™e {qŠ‚ W…Ëtðu÷e n‚e, y™u ‚u™e ËL{w¾ rþð®÷„ Y…u yuf Ëtkƒu÷wk Q¼wk fhu÷wk n‚wk. fkfw-®ËŒqh, ƒe÷e…ºt y™u sk„÷e Vq÷tuÚte „tuh™e W…tË™t fh‚t yt Ëk½™u yLÞ Ë{ts™t yt„k‚wf™e ntshe „{e ™nª. ‚uytu™t [nuht …h þkft y™u r‚hMfth™e yt¼t ðh‚tðt ÷t„e A‚tk y{u Q¼t-Q¼t s „tuh™t MÚtt™f™u ðkŒ™ fhe ‚uytu™e …tËu „tuXðtE „Þt. …qò™e rðrÄ …qhe fhe Þwðt™-Þwð‚eytu™u ytþeðo[™tu ƒtu÷‚tu „turhÞtu ðthkðth „tuh™u ™{™ fh‚tu n‚tu. {™u ÷tøÞwk fu „turhÞt™e W…tË™t rðrÄ …qhe ÚtE Au. ytÚte „tuh rðþu {trn‚e Ëkfr÷‚ fhðt ‚u™u «&™ fÞtou, “„tuh{t‚t fu rŒ’Þtk™e nU? („tuh{t‚t fux÷t rŒðË™e Au ?)’’ ‚uýu {tht «&™ …h ftuE æÞt™ ytÃÞwk ™nª. {™u ÷tøÞwk f ‚uýu {thtu «&™ Ëtk¼éÞtu ™nª ntuÞ. {U Vhe™u ‚u s «&™ fÞtou y™u ‚u™u òuE hÌttu. „turhÞtu Äe{u Äe{u ytðuþ y™w¼ðe hÌttu n‚tu y™u ‚u™t Œun{tk ftuE ytrļtir‚f ‚¥ð Ëðth ÚtE hÌtwk n‚wk. ‚u™e ytk¾tu{tk ÷t÷tþ ðh‚tE hne n‚e. ‚u Ënus Ÿ[t yðtsu ƒtuÕÞtu, “„tuh{t‚t ‚tu Íw„ ðh‚tE „t ‚u rŒ’Þtk™e nU ! Útth yukýwk nw ftì{ nU ?” (‘‘„tuh{t‚t ‚tu sw„ ðne „Þt ‚u rŒðË™e Au ‚thu yu™wk þwk ft{ Au ?”) nðu ‚u™wk ~Þt{ {w¾ „wMËtÚte rðf]‚ ƒ™e „Þwk n‚wk. ðÄ …z‚t ytðuþÚte Äúqsðt ÷tøÞtu y™u {tht Ët{u {w¾ fhe ƒtu÷e QXâtu, “Útwk {t‚t™t …U„ yuhðt ytðtu nU ? yukýe™t òuh™k Útwk nwk Ítìýu ! yukýe ‚tu Í„™e ‚ýeÞtkýe nU ! Ëhfth yukýe™t …uŒ ™k nwk Ítìýu?” (‚wk {t‚t™tk …„÷tk þtuÄðt ytÔÞtu Au ? ‚uýe™e þÂõ‚™u ‚wk þwk òýu ! ‚uýe ‚tu s„‚™e ÄrýÞtýe Au ! Ëhfth ‚uýe™t {rn{t™u þwk òýu !) „turhÞtu {™u Ëhfthe {týË Ë{S ƒuXtu n‚tu. {tht {ti™Úte „wMËt™e {tºtt ðÄe hne n‚e. ‚u ƒhtze QXâtu, “Ëhfth {t‚t™wk Ë‚ Ítuðt ytðe nU ? Ëhfth {t‚t™wk Ë‚ nwk Ítìýu!” ‚u™e ytk¾tu{tk Ët{xwk ÷tune ÄËe ytÔÞwk n‚wk y™u {tht …„ …tËu òuhòuhÚte ntÚt™e Út…txtu {thðt ÷tøÞtu. Út…txtuÚte ÷ª…ý Q¾zðt ÷tøÞwk. {the ËtÚtu ytð™th ¼qR÷tu ¼tu…t™e ð‚oýqfÚte z½tE s „Þtu.

þqLÞ ƒ™e „Þu÷t {tht r[¥t{tk yuftyuf rð[th ̓õÞtu. n ‚u™u

rðïtË{tk ÷uðt Q¼tu ÚtÞtu y™u {t‚t™t MÚtt™fu {tÚtwk xufðe ntÚt òuze™u fnuðt ÷tøÞtu, “ô ‚tu Ëhfthe {tì™ðe ™nª nwk ™u. ô ‚tu {t‚t™t Œrh¾tk™u ytðtu nwk !” (“nwk ‚tu Ëhfthe {týË ™Úte …ý nwk ‚tu {t‚t™t îthu ytÔÞtu Awk !”)

{tht {w¾ …h™e ŒtZeÚte ‚u™u ÷tøÞwk fu `ytìýtu ÷tuftk™tu ËtÄ’ (Wsr¤Þt‚tu™tu ËtÄw) ÷t„u Au. {thtk ‚u™e ƒtu÷e{tk s ƒtu÷tÞu÷tk {]Œ ð[™tuÚte ‚u™tu ytðuþ Äe{u Äe{u ytuËhðt ÷tøÞtu. Úttuzef s ûtýtu{tk Ët{tLÞ ƒ™e þtL‚ r[¥tu fnuðt ÷tøÞtu, “‚tu …uË „tuh{t‚t™t ht‚es„t{tk ytðÍu, Út‚k {tÚtu ytÚt ŒuR ‚t… Œu !” (‚tu …Ae „tuh{t‚t™t ò„hý™t WíËð{tk ytðsu ‚™u {tÚtu ntÚt ŒE ytþeðtoŒ yt…eþ!”) ynª y‚e‚™t y™w¼ð™e M{]r‚ytu Ëkftuhðt™tu nu‚w yux÷tu s Au fu ßÞthu yLÞ Ë{ts™tu ËkþtuÄf ‚u™tÚte swŒt s Ë{ts™t ÷tuftu™e ËkMf]r‚ y™u ËtrníÞ™wk ËkþtuÄ™ fhðt òÞ Au íÞthu ‚u™t …tu‚t™t Ë{ts™tk ð÷ýtu, ÏÞt÷tu y™u {tLÞ‚tytu Atuze™u ‚txMÚÞ fu¤ððwk …z‚wk ntuÞ Au y™u su ‚u ÷tuftu y™u ‚uytu™e ËkMf]r‚™t ËkŒ¼o{tk s rð[thðwk …z‚wk ntuÞ Au.

9. ¼tu…t™tu «¼tð

y{tht yt„{™Úte òuxtËý „t{™t ƒÄt s …wÁ»ttu™t ™tËe sðt™t fthý™tu ftuE ykftuztu {¤‚tu ™ntu‚tu. „Þt hrððthu ‚t …qÁk „t{ n»to½u÷wk ƒLÞwk n‚wk y™u y{™u ytðfthe É‚w[¢™t …ðo-«Ëk„tu™tk y™uf ™]íÞ„e‚tu y™u ™txâðuþtu™tu hËÚtt¤ y{the ËL{w¾ Ähe ŒeÄtu n‚tu. ytÚte ‚tu ytðtu y™tu¾tu ËtkMf]r‚f ftÞo¢{ {týðt Auf ©uÞË VtWLzuþ™, y{ŒtðtŒÚte ‘¼th‚ ÷tuf™]íÞ {ntuíËð’- ™t r™heûtftu™u r™{kºÞt n‚t. yt {ntuíËð{tk ytrŒðtËe f÷tfthtu™e …ËkŒ„e fhtðe ÷E sðt™e Ëk…qýo sðtƒŒthe Ëuðtr™fu‚™ yt©{™t MÚtt…f ™kŒw „wÁSyu ¼e÷ ËkMf]r‚-Ë{ts™tu yÇÞtË fh‚t {™u Ëtuk…e n‚e. {thu ™kŒw „wÁS y™u ¼e÷ ™]íÞtu òuðt yt‚wh ƒ™u÷t yt {ntuíËð™t ËkÞtusf «þtL‚ «ò…r‚™u þtu sðtƒ yt…ðtu ? ‚uytu fux÷t WíËtnÚte ™ðtu rðrzÞtu fì{uht ÷E™u ™]íÞtu-ðuþtu Íz…ðt ynª ytÔÞt Au ! {™u ytrŒðtËeytu Au‚he „Þt™t ÏÞt÷Úte Ÿztu yt½t‚ ÷tøÞtu. òuxtËý „t{™t ÷tuftuyu fqðt{tk W‚the ðh‚ (Œtuhzwk) ftÃÞt suðtu y{thtu ½tx fÞtou! “ytrŒðtËe™tu rðïtË ™nª. õÞthu þwk fhu fnuðtÞ ™nª!” suðtk yu{™t rðþu™tk yLÞ Ë{tòu{tk «[r÷‚ rðÄt™t y{™u Ët[tk …z‚tk ÷t„ðt {tkzâtk. y{u y{ŒtðtŒ™t r™heûtftu ËL{w¾ sqXt …zât yu™wk ¼thu Œw:¾ ÚtÞwk.

y{™u yt{kºte™u òuxtËý „t{™t {w¾e [k…tyu ytðwk fu{ fÞwO nþu ‚u™wk fthý òýðt {txu {U ËtÚtu ytðu÷t ftuxzt „t{™t Ëh…k[ nehft™u «&™ fÞtou. y{the ŒtuzÄt{ ðå[u {hf {hf {qA{tk nËe hnu÷t nehft™t {w¾™tu ƒkÄ Aqxe „Þtu y™u {wõ‚ {™u nËe …zâtu, “Ëtnuƒ, ‚{u y{the ytrŒðtËe ò‚™u ™ Ë{òu ! y{thu ‚tu yuf y½ðt ({¤ íÞt„ðt) ƒuËu íÞthu ™ ÷tøÞwk ntuÞ ‚tuÞu ƒeòuÞu ƒuËu y™u ‚u™u òuE™u ºteòu …ý ƒuËu.” nwk ‚u™e yt yð¤ðtýe Wfu÷ðt yË{Úto n‚tu. ‚u™e Ët{u «&™tÚto ƒ™e ‚tfe hÌttu. nehftu ƒtuÕÞtu, “™t Ë{ßÞt ? „t{{tk yuðe ðt‚ [t÷u Au fu yt©{™t Ëtnuƒtu yt…ý™u y{ŒtðtŒ ™t[ðt-„tðt {txu ™nª …ý ÷ztE{tk ÷zðt ÷uðt ytÔÞt Au. yt…ýu þnuh{tk ÷zðt ™Úte sðwk. [k…tu, {‚tŒth y™u „t{™t …wÁ»ttu õÞtkÞu „Þt ™Úte …ý ytswƒtsw™tk ftu‚htu{tk Ëk‚tÞt Au. ¼tu…t(¼qðt)yu …ý Äqýe™u y{ŒtðtŒ ™t sðt™e yt¿tt fhe Au. ytÚte ftuE W…tÞu ‚uytu yt sk„÷-Ítze{tkÚte ƒnth ™nª ytðu.”

nehft™tk ð[™tuÚte {t™Ë{tk y{ŒtðtŒ{tk ‚tsu‚h{tk ƒ™u÷e ½x™tytu™e

yt¼t «„xe. yt Ë{Þu fux÷tkf MÚt¤u y{ŒtðtŒ{tk ftu{e h{¾týtu ÚtÞtk n‚tk. ‚u™t Ë{t[th ð‚o{t™…ºttu îtht ¾uzƒúñt ËwÄe …ntukåÞt n‚t. yt Ë{t[th fkXtu…- fkX fux÷tf ÷tuftu „t{{tk ÷tÔÞt n‚t y™u ÷tufðtÞft îtht …qht „t{{tk «ËÞto n‚t.

yu rŒþt™t y¿tt™™u ÷eÄu „t{™t ÷tuf{t™Ë™u Ë{sðt{tk {U ¼q÷Útt… ¾tÄe n‚e. ‚u{™t ð‚o™™u {q¤ ËkŒ¼o{tk ™ Ë{S þfðt™wk yLÞ fthý ƒeò Ë{tsu r[¥t™u yt…u÷tu ftÕ…r™f ðthËtu …ý sðtƒŒth n‚tu. yt™t ÷eÄu {tht {t™Ë{tk ‚u{™t {txu WŒT¼ðu÷t ÏÞt÷tu ¾tuxt …whðth ÚtÞt n‚t. ythk¼™t

ËkþtuÄ™ft¤{tk ÷tuf{t™Ë™u …th¾ðt™e Ë{s ‚tu õÞtkÚte ntuÞ …ý Ët{qrnf

©Øt¤w {t™Ë™u Ëk[tr÷‚ fh‚t ¼tu…t™u rðïtË{tk ÷eÄtu ntu‚ ‚tu ytsu ƒ™ðt™e Ëw¾Œ ½x™t™tu fÁý hftË ™ ËòoÞtu ntu‚.

y{the ¼q÷™t fthýu yts™t ftÞo¢{™e r™»V¤‚t™t fthý ËtÚtu™t

Ë{t[th «þtL‚ «ò…r‚™u ytÃÞt. ‚uytu {tht rðÄt™tu™e Ëå[tE y™u ðuŒ™t …t{e „Þt. ËtÚtu ytðu÷t ftÞofhtu™u rðrzÞtu™tk ËtÄ™tu y™u s™huxh™u Ë{uxðt™e Ëq[™t yt…e. {tuze ht‚u y{u Ëuðtr™fu‚™ yt©{, ¾uzƒúñt{tk ytðe™u Ëq‚t. Ëðthu [t-™tM‚t™t Ë{Þu yt „t{™t ™nª ‚tu ƒeò „t{™t ytrŒðtËe f÷tfthtu ÷tðe™u ftÞo¢{{tk yð~Þ Ën¼t„e ÚtEþwk yuðe niÞtÄthý yt…e rðŒtÞ fÞto.

÷tuf™]íÞ {ntuíËð™e ðå[u nS …kŒh rŒðË ytzt …zât n‚t. òuxtËý „t{™e ½x™tÚte {™u ¼e÷ Ë{ts{tk ÔÞt…u÷t ¼tu…t™t «¼tð™tu ÏÞt÷ ytÔÞtu. ¼tu…t™u ËtÄðt{tk ytðu ‚tu s yt ÷tuf™]íÞ yr¼Þt™ ËV¤ ÚttÞ yu ƒtƒ‚ {tht {™{tk M…ü ÚtE n‚e.

¾uzƒúñtÚte 42 rf÷tu{exh Œqh ytðu÷t Œtk‚t ‚t÷wft™t {[ftuzt yt©{{tk íÞtk™t yt[tÞo «u{S¼tE™t ËnÞtu„Úte yuf ht‚u ÷tuf™]íÞtu r™nt¤ðt™tu ftÞo¢{ „tuXÔÞtu. ftÞo¢{™e …qhe sðtƒŒthe {[ftuzt „t{™t h¾e (hûtf-h¾uðt¤Ér»t)- ™t ¼tu…t ¾U„th hturnËt™u Ëtuk…ðt{tk ytðe. ftÞo¢{™t ythk¼u ¾U„th™u h¾e™t MÚtt™fu ƒuËtze™u y{ŒtðtŒ sðt™e y™w{r‚ {t„e. ÷tufË{wŒtÞ™t ntukftht-…zftht þY ÚtÞt y™u ¾U„th™t {tÚtu h¾e ƒtðËe (ƒtðS)™e ðu¤

Q…ze. Äqý‚tu ¼tu…tu ytþeðo[™tu ƒtu÷ðt ÷tøÞtu, “‚{th y{ŒtðtŒ Ítðt™e Ëqxe nU. ‚{th ðt¤ yìtkftu ™U Úttðt Œô. ƒ¥ttk™wk ¾U{t fntuh ÚttnU !”

(“‚{thu y{ŒtðtŒ sðt™e Aqxe Au. ‚{thtu ðt¤ ðtkftu ™nª Útðt Œô.

ƒÄt™wk ûtu{fwþ¤ Útþu.”)

÷tufË{qnu n»ttouÕ÷tË ËtÚtu ¼tu…t™tk ytþeðo[™tu ðÄtðe ÷eÄtk. y™u …hk…rh‚ ™Þ™hBÞ ftÞo¢{ «M‚w‚ fÞtou.

r™Þ‚ rŒðËu y{u …rù{ y{ŒtðtŒ{tk ŒqhŒþo™ …tËu ytðu÷t ©uÞË VtWLzuþ™{tk …ntukåÞt. ytrŒðtËe f÷tfthtu™wk ¼ÔÞ he‚u Mðt„‚ fhðt{tk ytÔÞwk. þnuh{tk yt he‚u ÚtÞu÷t Mðt„‚™tu ‚u{™t {txu «Út{ «Ëk„ n‚tu. ¼th‚{tkÚte swŒtk swŒtk htßÞtu™t 500 f÷tfthtu ytÔÞt n‚t. s{ðt™e yuf hËtuzu ÔÞðMÚtt fhe n‚e. r¼Òt ËkMf]r‚-Ë{ts y™u ¼t»tt Ähtð‚t ÷tuftu ntuðt A‚tk y¾kz ¼th‚™e ¼tðtí{f yuf‚t™tk y™tu¾tk Œþo™ Út‚tk n‚tk. rðþt¤ ¼th‚eÞ …rhðth yuf MÚtt™u ¼u„tu ÚtÞtu n‚tu.

Ëuðtr™fu‚™ yt©{™t „]n…r‚ y™u ‚u{™tk …í™e (¼tEyu yûth¿tt™ «t fÞwO n‚wk y™u ƒnu™ r™hûth n‚tk) y{tht Ë{qn¼tus™Úte y¤„tk …ze s{ðt ƒuË‚tk n‚tk. ¼e÷ Ë{ts rðþu rðþu»t òýðt™e RåAtÚte {U ‚u{™u «&™ fÞtou, “‚{thtk ¼tE-¼tkzwÚte y¤„t ÚtE™u s{ðt ƒuËðt™w ‚{thwk fÞwk fthý ?”

‚u{™t W¥thÚte {™u ytùÞo y™u yt½t‚ ÷tøÞtu. ƒtuÕÞtk, “nt¤tk yu ‚tu ytrŒðtËe™tk ytrŒðtËe s hÌttk ! y{u ‚tu ‚{tht suðt ËwÄhe „Þt ! y{thu ‚tu ‚u{™t ½h™wk …týe …ý nht{ !”

{U ƒeòu «&™ fÞtou, “‚{u ‚tu y{thtÚte …ý yt¼zAux …t¤tu Atu ‚u™wk þwk?”

‚u{™e …í™eyu ÷t„÷tu s «íÞw¥th …tXÔÞtu, “yu{™e ËtÚtu hne™u ‚{u …ý ytrŒðtËe suðt ÚtE „Þt Atu ! ‚{uÞ ƒ„ze „Þt Atu !” ‚u{™tu «íÞw¥th ӌޙu ‚eûý nrÚtÞth™e su{ AuŒe „Þtu. ‚u{™wk yt ð‚o™ yÄqht-yÄof[ht ¼ý‚h™wk …rhýt{ n‚wk. ¼rð»Þ{tk ‚u{™e ËtÚtu Ëk…fo ðÄthe, ‚u{™t {t™Ë{tk ƒkÄtÞu÷e …tu‚t™e òr‚™tk ¼tE-¼tkzw «íÞu™e rð»t{ „úkrÚtÚte {wõ‚ fhe ‚u{™u Ëns ƒ™tÔÞt ‚u ƒtƒ‚ {thu {™ yt ftÞo¢{™e {tuxe V¤©wr‚.

©uÞË™t hk„{k[ …h yuf ht‚ W¥th „wsht‚ ytrŒðtËe f÷tfthtu {txu Vt¤ðe n‚e. ythk¼{tk Ëtuz{™tÚt {Œthe™t ntÚt[t÷tfe™t ¾u÷ …Ae Œtk‚t¾uzƒúñt …ntze rðM‚th™tk ÷tuf™]íÞtu, ™txâðuþtu™t «Œþo™™tu ythk¼ ÚtÞtu. ythk¼ ztfý™t ðuþÚte ÚtÞtu. ztfý™tu ðuþ …wÁ»tu ÷eÄtu n‚tu. Œun …h Vtxu÷e

[rýÞt-[tu¤e y™u ƒk™u ntÚt{tk ˤ„‚t ftfzt ËtÚtu ztfý y™u ‚u™e ËtÚtu ƒu ÷k„tuxeÄthe …wÁ»ttuyu «ðuþ fÞtou. ztfýu ƒk™u nÚtu¤e{tk ftfzt ŒƒtÔÞt y™u ytk„¤eytu ðå[uÚte ßðt¤tytu «„xðt ÷t„e. ftfzt W…h ƒk™u …wÁ»ttu fuhtuËe™ Vqkf‚t n‚t, ¼zft Út‚t n‚t y™u {ftE™t ztuft™t ƒ™tðu÷t Œtk‚ y™u ztfý™wk fts¤ft¤wk {w¾ ðÄw ¼Þkfh ¼tË‚wk n‚wk. ¼h‚{wr™yu r™Œuoþu÷tu yt„™u hk„{k[ …h ™ ÷E sðt™t r™Þ{™tu ¼e÷tuyu Azu[tuf ¼k„ fÞtou n‚tu. htþÚte ƒtkÄu÷e ztfý «uûtftu ‚hV ÄË‚e n‚e. ƒt¤ftu-†eytu ¼Þt‚wh ƒ™‚t n‚tk y™u ƒk™u …wÁ»ttu ‚u™u htþÚte ¾U[e™u ftƒq{tk ht¾ðt™t «Þí™tu fh‚t n‚t.

ztfý™t ðuþ …Ae Xtftuh™t ½tuztyu «ðuþ fÞtou. ðtkË™t ½tuzt …h Xtftuh™t ¼tu…t ¾wÕ÷e ‚÷ðthu rðhtßÞt n‚t. ‚u{™e ËtÚt «ðuþu÷t ÷tufË{wŒtÞu ntukftht-…zftht þY fÞto. ¼tu…t™t {tÚtu Xtftuh Œuð Q‚Þto. ¾wÕ÷e ‚÷ðth ¾u÷tð‚t y™u rfrfÞtrhÞtu …tz‚t Äqýðt ÷tøÞt. yuf yŒT¼w‚ ytrŒ{ ðt‚tðhý ËòoÞwk y™u Xtftuh ytþeðo[™tu ƒtu÷ðt ÷tøÞt.

Xtftuh™t ½tuzt …Ae ËVuŒ ð†tu{tk Ëßs y™u yuf Ÿ[t ðtkË …h rðhtsu÷t h¾eyu «ðuþ fÞtou. f÷tfthtu™wk hûtý fhðt™t ftu÷ Œu‚t hk„{k[ …h Vhðt ÷tøÞt.

ÄtŠ{f ðuþtu …Ae Íh¾w, ftÚttuze, ðntuht suðt Ët{trsf ðuþtu y™u

É‚w[¢ «{týu ytð‚t …ðo-«Ëk„tu™tk rðrðÄ ™]íÞtu™tu ythk¼ ÚtÞtu. þnuh™t «uûtftu Sð™{tk …nu÷e ðth ytrŒðtËe ™]íÞ-ðuþtu r™nt¤e yt™kŒ ytùÞoÚte {kºt{wøÄ ƒLÞt.

ftÞo¢{™e …qýtonwr‚ …Ae ƒeò rŒðËu ¼e÷ f÷tfthtu™u …whMfth yt…ðt™tu Ë{Þ ytÔÞtu. yt„ún fhðt A‚tk yuf …ý ¼e÷ f÷tfth …whMfth ÷uðt htS ÚtÞtu ™nª. {™u yÚtðoðuŒ™wk …]Úðe Ëqõ‚ ÞtŒ ytÔÞwk : ²S}ææ„ì Ýëy²ç‹„ xææ²ç‹„ ²ñ„±æ J yÚtto‚T yi÷™t ðkþs …tu‚t™e s {t‚]¼qr{{tk ™]íÞ y™u „e‚ îtht …tu‚t™wk {™tuhks™ fhu Au. yt rðÄt™ W¥th „wsht‚™t Œtk‚t-¾uzƒúñt ‚t÷wft™t ¼e÷tu {txu yux÷wk s Ët[wk Au. ‚uytu …tu‚t™t {txu s ™t[u Au y™u …tu‚t™t {txu s „tÞ Au. ‚u{™wk ËtrníÞ y™u f÷t r™ò™kŒ {txu s ntuÞ Au. ‚u ™Úte ‚tu ÔÞðËtÞ {txu fu yÚto {txu. {U xwfze ™tÞf ¾U„th hturnËt™u …whMfth ÷uðt yt„ún fÞtou. ‚u ƒtuÕÞtu,

“yt…ý™u ¾ðztÔÞwk Au, r…ðztÔÞwk Au y™u {nu{t™ ƒ™tðe™ htÏÞt Au. ytðwk ‚tu ½uh y™u …hƒ(…ðo){tk ËŒtÞ ™t[eyu Aeyu. ‚u™t ð¤e …iËt þt™t ? y{u r¼¾the ™Úte”.

‚u™t {w¾ …h ytí{„tihð™wk ‚us Vu÷tÞwk. ð¤e yuf ¼ýu÷t Þwðt™ ƒtuÕÞtu, “f÷t™t …iËt ÷uðt‚t nþu ? y{u f÷t™u ™t ðu[eyu !”

‚u{™u Ë{òððt™tu «Þí™ fhðt ÷tøÞtu, “‚{the ðt‚ ÷t¾ Yr…Þt™e Au ! ‚{u …whMfth ™t ÷uþtu ‚tu ÷e™tƒu™ Ëtht¼tE (©uÞË VtWLzuþ™™tk MÚtt…f)™u {tXwk ÷t„þu. yt…ý™u õÞthuÞ yt{kºtý (™q‚h) ™nª yt…u. yt…ýu ntu¤e™e „tuX ™Úte ÷u‚t ? yt …ý ntu¤e suðwk s …hƒ n‚wk. ‚{uÞ ynª ntu¤e{tk ™t[tu Atu yuðwk s ™tåÞt Atu. ntu¤e™e „tuX (þe¾) ÷uðe …zu.” yk‚u ƒÄt f{™u …whMfth ÷uðt ‚iÞth ÚtÞt. …whMfth™e ðnU[ýe ƒu he‚u fhe n‚e. su{ýu Ztu÷, þhýtE, fwkze, [tk„ suðtk ÷tufðtãtu ð„tzâtk n‚tk ‚u{™tu …whMfth ƒu „ýtu n‚tu. ð¤e …tAtu ‚u{™tu rðhtuÄ þY ÚtÞtu. yuf Þwðt™ ƒtuÕÞtu, “y{u Ztu÷ ð„tzât Au ‚tu ƒeòk ™tåÞtk y™u „tÞtk Au. y{u ‚tu Ëh¾t ¼t„u ðnU[e™u s ÷Eyu. y{u ‚tu ƒÄt Ëh¾t.”

yt «Ëk„Úte {™u Sð™{tk …nu÷e ðth ÷tufSð™™e Ë{t™‚t y™

Ën¼tr„‚t™wk Sð™Œþo™ ÷tæÞwk n‚wk.

10. ÷tuf¿tt™™e rðãt…eX

÷tufËtrníÞ™t ËkþtuÄ™™t ythk¼™t rŒðËtu{tk {™u ¾uzðt, ƒnurzÞt, …tk[{nwzt, …kÚtt÷, ™ðt{tuxt y™u {t÷ðtË™tu …rh[Þ ÚtÞtu n‚tu. yt „t{tu {thu {txu ðtr[f ÷tuf¿tt™ {u¤ððt™tk ™t÷kŒt, ‚ûtrþ÷t y™u ð÷¼e suðe rðãt…eXtu Ë{t™ n‚tk. „wsht‚e r÷r¾‚ rþü ËtrníÞûtuºtu {ntftÔÞtu™tu Œw»ft¤ «ð‚uo Au yuðt Ëkòu„tu{tk yt „t{tuyu ‘„wshtk™tu yhu÷tu’, ‘htXtuhðth‚t’, ‘¼e÷tu™wk ¼thÚt’ y™u ‘htì{ Ëe‚{t™e ðth‚t’ suðtk Ë¥ðþe÷ {tir¾f {ntftÔÞtu y™u ‘„tu…e[kŒ-¼hÚthe™e ðth‚t’, ‘÷t÷w yrhŒt’, ‘[kŒ™ htò’, ‘Y…thtýe’, ‘‚tu¤ehtýe’ suðtk yufðeË ÷tuftÏÞt™tu ytÃÞtk Au y™u „wsht‚u Œuþ y™u Œwr™Þt™u

LÞt÷ fÞtO Au. yt {w¾-…hk…ht™t {nt™ „tÞf ™tÚtt¼tE „{th, Sðt¼tE „{th, ™ðS¼tE ¾tkx, ðò¼tE „{th y™u „wsht¼tE „{th („t{ {t÷ðtË)™wk rðï-÷tufËtrníÞ-ûtuºt ytu®þ„ý hnuþu. yt {ntftÔÞtu™wk Ë¥ð ytìõËVzo Þwr™ðŠËxeyu …hÏÞwk Au y™u yk„úuS y™wðtŒ fh‚tk ÄLÞ‚t y™w¼ðeAu. yukËe™e Ët÷™tu Ë{Þ¾kz n‚tu. ÷ø™„e‚tu™wk ËkþtuÄ™ [t÷‚wk n‚wk. {tht rðãtÚteo Ws{t „{th („t{ r[¾÷e) ËtÚtu ‘xqkrxÞwk ðnu¤wk’ ytu¤k„e ¾uzðt „t{{tk ™tÚtt¼tE Ëtò¼tE „{th™t ¾tu÷ht ™Sf …ntukåÞtu íÞthu †e-…wÁ»ttu™tu „tðt™tu yðts ðt‚tðhý{tk ðh‚tðt {tkzâtu. Ws{tu ƒtuÕÞtu, “Ëtyuƒ, ÷tze™ …eXeyu ƒunthðt™e r‚Þthe (‚iÞthe) nU !”

Ws{t™t WŒT„thtuÚte {™ yÄeÁk ƒLÞwk; [hýtu™u òýu fu …tk¾tu Vqxe y™u Íz…Úte ™tÚtt¼tE™t ¾tu÷hu ytðe …ntukåÞt. ¾tu÷ht{tk y™u ƒnth ÷tuftu Q¼ht‚tk n‚tk. ytuËhe{tk Þwðt™-Þwð‚eytu ™]íÞ™e {wÿt{tk „t‚tk n‚tk. ytk„ýt{tk fLÞt™u …eXe [tu¤ðt™e rðrÄ [t÷‚e n‚e. {thtk ™uºttu ytùÞoÚte rðMVtrh‚ ÚtE „Þtk. [rýÞt™tu fAtuxtu ðt¤e™u …tx÷t …h ƒuËu÷e fLÞt™tk ¾wÕ÷tk yk„tu …h {t‚t n¤ŒhÚte …eXe [tu¤‚e n‚e. y™u fLÞt ƒt¤f™u M‚™…t™ fhtð‚e n‚e. Ws{t™u …qAâwk, “fLÞt™wk yt ƒeswk ÷ø™ Au ?” Ws{tu {wõ‚ {™u nËe …zâtu, “™t ËtÞuƒ !” “fLÞt™u ™t™w ƒt¤f …ý Au ™u !” Ws{tu {™u Ë{òððt ÷tøÞtu, “ytìkýe™wk (yt™wk) ÷„™ ‚tu „uR Ët÷ Úttðt™wk ytu‚wk …tìý rðŒ (ðh) Œt…wk (fLÞt þwÕf) ™U yt÷e nftu …tìý Œt…t …uxu ¾u‚e ftì{ fhðt ntnhe{tk ytð‚tu-s‚tu hUðt ÷t„tu. yu‚ý yukýt™wk Ë ËiÞwk (ƒt¤f)nU.’’

{the ÷tufÞtºtt

“fLÞt fu ðh…ûtðt¤t yt™tu ðtkÄtu ™Úte ÷u‚t?” “E{tk ne™tu ðtì‚tu ? y{th ‚tu fwðthune „turXÞt-„tuXý («u{e-«ur{ft) fhðt™tu rhðtÍ nU. „turXÞtne («u{eÚte) ÚtÞu÷wk ËiÞwk ðtìÞ (ntuÞ) ‚tuÞ ™ðtu ðh fLÞt y™k ËiÞt™ ht¾U …tìý fLÞt™t ƒt…™k Œt…t™t …iËt ytuËt (Úttuzt) {¤u yu‚Ák Ë(yux÷wk s !)”

ythk¼{tk {tht Ë{tsu „¤ÚtqÚte{tk …tÞu÷tk sz {qÕÞtu y™u ÏÞt÷tu {t™Ë{tk ÷E™u yt rðM‚th{tk «ðu~Þtu n‚tu ytÚte yt {nt{™t Ë{ts™tk {t™ðeÞ {qÕÞtu Ë{sðt þÂõ‚{t™ ™ntu‚tu. {tuze ht‚ ËwÄe …eXe y™u „turXÞt™tk ™]íÞ-„e‚tu „ðt‚tk hÌttk. fLÞt …ý ™]íÞ„e‚tu{tk Ën¼t„e Út‚e n‚e. ½qkxtÞu÷tk „¤tk{tkÚte ytrð¼toð …t{‚tk „e‚tu™u xì…hufzoh …h æðr™{wrÿ‚ fhe ÷eÄtk.

yt ht‚u {™u yt „t{™t ËtÄw ™tÚtt¼tE ¼qht¼tE „{th™e ¼t¤ {¤e. yt ¼t¤ „wsht‚™t ÷tufËtrníÞ™e {nt™ ½x™t n‚e. yt „tÞfu yt„¤ s‚tk „wsht‚™u ‘htXtuhðth‚t’ y™u ‘¼thÚt’ suðtk ðtr[f ÷tufËk…ŒtÚte A÷ft‚tk rðh÷ {ntftÔÞtu ytÃÞtk.

¾uzðt „t{{tk ™tÚtt¼tE ËtÄw™e „uhntshe{tk yu{™t rðþu fnuðtÞu÷e ðt‚tuÚte {¤ðt {™ yÄeÁk ƒLÞwk n‚wk. …ý yt …Ae …ntze rðM‚th{tk ¼thu [tu{tËwk ƒuXwk n‚wk; ™Œe-™t¤tk s¤Úte Q¼htE „Þtk n‚tk; hM‚t ÄtuðtE „Þt n‚t y™u ðtn™ÔÞðnth ¾tuhðtE „Þtu n‚tu. ð¤e {™ ðthkðth ƒkz …tufth‚wk n‚wk fu rðãtÚteo fu ftuE yLÞ™e surüft™t xufu [t÷e™u õÞtk ËwÄe ËkþtuÄ™ fhðwk ? {™tu{™ ËkfÕ… fÞtou fu ÷tufËtrníÞ-ËkþtuÄ™-Þtºtt ythk¼e Au ‚tu yuf÷tyu s {t„o ft…ðtu. ht‚u …ý yòÛÞt ÷tuftu ðå[u yuf÷t s htuftðwk.

rþrþh{tk 17 rf÷tu{exh …„…t¤t Þtºtt fhe™u Ëtksu ™tÚtt¼tE ËtÄw™t ½uh …ntukåÞtu. ytuËhe{tk [t÷ý [q÷e …h f÷uzwk {qfu÷w n‚wk. ƒu fLÞtytu þheh þuf‚e yt„ Ëkftuh‚e n‚e y™u ™tÚtt¼tE™tk …í™e Ëtkf¤eƒnu™ {ftE™t htux÷t …h ytkf¤eytu™e ™õþe …tz‚tk htux÷t xe…e hÌttk n‚tk. {U ™tÚtt¼tE rðþu …]åAt fhe ytððt™wk «Þtus™ fÌtwk. htux÷t xe…ðt™wk Atuze ‚uýe Q¼e ÚtE ytuËhe …tËu ytk„ýt{tk ¾tx÷tu Zt¤e, ytðfth yt…e {™u ƒuËtzâtu. …Ae ƒtu÷e, “yukýtu™ {u™tu …h{th htÍuÚttk™ „t nU. ƒtÍw™t ƒUrhÞt „tìB{t yuf ƒtE™ nt…u ¾t‚e nU. …erhÞtk™ n{uËth yt÷ðt „t nU.’’ (“yu y™u {u™tu …h{th htsMÚtt™ „Þt Au. ƒtsw™t ƒnurzÞt „t{{tk yuf ƒtE™u Ët… fhzâtu Au. r…Þhðt¤tytu™u Ë{t[th yt…ðt „Þt Au.”) nwk {qkÍtÞtu, ‘‘½h{tk ‚tu ƒÄe s †eytu Au. nðu ht‚™t Ë{Þu yt

yòÛÞt «Œuþ{tk sðwk ‚tu õÞtk sðwk ?” {™u yLÞ Ë{ts™t ÷tuftuyu fnu÷e

ftÕ…r™f fÚttytu ÞtŒ ytðe, “ytrŒðtËeytu yLÞ Ë{ts™e yuf÷-Œtuf÷

ÔÞÂõ‚ …h rA™t¤ðt(ÔÞr¼[th)™tu ythtu… {qfe™u …iËt …ztðu Au.” {tht {w¾ …h ÔÞt…u÷e ®[‚t ™tÚtt¼tE™e …í™eyu ðtk[e ÷eÄe, ‘‘zhe {tk ÍtÍu, ht‚u ‚tu fUh ytðýt™tu nU. ™U ytðu ‚tu y{u ‚tu niÞ.” (“zhe sEþ ™nª. ht‚u ½uh ytððt™tu Au. ™t ytðu ‚tu y{u Aeyu.”) Úttuzef ûtýtu™t rðht{ …Ae ƒtu÷e, “Ëtyuƒ, Útthu Í{ýt™wk ?”

“¾uzƒúñt s{e™u ytÔÞtu Awk.”

“…q¾tu {tk hUÍu, ËiÞtk™tu ƒt fUh ‚tu ytì {u÷e™ „tu nU. f™u ÷uE™ ™nª „tu ! - zt¤-htuxtu ƒýtðwk ?” (¼qÏÞtu hEþ ™nª. Atufhtk™t ƒt… ½h ‚tu ynª {qfe™u „Þtu Au. ËtÚtu ÷E™u ™Úte „Þtu ! Œt¤-htux÷tu ƒ™tðwk ?”)

{U ™t …tze. {™ rð[thu [zâwk : fnuðt‚t ËÇÞ Ë{ts™t ytk„ýu ht‚™t Ë{Þu ftuE yòÛÞtu ytrŒðtËe ytÔÞtu ntu‚ ‚tu ytðtu {t™ðeÞ ÔÞðnth fh‚ ? fŒt[ [tuh {t™e™u ntuƒt¤tu {[tÔÞtu ntu‚ !

ytftþ{tk {tu„ht™tk Vq÷™e su{ ‚tht «„x‚t n‚t. …tËu™t ‚¤tð

…hÚte ðnu‚tu þe‚¤ …ð™ „tºttu™u Äúwòð‚tu n‚tu y™u nw yòÛÞt «Œuþ{tk yòýe ºtý †eytu ðå[u yuf÷tu-yxq÷tu ƒuXtu n‚tu. ‚u{™e ¼t»tt-ƒtu÷e þe¾ðt™t {tht ythk¼™t rŒðËtu n‚t. ƒtu÷ðt{tk ¼q÷ …zþu ‚tu ‚u{™u fkE ðtkfwk …zþu yuðt ¼Þ™u ÷eÄu ðtýe ntuXtu …h ytð‚e ™ntu‚e. ®[‚t™t ÷eÄu ÔÞt…u÷t Œe½o {ti™™u ‚tuzðt Ëtkf¤eƒnu™ ƒtu÷e, “¼s™tk™tu ‚tu yuðtÞtu (hrËÞtu) nU. htXtuhtk, htì{ Ëe‚{t, nt÷Œu ntu¤k„e, …tìkË …tìkzðtk-nthtk (ƒÄtk) ¼s™ yukýt™t fX{tk (fkX{tk0), ƒeÍ™t {‚h ({kºt) …tìý ytðhU.”

{U …qAâwk, “‚u™u ƒ¾™wk (ËtÁk) ¼Í™ fuÞwk ytðhu ?” “htXtuhtk™wk, ƒu {E™t ‚he (ËwÄe) „tÞ.” htux÷t ÚtE „Þt n‚t. {U ‚u{™u s{e ÷uðt™wk fÌtwk. ƒtu÷e, “ËiÞtk™t ƒt™tk yuhtk yuÁk. yukýtuyu …q¾tu ynU.” (Atufhtk™t ƒt…™e htn òuô Awk. ‚u …ý ¼qÏÞtu nþu.)

ƒu Œefheytu™u òuE™u ‚u™t Œefht rðþu òýðt «&™ fÞtou, “ËiÞtu fU „tu nU ?”

ƒtu÷e, “{th yuf Ë ËiÞtu nU, ytËhý (yt©{) {t …ýu (¼ýu).”

{U fÌtwk, “yuf ËiÞtu ‚tu ½ýtu.”

ƒtu÷e, “yuf ËiÞtu ‚tu ËiÞtË{t ™U „ýtÞ. yuf yìtk¾ yìtk¾ ™nª ™k yuf …ìtk¾ …ìtk¾ ™nª. yuf …ìtk¾ne …¾uÁk Qze ™u nfU. y{th ‚tu yìtk ÍwÄ ÚttÞ. ¼thÚt ¾u÷tÞ. Ëhu‚htk ÚttÞ. Ëhu‚ht{tk yuf ËiÞtu ‚tu {htE ÍtÞ. …uË ËiÞt ðUýtk hR ÍtEyu. y{th ‚tu {q¤tu ËiÞt ËtEÍu. r…rhÞtk ™u {tì™u ‚tu ft÷ ƒurhÞt{tk Ëhu‚Ák Úttðt™wk ynU.’’ (yuf Atufhtu ‚tu Atufhtk{tk s ™t „ýtÞ. yuf ytk¾, ytk¾ ™nª y™u yuf …tk¾, …tk¾ ™nª. …k¾e yuf …tk¾Úte Qze þfu ™nª. y{thu ‚tu ynª ÞwØ ÚttÞ. ¼th‚ ¾u÷tÞ. [ztE ÚttÞ. [ztE{tk yuf Atufhtu ‚tu {htE òÞ. …Ae Atufht rð™t™tk hne sEyu. y{thu ‚tu ½ýt Atufht òuEyu. r…Þhðt¤t ™nª {t™u ‚tu ft÷u ƒnurzÞt „t{{tk [hu‚Ák ([ztE) Útðt™wk s Au.)

…ŒËk[th™e rŒþt{tk árü Œtuztðe. ytAt ykÄtht{tkÚte Äe{uÄe{u ƒu Ëþ† {t™ðytf]r‚ytu Q…Ëe hne n‚e. yuf™t ntÚt{tk ‚÷ðth y™u ƒeò™t ntÚt{tk ‚eh-ft{Xwk n‚wk. ‚eh-ft{Xtðt¤tyu {tÚtu VUxt y™u þhehu ft¤tu ftux …nuÞtou n‚tu. ¼htðŒth {w¾ …h ÷tkƒe {qAtu VhVh‚e n‚e. ËVuŒ f…ztk{tk Ëßs ƒeòyu {tÚtu Y{t÷ ƒtkæÞtu n‚tu. {tuZu ytAe {qAtu n‚e. ‚eh-ft{Xtðt¤t {u™t¼tE …h{th y™u ‚÷ðthÄthe ™tÚtt¼tE „{th n‚t. nwk y…rhr[‚ n‚tu A‚tk yu{ýu {™u ytðfth‚tk ‘ht{ ht{’ fÞto. ytuËhe{tkÚte Ëtkf¤eƒnu™ ƒtu÷e, “¾uz {tuxe ™Unt¤ne Ëtyuƒ ytðtu nU. yukýt™ ¼Í™tk ntì…¤ðtk nU.”

htsMÚtt™Úte 15 rf÷tu{exh [t÷e™u ytÔÞt n‚t A‚tk ¼s™™ ™t{ …z‚tk ƒk™u™tk {w¾ …h yt™kŒ™e yt¼t «„xe. ™tÚtt¼tEyu …í™e™u X…ftu ytÃÞtu, “…tì{ýt™ ({nu{t™™u) ytì„ýt{t rf{ ƒunthtu (ƒuËtzâtu) nU ?”

{U fÌtwk, “½h{tk ‚tu ƒ¥te (ƒÄe) ƒtÞtu-ƒq™tuË y‚e. yu‚ý (yux÷u) ô Ít‚u Ë ytì„ýt{t ƒuXtu nwk.”

™tÚtt¼tE™t {w¾ …h ytAtu htu»t «„xâtu, “y{uÞ {tì™ðe niÞ. yÒt ¾tEyu; ¾tìh ‚tu ¾t‚t ™nª. ƒtÞ÷e Ëtuheytu …h yuðtu ðU{ ‚heyu ™nª. ‚{uÞ {tì™ðe ntk. ytðe rËL‚t {tk fhÍtu.” (“y{u …ý {t™ðe Aeyu, y™ts ¾tEyu; ½tË ‚tu ¾t‚t ™Úte. …í™e-Œefheytu …h yuðtu ðnu{ Äheyu ™nª. ‚{u …ý {t™ðe Atu. ytðe ®[‚t fhþtu ™nª.”) ytðtk ¼tu¤tk {t™ðeytu …h ËkþÞ fh‚tk nwk yu{™tu „w™u„th ntuô yuðe ðuŒ™t ÚtE ytðe.

™tÚtt¼tEyu {thtu ¾tx÷tu ½h{tk ÷eÄtu. ƒu ¾kz™wk ½h n‚wk. yuf ¾qýt{tk

Úttuztkf yìÕÞwr{r™Þ{, r…¥t¤ y™u {txe™tk ðtËýtu n‚tk. ð¤„ýeyu sq™tk ÷q„ztk Íq÷‚tk n‚tk. ƒeò ¾qýt{tk ŸÄt …tzu÷t xtu…÷t ™e[u fqfztk ƒtu÷ðt™tu yðts ytð‚tu n‚tu. ‚u™e …tËu ƒfhtk ƒtkÄu÷tk n‚tk. ºteò ¾qýt{tk yuf fwk¼{tk …qðos {t‚t™tk Vq÷ …Ähtðe rn‚{t‚t™e MÚtt…™t fhe n‚e. {™u {t™ð, …þw, …ûte y™u {hu÷t …qðos™t ËnSð™™tu ÏÞt÷ ytÔÞtu. ƒÄtk yuf s ½h{tk ËtÚtu ðË‚tk n‚tk y™u ËtÚtu Sð‚tk n‚tk. {t™ð y™u …þw-…ûte suðtk «f]r‚‚¥ðtu™wk yŒT¼w‚ ‚tŒtíBÞ ËÄtÞwk n‚wk. {k„÷ŒtÞe …qðos rn‚{t‚t suðwk ytrÄŒirðf ‚¥ð Ëti™wk hûtý fh‚wk n‚wk. …rhðth™t Ën¼tus™ Ë{Þu ™tÚtt¼tEyu {™u …w™: s{ðt™wk …qAâwk. ¼qÏÞtu ntuðt A‚tk ¾uzƒúñt s{e™u ytÔÞt™wk sqXwk ƒnt™ ƒ‚tÔÞwk. ™tÚtt¼tE ƒtuÕÞt, “…ux ‚tu ‚{the f™u …tìý nU. …q¾t (¼qÏÞt) hUntu ‚tu ‚{u Ítìýtk (òýtu) !”

{tht {txu [t ƒ™tððt Ëtkf¤eƒnu™ ƒfhe Œtunðt ƒuXtk. ðntuht™e Œwft™uÚte [t-¾tkz ÷tððt {tuxe Œefhe™u ™tÚtt¼tE …iËt yt…ðt ÷tøÞt. {U [t¾tkz™t …iËt yt…ðt™tu yt„ún fÞtuo. {w¾ …h htu»t™e ytAe xþhtu Vqxe, “y{uÞ fUh ÷E™ ƒuXt niÞ. …tì{ýt™t …iËt ÷E™u fU {qfnwk ? …Á yìtk Ík„¤ ‚tu ™nª. yìtk …tìý {tì™ðe hU nU. y{tk™ fuðt Ätht ? y{tk™ {tì™ðe{tne ™Ï¾t ftxe {tk {u÷tk ?” (“y{u …ý ½h ÷E™u ƒuXt Aeyu. {nu{t™™t …iËt ÷E™u õÞtk {qfþwk ? ynª …qÁk sk„÷ ‚tu ™Úte. ynª …ý {t™ðe hnu Au. y{™u fuðt ÄtÞto ? y{™u {týË{tkÚte …qhu…qht ftZe ™t {qftu !”)

yu{™t yk‚h{tkÚte Ëns he‚u sL{‚t WŒT„thtu™tu «r‚fth fhðt {the ðtýe nhtE „E. nwk yðtfT ƒ™e „Þtu. {™ y™w{t™ fhðt ÷tøÞwk, ‚u{™t ½h{tk™e ™t™e ftuXe{tk {tkz yXðtrzÞt™wk y™ts nþu. …tËu …å[eËuf yuf Yr…Þt™e ytŠÚtf Ëk…r¥t nþu. …ý ™hŒ{ ¼tðtuÚte ¼hu÷t yu{™t rðþt¤ ӌޙt Ÿztý™tu ‚t„ {u¤ððtu ŒtuÌt÷tu n‚tu. Ëk„ún™e ftuE ð]r¥t ™nª. ft÷™e ftuE ®[‚t ™nª. ð‚o{t™{tk ¾wþ hne™u Sððt™wk Sð™Œþo™ htu®sŒt Sð™{tk Ëns ðýtE „Þwk n‚wk. ™tÚtt¼tE {™u …qðoft÷e™ Ér»t suðt ¼tMÞt. yts™t ¼tir‚fðtŒ-¼tu„ðtŒÚte …ezt‚t s„‚™u yt Sð™Œþo™ s {wõ‚ fhe þfþu yuðwk {™u ÷tøÞwk. [t …e™u ‚uytu fwxwkƒes™tu™u ¼s™™wk ‘ðtÞf’ (yt{kºtý) yt…ðt „Þt. ftft™tu Œefhtu ÷¾tu „{th, Ët¤tu ¼e¾tu ‚ht¤, …í™e Ëtkf¤eƒnu™ ‚u{™t

{n¥ð™t ntUftrhÞt y™u htr„Þt-ƒtrýÞt n‚t. ËtÄw™t ÓŒÞ{tk ðtýe™tk ƒtý {the ðth‚t ƒnth ÷tðu ‚u ƒtrýÞtu; y™u ntUfthtu ¼ýe ËtÄw™u ðth‚t fnuðt W~fuhu ‚u ntUftrhÞtu. nwk rð[thðt ÷tøÞtu, ËtÄw …tu‚ s Œþof-©tu‚t™u yt{kºtý yt…ðt òÞ. ËtÄw ntuðt™tu „ðo ™nª. ËtÄw suðtk ¼„ðtk f…ztk ™nª. ¼t÷u ftuE Ëk«ŒtÞ™e ytu¤¾ Ë{wk r‚÷f ™nª. „¤t{tk {t¤t™wk ð¤„ý ™nª. suðt ¼e‚h yuðt ƒnth; Ëns-Ëh¤. {™u ytrŒðtËe ËtÄw™wk ytk‚h-ƒtÌt Ëns MðY… M…þeo „Þwk.

r[¥t{tk {tht fnuðt‚t ËÇÞ Ë{ts™t ËtÄw-fÚttfth™e ‚w÷™t Útðt ÷t„e. ‚uytu yuf rðþt¤ ði¼ðþt¤e {kz…{tk hs‚ ®ËntË™ …h Ëk…r¥t™e Atu¤tu ðå[u rðhtsu÷t ntuÞ. „¤t{tk Mðýo-srz‚ Áÿtût™e {t¤tytu Äthý fhu÷e ntuÞ. ŒËu ytk„¤eyu …nuhu÷e neht-srz‚ {wrÿftytu {kz…{tk RLÿÄ™w»Þ h[‚e ntuÞ. rðhtx ¼õ‚-Ë{wŒtÞ ‘¾B{t ? ¾B{t ?’ fh‚tu hs «t fhðt [hýtu{tk Z¤e …z‚tu ntuÞ. …tu‚t rðþu „ðtuoÂõ‚ytu Wå[th‚t ËtÄw-{ntí{t …tuÚte ðtk[e ðtÕ{erf-ÔÞtË fu ‚w÷ËeŒtË™wk yuXwk-ðtËe …ehË‚t ntuÞ. ðtËe yuXðtz ¾tE™u ‚t™{tk ytðe „Þu÷tu ¼õ‚Ë{wŒtÞ ‚u{™e ‘sÞ’ …tufth‚tu ntuÞ. ynª ËtÄw MðÞk yt{krºt‚ ©tu‚t-Œþoftu™wk Mðt„‚ fhe nu‚Úte ytË™ yt…u, htu®sŒt Sð™{tk ¾u‚e fhu; …þw [thu y™u VwhËŒ™t Ë{Þu {sqhe fhu, {]íÞw™t «Ëk„u Ëk‚ Ë{ts™u nkËŒuð y™u ytí{¿tt™™tk ¼s™ „tE™u ytïtË™ yt…e þtuf n¤ðtu fhu. ÷ø™«Ëk„u ™]íÞ-„e‚tu „tE™u yt™kŒ ðnU[u.

yu™t r[¥t{tk {w¾-…hk…ht™tk y™uf Íhýtk ðnu‚tk ntuÞ. „turXÞt™tk „e‚tu, ÷ø™„e‚tu, {u¤t™tk „e‚tu, „tuh™tk „e‚tu, ntu¤e„e‚tu suðtk y™uf ™t™tk ™t™tk Íhýtk™e ËtÚtu „tu…e[kŒ-¼hÚthe, ‚tu¤ehtýe, Y…thtýe, nt÷Œu ntu¤k„e, [kŒ™htò suðt {nt™Œ ‘¾¤qft’ {th‚t ntuÞ. yt W…htk‚ htXtuhðth‚t, htì{Ëe‚{t™e ðth‚t, ¼thÚt, „wshtk™tu yhu÷tu suðt {ntËt„h {t™Ë{tk ¾¤¼¤‚t ntuÞ. yt ƒÄe {tir¾f Ëk…Œt „¤t{tk ½qkxtE™u ‚kƒqh™t {Äwh Ëk„e‚-Mðhu Ë{ts{tk …ðo-«Ëk„ «{týu {wõ‚ {™u ðnU[t‚e ntuÞ. yt{ A‚tk Ë{]Ø …hk…ht™u r[¥t{tk Ët[ððt™tu ftuE ynk ™nª …ý Aqxt fkXu ðnU[ðt™tu yuf rŒÔÞ ‚tu»t {w¾ …h A÷f‚tu ntuÞ.

ht‚™t ™ð ðt„‚t{tk ‚tu r™Soð ÷t„‚t ¾tu÷ht{tk Sð ytÔÞtu. ytƒt÷- ð]Ø †e-…wÁ»ttuÚte ¾tu÷Ák Q¼htðt ÷tøÞwk. „tÞf ËtÄwyu ytuËhe™e ¼ª‚™e {æÞ{tk ¼„ðt™™t ™t{™tu Œeðtu fhe, ©eV¤ ðÄuhe ¼s™{kz¤e …qhe.

rðþu»t ÄtŠ{f ðt‚tðhý ðå[u ‚kƒqh™u s„tzðt™tu {kºt ƒtu÷e, MÚtt™f …hÚte WXtðe, ykf{tk {qfe, ËtÄw Mðh™wk ËkÄt™ fhðt ÷tøÞtu. ntUftrhÞtu y™u ƒtrýÞthtr„Þt „tðt{tk Ën¼t„e Útðt ËtÄw™e ytswƒtsw „tuXðtE „Þt. ËtÄwyu „ý…r‚ y™u þthŒt™t ¼s™Úte „tðt™tu ythk¼ fÞtuo. xu…hufzoh …h ‚u{™t ™t{ ËtÚtu™tk ƒu ¼s™ æðr™{wrÿ‚ fhe {kz¤e™u Ëk¼¤tÔÞtk. ‚u{™tu yðts …w™: Ëtk¼¤e™u ÷tufË{wŒtÞ ytùÞo[rf‚ ÚtE „Þtu. ËtÄw ‚tu yt™kŒÚte yzÄtu ÚtE „Þtu. …ntze rðM‚th™t ÷tufË{wŒtÞu yíÞth ËwÄe „út{-…k[tÞ‚™tu hurzÞtu s òuÞu÷tu-Ëtk¼¤u÷tu. ytÚte xu…hufzoh™u …ý hurzÞtu s Ë{s‚t n‚t. ‚u{™u ÷tøÞwk fu hurzÞtu{tk …whtÞu÷tu yt…ýtu yðts …qht Œuþ{tk sþu. ytÚte ‚u{™tu „tðt™tu yt™kŒ ƒuðztÞtu. „tÞf, htr„Þt y™u Œþof-©tu‚t™tu ¼uŒ ¼w÷tÞtu y™u ÷tufË{qn™u ¼s™ „tðt™t[ðt™wk ‘‚us’, (þqh) [zâwk. ËtÄwyu yíÞk‚ Œe½o {ntftÔÞ ‘htXtuhðth‚t’ „tðt™tu ythk¼ fÞtuo. fuþhe htXtuz, neht…Út yÃËht, ÄtkÄ÷ htò, ÍuŒhtu ¾UËe, …tƒw htXtuz, [tkŒtu htXtuz suðtk ÄtŠ{f [rhºtt {t™Ë{tk Œun Ähðt ÷tøÞtk y™u ‚u{™tk Œþo™ Útðt ÷tøÞtk. {tir¾f {ntftÔÞ™e yuf …Ae yuf …tk¾ze («Ëk„) Q½zðt ÷t„e y™u ‚u{™t ¼e‚h™tu ðtr[f ði¼ð fuËux{tk …whtðt ÷tøÞtu. yt¾e ht‚ r™Äo™ ÷t„‚wk ¾tu÷Ák ytk‚rhf ði¼ðÚte A÷ft‚wk hÌtwk.

Ëðthu [t …e hÌtt n‚t y™u yuf ytŒ{e ntkV¤tuVtkV¤tu Út‚tu ËtÄw …tËu ytÔÞtu. þheh fk‚tE „Þwk n‚wk y™u {tuZt{tk ïtË Ë{t‚t ™ntu‚tu. ytð™th

ÔÞÂõ‚ ƒnurzÞt „t{™tu ™qhtu „{th n‚tu. ™qhtu, ™u‚t „{th™tu {tuxtu ¼tE n‚tu y™u „E ft÷u ™u‚t „{th™t Œefht™e ðnw Ët… fhzðtÚte {hý …t{e n‚e.

ïtË nuXtu ƒuXt …Ae ™qhtyu Ë{t[th ytÃÞt, “‚{u r…Þh{t n{uËth yt÷e™

…tËt ytðt ™k yìtk nwÁÍ Ëtì™wk htÍuÚttk™™wk Ëhu‚Ák ytðe …q„w. y{th ‚tu ƒ¥twk hzý-…zý ÚtuE „ô !” (“‚{u r…Þh{tk Ë{t[th yt…e …tAt ytÔÞt y™u ynª Ëqhs At™wk [hu‚Ák ([ztE) ytðe …ntUåÞwk. y{thu ‚tu ƒÄwk ¾uŒt™-{uŒt™ ÚtE „Þwk !”)

™tÚtt¼tE y™u {u™t¼tE …h òýu rþrþh™wk rn{ …zâwk. ®[r‚‚ {u™t …h{th ƒtuÕÞt, “yt…w™e ™t‚{t (LÞt‚{tk) ftuE Ëw‚thtu (ËwÄthtu) ™U ÚttÞ !” ™qhtu Ë{t[th yt…ðt ÷tøÞtu, “ƒurhÞt{t yhÍý™t yìtkƒt yuX …Ë ™k htÍuÚttk™™t …tì{ýt LÞt fhðt ƒuXt nU. y{tk™ ‚tu ¾uhðt{t ntì‚e ft÷t nU. ‚{th …Ë{t Ítðwk …hnU.” (“ƒnurzÞt{tk yswo™™t ytkƒt ™e[u …k[tu y™u htsMÚtt™™t {nu{t™ LÞtÞ fhðt ƒuXt Au. y{™u ¾uzðt(„t{){tk Ëk‚tzât Au. ‚{thu …k[{tk sðwk ÷tuf¿tt™™e

…zþu.”

™qhtu ¾uzðt{tk htuftE „Þtu. {thu hrððth™e hò n‚e. òýðt™e yt‚wh‚t …th¾e™u ™tÚtt¼tE y™u {u™t …h{thu {™u ËtÚtu ÷eÄtu. Ët[ðe™u sðt™e Ë÷tn yt…‚e Ëtkf¤eƒnu™ ƒtu÷e, “yukýt™t fUh {tÚtu „htu ƒuXt nU. „uE Ët÷ ™qht™e Ëtuhe™ rðŒ …Ûýðt ytðtu. f¤ƒtðt¤tu ftuE ËiÞtu rðŒ™ ËU…e „tu. rðŒ ‚tu Ëðhe{tne Q…tu ÚtuE „tu ™k Ít‚tu Ít‚tu ƒtu÷tu, rf{ ËU…tu ? rðŒ ‚tu htÍt fUðtÞ! ƒt…he Ëtuhe ‚tu …eXe Ëtu¤e™ ƒune huE™ òìk™ ‚tu Ëðhe{tne …tËe „uE !” (‘‘‚u™t ½h {tÚtu „úntu ƒuXt Au. „E Ët÷ ™qht™e Œefhe™u ðh …hýðt ytÔÞtu. fwxwkƒ™tu ftuE Atufhtu (yòý‚tk) ðh™u yzfe „Þtu. ðh ‚tu [tìhe{tkÚte Q¼tu ÚtE „Þtu y™u s‚tk s‚tk ƒtuÕÞtu, fu{ yzõÞtu? ðh ‚tu htò fnuðtÞ ! rƒ[the Atufhe ‚tu …eXe [tu¤e™u ƒuËe hne y™ ò™ ‚tu [tìhe{tkÚte …tAe „E !” )

yuf rŒðË™t ðhhtò™tu ytðtu ¼thu XMËtu {tht Ë{ts{tk õÞthuÞ òuÞtu ™ntu‚tu.

ƒnurzÞt „t{ ¾uzðtÚte 2 rf÷tu{exh Œqh n‚wk. hM‚t{tk {U „k¼eh {ti™ ‚tuz‚tk …qAâwk, “†e™u Ët… fhzâtu y™u {he „E yu{tk r…Þh…ûtðt¤t™e [ztE þt™e ? Ët… Úttuztu Ë{su Au ? Ët…™t ƒnt™u yu™wk {tu‚ !”

“…„ðtì™ …tE, ‚{u y{the ™t‚™ ™U n{Íe nftk. y{th ‚tu ƒtÞ÷e ƒe{th …hU ™k {he ÍtÞ yukýt …U÷tk r…Þh™t yuf ytŒ{e™ f™u ht¾ðtu …hU. r…Þhðt¤tu ytÍh ™U ðìtkÞ ™k ™uðwk ðhn™e ztune ô{h™t ÷e‚u {hu ‚tu …tìý {the ™t¾ðt™tu ytu¤…tu {tÚtu {u÷u ™k Ëhu‚Ák fhe hzý-…zý fhU. Ëhu‚ht{t ™tì™ftu …tìýuÍ ytÚt ytðU ‚tu …tìý Íxftðe ™tì¾U. …tìý ƒtÞ÷e™ ™U {the nfU. ™fh r…Þh™wk ðUh ÚttÞ ™k …tËe ŒËt ƒunu.” (“¼„ðt™¼tE, ‚{u y{the LÞt‚™u ™t Ë{S þftu. y{thu ‚tu …í™e ƒe{th …zu ™u {he òÞ ‚u™t …nu÷tk r…Þh™e yuf ÔÞÂõ‚™u …tËu ht¾ðe …zu. r…Þhðt¤wk ntsh ™t ntuÞ ™u ™uðwk ð»to™e ztuËe ô{h™t ÷eÄu {hu ‚tu …ý {the ™t¾ðt™tu ythtu… {tÚtu {qfe™u [ztE fhe h{ý¼{ý fhu. [ztE{tk ™t™tu ¼týus ntÚt ÷t„u ‚tu …ý Íxftðe ™t¾u; …ý †e™u {the ™t þfu. ™nª‚h r…Þh™wk ðuh ƒkÄtÞ. †e™u {theyu ‚tu Œþt ƒuËu.”)

{u™t …h{thu W¥th{tk yu{™t Ë{ts™t ™er‚-r™Þ{tu Ë{òÔÞt. {U yt rhðts {txu yu{™tu yr¼«tÞ {tøÞtu, “‚{™u yt rhðts fuðtu ÷t„u Au ?”

™tÚtt¼tE ƒtuÕÞt, “ytì{ ‚tu yt rhðts nthtu (Ëthtu) nU. ™fh

y{th ‚tu frÍÞtu ÷t„tu ™nª ™ yuf ƒtÞ÷e (†e) {he ™nª. …tìý fUh (½h) …t„e-‚tuhe (¼t„e-‚tuze) ™tì¾U yu fËw(¾htƒ) nU.” {™u ÷tøÞwk fu yt Ë{ts{tk †e fux÷e ƒÄe Ëwhrût‚ Au ! y{u W‚tð¤t [t÷‚t ƒnurzÞt …ntUåÞt. ™u‚t „{th™t fwxwkƒ™t ¾tu÷htk(½h)™tk ™r¤Þtk ‚tuze ™tÏÞtk n‚tk. f÷{e ytkƒt™tk Ítz ft…e ™tÏÞtk n‚tk. ¾e÷u ƒtkÄu÷tk Ztuh™t ft…u÷t ft™{tkÚte ÷tune x…f‚wk n‚wk. ftuXeytu ¼t„e ™t¾e n‚e. y™ts y™u ½hð¾he ðuhý-Auhý …ze n‚e. fwxwkƒ™tu yuf …ý …wÁ»t ntsh ™ntu‚tu. †eytu™e ytk¾tu{tk ËwftÞu÷tk ytkËw™tk r™þt™ ðh‚t‚tk n‚tk. {™u yt Ë{ts™u fE ƒtswÚte ðtk[e™u Ë{sðtu ‚u™tu ÏÞt÷ ytð‚tu ™ntu‚tu. ¼e÷tu ftuE ðth ht{ suðt ËtiBÞ ‚tu ftuE ðth …hþwht{ suðt W„ú ÷t„‚t n‚t. rþð™wk htiÿhBÞY… yufËtÚtu ¼e÷Ë{ts{tk ÔÞt…u÷wk n‚wk. …h{th „tuºt™t ntuðtÚte {u™t¼tE …nu÷t ytkƒt ™e[u ƒuXu÷t xtu¤t …tËu „Þt. Úttuzef [[to …Ae y{™u ytððt™tu Rþthtu fÞtuo. ytkƒt ™e[u htsMÚtt™™t [hu‚ht™t {týËtu y™u ¾uzðt-ƒnurzÞt „t{™t …k[tu LÞtÞ ‚tu¤ðt ƒuXt n‚t. ðå[u {hu÷tu Ët… …zâtu n‚tu. ƒnurzÞt „t{™t …k[ ƒtuÕÞtu, “Íwytu htÍuÚttk™™t …tì{ýt ({nu{t™), ‚{th Œefhe ½h{tk ½kxey Ätk™ zh‚e y‚e ™k ytìýt nt…u (Ët…u) ¾t‚e nU. y{thtu ftuE Œtun (Œtu»t) ™nª.” (“swytu, htsMÚtt™™t {nu{t™, ‚{the Œefhe ½h{tk ½kxeyu ÄtLÞ Œ¤‚e n‚e y™u yt Ët…u ¾tÄe Au. y{thtu ftuE Œtu»t ™Úte.”)

htsMÚtt™™e yuf ÔÞÂõ‚ ƒtu÷e, “nt… ‚tu ™nª …tìý ™E{t™tu (™Œe{tk™tu) yuzw (s¤Ët…) nU. y{tk™ ð‚tðýt (Œu¾tzðt) yìtk (ynª) ÷tðt ntk.”

ƒeòu …k[ ƒtuÕÞtu, “‚{th yìtk¾tu {Úte™ ({ˤe™u) …uË (…Ae) Ítuytu. …tìýe™tu yuzw ‚tu {tì™ðe™ ™U ¾tÞ. yt ‚tu ft¤tu‚htu ™t„ nU. ™t„u ¾t‚e™ (¾tÄe™u) ‚{th (‚{the) Œefhe ÍUhne (ÍuhÚte) ft¤e{Ë ÚttE™ {he „uE. ft¤tu‚htu ¾tÞ yu‚ý (yux÷u) {tì™ðe …tìýe …eðtyu ™U Q…wk hU (Q¼wk hnu !) !”

htsMÚtt™™tu yuf «tiZ ƒtuÕÞtu, “½h{tk ‚tu {q¤tu (½ýtk) {tì™ðe y‚tk™ (n‚tk) yukýe™ Ë rf{ ¾t‚tu (¾tÄtu ?) ?”

ƒeòu ƒtuÕÞtu, “yu’÷t {tuxt ytŒ{e, ™t„ nU yu ðt‚ ‚tu ntËe, …tìý ™t„ ‚tu ‚{th „wÍht‚™tu y‚tu, y{th htÍuÚttk™™tu fu (õÞtk) y‚tu ?”

ºteòu ƒtuÕÞtu, “y{u ‚tu ÷tuÚt(÷tþ) ƒt¤ðt™t ðeË nÍth Yr…Þt ÷uðt™t Ë. ™fh (™nª‚h) yt fheyu (½zeyu) yuf {tì™ðe {thðt™t.”

yk‚u …kŒh nòhu ÷tþ ƒt¤ðt™tu {t{÷tu Ë{uxtÞtu. …ý {t™ðe Ëtxu {t™ðe {thðt™wk ðuh ‚tu Q¼wk hÌtwk.

yt «Ëk„u {™u ™u‚t „{th, „wsht „{th, ™qht „{th, {ýt „{th, yhÍý „{th ð„uhu™tu …rh[Þ ÚtÞtu su Ë{Þ s‚tk r{ºt‚t{t …rhýBÞtu. yt

W…htk‚ yt „t{™t yhu÷t™t {nt™ „tÞf Sðt¼tE Ít÷t¼tE „{th™e ¼t¤ {¤e.

¾¼u xu…hufzoh {qfu÷tu Útu÷tu òuE {tht rn‚®[‚f ËnftÞofh yuf rþûtfu fÌtwk, “ËkþtuÄ™ yÚtuo ¾uzƒúñt ‚t÷wft{tk ƒÄu sòu …ý ƒnurzÞt „t{u õÞthuÞ sþtu ™nª. xu…hufzoh ‚tu Xef …ý yt ‚{thtk …nuhu÷tk ƒ f…ztk þheh …h ™nª hnu. ¾tu¾ht Útþtu yu ™Vt{tk. ƒnurzÞt ft¤t [tuhtu™wk „t{; {týË Ätu¤u rŒðËu …ý ÷qkxtÞ !” nwk yu{™tk rðÄt™tu …h rð[thðt ÷tøÞtu, “yt…ýt Œuþ¼tkzw {txu ò‚y™w¼ð rð™t fuðe fuðe ðirðæÞ˼h ftÕ…r™f fÚttytu {t™Ë{tk …t¤e-…tu»te™u {tuxe fhe Au !” yu{™e yt Ë÷tn …nu÷tk ƒnurzÞt „t{™t {tht yuf rðãtÚteo, h{uþ yhÍý „{th™t ½uh sE, …eXe™tk „e‚tu æðr™{wrÿ‚ fhu÷tk y™u ‚u™t ½uh yu™e ytEyu ™un ™e‚h‚t ntÚtu ƒ™tðu÷ {ftE™tu htux÷tu y™u ÷Ëý™e [xýe ¾tÄu÷tk. …eXe™tk „e‚tu ht‚u s „ðtÞ y™u ‚u Ë{Þu ðh f fLÞt …kŒh rŒðË …eXeyu ƒuË‚tk. ytÚte 15 rŒðË ht‚u ƒnurzÞt „t{™e …ŒÞtºtt fhe …eXe™tk „e‚tu «t fhu÷tk. yt W…htk‚ ™u‚t „{th™t ½uh Ë…oŒkþÚte {]íÞw …t{u÷e †e™t ÚtÞu÷t r…Þhðt¤t™t [hu‚ht™t LÞtÞ™tu Ëtûte ƒ™u÷tu. yt Ë{Þu y™u ÷ø™ «Ëk„u yhu÷t „tÞf Sðt¼tE Ít÷t¼tE „{th™e ¼t¤ h{uþ™t ftft™t Œefht ™u‚t „{th y™u „wsht „{thu yt…u÷e. ƒk™u ¼tE ¼thu …h„sw. yhu÷t ytËtu {tË{tk „ðtÞ …ý ¼tŒhðtu ƒuË‚tk …nu÷tk Sðtftft™u {¤ðt™e yr¼÷t»tt ò„u÷e. ytÚte þr™ðth™e Ëðth™e ntEMfq÷ Aqxât …Ae ƒnurzÞt sðt ¾¼u Útu÷tu ¼uhðu÷tu.

‘zu„Á’™t xufhu ƒË{tkÚte Q‚he ƒu rf÷tu{exh [t÷e ƒnurzÞt „t{u

h{uþ™t ¾tu÷hu …týe …eðt „Þtu. h{uþ™t ¾tu÷htÚte W¥th ytðu÷t ™u‚t „{th™t ¾tu÷hu ðtòk ðt„e hÌttk n‚tk. {U h{uþ™u «&™ fÞtuo, “™u‚t™t ½uh þt™tu WíËð Au ?” h{uþu «íÞw¥th …tXÔÞtu, “™u‚t™tu ƒt(ƒt…) …hýu !”

{™u ™ðtE ÷t„e, “™u‚t™t ƒt…™e ô{h 70 ð»to. …wºt-…wºteytu y™u …tiºt-…tiºteytu™tu …th ™Úte ! nðu Z¤e [qfu÷e ô{hu ztuËt™u …hýðt™t þt™t ftuz?”

ytùÞo htufe þõÞtu ™nª. …týe …e™u h{uþ™u ËtÚtu ÷eÄtu. y{u ™u‚t™t ½uh …ntUåÞt. ™u‚t™t ƒt… Œuðtyu ™ðtk f…ztk …nuÞtO n‚tk. fwxwkƒ™e †eytu 70 ð»to™tk ËtËw-ËËht™u ðÄtð‚e n‚e. ¾tu÷Ák yt™kŒÚte rÚthf‚wk, rnÕ÷tu¤t ÷u‚wk n‚wk.

{U „wsht™u «&™ fÞtuo, “70 ðhnu Útth (‚tht) ƒt™ (ƒt…™u) …Ûýðt™wk (…hýðt™wk) fthý ?”

ƒtuÕÞtu, “„uE Ët÷ {th ({the) ytE ({t) {h‚tuf …tì{e. ƒt yu¾÷tu (yuf÷tu) …he „tu („Þtu). yu¾÷t™e Íkø„e (®sŒ„e) nUý (þt™u) ÍtÞ ? yu‚ý (yux÷u) ™ðe ytE ÷uE ytðt.” “¼tuxt™ (ztuËt™u) fUh (½uh) ËiÞtk™ …tìý ËiÞtk nU. …uË (…Ae) ¼tuxt™ …Ûý‚tk nh{ (þh{) ™U ytðu ?”

“E{tk (yu{tk) nUýe nh{ ? y{th ‚tu Íwðtk™e (Þwðt™) ËiÞt-Ëtuhe …t„e ÍtìÞ (¼t„e òÞ). …uË f¤ƒtðt¤t (fwxwkƒðt¤t) …fhe ÷tðU. fLÞt™t ƒt™ Œt…w (fLÞt-þwÕf) yt÷u (yt…u) yu‚ý (yux÷u) ÷„™ Útô „ýtÞ. 70 ðhnu ¼tuxt-¼tuxe™ (ztuËt-ztuËe™u) W{t Ít„u (yr¼÷t»tt ò„u) fu y{u ™t‚™t rhðts ytuÍ (su{) ÷„™ ™nª fÁk ‚tu ¼tuxe (ztuËe) yukýt ƒt™t fUh (½uh) ÍtE™ …eXeyu ƒunu. r…Þhðt¤tk …eXe™tk „e‚tu „tkÞ ™k ¼tuxe™ {tkËu (¾tx÷u) ƒunthe {turhÞwk ™Ëtðu (¾tË «fth™wk ¼e÷e ™]íÞ). …eXe ƒuXu÷tu ¼tuxtu …h‚e …q™{u …Ûýðt ÍtÞ. òì™{t (ò™{tk) ¼tuxt™tk ËiÞtk™tkÞ ËiÞtk „tÞ ™k Ztu÷u ™tËu. ytE-ƒt™ ({t-ƒt…™u) …Ûýtðu ™k „tÍu-ðtÍu ƒÄtk fUh ytðU.” ™u‚tyu {™u yu{™t Ë{ts™t yuf rhðts™e {trn‚e yt…e. nwk rð[thðt ÷tøÞtu fu 70 ð»tuo {t-ƒt… …tiºt-…tiºteytu™e ntshe{tk …hýu ‚tu …ý ftuE «fth™tu Ët{trsf AtuA ™nª. r™¼uo¤ yt™kŒ ðnU[t‚tu ntuÞ. {™u ytðt WŒth ÷tuf™t rðþt¤ ӌޙtu y™w¼ð …nu÷e ðth ÚtÞtu n‚tu. {thu yhu÷t-„tÞf Sðt¼tE „{th™u {¤ðt™wk n‚wk. ytÚte {tht {txu yt rðrþü ÷ø™tuíËð …qhu…qhtu {týe þftÞtu ™nª. y{u yu{™tÚte y÷„ …zât.

{ýt „{th™t ½h …tËu™tk ¾sqhe™tk Íwkz …Ëth fhe y{u …whtýt …e…¤t™e

AtÞt{tk rð©t{ fhðt ƒuXt. W…h {Ä{t¾eyu …qzt ƒtkæÞt n‚t. yt Ë{Þu {™u ¾ƒh ™ntu‚e fu yt AtÞt Œe½oft¤ ËwÄe {tÁk yt©ÞMÚtt™ hnuþu y™u Ér»t Ë{t yïíÚt™t Ëtkr™æÞ{tk „wsht‚™t yuf Ë¥ðþe÷ ÷tuf{ntftÔÞ ‘„wshtk™tu yhu÷tu’™t

«Út{ …tX™wk Sðtftft™t {Ä Íh‚t fkX{tkÚte ykf™ fheþ ‚Útt yt fkXðuŒ Ë{wk ÷tuf{ntftÔÞ Þwr™ðŠËxe™t yÇÞtË™tu rð»tÞ ƒ™þu.

…rù{ ‚hV ytk„¤e [ªÄ‚tk h{uþ ƒtuÕÞtu, “ytuÚtwk (íÞtk) ft¤e Ëe…tk (þe÷tytu) f™u ftft Íeðt™wk ¾tu÷Ák Œu¾tÞ.”

‘ËkÄuht’ y™u ƒtuhze™tk ð]ûttuÚte ytåAtrŒ‚ Sðtftft™w ¾tu÷Ák árü…Út{tk ytÔÞwk. ytk„ýt{tk Ätu¤e æðò Vhf‚e n‚e. h{uþ™u ytk„ý Ätu¤e æðò Vhftððt™wk fthý …qAâwk. “‚tì¤e ‚Ít (æðò) ‚wkƒhtÍ ƒtðËe™e nU. ‚wkƒhtÍ …th„eytu™tu {tuxtu Œuð nU. ftft Íeðt™ yuf ƒtÞ÷e (…í™e) …th„ý (…th„e „tuºt™e) y‚e. yu‚ý ntnhe{t …tìý ‚wkƒhtÍ ƒtðËe™e ‚Ít Ëhtððe …hU ™k rŒðt¤eyu ƒfht™tu …tu„ (¼tu„) Ähtððtu …hU. ƒtÞ÷e™t r…Þh™t Œuð …tìý ntnheðt¤tk™ {ìtk™ðtk …hU. ™fh f¤ƒt(fwxwkƒ)™wk hzý…zý( h{ý¼ú{ý) fhU.”

h{uþ™tk rðÄt™tu{tk †e™t ËtËhe{tk ËL{t™ ËtÚtu r…Þh™t Œuð™t „tihð™tu ¼tð Ëq[ðt‚tu n‚tu. h{uþ™tk rðÄt™tu™u æÞt™{tk ÷u‚tk {™u ƒeòu «&™ ËqÍTÞtu, “yuf ƒtÞ÷e …th„ý ‚tu ƒeÍe rfÞt „tu‚h™e nU ? ftft Íeðt™ ƒu ƒtÞ÷eytu nU ?”

h{uþ nËe …zâtu, “ƒu ™nª …tìý yukýt™ ‚tu ƒth ƒtÞ÷eyt y‚e !”

{™u h{uþ™e ðt‚ Ë{òE ™nª. {™u ÷tøÞwk fu {the ðthkðth™e «&™tu¥theÚte fkxtéÞtu Au ytÚte ÔÞkøÞ{tk ytðtu WztW sðtƒ yt…u Au. …ý yu™e ðtfTÄtht yt„¤ ðnu÷t ÷t„e, “™U {tì™tk ‚tu ƒtÞ÷eytu™t ™tì{ ƒtu÷wk.” {the rs¿ttËt Ëk‚tu»tðt Sðtftft™e †eytu™tk ™t{ ƒtu÷ðt ÷tøÞtu, “nìtk…¤tk Ëtyuƒ ™tì{..., ðÍfe, ™tÍwhe, ðthfe, ðtŒ¤e, ft¤e, nwÍfe, ƒe÷ft, Ítì™fe, ntu{÷e, Y…÷e, ÷¾wBƒhe ™k Äq¤fe.” yufe ïtËu ƒth ƒtÞzeytu™tk ™t{ ƒtu÷e …tu‚t™t rðÄt™™e ËíÞ‚t …whðth fhe, Sðtftft™t Sð™{tk ƒth ƒtÞzeytu ytððt™tk fthýtu fÌttk. Þwðt™e{tk Sðtftft ƒ¤Œ™t ðu…the n‚t. ƒ¤Œ ¾heŒðt yuf „t{{tk ÷tkƒtu Ë{Þ htuftðwk …z‚wk. S¼™t {Ä suðt {eXt y™u yhu÷t „tðt™t {tnuh Sðtftft, ‘„wshtk™tu yhu÷tu’™t ™tÞf ¼tuò y™u ™trÞft Íu¤w™e su{ «u{ Út‚tk s ™ðe ƒtÞze ÷E ytð‚t. ¼ú{ýþe÷ Sð. ½uh ÷tkƒtu Ë{Þ

…„ xfu ™nª. suÚte Sð™{tk ytðe yuðe s †eytu [t÷e „E. yíÞthu Sð™{tk þu»t ƒu s †eytu Au, nwÍfe y™u ðÍfe. y{u Œwftr¤Þt ðnu¤u ytÔÞt. h{uþ™u Œwftr¤Þt ðnu¤t™t ™t{fhý yk„u …]åAt fhe. h{uþu …hk…ht{tkÚte «t ¿tt™™t ytÄthu fÌtwk, “ft¤-Œwft¤u …ý yt™wk …týe ËwftÞwk ™ntu‚wk ytÚte yt ðnu¤t™wk ™t{ Œwftr¤Þtu …zâwk Au.” yt Ë{Þu nwk ™ntu‚tu òý‚tu fu su™u {¤ðt y{u sE hÌtt Aey yu™t r[¥t{tk ËŒt™eht ðtýe™wk {t™Ëhtuðh rnÕ÷tu¤t ÷E hÌtwk Au. É‚w[¢™t {tË™t ðt‚tðhý

«{týu swŒt swŒt rð»tÞ™t ‚hk„tu QXu Au. fkX{tk Ëk„e‚{Þ ðtýe™wk Y… ÷E

ðnuðt ÷t„u Au y™u …qht Ë{ts™u ¼ªsðu Au.

h{uþu {tÚtu [ztðe s¤ …eÄwk …Ae ðnu¤t{tk …„ ƒtuéÞt. h{uþ™u s¤

{tÚtu [ztððt™wk fthý …qAâwk. “ͤ{t ÷t¾tu Íeð nq‚t ðtìÞ. …U÷t …tì„ (…„) ƒtu¤eyu ‚tu Œ:¾e Útt‚t Ít„u. y{th ËtÄw ‚tu ͤ Í„ððt™tu ͤ™t Íeðtu™e {tVe {tì„‚tu {‚h ({kºt) ƒtu÷u …uË (…Ae) ͤ Í„ðu. ðU‚wk (ðnu‚wk) ͤ ‚tu „k„t™wk ™eh nU. …eyu yu‚ý (yux÷u) Ëk‚tu¾ (Ëk‚tu»t) ÚttÞ.”

ðnu¤tu [z‚tk Úttuzuf Œqh ¾tu÷Ák (½h) n‚wk. ytk„ýt{t ƒtuhze™t Ítz

™e[u ¾tx÷tu Zt¤e W½tzt rz÷u, fuzu Y{t÷ ðªxe Sðtftft ƒuXt n‚t y™u ¾tu¤t{tk ™ðò‚ ƒfhe™wk ÷ðtÁk h{tze hÌtt n‚t. ¾tx÷t™t …tÞt …tËu yu{™e ô{h™e yuf †e ƒuXe n‚e y™u yu{™e ËtÚtu ðt‚u ð¤„e n‚e. ŒqhÚte h{uþ …rh[Þ fhtððt ÷tøÞtu, “f™u ƒuXe yu ftfe ™tÍwhe nU. …tìË ðhn …U÷tk ftft Íeðtyu Ëqxt Ëuht yt÷t nU.”

ytsu {tht {txu ytùÞo™e …hk…ht Ëòo‚e n‚e. nwk {tht Ë{ts™t {t…ŒkzÚte ¼e÷Ë{ts™u {t…‚tu n‚tu, “Ëqxt Ëuht ytÕÞt …uË (…Ae) Íq™t ‚ýe (Äýe)™t fUh (½uh) ytðe nftÞ ?”

h{uþ ƒtuÕÞtu, “rf{ ™U ytðe nftÞ ? ftfe ™tÍwhe, ‚Uý ËiÞtk-ftì™Íe, fuð¤e ™k {e™t™ ™tì™ftk (™t™tk) {qfe™ „uE nU. ytE™ ({t‚t™u) ËiÞtk™ (Ëk‚t™tu™e) Ëu‚ (ÞtŒ) ytðu yu‚ý r{¤ðt ({¤ðt) ytðU. ËiÞtk Œ:¾e (Œw:¾e) ÚttÞ ‚tu Íq™t ‚ýe …h …tìý rðÍfU („wMËu ÚttÞ). ËiÞtk™ ntW (ËtÁk) ÷t„u yu‚ý ƒu-‚Uý ht‚ htuftÞ …tìý ¾he.”

{U …qAâwk, “™ðtu ‚ýe (…r‚) rðhtuÄ (rðhtuÄ) ™U fhU ?”

“E{tk nUýtu rðhtuŒ ? ËiÞtk ™tì™ftk ‚tðýtk (Ätðýtk) ðtìÞ ™k ËqxtËuht

ÚttkÞ ‚tu ™ðt ‚ýe™t fUh (½uh) …tìý ÷E ÍtÞ. {tuxtk fhe™ …tËtk Íq™t ‚ýe™ nqk…uÞ (ËtU…uÞu) ¾he !” ðt‚tu fh‚t y{u ‚u{™e ™Sf …ntUåÞt íÞthu {tuxtu Œefhtu htÞ[kŒ AqxtAuzt yt…u÷e …tu‚t™e ytuh{t™ {t™u s{ðt ƒtu÷ðe hÌttu n‚tu.

ƒu yûth ¼ýu÷tu nwk rð[the hÌttu, “y{u þt™t ËÇÞ ? y{thtk {™ÓŒÞ fux-fux÷tk Ëtkfztk ! fuxfux÷e r¼Òt r¼Òt «fth™e Ët{trsf „úkrÚtytu ! †e ‚hV y{the WŒth‚t þe ? y{tht Ë{ts{tk †e™u ð¤e Mð‚kºt‚t þt™e ? {™tu{™ nwk yt {nt{™t ÷tuftu™u ™{e …zâtu. ™t™tk ÷t„‚tk yt ¾tu÷htk(½h){tk {™u {nt™ ËÇÞ‚t™tk Œþo™ ÚtÞtk.

Sðt¼tE y{™u ytðfthðt Q¼t ÚtE ÚtÞt. …tËu™t ™t¤uht …ntz Ëhe¾t yze¾{, ðíË÷ r…‚t Ë{t ÷tøÞt. h{uþu {thtu …rh[Þ fhtðe ytððt™wk «Þtus™ fÌtwk. …tËu Q¼u÷tk Sðt¼tE™tk ƒeòk …í™e ðÍfeftfe ƒtuÕÞtk, “yhu÷t™e ‚tu ytìýt™t nhŒt{t (ÓŒÞ{tk) ¾tký (¾tý) nU. ytìýt™t fX™ (fkX™u) {tuE™ ({tune™u) ‚tu ntnhu ytðe y‚e.”

Sðt¼tE ½h{tk sE™u ¾{eË ™u Ätur‚Þwk …nuhe ytÔÞt. ½h …tA¤ ytðu÷t ‚u{™e „tuºtŒuðe ‘Ä…Ët{t‚t’™t MÚtt™f ‚hV y{™u Œtuhðt ÷tøÞt. {U hM‚t{tk …qAâwk, “‚{u ¾ýeË ™k ‚tur‚Þwk (Ätur‚Þwk) ™U …uÁk (…nuÞwO) ðtì‚ ‚tu ™U Ët÷‚?”

Sðt¼tE ¼th ŒE™u ƒtuÕÞt, “™U Ët÷u …tE, Œuðe y„¤ (yt„¤) ™t„t ™U ÍðtÞ.”

ft¤e rþ÷t™e ytuÚtu ytðu÷e ƒtuhze ™e[u yuf r™htfth Q¼tu ~Þt{ …ÚÚth n‚tu. ‚u™u ®ËŒqh y™u ‚u÷ [ztðu÷wk n‚wk. {qŠ‚™e ºtý ƒtsw ©ØtÚte [ztðu÷t ½tuzt „tuXðu÷t n‚t. yt Ä…ËtŒuðe™wk Útt™f n‚wk. Sðt¼tE™t …qðoòuyu yt „tuºtŒuðe™e MÚtt…™t fhe n‚e. Ä…Ët{t‚t™t ¼htuËu yu{™t fwxwkƒ™tu fthtuƒth [t÷‚tu n‚tu. Sðtftftyu Ä…Ët {t‚t™e ytuhtÍ (ythtÄ™t) fhe. …Ae fnuðt ÷tøÞt, “ytntu {E™tu (ytËtu {tË) ytðe htu nU. {tht nhŒt{t (ÓŒÞ{tk) ‚tu

yý…ýt (÷ÏÞt rð™t™t-{tir¾f) {q¤tu Ëtì…ht (½ýt „úkÚt) nU. nhŒtu yhu÷t „tðt f÷tkð÷tk (yt‚wh) fhu. Útwk {tht yhu÷t ¾UËux (fuËux){t …qhU ‚tu {th rŒðt¤e™wk …hƒ Ëw‚he ÍtÞ (ËwÄhe òÞ).

Ä…ËtŒuðe™wk Útt™f n‚wk. ytËtu {tË ƒuËðt™e ‚iÞthe fh‚tu n‚tu y™u

Sðtftft™t ntuX ™ð÷t¾ Œuðeytu™tu yhu÷tu „tðt ð÷ð÷‚t n‚t : Ëqkz ([t{wkzt) ™ Ëhtðhe (ËhMð‚e) ðt‚ Ëtu¤u nU...

ƒtEytu...

ntu™t™t …thýu h{ýt yu...™ ÷t„e nU...

½ýe þtuÄ™u yk‚u {™u {thtu ÞtuøÞ yhu÷t-„tÞf {éÞtu n‚tu.

12. ðuhr……tËt

ytËtu {tË [t÷‚tu n‚tu; ™Œe-™t¤tk MðåA s¤Úte Q¼ht‚tk n‚tk y™u nwk ƒnurzÞt „t{™t Sðt¼tE Ít÷t¼tE „{th™u {¤ðt sE hÌttu n‚tu. Útu÷t{tk xu…hufzoh, ™tUÄ…tuÚte, ®þ„[ýt y™u yuf òuze f…ztk {thtk htus™tk Ëk„tÚte hnu‚tk. ytÚte ¼e÷ rðM‚th{tk ‘xu…ðt¤tu Ëtnuƒ’™t ™t{u ytu¤¾t‚tu.

ƒË{tkÚte Q‚he ðu÷t¼tE ÷tih™e Ë{trÄ …Ëth fhe „wsht Œuðt „{th™t ½uh ytÔÞtu. „wshtu Sðt¼tE „{th™t yhu÷t™tu htr„Þtu y™u ûtuºtftÞo{tk ËtÚt yt…™th {thtu r«Þ ËtÚteŒth n‚tu. ‚u™e ytuËhe{tk ƒuXu÷t {týËtuyu {™u ytðfthe ‘ht{ ht{’ fÞto. {™u …ý ‚uytu{tk™tu yuf „ý‚t n‚t y™u Ët{trsf Ë{MÞtytu{tk Ën¼t„e fh‚t n‚t ytÚte {the ntshe ‚u{™u „{e. ðt‚[e‚ …hÚte ÷tøÞwk fu ‚u{™t Ët{qrnf {w¾ …h ½uhe ®[‚t Vhe ð¤e n‚e y™u ftuE Ët{trsf Ë{MÞt™tu Wfu÷ þtuÄe hÌtt n‚t. {U «&™ fÞtuo, “fu{ rn{ …zât™e su{ ft¤t …ze „Þt Atu?” „wsht™tu {tuxtu¼tE ™qhtu ƒtuÕÞtu, “…„ðtì™…tE, ¼the …q÷ …he „uE nU. „uE ft÷u ¾uz yƒtð{t‚t f™u™e yìtkƒ÷eyu y{th ƒnurhÞt™t „{thtk™ ™k rŒøÚt¤e „tì{™t zt¼eytu™ Úttuhftuf frÍÞtu Úttu. y{th{t™tu yuf ytŒ{e rðÍftu™k Œuðt zt¼e™t ÷{ýt{t yuf ÷tVtu Íeftu. yukýt™t ftì™{tne Úttuhfwf ÷tuE ™UnÁk ™ y{th ðUh Útô.” (“¼„ðt™¼tE ¼thu ¼q÷ …ze „E Au. „E ft÷u ¾uzƒúñt

ykƒtS {t‚t …tËu™e ytkƒ÷eyu y{thu ƒnurzÞt™t „{thtu y™u rŒøÚt¤e „t{™t zt¼eytu™u Úttuztuf ͽztu ÚtÞtu. y{tht{tk™tu yuf ytŒ{e „wMËu ÚtÞtu ™u Œuðt zt¼e™t ÷{ýt{tk yuf ÷tVtu {tÞtuo. ‚u™t ft™{tkÚte Úttuzwkf ÷tune ™eféÞwk y™u y{thu ðuh ÚtÞwk.” ®[r‚‚ „wshtu ƒtuÕÞtu, “y{u ÷tVtu Íefðt™t ({thðt™) nt‚

yÍth Y…uÞt yt÷ðt r‚Þth niÞ …tìý y{the ðt‚ yukýt™ (‚u™u) fwý …tì„thu (…ntU[tzu) ? „{th rŒøÚt¤e{t ÍtÞ ‚tu yuÍt™e (‚u™e) ÷tuÚt (÷tþ) …hU. y{th ‚tu …the (¼thu) ÚtuE nU. ytuËt{t …Ák (ytuAt{tk …qÁk) Œuðtu „tì{™tu {w¾e nU.”

yt Ë{Þu ‚u{™e …hk…rh‚ ðuh ¼tð™tÚte yòý {™u ‚u{™t LÞtÞ™wk „rý‚ ™ Ë{òÞwk. {U fÌtwk, “{w¾e ntuÞ ‚tu þwk ÚtE „Þw ? yuf ‚{t[t™t ƒŒ÷t{tk Ët‚ nòh þt™t ? y™u su yt «Ëk„u ntsh ™t ntuÞ yuðe ÔÞÂõ‚ ‚tu rŒøÚt¤e sE þfu ™u ?”

„wsht™t ftft™tu Œefhtu {ýtu ƒtuÕÞtu, “Ëtyuƒ, yu ‚tu y{tht{t {tUftký nU ! y{th „tì{™tu ‚tu Xef …tìý ƒeò „tì{™tu „{th …tìý yukýt „tì{{t ™U ÍtE nfU. y{th ‚tu yt¾t „{th „tu‚h („tuºt) …h ðUh Q‚Ák.”

rŒøÚt¤e „t{{tk ðthkðth ËtÄw ¼tu¤t¼tE ntu™t¼tE zt¼e™tk ¼s™tu æðr™{wrÿ‚ fhðt s‚tu n‚tu. Œuðt zt¼e™wk ½h hM‚t{tk s …z‚wk n‚wk. ºtý rf÷tu{exh [t÷e™u Œuðt™t ½uh s‚tu y™u …týe …e™u ‚u™t ytk„ýt{tk rð©t{ fh‚tu. {U fÌtwk, “…h{ rŒðËu ¼tu¤t ËtÄw™tk ¼s™ xu… fhðt sðt™wk Au. Œuðtu …ý {thtu ytu¤¾e‚tu Au. ‚{the ¼q÷ y™u ‚u™t ƒŒ÷t{tk Ët‚ nòh yt…ðt™t LÞtÞ™e ðt‚ ‚u™u …ntU[‚e fheþ. ®[‚t fhþtu ™nª.” yufu fÌtwk, “ÚttÁk ™ìtk{ …„ðtì™…tE nU. …tìý y{th yt‚Ák ftì{ fhu ‚tu Útwk y{th …„ðtì™ ƒhtƒh nU.”

‚u{™u ytïtË™ yt…‚tk fÌtwk, “‚{u ntk yu{ Œuðtu …tìý {th ŒtuM‚th nU. ‚{the rËL‚t {™k yt÷tk. ô Œuðt™ n{Ítðe nfuE. ht‚ Sðt™t fUh ƒ¥tt ytðtk. yt…wk (yt…ýu) nthu (ËtÚtu) yhu÷t „tnwk ™k ™tËnwk. Íeð‚t Íeðht rf÷tu¤ (rfÕ÷tu÷) fhnwk.”

‚u{™u {tht …h ¼htuËtu ƒuXtu. Sðt¼tE™e ytuËhe-ytk„ýt{tk „wshtk™t yhu÷t™wk æðr™{wÿý [t÷‚wk n‚wk. ht‚u ƒÄt Sðtftft „{th™t ytk„ýt{tk yhu÷t „tðt yufXt ÚtÞt. …qhe ht‚ {™ ¼he™u „tÞt y™u ™tåÞt.

ºteò rŒðËu rŒøÚt¤e „t{{tk Œuðt {w¾e™t ¾tu÷ht …tËuÚte …Ëth Út‚tu n‚tu. ¾tx÷t …h ƒuXu÷tu Œuðtu ¾sqhe™t …t™™t huËt{tkÚte Œtuhzwk ðýe hÌttu n‚tu. Œtuhzt™e [fhze òuhÚte ½w{tð‚tk ƒk™u™e árü {¤e y™u ƒk™u™t {w¾ …h yt™kŒ «ËÞtuo. ytk„ýt{tk «ðuþ‚tk Œuðtu Œtuhzwk ðýðt™wk Atuze ¾tx÷t …hÚte Q¼tu ÚtE „Þtu y™u {tht ¾¼u ntÚt «Ëthe ytðftÞtuo. ½h{tkÚte hòE ÷E ytðe ¾tx÷t …h …tÚthe {™u ƒuËtzâtu. swŒe ht¾u÷e {tx÷e™wk Xkzwk …týe …tÞwk. Œuðt ËtÚtu Úttuzef ¾u‚e™e ðt‚tu ÚtE. Äe{u-Äe{u {wÏÞ ðt‚ …h ytð‚tk Œuðt™u fÌtwk, “ftft Œuðt, ƒurhÞtðt¤t ÷tuftuyu fËw(¾htƒ) ftì{ fÁk nU. …tìý yðý yukýtk™ …q÷ (¼q÷) n{Ítkýe (Ë{òE) nU. yukýe …q÷ ntxu (ƒŒ÷t{tk) nt‚ yÍth Y…uÞt yt÷ðt r‚Þth Útt nU.”

ËtiBÞ ÷t„‚t Œuðt™t {w¾ …h ytðuþ «„xâtu. {w¾ „wMËtÚte rðf]‚ ÚtE „Þwk. ‚u™e ™sh ytuËhe™e ¼ª‚u ÷xftðu÷e ƒkŒqf …h „E. ƒtuÕÞtu, “yukýe ƒŒqf Œu¾e ?” {tht{tk ™¾-rþ¾ ¼Þ ÔÞt…e „Þtu. Œuðtu™e ðtfTÄtht ÷tðt™e su{ «ðtrn‚ Útðt ÷t„e, “ƒkŒqf™e „tu¤e ðËqxe™ (Aqxe™u) …hU yu‚hu ‚he (yux÷t ËwÄe) {th Í{e (s{e™) nU.”

¼tUÞ …h ƒuXu÷tu Œuðtu Íz…Úte Q¼tu ÚtE „Þtu. {tÚtt …h ntÚt™tu Ëkfu‚ fhe Ÿ[tE ƒ‚tð‚tu ƒtuÕÞtu, “yt ô(nwk) …htu(…qhtu) ŒxtE Ítô yu‚ht ‚tu {th ({thu) Y…uÞt nU ! {th Y…uÞt nw fhðt nU? ô ‚tu yukýtu™tu yuf ytŒ{e {thðt™tu Ë. ™fh y{th zt¼e „tu‚h™t ðUh™wk nw (þwk)? yu{tkÞ (yu{tk …ý) ô ‚tu {w¾e!”

Œuðt™tu yz„ r™Ätoh òuE {™u ÷tøÞwk fu ‚u™e ËtÚtu ðÄw [[to fhðe ÔÞÚto Au. ‚u ¾th ¾tE™u ƒuXtu Au ‚tu ðuh ÷uðt™tu s. {U {q¤ ðt‚ ƒŒ÷e™u Úttuze ytzeyð¤e ðt‚tu fhe™u {tht {trn‚eŒt‚t ¼tu¤t ËtÄw™t ½uh „Þtu.

{tºt …tk[{t rŒðËu ¾uzƒúñt™t ¼hƒòh{tk Ätu¤t rŒðËu Œuðt y™u ‚u™t Œefhtyu frzÞt¤e ztk„Úte ƒnurzÞt „t{™t ¼e¾t „{th™u ðÄuhe ŒeÄtu. rŒøÚt¤e y™u ƒnurzÞt ðå[u ͽztu ÚtÞtu íÞthu ¼e¾tu „{th ntsh ™ntu‚tu …ý …k[{tk …wAt‚tu Ëw¾e {týË n‚tu. ytÚte ƒu ½ýwk ðuh ðéÞwk yuðe …hk…rh‚ {tLÞ‚t™t ÷eÄu ¼e¾tu {tu‚™tu ¼tu„ ƒLÞtu. ¼e¾t™u {the™u ƒt…-Œefhtu ¼t„e Aqxât …ý …tu÷eËu ‚u{™e †eytu™u …fze ÷tðe™u su÷{tk …qhe ŒeÄe. †eytu Íu÷{tk òÞ ‚tu r…Þh…ût™wk ƒeswk ðuh Q¼wk ÚttÞ ytÚte „w™u„thtu yð~Þ ntsh Útþu yuðe …tu÷eË™u ¾tºte n‚e. …tu÷eË™e Äthýt Ët[e …ze y™u ƒeò rŒðË™e

ht‚u ƒt…-Œefhtu …tu÷eË Mxuþ™u ntsh ÚtE „Þt. ƒk™uyu „w™tu fƒqÕÞtu y™u †eytu™u …tu÷eË Mxuþ™uÚte Atuztðe.

¼e÷ rðM‚th{tk Œh {tËu …hk…rh‚ ðuh ÷uðt™e ½x™tytu ½x Au …ý ‚u{™t Ë{ts™e yuf …ý ÔÞÂõ‚ Œtþor™f …whtðt yt…‚e ™Úte. suÚte „w™u„th r™Œtuo»t Aqxu Au. yts ËwÄe ¾q™ fhðtÚte ftuE™u sL{xe… fu {]íÞwŒkz™e Ëò ÚtE ntuÞ yuðtu yuf …ý fuË …tu÷eË™t [tu…zu ™tUÄtÞtu ™Úte. ftuxo{tk Œtþor™f …whtðt™t y¼tðu Œuðtu y™u ‚u™tu Œefhtu r™Œtuo»t ònuh ÚtE Aqxe „Þt, …ý Ë{ts™t LÞtÞt÷Þ{tk ‚uytu Œtur»t‚ s n‚t.

¼e¾t™t {]íÞw …Ae ‚u™t yuf™t yuf Œefht™u {¤ðt „Þtu. ½hÚte Úttuzu Œqh …ÚÚth™tu yuf Z„÷tu fÞtuo n‚tu. íÞtk ðuhe™wk ÷tune Atkxe ‘nqhtu’ (þqhtu)

MÚtt…ðt™tu n‚tu. ytuËhe{tk þtuf Ëk‚ {týËtu ƒuXt n‚t. ½h{tkÚte ytð‚wk †eytu™wk fÁý ÁŒ™ ðt‚tðhý™u ðÄw þtuf{Þ ƒ™tð‚wk n‚wk. ƒÄt™u ‘ht{ ht{‘ fhe ‚u{™e ðå[u ƒuXtu. ¼e¾t™t Œefht ÷wftyu f…t¤{tk r‚÷f fÞwO n‚wk. ‚u™t ft¤t {w¾ …h ÷t÷ r‚÷f ðÄw rƒnt{ýwk ÷t„‚wk n‚wk. ‚u™u ytïtË™ yt…‚tk fÌtwk, “Út™th ðt‚ ÚtE „E. ͽztu ÚtÞtu íÞthu ¼e¾tu ‚tu ntsh …ý ™ntu‚tu. yt he‚u ‚u™wk {tu‚ ÷ÏÞwk nþu. nðu rŒøÚt¤eðt¤t ¾q™™t ƒŒ÷t{tk …[tË nòh Yr…Þt Œtðt …uxu yt…u ‚tu ðuh ™t ¼t„u ?”

÷wft™e ytk¾tu{tk ÷tune ÄËe ytÔÞwk. r‚÷f fhu÷t {w¾u W„ú Y… Äthý

fÞwO. r‚÷f ‚hV Ëkfu‚ fh‚tu ƒtuÕÞtu, “Ëtyuƒ, yt xe÷w ¾uz {t‚tS™e Ëtûteyu fÁk nU. „{th „tu‚h ðUh ™U ÷u ‚tu {th ƒt(ƒt…)™t yt‚{t™ ËìtkÂL‚ ™U {¤u. rfhtuÄ (¢tuÄ) fhU ‚tu y{th ðË (ðkþ) ™Ufhe ÍtÞ. {U ðUhe™ yuhðt (þtuÄðt) nu‚e-ðthe Ëtuhe (Atuze) Œe‚e nU. ðUh ™U ÷Eyu ‚tu ¾uh ‚t÷wft™tk ƒ¥ttk „ìtk{tk™t „{th yìtk{ýt (ftÞh-ƒtÞ÷t) fUðtkÞ.”

‚u™t ftft™tu Œefhtu {ýtu ƒtuÕÞtu, “Y…uÞtk™ y{th nwk fhðt nU ? Y…uÞtk™ ‚tu fq‚htkÞ ™nª ¾t‚tk ? ðUh ‚tu y{tk ÷uðt™t, ™fh y{th ðhe÷tk (ðze÷tu)™tu ytƒY ÍtÞ.”

{U fÌtwk, “yu{ ‚tu ðUh ð¤w nUý fUðtÞ? ‚{u ‚tu Œuðt™t ƒŒ÷t{t ƒeÍt Œtun ð™t™t (r™Œtuo»t) ytŒ{e™ ð‚uhðt™t (ðÄuhðt™t). ¼e¾t™tu …tìý ftuE y…ht-Œtun (y…htÄ Œtu»t) ™U y‚tu.”

÷wft™t {tuxt ftft™tu Œefhtu ™u‚tu ƒtuÕÞtu, “yt Vuhu ‚tu y{u Œuðt™Ë

{thðt™t. yìtk{ …tìý Œuðtu {w¾e nU; Ëw¾e nU; …Ë{t (…k[{tk) …qËt‚tu nU. yukýt™ {thnwk ‚tu y{th …ìtkË fýwk (½ýwk) ðUh ðhnU.”

{the ftuE Œ÷e÷ yu{™t Ët{qrnf {™™u Ë{òððt{tk ÷u¾u ÷t„e ™nª.

{™{tk WŒT¼ðu÷tu AuÕ÷tu «&™ …qAâtu, “…tìý yìtk{ ‚tu ðìkh …uZeyu …uZeyu y„¤

ðÄ‚wk Ë hUnu. ™k ‚{u ƒ¥tt ƒhƒtŒ Útt‚t hUntk.”

„wshtu ƒtuÕÞtu, “™t Ëtyuƒ, …uË ‚tu ntì{ ntì{wk ntxw ð¤e ÍtnU. zt¼eyu „{thtk™wk yuf {tì™ðe {tÁk ‚tu „{th zt¼eytk™w yuf {tì™ðe {thnU. …uË ‚tu ðUh ¾qxe ÍtnU. ƒuÞ „tu‚h™t {tì™ðe ¼u¤t Úttnwk. ðUh™ ÷e÷t Yk¾(ð]ût)™t {q¤tk{tk „tì¤ ™t¾e fqxe ft÷nwk (½t÷þwk). …uË „tì¤ ðtìxe™ (ðnU[e™) ðUh ¼t„nwk. „tì¤ ¾tE™ „tì¤ Íuðt „éÞt ÚttE™ ðuhtE Ítnwk. ðUh ™U ÷uEyu ‚tu y{th nŒt (nhhtus) „tu‚h™wk ftuE ™ ftuE {tì™ðe {htE ÍtÞ. y{th ðË (ðkþ) ™U hu ™k „tu‚h™wk ¾rhÞt¾tuz (ËíÞt™tþ) ÍtÞ.”

ƒÄt™u ht{ht{ fhe, ¾uzƒúñt [t÷e ™eféÞtu. {™ rð[thu [zâwk, “r™Œtuo»t {týËtu™u ðÄuh‚e yt …hk…rh‚ ðuh¼tð™t™e «Útt™u ftuE rðÄtÞf rŒþt ™ yt…e þftÞ ? …ý ftuE rŒþt ËqÍ‚e ™ntu‚e.

÷wft™t ÓŒÞ{tk «ßðr÷‚ ðuh¼tð™t™e yt„u ¾u‚e Atuztðe ŒeÄe n‚e. ‚uýu ðuhe™e þtuÄ ytŒhe n‚e. ðnu÷e Ëðthu ¾uzƒúñt {t‚tS™t {krŒh{tk ytðe, r‚÷f fhe «r‚¿tt ‚tS fhe ÷u‚tu n‚tu. íÞtkÚte rŒøÚt¤e …tËu ytðu÷t {xtuzt furLÿ‚ „t{{tk ytðe™u Œw~{™tu™e ƒt‚{e ÷uðt™tu «Þí™ fh‚tu n‚tu. ƒt‚{e ™ {¤‚tk {tuze ht‚u ½uh …tAtu Vh‚tu n‚tu. A {tË ËwÄe ðuhe™u þtuÄðt™wk fXtuh y™wct™ [t÷w hÌtwk. Ët‚{t {tË™t yuf rŒðËu ÷wft™u …tft Ë{t[th {éÞt fu yts ht‚u Œuðtu …tu‚t™t …rhðth™t yuf ËÇÞ™e Ë„tE fhðt …tËu ytðu÷t htsMÚtt™™t yuf „t{{tk sðt™tu Au y™u ðnu÷e Ëðthu ykÄthu …tAtu Vhðt™tu Au. ÷wftyu yt ƒt‚{e ƒnurzÞt „t{{tk …ntU[tze. Œhuf ½h™tu «íÞuf ËÇÞ {æÞhtrºtÚte Œuðt™t …tAt Vhðt™t …kÚt™u [thu ƒtswÚte ½uhe™u …ðo‚tu™e ‚¤uxe{tk ‚eh-ft{Xwk y™u ‚÷ðth ÷E™u ƒuËe „Þtu. …htuZ™t ytAt «ftþ{tk Œw~{™ Œuðt™tk Œþo™ ÚtÞtk. ðUx (ð‚wo¤) ™t™wk ™u ™t™wk Út‚w „Þwk. Œuðtu „V÷‚{tk hÌttu fu „t{™t ÷tuftu rþfth {txu ntftu ™t¾ðt {txu ytÔÞt Au. ½uhtE „Þu÷t Œuðt …h þºtw™tk ‚eh …h ‚eh Aqxðt ÷tøÞtk. ºtý yuf ‚eh Œuðtyu þheh{tkÚte ƒnth ftZe ft{Xt …h ‚eh™wk ÷ût ÷E Œw~{™tu™u nkVtððt™tu «Þí™ fÞtuo. [th yuf ÔÞÂõ‚™t ntÚtu-…„u ‚eh ½qMÞtk …ý ynª ‚tu ‚eh™t ‘Íh{rhÞt {un’ ðhË‚t n‚t. yuf÷t

ntÚtu ÍÍq{e …k[tð™ ð»to™tu Œuðtu ðehíð …tBÞtu. ðuhr……tËtÚte …þw ƒ™u÷t Œw~{™tuyu ‚u™t þheh™t yufðeË xwfzt fÞto. ‚u™wk {tÚt ÄzÚte y÷„ fhe yuf …tºt{tk ÷tune ÷E ÷eÄwk.

Œuðt™t {tu‚™t Ë{t[th {¤‚tk ËeÄtu ƒnurzÞt …ntUåÞtu. ™t¤uht zwk„h™e ‚¤uxe …tËu ytðu÷t ÷wft™t ¾tu÷ht …tËu {t™ð{u¤tu Q{xâtu n‚tu. ¼e¾t™tu nqhtu MÚtt…ðt …ÚÚthtu™t Z„÷t …h Œw~{™ Œuðt™wk ÷tune Atkxâwk n‚wk. Z„÷t™t rþ¾hu ƒnurzÞt „t{™e rðsÞ…‚tft Ë{wk Œuðt™wk {tÚtwk {qõÞwk n‚wk.

sw„wÃËt «uh‚wk yt ðhðwk á~Þ {tÁk ÓŒÞ Ëne þõÞwk ™nª. …tËu ytðu÷t ¾eszt™t Útz™tu xuftu ÷E™u ƒuËe …zâtu. Ÿ[u ¾eszt™e ½xt ‚hV árü s‚tk …tkzðtuyu „wÂðtË Ë{Þu Ëk‚tzu÷tk hõ‚r……tËw þ†tu™tu «Ëk„ M{]r‚{tk ‚tòu ÚtÞtu. ËtÚtu s Œw:þtË™™e At‚e [ehe hõ‚…t™ fh‚t ðuhr……tËtÚte WL{¥t ÚtÞu÷t ¼e{™wk …tþðe f]íÞ «íÞût ÚtÞwk. r÷r¾‚ {nt¼th‚™wk yt y{t™ðeÞ á~Þ ynª ƒnurzÞt „t{{tk Ëtk«‚ ¼e÷Sð™™t yuf ¼t„ ‚hefu «íÞût ¼sðtE hÌtwk n‚wk.

{tht {txu yt á~Þ Œw:¾ŒtÞf y™u sw„wÃËt«uhf n‚wk …hk‚ yu{™t {txu …qðos™e ¼Âõ‚ n‚e. ÷tufË{qn™t ntUftht-…zftht ðå[u ÷wft™t {tÚtu yu™tu {]‚ r…‚t …qðosY…u {tÚtu Q‚Þtuo n‚tu. „tuºts™tuyu ðuh ðtéÞwk n‚wk ytÚte …qðos™tu ytí{t ¾wþ ÚtE™u …qht „tuºt …h ytþeðtoŒ ðhËtð‚tu n‚tu. r™Œtuo»t {™w»Þ™u Ët{qrnf he‚u ¢qh‚tÚte {thðt™t ftÞoÚte ftuE™t {w¾ …h ø÷tr™ fu Œw:¾ ðh‚t‚wk ™ntu‚wk …ý …qÁk „tuºt ‚u™u ÄtŠ{f {ntuíËð {t™e {tý‚w n‚wk.

yt Ë{Þu ¾uzðt „t{™t ™tÚtt¼tE „{thu ‘htXtuhðth‚t’ „tðt™tu ythk¼ fÞtuo :

{tìxe {tht ™ hu …tìý ƒtì‚{tu, {tìxe {tht ™ hu …tìý...

yu ¼t„rýÞtk {tÞ hu ¼qzftu ytuEÞtu...ht...Íe...

÷tìÞtk™e ™rŒÞtu ™ hu …tìý {tìrxÞtu, ÷tuÞtk™e ™rŒÞtu ™ hu …tìý... yu hu

÷tìGÞtk™e ™rŒÞtu hu ¾¤qft {trhÞtk...ht...Íe...

Mðs™™wk ðuh ðéÞwk ntuðtÚte ŒtY …e™u WL{¥t ƒ™u÷tu …qhtu ÷tufË{wŒtÞ {qAu ‚tð Œu‚tu rðsÞtuL{tŒÚte Íq{e-Íq{e™u ™]íÞ fhðt ÷tøÞtu. yt xtýu Úttuzt Ë{Þ …nu÷tk ©tÔÞ fuËuxtu …h æðr™{wrÿ‚ fhu÷e ‘htXtuhðth‚t’™e …]c¼qr{ {tht r[¥t{tk M…ü ÚtE. …qht {ntftÔÞu ðuhr……tËt{tkÚte Y… ÄÞwO n‚wk ‚u™tu ÏÞt÷ ytÔÞtu.

Ët{qrnf ™]íÞ™t ƒ¤ðt™ Xuft ðå[u …qðos™u ¼tu„ [ztððt ƒu ƒfht nqht (þqht) Ët{u ÷tððt{tk ytÔÞt. ðÄ™wk «íÞût ƒ™‚wk á~Þ {tht {txu yËÌt n‚wk. nwk ¾eszt™e AtÞt{tkÚte Q¼tu ÚtE „Þtu. …kÚtu [t÷‚tk rð[the hÌttu, ‘‘ËkþtuÄf ‚hefu …hk…ht{tk Œ¾÷„ehe ‚tu ™ fhe þftÞ. …hk‚w ‚u{™e {w¾…hk…htytu{tk yuðe ftuE ðth‚tytu ‚tu yð~Þ nþu fu su{™t {k[™Úte Ët{qrnf ðuh ¼tð™t™e Äth ƒwêe fhe þftÞ !’’

‘„wshtk™tu yhu÷tu’ ft„¤ …h rŒðt¤e …nu÷tk Sðtftft™t fkX{tkÚte ykrf‚ fÞtuo n‚tu. yt …Ae yt s „tÞf …tËuÚte rŒðt¤e™t …ðo™t «¼t𠂤u htr„Þt™e Ën¼tr„‚t{tk ytìrzÞtu (©tÔÞ) fuËux …h æðr™{wrÿ‚ fÞtuo n‚tu.

½ýt rŒðËtuÚte yhu÷t™tk ÄtŠ{f [rhºttu ËtÚtu ‚ŒTY… ƒ™u÷tu „tÞf MðÞk [rhºt fuðe he‚u ƒ™e òÞ Au, ‚u™tu AuÕ÷tu «Ëk„ r[¥t{t yuðtu ™u yuðtu yfƒkÄAu. yhu÷t™t W¥thtÄo{tk Œuð™thtÞý™tu AuÕ÷tu «Ëk„ ytÔÞtu íÞthu {trn‚eŒt‚t Sðtftftyu {the …tËu …tk[ yuf ™tr¤Þuh {k„tÔÞtk n‚tk.

AuÕ÷t rŒðËu htºtu ytX ðt„u Sðtftft™e ytuËhe{tk Œuð™thtÞý™t yÄqht yhu÷t {txu ƒuXf ÞtuS. ƒeò rŒðËu Ëðthu Ët‚ ðt„ ËqÞo™t Q„‚tk rfhýtu{tk Œuð™thtÞý™tu ztu¤ehtý ¾uze ™t¾ðt™tu «Ëk„ …qhtu Útðt™e ËtÚtu s

„tÞf™t Œun{tk yuf ytrļtir‚f ytðuþ «„xâtu. ytswƒtsw ƒuXu÷t htr„Þtytuyu ntUftht-…zftht þY fÞto y™u {trn‚eŒt‚t™u Äqýðt™e ðu¤ Q…ze.

yt ËtÚtu s [rhºt ËtÚtu ‚uytu™wk yŒT¼w‚ ‚tŒtíBÞ ËÄtÞ y™u {wÏÞ

„tÞf òýu fu MðÞk Œuð™thtÞý ƒ™e „Þt. ‚uytu™e ËL{w¾ yuf …ÚÚth {qfe™u „E htºtu ÷tðu÷tk ™tr¤Þuh ðÄuhðt{tk ytÔÞtk. htr„Þt Œuð™u ft÷tðt÷t fhðt ÷tøÞt, “¾B{t {t÷ftk ™k, y{th ¼÷e fhÍu ŒuðSfwkðh ! y{u ‚tu yðhyuk ƒtu÷eyu ™k „ðhyuk ƒtu÷eyu, …tìý ‚wkË y{thtu ƒu÷w nU ! Útth ðu’ýwk ‚tu ‚¾÷wkÞ ‚tuhe nfeyu ™U !”

Sðtftft fu su yíÞthu Œuð™thtÞý ƒ™e „Þt n‚t, ytþeðo[™tu ƒtu÷‚t n‚t, “‚{u ƒ¥ttyu fUýt (½ýt)rŒ’ ne {thtu Ëuðt¼tð fhtu nU, Íìtk÷t ‚{th ƒ¥tt™wk ¾U{tfntuh ÚttnU ! ÷e÷e ðthe Vq÷nU !” …Ae {™u WÆuþe™u ƒtuÕÞt n‚t fu “ÚttÁkÞ htì{t-Ëtì{t ÚttnU !” yu rŒðËu ÷tøÞwk n‚wk fu nðu {™u ftu™t ytþeðtoŒ™e sYh n‚e ! yt …Ae ‚uytu Äe{u Äe{u Ët{tLÞ ƒ™e™u {™u fnuðt ÷tøÞt n‚t. “…„t, {™k Ítu„ (òu„-Þtu„) ÷tøÞtu ‚u {tht ƒt (ƒt…) Ít÷t f™ntu yt yhu÷tu ÷e¥ttu ™k {tht ¼tuxt (ŒtŒt) ðt÷t f™ntu {tht ƒtÞu ÷e¥ttu. ‚™k Ítu„ ÷t„tu ‚u yt‚htk ƒ¥ttk ðU¤tk-¾tŒhtk yztu¤e™k ¾uh (¾uzƒúñt) ntu ytðe™k {th f™ne yìtkýe ¾UËux (fuËux) {t …qhtu. {tht nhŒt (ÓŒÞ) {t ‚tu ðUý ÷¾t ƒth

Ëtì…ht …ht nU. ô ƒth yhu÷t Ítìýwk. ƒth {E™t „tô ™k ™tËwk yu‚Ák ƒ¥twk {th nhŒt{t nU. Íkø„e (®sŒ„e){t ƒth ƒtÞ÷eytu(…í™eytu)™tu ‚ýe (Äýe) Úttu ™k {th {q¤tu (½ýt) ËiÞt nU ™k ô {q¤tu f¤t Íìtkýwk …tìý {th ðzt Œefht htÞËkŒt ËðtÞ {the yuf …tìý f¤t {th ËiÞt ™U ne¾t. yìtkýt ‚tu ™tËt (™tåÞt) ™k „tÞt ðUýt Ë {he Ítðt™t nU. …tìý ‚™k …tE „ýwk ‚tu …tE ™k ‚h{ (Äh{)™tu ËiÞtu „ýwk ‚tu ËiÞtu, Útwk {th Ëtì…he ƒýtðýt™tu ™k ô yB{h ÚttE Ítðt™tu !” {U …ý ¼tðtðuþ{tk ytðe™u yt Ëh¤ ÓŒÞe™u ð[™ ytÃÞwk n‚wk, “yu {tuxt ytŒ{e ! ô Útthe Ëtì…he ™Ï¾t ƒ¾™e Ë…tðýt™tu Ë ! (nwk ‚{the [tu…ze ½ýe s ËwkŒh A…tððt™tu s !) …ý yt Ë{Þu yuðtu ÏÞt÷ ™ntu‚tu yuf {tuxt „úkÚt™e «rËrØ™e ytŠÚtf sðtƒŒthe {tht rþhu ytðe …zþu. yuf ð»to™e snu{‚ …Ae fuËuxTË …hÚte ‚iÞth fhu÷e nM‚«‚ ÷E™u Sðt¼tE …tËu fux÷tf þçŒtu™t yÚto …qAðt „Þtu íÞthu {U ‚uytu™t „tÞu÷t

yhu÷t™t ykþtu ðtk[e Ëk¼¤tÔÞt íÞthu ‚uytu ytùÞo y™u yt™kŒÚte yzÄt yzÄt ÚtE „Þt n‚t, y™u ‚uytu™u …tft …tÞu ¾t‚he ÚtE n‚e fu, nðu ‚tu ‚uytu™e Ëtu…ze Útþu s Útþu !

ÞÚttþÂõ‚-{r‚ «{týu ‚iÞth ÚtÞu÷e nM‚«‚ yu{.yuË. Þwr™. ðztuŒht™t «tåÞ rðãt{krŒh rð¼t„{tk {tuf÷e yt…e. …ý A {tË …Ae fux÷tf Ët[t-sqXt ðtkÄt-ð[ft ËtÚtu nM‚«‚ …tAe Vhe íÞthu …wM‚f«rËrØ™tu yt™kŒ {trn‚eŒt‚t™u yt…u÷t ð[™™t ™ir‚f ƒtus{tk VuhðtE „Þtu. …hk‚w …wM‚fY…{tk «ftþ™ fhðwk, ‚u ËkþtuÄ™ fh‚tk …ý fux÷wk rðfx Au ! y™w¼ð …ý {the yt Þtºtt™t {n¥ð™tk {wft{ suðwk Au.

1987{tk y{ŒtðtŒ™e hk„ƒnth ËkMÚtt ËtÚtu RÍhtÞ÷, £tLË, $ø÷Uz, ƒuÂÕsÞ{, M…u™ suðt Œuþtu™e Þwhtu…™e ËtkMf]r‚f Þtºttyu sðt™tu yðËh «t ÚtÞtu. ºtý yuf {tË …Ae MðŒuþ …tAt VÞto …Ae Sðtftft™ rðŒuþ™e ðt‚tu fhðt y™u rðŒuþ{tk ‚u{™t {txu ¾heŒu÷e [es-ðM‚wytu yt…ðt ƒnurzÞt Q…zâtu. Œwftr¤Þt ðnu¤t™t …qðo ‚hV™t rf™thu ‚uytu™tu {tuxtu Œefhtu htÞ[kŒ ½ô {txu™wk ¾u‚h ‚iÞth fh‚tu n‚tu. {™u òuE™u n¤ Q¼wk ht¾e™u {the …tËu ytÔÞtu. ‚uýu nu‚Úte {tht ðtkËu ntÚt Vuhð‚tk fÌtwk : “…„t¼tE yt‚ht rŒ’ fU „tu’ ‚tu ?” (“¼„t¼tE, ytx÷t rŒðË õÞtk „Þtu n‚tu ?”) {U fÌtwk, ‘‘…hŒuþ „tu’‚tu. ftftu Íeðtu nwk fhU ?” ‚u íÞtk s ƒuËe …zâtu. ‚u™e ËtÚtu nwk …ý ƒuXtu. ‚uýu fÌtwk, “‚wk Ítìý‚tu Ë ™nª ? ƒt ‚tu Ít‚tu htu !”

{U …qAâwk, “fU ?”

htÞ[kŒu fÌtwk, “W…h {÷ftk™t fUh !” (W…h {tr÷f™t ½uh !)

ƒk™u™t „¤u zq{tu ¼htE ytÔÞtu. …tk[ …tk[ ð»to ËwÄe r[¥t‚kºt{tk ¼tuòu, su¤w, Œuð™thtÞý suðtk ÄtŠ{f [rhºttu™e su{ýu {™u ËtkMf]r‚f Þtºtt fhtðe n‚e ‚uðt ðíË÷ r…‚t suðt Sðtftft™e y™uf M{]r‚ytu ytk¾tu{tk Q¼htðt ÷t„e.

MðMÚt ÚtÞt …Ae ßÞtk Sðtftft™e ‘n{tÄ’ (Ë{trÄ) h[ðt™e n‚e yu søÞtyu „Þt. ƒth-ƒth Ë¥ðþe÷ {ntftÔÞtu™tu Äýe ytsu Ähýe …h …tuZâtu n‚tu. yÚtto¼tð™t fthýu nwk ‚tu {tºt ºtý s æðr™{wrÿ‚ fhe þõÞtu n‚tu. {the ytk¾tu Vhe™u Q¼htE. ‚uytu™t ytí{t™u ©Øtksr÷ yt…ðt {txu {the …tËu ƒu …tk[ ytkËw rËðtÞ þwk n‚wk ? ‚uytu™e ƒu nÞt‚ rðÄðt …í™eytu nwsfeƒnu™ ™u ™tswheƒnu™ ‚Útt ‚uytu™tk Ëk‚t™tu™u ytïtË™™t ƒu þçŒtu ƒtu÷e …tAtu VÞtuo. ytsu 1993 ÷„¼„ ŒË ð»tuo yuf {trn‚eŒt‚t™u yt…u÷t …wM‚f «rËØ™t ð[™{tkÚte {wõ‚ ÚtÞtu Awk, ‚u™tu Ëk‚tu»t Au. Sðtftft yt A…tÞu÷wk …wM‚f òuE þõÞt ntu‚ ‚tu ‚uytu™t yt™kŒ™tu nwk …ý ¼t„eŒth ntu‚. nðu ‚uytu™t Ëk‚t™tu™t ntÚt{tk yt …wM‚f {qfeþ íÞthu ‚uyt …tu‚t™t {nt™ r…‚t™u M{hþu, ‚u™tu …ý yt™kŒ Au. …hk‚w …wM‚fY…u «ftþ™ fhðw ‚u ËkþtuÄ™ fh‚tk …ý fux÷wk rðfx Au ! yu y™w¼ð …ý {the yt Þtºtt™t {n¥ð™t {wft{ suðwk Au.

14. nhuf]»ý «uË™t ¼tUÞht{tk

ËkþtuÄ™™e ËtÚtu ËtÚtu ðt[™™t ðfhu÷t þtu¾™u ÷eÄu ßÞthu ðtk[ðt™tu nw{÷tu ytð‚tu íÞthu hrððthu fu ònuh hò™t rŒðËu y{ŒtðtŒ, „qsht‚ rðãt…eX™t „úkÚtt„th{tk s‚tu. hò™t rŒðËu …ý „úkÚtt÷Þ ¾wÕ÷wk hnu‚wk yu y{tht suðt ŒqhÚte ytð‚t ðtk[ðt™t yfhtkr‚Þt Sðtu {txu Ëw¾ n‚wk. hò™t rŒðËu …qhtu Ë{Þ …wM‚ftu y™u Ët{trÞftu VUŒe nw{÷tu ¾th‚tu y™u {tuze ht‚u ¾uzƒúñt …tAtu Vh‚tu. yuf rŒðË Ët{trÞftu òu‚tk ‘ðehztu’ {éÞtu; þwØ ÷tufËtrníÞ™wk Ët{trÞf. r[¥t …w÷rf‚ ÚtE QXâwk. Ët{„úe ðtk[e™u ÷tøÞwk fu ‘÷e÷t {turhÞt’ („turXÞt rð»tÞf «ýÞ-÷tuf„e‚tu™e nM‚«‚) y™u ‘Vq÷htk™e ÷tze’ (÷ø™„e‚tu™e nM‚«‚)™e ¼qr{ft ‚kºte RåAu ‚tu yt Ët{trÞf{tk …ý A…tðe þftÞ. {U Ëh™t{wk ÷¾e ÷eÄwk. Ëtu{ðthu ‘Vq÷htk™e ÷tze’™e ¼qr{ft ‘ð™™e ËkðuŒ™t™t

÷e÷t xnwft’ {tuf÷e yt…e. ð¤‚e x…t÷u ðehztu™t ‚kºte nhuLÿ «. ¼è™tu …ºt ytÔÞtu. ÷ÏÞwk n‚wk, “÷u¾ Ëthtu Au. [t÷w ykf{tk s A…tþu. ƒeòu ÷u¾ ÷¾e {tuf÷tu.” rþûtf ‚hefu™e ythk¼™e fthrfŒeo{tk ‘WŒt¥t rþûtý’{tk fux÷ef ðiÞÂõ‚f frð‚tytu A…tE n‚e. …ý yt ‚tu Ë{qn™t ƒtu÷t‚t þçŒtu n‚t. {tht ¾uzƒúñt™t ¼e÷ ytrŒðtËeytu™t Ë{qn™t ÓŒÞtuŒT„th yûthtu{tk …rhý{‚t òuðt-ðtk[ðt {™ yÄeÁk ƒLÞwk. yuf ËÂtn …Ëth ÚtE „Þwk …ý ‘ðehztu’ ytÔÞtu ™nª y™u ‚]»tt ‚] ÚtE ™nª.

ƒeò hrððthu „qsht‚ rðãt…eX™t „úkÚtt÷Þ{tk s‚tk …nu÷t yu™e Ët{u ytðu÷t {iËqh ftVu{tk [t …eðt „Þtu. ftVu{tk frð [e™w {tuŒe ƒu ŒtZeÄthe swðt™tu ËtÚtu ðt‚tu fh‚t ƒuXt n‚t. [e™w {tuŒe ßÞthu ËtƒhftkXt rsÕ÷t™e ‚÷tuŒ

ftì÷us{tk yæÞt…™ftÞo fh‚t n‚t íÞthu nwk rðãtÚteo ‚hefu ®nŒe ¼t»tt-ËtrníÞ™tu yÇÞtË fh‚tu n‚tu. {thtu ®nŒe ¼ýðt™tu ‚tË Atuze yu{™e „wsht‚e frð‚t™tu ‚tË ¼h‚tu yu rŒðËÚte {™u ytu¤¾u. {™u òuE™u yt™kŒ-ytùÞoÚte ƒtu÷e

QXât, “¼„ðt™ŒtË, ‚wk ynª õÞtkÚte ? yíÞthu õÞtk Au ?” ½ýt ðhËu {éÞt n‚t ytÚte {™u …ý yt™kŒ ÚtÞtu. Ët{u™e ƒuXf …h „tuXðt‚tk fÌtwk, “¾uzƒúñt, fu.xe. ntEMfq÷{tk rþûtf ‚hefu Ëuðt yt…wk Awk. rðãt…eX™t „úkÚtt÷Þ{tk ðtk[ðt ytÔÞtu Awk. Ët{u ƒuXu÷t ŒtZeðt¤t swðt™™t {w¾ …h fw‚qn÷ sLBÞwk. [e™w¼tE ƒtuÕÞt, “ftì÷us- ft¤™e su{ frð‚t ÷¾ðt™wk fuðwk [t÷u Au ?” “frð‚t ÷¾ðt™wk {tkze ðtéÞwk. yíÞthu ‚tu ytrŒðtËe ÷tufËtrníÞ™t ËkþtuÄ™{tk hË …zâtu Au.” {the Ët{u ƒuXu÷tu swðt™ ƒtuÕÞtu, “‚{u ‘ð™™e ËkðuŒ™t™t ÷e÷t xnwft’ ÷u¾ðt¤t ¼„ðt™ŒtË fu? nwk nhuLÿ ¼è !” ƒk™u yuf-ƒeò™u ™eh¾e™u nËe …zât y™u Q¼t ÚtE™u ƒk™uyu ntÚt r{÷tÔÞt. yuf ƒeò™u þtuÄðt yt‚wh ƒ™u÷t ƒk™u {iËqh ftVu{tk y[t™f {¤e „Þt n‚t. nhuLÿu [t {k„tðe. {U Útu÷t{tkÚte Vtuxtu„út^Ë ftZât. ytrŒðtËe ËkMf]r‚™t Vtuxtu„út^Ë f™w Þtu„eyu …tzât n‚t. Vtuxtu„út^Ë ntÚt{tk ÷E òu‚tk nhuLÿu ƒtsw{tk ƒuXu÷t Þwðt™™u fÌtwk, “hturn‚ òu, ‚tht s rðM‚th™t ytrŒðtËe ËkMf]r‚™t Vtuxtu„út^Ë.” yt …Ae …rh[Þ fhtð‚tu yt„¤ fnuðt ÷tøÞtu, “yt hturn‚¼tE, ðzt÷e™t ð‚™e Au. y{tht ðehztu™t r[ºtfth y™u Vtuxtu„útVh Au. yth.r[‚th™t ™t{u r[ºttu Œtuhu Au. ðehztu™tu þý„th Au !” yth. r[‚thu ntÚt r{÷tÔÞt, “ƒt…w, ‚{u ¾uzƒúñt™t y™u nwk ðzt÷e™tu. y{tht ytk„ýu ÚtE™u s sðwk …zu. ƒt…w, yt…ýe òuze ò{ðt™e !” nhuLÿ ƒtuÕÞtu, “hturn‚, yt ‘ƒt…w’ þçŒ Ëtiht»xÙ™tu õÞtkÚte ÷E ytÔÞt ?”

[thuÞ yufËtÚtu nËe …zât. [e™w¼tE fnu, “yt…ýu ‚tu W¥th y™u {æÞ „wsht‚™t. y™u y{u W¥th „wsht‚™t ‚tu ‘{tht Ët¤t’ðt¤t !” nhuLÿ ¼th ŒE™u ƒtuÕÞtu, “Ëtiht»xÙ™wk ‚tu ½ýwk ÚtÞwk. nðu ‚tu W¥th, {æÞ y™u Œrûtý „wsht‚™t ÷tufËtrníÞ™u ðehztu{tk «„x fhðwk Au.÷tuffkXu hnu÷wk ËtrníÞ „úkÚtMÚt fhðwk Au.” {U fÌtwk, “su{ su{ ðehztu W÷u[‚t sEþwk ‚u{ ‚u{ ÷tufðtrh™e Ëhðtýe Vqx‚e sþu!” {™u ðehztu™t Ëk…tŒ™ftÞo{tk ytsÚte òuztÞtu ntuô yuðtu yt™kŒ ÚtÞtu. [thuÞu ËtÚtu [t …eÄe. [e™w¼tE™u yLÞºt sðt™wk ntuE y{the …nu÷tk QXât. nwk nhuLÿ y™u hturn‚™tu ŒtuhðtÞu÷tu yu{™e …tA¤ …tA¤ sðt ÷tøÞtu. ftìBÃ÷uût™t ¼tUÞht{tk Q‚hðt ÷tøÞt. ftuE ƒtiØ M‚q…{tk «ðuþ‚tu ntuô yuðe y™w¼qr‚ ÚtE.

¼tUÞht{tk ™txârðŒT htsuLÿ ¼„‚™tu nhuf]»ý «uË [t÷u. htsuLÿ ¼„‚ ™txât[tÞo sþðk‚ Xtfh™t …èrþ»Þ. sþðk‚ Xtfh …Ae y{ŒtðtŒ{tk htsuLÿ ¼„‚u ™txf™e «ƒ¤ ytƒtunðt Q¼e fhu÷e y™u rþü ™txf™u Œþoftr¼{w¾÷tuftr¼{w¾ fhðt ËV¤ «Þí™tu fhu÷t. nhuLÿ nhuf]»ý «uË™tu r™Þt{f y™u ðehztu ynª A…tÞ. ðnu÷e Ëðthu ytýkŒÚte rxrV™ ÷E™u ytðu y™u {tuze ht‚u …tAtu Vhu. ËtÚtu ËtÚtu „qsht‚ rðãt…eX{tk rðãtðt[M…r‚ (…eyu[.ze.)™tu yÇÞtË [t÷u. yÇÞtË{tk ft„ ƒt…w rðþu ËkþtuÄ™ [t÷u. {tuzwk ÚttÞ ‚tu …qŠý{tƒnu™ yu™t {txu rxrV™ ÷E™u ytðu. …ý rxrV™ nhuLÿ yuf÷t™wk hnu ™nª. …qŠý{t nhuLÿ™e …í™e; yu™t Sð™™wk ysðt¤wk ! y{u …qŠý{t™u nhuLÿ™t Sð™™e …qŠý{t fneyu y™u …qŠý{t nhuLÿ™u ‘{thtu nrh !’ fnu. ytsu …qŠý{tƒnu™ rxrV™ ÷E™u ytÔÞtk n‚tk. ƒk™u ƒútñý …ý ¾ðztððt-r…ðztððt{tk WŒth{™t, yuf÷tk ¾tÞ ™nª. ðnU[e™ ¾tÞ. nwk, hturn‚, nhuLÿ y™u …qŠý{t ËtÚtu s{ðt ƒuXtk. s{‚tk s{‚tk {™u ¼e÷tu{tk «[r÷‚ „uxtuhe™e ðth‚t ÞtŒ ytðe. f…ht Œw»ft¤{tk yuf ™t™e y{Úte „uxtuhe (™t™wk Sðzwk) Ët‚ ¼tEytu(…qht fwxwkƒu)yu ðnU[e™u ¾tÄe n‚e y™u Sð‚t hÌtt n‚t. þnuh{tk hnu‚t yt {týËtu{tk …ý ÷tuf‚¤™t yt ðnU[e™u ¾tðt™t ËkMfthtu Ëtƒq‚ n‚t. yu™t ÷eÄu «Út{ rŒðËÚte s y{tht ËÏÞ™e …tfe „tkX ƒkÄtE „E su yts rŒ™ ËwÄe Aqxe ™Úte. nhuLÿu s{e™u ftuE ¾ò™t™e su{ {us{tkÚte ðehztu™t ykf ƒnth ftZât. yuf ykf({u-1982™tu ykf){tkÚte At…u÷tu {thtu ÷u¾ ftZe™u Ët{u ÄÞtuo. {tht rðM‚th™tk „e‚tuyu …nu÷e ðth yûthY… Äthý fÞwO n‚wk. «íÞuf yûth „t‚t y™u ™t[‚t ytrŒðtËe suðtu ÷tøÞtu. {tht {™™tu ÷e÷tu {turhÞtu ™t[e QXâtu. nhuLÿ™tu

yt¼th {t™e rî„wýe‚ ƒ™u÷t WíËtn™t ƒ¤u Útu÷t{tkÚte ‘Vq÷htk™e ÷tze’™e nM‚«‚ ƒnth ftZe. ‘÷e÷t {turhÞt™e nM‚«‚ A…tððt™t ‚tu ‘Ëkfr÷‚ ytrŒòr‚ rðftË Þtus™t’™t ðneðxŒth ©e …e.fu. ðt÷uhtyu y™wŒt™ Y…u 1500 Yr…Þt {ksqh fÞto n‚t’ …ý ‘Vq÷htk™e ÷tze’™u yt„t{e …„th ¾[eo™u

A…tððt™e RåAt ÔÞõ‚ fhe. nhuLÿ {the ytŠÚtf ÂMÚtr‚ …t{‚tu Úttuzef ûtýtu {the Ët{u òuE hÌttu y™u …Ae ƒtuÕÞtu, “…„th ¾[eo™u …Ae ¼qÏÞt hnuðwk Au ? fwxwkƒ™u …ý ¼qÏÞwk ht¾ðwk Au ? xu…hufzoh ‚{u ÷tðtu, fuËuxtu™t …iËt …ý ‚{tht, rVÕzðfo™wk ¾[o …ý ‚{u fhtu, nM‚«‚™t ft„¤ …ý ‚{u ¾heŒtu. …tAt …wM‚f A…tððt™t …iËtÞu ‚{thu ¾[oðt™t? Äq¤ÄtuÞt™wk ft{ ‚tu fÞwO. nðu ½h ƒt¤e™u ‚ehÚt ™ ÚttÞ. ftuE Ëuðt¼tðe ËkMÚtt þtuÄe ftZtu su ‚{thtk …wM‚ftu At…u. ™nª‚h ftuE Œt‚t™e ‚Ëðeh {qfe …wM‚f «rËØ fhtu yuðe {the ‚{™u ÔÞðntrhf Ë÷tn Au.” nhuLÿ™tk rðÄt™tuÚte ò‚™t …iËt ¾[eo™u …wM‚ftu A…tððt™tu yr¼r™ðuþ ytuËhðt ÷tøÞtu. yt {txu {tht yk„‚ ËkƒkÄe (ƒ™uðe) ftÂL‚÷t÷ …xu÷™u {éÞtu. ‚uytu òŒh S™{tk ËŠðË fh‚t n‚t. ‚uytuy r{ºt-ËkƒkÄe Ëe.Ëe.…xu÷™u {the ðt‚ „¤u W‚the. Ëe.Ëe.…xu÷u r…‚t [fw¼tE™e ‚Mðeh …wM‚f{tk A…tððt {txu 1500 Yr…Þt y™wŒt™Y…u ytÃÞt.

…e.fu.ðt÷uht y™u {tht ËkƒkÄeyu ËkÞwõ‚Y…u yt…u÷t 3000 Yr…Þt™t y™wŒt™™t ÷eÄu ƒeò hrððthu {tht …„™u …tk¾tu Vqxe. nhuf]»ý «uË{tk nhuLÿ™u {éÞtu. y™wŒt™ {éÞt™e ðt‚ fhe, ¾qx‚t …iËt MðÞk yt…ðt™e RåAt Œþtoðe. nhuLÿ ƒtuÕÞtu, “‚{thu þt™t ¾[oðt™t ? ºtý nòh{tk ƒu …wM‚ftu A…tððt™e ÔÞðMÚtt fÁk Awk.” yuýu ™rzÞtŒ rð™w¼tE …xu÷™u Vtu™ òuzâtu. rð™w¼tE yt Ë{Þu ‘÷tuf÷nhe’ Ët{trÞf [÷tð‚t n‚t. yu{™tu «uË n‚tu. Vtu™ …h nhuLÿu 3000 Yr…Þt{tk «íÞuf™e 1300 «‚tu «rËØ fhðt™t {tir¾f fhth fÞto. {thu ytð‚t hrððthu nM‚«‚tu ÷E™u ™rzÞtŒ …ntU[e sðt™wk …ý ™¬e fÞwO. rþü ËtrníÞ™t Mðt{e „tuðÄo™ht{ {tÄðht{ rºt…tXe™t ð‚™ ™rzÞtŒ{tk ytrŒðtËe {tir¾f ÷tuf„e‚tu™tk «Út{ ƒu …wM‚ftu At…ðt™wk ™¬e ÚtÞwk n‚wk. rð[th{tºtÚte yt™kŒ™tu htu{tk[ ÚtE ytÔÞtu. nhuf]»ý «uË™wk ¼tUÞÁk y™uf ð»ttuo ËwÄe {thu {txu ™t÷kŒt-‚ûtrþ÷tð÷¼e rðãt…eX ƒ™e „Þu÷wk. sþðk‚ þu¾zeðt¤t, ™huLÿ Œðu, nËw Þtr¿tf, þtÂL‚¼tE yt[tÞo, f™w¼tE ò™e, h{ý÷t÷ {nu‚t, r«ÞftL‚ …he¾, {wfwLŒ þtn, þkfh¼tE ‚zðe, huðtƒnu™ ‚zðe, r™hks™ htßÞ„wÁ, ƒ¤ðk‚ ò™e, ™tÚtt÷t÷ „turn÷, yu™.yu.Ôntuht, y{h®Ën [tiÄhe suðt ËtrníÞfthtu,

÷tufrðãtrðŒtu, ÷tufËtrníÞ ËkþtuÄftu, ¼s™ËtrníÞ™t W…tËftu, ðneðxe Ër[ðtu y™u htsfeÞ …wÁ»ttu™tu Ëk…fo-…rh[Þ y™u ËkƒkÄ yt ¼tUÞht{tk nhuLÿ, hturn‚ y™u ðehztu Útfe ƒkÄtÞu÷tu. Œh hrððthu „wsht‚ ¼h™t ÷tufrðãtrðŒtu yt ¼tUÞht{tk {¤‚t. nhuLÿ™e [t …e™u „wsht‚, Œuþ y™u Œwr™Þt™t ÷tufËtrníÞ™e ËðtO„e [[to fh‚t. ½ýeðth yt [[to ¿tt™™t «¼tðÚte W„ú Y… ÷u‚e y™u yt ¼tUÞÁk ¿tt™…eX ƒ™e s‚wk.

yt ¼tUÞht{tk s ¿tt™tso™ {txu yu{.rV÷. y™u …eyu[.ze.™e W…trÄ {txu™tk ƒes htu…tÞu÷tk.

nwk nhuLÿ ËtÚtu yt {txu „qsht‚ rðãt…eX{tk ÷tufrðãtrðŒT f™w¼tE ò™e y™u …whtðM‚wrðŒT h{ý¼tE {nu‚t™u {¤u÷tu y™u {tht „k‚ÔÞ (nu‚w) ËwÄe …ntU[u÷tu.

ynª „wsht‚ ËtrníÞ yftŒ{e™t {nt{tºt y™u ¼e÷ ËtrníÞ™t Ë{Úto ƒnw©w‚ rððu[f nËw Þtr¿tf {¤u÷t y™u ytSð™ ӌޙt M™un‚k‚w ƒkÄtÞu÷t. yu{™t Útfe rðïrðÏÞt‚ rðît™ nrhðÕ÷¼ ¼tÞtýe ËtÚtu ËkƒkÄ ƒkÄtÞu÷tu. ¼tÞtýe Ëtnuƒ Útfe furBƒús Þwr™ðŠËxe (Þw.fu.)™t ÷tufrðãtrðŒT su.ze. ÂM{Út ËtÚtu …rh[Þ ÚtÞu÷tu. yu{™wk …wM‚f ‘Äe yur…f ytìV …tƒwS’ y™u {tÁk …wM‚f ‘¼e÷ ÷tuf{ntftÔÞ: htXtuhðth‚t’™wk …hM…h ytŒt™-«Œt™ ÚtÞu÷wk y™u ‚u{™t y™u nËw Þtr¿tf™t ËðtO„e rððu[™ Útfe W¥th „wsht‚™t ð™tk[÷™wk ¼e÷ ytrŒðtËe {tir¾f ËtrníÞ Œuþ y™u Œwr™Þt{tk «Ëhu÷wk-…kftÞu÷wk. {thtk ythk¼™tk ƒk™u …wM‚ftu ‘÷e÷t {turhÞt’ y™u ‘Vq÷htk™e ÷tze’™tk {w¾…]c y™u ÷tuft…oý Ë{thtun™e yt{kºtý …rºtft nhuf]»ý «uË{tk yth.r[‚thu ‚iÞth fhu÷e. nhuLÿ y™u yth.r[‚th™t ËkÞtus™Úte ™huLÿ Œðu, f™w¼tE ò™e, r«ÞftL‚ …he¾, nËw Þtr¿tf, {ÄwËqŒ™ ÔÞtË, yþtuf n»to, {wfwLŒ þtn, yu™.yu. Ôntuht suðt ËtrníÞfthtu, ÷tufrðãtrðŒtu, ÷tuf„tÞftu, Ër[ðtu «Út{ ðth ¾uzƒúñt þuX fu.xe. ntEMfq÷™t ytk„ýu ytðu÷t. yu{™u ðÄtððt …qÁk ¾uzƒúñt yt™kŒ rnÕ÷tu¤u [zu÷wk y™u rðþt¤ ÷tufË{wŒtÞ ðå[u ƒk™u …wM‚ftu™tu ÷tuft…oý rðrÄ fhe {™u ytrŒðtËe ËkþtuÄf-÷u¾f ‚hefu «MÚttr…‚ fhu÷tu. yt «Ëk„u htsuLÿ ¼„‚™t ™txâð]LŒu ‘÷tuffÚtt-83’ ¼sðe ytrŒðtËeytu™e ytŠÚtf-Ët{trsf Ë{MÞtytuÚte ÷tufË{wŒtÞ™u ˼t™ fhu÷tu. nhuf]»ý «uË{tk y{u „wsht‚™t «Út{ ytrŒðtËe f÷t {ntuíËð™e Þtus™t ½zu÷e. nhuLÿ, nwk, hturn‚ y™u ÷tuf„tÞf {ÄwËqŒ™ ÔÞtË - y{u ytrŒðtËe

f÷tfthtu þtuÄðt Œtk‚tÚte ztk„-W¥thÚte …qðo-Œrûtý …ÚthtÞu÷t rðþt¤ ytrŒðtËe ¼q¼t„™e ËtkMf]r‚f Þtºtt fhu÷e. ytrŒðtËe ÷tufSð™™t «„tZ Ëk…fo{tk ytðe ËkMf]r‚-Ë{ts™wk yæÞÞ™ fhu÷wk. yth.r[‚thu (hturn‚ r{†e) ÷tufSð™™t Mfu[ Œtuhe, Vtuxtu„útVe fhu÷e. yt «Ëk„u ytrŒðtËe ÷tufSð™™u ft„¤ …h {q‚oY… yt…™th yth. r[‚th™e Ëqû{ f÷tárü™tk Œþo™ ÚtÞu÷tk. yt„¤ s‚tk „wsht‚ htßÞ™t {trn‚e¾t‚t îtht «rËØ ÚtÞu÷wk {tÁk …wM‚f ‘ytrŒðtËe ytu¤¾’ yt Mfu[ y™u Vtuxtu„út^ËÚte þý„thu÷wk y™u yth. r[‚thu „wsht‚™t «Út{ …kÂõ‚™t r[ºtfth y™u Vtuxtu„útVh ‚hefu ™t{™t {u¤ðu÷e. 1984{t ËkMfth fuLÿ …t÷ze{tk yuf {k[ …h „wsht‚™tk ƒËtu ytrŒðtËe f÷tfthtuyu …tu‚t™wk Ët{qrnf ytk‚rhf f÷t˥𠫌Šþ‚ fhe «Út{ f÷t{ntuíËð Qsðu÷tu. yt {ntuíËð{tk W¥th „wsht‚™t ¾uzƒúñt ‚t÷wft™t ºtý ÷tuf{ntftÔÞ „tÞftu Sðt¼tE „{th, ™tÚtt¼tE „{th y™u ™ðS ¾tkx ƒnw{t™ …t{u÷t y™u ‚u{™t fkX{tk hnu÷tk ºtý {ntftÔÞtu ‘„wshtk™tu yhu÷tu’, ‘¼thÚt’ y™u ‘htì{Ëe‚{t™e ðth‚t’ æðr™{wrÿ‚ fhðt™tu r™ýoÞ fhu÷tu. „wsht‚™t yt «Út{ ytrŒðtËe f÷t{ntuíËð{tk ¼tir‚f Ët{„úe îtht ytrŒðtËe ËkMf]r‚ «Œþo™, …rhËkðtŒ y™u ytrŒðtËe f÷t-ËtrníÞ™tu „úkÚt y{u–nhuLÿ ¼è, nwk, hturn‚ r{†e y™u sËðk‚ htð÷u Ëk…trŒ‚ fhu÷tu. yt s ¼tUÞht{tk Ëtiht»xÙ y™u W¥th „wsht‚™t ytrŒðtËe ÷tufËtrníÞ r™Œþo™ y™u …rhËkðtŒ™tu rºtrŒðËeÞ Ë{thtun Þtusðt™tu r™ýoÞ fhðt{tk ytðu÷tu. þuX fu.xe. ntEMfq÷, ¾uzƒúñt™t ytk„ýu yt[tÞ ƒt÷f]»ý òuþe™t ËnÞtu„Úte ft™S ¼wxt ƒthtux, {ÄwËqŒ™ ÔÞtË, ÁÿŒ¥t htýt suðt Ëtiht»xÙ™t y™u W¥th „wsht‚™t Sðt¼tE „{th, ™tÚtt¼tE „{th, ™ðS¼tE ¾tkx, Œuðt¼tE ¾tkx, nh{tkƒu™ ¾tkx suðt ÷tuffÚtt fÚtftu y™ ÷tuf„tÞftu Ën¼t„e ÚtÞu÷t. ƒnws™Ë{ts Ët{u «r‚…trŒ‚ fhðt{tk ytÔÞwk fu Võ‚ Ëtiht»xÙ …tËu s ™nª …ý W¥th „wsht‚ y™u ytrŒðtËeytu™u …ý …tu‚t™wk W¥t{ yt„ðwk ÷tufËtrníÞ Au y™u „wsht‚{tk õÞtkÞ ™nª yuðtk ¼e÷ ytrŒðtËeytu™tk „wshtk™tu yhu÷tu, htXtuhðth‚t, ¼thÚt, htì{Ëe‚{t™e ðth‚t suðtk {tir¾f {ntftÔÞtu Au. y™u ytsu ‚tu yu{™e ËtrnÂíÞf-ËtkMf]r‚f Ë¥ðþe÷‚t …th¾e™u ytìõËVtuzo

Þwr™ðŠËxe yk„úuS{tk y™wðtŒ fhe hne Au. yt W…htk‚ {tht îtht ¼e÷ {tir¾f ËtrníÞ™e „wsht‚e{tk yuf ‘yuLÚttu÷tìS’ ‚iÞth fhe Au. ‚u™tu £U[ y™wðtŒ {tìRs . hËeðt÷t fhe hÌtt Au. yt {ntftÔÞtu™e fux÷ef W¥t{ …tk¾zeytu(«Ëk„tu)™wk ztì. „ýuþ Œuðeyu yk„úuS{tk ¼t»ttk‚h fhe ‘PAINTED WORDS’ ™t{u ‘yuLÚttu÷tìS’ ‚iÞth fhe Au y™u rðï™e ™tUÄ…tºt Þwr™ðŠËxeytu{tk yÇÞtË™tu rð»tÞ ƒ™e Au. fuLÿeÞ ËtrníÞ yftŒ{e-rŒÕneyu ‘¼e÷tU ft ¼thÚt’ ztì. {]Œw÷t …trhf™tu rnLŒe y™wðtŒ «rËØ fÞtuo Au ‚tu ËíÞ [i‚LÞ ‚u{™e {t‚]¼t»tt {÷Þt÷{{tk ‚u™tu y™wðtŒ fhe hÌtt Au.

{tht ftÞo™e y„íÞ‚t …t{e sE ½h, ¾u‚h y™u Ë{ts™e sðtƒŒthe r™¼tð‚tk {the ËnÄ{o[trhýe ‚thtyu xu…hufzoh™t æðr™{tkÚte sL{‚t {tht Ë…tofth þçŒtu™tk 10,000 …]ctu™u Wfu÷e {thtk ƒÄtk …wM‚ftu™wk ËwkŒh yûthtu{tk nM‚«‚tu™wk Y… ytÃÞwk Au y™u {thtk Ëk‚t™tu – rs¿ttËt, ò„]r‚ y™u yr{‚u …tu‚t™t Sð™™tu {t„o MðÞk fkzthe {™u ‘ytÍtŒ …kAe’™e su{ ËkþtuÄ™„„™{tk {wõ‚ {™u rðnhðt ŒeÄtu Au. rðãt…eXtu y™u Þwr™ðŠËxeytu™t rðît™tu™u {¤‚e ËkþtuÄ™ „útLx suðe ytŠÚtf ËntÞ™e y…uûtt rð™t þkfh¼tE ‚zðe, huðtƒnu™ ‚zðe, sÞt™kŒ òuþe y™u {tht suðt ûtuºtftÞofh rðît™tu …tu‚t™tk ½h ƒt¤e™u ‚ehÚt fh‚t hÌtt y™u {hSðt ƒ™e ÷tufËt„h™tk {tU½tk {tu‚e Ë{ts Ët{u {qf‚t hÌtt, „tkX™wk „tu…e[kŒ ½Ëe ÷tufËtrníÞ™wk ûtuºt ËwðtrË‚ fh‚t hÌtt. ËtkMf]r‚f Þtºtt{tk Úttfe™u ‚hMÞt ÚtÞt íÞthu ðehztu WíËtn™wk s¤ ˪[‚tu hÌttu. „wsht‚™e «íÞuf òr‚™t Sð™[¢ y™u É‚w[¢ «{týu ytð‚t {tir¾f ËtrníÞ™u «„x fh‚tu ðehztu yzÄt ŒËft ËwÄe ‚kºte nhuLÿ ¼è™wk ytŠÚtf neh …e‚tu hÌttu. yt …Ae ‚íft÷e™ ÷tufËtrníÞ ËkþtuÄ™-Ëk…tŒ™™wk Ëe{tr[ö ƒ™e™u ËwftE „Þtu !

15. ÷tufËk…Œt™wk rðM‚hý

hk„ƒnth ËkMÚtt™t ™uò y™u htsuLÿ ¼„‚™e htnƒhe ™e[u 1984 {tk nwk, nhuLÿ, hturn‚ £tLË, $ø÷uLz y™u 1987{tk nwk, {nuLÿ Œerût‚ (þuX fu.xe. ntEMfq÷, ¾uzƒúñt™t rþûtf) y™u yLÞ r{ºttu ‚Útt ytrŒðtËe f÷tfthtu rðï÷tuf™]íÞ Ë{thtun{tk Ën¼t„e Útðt £tLË, RÍhtÞu÷, ƒuÂÕsÞ{, ntì÷uLz (™uÄh÷uLz), M…u™, òìzo™, [uftuM÷tuðurfÞt ð„uhu Þwhtu…™t Œuþtu™e ËtkMf]r‚f Þtºttyu

™ef¤u÷t. rðï™t hk„{k[ …h „wsht‚ y™u yu{tk …ý ytrŒðtËe ËkMf]r‚ y™u ÷tuf™]íÞtu™e rðþu»t‚tytu «ŒŠþ‚ fhe ƒu ðth Ëðtuoå[ MÚtt™ «t fhu÷wk. yt Ë{Þu {™u fux÷tf ÓŒÞM…þeo y™w¼ðtu ÚtÞu÷t :

fux÷tÞu rŒðËtuÚte ŒuþðtËeytu™u ƒúuz [„¤‚t òuE™u Œw:¾e ÚtÞu÷wk yòÛÞwk ¼th‚eÞ fwxwkƒ RÍhtÞu÷™t ¼q{æÞ Ë{wÿrf™thu ytðu÷t ™‚tr™Þt þnuh™e r«LËuË ntìx÷™tk Mðt„‚fût{tk ™t{ sýtÔÞt rð™t {qfe s‚wk „wsht‚e ¾týwk.

£tLË™t Ã÷tuÍðux „t{{tk MðŒuþ™e ÞtŒ{tk Mðs™tu™e su{ „wsht‚eytu™t „¤u ð¤„e …tuf {qfe hz‚tu 11 ð»toÚte Þwhtu…{tk ðË‚tu ÷wrÄÞtýt™tu þe¾ òu„th®Ë½ y™u ¼tðtðuþ{tk ytðe ŒuþðtËeytu {txu ¾tu÷e Œu‚tu ztì÷h™e r‚òuhe; A‚tk ztì÷h™e {tÞt{tk ™ VËt‚t „wsht‚eytu.

ƒuÂÕsÞ{™t yuLxÙtu…™ þnuh™t neht ƒòh{tk {t‚]¼t»tt „wsht‚e ƒtu÷ðt y™u „wsht‚e ¼tus™ s{tze yt™kŒ ÷qkxðt ÄkÄtu ƒkÄ fhe nòhtu™wk ™wfËt™ ðuX‚tu …t÷™…wh™tu si™ ðtrýÞtu rŒ÷e… {nu‚t.

$ø÷uLz{tk ¼th‚eÞ ËkMf]r‚ y™u …rù{™e ËkMf]r‚™tk Sð™{qÕÞtu ðå[u rîÄt„úM‚ ÚtE …tu‚t™e Þwðt…uZe ËtÚtu Þt‚™t ¼tu„ð‚e {hðt™t ðtkfu Sð‚e …tiZ ¼th‚eÞ …uZe.

ƒuÂÕsÞ{™t ƒúËuÕË þnuh{tk yuf …trfM‚t™e ½ýt nu‚Úte ¾ðztð‚tu Ë{tuËt.

ƒuÂÕsÞ{™t {u¾ur÷™ þnuh{tk ƒu yòÛÞt „wsht‚e {nu{t™tu™t ¼htuËu …tu‚t™e Þwðt™ …í™e zur™Þ÷™u {qfe™u ËÂtn {txu yti»tÄ ËkþtuÄ™ {txu Mðez™ s‚tu ztì. £tÂLËË.

ƒuÂÕsÞ{™t yuLxÙtu…™ þnuh{tk 4000 rf÷tu{exh Œtuze™u fìLËh™t ŒŒeoytu™e Ëthðth {txu …iËt yufXt fh‚tu h{‚ðeh. fLÞt-rðŒtÞ™e su{ ¼th‚eÞtu™u ð¤tð‚tk ƒuÂÕsÞ{ðtËeytu.

Œuþ, …hk…ht, {t‚]¼t»tt, y™u Ä{o™u ytí{t™e su{ [tne™ ‚w{w÷ …wÁ»ttÚto ytŒhe hý™u ™kŒ™ð™{tk ƒŒ÷‚t RÍhtÞu÷ðtËeytu.

ntì÷uLz{tk …týe{tk ðËu÷t yuBMxzo{ þnuh™t rËxe-Ëk„únt÷Þ{tk ðt™ „tu„™t ©uc r[ºt‘Ë™V÷tðh’™tk Œþo™ y™u {t„oŒþof™t {w¾ Ëtk¼¤u÷e r[ºtfth™t Sð™™e fÁý fÚtt.

$ø÷uLz{tk rƒúrxþ-Ëk„únt÷Þ{tk ¼th‚™t ftune™qh neht™t Œþo™, {uhe

xwËtk™t ¼tUÞ‚r¤Þt™t Ëk„únt÷Þ{tk {eý™e Sðk‚ «r‚{tytu, Þkºttu îtht

Œþtoððt{tk ytð‚tk ƒeò rðïÞwØ™tk fÁý á~Þtu y™u Ët{trsf rð½x™.

$ø÷uLz{tk yuð™ ™Œe …h ytðu÷t þuõËr…Þh™t „t{-½h™e Þtºtt, ònuh ƒ„e[t{tk ‚u™tk ™txftu™tk y{h-[rhºttu™e «r‚{tytu, „t{™t rÚtÞuxh{tk ƒthu {tË ¼sðt‚tk ‚u™tk ™txftu.

rþÕ…™„he, …urhË™t ÷wðúu Ëk„únt÷Þ{tk r÷Þtu™tŒtuo-Œ-rðL[e™e y{hf]r‚ ‘{tu™t÷eËt’™t ðýQfÕÞt ntMÞ™tk Œþo™.

…urhË™t htrºt ‘÷eztu þtu’{tk yíÞtÄwr™f W…fhýtu™e fht{‚Úte hk„{k[ …h Vtx‚t ßðt¤t{w¾e, ßðt¤t{w¾e{tkÚte rðrðÄhk„e …‚kr„Þt™e su{ «„x‚e Y…ËwkŒheytu, ‚u{™tk {tŒf ™]íÞtu, QA¤‚tu Ë{wÿ y™u Ë{wÿ{tkÚte Q„‚e ÷t÷÷e÷e-…e¤e {åAfLÞtytu, Rrs™t r…htr{ztu{tkÚte ƒnth ytð‚t {Œntuþ þnu™þtn y™u Ët{út¿te, hý«Œuþ{tk Vh‚t Ÿx y™u …ntztu …hÚte …Aztx ¾t‚t s¤ÄtuÄ y™u f÷f÷ r™™tŒu ðnu‚tk Íhýtk. yk‚u {tÞtðe $ÿò¤ ËSo™u Ë{t Út‚tu ‘÷eztu þtu’. rðï÷tuf™]íÞ-Ë{thtun{tk Œuþ-…hŒuþ, Ä{o, òr‚, ®÷„, ft¤t-„tuht ð„uhu™tu ¼uŒ ¼q÷e, ™]íÞ-„e‚-Ëk„e‚{Þ ƒ™e, ¼tðtí{f yiõÞ ËtÄe, ‘rðï yuf fwxwkƒ’™tk Œþo™ fhtð‚t y™uf Œuþ™t ÷tuff÷tfthtu. rðï÷tuf™]íÞ-Ë{thtun{tk «Út{ MÚtt™ «t fhe „¤u Ëwðýo[kÿf ÷xftðe rðsÞ™t n»ttuoL{tŒ{tk ntuþ „w{tð‚t „wsht‚eytu.

yurV÷ xtðh …h [ze, ™u…tur÷Þ™™t rðsÞ-îth Ët{u Q¼tu hne, Ztu÷- ™]íÞ fhe Þwhtu…{tk rðsÞ-Mðhtu hu÷tð‚tu ¾uzƒúñt ‚t÷wft™t …kÚtt÷ „t{™tu ytrŒðtËe ™ðS ¾tkx.

ytsu yt ƒtðeË ð»to …Ae r[¥t{tk Þwhtu…™e y™uf M{]r‚ytu ò„u Au y™u Þwhtu…-Þtºtt™wk Mð‚kºt …wM‚f ytfth Ähðt {Úte hÌtwk Au …ý yk‚u ‚tu ‘nrh fhu Ëtu ntuE...’

16. M™un‚k‚w

{tir¾f ËtrníÞ ËkþtuÄ™™tk ythk¼™tk ð»ttuo{tk ¾uzðt „t{{tk ‘htXtuhðth‚t’ …Ae ‘¼thÚt’ æðr™{wrÿ‚ fh‚tu n‚tu. htXtuhðth‚t …qhe Út‚tk s {™u Ë{òÞwk fu ™tÚtt¼tE „{th {tir¾f ÷tuf…hk…ht™t Ë{Úto ðtnf-„tÞf Au. ftft™tu Œefhtu ÷¾tu „{th, Ët¤tu ¼e¾tu ‚ht¤ y™u ÷nurzÞt „t{™tu „wshtu

„{th yu{™t Ën¼t„e htr„Þt-ƒtrýÞt n‚t. yuf s ð»to{tk y{the htsMÚtt™ y™u „wsht‚™tk ytrŒðtËe „t{tu™e ËtkMf]r‚f ËkþtuÄ™Þtºtt™e Ëns he‚u yuf {kz¤e ƒ™e „E y™u rŒ™-«r‚-rŒ™ ӌޙt M™un‚k‚w {sƒq‚ ƒ™‚t „Þt. Ë{Þ …Ëth Út‚tk …kÚtt÷, …tk[{nwzt, ®n„rxÞt, {t÷ðtË, ™ðt {tuxt ð„uhu „t{tu™t ËÇÞtu W{uht‚t „Þt y™u {kz¤ rðM‚h‚wk [tÕÞwk. ËÂtn™wk ¾u‚eft{ …qÁk fhe, ftuE „t{™e ËtkMf]r‚f Þtºtt ™¬e fhe, þr™ðth ytð‚tk s yt‚wh‚tÚte {the «‚eûtt fh‚t. {U ‚u{™t Ëw¾Œ ËnðtË{tk W¥th „wsht‚™t ƒ™tËftkXt rsÕ÷t™tk Ëýt÷e, {[ftuzt, Ät{ýðtË, Œ÷…wht; ËtƒhftkXt rsÕ÷t™tk ¾uzðt, ƒnurzÞt, ƒtuhze, ¼qr‚Þt, Œkºtt÷, „wý¼tk¾he, ftuxzt; htsMÚtt™™t WŒÞ…wh rsÕ÷t™tk ðtkËu÷t, {uze, ƒqrhÞt, nhthts…h, {t{uh suðtk y™uf „t{tu™e ËtkMf]r‚f …ŒÞtºtt fhe Au y™u ð»to™t É‚w[¢ «{týu ytð‚tk ntu¤e, rŒðt¤e, ƒ¤uð, „tuh suðtk Ët{trsf-ÄtŠ{f …ðtuo {tÛÞtk Au. Äq¤t™t Xtftuh™tu {nt{t„eo …tx suðtk [tuϾtk ÄtŠ{f y™wct™tu, ftìƒrhÞt Xtftuh™e ftu¤e, ð‚tk{ýtk suðtk {u÷tk y™wct™tu y™u n¾tZtu¤ (þk¾tZtu¤), Ë{trÄ …qsðe, nqhtu {tkzðtu, ™t™e LÞt‚, {tuxe LÞt‚ suðe {hýtu¥th rðrÄytu{tk Ën¼t„e ÚtÞtu Awk. r[ºt-rðr[ºt™t {u¤t, htð¤e ½uh™t {u¤t, „tuh™t {u¤t suðt «tŒurþf {u¤t {ntÕÞt Au. «r‚fq¤ Ëkòu„tu™u ÷eÄu ÷ø™ fu {hý suðt Ët{trsf «Ëk„u Ën¼t„e ™ ÚtE þõÞtu ntuô

‚tu yŒfuht M™un Útfe ‚u{™t htu»t y™u W…t÷k¼™tu ¼tu„ …ý ƒLÞtu Awk. É‚w[¢™t …ðo-«Ëk„tu «{týu {U ‚u{™tk ¼e‚h ¾tuÕÞtk Au, y™u ht{Ëe‚t, …tk[…tkzð, Ër‚Þtu [kŒ™, Ër‚Þtu ¾t‚w, fuþh{t‚t, Y…thtýe, ‚tu¤ehtýe, ™ð÷t¾ Œuðeytu ytrŒ [rhºttu™tk r[¥t{tk Œþo™ fhe ÄLÞ ƒLÞtu Awk.

‚qxf-‚qxf yuf nòh rf÷tu{exh™e …ŒÞtºtt fhe™u {týuf™tÚt, ‚wkƒhts, ™t¤uhtu, Ëtu™„htu, {uh-Ëu{uh, fqfztu suðtk MÚttr™f ™t{tu Ähtð‚t …ntztu™e ‚¤uxeytu y™u Ëtƒh{‚e, ËuE, ytf¤, rðf¤, Œwft¤e, ftuËkƒe, ¼e{tûte suðe ™Œeytu™e ¼u¾ztu ¾qkŒe {U ‚u{™t ËnÞtu„Úte yËkÏÞ …t»ttý ytuòhtu, „wVt r[ºttu ‚Útt y~{Ë{trÄytu þtuÄe …tk[ nòhÚte ythk¼e rË¥tuh nòh ð»to …qðoft÷e™ «t„ir‚ntrËf ËkMf]r‚ytu™wk ËkþtuÄ™ fhe, ytrŒ{t™ð y™u ytrŒðtËe™tu ËkƒkÄ ‚…tMÞtu Au y™u ‘¾uzƒúñt ‚t÷wft™e «t„ir‚ntrËf ËkMf]r‚ytu’ …wM‚f ÷ÏÞwk Au.

É‚w[¢ «{týu {¤‚tk xe{Á, òkƒw, fh{Œtk, ƒtuh, ftfze, {ftE™t ztuzt, [ýt™tu ytu¤tu, ½ô™tu …tUf Œuðht™u [ztðe™u {™ ½ýt M™unÚte ¾ðztÔÞtk Au ‚tu {U …ý ‚u fu ‚u{™wk Mðs™ ƒe{th …zu ‚tu ¾uzƒúñt, Ezh, ®n{‚™„h, fu y{ŒtðtŒ™e ntìÂM…x÷{tk ÷tðe Œðt fhtðztðe Au y™u ntìx÷-÷tìs™e yð™ðe ðt™„eytu s{tze ‚u{™t {w¾ …h ÔÞt…‚tu Ëk‚tu»t ÷qkxâtu Au.

ƒ¤uð™t rŒðËu ™tÚtt¼tE™e †e Ëtkf¤eƒnu™u ht¾ze ƒtkÄe {™u Ä{o™tu ¼tE ƒ™tÔÞtu Au, y™u Ët{trsf ƒkÄ™{tk ƒtkÄe …tuþu …tuþu ¼r„™e «u{ …tÞtu Au.

ð™™e yt ËtkMf]r‚f ÷tufËk…Œt yLÞ Ë{ts …ý òýu, {týu, …h¾u y™u «Ëhu {txu ‚u{™t ËnÞtu„Úte y{ŒtðtŒ, ðztuŒht, htsftux suðtk „wsht‚™tk þnuhtu; WŒÞ…wh, {wkƒE, rŒÕne suðtk Œuþ™tk þnuhtu; y™u ÷kz™, …urhË, zeÍtk, ‚u÷ yrðð suðtk rðï™tk «{w¾ þnuhtu{tk ËtkMf]r‚f ftÞo¢{tu y™u …rhËkðtŒtu ÞtuS rðrðÄ M‚h™t ÷tufË{wŒtÞ™u ½u÷tu fÞtuo Au.

17. {tir¾f Ëk…Œt™wk Ÿ[wk rþ¾h

y{tÁk {kz¤ ¾uhtus …tËu™t h[tk„tuŒ „t{{tk Œuðht™t ht‚es„t{tk Ën¼t„e Útðt sE hÌtwk n‚wk. {t÷ðtË …ntUåÞt íÞthu ht‚ ÚtE n‚e y™u ¼tu…t ˤ„‚tk ‚t…ýtk{tk ftuþÚte ¾tuŒe, ntÚt ™t¾e ŒuðŒuðe™t …ÚÚth™t …q‚¤t ftZðt™e

rðrÄ fh‚t n‚t.

¼tus™ …Ae …qÁk „t{ Œuðht™t {krŒhu yufXwk ÚtÞwk n‚wk. ™tÚtt¼tE „{th, „wsht¼tE „{th y™u ðò¼tE „{th ÷tufË{wŒtÞ{tk ¼¤e „Þt y™u y÷„ y÷„ {kz¤eytu h[e ‚kƒqh …h Œuðht™tk ¼s™tu „tðt ÷tøÞt. ÷tufË{wŒtÞ ¼s™™t Zt¤ …h Œun™t rðþu»t ÷ÞrnÕ÷tu¤ ËtÚtu ™t[ðt ÷tøÞtu. {krŒh™e ƒnth yt¾wk „t{ Œuðht™tk „e‚tu „t‚wk rÚthfðt ÷tøÞwk.

{nt {tË{tk htsMÚtt™™t {tu÷tu÷t „t{{tkÚte Œuðht™t ¼tu…t „wýftu („ý…r‚), Œuðht™tu Xtftuh, ðtËwrf™t„, yƒtð (ykƒt), ft¤fe RíÞtrŒ {]ý{qŠ‚ytu …ŒÞtºtt fhe™u ÷E ytÔÞt n‚t. {nt {tË™t AuÕ÷t þr™ðth™tu ht‚es„tu (ò„hý) n‚tu. …qhe ht‚ ¼s™tu y™u Œuð-Œuðe™t ™]íÞ„e‚tu™tu Œtuh [t÷‚tu hÌttu. hrððthu ƒútñ{wnq‚o{tk {qŠ‚ytu MÚtt…‚t ¼tu…t™t {tÚtu r¼Òt-r¼Òt Œuð-Œuðe Q‚ÞtO. Ít÷h y™u þk¾½tu»t ðå[u ÷tufË{wŒtÞ™t ntuftxt-…zftht þY ÚtÞt y™u Äqý‚t ¼tu…t …eX …h ¼thu Ëtkf¤tu ͪf‚t {qŠ‚ytu MÚtt…ðt ÷tøÞt. «r‚rc‚ Œuð-Œuðeytu ËL{w¾ …qht „t{™tk {t™ðe, ð™M…r‚ y™u «týes„‚™e Ëw¾tfthe {t„ðt ÷tøÞt. ‚u{™t Ëtkr™æÞ{tk ƒuXu÷tu nwk rð[thðt ÷tøÞtu fu y{u ‚tu {krŒh{tk sEyu Aeyu íÞthu Œuð ËL{w¾ ÔÞÂõ‚„‚ Ëw¾™e s ft{™t fheyu Aeyu. Ëti™e {k„÷ft{™t™tu ‚tu ÏÞt÷ …ý ytð‚tu ™Úte. ynª ‚tu ¼tu…t ƒtu÷e hÌtt n‚t, “Útwk …tðtuh-…hƒ‚{tk ðtìÞ; yìtkýe {qh‚{t ðtìÞ; …tìý ƒ¥ttk™e …÷e fhÍu …„ðtì™ !” (“‚wk …ÚÚth-…ðo‚{tk ntuÞ; yt {qŠ‚ytu{tk ntuÞ; …ý ƒÄtk™wk ¼÷wk fhsu ¼„ðt™ !”)

‘{qh‚’ MÚtt…™t …Ae [qh{t™wk Ët{qrnf ¼tus™ n‚wk. [qh{wk ƒ™tððt™e rðrÄ „t{ Ë{M‚ [t÷‚e hne y™u «ËtŒY…u xtì…ht™e þu»t ÷E™u y{u ÷tufË{wŒtÞÚte y÷„ ÚtÞt.

{æÞtöu y{u „wsht‚ y™u htsMÚtt™™e ËhnŒ …h ytðu÷t ‚wkƒhts™t …ntz™e ‚¤uxe …tËuÚte …Ëth ÚtE hÌtt n‚t. {týuf™tÚt yu{™tu [tuϾtu Œuð ßÞthu ‚wkƒhts {u÷tu Œuð. {týuf™tÚt {t™ðtu™tu Œuð ‚t ‚wkƒhts {t™ð W…htk‚ …t÷‚w «týeytu™tu …ý Œuð. „tÞ-¼Uþ fu ƒfhe ƒe{th …zu, ŒqÄ ™t Œu, rððtÞ ™nª fu „tºt Atkzu ‚tu ‚wkƒhts™e {tLÞ‚t {t™ðt{tk ytðu. Ëtòk ÚtÞu ŒqÄ{tk htkÄu÷t [tu¾t (¾eh) fu ƒfht™tu ¼tu„ [ztðe ƒtÄt …qhe fhðt{tk ytðu. y{™u ‘‚wkƒhts ƒtðËe’ (÷tðS)™tk Œþo™ fhðt™e yr¼÷t»tt ò„e. ðËk‚ ƒuXe n‚e y™u …ntz …÷tþ-…w»…tu(fuËqztk)Úte «s¤e QXâtu n‚tu. „q„¤™tk

ð]ûttu …h „wkŒh Vqxâtu n‚tu y™u …qhtu …ntz {nufe QXâtu n‚tu. ËeÄt [Ztý™tu rðfx {t„o …Ëth fhe rþ¾h …h …ntU[‚tk s ™uºttu ytùÞoÚte rðMVtrh‚ ÚtE „Þtk. yËkÏÞ ËVuŒ æðòytu y™u nòhtu {txe™t ½tuzt ðå[u Q¼t …ÚÚthtuY…e ‚wkƒhts rþ¾h™t {tÚtu rðhtßÞt n‚t.

ËeÄt [Ztý™t fthýu {tuZt{tk ïtË {t‚tu ™ntu‚tu. „q„¤™t ð]ût ‚¤u ‚wkƒhts™t Ëtkr™æÞ{tk ƒuËe …zât. ¼tu„ [ztÔÞt™t ÷eÄu y™uf «týeytu™t ÁrÄhÚte MÚtt™f™e ¼qr{ ft¤e …ze „E n‚e y™u ËqÞo«ftþ{tk [{f‚e n‚e. ¼e¾tu ‚ht¤ ƒtuÕÞtu, “su‚ht (sux÷t) ftuht (½tuzt) nU yu‚htk (yux÷tk) {tì™ðeytu™wk ftì{ Útô nU. ‚wkƒhtÍ ƒtðËe Íeð‚tu Œuð nU.’’

÷¾tyu M…ü‚t fhe, ‚wkƒhtÍ ytì{ ‚tu …th½e „tu‚h™tu Œuð nU …tìý ntËtu Œuð nU yu‚ý (yux÷u) htÍuÚttk™ ™k „wÍht‚™t …qht …xt™tk {tì™ðe ytìýt Œuð™ {tì™U.”

{U ™tÚtt¼tE™u ‚kƒqh …h ‚wkƒhts™tk ¼s™ „tðt™wk fÌtwk. ™tÚtt¼tE {tÁk y¿tt™ ònuh fh‚t ƒtuÕÞt, “‚wkƒhtÍ™tk ‚tu ‚kƒqht …h …Í™ ™U ƒtu÷tkÞ. …tìý „e‚tu „ðtìÞ.”

{U yuf árü ‚wkƒhts™t ½tuzt …h ‚tu yuf ™sh {kz¤e …h ™t¾e. ËkÏÞt‚e‚ ½tuzt™e su{ yu{™t ÓŒÞ{tk yËkÏÞ „e‚tu™tk Íhýtk ðnu‚tk n‚tk. {™u ™tÚtt¼tE ‚wkƒhts™t …ntz suðt ÷tøÞt. [tu{tËt{tk Vqx‚tk yËkÏÞ Íhýtk™e su{ ™tÚtt¼tE™t r[¥t{tk „e‚™tk-¼s™™tk y™uf Íhýtk …ðo-«Ëk„ «{týu Vqx‚tk n‚tk y™u y™uf „e‚-ðth‚t {¤e-¼¤e ‚u{™wk ÓŒÞ ¼s™ðth‚t™t {ntËt„h{tk …rhý{‚wk n‚wk. É‚w «{týu ‚u{™t ÓŒÞËt„h{tkÚte ¼thÚt, htì{ Ëe‚{t, nt÷Œu ntu¤k„e, Ër‚Þtu ¾t‚w, Ër‚Þtu [kŒ™, htXtuhðth‚t suðtk {tU½tk {tu‚e þçŒtu îtht Y… Äh‚tk n‚tk. yt {tU½tk {tu‚e „wsht‚u y™u Œuþu …tu‚t™e ¼t»tt{tk sux÷tk …hÏÞtk yux÷tk ¾htk …ý ytìõËVzo Þwr™ðŠËxeyu htXtuhðth‚t, htì{Ëe‚{t™e ðth‚t y™u ¼thÚt™u ƒhtƒh …thÏÞtk y™u ytk‚hht»xÙeÞ ¼t»tt yk„úuS{tk y™u {tuRs . hËeðt÷tyu £U[ ¼t»tt{tk y™wðtŒ fhðt™e ™u{ ÷eÄe. ðtnf-„tÞf™e ytk‚rhf ÷tufËk…Œt™tu ykŒts ÷„tð‚tu nwk Q¼tu ÚtE™u «f]r‚™tu ði¼ð r™nt¤ðt ÷tøÞtu. W¥th-Eþt™ ‚hV htsMÚtt™{tk rðM‚hu÷t yhðÕ÷e …ntz™e yuf …Ae yuf W¥twk„ rþ¾htð÷eytu™tk Œþo™ Út‚tk n‚tk ‚tu Œrûtý ‚hV „wsht‚{tk Vu÷tÞu÷tk rþ¾htu™tk Œþo™ Út‚tk n‚tk. ƒk™u htßÞtu™e

{tir¾f Ëk…Œt™wk Ÿ[wk rþ¾h85

ËhnŒ ðå[u Œuþ y™u Œwr™Þt™tu {tir¾f Ëk…Œt™tu yuf Ë{Úto ðtnf-„tÞf ËtiÚte

Ÿ[wk rþ¾h ƒ™e ƒuXtu n‚tu. {™u ‚wkƒhts™tk Œþo™Úte …ý yŒfuhtu yt™kŒ ‚u™t ¼e‚h{tk rðhtsu÷ {tir¾f ði¼ð™t Œþo™Úte Út‚tu n‚tu.

yzÄtu ŒËftu ™tÚtt¼tE™t fkX{tk hnu÷e ÷tufËk…Œt æðr™{wrÿ‚ fhðt

¾uzðt „t{™e Þtºtt fhu÷e. yt Ë{Þu ÏÞt÷ ytðu÷tu fu ðtnf™wk …hk…ht ËtÚtu™wk ËtÞwßÞ Võ‚ Ët{trsf-ÄtŠ{f fÚtt™tk …tºttu fu [rhºt ËtÚtu s ntuÞ Au yuðwk ™Úte, ‚u™tk …hk…rh‚ Ëk„e‚™tk ËtÄ™tu ËtÚtu …ý ntuÞ Au. yt ƒtƒ‚™tu ÏÞt÷ ™tÚtt¼tE „{th …tËuÚte ‘¼e÷tu™wk ¼thÚt’ æðr™{wrÿ‚ fh‚tu n‚tu íÞthu ytðu÷tu :

¼tŒhðt {tË™e yuf Z¤‚e Ëtksu y{u ƒk™u ‚uytu™t ytk„ýu ytðu÷t ÷e{zt ™e[u ƒuXt n‚t. ‚kƒqh™u ykf{tk ht¾e ytí{t ËtÚt ËkÄt™ fh‚t ™tÚtt¼tE™u {thtÚte y½rx‚ «&™ …wAtE „Þtu : “™tÚtt¼tE, yt ‚kƒqht {™u yt…þtu ?”

rðûtu… ÚtðtÚte Ë{trÄ ‚qxe ntuÞ ‚u{ ‚uytuyu ytk¾tu W½tze. ytk¾tu{tk htu»t™e ytAe xþhtu Vu÷tE. Úttuzef ûtýtu{tk …tAt ËtiBÞ ƒ™e „Þt. ½qkxtÞu÷e ytÿo‚t ËtÚtu ‚uytu™t yk‚h{tkÚte WŒT„thtu Ëhðt ÷tøÞt. “…tE, ytìýtu ‚ƒqhtu ‚tu {th ƒt nU! (¼tE, yt ‚kƒqhtu ‚tu {thtu ƒt… Au !)” ‚uytu™t ¼e÷e ƒtu÷e™t ðtfT«ðtn™wk rðM‚th¼Þ™u ÷eÄu ynª ¼t»ttk‚h yt…wk Awk. ðtfT…ðtn yt„¤ [tÕÞtu, “yt ‚kƒqhu nwk y™u {tht ƒt…w ¼s™ ƒtu÷‚t. {tÁk y™u {tht ƒt…™wk ÓŒÞ yuf Út‚wk. þthŒt fkX{tk ytð‚e y™u ƒk™u™t ÓŒÞ{tkÚte ¼s™tu sL{‚tk. ht{Ëe‚t, …tk[ …tkzðtu y™u Ër‚Þtu [kŒ™ y™u nrhùkÿ htò ƒÄt [tuϾt Œu¾t‚t. ‚uytu™tk Œþo™ fh‚t. ytsu {thtu ƒt… ‚tu ™Úte …ý {tht ƒt…u yt…u÷tu yt ‚kƒqhtu Au. yt™u òuðwk Awk y™u {™u ƒt…w™e ÞtŒ ytðu Au. ¼tE yt ‚kƒqhtu ‚tu Ëtûtt‚T (™Ï¾t) {thtu ƒt… Au ! ‚™u yt ‚kƒqhtu ™Úte yt…e þf‚tu.” {™u ÷tøÞwk fu {U yòýu y½rx‚ {t„ýe fhe™u ËtÄw™t ytí{t™tu y…htÄ fÞtuo Au. ËtÚtu ËtÚtu yu™tu …ý ÏÞt÷ ytÔÞtu fu r™Œþof™wk-ðtnf™wk fkXMÚt ËtrníÞ {txu, …tu‚t™e …uZe ËtÚtu - …hk…ht ËtÚtu fuðwk ytÂí{f y™wËkÄt™ ntuÞ Au. yt …hk…ht™wk ËkÄt™ su ‚u «Œuþ{tk ytðu÷tk Œuð-Œuðeytu™tk MÚtt™ftu ËtÚtu …ý ntuÞ Au. r™Soð ÷t„‚tk yt MÚtt™ftu ÷tuf™t Sð‚h™tk {q¤tÄth ntuÞ Au. yt MÚtt™ftu ËtÚtu ÷tuf™e «„tZ ©Øt yrð™t¼tðu òuztÞu÷e ntuÞ Au. {txu ‚tu ƒtÄt fu {tLÞ‚t suðt ÄtŠ{f «Ëk„tuyu ðtnf™t ÓŒÞ{tkÚte su ‚u Œuð-Œuðe™t {rn{t¼ÞtO ËkÏÞt‚e‚ „e‚tu rðrðÄ ‚òuo -ht„tu-Zt¤tu ËtÚtu ÷tufË{wŒtÞ ðå[u ytrð¼toð …t{u Au y™u Œw:¾{tk …ý ÷tuf™u Sððt™wk ƒ¤ yt…u Au.

y™uf ð»ttuoÚte ðthËt Y…u Ëkr[‚-ÄtŠ{f y™u Ët{trsf …hk…ht ËtÚtu òuztÞu÷t ÷tuf{t™Ë™e «f]r‚ ™tu¾e ntuÞ Au y™u ‚u™e ËtÚtu òuztÞu÷t ðtnf™tu r{òs y™u ¾w{th …h r™ht¤tu ntuÞ Au. yuf yXðtrzÞt™e …ntze …kÚt™e ¾u… …Ae {tht yuf yhu÷t-„tÞfu {™u htufzwk …h¾tÔÞwk n‚wk, “ðt‚™t ‚tu y{u ‚ýe (Äýe-{tr÷f) niÞ (Aeyu) ! fUðe ðtìÞ ‚tìË fuEyu; ™Þu fuyuÞu !” (“fnuðe ntuÞ ‚tu s fneyu, ™ …ý fneyu !)” Auðxu ƒe{the Ë{Þu ‚u™e Ëuðt-þw©w»ttÚte yuf {tË …Ae ‚u™tu …kz™tu …xthtu ¾qÕÞtu n‚tu y™u nwk LÞt÷ ÚtÞtu n‚tu.

• • •

18. Äh{™tu ¼tE

‘htXtuhðth‚t’ …qhe æðr™{wrÿ‚ ÚtE …ý ‘¼thÚt’™t W¥thtÄoÚte

Ëtkf¤eƒnu™ ntushe™t fuLËhÚte …eztðt ÷t„e. Ëtkf¤eƒnu™™u ¾uzƒúñt™e

ntìÂM…x÷{tk ÷E ytÔÞtu. {tkŒ„e ÷tkƒe [t÷e. Ë„t ¼tE ¼e¾tu y™u ‚u™tu {tuxtu ¼tE Ë{Þ {¤u yðth™ðth ¾ƒh ftZðt ytð‚t …ý nwk r™Þr{‚ Ëðth-Ëtks s‚tu. ™tÚtt¼tE™u ðt‚u ðt¤e ‚u™wk Œw:¾ n¤ðwk fh‚tu. yuf rŒðËu ht‚™t 11 ðtøÞt n‚t. ‚uýeyu ytk¾tu ¾tu÷e™u …qAâwk, “nU …tE, {th …Í™tk™e Ëtì…he ÚttnU fu ?” (“þwk ¼tE, {thtk ¼s™™e [tu…ze Útþu fu ?”)

{U ‚u™u ytïtË™ ytÃÞwk, ‘nk yìtk... ƒU™he, Útthe Ëtì…he ™Ï¾t ƒ¾™e ÚttnU !” (“nt...ƒnu™, ‚the [tu…ze ½ýe s ËwkŒh Útþu!”)

{thtk rðÄt™tuÚte Œw:¾{tk …ý ‚u™t {w¾ …h Ëk‚tu»t™e yuf rðh÷ yt¼t «Ëhe. {U ‚u™t {w¾{tk [{[eÚte huze™u ŒqÄ …tÞwk. ™tÚtt¼tE™u ytïtË™ yt…‚tk fÌtwk, “ytsu ½ýt rŒðË …Ae {the ƒnu™ ƒtu÷e Au y™u ŒqÄ …eÄwk Au. ‚u™e ‚rƒÞ‚ ËwÄhe hne Au.” {™u yt Ë{Þu ¾ƒh ™ntu‚e fu yt yk‚ Ë{Þu ðÄw «ßðr÷‚ Út‚tu Œeðtu Au y™u {tht ntÚt™wk …eÄu÷wk AuÕ÷ {hýtuL{w¾ ŒqÄ Au. ht‚™t ƒth ðt„u {tht „tÞºte ËtuËtÞxeðt¤t ½hu sE™u Ëq‚tu. ftuE y„BÞ fthýu {™u r™ÿt ytðe ™nª. Ëðthu …tk[ ðt„u Íeýwk ÁŒ™ fh‚t ™tÚtt¼tEyu {tÁk îth ¾¾ztÔÞwk. îth ¾tu÷‚tk s yuýu {™ ð¤„e™u {hý …tuf {qfe. hz‚t yðtsu {tXt Ë{t[th ytÃÞt, “…„ðtì™…tE, Útthe ƒu™ ‚tu W…h Ít‚e huE.” yt{ ‚tu ÷tune fu Ë{ts™tu ftuE ËkƒkÄ ™ntu‚tu …ý {™u ÷tøÞwk fu {tht Sð™™tu {n¥ð™tu ykþ ËŒt {txu Qze „Þtu. Ëtkf¤eƒnu™ ËtÚtu™e yuf …Ae yuf y™uf M{]r‚ytu r[¥t{tk Q¼htðt ÷t„e. …ý yíÞth {thu ™tÚtt¼tE™u Ëk¼t¤ðt™tu n‚tu. ¾¼u ntÚt …Ëðthe™u ytïtË™ yt…ðt ÷tøÞtu, “™tÚtt¼tE, ‚thu ƒtÞ÷e (…í™e) y‚e ‚tu {thu ƒu™ y‚e. Œw:¾ ‚tu {™uÞ Ítuh{tk (¼thu) nU. …tìý ftËe ¾t¾ (þheh)™tu nwk (þwk) ¼htuËtu ? yt…wne (yt…ýtÚte) ƒ™‚t ƒ¥tt W…tÞ fht. W…hðt¤t™t fUhne (½hÚte) Œtuhe ‚qxe. yukýe™wk ytÞ¾wk yu‚Ák Ë (yux÷wk s) ynU. yt…w™t hýt™wƒÄ (Éýt™wƒkÄ) ¾qxt.” ™tÚtt¼tE fnuðt ÷tøÞt, “ôÞ ËtÄ nwk, (nwk …ý ËtÄw Awk,) ôÞ Ítìýw fu ftËe ftÞt™e {tGÞt ftËe nU, ÍqXe nU. …tìý y{th ™t‚ (LÞt‚) „tkze, yukýt ftÞŒt ŸÄt. ƒe{the{t r…Þhðt¤t™ ytÍh (ntsh) ht¾ðt …hU. ™fh (™nª‚h) yukýtk™e Œefhe-ƒu™™ ntnheðt¤tkyu (ËtËheðt¤tkyu {the ™tì¾e nU yuðtu Œtun (Œtu»t, ythtu…) {qfu. Ëhu‚Ák ([ztE) fhe ½Uhtk ‚tuhe ™tì¾U. …tf ƒt¤e™ hzý…zý (h{ý¼{ý) fhU. yt…w ‚tu yìtk (ynª) niÞ (Aeyu)™

n{uËth (Ë{t[th) r{¤‚tkË {th fUh ({thu ½uh) r…Þhðt¤tk™wk Ëhu‚Ák ÍtnU. {tht f¤ƒt™e ({tht fwxwkƒ™e) ŒËt (Œþt) ytðe !” [hu‚ht™t ¼Þu ™tÚtt¼tE {™ y™u þhehÚte nthe „Þtu n‚tu. {™u ƒnurzÞt „t{™tu †e™u Ë…oŒkþÚte {]íÞw …tBÞt™tu y™u [hu‚Ák fÞto™tu «Ëk„ ÞtŒ ytÔÞtu. …ý {U ‚u™u ytïtË™ yt…‚tk fÌtwk, “™tÚtt¼tE, Útthu (‚thu) zhðt™e ÍYh ™nª. Ëtkf¤eƒnu™™tu ntËtu …tE (¼tE) ‚tu ô nw (nwk Awk). …tE fh‚tk Äh{…tE (Ä{o¼tE) {tuxtu. ô ‚u™t {tì‚ ðu¤tyu ytÍh (ntsh) y‚tu. ô {th ({the) ƒu™™e ÷tuÚt (÷tþ) ÷E™u ‚the nthu (ËtÚtu) ytðw nwk.”

™tÚtt¼tE™u ÷E™u ntìÂM…x÷{tk ytÔÞtu. ytrŒðtËe †e ntuðtÚte [hu‚ht™t ¼Þu ztìõxhu ze.Ëe. ‚iÞth htÏÞwk n‚wk. ™tÚtt¼tE™u ntìÂM…x÷{tk ht¾e nwk S… ÷uðt ƒË-MxuLz ytÔÞtu. ytrŒðtËe™e ÷tþ ntuðtÚte [hu‚Ák Útðt™t y™u S…™tu ™tþ fhðt™t ¼Þu ftuE S…ðt¤tu ytððt ‚iÞth ÚtÞtu ™nª. {the {qkÍðý ðå[u yuf S…ðt¤tu {thtu rðãtÚteo ™eféÞtu. ƒÄe rð„‚ Ë{òðe ‚u™t ntÚt{tk ¼tzt …uxu 500 Yr…Þt {qfe fÌtwk, “{tht …h ¼htuËtu ht¾. ‚the S…™u su fkE ™wfËt™ Útþu ‚u nwk ¼h…tE fheþ.”

rðãtÚteo ƒtuÕÞtu, “Ëtnuƒ, ÷tþ ¾uzðt W‚the™u yuf r{r™x …ý htuftEþ ™nª.”

{U ‚u™e ðt‚ Mðefthe ÷eÄe y™u ƒk™u S… ÷E™u ntìÂM…x÷{tk ytÔÞt. rƒ÷ [qfðe ½uhÚte ÷tðu÷wk ¾tk…ý (fV™) {the ƒnu™™e ÷tþ …h ytuZtzâwk.

™tÚtt¼tE y™u nwk ÷tþ {qfe S…{tk „tuXðtÞt. ¼Þt‚wh {™ hM‚t{tk Ë{òð‚t

n‚t, “‚{u {Untkýtk{t (M{þt™{tk) yt„ {u÷t ð™t ({uÕÞt rð™t) …tËt {tk ÍtÍtu (…tAt Vh‚t ™nª), ™fh {tÁk ™ {tht f¤ƒt™wk (fwxwkƒ™wk) {tu‚ ytðnU.” nwk ‚u™u ytïtË™ yt…‚tu n‚tu, “™tÚtt¼tE, rËL‚t {tk fhtk, {hý™e ƒ¥te rðrÄ …qhe fhe™ …uË ¾uh (¾uzƒúñt) …tËtu ytðtuÞ (ytðeþ).”

™tÚtt¼tE™e ËtËhe ¾uzðt „t{{tk s n‚e. ‚ht¤ V¤t{tk Ëtkf¤eƒnu™™t ¼tE ¼e¾t ‚ht¤™t ytk„ýt{tk ÷tþ W‚the S… ¾uzƒúñt ‚hV ¼t„e. ƒk™uyu {hý…tuf {qfe. fwxwkƒes™tu yufXtk ÚtE „Þtk. {U ‚u{™u Ë{òð‚tk fÌtwk, “…tE, ytì{tk ™tÚtt™tu ftuE Œtun (Œtu»t) ™nª. ƒtE™ fìLËh y‚wk. ‚{u ‚tu ¾ƒUh ÍtuE™ ytð‚t hU‚t. …tìý ƒu™™e ƒe{the™t ¾tx÷u …he (…qhe) ht‚ ™k Œ™ ô ™k ™tÚttu ƒune hU‚t (hnu‚t). yt…w™e (yt…ýe) ftuE fthe (fthe„ehe) Ët÷e ™nª. ƒu™™e ÍeðtŒtuhe ¾qxe.” ¼e¾tu ƒtuÕÞtu, “y{th fh‚tk ‚tu Útwk ƒu™™tu …the (¼thu-{tuxtu) …tE (¼tE) y‚tu. Äh{™tu nt„e (Ët[tu) …tE. ƒ™uðe yu¾÷tu (yuf÷tu) Œðt¾tk™u ytì‚ (ntu‚) ‚tu ÍwŒe ðt‚ Úttì‚ (Útt‚). …tìý rËL‚t {tk fhÍu. y{uÞ {tì™ðe niÞ. ÚtwkÞ y{th …tE nU (‚wk …ý y{thtu ¼tE Au.). Útthe Ëtûte yu y{the Ëtûte. y{u ™tÚtt™t f¤ƒt (fwxwkƒ) …h Ëhu‚Ák Þ ™U fheyu ™k ÷tuÚt (÷tþ) ƒt¤ðt™t …iËt …tìý „tÞ™t ÁŒh (÷tune) ƒhtƒh !”

{hý™tu ðthe Ztu÷ ðt„‚tk ™tÚtt¼tE „{th y™u ¼e¾t¼tE ‚ht¤™tk fwxwkƒes™tu r[‚t™wk yuf yuf ÷tfzwk ÷E™u Ën¼t„e ÚtÞt. Œw:¾{tk ËtÚt yt…ðt™e ¼e÷-Ë{ts™e Ë{qn ¼tð™t™tk Œþo™ ÚtÞtk, M{þt™™tu {hýtu¥th rðrÄ …qhe fhe ht‚u ¼e¾t¼tE™t ½uh htuftÞtu. ƒnu™™tk {eXtk M{hýtu ðt„tuéÞtk. Ëðthu ‘¼tE…t’™t ™t‚u ‚ht¤ fwxwkƒ ËtÚtu ™tÚtt¼tE™t ½uh sE ƒk™u fwxwkƒ™t Ëw{u¤¼Þto ðt‚tðhý ðå[u Ä{oƒnu™™e ÷tirff r¢Þtytu Ëk…Òt fhe.

{w¾-…hk…ht™e yt ð™™e „t‚e ftuÞ÷ Ë{e yuf Ë{Úto ËntÞf „trÞft ftÞ{ {txu Qze „E. f…tÞu÷e yuf …tk¾ suðt ‘¼thÚt’™t {nt™ „tÞf ™tÚtt¼tEyu rn{t÷Þu ntz „t¤ðt s‚t …tkzðtu suðe {t™rËf‚t ËtÚtu ¼thÚt™t W¥thtÄo™e ykr‚{ …tk¾ze ‚kƒqh …h „tÞt rð™t s fne™u …qhe fhe.

19. ™ðS ËtÄw

…tk[{nwzt „t{Úte ºtý rf÷tu{exh™t rðM‚th{tk …ÚthtÞu÷e yhðÕ÷e

…ntz™e xufheytu ðªÄe™u …kÚtt÷ „t{u {tht rðãtÚteo «ðeý ¾tkx™t ½uh ƒes{t„eo ({nt{t„eo) …txtuíËð òuðt „Þtu n‚tu. ¼tÿ…Œ {tË [t÷‚t n‚tu. …ntze «Œuþ{tk «f]r‚ y™htÄth ðhËe hne n‚e. …„…t¤t …kÚtt÷ …ntUåÞt íÞthu Ëu{uht …ntz …hÚte ykÄtÁk Q‚he hÌtwk n‚wk. «ðeý™t ytk„ýu ËtÄw{u¤tu òBÞtu n‚tu. {kºttuå[th ðå[u «ðeý™e {t nh{tkƒnu™ y™u ƒt…t Œuðt¼tE fÚthtux{tk …týe ÷E ¼e÷ ËtÄw-ËtÄðeytu™t [hý …¾t¤e yuðt ¼tð ËtÚt [hýt{]‚ ÷u‚tk n‚tk fu ËtÄw ÓŒÞ{tk ¼„ðt™ ðËtðe™u y{tht ytk„ý ytÔÞt Au. yu{™tk ‘…trð‚h …„÷tk’ y{tht fwxwkƒ™wk ¼÷wk fhþu. ‚uytu ¼„ðt™™u …ý ‘ytuhts’ (ythtÄ™t) fh‚tk n‚tk, “ËtÄw™tu {u¤tu ¼htkýtu nU. y{the {kz÷e{t h{ýt ytðÍu ¼„ðtì™ !”

ytzt rŒðËu ƒuºtý ðth ƒes™e {trn‚e {u¤ððt …kÚtt÷ ytðu÷tu. ytÚte «ðeý™tu …rhðth {thtÚte …rhr[‚ n‚tu. yt{ ‚tu yt …rðºt y™wct™{tk ƒes{t„o{tk Œerût‚ ÔÞÂõ‚ rËðtÞ yLÞ™t «ðuþ …h «r‚ƒkÄ …ý {tht ‚hV™t M™un™u ÷eÄu {™u y™w{r‚ yt…u÷e. {™u òuE™u …rhðth™e ytk¾tu{tk [{f ytðu÷e y™u {w¾ …h yt™kŒ «Ëhu÷tu. nh{tkƒnu™u {the …eX …Ëðthe ytðfth‚tk fnu÷wk, ‘…tì{ýtu ({nu{t™)‚tu yukŒh (RLÿ-{u½)™tu …Ëuhtu (…Auztu-[tŒh) fUðtÞ. xqftu ™ xË. ytðU yu‚ý ÍUýt ÍUýt yu‚u (nu‚u-M™unu) ðhnU ™k yt…w™tu nhŒtu (ÓŒÞ) ¾wþe ntu ¾Õ÷txt {thU. …tìý xqfwk ðtŒ¤wk fu‚Ák ðhnU ? ÍtÞ yu‚ý zqÍt ytuÍ (ðtðtÍtuzt™e su{) Ít‚tu hU ™ yt…w (yt…ýu) Œ:¾e ÚttEyu.” yu{™e ËtÚtu™e ðt‚[e‚Úte ÏÞt÷ ytÔÞtu n‚tu fu yu{™wk {t™Ë {tir¾f þçŒËk…ŒtÚte ¼ÞwO ¼ÞwO n‚wk.

¼tus™Úte …hðthe™u Œuðt¼tEyu ËtÄw{kz¤e™u ½h{tk yt{kºte. ¼ª‚™e {æÞ{tk Äq¤t™t Xtftuh™wk …hk…rh‚ Útt™f n‚wk. ¼ª‚ …h ®x„tzu÷e ÷t÷ Ítu¤e{tk þk¾, Ít÷h, [er…Þtu (ftuxðt¤) ð„uhu {nt{t„eo ËtÄw™tu ÄtŠ{f Ëhkò{ n‚tu. Äq¤t™t Xtftuh™u «tÚteo™u Œuðt¼tEyu þk¾½tu»t fhe ËtÄw{kz¤e™u ytbt™ fÞwO, “‚{u ytÍ™e ht‚ ¼„ðtì™ ÷uE™ y{th fUh (½uh) ytðt ntk. ‚{the ¼Âõ‚ y{tk™ ‚thnU (‚thþu). „‚(˼t)™ ‚thnU. yìtk (ynª) Äq¤t™t Xtftuh f™u ¾he f{tE (Ä{o™e f{týe) fhtk.”

1. ƒes{t„eo …tx (Äq¤t™tu …tx)™e ðÄw rð„‚ {txu swytu {thwk …wM‚f, ‘¼e÷ ÷tuftÏÞt™ : Ër‚Þtu ¾t‚w y™u nt÷tu nqhtu’, …]. 66 Úte …]. 104

ƒes{t„eo …tx™t «{w¾ ËtÄw™e sðtƒŒthe ƒes{kºttu™t {tnuh

Œuðt¼tE™t Œefht ™ðS ¾tkx™u ËtU…ðt{tk ytðe. ytË™ yt…e, {kºt ƒtu÷e «{w¾ ËtÄwyu [th ¾qkx(ËtÄw)™e MÚtt…™t fhe. yt ËtÄw [th ¾qkxt; ¾e÷t. y[÷t[÷ …ðo‚ suðt yz„. yt¾e ht‚ {wÏÞ ËtÄw ËtÚtu ƒes™e ÄtŠ{f rðrÄ

Ëk¼t¤u y™u ¼Âõ‚ fhu. r™Þwõ‚ ƒu ftuxðt¤ ntÚt{tk [er…Þt Äthý fhe „‚™e hûtt fhu. …rðºt y™wct™{tk ftuE ™q„Á („wÁ rð™t™wk) f hsMð÷t †e «ðuþu

™nª ‚Útt ftuE {tkË-{rŒht™wk Ëuð™ fu ÔÞr¼[th ™t fhu ‚u™wk æÞt™ ht¾u. r™Þwõ‚ ƒu ¼kzthe {kºt-{krz‚ hŒ(÷tux) „tu¤-½e™t [qh{t™tu «ËtŒ ƒ™tððt™e sðtƒŒthe Ëk¼t¤u. yufXtu ÚtÞu÷tu ÷tufË{wŒtÞ „‚„k„t fnuðtÞ y™u ytË™ ÷eÄt …Ae

MÚtt™ Atuze þfu ™nª. ht‚u ytX ðt„u ¼„ðt™™t ™t{™tu Œeðtu «„xtðe ¼s™{kz¤e …qhðt{tk ytðu. ynªÚte ythk¼e ƒútñ{wnq‚o{tk {kz¤™e h[™t …Ae MðÞk¼q rË‚he ßÞtu‚ «t„xâ ËwÄe ¼s™™tu Œtuh [t÷w hnu. yt …Ae „wÁ-[u÷t ƒ™tððt™e rðrÄ fhðt{tk ytðu. yt …rðºt ƒkÄ™ Sð™…ÞoL‚ r™¼tððt{tk ytðu. ƒes™e rðrÄ Ëk…Òt ÚtÞt …Ae …qhe ht‚™wk „k¼eh ÄtŠ{f ðt‚tðhý n¤ðwk fhðt ðýòhtu-ðýòhe™wk ft{wf ÷tuf™txâ y™u ðt™ht™tu ntMÞhË-«Ät™ ðuþ ftZðt{tk ytðu. …qhe ht‚™wk ÄtŠ{f y™wct™ …rðºt hÌtwk Au fu ™nª ‚u™wk ‘™ehðtý’ òuðt s¤ ¼hu÷t f¤þ{tk {tu‚e ({ftE™t fý) ™t¾ðt{tk ytðu. {tu‚e s¤ …h ‚hu ‚tu „‚„k„t ‚he „E; y™wct™ …rðºt hÌtwk; s„™ VéÞtu. yk‚u [qh{t™tu «ËtŒ ythtu„e „‚„k„t ðe¾htÞ: …kÍt Ëqxt, ËtÄ nwyt r™h{¤t !

ËqÞo™tk rfhýtu Aqxâtk («t‚:ft¤ ÚtÞtu) y™u ËtÄw r™{o¤ ƒLÞt.

ƒes{t„eo1 yt …kÚtt÷ „t{™t …txtuíËð{tk {™u {w¾-…hk…ht™t {nt™ ËtÄw ™ðS¼tE ¾tkx™tu …rh[Þ ÚtÞtu n‚tu y™u yt„¤ s‚tk yt …rh[Þ …qht …rhðth{tk ½™ec M™un ËkƒkÄ{tk …rhýBÞtu n‚tu. nh{tkytE ‚tu {™u Ä{o™tu Œefhtu {t™‚tk n‚tk. {w¾ …h ŒtZe-{qA Ähtð‚t {æÞ{ fŒ Œun-ƒtkÄtðt¤t ™ðS¼tE™e S¼ …h {nt{t„eo y™wct™™t ƒes{kºttu Œiðe ÄtŠ{f ðt‚tðhý Ëso‚t Ëns rð÷Ë‚t n‚t. ykf{tk rðhtsu÷t ‚kƒqh™t ‚th ËtÚtu ËkÄt™ fh‚t ËtÄw™e ™tr¼{tkÚte Vqx‚t Ëqhtu rŒÔÞ ðt‚tðhý Ëso‚t. ‘…]Úðe™e Wí…r¥tfÚtt’™tk ¼ððt™, rþð y™u Wr{Þt Œuðe, ‘htì{-Ëe‚{t™e ðth‚t’™tk ht{-Ëe‚t, n™w{t™, ÷û{ý, Y…thtýe, ‚tu¤ehtýe suðtk ÄtŠ{f [rhºtt Ëk„e‚{krz‚ þ猃úñ îtht Ëtûtt‚T Út‚tk n‚tk y™u ÷tufZt¤tu™u Ëns‚tÚte h{tz‚e yu{™e ðtýe™t yŒT¼w‚ {tÄwÞo{tk „‚„k„t (÷tufË{wŒtÞ) …qhe ht‚ ‚h‚e-zqƒ‚e hnu‚e n‚e.

yu{™e yt ðtýe «Út{ ytrŒðtËe f÷t{ntuíËð Ë{Þu ‚íft÷e™ ytrŒòr‚ ™tÞƒ fr{þ™h yu™. yu. ðntuht™u ¼ªsðe „E n‚e. ‚uytu ‘htì{Ëe‚{t™e ðth‚t’ y™u yLÞ ÷tuftÏÞt™tu æðr™{wrÿ‚ fhðt™t «tusuõx yt…ðt Auf …kÚtt÷ ytÔÞt n‚t íÞthu …qÁk „t{ ‚u{™t Mðt„‚ {tx ¼s™™]íÞtu, Ztu÷™]íÞtu y™u „e‚tuÚte rnÕ÷tu¤u [zâwk n‚wk. …ý y{thtu yt yt™kŒ Œe½o ft¤ xõÞtu ™ntu‚tu. yu™.yu. ðntuht …Ae ‚u{™t MÚtt™u ytðu÷t yLÞ yrÄftheyu yt «tusuõx ™ft{tu „ýe ƒkÄ fÞtuo n‚tu y™u {U {tht ft¤ò™t ftuh suðwk ƒt…wfwk ¾u‚h ðu[e …tk[ ð»to™t yk‚u yt ftÞo Ëk…Òt fÞwO n‚wk. …hk…rh‚ ÷tuff÷t y™u ÷tufMðhtu™e y™LÞ rËrØ™t ÷eÄu yt ðtnf ËtÄw™wk rðï-ËkŒ¼uo …ý Þtu„Œt™ hÌtwk Au. 1985{tk hk„ƒnth ËkMÚtt ËtÚtu {™u, nhuLÿ ¼è (‚kºte, ðehztu), hturn‚ r{†e (r[ºtfth), yu™. yu. ðntuht y™u ™ðS ¾tkx™u £tLË™t ‘zeÍtk’ þnuh{tk rðï ÷tuf™]íÞ Ë{thtun{tk Ën¼t„e Útðt™wk yt{kºtý {éÞwk n‚wk. yt «Ëk„u ™ðS ËtÄw™t ‚kƒqh™t rðrðÄ Mðhtu y™u ™]íÞ ËtÚtu Ztu÷™t rðrðÄ ‚t÷ ð„tzðt™e rËØnM‚f¤t …h £tLË™e «ò ½u÷e ÚtE n‚e. …urhË™t yurV÷ xtðh …h [ze™u ™ðS ¾tkxu ¼s™ ËtÚtu ‚kƒqh-™]íÞ y™u „e‚ ËtÚtu Ztu÷-™]íÞ fhe™u rðï{tk ¼th‚™e ytrŒðtËe ÷tuff÷t™tu rðsÞ zkftu ð„tzâtu n‚tu !

™ðS¼tE ¾tkx™tu …qhtu …rhðth {tir¾f Ëk…r¥tÚte Ë{]Ø n‚tu. r…‚t

Œuðt¼tE …tËuÚte ‘¼thÚt’™e ythk¼™e …tk¾zeytu («Ëk„tu) y™u ™ðS¼tE …tËuÚte …qhe ‘htì{ Ëe‚{t™e ðth‚t’ æðr™{wrÿ‚ fhu÷e. ƒhtƒh 12 ð»to™t ð™ðtË …Ae yt ytrŒðtËe ht{tÞý „wsht‚ ËtrníÞ yftŒ{e™t ‚íft÷e™

árüðk‚t {nt{tºt nËw Þtr¿tf™t «Þí™tuÚte «rËØ ÚtÞu÷e íÞthu {™u ‘ynÕÞt WØth’ sux÷tu yt™kŒ ÚtÞu÷tu. ™ðS™tk {t‚t nh{tkƒnu™ ÷ø™ Ë{Þu „ðt‚e „e‚fÚttytu™e ¾tý n‚tk. {U yu{™e …tËuÚte ÷ø™„e‚tu W…htk‚ ‘¾q‚tk™tu htÍðe y™u Œuðtu÷ „wÍhý’ „e‚fÚtt æðr™{wrÿ‚ fhu÷e. …kÚtt÷ sðt{tk fux÷tf rŒðËtu™tu {thtÚte rð÷kƒ Út‚tu ‚tu nh{tkƒnu™™wk ÓŒÞ yÄeÁk ƒ™e ‘fqhÍe’ (fqhs …ûte)™e {tVf …tk¾tu VVztðe ¾uzƒúñt ¼ýe Qzðt ÷t„‚wk y™u …kÚtt÷{tk {tht yt„{™™e ËtÚtu ðhËtŒÚte Ëk‚] ÚtÞu÷tk Ët{xt ‘Œuð‚ent’ (Œuð‚hMÞtk-[t‚f …ûte) yt „e‚fÚtt „tðt {txu yu{™t ntuX …h ƒuË‚t.

ËkþtuÄf y™u ÷tufËtrníÞ™t ðtnf™tu ËkƒkÄ fuðtu ntuðtu òuEyu ‚u yt

„e‚fÚtt™e „trÞft™u yt ËkþtuÄfu …qAu÷t «&™™t W¥th{tkÚte {¤e hnu Au. “¾q‚tk™tu htÍðe : Œuðtu÷ „wÍhý” ƒuXtuh „e‚™e Ë{t …Ae {U „trÞft™u «&™ fÞtuo n‚tu, “ytE ! ‚{u ytìýwk „e‚ nŒt (Œhhtus) ™nª „t‚tk ?” nh{tkytE ¼tðwf ƒ™e™u ƒtuÕÞtk n‚tk, ‘‘nŒt „tEyu ‚tu „e‚tk{t ytð‚tk

Œuð‚E ÷tuftu (fÚtt™tk [rhºttu) Œ:¾e ÚttÞ; yukýtk™ (‚u{™u) Œ:¾ …hU yu yt…wne (yt…ýtÚte) …tìý ÍtuÞwk ™U ÍtÞ yuk‚ý yt…wk …tìý Œ:¾e ÚttEyu ™k ntì…¤ðtðt¤t (©tu‚t) …tìý Œ:¾e ÚttÞ. „tÄt …uË („tÞt …Ae) ƒ¥ttu {tì™ðeytu™tu {u¤tu nW nWytk™t (Ëti Ëti™t) fUh ÍtÞ. ô yu¾÷e …Ák yu‚ý {™k Œuð‚E ÷tuftu™e Ëu‚ (ÞtŒ) ytðU ™k {the ytìk¾tu{tne ðhËthtu (ðhËtŒ) ðhnU !” yt …Ae nh{tkytE ðÄw ¼tð˃¤ ƒ™e™u {tuf¤t {™u ƒtu÷ðt ÷tøÞtk n‚tk, “{th ({thu) …tìË ËiÞt nU …tìý ƒ¥tt …t…e÷t nU. {th …t…{tkne …UŒt Útt nU. yuf Útwk nU Ítu {th Äh{™tu Œefhtu nU ™k {th {™k Ë‚™tu ËiÞtu nU. ¾uh (¾uzƒúñt) ntu ytðU ™ ytE ! ytE ! fh‚tu {th f™u (…tËu) ƒunu. Útwk ytðu yu‚ýk ðiEhtu (ðtÞhtu-…ð™) ðtÍU™ ðhËtht{t (ðhËtŒ{tk) ÷e÷wk ¾tìh (½tË) ¾Õ÷txt (…ð™Úte ztu÷u) {thu yuk{ {thtu nhŒtu (ÓŒÞ) …tìý ¾wMËentu ¾Õ÷txt {thu ! ÚtU fô yu‚ý {U …Á (…qÁk) „e‚ „tÄwk. („tÞwk) ™fh (™nª‚h) …Á „t‚eË ™nª ™u !” ðtnf ËtÚtu™t yt rðh÷ ËkƒkÄ™t …ðo xtýu {™u {the ‘Äh{’™e {nt{™t ‘{t’™tk Œþo™ ÚtÞtk n‚tk y™u nwk yfÚÞ yt™kŒÚte ¼tðrð¼tuh ƒ™e „Þtu n‚tu. yuf Ëðthu …kÚtt÷ „t{u Œuðt¼tE ËtÄw™t ½uh …ntUåÞtu íÞthu ‚u{™t ntÚt{tk ¼hu÷e ƒkŒqf n‚e y™u yu{™e …í™e nh{tkƒnu™ Íqkxððt™tu «Þí™ fhe hne n‚e. yíÞth ËwÄe {U ‘htì{Ëe‚{t™e ðth‚t’ „t‚t ËtÄ Œuðt¼tE ¾tkx™wk ËtiBÞ {w¾ s ŒeXwk n‚wk. ytsu yu{ýu htiÿY… Äthý fÞwO n‚wk. ytk¾tu{tk ÷tune ÄËe ytÔÞwk n‚wk y™u ytðuþ{tk ƒhtze QX‚t n‚t, “™U ËtuÁk (Atuzwk), ™ðÍeht™ ™U ËtuÁk.”

nh{tk ‚u™u ðt¤‚tk ƒtu÷‚e n‚e, “Útth (‚thu) {thðt yu (ntuÞ) ‚tu {tht …ux™t ‚Uý (ºtý) ËiÞt (Œefht) {th. {U yuýe™ ÍtuEÞ ™nª …tìý {the nìtkf (þtìf)™t ËiÞt ™ðÍeht™ ™U {thðt Œuô. {th ({thu) ‚tu ntìf™t ËiÞt …U÷t ™ …uË (…Ae) {tht.” Œuðt ftft „wMËt{tk …„ …Atz‚t ƒtu÷‚t n‚t, “fUh (½uh)…ìtkË ËiÞtk ‚tu nU ™ ™ðÍehtyu „{thtk™e Ëtuhe (Atufhe)™ „tuXý («ur{ft) rf{ fhe ? …tËtu ƒtÞ÷e (ƒtÞze) ƒýtððt™e ðt‚ fhu. ytìýtu {th ytƒY …h ƒuXtu. yìtk{ ‚tu …whtýe (…qhtu) ËtÄ (ËtÄw) ÚtE™ rVh (Vhu) ™ …tËtu „tuXýtu ™k ƒtÞ÷eytu yuh‚tu (þtuÄ‚tu) rVhU.”Œuðtftft™t ƒhtzt Ëtk¼¤e™u …tËu™t ¾u‚h{tk ft{u „Þu÷t fwxwkƒes™tu Œtuze ytÔÞt. {tuxt Œefht …tƒwyu ƒt…™t ntÚt{tkÚte ƒkŒqf ytk[fe ÷u‚tu ƒtuÕÞtu, “™ðÍehtu …tìý {th ‚tu …tE (¼tE) nU, ytE ({t) ÍwŒe y‚e ‚tu nwk ÚtuE „ô ?” {U …trýÞthuÚte ÷tuxtu ¼he ÷tðe™u Œuðtftft™u …týe …tÞwk. þtL‚ ÚtÞt. {™u òuE™u ÷sðtÞt.

Œuðtftft™u ™ðS™t ð‚o™Úte yt½t‚ ÷tøÞtu n‚tu y™u „wMËtu ytÔÞtu n‚tu yuðtu s „wMËtu {™u {the ò‚ …h ytÔÞtu. nwk AuÕ÷tk …tk[ ð»toÚte …kÚtt÷{tk Œuðtftft™t ½uh ‘htì{-Ëe‚{t™e ðth‚t’, ‘¼thÚt’™e fux÷ef …tk¾zeytu y™u yLÞ ¼s™tu æðr™{wrÿ‚ fhðt ytð‚tu n‚tu. ™ðS {w¾-…hk…ht™tu {tuxtu ðtnf„tÞf n‚tu. nh{tkƒnu™ ¼s™{tk Ën¼t„e ƒtrýÞtu n‚e. ‚uýe ðtíËÕÞÚte ytu¤½tu¤ ÚtE™u ¼s™{tk ht„ …whtð‚e n‚e …ý ytsu …tk[ ð»tuo ¼tkztu Vqxâtu n‚tu fu yu yu™e Ë„e ™nª …ý ytuh{t™ {t n‚e. nh{tkƒnu™™u yu™t …ux™t fh‚tk þtìf™tk Atufhtk yŒfuhtk ðnt÷tk n‚tk. nwk yt {nt{™t {t‚t™t ӌޙu ytu¤¾ðt{tk ¼q÷-Útt… ¾tE „Þtu n‚tu.

þtL‚ ÚtÞu÷t Œuðtftft™u nh{tkƒnu™ Ë{òððt ÷t„e, “™ðÍeht™tu nUýtu Œtun (þt™tu Œtu»t) ? Útth (‚thu) yuf ƒtÞ÷e (…í™e) y‚e™ {™k ™nª ÷tðtu ? yt…w™e ™t‚{t ‚tu Útt‚wk ytðwk nU ! ÚtU ƒu ƒtÞ÷e ™nª fhe ? ™ðÍehtuÞ yukýt ƒt (ƒt…) …h …htu nU (‚u™t ƒt…™u ËtuE „Þtu Au).’’ Œuðtftft nh{tkƒnu™™t yt yftxâ ‚fo™tu sðtƒ ðt¤e þõÞt ™nª.

™ðS™u yuf {tuxtu ¼tE n‚tu; rðh{tu. nh{tkƒnu™™u …ux™t ºtý Œefht n‚t; …tƒw, …tk„‚tu y™u «ðeý. {U Ë„t ¼tEytu™u ykŒh ykŒh ͽz‚t òuÞt n‚t. ytuh{t™ ¼tEytu™u ‚tu õÞthuÞ Ÿ[t ËtŒu ƒtu÷‚t òuÞt ™ntu‚t.

{™u ŒþhÚt htò™tu …rhðth ÞtŒ ytÔÞtu. Œuðtftft™t …qht …rhðth™t ÓŒÞ{tk ‘htì{-Ëe‚{t™e ðth‚t’ ðË‚e n‚e. Võ‚ „tðt{tk s ™nª …ý Sð™™t

ÔÞðnth{tk …ý yu «„x‚e n‚e.

20. ntu¤e, „tuh, „ðhe

ythk¼{tk ©uÞË VtWLzuþ™™t ‘¼th‚ ÷tuf™]íÞ {ntuíËð’ {txu òuxtËý „t{{tk ¼e÷tu™t ðuþtu (ðuntu) òuÞt n‚t. yt ytÞturs‚ ðuþtu òuÞt …Ae

É‚w[¢ «{týu ytð‚t …ðo™t {q¤ ðt‚tðhý{tk ¼sðt‚t ðuþtu òuðt™e yr¼÷t»tt ò„u÷e y™u „ýuh, ÍtkÍðt-…ýE-{t÷ðtË, htý…wh, {tA÷t (htsMÚtt™) ð„uhu „t{tu™e Þtºtt fhu÷e. yt Þtºtt «Ëk„u-«Ëk„u 1883 Úte ythk¼u÷e Ë™u 1999 {tk htsMÚtt™™t {tA÷t „t{™t {týu÷t „ðhe™t ÷tuftuíËð ËwÄe [t÷u÷e. ntu¤e™t rŒðËtu n‚t. ð™ fuËqztkÚte «s¤e QXâtk n‚tk. ¾uzƒúñtÚte

30 rf÷tu{exh Œqh ÷tkƒrzÞt „t{ …tËu ytðu÷t Œu{‚e yt©{{tk Ëtksu ðt¤w fhe™u ht‚™t ytX ðt„u y{u Eþt™ ftuý ‚hV ytðu÷t „ýuh „t{{tk ntu¤e™t ðuþ òuðt yÄeht ƒLÞt. …„Œkzeyu ftkxt¤tk Ítk¾htk ðfÞt n‚tk. ¾tŒhtk-ðnu¤tk y™u xufheytu [ze-Q‚he ÷tune-÷wntý ÚtÞu÷t y{u ™ð ðt„ „ýuh „t{™e ntu¤e™t MÚt¤u …ntUåÞt. xufheytu™e ‚¤uxe{tk ytþhu yuf nòh ytƒt÷-ð]Ø †e-…wÁ»ttu „tuXðtE™u ƒuËe „Þtk n‚tk. ÏÞt‚ ntuðtÚte …z¾u™t „t{™t ÷tuftu …ý ðuþ òuðt ytÔÞt n‚t. ytþhu ËtRX Ztu÷ xƒqf‚t n‚t y™u ƒËtu sux÷tk †e…wÁ»t-ƒt¤ftu Ztu÷™t ‚t÷u ™t[‚tk n‚tk. Ztu÷™t ‚t÷ ƒŒ÷t‚tk s ™]íÞ™t «fth ƒŒ÷tE s‚t n‚t. {the ËtÚtu r[ºtfth-Vtuxtu„útVh hturn‚ r{†e y™u Œu{‚e yt©{™t yuf rþûtf ([nuht rËðtÞ ™t{ M{]r‚{tk ytð‚wk ™Úte) n‚t. yt W…htk‚ ‘ðehztu’™t ‚kºte nhuLÿ ¼è y™u ÏÞt‚ ™txârðŒT „tuðÄo™ …k[t÷ n‚t. yuf rþ÷t …h ytË™ ÷eÄtk. ytswƒtsw Œþoftu y™u ðå[u hk„{k[-{™u …wM‚f{tk ðtk[u÷t „úef rÚtÞuxh™e ÞtŒ ytðe „E. rð[thðt ÷tøÞtu, yt…ýe Ët‚ …uZe{tk õÞthuÞ ftuEyu òuÞwk ™Úte yuðt „úef rÚtÞuxh rðþu ÷¾eyu Aeyu …ý yt…ýt ytk„ýu y™uf ÷tuf…hk…htytu™u „tu…ðe™u ƒuXu÷tk, y™uf ð»ttuoÚte ¼sðt‚t ytð‚tk ™txftu-ðuþtu y™u hk„{k[ rðþu yt…ýu Ëtð yòý Aeyu.

yt„w(yt„uðt™-{w¾e)™t Rþthu Ztu÷ Zƒqf‚t ƒkÄ ÚtE „Þt. ™t[‚tk †e-…wÁ»ttuyu Œþoftu{tk MÚtt™ ÷eÄwk. hk„{k[™e {æÞ{tk …ÚÚth {qfe™u {w¾eyu

©eV¤ ðÄuÞwO. yu™t ËtÚtu s Ët{u™e xufhe …h ¼zft Útðt ÷tøÞt. yuf ft¤e rƒnt{ýe †e y™u ƒu ÷k„tuxeÄthe …wÁ»ttu xufhe Q‚he hÌtt n‚t. †e™t ƒk™u ntÚt{tk ˤ„‚t ftfzt n‚t. {ftE™t ztuft{tkÚte ƒ™tðu÷t Œtk‚ ƒnth Vqxe ytÔÞt n‚t. Vtxu÷t-‚qxu÷t [rýÞt W…h ftƒh-[e‚he ftk[¤e …nuhe n‚e. f{h{tk ƒtkÄu÷e htþ™t ƒu Auzt yuf yuf …wÁ»tu {sƒq‚ …fzât n‚t. Ztu÷ …h òuhÚte „uzeytu …zðt ÷t„e. yth‚eÞtu yðts ¼Þ …uŒt fhðt ÷tøÞtu. ÷tuf{uŒ™e ƒq{tu …tzðt ÷t„e, “ztfUý ytðe ! ztfUý ytðe !”

{æÞ {uŒt™{tk ytÔÞt …Ae ƒk™u …wÁ»ttuyu yuf ntÚt{tk ht¾u÷t ƒtx÷t{tkÚte fuhtuËe™ {w¾{tk ¼he ztfý™t ƒk™u ntÚt{tk hnu÷t ftfzt …h Atkxâwk. yt„™t ¼zft ÚtÞt. «ftþ{tk ztfý™wk Y… ðÄw rƒnt{ýwk ƒ™e „Þwk. ßðt¤tytu Ë{u‚ ztfýu ƒk™u ftfzt nÚtu¤eytu{tk ŒƒtÔÞt. ytk„¤tk ðå[uÚte ßðt¤tytu ƒnth «Ëhe. ztfý Œuðe-Œuð‚t y™u ÷tufË{wŒtÞ™u ðkŒ™ fhe, [thu rŒþtyu ð‚wo¤tfthu «Œrûtýt fhe, hk„{k[ …h yt„ ™t ÷tððt™t ¼h‚{wr™™t ™txâþt†™tu r™Þ{ ‚tuze, ˤ„‚t ftfzt Ë{u‚ ‚tkzð ™]íÞ fhðt ÷t„e. ft„¤™e ÷t÷ S¼ ÷ƒftð‚e y™u rfrfÞtheytu …tz‚e Œþoftu …h ‚qxðt ÷t„e. ƒt¤ftu [eËtu …tzðt ÷tøÞtk y™u †eytu ztfý ð¤„ðt™t ¼Þ™t ÷eÄu Ëtz÷t™t …t÷ð{tk Ëk‚tze {uŒt™Úte Œqh ¾Ëðt ÷t„e. «uûtftu …h ‚qx‚e ztfý™u ƒk™u …wÁ»ttu htþ ¾U[e™u ftƒq{tk ht¾ðt™tu «Þí™ fhðt ÷tøÞt.

¼Þ™wk ðt‚tðhý ËSo ztfý™tu ðuþ òu‚òu‚t{tk xufheytu …tA¤ y÷tu… ÚtE „Þtu y™u ½tuzt …h rƒhtsu÷t Xtftuh Œuðu «ðuþ fÞtuo. ðtkË™e [e…tu „qkÚte™u ƒ™tðu÷t ®…sh …h ÷t÷ ft…z Ztkfe™u …tk[ ½tuzt™e h[™t fhe n‚e. …eX™t …tu÷t ¼t„{tk «ðuþe …tk[ …wÁ»ttuyu f{hu ƒtkæÞt n‚t. yuf ntÚtu ÷„t{ ¾U[‚t y™u ƒeò ntÚtu ¾wÕ÷e ‚÷ðth ¾u÷tð‚t Xtftuh™t …tk[ ¼tu…t {uŒt™{tk Vhðt ÷tøÞt. ËtÚtu «ðuþu÷t ÷tufË{wŒtÞu ntUftht-…zftht þY fÞto. ¼tu…t™t {tÚtu XtftuhŒuð Q‚Þto. …tk[ ¼tu…t rfrfÞtheytu …tze™u Äqýðt ÷tøÞt y™u ztfýÚte ¼Þ …t{u÷t ÷tuftu™u ytþeðtoŒ yt…ðt ÷tøÞt. ÷tuftu ‚u{™t [hýtu{tk ©eV¤ ðÄuhðt ÷tøÞt y™u ytð‚wk ð»to ¾u‚e {txu ËtÁk ytðþu yuðe yt„{ðtýe ƒtu÷ðt ÷tøÞt. yuf rðþu»t ÄtŠ{f ðt‚tðhý ËSo Xtftuh™t ½tuzt {uŒt™ Atuze „Þt.

¾t÷e …zu÷t {uŒt™{tk †eytuyu ™]íÞ™t Útuft ËtÚtu ntu¤e™tk „e‚tu W…tzâtk:

ytu¤e {t‚t {„htntk Q‚htu hu... (2)

{tÚtu {u÷tu Ít÷rhÞt xtu… ({w„x) hu...

ðh÷u ðtnu÷e ytu¤e …hw{ýe ({nu{t™)...

ytu¤e {t‚t {„htntk Q‚htu hu.... (2)

Vt„ý ËwŒ ƒthË™e [tkŒ™e ðhËe hne n‚e. ht‚u ðes¤e rð™t …ý á~Þtu M…ü Œu¾t‚tk n‚tk. {nwztu (ŒtY) …e™u «{¥t ƒ™u÷t fkX{tkÚte „e‚tu™wk {Ä Íh‚wk n‚wk. ŒtY …eÄu÷t {tŒf ðt‚tðhý ðå[u ËeË{™e …q‚¤eytu suðe ¼e÷ Þwð‚eytu™t ™]íÞ™t Útuft ƒ¤ðt™ ƒ™ðt ÷tøÞt. 20 r{r™x ËwÄe †eytu™t ntuX fqs‚t hÌtt; [hý rÚthf‚t hÌtt.

yux÷t{tk ‚tu yuf Ÿ[t ðtkË …h …t½ze ƒtkÄu÷tu ïu‚ ð†Äthe h¾e «tf]r‚f hk„{k[ …h «ðuþe hÌttu n‚tu. h¾e™e h[™t yuf Q¼t y™u yuf ytzt ðtkË …h ËVuŒ f…ztk …nuhtðe™u fhe n‚e. h¾e Äthf ÔÞÂõ‚yu …ý ËVuŒ ð†tu …nuÞtO n‚tk. ytÚte 15 Vqx Ÿ[t h¾e™e Ÿ[tE ðÄe™u 20 Vqx sux÷e ÷t„‚e n‚e. h¾e yux÷u Ér»t. yu™tu ƒeòu yÚto hûtf. ¾u‚h y™u ¾¤t{tk y™ts™wk hûtý fh™th hûtf : ftu…u ‚tu ¾¤t{tkÚte y™ts WXtðe òÞ ! «ËÒt ÚttÞ ‚tu y™ts™e ftuXeytu A÷ftðe Œu ! ÷tuftu ‘h¾e ƒtðËe’™t [hýtu{tk ©eV¤ ðÄuhe ythtÄðt ÷tøÞt, “y™ts™e ftuXeytu …qhu…qhe ¼he Œusu, {tht h¾e ƒtðËe !”

yt …Ae f]r»tSð™ y™u …þw…t÷™ ËtÚtu ËkƒkÄ Ähtð‚t ¾uzq‚, ¼hðtzƒfhtk suðt ðuþtu y™u sk„÷Sð™ ËtÚtu ËkƒkÄ Ähtð‚t ‚Útt ðLÞ «f]r‚ ËtÚtu {t™ð™e yr¼Òt‚t Œþtoð‚t ntÚte, ðt½, {„h ð„uhu ðuþ ftZðt{tk ytÔÞt.

Äe{u Äe{u ÄtŠ{f ðuþtu™e yŒƒ y™u „k¼eh‚t …qhe ÚtE y™ Ët{trsf ðuþtu™tu ythk¼ ÚtÞtu.

ythk¼{tk yu{™wk ytŠÚtf y™u þtherhf þtu»tý fh‚t ‘ðntuht y™u Íh¾w’™tu ðuþ ytÔÞtu. Vtxu÷t-‚qxu÷t „t¼t …nuhu÷e y™u ytŠÚtf he‚u ƒunt÷ ƒ™u÷e Íh¾w™u, ð™™t yuftk‚™tu ÷t¼ ÷E ft{wf Rþtht fhe Ë{t„{ {txu yt{kºtý yt…‚t ƒu ðntuht «ðu~Þt. ƒtuh ðªýðt ytðu÷e Íh¾w ÷k…x ðntuht™u Ëqkz÷u Ëqkz÷u ÄtuÞt. ‚uýeyu {the™u ƒntŒwheÚte ¼„tzât, y™u «uûtftu{tk ntMÞ™e Atu¤tu QA¤e.

Íh¾w™tu ðuþ …qhtu Út‚tk™e ËtÚtu 50 sux÷t y™tð]¥t …wÁ»ttu ¾¼u Ëtkƒu÷wk fu ÷tfze {qfe “y{tk fÚttuhe niÞ ! ftÚttuhe niÞ !” ƒtu÷‚t {æÞ {uŒt™{tk

Q‚he ytÔÞt. yu{ýu ftÚttuze ytrŒðtËeytu(ftÚttu …tz™th ytrŒðtËeytu)™tu

ðuþ ÷eÄtu n‚tu. þheh …h ‘Ë{’ ¾tðt yuf …ý ð† ™ntu‚wk. ‚uytu ft{wf [uüt fh‚t rðrþü «fth™wk ™]íÞ fhe hÌtt n‚t. yufu rþ&™™u Œtuhe ƒtkÄe n‚e y™u ƒeòu yu™u Œtuhe hÌttu n‚tu. ‚tu fux÷tfu ËwftÞu÷e ŒqÄe™tk {tuxtk rþ&™ ƒ™tÔÞtk n‚tk. y{™u …qðoft÷e™ «t„ir‚ntrËf Þw„{tk …w™: «ðu~Þt ntuEyu yuðe ÷t„ýe ÚtE ytðe. …ý ynª ‚tu ÷tufË{wŒtÞ ntMÞ™e Atu¤tu ðå[u r™¼uo¤ yt™kŒ ÷qkx‚tu n‚tu. fux÷tf Œþoftu …ý yu{tk Ën¼t„e ÚtÞt n‚t y™u ™x-Œþof-©tu‚t™tu ¼uŒ ÷w ÚtE „Þtu n‚tu. ÄtŠ{f ðuþtu Ë{Þ™e yŒƒ ™hŒ{ WL{wõ‚‚t{tk VuhðtE „E n‚e. ðuþ ¼sððtðt¤t™tk {t‚t-r…‚t, ¼tE-ƒnu™, Œefht-Œefhe-…qhtu …rhðth ntsh n‚tu y™u ftuE …ý «fth™t Ët{trsf Œk¼ fu AtuA rð™t ŒwLÞðe ËkƒkÄtuÚte …h ÚtE r™¼uo¤ yt™kŒ ÷qkx‚tu n‚tu. ËkƒkÄtu™t Ëe{tzt ¼qkËtE „Þt n‚t y™u ‘÷tuf’™wk Ët{qrnf r[¥t yt™kŒ÷tuf{tk «ðu~Þwk n‚wk.

20 r{r™x{tk ftÚttuze™tu ðuþ ft{wf f¤t ƒ‚tðe xufheytu{tk ¾tuðtE „Þtu y™u ‘ðh-ðnw’™tu ðuþ {uŒt™{tk «ðu~Þtu. ‚uytu ÷tufË{wŒtÞ ðå[u-…tu‚t™tk fwxwkƒes™tu™e ðå[u {wõ‚ {™u {Äwhs™e {týðt ÷tøÞtk. yu{™e {Œe÷ [uütytu™u …qhtu ÷tufË{qn «f]r‚™t Ëtkr™æÞ{tk Ëns ¼tðu yt™kŒ ÷qkxðt ÷tøÞtu. yr¼ò‚ {t™ðe™e su{ Œk¼™wk ™t{r™þt™ ™ntu‚wk. …r‚-…í™e yu{™t Mðt¼trðf ‘ft{Ëqºt’™wk sux÷wk ¿tt™ n‚wk yu ðtr[f y™u ftrÞf yr¼™Þ îtht ¾[o‚tk n‚tk. «uûtf ƒ™u÷tk Þwðt™Þwð‚eytu, ytƒt÷-ð]Ø ƒÄtk s òýu fu yt™kŒ{tk hË÷e™ ƒLÞtk n‚tk. fnuðt‚t ËÇÞ {týË™u su y&÷e÷ ÷t„u yu ynª Ëns ƒ™e™u ytð‚wk n‚wk. fþe s fwct rð™t™e r™¼uo¤ yt™kŒ™e ûtýtu ðnu s‚e n‚e.

15 r{r™x{tk ðh-ðnw™t ðuþu hk„{k[ ¾t÷e fÞtuo y™u ò™rðÞt Ztu÷™]íÞtu ythk¼tÞtk. …qÁk „t{ Ztu÷u ™t[ðt ÷tøÞwk. Ztu÷™tu ‚t÷ ƒŒ÷tðt™e ËtÚtu ™]íÞ™tu «fth ƒŒ÷tÞ y™u ÷tufË{wŒtÞ ™]íÞ{tk ÷e™ ƒ™u. Ztu÷ ÔÞÂõ‚„‚ {tr÷fe™tu ntuÞ …ý ntu¤e{tk ytÔÞt …Ae Ëti™tu „ýtÞ. WíËð™t Ztu÷ …h Ëti™tu yrÄfth. ð„tzðt™e yr¼÷t»tt ò„‚tk ftuE …ý Œþof h{‚t ftuE …ý ÔÞÂõ‚™t ¾¼uÚte Ztu÷ ÷E Ë{qn{tk h{ðt òuztÞ. {tr÷f Ztu÷ ™t yt…u ‚tu ¼thu ͽztu ÚttÞ. fux÷tf «Ëk„tu{tk Ztu÷ {txu «tý …ý ntu{tÞ. ynª yuðe s ½x™t ½xe. Ztu÷™]íÞ …htftctyu …ntUåÞtk n‚tk. ÷tufË{wŒtÞ yt™kŒ÷tuf™e ¼tðË{trÄ{tk ‚ŒTY… n‚tu. «Œþof y™u Œþof Ëti yt™kŒ{tk hË÷e™ n‚tk. h{ðt {txu yt‚wh yuf Þwðt™ ¾¼uÚte Ztu÷ ÷uðt s‚tk

Ztu÷eyu ™t …tze. Þwðt™ AkAuztÞtu, “ytu¤e (ntu¤e) nW™e nU ‚tu Ztu÷ …tìý nW™t „ýtÞ ! Ztu÷ Úttht (‚tht) ƒt™tu (ƒt…™tu) ™U (™t) „ýtÞ ! ™U yt÷ðtu yuk (ntuÞ) ‚tu Útth (‚tht) fUh (½uh) ÷uE™ Ít ™ ytuÚttu (íÞtk) ð„th ™k yu¾÷tu (yuf÷tu) h{. ytu¤e{t ÷uE™ ytðtu yu‚ý Útthtu Ztu÷ nW™tu ÚtuE „tu !”

W„ú ƒtu÷t[t÷e Út‚tk s Ztu÷ ðt„‚t ƒkÄ ÚtE „Þt. {nwzt ‚tu {tuxt¼t„u ƒÄtyu …eÄtu n‚tu. „tuºt „tuºt™tk y÷„ sqÚt …ze „Þtk. …ÚÚtrhÞt¤tu «Œuþ n‚tu. …ÚÚthtu™tu ðhËtŒ ðhËðt ÷tøÞtu. …ÚÚthtu ðt„ðtÚte þheh …h fuËqztk «„xðt ÷tøÞtk. ÷tune ŒzŒzðt ÷tøÞwk. ntu¤e™tk „e‚tu æðr™{wrÿ‚ fhðt y™u ðuþtu™t Vtuxt …tzðt ytðu÷t y{u, Ë{Þ …th¾e xu…hufzoh y™u fì{uht Ëk¼t¤ðt ÷tøÞt. y{the ËtÚtu ytðu÷t rþûtfu fÌtwk, “yðý (nðu) ð¥tw (ðÄw) htuftðt{t Ítu¾tu (stu¾{) nU. Íq™wk ðUh Ít„nU ‚tu yuftŒ {tì™ðe ð‚uhtnU (ðÄuhtþu) ! ytu¤e™t …hƒ{tk {thu÷wk {tì™ðe, ƒufýwk (ƒu„ýwk) ðUh ÷e¥tw „ýtÞ. ™k …w™ (…wÛÞ) Útô „ýtÞ !”

y{thu [th rf÷tu{exh [t÷e Ëwðt {txu Œuð‚e yt©{{tk …ntU[ðt™wk n‚wk. [t÷‚e …fze.

ynª òuÞu÷t ðuþtu y™u yt …Ae ytð‚e „tuh™t ÄtŠ{f …ðo Ë{Þu ¼sððt{tk ytð‚t ðuþtu Ëh¾t s n‚t. yt ƒtƒ‚™wk y™w{tuŒ™ y{the ËtÚtu ytðu÷t Œu{‚e yt©{™t rþûtfu …ý ytÃÞwk. hM‚t{tk [t÷‚tk-[t÷‚tk yu{ýu ƒeS {trn‚e yt…e fu ykƒtS …tËu ytðu÷t Ëtu¾÷t „htrËÞt™t „t{ htý…wh{tk ntu¤e «„xtÔÞt …Ae …z‚t ľ‚t yk„tht …h ÷tuftu ÷t÷ Vq÷tu …tÚthu÷e òs{ …h [t÷‚t ntuÞ yu{ [t÷u Au. yu{ýu yt…u÷e {trn‚eÚte y{u yt‚wh ƒ™u÷t y™u htý…wh™e ntu¤e™tk Œþo™ fhðt™e {nuåAt ò„u÷e. …ý yt {nuåAt Auf 1998{tk …qhe ÚtÞu÷e. y{thu yt «Ëk„™e Vtuxtu„útVe y™ rðrzÞtu„útVe fhðe n‚e. …ý „htrËÞt ytrŒðtËeytu ÄtŠ{f {ntuíËð™e rðrzÞtu„útVe fhðt Œuðt

1.yt Ë{Þu {the M{]r‚{tk ‘¼e÷tu™tk ntu¤e „e‚tu’{tk Ëk…trŒ‚ ‘yhýtfË™e ðth‚t’ ò„e; “yhýtfË ðt‚ fhu... ntì…¤u Œefht ðt‚... Útth ½x{t htì{ ðËu÷tu yuk (ntuÞ) ‚tu yìtkýt ÷t÷ Ëtu¤ Úttk…t™ ƒtÚt ft÷ ! fuðtuf ‚™k ‚thU ?! ÍtuRÞ ‚tu ¾htk ! ‚uneðu¤ …u¤tË Q…tu Q…tu htì{™wk ™tì{ ÷uÞ... htì{ Ë‚™e yuk‚turhÞtu (÷t÷ fezeytu) …UŒt fhU. …t‚t¤{tne ÷e÷e {txe ÷uE™ ytðU. ‚…tðu÷u Úttk…u ntì{t ‚tì{e fuðe Vehu ! …u¤tËÍe ðeËth {ìtkzU, yuk‚turhÞtu ‚tu ™nª ƒ¤‚e ! …uË ô fu{ ƒ¤tu !? …u¤tË ‚tì{e ÍtE™ Úttk…u ƒtÚt ft÷U. Úttk…t{t „k„t{tÍe ¾¤qfu ! ™„he™tk ÷tuftu™ ™ðtE ÷t„e !

100 {the ÷tufÞtºtt

‚iÞth ™ntu‚t. ‚uytu™e {tLÞ‚t n‚e fu rðrzÞtu„útVe fhðtÚte ntu¤e™wk ‘Ë‚’ [tÕÞwk sþu. ÷tkƒt Ë{Þ™t yk‚ht÷ …Ae ‘÷tuf’™tu rðïtË Ëk…trŒ‚ fhe þõÞt n‚t, y™u ‚u{ýu y{tht ftÞo {txu y™w{r‚ yt…e n‚e.

ntu¤e «„xtððt™t rŒðËu Ëtks™t Ë{Þu ËðtuoŒÞ yt©{, Ëýt÷e™t

yt[tÞo ðeh[kŒ …k[t÷ y™u ‚u{™t ËnftÞofhtu ËtÚtu y{u Œtk‚t ‚t÷wft™t ytrŒðtËe „t{ htý…wh{tk ntu¤e™t Œþo™u „Þt n‚t. ËtÚtu Vtuxtu„útVh hturn‚ r{†e, rðrzÞtu„útVh ftÂL‚ «ò…r‚ y™u ™ðS zt¼e n‚t. [tu‚hV yhðÕ÷e …ntz™tk Ÿ[tk rþ¾htu™e ðå[u rðfurLÿ‚ he‚u htý…wh „t{ ðËu÷wk Au. yuf Ÿ[wk rþ¾h Q‚he™u y{u ht‚u ™ð ðt„u „t{{tk …ntUåÞt. ËwftÞu÷tk Ÿ[tk ð]ûttuÚte „tuXððt{tk ytðu÷e ntu¤e ™hŒ{ ðhËe hnu÷e [tkŒ™e{tk yhðÕ÷e™t ™t™t rþ¾h suðe ¼tË‚e n‚e. r™Þ‚ Ë{Þu „t{u‚e ({w¾e) îtht ntu¤e «„xtððt{tk ytðe. „e‚tu y™u Ztu÷-sðtht ™]íÞtu™e h{Íx ËtÚtu ytƒt÷-ð]Ø, †e-…wÁ»ttu ntu¤e™e «Œrûtýt fhðt ÷tøÞtk. Úttuzuf Œqh ¾zftu™e ytzþu ƒt¤ftu, swðt™tu y™u «tiZ …wÁ»ttu ËtÄw(ƒtðt)™tu ðuþ Ës‚t n‚t. ßðt¤t™e Ë{t …Ae …z‚t ľ‚t yk„tht …h ‚uytu [t÷ðt™t n‚t. yt rðrÄ™u ‚uytu ‘ntu¤e yztu¤ðe’ (ntu¤e ytu¤k„ðe) fnu Au. yt «Ëk„u ŒtY™t ™þt{tk [f[qh yuf Þwðt™ ntu¤e ytu¤k„ðt s‚tk ƒeò s z„÷u yt„Úte ŒtÍe „Þtu. …„u VtuÕ÷t QXât n‚t y™u yËÌt ðuŒ™tÚte fýË‚tu n‚tu. yt™e ƒunt÷e òuE™u Œw:¾e ÚtÞu÷t y{u ËtÄw™t ðuþ{tk Ëßs y™u ntu¤e{tk [t÷ðt ‚í…h ƒ™u÷t ytrŒðtËeytu …tËu Œtuze „Þt y™u ntu¤e{tk ŒtÍe „Þu÷t Þwðf™t Ë{t[th ytÃÞt. y{thtu ËkŒuþtu Ëtk¼¤e™u yuf «tiZ ntu¤e™e ßðt¤t ƒ™e „Þtu y™u ‚tzqõÞtu, “yukýtu ‚tu ËtuŒtu ŒtYrhÞtu nU yu‚ý yukýt™ (yux÷u yu™u) ‚tu yt„ ¾tÞ ! …tìý y{u ‚tu nthtu Œ™ (…qhtu rŒðË) …q¾t (¼qÏÞt) hne™u …u¤tË («nT÷tŒ) ÍuðeË …Âõ‚ (¼Âõ‚) nU. ntu¤e{t ƒuXu÷t …u¤tË™u yt„ ™U ¾tE „uE™ y{tk™ rf{ ¾tnU ? y{tk (y{u) yt„{t Ët÷eyu yu Útwk Ítu (‚wk òu) !” y{the ytk¾tu{tk ytùÞo Ë{t‚wk ™ntu‚wk. 12 ð»to™t ƒt¤ftuÚte {tkze™u 50 ð»to™t «tiZtu «nT÷tŒ™e ÞtŒ{tk ht{™wk ™t{ hx‚t {¾{÷™e ÷t÷ huþ{e òs{ …h [t÷‚t ntuÞ yu{ [t÷ðt ÷tøÞt. þtL‚ r[¥tu 15 z„÷tk …Ëth fhe™u ntu¤e ™t[ðt™t MÚt¤u …ntUåÞt. ‚u{™t …„ ‚…tËðt „Þt íÞthu yuf Þwðt™ ƒtuÕÞtu, “Út{tht (‚{tht) ztu¤t {Úte™ ({ˤe™u) …uË (…Ae) Ítuytu, y{tk ‚tu nthtu Œ™ …u¤tË ytuÍ (su{) …„ðtk™™e …Âõ‚ (¼Âõ‚) fhe nU …uË nUýtnt

(þtÚte) ƒ¤eyuk? ‚thýðt¤tu ‚tu htì{ nU, htì{ Ë ntËtu nU !”1

ntu¤e ytu¤k„ðt™e rðrÄ …qhe Út‚tk s {w¾eyu y{™u ytŒuþ ytÃÞtu fu nðu ËtÄ™-Ët{„úe ytxtu…tu y™u ynªÚte [t÷‚e …fztu. Äq¤uxe ƒuËe hne Au y™u ÷tuftu ŒtY …e™u Vqxe sþu. ntu¤e™e „tuX™t ™t{u ‚{thtk „sðtk ¾k¾uhe ÷uþu. …iËt ™t yt…tu ‚tu ͽzt fhþu. {w¾e™t ntÚt{tk ntu¤e™t „tuX™t ƒËtu Yr…Þt {qfe, {tuze ht‚u ËtÄ™-Ët{„úe ËtÚtu y{u ËðtuoŒÞ yt©{, Ëýt÷e ‚hV «Þtý ytŒÞwO.

1999™t ¼tŒhðt {tË{tk y{u htsMÚtt™™t WŒÞ…wh rsÕ÷t™t {tA÷t „t{{tk ‘„ðhe’™tk Œþo™ fhðt y™u rðrzÞtu„útVe fhðt „Þt n‚t. y{the ËtÚtu ðeh[kŒ …k[t÷, ™ðS zt¼e, ftÂL‚ «ò…r‚, hturn‚ r{†e (yth.r[‚th) y™u nrhytu{ r{†e n‚t. …ntze «Œuþ™e «f]r‚ y™u ð»tto™e ytAe ‘Vqnth’Úte r[¥t yt™kŒÚte ¼ÞwO ¼ÞwO n‚wk. {tA÷t „t{ …ntUåÞt íÞthu [t{wkzt{t‚t™t ¾wÕ÷t

MÚtt™f ðå[u „ðhe („tihe)™wk rºtþq¤ htu…u÷wk n‚wk y™ [thuƒtsw {uŒt™ Atuze Œþoftu „tuXðtE „Þt n‚t.

¼uhð ntÚt{tk „wÁs („Œt suðwk ÷tun™wk ftkxt¤wk ytÞwÄ) ÷E™u ™ð ÷t¾

Œuðeytu™t «‚ef Y… [t{wkzt, ykƒtð, ft¤fe, rnÁk, htk…wk, xwxe, xtð¤e suðe {wÏÞ Œuðeytu™wk ytbt™ fhe hÌtt n‚t. Œuðeytu™tu ðuþ …wÁ»ttuyu ÷eÄtu n‚tu y™u

Ÿ[e xufhe Q‚he™u rºtþq¤ MÚtt…u÷t {uŒt™{tk «ðuþe hne n‚e. «ðuþ‚tk s Œun{tk su ‚u Œuðeytu™tu ¼tð «„xâtu y™u ytþeðo[™tu ƒtu÷‚e Äqýðt ÷t„e. yt ËtÚtu s {tuxt ¼t„™tk †e-…wÁ»tŒþoftu™t {tÚtu Œuðeytu™tu ¼tð Q‚Þtuo y™u Äqý‚tk Äqý‚tk Œuðeytu™t [hýtu{tk …ze ytþeðtoŒ ÷uðt ÷tøÞtk. rðþt¤ {uŒt™ ŒuðeŒuð‚t{Þ ƒ™e „Þwk. Úttuztf Ë{Þ …Ae ¼uhð ‘{wks’ ™t{™t sk„÷e ½tË{tkÚte ƒ™tðu÷tu [tƒqf Vxfthe Œuðeytu™tu ¼tð …tAtu ðt¤e Œþoftu™u {q¤ MÚtt™u ƒuËtzðt ÷tøÞt.

™ð÷t¾ Œuðeytu™t ðuþ …Ae ™]íÞ fh‚t ft¤t„tuht ¼uhðu Œuðeytu™t hÚt ƒ™tð™th ðt÷{t ÷wnth y™u yu™e …í™e™wk ytbt™ fÞwO. Ë{t„{ {txu ͽz‚tk …r‚-…í™eyu «ðuþ fÞtuo. {Œe÷ {wÿtytuÚte Œþoftu{tk ntMÞ™e Atu¤tu Qzðt ÷t„e y™u ™ð÷t¾ Œuðeytu™wk „k¼eh ÄtŠ{f ðt‚tðhý yt™kŒ{tk ƒŒ÷tE „Þwk.

«t‚:ft¤u ythk¼tÞu÷tk ™ð÷t¾ Œuðeytu, rþð-…tðo‚e, ¼uhð, Ä…Ët, ntÚte suðtk ÄtŠ{f ™txâtu y™u ðt÷{tu ÷wnth, rŒÞh-¼t¼e, ft™-„wshe, ft÷ƒur÷Þt, {eýt, ¾u‚whe, Íh¾wk suðtk Ët{trsf ÷tuf™txâtu ËkæÞt ËwÄe [t÷‚tk hÌttk y™u y{u ytìrzÞtu-rðrzÞtu„útVe y™u Vtuxtu„útVe fh‚t hÌtt. {turhÞt ({w„x) W‚tÞto …Ae Œun{tkÚte Œuð-Œuðeytu™t ¼tð ytuËhe „Þt y™u «Œþoftu Ët{tLÞ {t™ðe ƒ™e „Þt.

‘„ðhe’ ¼tŒhðt ËwŒ yuf{Úte ytËtu ËwŒ yr„ÞthË™t ËqÞtuoŒÞ-…qht 41 rŒðË [t÷‚tu, y™uf „t{tu{tk [t÷‚tu, y™uf ÷tuf™txâtuÚte Ëk÷ø™ y™u 60 Úte 100 sux÷t ™xÚte «ŒŠþ‚ Út‚tu ¼th‚Œuþ™tu yrî‚eÞ ÷tuftuíËð Au. ¼th‚ rËðtÞ rðï{tk ftuE …ý MÚtt™u-ftuE …ý ft¤u ytðwk ™txâY… òuðt-Ëtk¼¤ðt {éÞwk ™Úte su ytx÷e ÷tkƒe yðrÄ ËwÄe, ytx÷t ƒÄt «Œþof Ë{wŒtÞ îtht y™uf „t{tu{tk ËkÏÞt‚e‚ Œþoftu ËL{w¾, ytx÷e ƒÄe ËwÔÞðMÚtt ËtÚtu, …qhtu rŒðË-y™uf rŒðËtu ËwÄe ÄtŠ{f-Ët{trsf yŒƒ ËtÚtu «ŒŠþ‚ fhðt{tk ytð‚wk ntuÞ. yt™kŒ-ytùÞo™e ðt‚ ‚tu yu Au fu yt Ë{Þu yhðÕ÷e …ntze «Œuþ™wk …qÁk ÷tufSð™ …qhtk „t{- ƒÄwk s ft{ Atuze™u „ðhe™tk Œþo™ fhu Au. Œuðe-Œuð‚t …h …h{ ytMÚtt ËtÚtu ‚L{Þ ƒ™e™u „e‚-™]íÞ-Ëk„e‚-fÚtt Ëk÷ø™ ™txâtu r™nt¤u Au y™u „ðhe™tk [rhºttu ËtÚtu ‚ŒTY… ƒ™e …qhtu Ëðt {tË „ðhe{Þ ƒ™e òÞ Au.

™txf fu ðuþtu ¼sððt{tk ftuE ƒtkÄu÷t hk„{k[™e ytð~Þf‚t ntu‚e ™Úte. ¾u‚h-¾¤wk, …ntz™e ‚¤uxe, s¤tþÞ™e Ë{Út¤ ¼qr{ f ftuE ŒuðeŒuð‚t™wk ¾wÕ÷wk MÚtt™f hk„{k[ ƒ™e òÞ. [thu ƒtsw …ÚthtÞu÷e «tf]r‚f rþ÷tytu fu ð]ût™e zt¤eytu Œþoftu™e ƒuXftu.

ðuþ Äthý fhðt {txu {tuxe rþ÷t™e ytzþ yu{™tu ytuhztu. «Œþoftu(™x)™e Ëts-Ëßò y™u yt¼q»týtu «f]r‚{tkÚte Ëns «t Út‚e y™u ½h™e ‚qxu÷e-Vqxu÷e ðM‚wytu. ftuE {tRf fu ðes¤e™e sYh ™nª. ðhË‚e [tkŒ™e ðes¤e y™u ƒw÷kŒ „¤wk {tRf. †e-[rhºttu …wÁ»ttu ¼sðu. …tX …ý …hk…htÚte {tir¾fY…u r[¥t{tk ‚iÞth. «Œþoftu ™txftu fu ðuþtu …qhtu rŒðË fu ht‚ ¼sðu …ý õÞthuÞ ytŠÚtf W…tso™™e ytftkûtt ™nª. ‘„tuh’{tk …kŒh rŒðË y™u ‘„ðhe’™t …ðo{tk …qhtu Ëðt {tË {tkË-{krŒht™tu íÞt„ y™u ƒúñ[Þo™wk fzf …t÷™. ÄtŠ{f ™txftu{tk «Œþoftu yux÷t ƒÄt ‚Œtfth ƒ™u fu su ‚u Œuðe-Œuð‚t ƒ™e òÞ y™u ÷tufË{wŒtÞ™u ytþeðtoŒ yt…u. fux÷ef ðth Œþoftu™t {tÚtu …ý Œuðe-Œuð‚t™tu ¼tð Q‚hu. ytÚte «Œþof-Œþof fu Œuðe-Œuð‚t™tu ¼uŒ ÷w ÚtE òÞ. Ët{trsf

™txâtu{tk ™x &÷e÷-y&÷e÷™t rf™tht ytu¤k„e òÞ y™u ¼h…qh yt™kŒ …ehËu.

ðuþ fu ™txf …hk…ht{tk Q‚hu. Œh ð»tuo «Œþof …tºt fu [rhºt ™t ¼sðu ‚tu ƒe{th …zu. yu{™t …h ntu¤e-„tuh-„ðhe ftu…u. htsMÚtt™™t ¼e÷ «Œuþ{tk Œh ð»tuo ‘„ðhe’ ™t ÷uðt{tk ytðu ‚tu Œw»ft¤ …zu ! ¼qfk… ytðu ! nhe¼he ¾u‚e ™tþ …t{u yuðe …qht Ë{ts{tk áZ {tLÞ‚t.

ðuþ ftZðt{tk y™u ¼sððt{tk Ztu÷, {]Œk„, fwkze suðtk [{oðtãtu, ðtkˤe, þk¾, þhýtE suðtk Ëwr»th ðtãtu y™u ‚kƒqh, Ëthk„e, ½tuztr÷Þwk suðtk ‚k‚wðtãtu™wk ƒtnwÕÞ.

yzÄtu ŒËftu ntu¤e-„tuh-„ðhe („tihe)™t ðuþtu™txâtu {týðt, á~Þ©tÔÞ (rðrzÞtu-ytìrzÞtu„útVe){tk hûtðt y™u ËkþtuÄ™-yæÞÞ™-Ëk…tŒ™{tk …Ëth fhu÷tu yt„¤ s‚tk yt ÷tufËk…Œt{tkÚte ‘¼e÷ ÷tuftuíËð : „tuh’ y™u ‘¼e÷tu™tk ntu¤e„e‚tu’ …wM‚fY…u «rËØ fhu÷tk.

21.

ftìƒrhÞt Xtftuh

y™u ðÄt{ýtk

{nt yu ftìƒrhÞt suðt {u÷t Œuð™e MÚtt…™t y™u ftu¤e fhðt™t ‚Útt ykƒtð, Ëwkz ([t{wkzt) y™u Ä…Ët suðe „tuºtŒuðeytu™tk ðÄt{ýtk fhðt™tu {rn{t Au. yt Ë{Þ¾kz{tk „t{u„t{ ftìƒrhÞt™e ftu¤e y™u „tìºtŒuðeytu™tk ðÄt{ýtk fhðt{tk ytðu Au. yt¾e ht‚ ftìƒrhÞt Xtftuh™tk Ëtk„ (™t™e ½uh suðwk [{oðtã) …h ™]íÞ-¼s™tu y™u Œuðe-Œuð‚t™tk ™]íÞ-„e‚tu „tðt{tk ytðu Au. ftìƒrhÞt™e ftu¤e™tk ™]íÞ-¼s™tu y™u „tuºtŒuðeytu™tk „e‚-¼s™tu ¼e÷tu™e rð»t{ ytŠÚtf …rhÂMÚtr‚{tk ðËtýt™wk ft{ fhu Au y™u ytuAu f…zu …ý Xkze{tk hûtt fð[ ƒ™u Au. Ët[t yÚto{tk yt ¼s™-„e‚-™]íÞtu s Xkze É‚w Ët{u ÷zðt™wk ƒ¤ yt…u Au, y™u ‚uytu {txu ‘Sð™ hËtÞý’ …whðth ÚttÞ Au. ¼e÷tu™tk {u÷tk y™wct™tu Xkze É‚w{tk s ytð‚tk ntuðtÚte {u÷tk Œuð-Œuðeytu™u ðÄw ™u ðÄw ƒfht-…tzt™tu ƒr÷ [ztððt{tk ytðu Au. ytðt «Ëk„u yLÞ Ë{ts™t ËÇÞ™e ntshe ‚uytu™u „{‚e ™Úte. ¼rð»Þ{tk yt rŒþt{tk ft{ fh™th ËkþtuÄf™u W…Þtu„e ÚttÞ yuðtu ÏÞt÷ ntuðtÚte ûtuºtftÞo Œhr{Þt™ ƒ™u÷t y™u y™w¼ðu÷t «Ëk„tu{tkÚte yuf-ƒu «Ëk„tu™wk ÞÚtt‚Út ðýo™ fhðt™tu yr¼„{ Au. ËkþtuÄ™™t {tht yu ythk¼™t rŒðËtu n‚t. ¾uzƒúñt fuLÿÚte 30 rf.{e. Œqh ytðu÷t Œu{‚e „t{{tk {tht yuf ¼e÷ rðãtÚte ËtÚtu ftìƒrhÞt

Xtftuh™tk ¼s™tu æðr™{wrÿ‚ fhðt ht‚™t ytX ðt„u …ntUåÞtu. su{™t ½uh

ftìƒrhÞt Xtftuh™wk {u÷wk y™wct™ n‚wk ‚u{™wk ™t{ fw{wŒ …th½e n‚wk. fw{wŒ …th½e «tÚtr{f rþûtf n‚t. y{™u òuE™u fw{wŒ™t r[¥t{tk ËkþÞ™e ËtuÞ Ë¤ð¤ðt ÷t„e y™u «&™tu™e yýe y{tht ‚hV ¼tUftðt ÷t„e. {the ËtÚtu ytðu÷tu rðãtÚteo Ws{tu …th½e ‚u{™t s „t{™tu n‚tu. RþthtÚte …tËu ƒtu÷tÔÞtu y™u …]åAt fhe, “yt ftuý Au ? fu{ ytÔÞt Au ?” Ws{tyu fÌtwk, “yt ‚tu fu.xe. ntEMfq÷, ¾uzƒúñt™t y{tht rþûtf Ëtnuƒ Au. ftìƒrhÞt Xtftuh™tk ¼s™tu xu… fhðt ytÔÞt Au.”

fw{wŒu fÌtwk, “òu, Ëtnuƒ™u fnu fu ¼s™tu xu… ™nª ÚttÞ.”

ŒqhÚte ƒk™u™e ðt‚[e‚ Ëtk¼¤‚tu n‚tu. {U fw{wŒ™u …tËu ƒtu÷tÔÞtu y™u

ðtýe{tk þõÞ yux÷e {eXtþ ¼he fÌtwk, “¼tE, ‚{u „tþtu y™u xu…hufzoh™e ÂMð[ Œƒtðeþ yux÷u ¼s™tu ‚tu yu™e {u¤u xu… Útþu. …Ae ‚{u fu{ fntu Atu fu ¼s™tu xu… ™nª ÚttÞ ?”

fw{wŒu Úttuztf ytðuþ ËtÚtu sðtƒ ytÃÞtu, “yu{ ™nª Ëtnuƒ, ‚{u ¼s™ xu… fhtu yux÷u y{tht Œuð™wk Ë‚ [tÕÞwk òÞ y™u y{ 1 nòh Yr…Þt ¾[eo™u fhu÷tu s„™ Vtu„x òÞ. yux÷u ‚{thu ¼s™ xu… ™Úte fhðt™tk.”

{U ™h{tþÚte fÌtwk, “‚{u ™t …tztu Atu ‚tu nwk ¼s™ xu… ™nª fÁk …ý ‚{u ftìƒrhÞt Xtftuh™e rðrÄ fhþtu ‚u òuE þfwk ?” ‚uytuyu rðrÄ òuðt™e Ëk{r‚ Œþtoðe y™u íÞtkÚte [tÕÞt „Þt. 15 r{r™x …Ae Ws{t™u Vhe™u ‚u{™e …tËu ƒtu÷tÔÞtu y™u fÌtwk, “ò, Ëtnuƒ™u fnu fu rðrÄ …ý ™t òuE þftÞ.”

Ws{tyu ‚u{™tu W¥th {™u Ëk¼¤tÔÞtu. ð¤e {U ‚u{™u {the …tËu ƒtu÷tÔÞt y™u fÌtwk fu “rðrÄ ™nª òuE þftÞ ‚tu fkE ™nª …ý ‚{u su „tþtu ‚u ¼s™tu ŒqhÚte Ëtk¼¤e ‚tu þftþu™u ?”

fw{wŒu fÌtwk, “¼÷u, ŒqhÚte ¼s™tu Ëtk¼¤òu.” fw{wŒ íÞtkÚte [tÕÞtu „Þtu. 15 r{r™x …Ae Ws{t™u ƒtu÷tðe™u fÌtwk, “ò, Ëtnuƒ™u fnu fu ¼s™tu …ý Ëtk¼¤e ™nª þftÞ.’’ y™u {thu htºtu 10 ðt„u Ws{t ËtÚtu Q¼t ÚtE sðwk …zâwk.

ƒeòu ‘ð‚tk{ýtk’™tu «Ëk„ ƒ™tËftkXt rsÕ÷t™t „tuxzt („tuèt) „t{™tu

Au. rfh{tu÷ …ntz™e ‚¤uxe{tk rðfurLÿ‚ ¾tu÷htk{tk ðËu÷wk ¼e÷tu™wk yt „t{ ytsÚte 15 ð»to …nu÷tk ‚tu ð™htrsÚte þtu¼‚wk n‚wk.

yt¾e ht‚ Œuðe-Œuð‚t, „turXÞt, òh-«u{™t fthýu ÚtÞu÷e níÞt y™u [tuhtu™tk ËtnË ¼hu÷tk „e‚tu „tÞt …Ae ËqÞo™tk Vqx‚tk «Út{ rfhýtu™e ðå[u {t‚t™t MÚtt™f …tËu yuf ƒfhtu ÷tððt{tk ytÔÞtu. {™u ÷tøÞwk fu ðÄ™tu Ë{Þ ÚtÞtu Au suÚte ðÄw htuftðwk ÞtuøÞ ™Úte. nðu ytð‚t sw„wÃËt«uhf á~Þ™e fÕ…™tÚte [hýtu{tk „r‚™tu Ëk[th ÚtÞtu. {t‚t™t MÚtt™fÚte Úttuzuf Œqh ¾u‚h ðå[u [th-…tk[ ð»to™t yuf ‚kŒwhM‚ …tzt™u ½uhe™u fux÷tf ÷tuftu Q¼t n‚t. ytXuf ð»to™t yuf «tiZ W{h™t {týË™t ntÚt{tk ƒkŒqf n‚e. yt ÷tuftu ðå[u nwk s yt„k‚wf ÷t„‚tu n‚tu.

{tkz 500 r{xh™e s{e™ ft…e nþu, íÞtk ‚tu ƒkŒqf™tu ¼ztftu ÚtÞtu.

xtu¤wk rfrfÞtheytu …tz‚wk {tht ¼ýe ÄËe hÌtwk n‚wk. ËtiÚte yt„¤ …tztu n‚tu y™u ‚u™t þheh{tkÚte ÷tune™e Äthtytu ðne hne n‚e. …tzt™u „tu¤e ðt„‚tk™e ËtÚtu ¼tøÞtu n‚tu.

fwntzeðt¤t fux÷tf {týËtuyu …tzt™u ½uhe ÷eÄtu y™u ‚u™t {tÚtt{tk yð¤e fwntze {the™u …tzt™u ƒuntuþ ƒ™tðe s{e™ …h Zt¤e ŒeÄtu. {tht {txu …þw-níÞt™wk …nu÷wk s á~Þ n‚wk. ¼Þ™tu {tÞtuo ytk¾tu ƒkÄ fhe Äzf‚e At‚eyu ¾tu÷ht{tk ½qËe „Þtu. ðÄw ™u ðÄw ÷tuftu yt™kŒ™e rfrfÞtheytu …tz‚t ÄËe hÌtt n‚t. ¾tu÷ht™t {tr÷ftu …ý {t‚t™t MÚtt™fu „Þt ntuðtÚte r™so™ ¾tu÷ht{tk …ð™ nrzÞtu ftZe™u ‘yhu÷t’ „t‚tu n‚tu. su{™t {txu yt™kŒ™wk n‚wk ‚u á~Þ {tht {txu ¼Þ y™u ðuŒ™t™wk n‚wk. yfÚÞ ðuŒ™t “…tì„™t ™tì¾ne (…„™t ™¾Úte) n{tk{ n{tk{ fh‚e xtuËe ‚he” ([tuxe ËwÄe) ÔÞt…e „E n‚e. „tuxzt „t{™t ¾tu÷ht{tk {™u sht …ý „tuXâwk ™nª. ÔÞrÚt‚ [hýtu yÄehtk ƒ™e™u 4 rf.{e. Œqh …qðo{tk ytðu÷t nztŒ „t{™t ƒË MxìLz ¼ýe [t÷ðt ÷tøÞtk. þtftnthe Ë{ts{tkÚte ytð‚e ÔÞÂõ‚™u yt á~Þ yð~Þ ¢qh‚t yt[h™tÁk ÷t„u …ý yt «Ëk„ ‚uytu™e ÄtŠ{f ytMÚtt y™u {tLÞ‚t{tkÚte Q¼tu ÚtÞu÷tu ntuðtÚte ‚u{™t ËtkMf]r‚f ËkŒ¼o{tk s {q÷ððtu òuEyu.

22. Àt[tu S Çtu [kˇf

ytðt ŒtuÌt÷t ytrŒðtËe ÷tufËtrníÞ™t ËkþtuÄ™ y™u Ëk…tŒ™Úte {™u þwk ÷tæÞwk ? ytðtu «&™ Ënusu WŒT¼ðu. ytðt Ë{Þu yuf {nt{™t {trn‚eŒt‚t™wk

M{hý r[¥t{tk Q¼htÞ Au. Ë™ 1987 ™t òLÞwythe {tË™e ytFtŒf ƒ…tuhu ‘zwk„he ¼e÷tu™t ŒurðÞt¤t™t yhu÷t. ™ð÷t¾ Œuðeytu y™u fh{ehtu’ …wM‚f «rËØ ÚtÞt …Ae {tht {trn‚eŒt‚t htòftft™u yt…ðt y™u ÉýMðefth fhðt …tk[- {nwzt „t{ sE hÌttu n‚tu. r[¥t rþrþh™t hBÞ ðt‚tðhý{tk [t÷ðt™t yt™kŒÚte Q¼ht‚wk n‚wk. …ntze …„Œkze ðå[u …z‚wk ‘rƒÕÞtðt¤wk’ ðnu¤wk ytu¤k„e™u yt„¤ [tÕÞtu íÞthu yuf …„u ÷k„zt‚tu ~Þt{ ðýo™tu ð]Ø ¼e÷ ytrŒðtËe Ët{u ytðe hÌttu n‚tu. {tht {trn‚eŒt‚t ½uh ntuðt™e ¾t‚he fhðt «&™ fÞtuo, “ftftu htÍtu fUh nU ?” (htòftft ½uh Au ?) …Ae ‚u™e Ët{u òuÞwk. y{u yufƒeòÚte X„tÞt ntuEyu yu{ yufƒeò™u ™eh¾‚t yðtfT ƒ™e Q¼t hne „Þt ! Úttuzef ûtýtu {txu ‚tu þwk ƒtu÷ðwk ‚u™e …ý ËqÍ …ze ™nª. yk‚ htò ftft ƒtuÕÞt, “…tE …„t Útwk ?” (¼„t¼tE ‚wk ?) ƒk™u …„Œkze ðå[u s ƒuËe …zât. ƒu ð»to …Ae ytsu ¾uzƒúñtÚte 15 rf.{e. Œqh rƒÕÞtðt¤t ðnu¤t™t rf™thu y{thtu yýÄtÞtuo ¼uxtu ÚtE „Þtu n‚tu. yt™kŒ™t yr‚hufÚte ƒk™u™e ytk¾t Q¼htE. yŒfuht ðtíËÕÞÚte {tht ðtkËu ntÚt …Ëðthe …qAâwk, “fU Ít‚tu ?” (õÞtk s‚tu n‚tu ?)

“‚™k r{¤ðt !” (‚{™u {¤ðt !) {U fÌtwk, “yðý ô ‚tu yhu÷t ™nª „tE nf‚tu !’’ (nðu nwk ‚tu yhu÷t „tE þf‚tu ™Úte !)

yt …Ae [th {tË …nu÷tk ‚u{ýu ytðu÷t ÷fðt™t nw{÷t™e ðt‚ fhe. {xtuzt „t{™t ztìõxh™e ËthðthÚte ‚uytu Ëtò ÚtÞt n‚t …ý yuf …„u ¾tuz hne „E n‚e. {U ‚uytuyu „tÞu÷t yhu÷t™wk «rËØ ÚtÞu÷wk …wM‚f Útu÷t{tkÚte ftZe™u ntÚt{tk ytÃÞwk. ‚uytu™t {w¾{tkÚte WŒT„thtu Ëhe …zât, “ytE yt ! nt ! nt ! Ëtì…the …h ‚tu ™Ï¾t ôË nwk ™u ! (ytuE {t... ! [tu…ze …h ‚tu yÆ÷ nwk s Awk ™u!)’’ htòftft …wM‚f™t {w¾…]c™u ytùÞo y™u yt™kŒÚte Vuhðe Vuhðe™u òuðt ÷tøÞt y™u fnuðt ÷tøÞt, “{thË ¾tu÷Ák nU ™u ! ôË nwk ™u ! …u÷tu ƒuXtu nU yukýtu ÷¾tu nU ™u !” ({tÁk s ½h Au ™u ! nwk s Aw ™u ! …u÷tu ƒuXtu Au ‚u ÷¾tu (ËntÞf htr„Þtu) Au ™u !) ‚uytu …wM‚f™t ytðhý …h™e ytf]r‚ytu™tk ™t{ …tzðt ÷tøÞt y™u {the ytk¾tu ‚uytu™t {w¾ …h ÔÞt…u÷t yŒfuht yt™kŒ™u …eðt ÷t„e. htòftft …wM‚f ¾tu÷e™u yûthtu òuðt ÷tøÞt …ý r™hûth‚t ™ze. Útu÷t{tkÚte

ƒeswk …wM‚f ƒnth ftZe™u ‚uytuyu „tÞu÷e …kÂõ‚ytu ðtk[e Ëk¼¤tðe :

™ðe ™ðht‚™tu Œ™ ytðtu...

ƒtEytu..

™ðe ™ðht‚™tu Œ™ yu... ™ ytÞtu nU.

‚uytu™e „tÞu÷e s …kÂõ‚ytu …wM‚f{tkÚte Ëtk¼¤e™u ð]Ø [nuht …h [i‚LÞ «„xâwk ! htò¼tE WíËtrn‚ ÚtE™u yt„¤™e …kÂõ‚ytu „tðt ÷tøÞt :

Ëqkz ™ Ëhtðxe ðt‚ Ëtu¤ nU...

ƒtEytu...

ntu™t™t …thýu h{ýtyu...™ ÷t„e nU.

nwk ‚uytu™t {w¾ W…h ÔÞt…u÷t yt™kŒ™u {tý‚tu n‚tu y™u {tÁk r[¥t Ëk‚tu»tÚte ¼ÞwO ¼ÞwO ƒ™‚wk n‚wk. {™u ÷tøÞwk fu nðu {thu fÞt [kÿf™e y…uûtt hne n‚e ! y™uf …uZeytu™e Ëkr[‚ fhe ht¾u÷e su™e {tU½e {qze n‚e ‚u™u s ÔÞts ËtÚtu …tAe {¤e n‚e y™u {the {nu™‚ ytsu V¤ŒtÞe ƒ™e n‚e.

Úttuzt Ë{Þ™t rðht{ …Ae y{u ƒk™u Äe{u Äe{u [t÷‚t - ðt‚tu fh‚t {xtuzt ytÔÞt ztìõxh …tËuÚte ‚uytu™t {txu Œðt ÷eÄe. rðŒtÞ ðu¤tyu ƒeò {n¥ð™t htr„Þt {txu Ët‚ ™f÷tu yt…e.

ƒu {tË …Ae htòftft ƒe{th …zât n‚t. Úttuzt rŒðËtu™e {tkŒ„e …Ae ‚uytu™u Vhe™u ÷fðt™tu nw{÷tu ytÔÞtu n‚tu y™u ‘ðufwx…he’™t ðtËe ÚtÞt n‚t. ÷tirffr¢Þtytu ð¾‚u nwk …tk[-{nwzt„t{ „Þtu. fwxwkƒes™tuyu ‚uytu™t Sð™™tk {eXtk Ëk¼thýtk fÌttk y™u y{u þtuf{ø™ ƒLÞt. AuÕ÷u htò¼tE™t yuf Œefhu {™u fÌtwk, ‘…tE …„t (¼„t), Útthe Ëtì…he ‚tu ƒt ntuheyu ht¾e nŒt nq‚tu. {th ËiÞtu ytìkýe Ëtì…he ðtìkË‚tu íÞUh ‚tu ƒt {tìkŒ{tne …tìý Q¼tu Út‚tu ™k fU‚tu, Ëtì…he ntì…¤e™ ytnwÞ ytðU ™k ™tËwÞ ytðU !’’ (‘‘¼„t¼tE, ‚the [tu…ze ‚tu ƒt…tu ytuþefu ht¾e™u ËŒtÞ Ëq‚tu. {thtu Œefhtu yt [tu…ze ðtk[‚tu íÞthu ‚tu ƒt…tu {tkŒ„e{tkÚte …ý Q¼tu Út‚tu y™u fnu‚tu fu [tu…ze Ëtk¼¤e™u ‚tu nËðwkÞu ytðu Au y™u ™t[ðt™wk {™ …ý ÚttÞ Au !’’) yt «Ëk„u {™u ÷tøÞwk fu ð™™t yt Ë{]Ø ËtrníÞ™wk Ëkf÷™ fhðt{tk ¾[uo÷t Sð™™tk Úttuztkf ð»ttuo ËtÚtof ÚtÞtk Au.

h3. k¯k kuLkLkku ÀkMk

“yuf Œ™™tu Ë{tÍtu„ ™k Ë{tÍ„™tu {tÍtu„ ytðu nU !’’

fkXMÚtðth‚tfnu‚eð¾‚u«Ëk„fu½x™t…rhð‚o™{txuðthkðthW…Þtu„{tk ÷u‚t ¼e÷ ËtÄw™wk yt ðtõÞ “¼e÷ ÷tuftÏÞt™ : Ër‚Þtu ¾t‚w y™u nt÷tu nqhtu”

A…tE hÌtwk n‚wk íÞthu ‚u™t „tÞf ËtÄw ðò¼tE „{th, ËtÄw ðM‚t¼tE „{th y™u ‚u{™e {kz¤e y™u yt ËkþtuÄf {txu Ér»t™e yt»toðtýe suðwk Ët[wk …zâwk n‚wk. {tht {txu “¼e÷ ÷tuftÏÞt™ : Ër‚Þtu ¾t‚w y™u nt÷tu nqhtu”™tk «qV òuðt™tu y™u ¼e÷ „tÞftu y™u {kz¤e {txu ƒes{t„eo {nt™ ËtÄw nt÷t nqht™e f{o¼qr{ ‘Œ÷e’ (rŒÕne)™tk Œþo™ fhðt™tu yufËtÚtu s “{tÍtu„” ({ntÞtu„) ytÔÞtu n‚tu. yt {txu r™r{¥t ƒLÞtu n‚tu; rŒÕne þnuh{tk ÞtuòÞu÷tu „wsht‚ WíËð-’99.

Ëwh{Äwh ËkMÚtt ({Þkf Œðu), „tkÄe™„h ËtÚtu y{™u ¼e÷ ËtÄw {kz¤e ËtÚtu „wsht‚ WíËð-’99 {tk Ën¼t„e Útðt™wk yt{kºtý {éÞwk n‚wk. òu„t™wòu„ yt Ë{Þu “¼e÷ ÷tuftÏÞt™ : Ër‚Þtu ¾t‚w y™u nt÷tu nqhtu” r¢»™t „útrVõË, y{ŒtðtŒ{tk A…tE hÌtwk n‚wk y™u ËwÄthðt™tk AuÕ÷tk «qV {the ËtÚtu rŒÕ÷e n‚tk. „wsht‚e Ë{ts{tk «qV òu‚e ð¾‚u yt ÷tuftÏÞt™ ¼e÷ ËtÄw{kz¤e Ët{u ðtk[‚tu íÞthu ‚u{™wk A…tÞu÷wk ÷tuftÏÞt™ òuE™u ytùÞo y™u yt™kŒÚte “¾qMËe ¾qMËe” Út‚tu ‚uytu™tu ‘nhŒtu’ ¼tðrð¼tuh ƒ™e™u “¾Õ÷txt” {th‚tu.

20-28, òLÞwythe, ’99 ËwÄe [t÷u÷tu „wsht‚™e ÷tufËkMf]r‚™t «r‚r™rÄY… yt {ntuíËð™t ykr‚{ rŒðËtu{tk {tht {trn‚eŒt‚t ËtÄwytu W½htýe fhðt ÷tøÞt, “nU …„ðtì™ …tE ? ¾tk{Œu nqytuh ƒ™e™ Œ÷e™t ƒtíËt™k „tŒe ™UËtu ™tì¾tu’‚tu ytìýe „tŒe ™k Ër‚Þt nt÷t nqhtyu ¼Í™-¼tð fhtu’‚tu ytìýe Í„tu™tk ŒhË™u furŒ’ Ítnwk ? y{th …tìý nt÷t nqht™e Í„tu …h ¼Í™-¼tð fhðtu nU !” (“þwk ¼„ðt™¼tE ? ¼„ðt™u Ëqðh ƒ™e™u rŒÕ÷e™t ƒtŒþtn™u „tŒe ™e[u ™t¾e ŒeÄtu n‚tu ‚u „tŒe y™u Ër‚Þt nt÷t nqhtyu ¼s™-¼tð fÞtO n‚tk ‚u s„t™tk Œþo™ fhðt fÞt rŒðËu sEþwk ? y{thu …ý nt÷t nqht™e s„t …h ¼s™ fhðtk Au !”) nwk ‚uytu™u Äehs ƒkÄtð‚tk fnu‚tu n‚tu, “ËtÄwht, nhŒt{t Äeh…tu (Äehs) ht¾tk, Äeh…t™tk V¤ {UXtk !”

AuÕ÷t ƒu rŒðË rŒÕne Œþo™ fhðt™wk ytÞtus™ ÚtÞwk. su rŒðËu rŒÕ÷e

Œþo™ fhðt sðt™wk n‚wk ‚u™e Ëðthu s Ëti™t ytùÞo ðå[u ¼tŒhðt {tË suðtk

ðtŒ¤tu ytftþ{tk ½uhtðt ÷tøÞtk n‚tk.ðtŒ¤tu òuE™u ËtÄ fnu‚t n‚t, “yt…™tu (yt…ýtu) ¾tk{Œ (¼„ðt™) yu÷u ({ŒŒu) ytðtu nU. ntËtuntË ƒeÍ ÚttðrhÞtu Ítk{tu ({nt{t„eo ƒes™tu WíËð) Ít„tu nU ! yu‚ý ‚tu {t‚¤t (ytftþ){tk

¼tŒhðt ÍuðtkË ðtŒ¤tk ytðtk nU ! yts ™fe ÷t÷„z{tk (÷t÷ rfÕ÷t{tk) Äq¤t™tu …tx {tìznwk ! Ër‚Þt nt÷tu nqhtu …tìý yt…w™t yu÷u ytðnU !’

Ët[u s ¼õ‚tu™t ÓŒÞ{tk ËðthÚte s ¼Âõ‚™e ðtrhŒ ð»tto Útðt ÷t„e n‚e. ‚uytu™t ntuX ÷t÷ rfÕ÷t{tk ‚u{™t {t™Ë{tk …hk…htÚte ™¬e ÚtÞu÷e nt÷t nqht™e s„t …h ¼s™¼tð fhðt {txu ð÷ð÷‚t n‚t. ËtÄw{kz¤ ‚kƒqh y™u {kSht ËtÚtu ÷eÄt. „wsht‚e Ë{tsu ™¬e fhu÷e rŒÕ÷e Œþo™ fhðt™e ƒË{tk ƒuXt. òu‚òu‚t{tk ‚tu ƒË ÷t÷ rfÕ÷t™e …tËu ytðe …ntU[e. ÷t÷ rfÕ÷t™e «ðuþ rxrfx ¾heŒe. rxrfx ntÚt{tk ytð‚tk™e ËtÚtu s y„BÞ ¼tðtuÚte ¾U[tE hnu÷e ËtÄw{kz¤e™t [hýtu{tk “fqhÍtk” (Íz…Úte Qz‚tk …ûteytu) ƒuXtk. “Œ÷e™t ƒtíËt™e „tŒe y™u nt÷t nqht™e f{o¼qr{ òuðt yÄeht ƒ™u÷t Ët{qrnf {™™t ƒ¤Úte ‚uytu™t [hý òýu fu Qz‚t n‚t. y{u ‘Œeðt™u¾tË’ ytðe …ntUåÞt. hûtf™e hò ÷E™u Œeðt™u¾tË{tk «ðu~Þt. {U “ƒtíËt™wk ƒuXfw” („tŒe) ƒ‚tÔÞwk. {kz¤e …qA‚e n‚e, “ftk …„ðtì™…tE ! ytìýt ƒuXftne ¾tk{Œu ƒtíËt™k nqh™t ðunu ™UËtu ™tì¾tu’‚tu ! ðt ! ðt ! {tht ðUfwx…he™t ‚ýe ! ðt ! ðt ! funtuh {tÍe™t ÍtGÞt nt÷t nqht, Ä™ ‚{the ¼Âõ‚!”

(“fu{ ¼„ðt™¼tE ! yt „tŒeÚte ¼„ðt™u ƒtŒþtn™u Ëqðh™t ðuþu

™e[u ™tÏÞtu n‚tu ! ðtn ! ðtn ! {tht ðifwkX…whe™t Mðt{e ! ðtn ! ðtn ! fuËh{t‚t™t Œefht nt÷t nqht, ÄLÞ Au ‚{the ¼Âõ‚ !’’) ¼Âõ‚Úte ¼tð˃¤ ƒ™e ÷tufË{qnu …tu‚t™tk {tÚttk Ähýu (Äh‚e) xufðe ŒeÄtk n‚tk.

ytftþ{tk ½uhtÞu÷tk ðtŒ¤tu ðhËu yu …nu÷tk ‚tu ¼õ‚tu™tk ÓŒÞ ¼Âõ‚¼tðÚte ¼thu ÚtE™u {qn¤„tEyu (Ëtkƒu÷tÄthu) ðhËðt ÷tøÞtk n‚tk.

„wshtu y™u ðM‚tu ¼„‚ Œeðt™u¾tË™t Ët{u ƒuËe™u Ët{t™t ËVuŒ ŒtýtÚte ÷t÷ f…zt …h {kz¤™e h[™t fhðt ÷tøÞt. {kz¤{tk [kÿ, Ëqhs, [tuhtËe ËtÄw, suË÷-‚tuh÷™e «‚ef ytf]r‚ytu {tkzât …Ae {ftE™t fý(su™u {tu‚e fnuðt{tk ytðu Au)Úte ™ð÷t¾ ‚tht™e h[™t fhðt ÷tøÞt. Y…tkŒu-{t÷Œu, …tztuh „tÞ, nt÷tu-nqhtu y™u ftuÞ÷ {tkz‚tk{tk ‚tu ðò ËtÄw™t ntuXtu …h Ët{xe ftuÞ÷tu fqsðt {tkze ! ËtÄw™t ™tr¼f{¤{tkÚte rŒÔÞ Ëqhtu «„xðt ÷tøÞt :

¾tk{Œ nqytuh™tu …u¾ ÷uÞ hu ht...htð...hu...Íe...

nqytuh „tuh¾tk fhU™ ytðýt ÷t„tu hu ht...htð...hu...Íe...

nqytuh ƒtíËt™ ÍtE™ ¼uxwk {u÷ hu ht...htð...hu...Íe...

ƒtíËt „tŒe W…h ntu yuXtu …hU hu ht...htð...hu...Íe...

nqytuh Vux {u÷e..... ÷t„tu hu ht...htð...hu...Íe...

÷uE ™„tÁk yukŒh ËrhÞtu hu ht...htð...hu...Íe...

yukýu yt…U ðes¤e ¾ðU hu ht...htð...hu...Íe...

Œ÷e ™„h{tk yukŒh ðhËtu hu ht...htð...hu...Íe...

ÍUýt ÍUýt™ {uW÷t ðhËu hu ht...htð...hu...Íe...

ynª Œeðt™u¾tË Ët{u Íeýt Íeýt ðhËtŒ™e ËtÚtu ¼Âõ‚™tu y™htÄth ‘{uð÷tu’ ðhËðt {tkzâtu n‚tu. ¼Âõ‚hËÚte ¼ªòÞu÷tk y{thtk ™uºttu ƒkÄ Útðt™e ËtÚtu ¼e‚h{tk rŒÔÞ[ûtwytu ¾qÕÞtk n‚tk. ¼Âõ‚hË{tk ‚hƒ‚h ðnu‚t Mðhtu{tkÚte Ëtûtt‚T Út‚t ‘¾tk{Œ’™e ËtÚtu ¼Âõ‚{tk ytfkX zqƒu÷t nt÷t nqht™tk òýu fu Œþo™ ÚtÞtk n‚tk. y{the yt ¼tðË{trÄ yt„¤ [t÷ðt™e n‚e …ý Ë{Þ™t y¼tðu

{U ËtÄwytu™u ò„ú‚ fÞto. y{u Q¼t ÚtÞt y™u n»ttoðuþ{t yufƒeò™u ¼uxe …zât. ¼tðrð¼tuh ƒ™u÷t ËtÄwytu™e ytk¾{tk n»tto©w n‚t y™u ¼tðtðuþ{tk ‚uytu ÷ð‚t n‚t, “Útwk ƒeÍtu ftuE ™nª …tìý y{thtu …„ðtì™ nU ! yt¾t …xt{tk ÚtU yu¾÷tyuË y{tk™ nt÷t nqht™e Í„tu ™k Œ÷e ËUh Œu¾tÁk !” (‚wk ƒeòu ftuE ™Úte …ý y{thtu ¼„ðt™ Au ! yt¾t ytrŒðtËe rðM‚th{tk ‚ yu¾÷tyu s y{™u nt÷t nqht™e s„t y™u rŒÕ÷e þnuh Œu¾tzâwk !”)

¼tð˃¤ ƒ™e™u {U fÌtwk, “ô …„ðtì™ ‚tu ™nª …tìý …„ðtk™™tu ŒtË nwk ! {tht …„ðtk™ ‚tu ‚{u ntk ! yu‚ý ‚tu ‚{u {™k nt÷t nqht™tk ŒhË™ fhtðtk !” (“nwk ¼„ðt™ ‚tu ™Úte …ý ¼„ðt™™tu ŒtË Awk ! {tht ¼„ðt™ ‚tu ‚{u Atu ! yux÷u ‚tu ‚{u {™u nt÷t nqht™tk Œþo™ fhtÔÞtk !”)

rŒÕne þnuh{tk {™u Ët[u s ðtnf™t r[¥t{tk rðhtsu÷tk [rhºttu™tk Œþo™ ÚtÞtk n‚tk.

rŒÕne{tk y™uf MÚt¤tu™tk Œþo™ fÞtO. …ý {tht yk‚h{tk ¼tu¤t ¼õ‚tu™t ™tr¼f{¤{tkÚte «„xu÷t Ëqhtu ðthkðth „wks‚t n‚t : Ä™ ½he, Ä™ ðthtu, ¾{t ! Ä™ ½he Ä™ ðthtu, yuft Œ™htu {tÍtì„ ytðtu...ht...Íe...

24. zkf˝

®nËf …þw ƒ™u÷t {tun™t™t fth{t ½t™u Ë{ÞËq[f‚t Œt¾ðe {w¾eyu ƒu ntÚt™e …qhe ‚tft‚ ¾h[e r™»V¤ ƒ™tÔÞtu, ™nª‚h ntu÷e™e su{ VVz‚e ÷½hð„h †e™t {tÚtt™tk ƒu VtrzÞtk Útðt™tk n‚tk. {w¾e {tun™t™u þtL‚ …tze Ë{òðe hÌttu n‚tu, “{tun™t, fhðtk (fzðtk) „tŒeyu ht¤ („tŒe ™e[u Œƒtð)™k {UXtk {uXtk ¾t. Útthe (‚the) ytE™t ({t™t) r…Þhðt¤t Ëhu‚Ák ([ztE) ÷uE™ ytðnU ‚tu fU{™tu „u (sEþ) ?” {tun™t™e ft¤Ít¤ ƒ™u÷e ytk¾tu{tkÚte yt„

ðhËe hne n‚e y™u rðf]‚ ƒ™u÷t ‚u™t {w¾{tkÚte þçŒtu™t ‚t‚tk ‚eh ðhËe hÌttk n‚tk, “ftft htÍt, ytìýe (yt ‚tu) ytE ‚tu ™nª …tìý ztfUý nU, {th yuf™t yuf ËiÞt™ ¾tE Ítðt™e nU.” {tun™t™tk ytðuþ ¼ÞtO ðuý Ëtk¼¤e Ëðth{tk yufXt ÚtÞu÷t xtu¤t …h òýu fu ne{ …zâwk y™u ztfý™tu ¼Þ ‚u{™t Ët{qrnf {™{tk ÔÞt…e „Þtu.

{tht rðãtÚteo …tƒwyu fnu÷e ‘ztfý™e ðt‚’ {™u ÞtŒ ytðe : ztfý ‚u™e rþ»Þt™u rðãt þe¾ððt ht‚u ½tuh sk„÷{tk ÷E òÞ. ƒk™u …thË …e…¤u ytðe ™ø™ ÚtE ð†tu …e…¤u {qfe™u zt¤u ƒuËu. ztfý {kºt ¼ýu y™u …e…¤tu Qz‚tu Qz‚tu hí™tfh ŒrhÞu ytðu. ztfý {kºt ƒtu÷e ƒu {„h ƒnth ftZu. {kºt™t «¼tðÚte {„h™t {tÚtu Œeðt «„xu. ƒk™u {„h …h ƒuËu. ztfý {kºt þe¾ð‚e rþ»Þt™u {æÞ ŒrhÞu ÷tðu. ztfý, rðãt þe¾ððt™e „wÁŒrûtýt{tk rþ»Þt™t ðnt÷t Mðs™™wk ft¤swk ¾tðt™e {t„ýe fhu. rþ»Þt „wÁ™e RåAt Ëk‚tu»tðt™wk fƒq÷u. ƒtfe hnu÷t {kºttu þe¾ð‚e ztfý rþ»Þt™u ÷E™u rf™thu ytðu. ƒk™u …e…¤t …h ƒuËu. …e…¤tu Qzðt ÷t„u. {q¤ MÚtt™u ytðe™u r«Þ Mðs™™t ft¤ò™tu h˼tu„ ÷uðt™e ht‚ ™¬e fhu. r™Þ‚ ht‚u ƒk™u sk„÷{tk òÞ. rþ»Þt™t {kºt-ƒ¤u Mðs™™wk ft¤swk [q÷t …h {qfu÷e ntkz÷e{tk …zu y™u ft¤ò™t MÚtt™u Mðs™™t Œun{tk …e…¤t™t …t™™tu „tuxtu „tuXðtÞ. ztfý {týË {hðt™tu {tË y™u rŒðË ™¬e fhu. ƒk™u y™tð]¥t ÚtE yt™kŒÚte ™]íÞ fh‚tk ft¤ò™tu h˼tu„ {týu.

…hk…ht{tkÚte «t ytðe {tLÞ‚t™t ÷eÄu …wÁ»t ƒe{th …z ‚tu ½h{tk ftuE †e rðãt þe¾u÷e ztfý nþu y™u ‚u™t «¼t𠂤u {týË ƒe{th …zâtu nþu yu{ {t™ðt{tk ytðu. yt ztfý {t‚t, ƒnu™, Œefhe fu …í™e - ½h™e ftuE …ý †e nþu yuðtu ËkþÞ Ëuððt{tk ytðu y™u fE †e ztfý A yu ™¬e fhðt ft¤e rðãt™t òýfth ¼tu…t(¼qðt)™u yt{kºtðt{tk ytðu.

{™u ÷tøÞwk fu …hk…rh‚ ytrŒ{ {t™Ë{tkÚte Q¼tu ÚtÞu÷tu yt ztfý

rðþu™tu ftÕ…r™f ¼Þ Ëtk«‚ ¼e÷ †e-Ë{ts {txu ‚tu yr¼þt… ƒ™e òÞ. ynª yt ftÕ…r™f ðth‚t «íÞût Út‚e ÷t„e y™u yt …whtfÕ…™fÚtt …hk…htÚte

¼e÷ …wÁ»t-Ë{ts™t Ët{qrnf {t™Ë{tk Ÿztk {q¤ ™t¾e™u …ze Au ‚u™tu ÏÞt÷ ytÔÞtu.

®nËú «týe ƒ™e™u rððuf „w{tðe ƒuXu÷tu {tun™tu Vhe™u ‚u™e {t …h ½t‚ fhþu yuðt ÏÞt÷Úte ntÚt{tk™tu fwntztu Íqkxðe ÷E™ htòu {w¾e fnuðt ÷tøÞtu, “{tun™t, ¼tu…tu …qË yuhe™ (Œtýt òuE™u) ™fe fhu ‚tuË (‚tus) y{u ‚tu {tì™eyu fu Útthe ytE ztfUý nU. …h{tu Œ™ rŒ‚ðth (hrððth) nU. ¾U„th ™k f÷t ¼tu…t™ ƒtu÷tðnwk ™k …tìË …Ë™t (…k[™t) ntì{u …qË yuhtðnwk. ¼tu…t fUÞ yu ðt‚ ËE (Ët[e). ™fh ytìýe™t r…ÞrhÞt ‚tu htÍuÚttk™™t nU. Ëhu‚Ák ytðu yt…wk ‚tu ™tne Ítnwk. yt…w™tk fUh …t„nU (½h ¼t„þu) ‚tu y„tk (¼÷u) …tìý yt…w™tk yƒtu÷tk zÕ÷tk (…t÷‚w …þw) yuf™U {u÷U. ƒ¥ttkË (ƒÄtk s) ft…e ™tì¾nU.” htò {w¾eyu {tun™t™u su{‚u{ fhe þtL‚ …tzâtu. xtu¤wk rð¾htÞwk y™u {w¾e ™tÍwhe™u …tu‚t™t ½uh ÷E „Þtu. …tk[ …k[ ™¬e fhe™u yu{™u ËtU…e ŒeÄe. {thu ytsu yt „t{{tk yuf ËtÄw™u {¤ðt™wk n‚wk. yt ½x™tÚte {tÁk rŒ÷ WŒtË ƒ™e „Þwk, “òu {w¾eyu Ë{ÞËq[f‚t Œt¾ðe ™t ntu‚ ‚tu ¼tu¤e

ËË÷e™e su{ ¼ÞÚte VVz‚e †e™wk þwk Útt‚ ? y™u r…Þh™e [ztE Ët{u {tun™t™t fwxwkƒ™wk …ý ™ òýu þwk-™wk þwk Útt‚ ?” {™{tk yt x¤u÷e ½x™t™t …rhýt{ rðþu y™uf «&™tu ò„ðt ÷tøÞt. {™u ËtÄw™u {¤ðt{tk fu ËkþtuÄ™{tk hË hÌttu ™nª y™u ¾uzƒúñt ¼ýe [t÷ðt {tkzâtu. hM‚u [t÷‚tk {™u „ýuh „t{{tk ntu¤e «Ëk„u òuÞu÷tu ft¤wk {w¾ y™u htûtËe Œtk‚ðt¤tu ztfý™tu ðuþ ÞtŒ ytÔÞtu. ztfý™t ðuþ™tu Ët{trsf ËkŒ¼o {t™Ë{tk M…ü Útðt ÷tøÞtu. Ë{ts{tk ÔÞt ztfý™t ¼Þ™t fthýu ¼e÷tuyu yt ðuþ™tu y˃tƒ rƒnt{ýtu ƒ™tÔÞtu Au ‚u™tu ÏÞt÷ ytÔÞtu.

½uh ytÔÞt …Ae …ý rð[thtu …eAtu Atuz‚t ™ntu‚t, ¼tu…t Œtýt òuE™u ztfý ònuh fhþu ‚tu ‚u †e™wk þwk Útþu ? „út{s™tu ‚u™e ËtÚtu fuðtu ÔÞðnth fhþu? {t™Ë{tk ¼Þt‚wh †e™wk ŒÞts™f r[ºt Q…Ëðt ÷tøÞwk y™u …qhe ht‚ r™ÿt ðuhýƒ™e.

Ëðthu „t{{tk …ntUåÞtu íÞthu ðthe Ztu÷ ðt„‚tu n‚tu y™u „út{s™tu yufXtk ÚtÞtk n‚tk. ðnu÷e Ëðthu ¼tu…tyu …qË yuhe™u (Œtýt òuE™u) ™tÍwhe™u

ztfý ònuh fhe n‚e. ÷tuftu™t ntuftxt-…zftht ðå[u ¼tu…t ‚u™u fAtuxtu {htðe™u

ðz÷u ÷E sE hÌtt n‚t. yuf ¼tu…t™t ntÚt{tk yt¾tk ÷t÷ {h[tk™wk …zefwk y™u ¾¼u „qkA¤wk ðt¤u÷e htþ n‚e. ðz÷t ™e[u Atýtk ˤ„tðe™ ‚t…ýwk fhe {h[tk ™t¾e Äw{tztu ™tÍwhe™u yt…ðt ÷tøÞt. yuf ¼tu…tu ytðuþ{tk ƒhtzâtu, “yu{ ‚tu ytìýe htìz ™U {tì™u. ÍtuE nwk ht ntk ? z„ht (…ÚÚth) …h {UhËw ðtxe™ ÍUýwk fhtk …uË yìtk¾tu{tk …htk (¼htu).

{™u ÄútËftu …zâtu y™u htu{htu{{tk ¼Þ™e Äúwòhe ÔÞt…e „E. †e™tu Äe{tu rð÷t… ¼thu yt¢kŒ{tk ƒŒ÷tÞtu. ËtnË fhe™u ¼tu…t …tËu „Þtu y™u †e™e ytk¾tu{tk {h[wk ™ ¼hðt he‚Ëh fh„hðt ÷tøÞtu. yt „t{ {tht {txu ™ðwk n‚wk. ytswƒtsw yufXt ÚtÞu÷t ÷tuftu …h {the rð™k‚e™e ftuE yËh ™ ÚtE. {™u yt„k‚wf™u òuE™u ¢tuÄu ¼htÞu÷tu ¼tu…tu ‚tzqõÞtu, “Út (‚wk) yìtk (ynª) rf{ ytðtu nU ? Út™k (‚™u) fUýu Ëtð¤ ([tu¾t) {u÷t ({qõÞt) nU ? Íeðýwk (Sððwk) yuk (ntuÞ) ‚tu yìtkntu (ynªÚte) Ít‚tu hu !” ¼tu…t îtht †e™e ytk¾tu{tk {h[wk ¼hðt™e rðrÄ nwk ™ htufe þõÞtu. ÷tuftu™tu ytðuþ {tht ‚hV ðÄe hÌttu n‚tu. yu{™t Ëtkr™æÞ{tk ðÄw htuftEþ ‚tu fŒt[ ÷tufË{wŒtÞ W„ú Y… Äthý fhþu. yt{ …ý yt y{t™ðeÞ «íÞût á~Þ ÓŒÞ Ën™ fhðt þÂõ‚{t™ ™ntu‚wk. ÷tufË{qnÚte y¤„tu ÚtE Úttuzu Œqh ytðu÷t òkƒw™t Ítz ™e[u „Þtu. rîÄt„úM‚ nwk ™ntu‚tu ƒuËe þf‚tu fu ™ntu‚tu Q¼tu hne þf‚tu. yt …tþðe f]íÞ™u htufe þf‚tu ™ntu‚tu y™u {™ {™u sk…ðt Œu‚wk ™ntu‚wk. †e™e [eËtu™e ftuE yËh ÷tufË{wŒtÞ …h ™ ÚtE. ðuŒ™tÚte …„ …Atz‚e ™tÍwhe™e ytk¾tu{tk {h[wk ¼he …txtu ƒtkÄe htþÚte …„ ƒtkÄe ŸÄt {tÚtu ðz÷t™t zt¤u ÷xftðe ŒeÄe. ¼tu…t ðz ™e[u {tkÕ÷wk ½t÷ðt ÷tøÞt. yuf ¼tu…tu Ztu÷ ð„tzðt ÷tøÞtu. ƒeò ¼tu…t™e nÚtu¤e{tk ftkËt™wk ‚tkˤ Vhðt ÷tøÞwk. ‚u™t …h Œtkzeytu …zðt ÷t„e y™u ¼Þs™f Mðhtu ðå[u fÁý ¢kŒ™ {tht ytí{t™u [ehðt {tkzâwk. ™tÍwhe™u nª[tu¤‚tk ¼tu…tyu ztfý™e huze „tðt™tu ythk¼ fÞtuo:

ƒt…tu ƒt…tu hu...

{shtuf ({æÞ) ht‚™tk …thtuËý …e…he

÷uE Ëtr÷Þtk hu...

ƒt…tu ƒt…tu hu...

…thtuËý …e…he ÷uE ztfUýtu

Ëh„tk ËhtðU hu ytu...

ƒt…tu ƒt…tu hu...

Ëtk„e Ztu÷ ðt„u ™u...

ðehðk‚h ztfUý ftk…u hu ytu...1

huze{tk ¼tu…t {™tð‚t n‚t, “ztfUý ytE, {tun™t™t ËiÞt™ ntÍtu fh.”

Þt‚™tÚte ð÷ð÷‚e †e …tËu ¼tu…tyu ytŒuþu÷tk sqXtk ð[™tu Mðefthðt rËðtÞ ftuE ƒeòu W…tÞ ™ntu‚tu. ™tÍwhe rð÷t… fh‚e n‚e, “yìtkýt™wk Œw:¾ yu {tÁk Œw:¾. {tun™tu {th ËiÞtu nU ™ yìtkýt™tu ËiÞtu {th yuf™tu yuf …tu‚htu (…tiºt) nU. ô ytE nwk (nwk {t Awk). ytE ÚtE™ …tu‚ht™ rf{ ¾tÞ. ôÞu {tì™ðe nwk. {tì™ðe {tì™ðe™ ™U ¾tÞ. ytìýt™wk Œw:¾ {th {tÚtu.”

÷t[th ™tÍwhe™e ftf÷qŒe™e ftuE yËh ¼tu…t …h ÚtE ™nª. ƒeòu ¼tu…tu ƒhtzâtu, “ytìýe™e ztfUý ðæÞt …w÷tðtk (¼w÷tðtu). …uË (…Ae) ðh÷tne (ðz÷tÚte) Ëtuhtk. ‚t…ýt{t yt„ ƒt¤tk™ ‚eh Q™wk fhtk. …uË f…t¤{tk ztì{ (zt{)™e ™UËtkýe (r™þt™e) fhtk.”

yt ðhðwk á~Þ {the ËL{w¾ ™ ¼sðtÞ yu{ RåA‚tu n‚tu. {tht ft™ ¼tu…t™t þçŒtu Ëne „Þt …ý ytk¾tu yt á~Þ Ën™ ™nª fhu. [hýtu ¾uzƒúñt ¼ýe ðéÞt. Q¼tk …kÚtu rð[thtu™wk ‚w{w÷ ÞwØ [tÕÞwk. {™ ðthkðth fne hÌtwk n‚wk, ¼tŒhðt {tË{tk ytð‚t {nt{t„eo ƒes™t …rðºt …tx W¥t{. Ätu{ ľ‚t ðiþt¾{tk …kŒh rŒðË [t÷‚tu „tuh™tu ÷tuftuíËð …ý ¼÷tu. yhu, su™e {u÷e rðrÄ{tk …tzt™tu ¼tu„ yt…ðt{tk ytðu Au yu ftìƒrhÞtu …tx …ý Ëthtu ! …ý ¼e÷ Ë{ts™e yt ztfý«Útt, …hk…rh‚ ðuh¼tð™t y™u r™Œtuo»t {týËtu y™u «týeytu™t ¼tu„ ÷u‚tk [hu‚htk Äz{q¤Úte ¾tuxtk. ÷tufËtrníÞ ËkþtuÄ™™t ¼tu„u …ý ztfý«Útt ƒkÄ Útðe s òuEyu. …hk…rh‚ ðuh¼tð™t y™u [hu‚ht™e Äth …ý ƒwêe Útðe òuEyu. ¼tu…tu Œtýt òuE™u ftf‚t÷eÞ (ft„zt™wk ƒuËðwk y™u zt¤™wk ¼t„ðwk) LÞtÞ fhe „{u ‚u r™Œtuo»t †e™u ztfý ònuh fhu y™u …qhtu Ë{ts yu™u Þt‚™t yt…ðt Ënfth yt…u yu ‚tu fu{ [t÷u ?

1986-87{tk yt rðM‚th{tk …zu÷t fth{t Œw»ft¤ Ë{Þu {h‚tk {týËtu y™u …þwytu™u ƒ[tððt {t™ðfÕÞtý xÙMx(¾uzƒúñt)™t ËnÞtu„Úte ytŒhu÷t

1. ztfý rðþu ðÄw {trn‚e {txu swytu …wM‚f, ‘yhðÕ÷e …ntz™e ytMÚtt’, ¼„ðt™ŒtË …xu÷, «fhý-2, huze {txu …]. 134 Úte 144.

{the ÷tufÞtºtt

yr¼Þt™{tk …týe ËwftðtÚte Vts÷ …zu÷e s{e™ ytrŒðtËe ¾uzq‚tu™u Ëhfthe htnu y…tðe™u ÷tufËtrníÞ{tk „n™ ËkþtuÄ™{tk zqƒe „Þu÷tu {tht{tk™tu f{oþe÷1 ztfý ònuh fhu÷e r™Œtuo»t †e™e ½xu÷e yt ðhðe ½x™tÚte2 …w™: yt¤Ë {hze™u Ër¢Þ Útðt ÷tøÞtu.

1. f{oþe÷ ‚hefu™t ftÞo {txu swytu …rhrþü-1 f{oþe÷™e rŒþt{tk «Þtý, …rhrþü-2 ÷tuf«r‚ct™ y™u …rhrþü-3 ytrŒðtËe yftŒ{e.

2. ÷tuf÷t„ýe Œw¼tÞ ™nª y™u ÷tuf™wk „tihð s¤ðtÞ yuðt nu‚wÚte ynª ztfý yk„u ½xu÷e ½x™t™wk „t{ y™u Ën¼t„e {týËtu™tk Ët[tk ™t{ yt…ðt{tk ytÔÞtk ™Úte.

25. ºÑ kô Lkk{u kwhkf⁄kk

ytËtu {tË™t ythk¼™t rŒðËtu [t÷‚t n‚t. {]‚ …qðos™u Ë{trÄ{tk MÚtt…ðt™t rŒðËtu n‚t. {tË™t …nu÷t hrððthu ‘ytrŒðtËe f÷t y™u ËtkMf]r‚f Ëk[th îtht ði[trhf ¢tÂL‚, Ë{ts-…rhð‚o™ y™u rðftË’ {ntyr¼Þt™1™t Ën¼t„e ¼e÷ f÷tfth „wsht¼tE „{th, ËtÞƒt¼tE …th„e, ðò¼tE „{th, „k„tƒnu™ ¾ih, Œeðtƒnu™ ƒwƒrzÞt ‚Útt {ntftÔÞtu™t „tÞf ™tÚtt¼tE ËtÄw y™u ™ðS ËtÄw {tht ¾uzƒúñt™t ytðtËu ytÔÞt n‚t. ytËtu yu Ë{trÄ h[ðt™tu y™u …qðos…qò™tu {tË ntuðtÚte ‚uytu™tk r[¥t …qðos ‚hV™t ËL{t™Úte Q¼ht‚tk n‚tk. ykŒh ykŒh™e „k¼eh [[to™t yk‚u ™ðS ËtÄ ƒtuÕÞtu, ‘‘ƒtu÷tu …tEÞtu, rfÞt „tìB{tk n{tÄ fhnwk ? …„ðtì™ …tE™u ‚tu …„ðtì™™t fUhne …tìý …tËtu ƒtu÷tðýtu nU ™k n{tÄ{tk Útt…ýtu nU. yu‚ý nŒt yt…ýt ¼u¤tu Í hU !’’ (™ðS ËtÄw ƒtuÕÞtu, ‘‘ƒtu÷tu ¼tEytu, fÞt „t{{tk Ë{trÄ fheþwk ? ¼„ðt™¼tE™u ‚tu ¼„ðt™™t ½uhÚte …ý …tAtu ƒtu÷tððtu Au y™u Ë{trÄ{tk MÚtt…ðtu Au. yux÷u ËŒt yt…ýt ¼u„tu s hnu !’’) nwk [tUfe „Þtu. ÔÞÂõ‚…qò{tk ™ {t™ðtðt¤t {™u ¼÷t-¼tu¤t ytrŒðtËeytu ‚u{™e ytMÚtt™ fuLÿ ƒ™tðe {™u …whtfÚtt™wk Y… yt…e hÌtt n‚t. nwk ‚u{™u Ë{òððt ÷tøÞtu, ‘‘…tE, ô ‚tu Veh‚tu ytŒ{e. n{tÄ{tk ‚tu yuf Úttì™u ƒune hUðwk …hU ™k {thtu yt‚{tu Œ:¾e Œ:¾e ÚtE òÞ. {th ‚tu n{tÄ{tk {qh‚ ƒ™e™ ™nª ƒunðwk !’’ (¼tE, nwk ‚tu Vh‚tu ytŒ{e. Ë{trÄ{tk ‚tu yuf MÚtt™u ƒuËe hnuðwk …zu™u {thtu yt‚{tu Œw:¾e Œw:¾e ÚtE òÞ. {thu ‚tu Ë{trÄ{tk {qŠ‚ ƒ™e™u ™Úte ƒuËðwk !)

yt …Ae Úttuzef n¤ðe ðt‚tu fhe, ‚u{™e ytMÚtt ‚u{™t …qðosŒuð …h s yfƒkÄ hnu yu he‚u Ë{òðe [t …tE ‚u{™u nu‚u ð¤tÔÞt.

yuf {tË …Ae {™u ÏÞt÷ ytÔÞtu n‚tu fu {the Ë{òðx …rhýt{÷ûte ƒ™e ™ntu‚e. ‚uytuyu {tht ftÞo rðþu „e‚tu håÞtk n‚tk : ™ðtu n÷ftu (Þw„)hu, ytðu …„ðtì™ …tE ytðu ! …tEytu ¼u¤t ntuÍtu, ¾uhðtðt¤u ðh÷u.

ƒtÞtu ¼u¤e ntuÍtu, ¾uhðtðt¤u ðh÷u.

™ðtu n÷ftu hu, ytðu …„ðtì™ …tE ytðu !

1. f{oþe÷ ‚hefu™t {ntyr¼Þt™ {txu swytu …rhrþü-1 f{oþe÷™e rŒþt{tk «Þtý.

ƒtÞtu-ƒq™tu™ ztfUý ftuE {tk fUÍtu hu ¾uhðtðt¤u ðh÷u.

™ðtu n÷ftu hu, …„ðtì™ …tE ne¾tu ŒuðU ! * * *

ytrŒðtËe yftŒ{e, ‚us„Z™t …tk[ ð»to™t r™Þt{f1™t {tht Ë{Þ¾kz{tk Ë{tòu…Þtu„e y™u ÷tufrn‚™e «ð]r¥tytuyu ÷tufu {™u ÓŒÞ{tk ðËtÔÞtu n‚tu. …tk[ ð»to …Ae ‚t. 16-3-2007™t htus ytrŒðtËe, yftŒ{e, ‚us„Z{tk {tht W¥thtrÄfthe ‚hefu „ýuþ Œuðe™u MÚtt…ðt™wk …ðo Qsððt{tk ytÔÞwk. {thwk Sð™ftÞo y™u ytrŒðtËe yftŒ{e™t r™Þt{f™t …tk[ ð»to™t Ë{Þ¾kz™t ftÞo™tk ÷u¾tk-òu¾tk fhðt{tk ytÔÞtk. {the M{]r‚ ò¤ððt yftŒ{e™t «ðuþ îth{tk ytðu÷t Íhýt™e {æÞ{tk Q„u÷t ð]ût™u ‘¼„ðt™ŒtË™t …e…¤t’™wk ™t{ Ähtððt{tk ytÔÞwk. ytrŒðtËe yftŒ{e™t MÚtt…™t Ë{Þu „ýuþ Œuðe r™Þt{f n‚t. yt …Ae nwk yu{™tu W¥thtrÄfthe ƒLÞtu n‚tu. nðu ‚uytu …w™: {tht W¥thtrÄfthe ƒLÞt n‚t. yftŒ{e™tu WÆuþ ytrŒðtËe Sð™Œþo™™u {q¤Y…u Ë{S™u ‚u™u s„‚ Ët{u ÞÚtt‚Út «„x fhðt™tu Au. {U ytrŒðtËe Ë{ts™e [t¾zeytu {q¤Y…u yýeþwØ ht¾e „ýuþ Œuðe™u ËtU…e™u {tht ™t{ ËtÚtu òuztÞu÷t …e…¤t™u …týe …tÞwk.

yt …Ae ytrŒðtËe yftŒ{e{tk yðth-™ðth ¼ýtððt-¼ýðt ytð‚tu. …hk‚w, yuf rŒðË ‚…‚t „e»{u niÞt{tk yftŒ{e ò„e. nwk y{ŒtðtŒÚte ðztuŒht ytðe AtuxtWŒÞ…wh™e ƒË{tk „tuXðtÞtu. ƒË yuË.xe. zu…tuÚte Q…ze feŠ‚M‚k¼ ytðe. ft¾{tk Atufhtk y™u {tÚtu y™ts y™u ½hð¾he™tk …tux÷tk ËtÚtu htXðt-™tÞf ytrŒðtËe †e-…whw»ttu ƒË{tk [zâtk. ƒË™t y„úMÚtt™u ƒuXu÷t ËÇÞ fnuðt‚t W‚thwytu™t {w¾ …h r‚hMfth ÷ª…tÞtu. ‘…tA¤ òytu …tA¤ !’ ƒtu÷‚t ytrŒðtËe fwxwkƒtu™u …tA¤ Äfu÷ðt ÷tøÞt. ËqÞo Áÿ ƒLÞtu n‚tu y™u nfzuXX ƒË{tk Ët{qrnf he‚u Aqx‚t WåATðtËÚte ƒË Qf¤e hne n‚e. Œun{tkÚte Aqx‚tu …hËuðtu y™u xe{Á™t …t™™e ƒezeytu™t Äw{tztyu ƒË{tk yý„{‚e ytƒtunðt ËSo n‚e. s¤ þtu»te ÷u‚e „h{eÚte ‚hËu ð÷ð÷‚tk ƒt¤ftu™t ÁŒ™Úte ƒË Q¼htÞ Au. z¼tuE™wk Mxtì… ytðu Au y™u ƒË Q¼e hnu Au. Ët{u ntìx÷ Au.

1. ðÄw òýfthe {txu swytu …rhrþü-3, ytrŒðtËe yftŒ{e

nwk fkzõxh™u fne™u ™e[u Q‚hwk Awk. {the ËtÚtu …rhr[‚ htXðt ytrŒðtËe Au.

ntìx÷{tkÚte …týe™t …[tË …tW[ ¾heŒwk Awk y™u ðnU[wk Awk. ‚hËÚte ƒuƒtf¤tk ƒt¤ftu …týe™tk …tW[ M‚™{tkÚte Vqx‚t ŒqÄ™e su{ Ätðu Au. {w¾ …h ‘ntþfthtu’ AðtÞ Au y™u {tht r[¥t{tk „úe»{{tk „k„tM™t™ fÞto ¼thtu¼th ‚tu»t AðtÞ Au.

ƒtuzu÷e ytð‚tk ytð‚tk ‚tu su{su{ ð‚™™wk „t{ ytðu Au ‚u{ ‚u{ yufyuf fwxwkƒ ½h ¼ýe sðt W‚tð¤wk ÚttÞ Au. nwk ‚us„Z™t ÷ª{zt ƒòh{tk Q‚hwk Awk. yuf Ë{Þu ÷ª{zt™tk ð]ûttuÚte ytð]‚ ð™MÚt¤e{tk {týËu Œwft™tu™t {t¤t ½tÕÞt Au. nwk ytrŒðtËe yftŒ{e{tk sðt ÍtuÍ „t{™e …tfe zt{h Ëzfu [t÷ðt™u ƒŒ÷u ¼tÚteS™t {krŒhuÚte htXðt

Vr¤Þwk ðxtðe ¾u‚htu ðå[uÚte …Ëth Út‚e …„Œkzeyu Vkxtô Awk. ƒk™u ƒtsw ðtkË™tk Íwkzu {kz… håÞtu Au. ƒtsw™t Íqk…zt™t ytk„ýu ƒt¤ftu Ztu÷™t ‚t÷ þe¾u Au. Íwkz{tkÚte Œuð[f÷e Qze™u ÷e÷t Ítz …h ƒuËu Au. þw¼ þwf™ ÷E™u ytrŒðtËe ÷ø™tuíËð{tk «ðuþ‚tu ntuô yuðe y™w¼qr‚ ÚtE ytðu Au. hs‚-hu‚e{tk Q„u÷e ~Þt{ rþ÷tytu …Ëth fhe, ‚tz™tk ð]ûttu™u r™nt¤‚tu ytrŒðtËe yftŒ{e™t «ðuþîthu ytðu÷t Íhýt rf™thu ytðwk Awk. «ðuþ{tk s Eþt™ ftuýu ‘¼„ðt™ŒtË …e…¤tu’ Q¼tu Au. Útz™t ËtrÒtæÞ{tk {txe™t Œuð™t ½tuzt {qfu÷t Au. …tËu s fturzÞt{tk Ëðthu ftuEyu Œeðtu «„xtÔÞtu Au. «ftþe™u ft¤e …ze „Þu÷e rŒðux ‚„‚„u Au. nwk Q¼tu hne òô Awk. ƒu-[th htnÄthe …Ëth Út‚tk Útt™f™u ðkŒu Au. nwk ‚u{™u yt Útt™f rðþu …qAwk Awk. ‚uytu ‘¼„ðtì™ …e…¤tu’ fnu Au. ¼„ðt™ŒtË{tkÚte ‘ŒtË’ þçŒ, ytu„¤e „Þtu Au, y™u ¼„ðt™u ‘…whtfÚtt’™wk Y… ÷eÄwk Au. nwk ÔÞÂõ‚…qòÚte Œqh sðt {Út‚tu n‚tu ‚u ÷tufytMÚtt™u ƒ¤u Ëtûtt‚T ƒ™e™u {the Ët{u Q¼e n‚e ! …tËu™e rþ÷t …h ƒuËe …zwk Awk. r[¥t{tk rð[thtu Q„u Au, ‘nwk Awk. Ë{ft÷e™ {the ytrŒðtËe …uZe Au. {tht ft{Úte …rhr[‚ Au {txu yt …uZe {tht ‚hV …qßÞ ¼tð Œt¾ðu Au. ft÷u nwk ™nª ntuô …ý …h{ ‚¥ð nþu. ™ðe …uZe™e ©Øt …h{ ‚¥ð ‚hV ð¤þu. áZ Útþu. yt …e…¤tu nþu. ‚u™t ‚hV ÷tuf™tu …qßÞ ¼tð nþu. …e…¤t …h …ûteytu ytþhtu þtuÄþu. {t¤t ƒtkÄþu. þtðftu ËuðtE™u [n[nþu. y™htÄth [tu{tËtk ðhËþu. ðËk‚tu ƒuËþu. zt¤-…t™ ™ðtk Y… Ähþu. ð]ût Vq÷-V¤Úte „tihð Äthý fhþu. …kÚteytu Íhýt™wk {eXwk …týe …e™u ‚u™e AtÞt{tk rðËt{tu fhþu.’

nwk rð[thtu{tkÚte ò„wk Awk y™u Q¼tu Úttô Awk. …qßÞ ¼tð Œt¾ð‚t yftŒ{e™t {tht Ë{ft÷e™tu™u {¤ðt™e RåAt Út‚e ™Úte. yftŒ{e™u ztƒe ƒtsw Atuze™u W¥th{tk ftuhts …ntz ‚hV ð¤wk Awk. …qðoft÷e™ ™„h™tk ¾kzuhtu{tkÚte …Ëth Úttô Awk. Œk‚fÚtt fnu Au fu yt ™„he ‚us÷htýe™e htsÄt™e n‚e. ‚u™t …hÚte „t{™wk ™t{ ‘‚us„Z’ ÂMÚth ÚtÞwk Au. Sýo rþðt÷Þ …tËu Úttu¼wk Awk. rþð…tðo‚e™e {qŠ‚ytu …h ft¤u «¼tð …tzâtu Au; ¾krz‚ fhe Au. nwk {ntft¤ Áÿ™u M{hwk Awk.

nwk ftuhts …ntz [zðt ÷t„wk Awk. Ët„™tk ð]ûttu …Ëth fhe {æÞ{tk ytðu÷e ytrŒ{t™ð™e „wVt{tk «ðuþwk Awk. ƒuËwk Awk. rðht{ …t{‚tu „wVt™wk r™heûtý fhwk Awk. „wVt™tk r[ºttu ™eh¾wk Awk. nòhtu ð»ttuo …nu÷tk ynª ÷t÷ „uÁÚte ytrŒ{t™ðu yt™kŒ™e yr¼ÔÞÂõ‚ {txu r[ºttu ŒtuÞtO n‚tk. [tu‚hV «f]r‚ rð÷Ëe hne n‚e y™u {t™ð {™ ¼he™u ™tåÞtu n‚tu. ftuhts …ntz fufth𠃙e™u xnwfu Au y™u {thwk yÂM‚íð yt™kŒ{Þ ƒ™ðt fýfý-yýwyýw ƒ™e™u rð¾htÞ Au.

…rhrþü-1

f{oþe÷™e rŒþt{tk «Þtý

ztfý™e ½x™t™tk {q¤ ËtkMf]r‚f-Ët{trsf …hk…ht{tk ÔÞt n‚tk. ytÚte ÷tufËtrníÞ™t ËkþtuÄ™™e ËtÚtu ËtÚtu ‚u{™e ËtkMf]r‚f Ë{MÞtytu …h …ý yÇÞtË ythkÇÞtu. {tht îtht Ëk…trŒ‚ ‘¼thÚt’ (…tkzððth‚t) y™u ‘‚tì¤ehtìýe™e ðth‚t’™t yæÞÞ™Úte yu ƒtƒ‚ M…ü ÚtE fu †e-ztfý …wÁ»ttu™u …ezu Au fu ‚u{™t ft¤ò™tu h˼tu„ ÷u Au yuðe áZ {tLÞ‚t ÷tuf{t™Ë{tk …hk…rh‚ he‚u ½h fhe „E Au, yuðwk …ý ™Úte. ‘¼thÚt’{tk ÞwrÄrch (ÍuXtuŒh) ðthkðth Y… ƒŒ÷‚e

ÿti…Œe™u Œuðe {t™e™u W…tË™t-…qò y™u yth‚e fhu Au. …wÁ»t Ëns ynk™tu íÞt„ fhe ytæÞtÂí{f WÒtr‚ {txu «tÚtuo Au. {æÞhtrºtyu ®ËŒqhðýo™t ðz ™e[u ¼htÞu÷e Œuð˼t{tk ÿti…Œe ®Ën …h y™u fwk‚e …tzt …h Ëðth ÚtE™u ytðu Au íÞthu MðÞk ¼„ðt™ Y…t™t ®ËntË™ …hÚte Q¼t ÚtE Ëtu™t™t ®ËntË™ …h ƒuËtze †e-„tihð fhu Au. ðz™e ½xt{tk Aw…tE™u ƒuXu÷tu ¼e{ yt á~Þ «íÞût swyu Au. ytÚte ¼e{ nÂM‚™t…wh™t hts{nu÷{tk ÿti…Œe™u «tÚto‚tk fnu Au, “¼t¼e, ‚wk ztfýŒuðe Au; y{the {t‚t …ý Œuðe Au. ‚{u …tk[ ¼tEytu™t {tÚtu ntÚt ŒE™u ytþeðtoŒ yt…tu y™u ytæÞtÂí{f {t„o™t …tft …wÁ»t ƒ™tðtu.”

‘‚tu¤e htìýe™e ðth‚t’{tk ‚tu¤ehtýe ½t‚fe suˤ™u ytæÞtÂí{f {t„o …h ÷tðe™u Sð™WØthf ƒ™u Au. …hk…ht{tk ‚tu ztfý™wk Y… …ý {k„÷ŒtrÞ™e Œuðe™wk Au. …wÁ»t™t ytæÞtÂí{f Sð™™t …Út«Œþof™wk Au. yt Y… Auf «t[e™ft¤Úte {æÞft¤ ËwÄe ÔÞt…u÷wk Au. ytÚte ‚tu ÞwrÄrch-¼e{ suðtk …qðoft÷e™ y™u ™Sf™t ¼q‚ft¤{tk ÚtÞu÷tk suˤ-{t÷Œu suðtk [rhºtt †e™u Œuðe-{t‚t {t™e Sð™™tu WØth fhðt «tÚtuo Au. ‚tu …Ae Ëtk«‚ Ë{Þ{tk †e™u ztfý ònuh fhe ‚u™t …h yíÞt[th fhðt™e «Útt ftuýu y™u fu{ þY fhe ? yt™t W¥thtu ¼qðt, ÷tuf{kºttu y™u …whtfÚtt …h Ëk…trŒ‚ {tÁk …wM‚f ‘yhðÕ÷e …ntz™e ytMÚtt’ yu ytÃÞt. ‚u™tu {t™Ëþt†eÞ yÇÞtË fh‚tk {tht {t™Ë{tk r[ºt M…ü Útðt ÷tøÞwk fu ¼e÷ †e-Ë{ts …h …tu‚t™wk «¼wíð ftÞ{ xfe hnu {txu ¼qðt-¼tu…tytuyu ztfý «Útt™tu ythk¼ fÞtuo ntuðtu òuEyu. ztfý rðþu™e ½x™tytu™wk WŒT¼ðMÚtt™ ‚u{™wk V¤ÿw… {t™Ë ntuðwk òuEyu y™u ytðe ½x™t y™u r[ºttu fÕ…™t™t „tZt hk„tuÚte hk„e Ë{ts{tk ¼Þ Vu÷tððt™t nu‚wÚte «[r÷‚ fÞtO ntuðtk òuEyu.

…rhrþü-1 : f{oþe÷™e rŒþt{tk «Þtý120

Ë{MÞtytu™t WŒT¼ðMÚtt™™tu ÏÞt÷ ytð‚tk s ‚u™u Œqh fhðt™t W…tÞtu

…ý {t™Ë{tk M…ü Útðt ÷tøÞt. ¼e÷ Ë{ts™t Ët{qrnf {t™rËf Ë{tÄt™ {txu †e™u Œuðe-{t‚t-ƒnu™ {t™e™u „tihð„t™ fh‚e ntuÞ y™u ðuh¼tð™t™e Äth™u ƒwêe fh‚e ntuÞ yuðe …hk…ht{tk «[r÷‚ ðth‚t-…whtfÚttytu™wk Ëkf÷™ fhe, …hk…rh‚ f÷t‚¥ðtu™tu rðr™Þtu„ fhe ™txâ Y…tL‚h fhðt{tk ytðu. ytðtk ™txftu yu{™t s f÷tfthtu {tir¾f Y…{tk Ësuo y™u yu{™t Ë{ts ËL{w¾ ¼sðu ‚tu ztfý-«Útt, …hk…rh‚ ðuh¼tð™t, [hu‚Ák suðe ËtkMf]r‚f-Ët{trsf y™u ð‚o{t™ ytŠÚtf-þtherhf-þiûtrýf Ë{MÞtytu Ët{u fth„‚ ™eðze þfu. ‚u{™e s ËkMf]r‚™tk rðÄtÞf ‚¥ðtuÚte Ëk[trh‚ ÚtÞtk ntuðtÚte ytðtk ™txftu Ët{trsf ¢tÂL‚ ËSo Ë{ts™t ËðtO„e rðftË{tk ËntÞf ÚtE þfu. {q¤¼q‚ ËkMf]r‚Ë{ts-f¤t{tk nM‚ûtu… fÞto rð™t Ë{MÞtytu™u rðÄtÞf rŒþt{tk ðt¤e Ë{ts™t ËkŒ¼o{tk ò„]r‚ ÷tðe þftÞ y™u ËkMf]r‚™tk {q¤¼q‚ ‚¥ðtu™u ytk[ …ý ™ ytðu.

{U Œ…oý yftŒ{e, y{ŒtðtŒ™tk r™Þt{f {ÂÕ÷ft Ëtht¼tE™u ztfý™e ½x™t™tu WÕ÷u¾ fhe rð„‚u …ºt ÷ÏÞtu y™u ¼e÷-Ë{ts™e Ë{MÞtytuÚte yð„‚ fÞtO. Úttuztf rŒðËtu{tk yu{™e ËtÚtu Œ…oý yftŒ{e{tk {thtu ËkðtŒ h[tÞtu. {tht rð[thtu yu{™u Ë{òÔÞt y™u yu{tkÚte yuf Þtus™t («tusuõx) ƒ™tðe y{urhft (rþft„tu)™e ÏÞt‚ ËkMÚtt {uf ytÚtoh VtWLzuþ™ Ët{u {qfe. VtWLzuþ™u y{the Þtus™t Mðefthe y™u W¥th „wsht‚™t ¾uzƒúñt y™u Œtk‚t ‚t÷wft™t ¼e÷ y™u Ëtu¾÷t „htrËÞt ytrŒðtËe „t{tu{tk “ytrŒðtËe f÷t y™u ËtkMf]r‚f Ëk[th îtht ði[trhf ¢tÂL‚, Ë{ts-…rhð‚o™ y™u rðftË”™wk {nt-yr¼Þt™ {the Œefhe rs¿ttËt …xu÷™t ËnÞtu„Úte ytŒÞwO.

1995-’96 ™e Ët÷Úte ythk¼tÞu÷t y™u 7 ð»to ËwÄe [t÷u÷t yt fXý Ët{trsf y™wct™™t «Út{ {tË™t Ë{Þ¾kz{tk ¾uzƒúñt ‚t÷wft™tk fkÚtt…wht, ®n„rxÞt, ™ðt{tuxt, {t÷ðtË, …htuÞt suðtk yhðÕ÷e …ntz™e rþ¾htð÷eytuÚte ½uhtÞu÷tk yfurLÿ‚ „t{tu (yuf „t{ Ët‚Úte ŒË rf÷tu{exh™t rðM‚th{tk Vu÷tÞu÷wk ntuÞ Au){tkÚte {tir¾f y™u ytkr„f f÷tðthËt™tk ¿tt‚t ™ð r™hûth Ëðu‚™ (AuÕ÷t ð»to™tu {trËf …„th Ët‚ nòh n‚tu) †e-…wÁ»ttu™ …ËkŒ fhðt{tk ytÔÞtk.

yt …Ae s„‚™t ð‚o{t™ «ðtntu y™u …zfthtuÚte yð„‚ fhtððt y™u ‚u{™e s {tir¾f þçŒ-Ëk…Œt-÷tuf{ntftÔÞtu, ÷tufðth‚tytu, ÷tuf„e‚tu, ¼s™tu, yhu÷t, ÷tuf™]íÞtu{tkÚte ‚u{™e Ë{MÞtytu™u M…þo‚tk ™txftu, ‚u{™t îtht

{tir¾fY…u Ësoðt™e òýfthe yt…ðt ™txât[tÞo fi÷tË …kzât, {ÂÕ÷ft Ëtht¼tE, y™u y[o™ rºtðuŒe™t Ëtkr™æÞ{tk yuf ftÞoþt¤t™wk ytÞtus™ Œ…oý yftŒ{e, y{ŒtðtŒ{tk fhðt{tk ytÔÞwk y™u W‚thtu „qsht‚ rðãt…eX{tk yt…ðt{tk ytÔÞtu.

yuf rËðtÞ ƒtfe™t f÷tfthtu™wk1 «Út{ ðth s y{ŒtðtŒ{tk yt„{™ ÚtÞwk n‚wk. …ntz sux÷e Ÿ[e R{th‚tu™tk ð™ y™u ferzÞthtk™e su{ Q¼ht‚tk {týËtu y™u ðtn™tu™e yðhsðh òuE™u yt¼tk ƒ™e „Þtk y™u ‚u{™e {qkÍðýtu y™u {w~fu÷eytu ðÄe „E. ðtn™ÔÞðnth ðå[u {t„o ytu¤k„ðt™e ËqÍ …zu ™nª. hM‚t ðå[u Q¼tk hne òÞ; Íz…Úte Œtuze òÞ; yÄðå[uÚte …tAtk ð¤e òÞ; yfM{t‚ Ëòoðt™t …qhu…qht Ëkòu„tu Q¼t ÚttÞ. yu{™t fh‚tk …ý y{the (ƒt…-Œefhe™e) {qkÍðý-{w~fu÷eyt ðÄe …ze. [hu‚ht([ztE)™wk Ë{tÄt™ þtuÄðt {txu ytðu÷t y{tht …h [hu‚ht™tu ¼Þ ‚tu¤tðt ÷tøÞtu, y™u rþ¾tÚte «ðuþu÷e ®[‚t™e ßðt¤t ™¾ ËwÄe ÔÞt…e „E. yfM{t‚ Ëòoþu ‚tu yu{™tk fwxwkƒes™tu y{tht ½h …h [hu‚Ák fhþu y™u [hu‚ht™wk fthý yt…þu fu “Útwk (‚wk) y{ŒtðtŒ ÷uE „tu („Þtu) yu‚ý (yux÷u) y{tht {tì™ðe™ ðt„w fu {he „ô. Í„{tk y{tÁk yuË (yu s) {tì™ðe Íeð‚wk …tËw ÷tð ™fh ƒu ÷t¾ Y…uÞt {tì™ðe {thðt™t yt÷ !”

ytðt Ëkòu„tu{tk †eytu™tu ntÚt …fze™u rs¿ttËt {t„o ytu¤k„ðt{tk

ËntÞf Útðt ÷t„e. y™u …wÁ»ttu™u ËtÚtu ÷E™u nwk {t„o ytu¤k„ðt{tk Ën¼t„e Útðt ÷tøÞtu.

¼tus™™e …ý yuðe s {w~fu÷e. yu{™t MðtŒ swŒt. ntux÷™w ¼tus™ ¼tðu ™nª. fux÷tf™u Q÷xe ÚttÞ. yuf rŒðË ntux÷{tk s{ðt s‚tk „wsht¼tE

1. f÷tfth þçŒ ytrŒðtËe Ë{ts{tk …tA¤Úte «[r÷‚ ÚtÞu÷t Au. ythk¼{tk ytX f÷tfthtu …ËkŒ fhðt{tk ytÔÞt n‚t ‚u{™tk ™t{, ô{h yt «{týu Au : (1) …qò¼tE „{th, W.ð. 30, (fkÚtt…wh) (2) ‚w÷Ëeƒu™ „{th, W.ð. 28 (fkÚtt…wht), (3) „k„tƒu™ ¾ih, W.ð. 50 (®n„rxÞt) (4) Ëeh{eƒu™ ¾ih, W.ð. 55 (®n„rxÞt) (5) Œeðtƒu™ ƒwƒrzÞt, W.ð. 48 (…tk[ {nwzt) (6) ðò¼tE „{th, W.ð. 40 (™ðt{tuxt) (7) „wsht¼tE „{th, W.ð. 50 ({t÷ðtË) (8) fuþt¼tE …h{th, W.ð. 48 ({t÷ðtË) (9) [kŒw¼tE {fðtýt, W.ð. 38 (…htuÞt) (10) ûtuºteÞ r™Þt{f ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷ (11) ËnûtuºteÞ r™Þt{f fw. rs¿ttËt …xu÷. …tA¤Úte ™ðt ytðu÷t f÷tfthtu (1) ðM‚t¼tE „{th, W.ð. 26 (™ðt{tuxt) (13) ÷¾{ý¼tE „{th, W.ð. 35 ({tuð‚…wht) (14) ¼xt¼tE „{th, W.ð. 38 ({t÷ðtË) (15) {rýƒu™ ƒwƒrzÞt, W.ð. 30 (16) Ëe‚tƒu™ „{th, W.ð. 35 ({t÷ðtË).

„{thu fÌtwk, “‚Uý (ºtý) Ëtf (þtf), zt¤-¼t‚-htuxtu (htux÷tu); …tËw „éÞwk ({eXtE)™k „tuxt; W…h …t…h ™k Ëxýe - yt‚Ák ƒ¥twk ¾tE™ nwk ftì{ nU ? ËUh™tk ÷tuftk ‚tu ¾tE-¾tE™k nwkýe ÍtÞ ? y{u ‚tu Œt¤-htuxtu fu htuxtu-ntÛýwk (htux÷tuþtf) ¾tE™ …tìý (…ý) ƒ¾u (Ëthe he‚u) Íeðeyuk. y{tk™ ‚tu ytuËw ¾tðt{tË Ëk‚tuf (Ëk‚tu»t) nU !” y™u ðt‚ fnuðt {tºtÚte ‚u™t {w¾ …h Ëk‚tu»t™e yt¼t «Ëhe n‚e. yt Ë{Þu ÷tøÞwk n‚wk fu rƒ™sYhe Ëk„ún™tu y¼tð y™u y™ts™tu sYh …qh‚t W…Þtu„™e ytrŒðtËe rð[thÄtht{tk s Œuþ y™u Œwr™Þt™e yÒt Ë{MÞt™wk Ë{tÄt™ Au.

ËÂtn™t ythk¼u f÷tfthtu™u su÷ suðt ÷t„u÷t y{ŒtðtŒ™w Œþo™ fhtððt y{u ÷E „Þtk. „tkÄe yt©{Úte y{u Þtºtt ythk¼u÷e, …‚k„ ntux÷, ËeŒe ËiÞŒ™e Ít¤e, y…™t ƒòh™tk ƒnw{t¤e {ft™, ÷t÷ Œhðtò, ºtýŒhðtò, Íq÷‚t r{™tht, ËhŒth …xu÷ M{thf ¼ð™ y™u nXuËe™tk si™ Œunhtk™tk Œþo™ fhe y{u ftkfrhÞt «týe Ëk„únt÷Þ{tk „Þu÷tk. yu{™u ð‚™{tk ytÔÞtk ntuÞ yuðwk ÷t„u÷wk. ®Ën, ðt½, r[¥tt, nhý, Ëtƒh, ™e÷ „tÞ suðe ¼q[h Ë]rü, {tuh, ftuÞ÷, …tu…x, Ëqzt, Ë{ze suðe ¾u[h Ë]rü y™u nkË, s¤fqfze, {tA÷e suðe s÷[h Ë]rü - yu{™tu …qhtu …rhðth ynª ntsh ntuÞ y™u þnuh{tk yýÄtÞtO yu™tk Œþo™ ÚtÞtk ntuðtÚte yu{™w Ët{qrnf {™ ytùÞo y™u yt™kŒÚte ™t[e QXu÷wk. AuÕ÷u yu{™t ytðtË …tËu ytðu÷t „qsht‚ rðãt…eX™t ‘ytrŒðtËe ËkMf]r‚ Œþo™’ Ëk„únt÷Þ{tk ytðu÷tk. yu{™t s Ë{tsËkMf]r‚™e ¼tir‚f Ëk…r¥t-Ztu÷, Ëtk„, ½tuztr÷Þwk, ‚kƒqh, Ëthk„e, Œuðe-Œuð‚t, ftìƒrhÞt Xtftuh, Œuðht™tu Xtftuh ð„uhu™tk Œþo™ fhe ytùÞo …t{u÷tk y™u yu{™t {™{tk «&™ QXu÷tu fu “ËUh™tk ÷tuftk y{the Íýn (sýË) rf{ ntËð‚t ynU?”

{U yu{™u fÌtwk n‚wk fu, “ËUh{tk hU‚tk {tì™ðe ƒ„he ÍtÞ yu‚ý (yux÷u) ‚{the ðM‚wytu™tk ŒhË™ fhe Ëw‚hðt (ËwÄhðt) ™k (y™u) …ýðt (¼ýðt) ðtM‚u ‚{the ðM‚w n„hu ™k ntËðu (Ët[ðu) nU.” (“þnuh{tk hnu‚tk {t™ðe ƒ„ze òÞ yux÷u ‚{the ðM‚wytu™tk Œþo™ fhe ËwÄhðt y™u ¼ýðt ðtM‚u ‚{the ðM‚w Ëk„únu y™u Ët[ðu Au.) yuf ËÂtn™t htuftý …Ae y{™u ÷t„ðt {tkzâwk fu f÷tfthtu™u y{ŒtðtŒ{tk Äe{u Äe{u „tuXðt ÷tøÞwk Au. ¼tŒhðtu {tË ƒuXtu n‚tu. {nu{t™„]n{tk ht‚u ‚kƒqh ¼s™ fhe™u y{u Ëq‚t n‚t. {æÞhtrºt ÚtE y™u ¼e÷ ËtÄw „wsht¼tE „{thu Ÿ½{tk s ¼Þs™f rfrfÞthe …tze. yt …Ae yðýeoÞ

…rhrþü-1 : f{oþe÷™e rŒþt{tk «Þtý123

ytðuþ ËtÚtu QAéÞtu y™u ƒu …÷k„ ytu¤k„e™u ¼tUÞ …h …AztÞtu. ‚u™t {tÚtu Œuðht™tu Xtftuh (Œuð™thtÞý) Q‚Þtuo n‚tu. ‚u Äqýðt ÷tøÞtu. {tÚtu Q‚hu÷wk ‘Œuð‚wk’ ƒtu÷ðt ÷tøÞwk, “{the …qÍt-…t…he rf{ ™nª fhe ? {fe ({ftE) ‚tu …tfe „uE nU ™ Œuðhu zturzÞtuk rf{ ™nª Ëhtðe ?

Ÿ½{tkÚte ËVt¤tk ò„e „Þu÷tk ¼e÷ †e-…wÁ»ttu Œuðht™t Xtftuh™u ‘ft÷tðt÷t’ fhðt ÷tøÞtk, “¾{t {t÷ftk™ ! y{the ¼q÷ …he nU ! ft÷ nðuh{t (Ëðth{tk) ðuø„tk (ðnu÷tk) yìtkne (ynªÚte) ÍtE™ Úttht ™tì{™tu {fe™e zturzÞtu™tu …tu„ (¼tu„) Ëhtðe™ ytu{ (ntu{) fhnwk, …uË (…Ae) zturzÞtu ¾tnwk! y{tk™ {t…e ({tVe) yt÷ Œuðht ƒtðËe !”

Úttuztuf Ë{Þ …Ëth ÚtÞtu y™u „wsht™t {tÚtu ytðu÷tu Œuð™tu ¼tð Q‚he „Þtu …ý ƒÄtk ¼tE-ƒnu™tu …qhe ht‚ ¼Þ™t ytuÚtth ™e[u ò„‚tk ƒuËe hÌttk. ðnu÷e Ëðthu ¼e÷ †e-…wÁ»ttu™u ƒË{tk ƒuËtze™u ¾uzƒúñt ÷E ytÔÞtu. Ëti Ëti™t „t{ sE Œuðht™t Xtftuh™t {krŒh{tk {ftE™e zturzÞtu™tu ¼tu„ ÄhtÔÞtu íÞthu s yu{™e {t™rËf Þt‚™t Œqh ÚtE. yt «Ëk„ …Ae ÏÞt÷ ytÔÞtu fu ztfý«Útt y™u [hu‚ht suðe ËtkMf]r‚f Ë{MÞtytu Ët{u ÷zðwk yu fhtur¤Þt™t ò¤t™t ‚tk‚ýt …h [t÷ðt suðwk ™tswf ftÞo Au. yu{™e ytMÚtt™u ytk[ ytÃÞt rð™t ËkMf]r‚™wk „tihð fhe {t„o ftZðt™tu Au. Úttuzef [qf y™Úto Ësuo y™u …rhýt{ rð…he‚ ytðe þfu. yt {txu {thu ‚u{™e ËkMf]r‚-Ë{ts™t ËkŒ¼o{tk …w™Šð[th fhðtu òuEyu. yt…ýu Ë{ts ËwÄthðt ™eféÞt ™Úte. Ë{ts ‚tu Ëthtu s Au. y™uf ð»ttuoÚte ¼ti„tur÷f …Þtoðhý™t ËkŒ¼o{tk …tu‚t™t ÔÞÂõ‚Sð™™u Ë{tsSð™{tk „tuXðe sL{-÷ø™-{]íÞw™e

ËkMfthrðrÄytu, ÄtŠ{f-rðrÄytu rðfËtðe ytŠÚtf he‚u …ý ÂMÚth hnu÷t ÷tuftu™tu Ë{ts ËkMf]‚ s ntuÞ. ytðt Ë{ts™tk {t™ðeÞ ‚¥ðtu™t ƒ¤u yt…ýt ytk‚rhf Ë¥ð™u rðfËtððt™wk Au. ðirïfefhý y™u ÔÞÂõ‚ðtŒe-¼tu„ðtŒe ËkMf]r‚™e Ë{MÞtytu™u ¾t¤ðt …]Úðe-«f]r‚-…Þtoðhý y™u {t™ð‚t™wk „tihð fh‚e ytrŒðtËe ËkMf]r‚Úte yLÞ Ë{tòuyu-yt…ýu rðfËðt™wk Au. ‚tu s …]Úðe™tu ™tþ fh‚e y™u ¼rð»Þ™tu rð[th fÞto rð™t ytsu s - yuf÷t yu s …]Úðe™u Œtune ÷uðt™e …rù{™e ÔÞÂõ‚ðtŒe-¼tu„ðtŒe-{qzeðtŒe rð½t‚f {qÕÞtuÚte hËtÞu÷eh[tÞu÷e ËkMf]r‚™t Œw½o»to yt¢{ý™tu «r‚fth fhe þfeþwk. {txu ¼e÷ ytrŒðtËe ËkMf]r‚{tkÚte …t{ðt™wk Au. su árüftuýÚte ytrŒðtËe s„‚™u-…]Úðe™u swyu Au ‚u árüftuýÚte yLÞ Ë{tòu òuþu ‚tu s Ëtk«‚{tk ËòoÞu÷t ðirïf rð»t{ …zfthtu™tu Ët{™tu ÚtE þfþu. ytðe y{]‚ËútrðÞt ËkMf]r‚™e Sð™her‚{tk nM‚ûtu… y™Úto

„ýtÞ. ytÚte ƒnws™Ë{ts RåAu ‚tu s Úttuzef ËtkMf]r‚f Ë{MÞtytu™u rðÄtÞf rŒþt yt…e þftÞ y™u yu™tk {q¤ …hk…ht{tk ntuðtk òuEyu. {U f÷tfthtu ËtÚtu ¾wÕ÷t {™u [[to fhe fu ztfý y™u [hu‚Ák suðe «Útt Ë{ts{tk hnuðe òuEyu fu Œqh Útðe òuEyu ? ƒkÄ fhðtÚte ftuE Œuðe-Œuð‚tytu™tu ftu… Ë{ts …h Q‚he ytðu y™u ÷tuftu™u Œw:¾e fhu fu fu{ ? ð»ttuoÚte [t÷e ytð‚e yt «Útt ƒkÄ ÚtðtÚte ÷tuftu™e ytMÚtt™u XuË …ntU[u fu fu{ ? {U ‚u{™tu‚u{™t Ë{ts™tu {‚ òýðt™tu «Þí™ fÞtuo. yu{™wk fnuðwk n‚wk fu sL{ yt…™th {t‚t fu ½h™e …í™e ztfý ntuÞ ™nª. …ý yt «Útt ¼tu…tytu™wk fthM‚t™ Au. ztfý«Útt fwxwkƒ{tk †e-…wÁ»t ðå[u ðuh fhtðu Au y™u [hu‚Ák yu òr‚…k[™tu «…k[ Au, su fwxwkƒ™e Ëk…r¥t™tu ™tþ fhtðu Au. ftuE Œuðe-Œuð‚t ftu…u ™nª …ý ytðe «Útt Œqh ÚttÞ ‚tu Œuðe-Œuð‚t ¾wþ ÚttÞ. fwxwkƒ y™u Ë{ts Ëw¾e hnu. ftÞoþt¤t{tk {tÁk ft{ ™txârðŒtu y™u ytrŒðtËeytu ðå[u ‘Ëu‚w’ ƒ™ðt™wk y™u yLÞ Ë{ts™t ¾tuxt ÏÞt÷tu ™txf{tk ™ «ðuþu yu™wk æÞt™ ht¾ðt™wk n‚wk. ™txât[tÞo fi÷tË …kzât, {ÂÕ÷ft Ëtht¼tE y™u y[o™ rºtðuŒe ¼e÷e ¼t»tt-ËtrníÞ-ËkMf]r‚Úte yòý n‚tk, ßÞthu ¼e÷ ytrŒðtËe f÷tfthtu þnuh™t ™txârðŒtu™e {tLÞ „wsht‚e ¼t»ttÚte yòý n‚t. {tÁk ftÞ ƒk™u ðå[u «íÞtÞ™f ƒ™e ytrŒðtËe ËkMf]r‚™tk …hk…rh‚ {qÕÞtu™u ntr™ ™ …ntU[u yu he‚u ™txfY…e {tA÷e™e ytk¾ ðªÄðt{tk ËntÞf Útðt™wk n‚wk. ™txf ‚tu f÷tfthtuyu s yu{™e {tir¾f Ëk…Œt™tu ytÄth ÷E yu{™e s Ë{MÞtytu …h fwXtht½t‚ fhu yuðe he‚u yu{™e s ¼t»tt-ƒtu÷e{tk {tir¾f Y…{tk h[ðt™tk n‚tk. ™txârðŒtu™wk ftÞo þuhe™t {k[™u y™wfq¤ ™txf™u «¼tðþt¤e ƒ™tðe yt…ðt™wk n‚wk. ythk¼{tk yu{™e xufý÷tfze™t ytÄthu [t÷‚t y{u ftÞoþt¤t Œhr{Þt™ s MðÞk ™txf Ëso‚t ÚtÞt n‚t.

ythk¼{tk ŒtY™e Ë{MÞt …h æÞt™ furLÿ‚ fÞwO n‚wk. ŒtY™e Ë{MÞt {txu ¼e÷ {tir¾f ËtrníÞ{tk «[r÷‚ y™u {tht îtht Ëk…trŒ‚ ‘„wshtk™tu yhu÷tu’™wk ™txâ Y…tk‚h fhðt{tk ytÔÞwk. yt {ntftÔÞ «r‚…trŒ‚ fhu Au fu ŒtY …eðtÚte Mð„o, …t‚t¤ y™u Ë{]Ø …]Úðe÷tuf …ý zq÷ ÚttÞ Au; Ëðo™tþ ÚttÞ Au; y™u ¼qr¾ÞtŒuðe ¼tuòu „wòuh™t Ë{]Ø htßÞ™u M{þt™ð‚T ƒ™tðe Mð„uo òÞ Au. ði¼ðþt¤e „rhÞtuhftux{tk ft¤t ft„zt ƒtu÷u Au. ythk¼{tk f÷tfthtu{tk ytí{rðïtË s„ððt rs¿ttËt …xu÷u ¼e÷e ƒtu÷e þe¾e™u yu{™e Ën¼tr„‚t{tk ¼qr¾ÞtŒuðe™t «{w¾ [rhºt(…tºt)™wk {k[™ fÞwO, y™u ™txf™wk ™t{ ‘¼tuòu „wòuh’ ytÃÞwk.

: f{oþe÷™e rŒþt{tk

ftÞoþt¤t …qhe ÚtÞt …Ae «Út{ ™txâ «Þtu„ ¾uzƒúñt ‚t÷wft™t Ätu¤e „t{{tk fhðt™wk ™¬e fÞwO. f÷tfthtu {tht ytÄth rð™t, Mð‚kºt he‚u, ytí{rðïtËÚte ™txf fhe þfu Au fu fu{, yu {thu òuðwk n‚wk. nwk „wkŒu÷ „t{™e ntEMfq÷{tk Ëuðt yt…‚t yt „t{™t rþûtf suXt¼tE™t ½uh htuftÞtu y™u f÷tfthtu™u ™txf fhðt „t{ ðå[u {tufÕÞt. yt Ë{Þu ¼tŒhðtu {tË AuÕ÷t ËÂtn{tk «ðuþðt™e ‚iÞthe fhe hÌttu n‚tu. ynª ytËtu {tË{tk ytð‚e rŒðt¤e™t …ðo «Ëk„u „ðt‚tu ‘„wshtk™tu yhu÷tu’™wk ™txâY… ¼sððt™wk n‚wk. yt ‘yhu÷t’ ™t{™wk {tir¾f ËtrníÞ MðY… Ë{ts™t ÄthtÄtuhý {wsƒ rŒðt¤e™t …ðo Ë{Þu s „ðtÞ. …ðo™t …nu÷tk fu …ðo …qÁk ÚtE „Þt …Ae „tðt{tk ytðu ‚tu {tuxtu ͽztu ™tu‚hu. ™txâð]kŒu yhu÷tu „tE™u ™txf™tu ythk¼ fÞtuo. ™txf ŒtY™e Ë{MÞt …h n‚wk. „t{™tu {w¾e yhu÷tu Ëtk¼¤‚tk s ŒtY …eÄu÷e nt÷‚{tk Œtuze ytÔÞtu y™u ytðuþ{tk f÷tfthtu™u ðZðt ÷tøÞtu, “rŒðt¤e™e ‚tu ðth nU ™ yhu÷t rf{ „tytu’÷t ? yhu÷t „tðt™wk ƒŒ fhtu.”

™txâð]kŒ™u ‚tu …nu÷t ftur¤Þt{tk s {t¾ ytðe. {w¾e™t yt¢tuþÚte z½tE „Þu÷t ‚uytu Úttk¼÷tu ÚtE™u Q¼t hne „Þt. {thu ¼e÷ ytrŒðtËe rðM‚th{tk É‚w[¢™t {tË «{týu „ðt‚t y™u fnuðt‚t {tir¾f ËtrníÞ™tu [tu¬Ë ÏÞt÷ ht¾ðtu òuE‚tu n‚tu. …rhÂMÚtr‚ …th¾e™u nw MÚt¤ …h Œtuze ytÔÞtu. {w¾e {thtÚte …rhr[‚ n‚tu. ŒtY™t ™þt{tk …ý {™u ytðfth‚tk ‘ht{ ht{’ fÞto. yu{™u Ë{òððt™tu «Þí™ fhðt ÷tøÞtu, “{tuxt ytŒ{e, yt ‚tu yhu÷tu ™nª „t‚t ™u! yt ‚tu ™txf ð‚tðýt (ƒ‚tððt) ytðt nU !” {w¾e™u {the ðt‚tu …h rðïtË ƒuXtu. ƒtuÕÞtu, “‚tu ‚tu ðthe Ztu÷ ð„the™ {q¤tu (½ýtk) {tì™ðe ¼u¤tk (yufXtk) fhe™ …uË (…Ae) ™txf fhtk. yt…wk (yt…ýu) ƒ¥tt ™txf Ítuyuk.” {w¾eyu {thu {txu ƒuËðt ¾tx÷tu {k„tÔÞtu. {™u ÷tøÞwk fu ythk¼u s ™txf ¼sððt™e y™w{r‚ {w¾e …tËuÚte ÷eÄe ntu‚ ‚tu yu htu»tu ™ ¼ht‚. ðthe Ztu÷™tu yðts Ëtk¼¤‚tk s ÷tuftu ™txf òuðt Q¼htðt ÷tøÞtk.

{w¾e™e Ëk{r‚Úte ¾uht™t ¾u‚÷t (ûtuºt…t¤)™t ™t{™wk ©eV¤ ðÄuhe ™txâ{kz¤eyu ™txf™tu ythk¼ fÞtuo. fÁý hË™u Ëtk„tu…tk„ ƒnu÷tð‚wk, y™u ŒtY Ëðo™tþ ™tu‚hu Au yu™wk Œþo™ fhtð‚wk ¼e÷e ¼t»te ™txf su{ su{ yt„¤ ¼sðt‚wk „Þwk ‚u{ ‚u{ ŒtY …eÄu÷t {w¾e™t {w¾ …h þh{™t þuhzt Q‚hðt ÷tøÞt y™u ™txf …qÁk ÚttÞ yu …nu÷tk ‚tu ÷sðtE™u [tÕÞtu „Þtu. {™u ÷tøÞwk fu ™txf™t «Út{ «Þtu„™e …ý Œþoftu …h Äthe yËh Q¼e ÚtE n‚e.

‘÷tuf’™wk Ët{qrnf {™ É‚w[¢ «{týu ytð‚t …ðo™t ðt‚tðhýÚte ytÃ÷trð‚ ntuÞ Au y™u yu{tk …ý yt xtýu „ðt‚t {tir¾f ËtrníÞ™t fÚtf„tÞf™wk r[¥t ‚tu ðth‚t{tk ytð‚tk [rhºttu ËtÚtu ‚Œtfth ntuÞ Au y™u yt «Ëk„u òu ‚u „tE ™ þfu ‚tu ‚u ƒu[u™ ƒ™e òÞ Au yu™tu ÏÞt÷ {™u fux÷tf ™txâ«Þtu„tu fhtÔÞt …Ae ytÔÞtu. yt Ë{Þu y{thtu ytðtË ¾uzƒúñt ‚t÷wft™t ¾uhtus „t{ …tËu™t {t™ðfÕÞtý xÙMx™t ¼tzt™t ½h{tk n‚tu.

¼tŒhðt {tË™t AuÕ÷t yXðtrzÞt™tu þw¢ðth n‚tu. {tË™t ythk¼Úte s ytrŒðtËe rðM‚th{tk Äq¤t™t Xtftuh™t ƒes{t„eo-{nt{t„eo …tx™t ò{t þY ÚtÞt n‚t. þw¢ðth™e ht‚u ™Sf™t Œtý{nwze{tk ™txf ¼sðe™u Ëq‚t n‚t. {tuze ht‚u {the ytk¾ ¾q÷e. ƒtsw™t Y{{tk ßÞtk f÷tfthtu hnu‚t n‚t íÞtkÚte Íeýt ËtŒu ht„ ftZe™u hzðt™tu yðts Ëk¼¤tÞtu. ËVt¤tu QXe™u òuÞwk ‚tu ytuhzt{tk ðes¤e™tu „tu¤tu [t÷w n‚tu y™u …Útthe{tk ƒuXu÷t ðò ËtÄw™e ƒkÄ ytk¾tu{tkÚte ‘nhtðý-¼tŒhðtu’ ðhË‚tu n‚tu. {U yu™e …eX …h ntÚt {qõÞtu y™u yuýu [{fe™u ytk¾ ¾tu÷e. …qAâwk, “ðò, Útwk rf{ htuðU, h‚hU ™ Íqhý {tìzU ?”

ðò™t ntuX ðuŒ™tÚte ð÷ð÷ðt ÷tøÞt, “™U htuô ‚tu nwk fÁk ? ft÷u Úttðtuhtu (þr™ðthu) „wh („wÁ)™t fUh (½uh) ƒeÍ™tu Ítk{tu Ít„ðt™tu nU ™ ô ÍtE nfðt™tu ™nª ? ft÷ ht‚u ‚tu {tkfzË…t „tì{{tk ™txf fhðt Ítðwk …hnU. {U ‚tu ðtÞuf (yt{kºtý)™tk {tu‚e Íu÷tk nU ™ „wÁ™t y„¤ ÍqXtu …hðt™tu nwk !”

{U fÌtwk, “Ít’÷t ðò ËtÄ, ft÷™wk {tkfzË…t „tì{™wk ™txf ƒŒ ! (ƒkÄ !) …uË nwk nU ? yt…w (yt…ýu) ntÚt{t (ËtÚtu) Ítk{tu h{ýt Ítnwk.”

ðòu ƒtuÕÞtu, “yuk{ ‚tu ™U ¼„ðtì™…tE ? Útwk {tu‚e Íu÷U ‚tuË ntËwk.”

ðòu ËtÄw …Útthe{tkÚte Q¼tu ÚtÞtu y™u Útu÷e{tkÚte {ftE™t Œtýt™e …tux÷e ftZe y™u {tht ntÚt{tk ðtÞuf™tk {tu‚e {qõÞtk. {U ½ze¼h ntÚt{tk {ftE™t Y…{tk hnu÷e yÒtŒuðe™tk Œþo™ fhe™u ðò™t {w¾ Ët{u òuÞwk. ðò™t {w¾ …h {tu‚e suðwk Wäð¤ ntMÞ h{e hÌtwk n‚wk.

ðò™tu ftftu s ðò™tu „wÁ n‚tu. þr™ðthu ™ðt{tuxt „t{u ðò™t ftft™t ½uh ƒes™tu WíËð n‚tu. ht‚u ™ð ðt„u …„ …¾t¤e™ „‚ (˼t){tk ƒuËðt™e y™w{r‚ {¤e. …qhe ht‚ ƒes™e „k¼eh ÄtŠ{f rðrÄytu ËtÚtu ¼s™tu™tu Œtuh [tÕÞtu. …tx™e ËL{w¾ ‚kƒqh ËtÚtu rðhtsu÷t ðò ËtÄw™e ™tr¼{tkÚte rŒÔÞ Mðhtu «„x‚t n‚t y™u ©tu‚t-Œþof-¼tðf™t r[¥t ‚kºt …h Y…thtýe, ‚tu¤ehtýe, Ër‚Þtu ¾t‚w y™u [kŒ™htò Ëtûtt‚T Út‚tk n‚tk.

yt «Ëk„ …Ae y{™u ÷tøÞwk fu ztfý«Útt yu Ätheyu Aeyu yu™t fh‚tk

yíÞk‚ ™tswf Ë{MÞt Au. y™u yu™tk {q¤ ¼tu…t™t {t™Ë{tk Au. ¼tu…t y™u

ËtÄw ¼e÷ Ë{ts™t …whturn‚ suðt Au. yu{tkÞu ¼tu…t …tu‚t™e ytswƒtsw ™tUÄ…tºt yuðt {t™ð-Ë{wŒtÞ ËtÚtu Ëkf¤tÞu÷t ntuÞ Au y™u yu{™t Ët{qrnf {t™Ë …h ¼tu…tytu™tu «¼tð «„tZ he‚u ÔÞt…u÷tu ntuÞ Au. ¼tu…t ¼e÷ Ë{ts{tk yuf

ËkMÚtt suðt ntuÞ Au y™u yu{™tu yÇÞtË fhe rðïtË{tk ÷uðt{tk ytðu ‚tu yt ft{ Ëns‚t- Ëh¤‚tÚte …th …tze þftÞ. yt {txu Œtk‚t-¾uzƒúñt ‚t÷wft™t 80 sux÷t ¼tu…t™tu Ëk…fo fhe yu{™tu {™tu„‚ yÇÞtË fhe y{thtu nu‚w yu{™u

Ë{òÔÞtu. ¼e÷ rðM‚th{tk «[r÷‚ y™u {tht îtht Ëk…trŒ‚ “‚tu¤ehtìýe™e ðth‚t’ y™u ‘Y…tkhtìýe™e ðth‚t’™tk ™txâY…tk‚h fhe ‘suˤ-‚tuh÷’ y™u ‘†e-þÂõ‚’ ™t{u ™txftu ‚iÞth fhe ¼tu…t™t ËnÞtu„Úte ƒnws™-Ë{ts Ët{u «M‚w‚ fhðt ÷tøÞt. yt ™txftu îtht yu «r‚…trŒ‚ fhðt{t ytÔÞwk fu ftuE …ý †e Ë{ts{tk ztfý ntu‚e ™Úte. †e {q¤¼q‚ he‚u {t‚t s Au. ‚u ƒuxe ntuÞ, ƒnu™ ntuÞ fu …í™e ntuÞ, …ý yu{tk yuf Ë™t‚™ {t‚t ÂMÚt‚ ntuÞ Au. ™u su ‘{t‚t’ Au yu õÞthuÞ ztfý fu [wzu÷ ™ ntuÞ. yu …tu‚t™tk Ëk‚t™tu™u …t¤u-…tu»tuWAuhu …ý …ezu ™nª. yu ËŒt ©Øt™e ¼ts™ ntuÞ, yt…ýe sL{Œtºte „tihð™u ÞtuøÞ ntuÞ. ¼e÷ Ë{ts{tk ytðtk ™txftu™u ¼thu ytðfth {¤ðt ÷tøÞtu. yt„¤ ™tUæÞwk Au yu «{týu ¼e÷tu{tk ðuh¼tð™t …uZe Œh …uZe Q‚hu Au. {thu÷t Mðs™™wk ðuh ÷eÄt …Ae s ‚u{™t Ët{qrnf {™™u þtkr‚ ð¤u Au. fthý fu ðuh ÷uðt™e «Útt™u ¼e÷tu ÄtŠ{f ftÞo Ë{su Au. ðuh ÷uðt {txu su {týËu …tu‚t™t Mðs™™u {tÞwO ntuÞ yu™u s {the ™¾ðtu yuðwk ntu‚wk ™Úte. ðuhe™t „tuºt™e Ët{trsf he‚u «r‚rc‚ y™u ytŠÚtf he‚u Ë{]Ø ÔÞÂõ‚™u fu su™u yt ¾q™ ËtÚtu ftuE …ý ò‚™tu ËkƒkÄ ntu‚tu ™Úte yuðe r™Œtuo»t ÔÞÂõ‚™u {the™u ðuh ÷uðt{tk ytðu Au.

ðuh ÷u‚tk …nu÷tk ytðt r™Œtuo»t ÔÞÂõ‚™t ½h …h …qÁk „tuºt Ët{qrnf he‚u [ztE fhu Au. yu™t fwxwkƒ™tk ½h ƒt¤e ™t¾ðt{tk ytðu Au y™u r™Œtuo»t …t÷‚q …þwytu™u ¢qh‚tÚte ft…e ™t¾ðt{tk ytðu Au. yu™e ¾u‚e™tu ™tþ fhðt{tk ytðu Au. yt …Ae þºtw™wk {tÚtwk ft…e™u y„tW {thu÷t …tu‚t™t Mðs™™t ‘nqht’ …h {qfe yu™wk ÷tune [Ztðu Au. yt …Ae s yu{™t Ët{qrnf {™™u þtkr‚ {¤uAu. …hk…rh‚ ðuh¼tð™t y™u [hu‚h™e Äth ƒwêe fhðt {tht îtht Ëk…trŒ‚ ‘htXtuhðth‚t’ {ntftÔÞ™u …ËkŒ fhðt{tk ytÔÞwk. yt «Útt™u sht Vuhðe™u «M‚w‚ fhe. {týË™wk ¾q™ ™ fhðwk …ý {tuðze™t {tÚtt™tu {w„x (…t½ze) ytk[fe ÷uðtu. {tÚtt™e …t½ze fu {w„x yux÷u fu yïíÚtt{t™t {tÚtt™t {rý™e su{ {tÚtwk W‚the

÷uðt suðwk f]íÞ. yu s yu™e r™M‚us‚t y™u yu s yu™wk nznz‚wk y…{t™ ! yt

«Útt{tk ytx÷tu VuhVth fhe ™txf hsq fhðt{tk ytÔÞwk ™ y™u Ë{ts …h yu™e yËh ðh‚tðt {tkze.

yt …Ae Ë{ts™tu yÇÞtË su{ su{ yt„¤ ðÄ‚tu „Þtu yu{ yu{

™ðe ™ðe Ë{MÞtytu Ët{u ytð‚e „E.

ð‚o{t™ rð»ttõ‚ …rhÂMÚtr‚yu Q¼e fhu÷e þtherhf ƒe{the™u htufðt y™u ‚kŒwhM‚e™u hûtðt {txu …tur÷Þtu, ƒe.Ëe.S., rºt„wýe suðe hËe™e òýfthe yt…ðt {txu ‘Œun yu s Œuð’ ™txf ¼sððt{tk ytÔÞwk.

ytŠÚtf Wíf»to {txu …hk…rh‚ fwrxh y™u „út{-Wãtu„tu™u ytrŒðtËe ËkMf]r‚™t {q¤¼q‚ ËkŒ¼o™u Ët[ðe™u …w™:Srð‚ fhðt ‘…tu‚t™t ntÚt s„ÒttÚt’™t{™wk ™txf ¼sððt{tk ytÔÞwk. yt ™txf ½ýwk s …rhýt{÷ûte hÌtwk. yt ™txf™t «¼tðÚte {tu‚e-{ýft™tk ½huýtk y™u rnhf÷e ™t{™t ½tË{tkÚte f÷tí{f yt¼q»týtu, ¾sqhe™t …t™™t f÷tí{f Ëqkz÷t, Ëtðhýeytu, ‚kƒqh, Ëtk„, Ztu÷, „tuhtr÷Þtk, {txe™e f÷tí{f ftuXeytu suðe ðM‚wytu ntÚtu ƒ™tðe™u ðu[‚t ÚtÞt y™u nM‚f¤t {u¤t{tk ðM‚wytu ðu[ðt Ën¼t„e Útðt ÷tøÞt. ð‚o{t™ rðï™t «„r‚-«ðtntu y™u yu{tkÚte Q¼t ÚtÞu÷t ™ðt …zfthtu Ë{sðt y™u yu …zfthtu™tu «r‚fth fhðt yu{™e ËkMf]r‚™t W¥t{ ‚¥ðtu yu{™t îtht rðï Ët{u {qfðt Ëtûth Útðwk …h{ ytð~Þf Au. yt {txu ‘¼ý‚h ºteS ytk¾’ y™u ‘¼ýu ‚u ‚hu’ ™txftu Ë{ts y™u «tÚtr{f þt¤tytu Ët{u {qfðt{tk ytÔÞtk.

1995Úte ythk¼tÞu÷t y™u 7 ð»to™t Ë{Þ¾kz ËwÄe [t÷u÷t “ytrŒðtËe f÷t y™u ËtkMf]r‚f Ëk[th îtht ði[trhf ¢tÂL‚, Ë{ts …rhð‚o™ y™u ËðtO„e rðftË” «tusuõx™tu yÇÞtË fhðt Œuþ y™u Œwr™Þt™t yt rð»tÞ™t y™uf ‚sT¿ttuyu {w÷tft‚ ÷eÄe n‚e y™u yu{™t yr¼«tÞtu ÔÞõ‚ fÞto n‚t.

Œ…oý yftŒ{e™t ™txât[tÞo fi÷tË …kzât ËtÚtu y{urhft™e Þtu{tu™t ftì÷us™tk rÚtÞuxh y™u ztLË™tk ztÞhuõxh ztì. ƒuxe ƒuh™ ntzo y™u ÷kz™™e ™tuhe[ Þwr™ðŠËxe™t Ë{tsþt†e ztì. htÕVyu ¾uzƒúñtÚte 25 rf÷tu{exh Œqh ytðu÷t {tkfz[k…t „t{u ytþhu 700 ytrŒðtËe Œþoftu ðå[u ztfý«Útt …h fwXtht½t‚ fh‚wk ™txf ‘suË÷-‚tuh÷’ r™ntéÞwk n‚wk y™u Ë{tsþt†eÞ yÇÞtË fÞtuo n‚tu. yt ƒk™u rðŒuþe ËkþtuÄftuyu yuðtu áZ yr¼«tÞ ÔÞõ‚ fÞt n‚tu fu, Ë{ts{tk ði[trhf ¢tÂL‚ fhðt y™u ztfý suðe …tþðe «Útt Œqh fhðt ™txf yuf ˃¤ y™u fth„‚ {tæÞ{ rËØ ÚtE þfu ‚u{ Au.

‚t. 8, 9-12-96™t htus ytþhu 2000 Œþoftu™e ntshe{tk Ëýt÷e „t{u rþft„tu (y{urhft)™e ™]ðkþþt†e S™ rVÂíË{LË y™u òìnt™e˃„o™e

™txâ÷ur¾ft „tÞt nLxu ¼e÷tu{tk «[r÷‚ …hk…rh‚ ðuh¼tð™t …h «ftþ …tz‚wk ™txf ‘htXtuhðth‚t’ r™ntéÞwk n‚wk. ‚uytu™wk fnuðwk n‚wk fu ðuh¼tð™t y™u †e™u ztfý {t™ðt™e «Útt ƒk™u ƒtƒ‚tu ¼e÷ Ë{ts™e …tÞt™e ËtkMf]r‚f Ë{MÞtytu Au. ™txf™wk {tæÞ{ yt Ë{MÞtytu™e Äth™u ƒwêe fhðt{tk yð~Þ ËV¤ hnuþu. yt W…htk‚ yu{™w kfnuðwk n‚wk fu r™hûth y™u Ë{ts™t ™er‚-r™Þ{tuÚte ytƒØ ytrŒðtËe ¼tE-ƒnu™tu ‚uytu™t Ë{ts Ët{u-¼tE-ƒnu™, r…‚t, ËtËw-ËËhtsuX Ët{u - ftuE …ý «fth™t Ët{trsf AtuA rð™t ‚uytu™e …hk…rh‚ áZ {tLÞ‚tytu …h yt½t‚ fh‚tk ™txf ¼sðu yu Ë{„ú ¼th‚eÞ ytrŒðtËe Ë{ts™e rðh÷ ½x™tAu.

‚t. 7-8-96™t htus fÒtz ™txffth frð rþð«ftþ y™u yu{™tk …í™e ËkæÞtŒuðe ‚Útt „wsht‚e ËtrníÞfth ¼h‚ ™tÞf, „e‚t ™tÞf y™u frð ft™S …xu÷u ¾uhtus {wft{u ‘™thŒ …k[tíÞt’ ™txf òuÞwk. ‚uytuyu yr¼«tÞ ÔÞõ‚ fÞtuo n‚tu fu “þnuhtu{tk su þuhe ™txftu ¼sððt{tk ytÔÞtk ‚u™wk ÄtÞwO …rhýt{ ytÔÞwk ™Úte. …ý ynª Œ…oý yftŒ{e™t ËnÞtu„Úte ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷ y™u yu{™e …wºte rs¿ttËt …xu÷ îtht ytrŒðtËe rðM‚th{t ™txf îtht Ë{ts…rhð‚o™™wk su {ntyr¼Þt™ [÷tððt{tk ytÔÞwk Au, ‚u …rhýt{÷ûte ntuðtÚte „wsht‚ ™txâûtuºt™e rðh÷ yir‚ntrËf ½x™t Au.”1

1. Ët‚ ð»to™t f{oþe÷ ‚hefu™t {ntyr¼Þt™™e V¤©wr‚

* W¥th „wsht‚™t Œtk‚t ™u ¾uzƒúñt ‚t÷wft y™u htsMÚtt™™t ftuxzt ‚t÷wft™t ¼e÷ ytrŒðtËe rðM‚th{tkÚte ztfý «Útt ËŒk‚h ™tƒqŒ ÚtE.

* …hk…rh‚ ðuh¼tð™t y™u [hu‚ht «Útt™e Äth ƒwêe ÚtE.

* [tu{tËt{tk Út‚tk ÷ø™tu™e YrZ ƒŒ÷tE y™u W™t¤t™t VwhËŒ™t Ë{Þu ÷ø™tu fh‚t ÚtÞt. suÚte ¾u‚e™e ytðf{tk ðÄthtu ÚtÞtu.

* …týe™u ‚¤tð™t MÚtt™u fqðt{tkÚte ÷tðe™u „t¤e™u …e‚t ÚtÞt Au.

* yuRzTË suðt {nthtu„tuÚte ˼t™ ƒLÞt.

* ðu…theytu™t þtu»týÚte ˼t™ ÚtÞt.

* ƒt¤ftu™u ¼ýtððt {txu ò„]r‚ ytðe.

* 4500 ƒt¤ftu™u «tÚtr{f þt¤t{tk ¼ý‚tk fÞtO, 500 ƒt¤ftu™u …tur÷Þtu y™u rºt„wýe hËe r…ðztðe htu„{wõ‚ fÞtO – suðtk {q¤ ËtkMf]r‚f {qÕÞtu™u ò¤ðe™u y™u {nt{q÷t ytrŒðtËe ËtkMf]r‚f ðthËt™u ™wfËt™ fÞto rð™t y™uf rðÄtÞf Ët{trsf ftÞtuo fÞtO.

÷tuf«r‚ct™

yukþe™t ŒtÞft{tk Sð™{tk fkE fhe Aqxðt™e ¾uð™t ËtÚtu fux÷tf r{ºttu („ý…‚ …h{th, ztÌtt¼tE …xu÷, h{ý÷t÷ ËwÚtth, neÁ¼tE sheðt÷t RíÞtrŒ) ËtÚtu ‘÷tufËt„h xÙMx’ y™u ‘÷tufneh VtWLzuþ™’ ™t{™tk ƒu ònuh xÙMx™e MÚtt…™t fhu÷e. …hk‚w yÚtto¼tð™u ÷eÄu «„r‚ fhe þfu÷tk ™nª. ™uðwk™t ŒtÞft{tk ytk‚hht»xÙeÞ ËkMÚtt ‘Œ…oý yftŒ{e’ y{ŒtðtŒ{tk 10 ð»to ËwÄe W¥th „wsht‚™t ¾uzƒúñt Œtk‚t ‚t÷wft™t ytrŒðtËe rðM‚th{tk f{oþe÷ ‚hefu ûtuºteÞ r™Þt{f™t MÚtt™ …h ftÞoh‚ hnu÷t y™u fux÷ef …rhýt{ŒtÞe Ët{trsf «ð]r¥tytu fhu÷e. ‚u™e ðt‚ yt …nu÷tk fhu÷e Au. yt Ë{Þ Œhr{Þt™ ËtÚtu hne™u rþðþkfh òuþe y™u ËqÞoftL‚ …kzât suðt …htu…fthe {týËtu™t {t™Ë{tk ËkMÚtt ƒ™tððt™tk ƒes ðtðu÷tk y™u ‘„wsohe ytrŒðtËe ÷tuf-«r‚ct™’ y™u ‘™Þ™ ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™’ ‚hefu Q„e ™ef¤u÷tk y™u yu{™t ËnÞtu„{tk fux÷ef {n¥ð™e ÷tufËtrníÞ y™u ÷tufrn‚™e «ð]r¥tytu fhu÷e.

AuÕ÷u ðeË{e ËŒe™t ™uðwk™t ŒËft™e {æÞ{tk „ýuþ Œuðe suðt Ë{Úto {týË ËtÚtu ‘ytrŒðtËe yftŒ{e’™wk Ë…™wk òuÞu÷wk. yu{™t «[kz …wÁ»ttÚtoÚte yu Ë…™wk Ëtfth ÚtÞu÷wk. yt …Ae yufðeË{e ËŒe(2001)™t ythk¼Úte ytrŒðtËe yftŒ{e™t {t™Œ r™Þt{f™t MÚtt™u hne f{oþe÷ y™u ÷tufrðãtrðŒT ‚hefu ftÞoh‚ hÌttu Awk. ynª yt ºtý ËkMÚtt „wsohe ytrŒðtËe ÷tuf«r‚ct™, ™Þ™ ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™ y™u ytrŒðtËe yftŒ{e™e …]c¼qr{ M…ü fhðt™tu W…¢{Au. „wsohe ytrŒðtËe ÷tuf«r‚ct™ : ðeh[kŒ …k[t÷ y™u nwk nztŒ™e {tæÞr{f þt¤t{tk Þwðt«r‚¼tþtuÄ ftÞo¢{{tk 1985{tk {¤u÷t. fux÷tkf ð»ttuoÚte yuf-ƒeò™t ™t{Úte …rhr[‚ n‚t …ý «íÞût {¤ðt™wk ÚtÞu÷wk ™nª. ytrŒðtËe ÷tuf™]íÞtu-÷tuf„e‚tu™t r™ýtoÞf Y…u yuf {k[ …h ¼u„t ÚtÞu÷t. ¼tUÞ{tk Œtxât ntuÞ ‚tu ðtkË™t ykfwh™e su{ ht‚tuht‚ ƒnth ytðu yuðt ‚uytu WíËtne. {U {thtk ythk¼™tk ƒu …wM‚ftu ‘÷e÷t {turhÞt’ y™u ‘Vq÷htk™e ÷tze’ ¼ux Y…u yt…u÷tk íÞthu ‚tu ðhË‚t ðhËtŒ{tk ðnu‚t …ð™

ËtÚtu ½tË ztu÷ðt ÷t„u yu{ ðeh[kŒ¼tE™tu ‘ytí{tu ¾wMËe ntu ¾Õ÷txt’ {thðt ÷t„u÷tu y™u {™u ËðtuoŒÞ yt©{, Ëýt÷e{tk ytððt™wk yt{kºtý yt…u÷wk. ‚uytu hts{rý rðãt÷Þ™t yt[tÞo y™u ËðtuoŒÞ yt©{™t f‚ton‚to n‚t.

ðå[u Úttuztf {tË™tk ðntýtk ðtÞu÷tk y™u {™u yuf rŒðË Ëýt÷e

sðt™tu W{¤ftu ÚtE ytðu÷tu. ¾uzƒúñtÚte S…{tk ƒuËe {kzt÷e „t{ Q‚hu÷tu. íÞtkÚte 1 rf÷tu{exh …rù{ rŒþt ‚hV [t÷e™u Ëýt÷e …ntU[ðt™wk n‚wk. Ëýt÷e nwk …nu÷e ðth sE hÌttu n‚tu. Ëýt÷e ™Sf ytð‚tk s {™ rfÕ÷tu÷ fhðt ÷tøÞwk. [thu ƒtsw yhðÕ÷e …ntz™tk rþ¾htuÚte ½uhtÞu÷wk; feze-{kftuze ™Œe™t Ëk„{ MÚt¤u Ëýt÷e „t{™e {æÞ{tk ËðtuoŒÞ yt©{™wk rþûtýûtuºt ytðu÷wk n‚wk. {tæÞr{f rþûtý W…htk‚ Ë{tsËuðt™e «ð]r¥tytu [t÷‚e n‚e. rþûtý™u Ë{tsÚte y÷„ fhe™u ¼ýtððt{tk ytð‚wk ™ntu‚wk. „t{ Aqxtk Aqxtk ¾tu÷htk(½h){tk 7 rf÷tu{exh rðM‚ÞwO n‚wk. [thu ƒtsw ÄtuÄ{th «f]r‚ ðhËe hne n‚e.

«ðuþîth ™Sf …ntUåÞtu íÞtk ‚tu Ët{Ët{u yýe yztze ¾wÕ÷e ‚÷ðthtu™tk ‚tuhý fhe ƒu …kÂõ‚{tk rðãtÚteoytu Q¼t n‚t. ytrŒðtËe rðãtrÚto™eytu ¼e÷e ƒtu÷e{tk ‘ntì{uht’(Mðt„‚)™tk „e‚tu „tE hne n‚e. ƒhtƒh Œhðtsu ytÔÞtu y™u ƒkŒqf™wk r™þt™ …zâwk. yt©{™t Œt‚t h{rýf÷t÷ {nu‚t y™u yu{™tk …í™e Ëwþe÷tƒnu™ ‚÷ðthtu™t ‚tuhý ðå[u «ðu~Þtk. ‚u{™e ËtÚtu nwk …ý òuztE „Þtu. ‘ntì{uht’™t Ztu÷™]íÞtu™e h{Íx ðå[u yt©{™e fLÞtytuyu ‘¾ÍqrhÞt¤t Œeð÷u (¾sqh™t …t™™e ßÞtu‚ suðt Œeðt) Ítunthe’, fkfw-fuËh™tk xe÷tk fhe, [tu¾÷eyu ðÄtðe Œt‚t™e ËtÚtu {thtk …ý ntì{uhtk fÞtO. {týË-¼qÏÞt ðeh[kŒ¼tEyu árüÚte …tU¾e At‚e ËhËtu [tkÃÞtu. yt Ë{Þ {™u ©ef]»ý y™u ËwŒt{t™t ËÏÞ™e ½x™t Ët[e ÷t„÷e Au. yýÄtÞwO Œt‚t ¼u„ {thwk …ý Mðt„‚ ÚtÞwk n‚wk y™u yt¾tu yt©{ yt™kŒÚte ™t[‚tu n‚tu. ytðe {k„÷{Þ ûtýtu{tk y{u ƒk™u yuf-ƒeò™t ÓŒÞ{tk ðËe „Þt n‚t. íÞthÚte ythk¼e 2002{tk ðeh[kŒ¼tE Ëuðtr™ð]¥t ÚtÞt íÞtk ËwÄe 17 ð»to™tu Ë{Þ¾kz ËðtuoŒÞ yt©{, Ëýt÷e {the ÷tufËtrníÞ y™u Ë{tsËuðt™e «ð]r¥tytu™wk f{oûtuºt ƒ™e hÌttu. yt yt©{{tk Œtk‚t y™u ¾uzƒúñt{tk ðË‚t ¼e÷ ytrŒðtËeytu{tk «[r÷‚ ztfý«Útt y™u …hk…rh‚ ðuh¼tð™t™u Œqh fhðt 7 ð»to ËwÄe ytrŒðtËe f÷tfthtu ËtÚtu ftÞoþt¤tytu ÞtuS ztfý«Útt™u Œqh fhðt ËV¤ ÚtÞt. 198687{tk …zu÷t fth{t Œw»ft¤{tk Ztuhðtzt [÷tðe yt rðM‚th™wk {tU½wk …þwÄ™ ƒ[tððt yt©{ …rhýt{ŒtÞe ƒLÞtu. yt MÚtt™u {nt{tºt nËw Þtr¿tf y™u

Œ÷…‚ …rZÞth™t Ë{Þ{tk „wsht‚ ËtrníÞ yftŒ{e™t ËnÞtu„{tk „wsht‚™t

÷çÄ-«r‚rc‚ ÷tufrðãtrðŒtu y™u ËtrníÞfthtu yt{kºte ¼e÷Ë{ts Ëk÷ø™ „wsht‚™tk «Út{ ÷tuf{ntftÔÞtu y™u ÷tuftÏÞt™tu™wk ytrŒðtËe f÷tfthtu îtht r™Œþo™ fhtðe „k¼eh ËtrnÂíÞf [[to-˺ttu ÞtußÞtk. yt [[to-˺ttu{tkÚte ztì.

ƒ¤ðk‚ ò™e-Ëk…trŒ‚ ‘ð™Mðh’ ™t{™wk ¼e÷ {tir¾f ËtrníÞ™e «{w¾ rðÄtytu™wk rððu[™ fh‚wk …wM‚f ™e…S ytÔÞwk. ynª ythk¼ Út‚e 21{e ËŒe™e …qðo ËkæÞtyu „wsht‚™e þ‚f ð»to …whtýe «r‚rc‚ ËkMÚtt „wsht‚e ËtrníÞ …rh»tŒ™u ¿tt™Ëºt {txu yt{kºte ytrŒðtËe Ë{ts™u „wsht‚e r÷r¾‚ ËtrníÞ y™u …rh»tŒ™u ytrŒðtËe-ËkMf]r‚Úte …rhr[‚ fhtðu÷tk.

yt s Ë{Þ¾kz{tk ËðtuoŒÞ yt©{™t ‘rðËt{tu’ ({nu{t™„]n){tk {™u rþðþkfh [w™e÷t÷ òuþe [urhxuƒ÷ xÙMx, {wkƒE™t yæÞût rþðþkfh¼tE™tu ¼uxtu ÚtÞu÷tu. ŒËft …nu÷tk ‚uytu yt ËkMÚtt™t s rðãtÚteo n‚t. yt{ ‚tu ‚uytu ™Sf™t nztŒ „t{™t ð‚™e ntuðt™t ™t‚u yhðÕ÷e …ntz™wk Ëk‚t™ …ý ‚u{™tu Qs¤tu ðt™, ïu‚ ð†tu y™u ‘rþðþkfh’ ™t{™u ÷eÄu {™u rn{t÷Þ™e ÞtŒ ytðe „Þu÷e. f{oûtuºt {wkƒE ntuðt A‚tk ð‚™™t ‘÷tuf’ {txu fÕÞtýŒtÞfrþðŒtÞf ¼tð™tytuÚte ÓŒÞ ¼ÞwO ¼ÞwO. ƒk™u yuf÷t s n‚t ytÚte htrºt Œhr{Þt™ yt rðM‚th™t Ë{]Ø ¼e÷ ðtr[f ËtrníÞ™e [[to [t÷u÷e. Ëðthu {U {thtk …wM‚ftu ‘htì{-Ëe‚{t™e ðth‚t’, ‘¼e÷™wk ¼thÚt’, ‘htXtuhðth‚t’ y™u ‘„wshtk™tu yhu÷tu’ ¼ux yt…u÷tk. ‚u™t yæÞÞ™Úte yu{™u ntu¤e™t …ðuo su{™t ¾¼u [ze Ztu÷™t Z{fth ËtÚtu ‘{turhÞwk’ ™tåÞt n‚t yuðt ¼e÷-ytrŒðtËeytu™t Ë¥ðþe÷ ËtrníÞ™tu …rh[Þ ÚtÞtu. ð‚™™wk yt {qÕÞðt™ {tir¾f ¼e÷-„htrËÞtËtrníÞ™u „wsht‚ y™u Œuþ™u ðÄw ™u ðÄw YƒY fhe yt…ðt yu{ýu {™u, ðeh[kŒ …k[t÷ y™u ™ðS zt¼e™u Ë‚‚ ƒu ð»to ËwÄe þtuÄð]r¥t yt…e. ‚u™t …rh…tf Y…u {U ‘„tu…e[kŒ-¼hÚthe™e ðth‚t’ «rËØ fhe. ðeh[kŒ …k[t÷ ‘Ëtu¾÷t „htrËÞt™tk ntu¤e „e‚tu’, ‘„htrËÞt ÷tuftuíËð : „tuh’, ‘Ëtu¾÷t „htrËÞt™e ðne-ðt‚to’ y™u ‘yhðÕ÷e™tk yti»tÄtu y™u ÷tufðiãtu’ suðtk [th …wM‚ftu «rËØ fÞtO. ™ðS zt¼eyu ‘yhðÕ÷e™t ÷tufŒuðtu’, ‘Ëtu¾÷t „htrËÞt™t n„ y™u Œuðhtu’ y™u ‘Ëtu¾÷t „htrËÞt™tk rŒðt¤e „e‚tu y™u ðt‚tu’ suðtk Ëtu¾÷t „htrËÞt ÷tufSð™™u «„x fh‚tk …wM‚ftu «rËØ fÞtO. …ý y{thwk „k‚ÔÞ rþðþkfh¼tE òuþe™t ËnÞtu„{tk {æÞ „wsht‚™e ytrŒðtËe yftŒ{e™e su{ ytrŒðtËe-ËkMf]r‚, Ë{ts y™u rðftË™u fuLÿ{tk ht¾e™u W¥th „wsht‚{tk yuf ËkMÚtt MÚtt…ðt™tu n‚tu. yt Mð¡ Äe{e Äe{u

{q‚oY… Äthý fhe hÌtwk Au y™u Ë™u 2006 Úte ykƒtS {wft{u ‘„wsohe ytrŒðtËe

÷tuf«r‚ct™’ ™t{u yuf xÙMx [urhxe fr{&™h™e ytìrVË{tk ™tUÄtÔÞwk Au. yíÞthu nwk MÚtt…f ËÇÞ ‚hefu ftÞoh‚ Awk.

™Þ™-ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™ :

{U ËqÞoftL‚¼tE™u ƒtÕÞtðMÚtt{tk y÷…Í÷… òuÞu÷t. …tk[ ŒtÞft …Ae ËqÞoftL‚¼tEyu ‘sL{¼qr{’{tk nheLÿ Œðuyu ÷¾u÷tu yuf ÷u¾ ðtk[u÷tu. ‚u{tk {tht ™t{ ËtÚtu {tht y™u ËqÞoftL‚¼tE™t ð‚™ ò{¤t™tu WÕ÷u¾ n‚tu. …qht …t™t{tk {thtk Ëk…trŒ‚ …wM‚ftu™wk yð÷tuf™ ÷¾u÷wk. ytÚte ËtrníÞ-hËðtkåAwk y™u ð‚™«u{e ËqÞoftL‚¼tE™u {™u {¤ðt™e ‚÷… ‚eðú ƒ™e. ™e÷fkX ntEMfq÷, ò{¤t™t ‚íft÷e™ yt[tÞo ztÌtt¼tE …xu÷™u Vtu™ …h {tht rðþu …]åAt fhe. ò{¤t „Þtu íÞthu ztÌtt¼tEyu ËqÞoftL‚¼tE™tk Ëuðt¼tðe ftÞtuo rðþu {trn‚e yt…e y™u ‚u{™u {¤ðt™e ðt‚ fne. yt[tÞo©eyu fhu÷t ‚uytu™t …h„sw Mð¼tð™t ðýo™Úte {™u ËqÞoftL‚¼tE{tk hË òøÞtu y™u ‚u{™u {¤ðt™e yr¼÷t»tt ò„e.

ð‚™™e ƒu ÔÞÂõ‚ytuyu ð‚™ ò{¤t{tk s yufƒeò™u {¤ðt™e þtuÄ ytŒhe. ð‚™{tk s ytÔÞt ntuEyu y™u yt„¤-…tA¤ ™ef¤e sEyu y™u Úttuzef ûtýtu {txu [qfe sEyu. yt{ ƒu ð»to ËwÄe yufƒeò™u {¤ðt™e Ëk‚tfqfze h{‚t hÌtt.

ƒu ð»to …Ae ™e÷fkX ntEMfq÷, ò{¤t™t yt[tÞo ztÌtt¼tE …xu÷™t Ëuðtr™ð]r¥t-ËL{t™-Ë{thtun{tk ƒu ŒtZeðt¤e ÔÞÂõ‚ytu yuf s {k[ …h ¼u„e ÚtE „Þu÷e íÞthÚte s ¼u„e ¼¤e „E. ð»ttuoÚte yufƒeò™u ytu¤¾‚t ntuEyu yuðt ¼tðtu ƒk™u™tk ÓŒÞ{tk ò„u÷t. ËqÞoftL‚¼tE™t «Út{ Œþo™u {™u rnLŒe™t y÷„the {ntfrð ËqÞoftL‚ rºt…tXe ‘r™ht÷t’™e ÞtŒ ytðu÷e. ŒtZe™t Ëtá~Þu yt{ ÚtÞu÷wk.

‚u rŒðËu {éÞtu yux÷tu Ë{Þ ËtÚtu s hnu÷t. ½ýt nu‚ y™ yrÄfthÚte {tht îtht Ëk…trŒ‚ …wM‚ftu {t„u÷tk. {™u …wM‚ftu yt…‚tk y™nŒ yt™kŒ ÚtÞu÷tu. {tht ftÞo rðþu™e {trn‚e rËV‚Úte fZtðu÷e y™u ËqÞoftL‚¼tEyu ytrŒðtËe ËkþtuÄ™ {ntÞtºtt{tk Ën¼t„e Útðt™wk {™tu{™ ™¬e fhe ÷eÄu÷wk. yuf ð»to™e Vu÷turþ… yt…e™u, yhðÕ÷e …ntze «Œuþ™tu ytrŒðtËe-…rhðuþ ËkþturÄ‚Ëkfr÷‚ fhðt Ën¼t„e ÚtÞu÷t.

ËqÞoftL‚¼tE™t „tZ Ëk…fo{tk ytð‚tu „Þtu ‚u{ {™u Ë{òÞ fu (ŒtZe™wk

Ëtá~Þ ntuðt A‚tk) …kzât (ËqÞoftL‚ rºt…tXe, ‘r™ht÷t’) rºt…tXe™e {tVf frð ‚tu ™ntu‚t …ý frð‚t™t yuf Ëtht ¼tðf n‚t. Mð¼tðu ƒk™ y÷„the n‚t. ËtrníÞ-Ëso™{tk ™nª …ý ƒk™u™t Sð™{tk r™Þr‚yu fÁý ½x™tytu™wk Ëtá~Þ

ËßÞwO n‚wk. {™tunhtŒuðe™e {tVf ËqÞoftL‚¼tE …kzât™tk ËnÄ{o[trhýe yt™kŒeƒnu™ ‚t. 29-12-99™t htus ËqÞoftL‚¼tE™u Sð™™t yÄo{t„uo Atuze™u Mð„uo rËÄtÔÞtk n‚tk. yt™kŒeƒnu™ y™uf Œw:¾es™tu™e {t‚t n‚tk. ‚uýeyu …tÁ÷fwks™u Ëk‚™t yt©{{tk ƒŒ÷e ™tÏÞwk n‚wk. yt™kŒeƒnu™™t sðtÚte ËqÞoftL‚¼tE™t Sð™™tu yt™kŒ s [tÕÞtu „Þtu. }æñ}æœææ Íæê}æ„ çÈUÚï’ suðe

¼tE™e {™tuŒþt ÚtE „E. ÷ø™-Ë{thk¼tu{tk ¼tus™ ÷uðt™wk Atuze ŒeÄwk. fwxwkƒ™e ƒÄe sðtƒŒthe ¼tE™t rþhu ntuðt™e ÓŒÞ{tk s y©w{w¾e Ën[he™tu rðÞtu„ ShÔÞt rð™t Aqxftu ™ntu‚tu. r™Þr‚ ytx÷uÚte yxfe ™nª. ‚u™u ÷tøÞwk nþu fu Ë{Úto …wÁ»t s fth{t ½t Shðe þfþu. ¼tE™tk ƒk™u ™Þ™ suðtu ‚u{™tu ™t™tu Œefhtu ™Þ™ Œrûtý ytr£ft™t {t…w‚tu ({tuÍtÂBƒf) þnuh{tk ©e{‚e ¼tð™tƒnu™ n»toŒ¼tE „tkÄe™e 11 ð»toÚte ytŠÚtf sðtƒŒthe r™¼tð‚tu n‚tu. ™Þ™¼tE{tk {t‚t-r…‚t™tu …h„sw Mð¼tð y™u ÄtŠ{f-ytæÞtÂí{f ¼tð™t ðthËt{tk Q‚he n‚e. {t…w‚tu þnuh{tk „wsht‚e Ë{ts îtht rþðt÷Þ ƒ™‚wk n‚wk. ™Þ™¼tE, ¼tð™tƒnu™ y™u n»toŒ¼tE rþðt÷Þ-r™{toýftÞo{tk …qhu…qhtk Ën¼t„e. rþð-…tðo‚e™e {qŠ‚ytu™e «r‚ct{tk Ën¼t„e Útðt Œuþ{tkÚte ËqÞoftL‚¼tE sðt™t n‚t.

‚t. 27-3-2002™t htus ™Þ™¼tE Œrûtý ytr£ft™e „h{eÚte ºtM‚ rþðt÷Þ-r™{toýftÞo™t ftÞofhtu™u þe‚¤ s¤ …eðt hur£shuxh Œt™ fhðt s‚t n‚t y™u {t„o{tk s „tzeyu …÷xe ¾tÄe. ™Þ™¼tE ¼s™ðth‚t ‘÷t÷w yrhŒt’™t [rhºt™tÞf nrhŒtË™e {tVf fi÷tË…whe rËÄtÔÞt. nrhŒtË™tu ytÂí{f hË ytæÞtÂí{f n‚tu. ™Þ™™tu ytÂí{f hË …ý ytæÞtÂí{f n‚tu. rþð™tk MðŒunu Œþo™ fhe™u nrhŒtËu …wºt-÷t÷Ët Atuze ŒeÄe n‚e. ™Þ™¼tE {tuxe ô{hu …ý ÷ø™ƒkÄ™{tk ƒkÄtÞt ™ntu‚t y™u rþðt÷Þ™t r™{toý{tk Ën¼t„e Út‚tk ‚u{™tu ytí{t rþð{Þ ƒ™e fi÷tËðtËe ÚtÞtu n‚tu. MðÄ{o r™¼tððt fxthÚte r™s™t yuf™t yuf Ëk‚t™ fu÷iÞt™tk yk„tu ft…‚t Ë„t¤þt þuX™e ÂMÚt‚«¿t‚tÚte fwxwkƒ™u y™u r{ºttu™u ytïtË™ yt…‚t ËqÞoftL‚¼tE ӌޙu þthe ™t¾‚t ƒu fth{t ½t™u Shðe „Þt.

: ÷tuf«r‚ct™135

…í™e y™u Þwðt™ …wºt™t rðÞtu„™wk ð]kŒtð™ ½™e¼q‚ ðtŒ¤™e {tVf y{eð»toý fh‚wk ™Þ™-ËqÞoftL‚-yt™kŒeƒnu™™t ytí{t™wk yiõÞ ƒ™e, ‘™Þ™ ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™’™wk Y… Äthý fhe yûtÞ ‚]‚eÞt (‚t. 4-5-2003)™t þw¼ rŒ™u yt ÷¾™th W…htk‚ ztÌtt¼tE …xu÷, h{ý¼tE ËwÚtth, yks™tƒnu™ òuþe, {nuþfw{th òuþe, ¼h‚fw{th …kzât, rfhexfw{th htð÷™t ËnÞtu„Úte «„xâwk.

y{tht yt ðt{™MðY… ™Þ™ ËqÞto™kŒ ÷tuf«r‚ct™u ¼t»tt-ËtrníÞ, ËkMf]r‚-Ë{ts-ûtuºtu 2003 Úte 2006™t Ë{Þ¾kz{tk {n¥ð™tk [hý {tkzâtk Au. ‚u{tkÚte ™tUÄ™eÞ [th «ftþ™tu yt «{týu Au :

1. ¼e÷ ¼s™ðth‚t : ÷t÷w yrhŒt - ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷

2. The Tribal Literature of Gujarat Ed. by Bhagvandas Patel by Hasu Yajnik.

3. {the ytrŒðtËe, ò™…Œ y™u rþü {ntftÔÞtu{tk ™the - ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷

(fu.fu.rƒh÷t VtWLzuþ™ - rŒÕne™e ht»xÙeÞ Vu÷tuþe… yk‚„o‚ ÚtÞu÷wk ftÞo.)

4. ÷tufÞtºtt - ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷ (÷u¾f™t ÷tufSð™™t y™w¼ðtu) yt W…htk‚ ÷tuf«r‚ct™ ytrŒðtËe rðM‚th y™u yLÞ Ë{ts{t ÷tuffÕÞtý™e y™uf «ð]r¥tytu{tk ftÞoh‚ Au.

…rhrþü-3

ytrŒðtËe yftŒ{e

„ýuþ Œuðe {™u ðeË{e ËŒe™t ykr‚{ Œþf{tk yu{.yuË. Þwr™ðŠËxeðztuŒht™t f÷t¼ð™{tk yuf …rhËkðtŒ r™r{¥tu {¤u÷t. Œu¾tðu y™u he‚¼t‚u Úttuztf Þwhtur…Þ™ ÷u¾f suðt ÷t„u÷t. ðt‚ðt‚{tk ntuX{tkÚte ™hŒ{ yk„úuS Íhu. õÞthuf {w¾{tkÚte rnLŒe ÷k„zt‚e ytðu. „wsht‚e ‚tu fkX{tkÚte ntuX ËwÄe ytð‚tk s Ëwftðt {tkzu. „wsht‚e ƒtu÷ðt™tu ytÞtË fhu …ý Úttuzef ûtýtu{tk rnLŒe{tk ¼¤e òÞ y™u yk„úuS …týe™t hu÷t™e su{ …w™: ðnuðt ÷t„u. ytrŒðtËe ‘÷tuf’{tk {thtu …w™soL{ ÚtÞtu íÞthu {U …tftu r™ýoÞ fhu÷tu fu ytrŒðtËe-Ë{ts ËtÚtu ytu‚«tu‚ Útðwk nþu ‚tu ftì÷usft¤{tk ¼ýu÷e yk„úuS™u ytu„t¤ðe …zþu y™u r[¥t{tk ðËu÷t yk„úuS þçŒtu™t ËkMfthtu™tu ™tþ fhðtu …zþu. ‚tu s ÷tuf™wk ÓŒÞ Ëns‚tÚte {the Ët{u ¾q÷þu-¾e÷þu. ftÞ{ {txu ½h fhe „Þu÷e yt {tLÞ‚t™ ÷eÄu yt rðît™ yk„úuS™t xuft rð™t ƒtu÷e þfu ™nª yux÷u {™u ºttË ÚttÞ.

…rhËkðtŒ „ýuþ Œuðeyu ÞtußÞtu n‚tu y™u …qýtonwr‚ Ë{Þ ÏÞt‚ ƒk„t¤e ÷ur¾ft {ntïu‚tŒuðe™e ™ð÷fÚtt …hÚte ƒ™u÷e ‘nòh [tihtËe fe {tk’ rVÕ{ ƒ‚tðu÷e. rVÕ{ òuÞt …Ae {tuze ht‚ ËwÄe Ÿ½ ytðu÷e ™nª. {ntïu‚tŒuðe™t ËtrníÞ{tk ÔÞõ‚ ‘yt{ ytŒ{e’ ËtÚtu™e ‚eðú ËkðuŒ™t™e f÷tí{f yr¼ÔÞÂõ‚™tu «Út{ y™w¼ð ÚtÞu÷tu.

Ëðthu „ýuþ Œuðe™u {éÞtu íÞthu ÷tøÞwk fu yu{™t ӌޙt ftuE yuf ¾qýu ‘yt{ ytŒ{e’ {txu Ënt™w¼qr‚ ðËu÷e Au. ytÚte {™u ¼e÷ ytrŒðtËe {tir¾f ËtrníÞ™tk {thtk ºtý …wM‚ftu ‘÷e÷t {turhÞt’, ‘Vq÷htk™e ÷tze’ y™u ‘yhðÕ÷e …ntz™e ytMÚtt’ ¼ux yt…ðt™tu W{¤ftu ÚtE ytðu÷tu. yt …wM‚ftu™t yæÞÞ™ …Ae „ýuþ Œuðe™u ÷t„u÷wk fu ytrŒðtËe-Ë{ts ‚tu …t‚t¤, …]Úðe y™u Mð„o sux÷tu rðhtx Au. yt …rhËkðtŒ{tk {™u frð ft™S …xu÷™tu …rh[Þ ÚtÞtu n‚tu. …w™: „ýuþ Œuðeyu AtuxtWŒu…wh, ‚us„Z y™u …tðe-su‚…wh ‘ytrŒðtËe’™u fuLÿ{tk ht¾e™u rºtrŒðËeÞ …rhËkðtŒ Þtusu÷tu. „wsht‚ y™u {ntht»xÙ™t rðît™tu {w¾-…hk…ht™t ytrŒðtËe ËtrníÞ™wk yÚto½x™ fhðt yufXt ÚtÞu÷t. nwk {tht îtht Ëk…trŒ‚ ¼e÷-÷tuf{ntftÔÞtu™t r™Œþo™ yÚtuo ¾uzƒúñt™tk „tÞf ËtÄw ¼tE-ƒnu™tu™u ‚uze ÷tðu÷tu.

¼e÷ ËtÄwyu ÷t÷ f…zt …h ËVuŒ Ët{t™t Œtýt y™u {ftE™t {tu‚e-

(fý)Úte {kz¤™e h[™t fhe n‚e. {kz¤{tk ™ð÷t¾ ‚tht, [tkŒ-Ëqhs, ðtËwrf™t„, …tztuh „tÞ, s¤…„e ½tuztu, 84 ËtÄw, …tk[ …tkzð, n™w{t™ ð„uhu «‚ef ytf]r‚ytu h[e n‚e. ythk¼{tk {thu yt «‚eftu™e Œtþor™f „úkrÚtytu Wfu÷e™u ¼e÷tu™t ƒes- {t„eo …tx™e Ë{s yt…ðt™e n‚e. yt …Ae ¼e÷-ËtÄw ‚kƒqh …h ¼s™™t Zt¤ …h ‘¼thÚt’ ({nt¼th‚) y™u ‘htì{-Ëe‚{t™e ðth‚t’ (ht{tÞý)™e …tk¾zeytu («Ëk„tu) ™]íÞ ËtÚtu „tðt™t n‚t.

AtuxtWŒu…wh™e ftì÷us{tk ¾wÕ÷tu {k[ n‚tu y™u …rhËkðtŒ yk„úuS ƒtu÷e{tk [t÷‚tu n‚tu. yt Ë{Þu {tht ðõ‚ÔÞ{tk yk„úuS {txu™tu …qðo„ún Ëtu¤u f¤tyu ¾e÷e QXâtu n‚tu, “ytrŒðtËe y™u ytrŒðtËe-ËtrníÞ™e ðt‚ yk„úuS ¼t»ttƒtu÷e{tk ! ¾htu ¾u÷ h[tÞtu Au ! ytrŒðtËe …tËu sðwk nþu; yu{™u Ë{sðt nþu; yu{™t ËtrníÞ™u Ë{sðwk nþu ‚tu yu{™e ¼t»tt þe¾e™u yu{™e ƒtu÷e{tk ƒtu÷ðwk …zþu. ‚tu s ytrŒðtËe ¾q÷þu; ¾e÷þu y™u yt…ýu yu{™u Ët[t Y…{tk …t{e þfeþwk. yk„úuS ¼t»tt™t ÔÞr¼[thÚte ytrŒðtËe™e {nt™ ËkMf]r‚™u …t{e ™nª þftÞ. ‚u{™e …tËuÚte ÷tuf¿tt™ {u¤ððt ‚u{™e ¼t»tt{tk W…tË™t fhðe …zþu. …Ae ¼÷u ‚u{™e …tËuÚte {u¤ðu÷wk ¿tt™ rðï™u Ë{òððt yk„úuS{tk ƒtu÷tu÷¾tu.” nwk yt Ë{Þu „ýuþ Œuðe™t {w¾ …h™t ¼tð …h¾ðt™t «Þí™ fhe hÌttu n‚tu. yt¢tuþ ¼hu÷e {the ðtýeÚte „ýuþ Œuðe™t {w¾ …h ytðuþ «„xâtu ™ntu‚tu. y{e ðhËtð‚e yu{™e ytk¾tu Íeýwk òuE hne n‚e y™u Ÿzwk ‚tfe hne n‚e.

¼e÷ ËtÄwyu ykf{tk ‚kƒqh {qfe, r[¥t ËtÚtu Mðhtu™wk ËkÄt™ ËtÄe ‘¼thÚt’{tkÚte ‘ðtËwrf y™u ÿti…Œe’™e …tk¾ze W…tze. ™tr¼{tkÚte «„x‚t Mðhtu ðt‚tðhý{tk ÔÞt…ðt ÷tøÞt. htr„Þt ™]íÞ ËtÚtu Ën¼t„e Útðt ÷tøÞt. „‚„k„t (˼t) {kºt{wøÄ ƒ™e «Ëk„™u {týðt ÷t„e. „wsht¼tE ËtÄw™t þçŒtu Ëk„e‚™wk Y… ÷E …tk[ …tkzðtu, ÿti…Œe, fwk‚e, ht{, Ëe‚t, ÷û{ý™tk Œþo™ fhtððt ÷tøÞt. y{h ßÞtu‚ ÷E™u ytðu÷t n™w{t™™t ðuþ ËtÚtu {ntht»xÙ™t rðît™ ytí{tht{ htXtuz y™u ¾uzƒúñt ftì÷us™t yt[tÞo Qs{¼tE …xu÷ {™ {qfe™u ™t[ðt ÷tøÞt. ytrŒft¤™e ŒƒtÞu÷e ðtË™t «M‚w‚ f‚to y™u Œþof™tu ¼uŒ ¼q÷e Ë{qn{tk ™]íÞ Y…u «„xðt ÷t„e. ™]íÞ, ™txâ, fÚtt, Ëk„e‚ y™u r[ºt™t …k[{ Ëk„{{tk Œþoftu M™t™ fhðt ÷tøÞt.

÷tuf{ntftÔÞtu™t «Ëk„tu™wk {tht îtht fhtÞu÷t hËŒþo™ y™u rððu[™Úte rðît™tu™u ÏÞt÷ ytðu÷tu fu ytrŒðtËeytu™tk {tir¾f {ntftÔÞtu ht{tÞý{nt¼th‚ suðtk r÷r¾‚ {ntftÔÞtu fh‚tk ½ýe-ƒÄe ƒtƒ‚tu{tk r¼Òt y™u rðrþü

{the ÷tufÞtºtt

Au. Ëe‚t ynª ht{™t ð‚o™Úte yt½t‚ …t{e Äh‚e{tk Ë{tE s‚e ™Úte …ý ™„hs™tu™e ntshe{tk …qht ËL{t™ ËtÚtu „]n«ðuþ fhu Au. {ntftÔÞ{tk ytrŒðtËe-Ë{tsu †e™u yt…u÷e Ëns Mð‚kºt‚tÚte rðît™tu™ ytùÞo ÚtÞu÷wk. ™{‚t ƒ…tuhu AtuxtWŒu…wh ftì÷us™t {uŒt™{tk ytðu÷e rþ÷t …h ƒuËe ‘ytrŒðtËe-Ë{ts’ rð»tÞ …h yuf yrðrÄËh™e ƒuXf ÞtuS y{ - „ýuþ Œuðe, ðeh[kŒ …k[t÷, Qs{ …xu÷ y™u nwk [[to fh‚t n‚t. y{u ytrŒðtËe-Ë{ts{tk ft{ …tz‚e ðu¤tyu fE y™u fuðt «fth™e Ët{trsf-ËtkMf]r‚f Ë{MÞtytu ytðu yu™e {trn‚e „ýuþ Œuðe™u yt…‚t n‚t. yt Ë{Þu {™u „ýuþ Œuðe™e ™un ™e‚h‚e ytk¾tu{tk ytrŒðtËe Œu¾tÞu÷tu. „ýuþ Œuðeyu y{the ËL{w¾ yu{™t þu»t Sð™™tu WÆuþ M…ü fhu÷tu. yt Ë{Þu {™u {tht Sð™™t yÄqhtk hnu÷tk Ë…™tk yt {týË Útfe …qhtk Útþu yuðe «‚er‚ ÚtÞu÷e. 1996™t {t[o{tk {ntht»xÙ y™u „wsht‚™t Ëe{tð‚eo «Œuþ-Ët…w‚tht™e Ÿ[e W…íÞftytu …h „ýuþ Œuðe™t r™{kºtýÚte ytrŒðtËe-Ë{ts-ËkMf]r‚ ËtÚtu su{™u r™Mƒ‚ Au yuðt „wsht‚ y™u {ntht»xÙ™t Ë{t™Ä{to r{ºttu™wk yuf M™unËk{u÷™ ÞtuòÞwk n‚wk. yt ¼tðr{÷™{tk ßÞtur‚¼tE ¼è, ft™S¼tE …xu÷, rð…w÷ ft…rzÞt, ™e‚t ft…rzÞt, hrðftL‚ òuþe, yhwýt òuþe, ¼„ðt™ŒtË …xu÷, ¼h‚ ™tÞf, „e‚t ™tÞf, Ëwhu¾t Œuðe, rºtŒe… ËwÓŒ, Ëw¼t»t EËtE, Ëw¼t»t …tðht, ytí{tht{ htXtuz, ztÌtt¼tE ðtZw, ysÞ Œtkzufh ð„uhu r{ºttu Ën¼t„e ÚtÞt n‚t. ythk¼{tk ¼e÷-ËtÄw-{kz¤eyu Äq¤t™t …tx™e {tkzýe fhe, ¼e÷ËtrníÞ «M‚w‚ fÞwO n‚wk. yt …Ae …qhtu rŒðË ytrŒðtËe-¼t»tt-ËtrníÞ™u Ëkhûtðt yuf ËkMÚtt™e ËtÚtu yuf Ët{rÞf [÷tððt™e [[to [t÷u÷e. {U Ët{rÞf™t ™t{ {txu ‘Ztu÷’ Ëq[ðe Ë{òðu÷wk fu Ztu÷ yu sL{Úte ythk¼e {]íÞw ËwÄe™t Sð™™t Ëk…qýo ËkMfthtu y™u ÔÞðnthtu™u yr¼[tr÷‚ fh‚wk rðï™t «íÞuf ytrŒðtËeË{ts™wk ËSð ÷tufðtã Au. Ztu÷ s„‚™t Œhuf ytrŒðtËe™u yuf {k[ …h yufrºt‚ fh‚wk; Ëw¾-Œw:¾{tk ËtÚt yt…‚wk y™u ÷tune™t yýw yýw{tk ÔÞtó «¼tðe ðtã Au. Ët{rÞf™wk ‘Ztu÷’ ™t{fhý Ëti™u …ËkŒ …zâwk n‚wk. Ët…w‚tht™tu yuf yÚto Ët…™tu W‚thtu-Ët…™tu htVztu ÚttÞ Au. yt{ ‚tu ytrŒðtËe-¼t»tt-ƒtu÷e™wk Ët{rÞf [÷tððwk yu Ët…™t htVzt{tk ntÚt ™t¾ðt suðwk òu¾{e n‚wk. A‚tk y{u Ët{qrnf he‚u htVzt{tk ntÚt ™t¾ðt™tu r™ùÞ fhu÷tu. yt{ ¼th‚{t þwØ ytrŒðtËe Ët{rÞf™tu ythk¼ ÚtÞtu. Úttuztk s ð»ttuo{tk ‘Ztu÷’ ƒhtƒh ðtøÞwk y™u yu™t y™ufrðÄ Mðhtu „wsht‚™t Ëe{tzt ð¤tuxe Œuþ{tk Vu÷tE „Þt.

yt Ë{Þu {™u «‚er‚ ÚtE hne n‚e fu rþü ËtrníÞ™tu yuf Ë{Úto „ún (Ësof) fuLÿ{tkÚte ¾Ëe hÌttu n‚tu y™u ytrŒðtËe-ËkMf]r‚-Ë{ts ‚hV ÄËe hÌttu n‚tu.

‚t. 28-9-1996™t htus fuLÿeÞ ËtrníÞ yftŒ{e - rŒÕne™t yt{kºtýÚte Loka : The other Voice - The Oral Epic of The Bhils ftÞo¢{{tk ¼e÷ ytrŒðtËe f÷tfthtu™u ÷E™u {thu y™u „ýuþ Œuðe™u rŒÕne hðeLÿ ¼ð™{tk sðt™wk ÚtÞwk. xÙuE™{tk Ë{Þ™tu …qhtu yðftþ ntuðtÚte ztì. Œuðe™t {™tus„‚{tk «ðuþðt™tu «Ëk„ «tó ÚtÞtu. yu{™wk r[¥t ytk‚rhf yiïÞoÚte ¼ÞwO ¼ÞwO n‚wk. ‚uytu yu{.yuË.Þwr™ðŠËxe™t yk„úuS™t «tuVuËh™e ËŠðË Atuze™u ytrŒðtËe Ë{ts™u Ë{Š…‚ Útðt™tk Ë…™tk Ëuðe hÌtt n‚t. Ÿztý{tk sE™u ytrŒðtËe rðftË™tk ftÞo fhðt™e {nuåAt Ähtð‚t n‚t. „ýuþ Œuðe™tk Ë…™tk{tk {tht s Sð™ftÞo™u ðu„ {¤ðt™tu n‚tu A‚tk {U fÌtwk, “ytrŒðtËeytu ‚tu ð»ttuoÚte rðfËu÷t s Au. ‚u{™t{tkÚte {t™ðeÞ „wýtu ÷E™u yt…ýu rðfËðt™wk Au. A‚tk ‚{thu yu rŒþt{tk sðwk s ntuÞ ‚tu ytŒþtuo™t ½tuzt…qh™u ytuËhðt ŒE™u ™eh™u r™{o¤ Útðt Œtu, rð[th™u …rh…õð Útðt Œtu. ytrŒðtËe rðM‚thtu{tk yðth™ðth Þtºtt fhtu. ™¬h ðtM‚rðf Äh‚e …h ytðe™u r™ýoÞ ÷tu.”

‘÷tuf : ƒeò Mðh’ ftÞo¢{Úte hðeLÿ ¼ð™{tk ÂMÚt‚ ËtrníÞ™t Ësoftu™u …nu÷e ðth ÏÞt÷ ytÔÞtu fu ytrŒðtËeytu™u …ý …tu‚t™t Sð™Œþo™™t ytk‚rhf Ë¥ðÚte A÷ft‚tk Ë{]Ø ðtr[f {ntftÔÞtu ntuÞ Au. ftÞo¢{™e Ë{tró …Ae ztì. Œuðe ƒeò yuf ftÞo¢{ r™r{¥tu ytÞh÷uLz „Þt y™u y{u ð‚™{tk …tAt VÞto. yt …Ae ztì. „ýuþ Œuðeyu 1996{tk fuLÿeÞ ËtrníÞ yftŒ{e, rŒÕne™t

Project On Indian Literature in Tribal Languages ™t Ënthu yu{.yuË. Þwr™ðŠËxe™e {t‚ƒh …„th yt…‚e ŒqÍýe „tÞ suðe yk„úuS™t «tuVuËh™e ËŠðË Atuze™u {tºt Y. 5000/- ™t {t™ŒuÞ …h Sð™™iÞt™u {ÍÄth{tk ðnu‚e {qfe ŒeÄe. rþü ËtrníÞ™t yt Ësofu ð‚™ ‚hV ð¤e fnuðt‚t yr¼ò‚ ËtrníÞÚte {ntr¼r™»¢{ý fhe, f{oþe÷ ƒ™e ‘÷tuf’ ‚hV «Þtý ytŒÞwO. ztì. „ýuþ Œuðe îtht r÷r¾‚ yt^xh yu{™urËÞt (M{]r‚¼úkþ™t …„÷u …„÷u) îtht „tihðþt¤e ƒ™u÷e fuLÿeÞ ËtrníÞ yftŒ{eyu ztì. „ýuþ Œuðe îtht MÚttr…‚ ¼t»tt-ËkþtuÄ™-«ftþ™ fuLÿ - ðztuŒht™u “¼th‚eÞ ËtrníÞ, ytrŒðtËe ¼t»ttytu{tk” ™t{™e Þtus™t ËtU…e. Ë{„ú «fÕ…™t yrÄfthe „ýuþ Œuðe, ËnÞtu„e yhwýt òuþe, rnËtƒ™eþ rð…w÷ ft…rzÞt y™u xtRr…Mx ™e‚t ft…rzÞtyu 12 ËÃxuBƒh, 1996 Úte «tusuõx™u ftÞtoÂLð‚ fhðt™tu ythk¼ fÞtuo. …rhrþü-3 : ytrŒðtËe

yt «fÕ…™tu WÆuþ ‘ytrŒðtËe-ËtrníÞ-¼qr{ft’{tk „ýuþ Œuðeyu yt he‚u M…ü fÞtuo Au, “½ýe ƒÄe ¼th‚eÞ ¼t»ttytu su{™u …qýo Y…{tk ¼t»tt ntuðt™e Mðef]r‚ «tó ™Úte ÚtE, su™u yt…ýu yts ËwÄe Võ‚ ‘ƒtu÷e’™t Y…u ytu¤¾eyu Aeyu ‚u{tk ½ýeƒÄe ƒtu÷eytu ‘ytrŒðtËe’ ™t{Úte ytu¤¾ðt{tk ytð‚e s™òr‚ytu™e ¼t»ttytu Au. r÷r…ƒØ Útðt{tk ðkr[‚ hnu÷e yu ƒtu÷eytu ƒtu÷ðtðt¤t s™Ë{qntu™e ËkÏÞt ™ð fhtuz™e Au. ytrŒðtËeytu™e yt ¼t»ttytu{tk «t[e™ Ë{ÞÚte {tir¾f Y…{tk ËtrníÞ™e h[™t Út‚e ytðe Au, su{tk rð…w÷ „e‚tu rËðtÞ fÚttytu y™u {ntftÔÞtu …ý Au. Võ‚ W¥th „wsht‚™t ¾uzƒúñt ‚t÷wft{tkÚte ‘¼thÚt’, ‘htì{-Ëe‚{t™e ðth‚t’, ‘htXtuhðth‚t’, ‘„wshtk™tu yhu÷tu’ suðtk 4 {ntftÔÞtu y™u ‘Y…tkhtìýe™e ðth‚t’, ‘‚tu¤ehtìýe™e ðth‚t’ suðtk 21 ÷tuftÏÞt™tu ztì. ¼„ðt™ŒtË …xu÷u Ëk…trŒ‚ fÞtO Au.

AuÕ÷t ƒu-ºtý ŒtÞftytu{tk ËtrníÞ-s„‚{tk Œr÷‚ ËtrníÞ, †eðtŒe ËtrníÞ ð„uhu ËkðuŒ™tu™t ™ðt «ðtntuyu …tu‚t™wk MÚtt™ Q¼wk fÞwO Au. ytðt ™ðt «ðtntu{tk ytrŒðtËe ¼t»ttytu™t ËtrníÞ™u MÚtt™ yt…ðwk yu ¾tË sYhe Au. fthý fu ÷¾t‚e ™ ntuðt A‚tkÞ ¼th‚™e ytrŒðtËe-¼t»ttytu{tk ËtrníÞf]r‚ytu™tu rð…w÷ ¼kzth ¼hu÷tu Au... yt…ýt {wÏÞ «ðtn™t ËtrníÞ™wk ytí{¼t™, ‚u{s ËtrníÞ-Rr‚ntË™tk ytÄwr™f ð÷ýtu, yt ƒÄe ¼t»ttytu™t ËtrníÞ™e Ë{]rØÚte ðkr[‚ hnu÷tk Au; ßÞthu ðtM‚ð{tk ‚tu yt…ýe ËtrníÞ…hk…ht{tk {wÏÞ «ðtn™wk ËtrníÞ y™u ytrŒðtËe ¼t»ttytu™t ËtrníÞ ðå[u ½r™c ËkƒkÄtu hnu÷t Au. ytrŒðtËe-¼t»ttytu{tk {tir¾f …hk…ht{tk hnu÷ W…÷çÄ yuðt ËtrníÞ™wk

ŒM‚tðuSfhý fhe, yu ËtrníÞ-f]r‚ytu «ftrþ‚ fhðt, ‘¼th‚eÞ s™ò‚eÞ ËtrníÞ y™u {tir¾f …hk…ht’ «fÕ…™e h[™t ËtrníÞ-yftŒ{eyu fhe Au.”

rð»tÞ™e M…ü‚t y™u …wM‚f Ëk…tŒ™™t {t„oŒþo™ {txu ythk¼™tk ºtý ð»ttuo{tk ytkÄú, yturhMËt, fýtoxf, {ntht»xÙ, „wsht‚, „Zðt÷, ™t„t÷uLz, r{Ítuh{ ð„uhu ¼th‚™tk r¼Òt r¼Òt htßÞtu™t ÷tufrðãtrðŒtu, ™]ðkþþt†eytu, Rr‚ntËrðŒtu, Ë{tsþt†eytu ytrŒ y÷„-y÷„ rðãtþt¾t™t Ët‚Ëtu sux÷t ‚sT¿ttu™tu Ëk…fo fhe, ƒtðeË sux÷t …rhËkðtŒtu™wk ytÞtus™ fhe, ytu„ý…[tË sux÷t rðît™tu™u swŒe swŒe ƒtu÷e-¼t»tt-÷tufËtrníÞ™e ËkþturÄ‚ nM‚«‚tu {tuf÷ðt™wk yt{kºtý yt…ðt{tk ytÔÞwk. ‚u{tkÚte ƒtðeË sux÷e nM‚«‚tu «rËØ fhðt™tu r™ýoÞ ÷uðt{tk ytÔÞtu. yt Ë{Þ Œhr{Þt™ „ýuþ Œuðeyu rð[tÞwO ntu‚ ‚tu yuf Ë¥ðþe÷ …wM‚f

÷¾e þõÞt ntu‚. ‚u™t MÚtt™u ƒtðeË rðît™tu™tk ƒtðeË …wM‚ftu «rËØ fhe þõÞt. ytÚte Œuþ™t r¼Òt-r¼Òt rðM‚thtu{tk [t÷‚t ÷tufrðãt (Vtuf÷tuh)-ðtr[f ËtrníÞ™t ûtuºtftÞo ytÄtrh‚ ËkþtuÄ™tu y™u «ðtntu™tu ÏÞt÷ ytÔÞtu y™u Ë{„ú Œuþ™t {tir¾f ËtrníÞ™wk {t™r[ºt M…ü ÚtÞwk.

yt Ë{Þu «„x ÚtÞu÷e fux÷ef ™tUÄ…tºt f]r‚ytu : (1)fwkfýt fÚttytu, Ëk…tŒf : ztÌtt¼tE ðtZw („wsht‚e)

(2) Îïã±æHè ¨æçãy² : ™æ}æéHæH ÚæƱæ (}æÚæÆè)

(3) |æèHæï¢ ÜUæ |ææÚ„, Çæõ. |æxæ±æÝÎæ¨ ÐÅïH

(4) Garo Literature : Caroline Marak.

(5) xææïڱŠ: ¥æy}ææÚæ}æ ÚæÆæïÇ

(6) xæÉG±æHè HæïÜUxæè„ : xææïô±Î ™æ„ÜU ð„uhu.

1998{tk fuLÿeÞ ËtrníÞ yftŒ{e - rŒÕne™t yt{kºtýÚte Tribal Oral Literature …rhËkðtŒ {txu ztì. „ýuþ Œuðe y™u {thu ƒk„t¤™e rðãtËt„h Þwr™ðŠËxe, {uŒ™t…wh sðt™wk ƒLÞwk. ËtÚtu ¼s™ËtrníÞrðŒT y™u ðtnf ztì. r™hks™ htßÞ„wÁ, frð ft™S …xu÷, {htXe ÷u¾f ÷û{ý „tÞfðtz RíÞtrŒ r{ºttu n‚t. …rhËkðtŒ Ëk…Òt ÚtÞt …Ae ËkæÞt Ë{Þu „ýuþ Œuðe y™u nwk ytrŒðtËe yftŒ{e™tk Ë…™tk r[¥t{tk ¼he Þwr™ðŠËxe™t yr‚rÚt„]n{t htuftÞu÷tk ƒk„t¤e ËtrníÞ™tk ÏÞt‚ ÷ur¾ft y™u f{oþe÷t {ntïu‚tŒuðe™u {¤ðt „Þt. ËtÚtu ‚w÷™tí{f ËtrníÞ™t ÏÞt‚ ƒk„t¤e ÷u¾f yr{ÞtŒuð …ý n‚t. æÞt™{wÿt{tk fkEf rð[the hnu÷tk {ntïu‚tŒuðe …ŒhðÚte Ë[u‚ ÚtÞtk. y{tht yt„{™Úte ™uºttu{tk yt™kŒ «ËÞtuo. Úttuzef yti…[trhf ðt‚tu …Ae „ýuþ Œuðeyu ytrŒðtËe yftŒ{e MÚtt…ðt™e ¼tð™t ÔÞõ‚ fhe. {ntïu‚tŒuðe™t ð]Ø {w¾ …h yfÚÞ þtÂL‚ AðtE „E. ™uºttu Z¤e „Þtk. Úttuzef ûtýtu …Ae rðh÷ {ti™ ‚tuze ƒtuÕÞtk, “„ýuþ ‚wÍu ytrŒðtrËÞtu ft ft{ fh™t ni?” „ýuþu áZ r™ùÞ ËtÚtu nfth{tk {tÚtwk ÄwýtÔÞwk. {ntïu‚tŒuðe™t {w¾{tkÚte ðuŒ™e É[t™e su{ Ëns þçŒtu Ëhe …zât, “‚tu Sð™ Œtu ! Sð™ Œtu„u ‚tu ytrŒðtrËÞtU ft ft{ ntu„t !” {ntïu‚tŒuðeS™t yt þçŒtu „ýuþ™t r[¥t{tk ð@÷u… ƒ™e „Þt y™u ytrŒðtËe yftŒ{e™e yts ËwÄe™e Ët{trsf-ËtkMf]r‚f y™u ËtrnÂíÞf „r‚rðrÄytu{tk «uhf ƒ™e hÌtt. yt …Ae „ýuþ Œuðe™tu …qhtu yuf ŒËftu (1996 Úte 2006) [i‚rËf y™u þtherhf - «[kz …wÁ»ttÚto™tu hÌttu Au. yt ŒËft{t …tu‚t™t Sð™-æÞuÞ™u {txu „ýuþ Œuðeyu Ë{Þ™u …qhu…qhtu þtu»Þtu Au. Sð™™u ûtýu-ûtý™tu rnËtƒ ytÃÞtu

{the ÷tufÞtºtt

Au, y™u ½ýtk Ÿ[tk r™þt™ rËØ fÞtO Au. yt Ë{Þ¾kz{tk ‚u{™e [u‚™t™t fuLÿ{tk {™-«tý-ÓŒÞ{tk ‘ytrŒðtËe’ hÌttu Au; ðMÞtu Au. ‚u™u ËwÄthðt fu WØth fhðt™t WÆuþÚte ™nª, …ý yt {nt™ ËÇÞ‚t{tkÚte fkE ™u fkE Sð™ŒtÞf Ë¥ð «tó fhe MðÞk™u ËkMfthðt {txu ‚u{™tu ytí{t ‚÷Ë‚tu hÌttu Au.

„ýuþ Œuðeyu ðztuŒht{tk ‘ytrŒðtËe Ë{ts y™u ðirïfefhý’ rð»tÞ …h Þtusu÷t …rhËkðtŒ(‚t. 14-3-98){tk {ntïu‚tŒuðe Ën¼t„e ÚtÞu÷tk. yt «Ëk„u ðztuŒht™t ™„hs™tuyu ‚íft÷e™ {uÞh hr‚÷t÷ ŒuËtE™t nM‚u BÞwr™rË…÷ ftì…tuohuþ™, ðztuŒht™t «‚efðt¤tu yuðtìzo {ntïu‚tŒuðe™u y…oý fhe ËL{t™ fhðt™tu «Þí™ fÞtuo n‚tu. {ntïu‚tŒuðeyu yuðtìzo ntÚt{tk ÷E ònuh{tk fÌtwk n‚wk, “{wÍu yuðtuzo ™nª [trnÞu. „wsht‚ {U ¼e ytrŒðtËe ftu Sð™ Œu™uðt÷u ytih ÷tu„ nI yuðtìzo W™ftu Œtu!” yt …Ae ‚uytu yuf rðþu»t yr¼r™ðuþ ËtÚtu {the …tËu Œtuze ytÔÞtk n‚tk y™u ‚u{™u y…uo÷t yuðtìzoÚte {™u rð¼qr»t‚ fÞtuo n‚tu. yt …h{ ÄLÞ‚t™e ûtýtuyu {thtk ™uºttu{tk n»to™tk {tu‚e ͤõÞtk n‚tk y™u Sð™™tk 20 ð»to ytrŒðtËe y™u ËtrníÞ™u ytÃÞtk n‚tk yu ËtÚtof ÷tøÞtk n‚tk.

Ëtksu Atht™„h, y{ŒtðtŒ{tk ¼t»tt-fuLÿ™t „úkÚtt÷Þ™t WŒT½tx™ {txu {ntïu‚tŒuðe™t ðz…ý ™e[u yuf ònuh ˼t ht¾e n‚e. ynª Atht-Ë{ts™t Œrûtý ƒshk„u, htìûte ƒshk„u, fÕ…™t ƒshk„u, òuþe÷t, h‚™ ftuzufh suðt „úìßÞwyux y™u yìzðtufux f{oþe÷tu Ë{tsËuðt™e «ð]r¥tytu fhu Au. yt{ A‚tk ytÍtŒe™e yzÄe ËŒe …Ae …ý Ëhfthe …tu÷eË‚kºt Atht™u „w™u„th òr‚ {t™e™u yíÞt[thtu fhu Au yu nfef‚ òýe ¼thu Œw:¾ ÚtÞu÷wk. yt Ë{Þu Atht™„h™tk ÞwðfÞwð‚eytuyu ‘ƒqÄ™’ ™t{™wk ™txf ¼sðe ‘ƒqÄ™ rÚtÞuxh’™t …tÞtu ™t¾u÷tu. ƒk„t¤™e þƒh ytrŒðtËe-òr‚™t ƒqÄ™ ™t{™t r™Œtuo»t ©{Sðe™e …tu÷eËu su÷{tk níÞt fhu÷e. {ntïu‚tŒuðeyu ntEftuxo{tk fuË ÷ze …tu÷eË yrÄfthe™u Ëò fhtðe ƒqÄ™™e rðÄðt™u LÞtÞ y…tÞu÷tu. yt ËíÞ ½x™t™wk Atht f÷tfthtuyu ™txâ Y…tk‚h fhe Œþoftu Ë{ût ¼sðe ytrŒðtËeytu …h Út‚t yíÞt[thtu y™u Þt‚™t Ëtûtt‚T fhu÷tk íÞthu ÓŒÞ yfÚÞ ø÷tr™Úte ¼htE „Þu÷wk y™u Œw:¾ ¼q÷ðt {tht îtht Ëk…trŒ‚ …wM‚ftu Atht™„h™t „úkÚtt÷Þ™u ¼ux yt…e {™tuÔÞÚtt n¤ðe fhðt™tu «Þí™ fhu÷tu.

2002{tk rþûtf™e ËŠðË{tkÚte r™ð]¥t ÚtÞtu íÞthu fu.xe.ntEMfq÷, ¾uzƒúñt™t ònuh {k[ …h {ntïu‚tŒuðeyu ‘¼„ðt™ŒtË Þn ‚uhu r÷Þu’ fne™u ƒk„t¤e ¼t»tt{tk yuf „e‚ „tE™u {™u y…oý fÞwO íÞthu ‚u{™t r™A¤ ÓŒÞ{tkÚte «„xu÷wk ðtíËÕÞ {™u ¼ªsðe „Þu÷wk y™u yu{™t{tk Ä{o™e {t™tk Œþo™ ÚtÞu÷tk.

{ntïu‚tŒuðe™t ytþeðtoŒ {u¤ðe „ýuþ Œuðeyu ytrŒðtËe yftŒ{e {txu s{e™ Ëk…trŒ‚ fhðt fXtuh y™wct™ ytŒhu÷wk. Vh‚tk Vh‚tk ‚us„Z ytðu÷t. ™„e™ htXðt™t ½h™e ¼ª‚ …h Œtuhu÷e ‘…eXtuhtu ƒtƒtu’™e r[ºttð÷e™tk Œþo™Úte ¾wþ ÚtÞu÷t. yt …Ae ‚us„Z™e yðth™ðth Þtºtt fhe™u Œuþ-…hŒuþ™t y™uf rðît™tu™u …eXtuhtu ƒtƒt™tk Œþo™ fhtðu÷tk. yuf rŒðË Vh‚t Vh‚t „t{™e W¥thu ðnu‚t ðnu¤t …tËu ytðu÷t. rf™thu ytðu÷t ½u½qh {nwzt™e AtÞt{tk ytðu÷e rþ÷t …h ƒuËe rð©tkr‚ …t{u÷t. W¥th{tk ytðu÷wk {uŒt™ y™u ftuhts …ntz™e «f]r‚™t Œþo™Úte {™ ˼h ÚtÞu÷wk y™u ‚us„Z „út{-…k[tÞ‚™e yt s{e™ ytrŒðtËe yftŒ{e {txu Ëk…trŒ‚ fhðt™wk „ýuþ¿tt™ ÚtÞu÷wk. yuf rŒðËu {™u ƒtu÷tðe™u yt {nwzt™e AtÞt{tk ƒuËtze {the ËtÚtu yt „ýuþ¿tt™ ðnU[u÷wk. ƒk™u s{e™ …h ËtÚtu [t÷e nh¾tÞu÷t y™u „ýuþu yt s{e™ Ëk…trŒ‚ fhðt ‘yk„Œ [hý’ {tkzu÷tu. ƒu ð»to™t …wÁ»ttÚto …Ae Ëhfthe htnu ynª s{e™ Ëk…trŒ‚ ÚtÞu÷e íÞthu ®Ën™t {w¾{tkÚte rþfth {u¤ÔÞt ¼thtu¼th yt™kŒ ÚtÞu÷tu.

Ÿztý ‚tf‚e y™u ½ýwk òu‚e „ýuþ Œuðe™e ytk¾tu Ët{t {týË™t ytk‚rhf Ë¥ð™u s÷Œe …th¾e s‚e. yt Ë¥ð™u Ë{ts Ët{u ÷tððt ‚uytu Ë‚‚ «Þí™þe÷ hnu‚t. yuf rŒðËu (1999) htßÞ…t÷©e ËwkŒh®Ën ¼kzthe™t ðhŒ nM‚u ytrŒðtËe yftŒ{e™e s{e™™wk ¾t‚{wnq‚o ÚtÞwk n‚wk. yt þw¼ «Ëk„u ¼t»tt

fuLÿ - ðztuŒhtyu „e‚tu-™]íÞtuÚte rÚthf‚t rðþt¤ ytrŒðtËe ÷tufË{wŒtÞ™t Ëtkr™æÞ{tk {™u ‘¼e÷e ¼t»tt-ËtrníÞ ûtuºtu rðþu»t «Œt™’ ËL{t™-r[ö y…oý fhu÷wk. yt Ë{Þu 1998{tk {¤u÷t fuLÿeÞ ËtrníÞ yftŒ{e - rŒÕne™t ‘¼t»tt ËB{t™’ yuðtìzo fh‚tk …ý {™u rðþu»t yt™kŒ ÚtÞu÷tu. ytrŒðtËe yftŒ{e™wk Ë…™wk Ët[wk …zât …Ae ztì. „ýuþ Œuðeyu W™t¤t™t ¾ht ƒ…tuhu ({u, 2002) yt…ýt òýe‚t Ë{tsþt†e rðãw‚ òuþe™t ðz…ý ™e[u 800 „t{tu{tk ftÞoh‚ 500 ytrŒðtËe f{oþe÷tu™e Ëtûteyu {™u yftŒ{e™e Œrûtýu ytðu÷t {nwzt™t ð]ût ™e[u ƒuËtzu÷tu. yt ô{hu {thu ƒwØ™e su{ …e…¤t™t ð]ût ™e[u ƒuËðwk òuE‚wk n‚wk …ý {nwzt ™e[u ƒuËtze ytrŒðtËe yftŒ{e™t {t™ŒT r™Þt{f™tu {w„x {tÚtu {qfe {™u Þwðt™ ƒ™tðe „ýuþ Œuðe n¤ðt Vq÷ ƒ™e „Þu÷t. yt …Ae {tht {tÚtu {qfu÷tu {w„x yzÄtu ðnU[e™u {tht Þwðt™ r{ºt «t. yswo™ htXðt™t {tÚtu ™tÞf r™Þt{f ‚hefu {qfu÷tu. yt rŒðËÚte {U r™Þt{f ‚hefu ytrŒðtËe yftŒ{e …h ftuE …ý «fth™wk r™Þ{™ fÞwO ™Úte. ytrŒðtËe W…ð™™u Ë{tsðtŒe Sð™her‚ (su yu{™t Ë{ts™wk Sð™Œþo™ Au) «{tý yu™e {u¤u

Ët{qrnf he‚u ÔÞt…f rðftË™e rŒþt{tk ðÄðt ŒeÄwk Au.

yíÞthu 800 „t{tu{tk ftÞoh‚ 1000 ytrŒðtËe f{oþe÷tuyu yu{™t „t{tu™e rðftË™e ÔÞtÏÞt yu{ýu ò‚u ½ze Au. MÚt¤tk‚h rð™t™t, fw…tu»tý rð™t™t, r™hûth‚t rð™t™t, þtu»tý rð™t™t, fso{wõ‚, ytí{r™¼oh, «f]r‚ËkMf]r‚Úte {krz‚ MðMÚt „t{™e fÕ…™t ytrŒðtËe Þwðt™tu™e …tu‚t™e Au, y™u yu™u Ëtfth fhðt AuÕ÷t 5 ð»toÚte yu{ýu Ët{qrnf he‚u …wÁ»ttÚto ytŒÞtuo Au. rðftË™wk yt {ntyr¼Þt™ …rhýt{÷ûte ƒ™tððt ytrŒðtËe Þwðt™tuyu „wsht‚, {æÞ«Œuþ y™u htsMÚtt™™t Ëe{tð‚eo «Œuþ{tk 15 „út{rðftË fuLÿtu™e MÚtt…™t fhe Au. yt „út{rðftË fuLÿtuyu yíÞth ËwÄe 500 ƒ[‚ {kz¤tu (¼kztu¤ 6 r{r÷Þ™ Yr…Þt), 65 s¤ {kz¤eytu, 92 y™ts ƒìkkftu, 64 yðirÄf þt¤tytu (3000 ƒt¤ftu™u «tÚtr{f rþûtý yt…e Ëhfthe þt¤tytu{tk Œt¾÷ fÞtO) y™u 100 „út{ ythtuøÞ fuLÿtu (31000 ŒŒeoytuyu Œðt™tu ÷t¼ «tó fÞtuo Au)

MÚttÃÞtkAu.

«íÞût Sð™ ËtÚtu òuztÞu÷tk yt „út{rðftË fuLÿtu yu yftŒ{e™wk ÓŒÞ Au; yu™e y™uf «ð]r¥tytu™e Qòo Au.

Œuþ™t ytrŒðtËeytu™u yuf {k[ …h yufXt fhðt y™u yLÞ Ë{tòu Ët{u …tu‚t™wk yÂM‚íð MÚtt…ðt swŒe swŒe 11 ytrŒðtËe ¼t»tt{tk «„x Út‚wk ‘Ztu÷’ ™t{™wk Ët{rÞf ytrŒðtËe Þwðt™tu s [÷tðu Au.

rð[h‚e òr‚ytuyu …tu‚t™e ËtkMf]r‚f ytu¤¾ „w{tðe Au, yu{™u Rr‚ntË yt…e Œuþ™t ™t„rhf ‚hefu …w™: MÚtt…ðt™wk ftÞo ‘ƒqÄ™’ ™t{™wk Ët{rÞf fhu Au.

‘ƒtu÷’ ™t{™t ƒt÷ Ët{rÞf{tk r[ºtY…u, frð‚tY…u, ðth‚tY…u ƒt¤ftu™u su he‚u ƒtu÷ðwk ntuÞ yu he‚u ƒtu÷e™u Ëso™tí{f he‚u yr¼ÔÞõ‚ ÚttÞ Au.

‘ðt[t’ Ëk„únt÷Þ{tk ðtýe îtht …qhtu ytrŒðtËe Ë{ts ÔÞõ‚ ÚttÞ Au. ‚u™u Ëk÷ø™ ‘f÷tfth ftÞoþt¤t’{tk r™hûth ytrŒðtËe f÷tfthtu ™]íÞ, ™txâ, „e‚, Ëk„e‚, fÚtt suðe ytkr„f y™u {tir¾f ÷r÷‚f÷t îtht yr¼ÔÞõ‚ ÚttÞ Au. ytrŒðtËe Þwðt™tu …tu‚t™t …hk…rh‚ {tir¾f ËtrníÞ, Rr‚ntË y™u ÷tuf¿tt™ îtht rðïftuþ™e h[™t fhe …tu‚t™e ytu¤¾ y™u yÂM{‚t …w™: MÚtt…ðt {Úte hÌtt Au.

yt W…htk‚ „úkÚtt÷Þ™tk 20,000 …wM‚ftu ËtÚtu ËtkMf]r‚f Ëk…r¥t™t 1000 ¼tir‚f ™{q™t, 2000 ytìrzÞtu fuËux (‚u{tk yt ËkþtuÄf™e 1500 fuËux)

y™u 150 rðrzÞtu fuËux (‚u{tk yt ËkþtuÄf™e 50 fuËux) …h ykrf‚ …tu‚t™t

{nt{q÷t ËtkMf]r‚f ðthËt™t s‚™ îtht Œuþ y™u Œwr™Þt™t rðît™tu™t yt„t{e ËkþtuÄ™ {txu ytÄth yt…e hÌtt Au. ‘¼e÷tu™wk ¼thÚt’, ‘htXtuh ðth‚t’, y™u ‘htì{Ëe‚{t™e ðth‚t’ Œuþ™t Ëe{tzt ð¤tuxe ytìõËVzo Þwr™ðŠËxe™t îthu …ntUåÞtk Au. „wsht‚™u „tihð y…tð‚e ht»xÙ™e yuf{tºt ytrŒðtËe yftŒ{e{tk Œuþ y™u Œwr™Þt™e Þwr™ðŠËxeytu{tkÚte yt rð»tÞ™t ‚s¿ttu ËkþtuÄ™ yÚtuo ytðe hÌtt Au. ytrŒðtËe yftŒ{eyu Œuþ y™u Œwr™Þt™t rðît™tu™u yt{kºte ytrŒðtËe ËkMf]r‚-Ë{ts, ËtrníÞ-f÷t, Rr‚ntË, ÷tuf¿tt™, ¾u‚e, „út{ rðftË ð„uhu rð»tÞtu …h 200 …rhËkðtŒ ÞtußÞt Au. {ntí{t „tkÄe ytk‚hht»xÙeÞ rnLŒe Þwr™ðŠËxe, rŒÕne™t ËnÞtu„Úte yftŒ{e yu{.yu., yu{.rV÷. y™u …eyu[.ze.™t yÇÞtË¢{ [÷tðu Au.

ft™S …xu÷,rð¢{ [tiÄhe y™u ztÌtt¼tE ðtZw™t ËkÞtus™{t Œh ð»tuo f÷uïhe (W¥th „wsht‚) …Œ{ zwk„he y™u Ët…w‚tht (Œrûtý „wsht‚){tk ytrŒðtËeytu ÷tuf{u¤t ÞtuS rðþt¤ {t™ðË{wŒtÞ ðå[u ™]íÞtu, „e‚tu, {ntftÔÞtu, ™txâtu suðe …hk…rh‚ ÷tufËk…Œt «M‚w‚ fhe yLÞ Ë{ts Ët{u …tu‚t™e ËtkMf]r‚f ytu¤¾ Q¼e fhe MðþÂõ‚ Ët{u Ët{qrnfY…u «„xe Œuþ™u ƒ¤ðt™ ƒ™tððt yt„¤ ytðe hÌtt Au. ythk¼™tk ƒu ð»to, {q‚oY… yt…ðt™t ‚w{w÷ Ëk½»to Ë{Þu ytrŒðtËe yftŒ{e „ýuþ Œuðe™e n‚e. íÞth …Ae ÂMÚth s¤{tk yftŒ{e™t ™tð™wk Ëwft™ {™u y™u ytrŒðtËe Þwðt™tu™u ËtUÃÞwk. y™u ytrŒðtËeytuyu ‘Ëðo rŒþtytuÚte þw¼ rð[thtu «tó fhðt’ Ëðo {txu yftŒ{e™tk îth ¾tu÷e ŒeÄtk. ytÚte ‘ðt[t’ Ëk„únt÷Þ™u [thu rŒþtyu ƒtheytu Au …ý ƒkÄ fhðt™tk f{tz ™Úte. ytrŒðtËe yftŒ{e™wk Sð™Œþo™ ytrŒðtËe yftŒ{e™t Sð™Œþo™™t fuLÿ{tk ‘ytrŒðtËe Ë{tsSð™’ hÌtwk Au. yftŒ{e ‚u™u …tu‚t™tk {qr¤Þtk-…hk…htÚte y÷„ fÞto rð™t ‚u™t «tf]r‚f …Þtoðhý™t ËkŒ¼o{tk ‚u™wk ÷tuf¿tt™ y™u Sð™ …Ør‚yu Ëwhrût‚ ht¾e, ytÄwr™f ðirïf ¿tt™ y™u Sð™her‚ytu™u ‚…tËe, Ë{ts™u ÞtuøÞ ÷t„ ‚tu rðr™Þtu„ fhe rðfËtððt - ËŒt ðÄo{t™ ht¾ðt {t„u Au. y™u rðï™u yuf ™ðwk ðifÂÕ…f Sð™Œþo™-Sð™her‚ yt…ðt EåAu Au. su™t ytÄthu yt Sð™ Au yu …]Úðe™u ‚kŒwhM‚ ht¾ðt™wk ¿tt™ ytrŒðtËe …tËu Au. {t™ðÚte …]Úðe-«f]r‚ y™u ÔÞÂõ‚Úte Ë{ts y„íÞ™tu Au. yu Sð™Œþo™

ytrŒðtËe™wk Au. …rù{™e Sð™her‚ y™u Sð™Œþo™ «{týu Sð™ ƒ™tð™thtk

‚¥ðtu–…]Úðe s¤, ðtÞw, yÂø™ y™u ytftþ™t r™{o{ ™tþ™u s rðftË™wk ™t{ yt…ðt{tk ytðe hÌtwk Au. …rù{™e yt ðiÞÂõ‚f ÷tu¼™e ½u÷At ‘ðirïfefhý’ y™u ‘WŒthefhý’™t Ëtunt{ýt ™t{u rðï™t ¾qýu ¾qýt{tk «ðuþe ð™Ëk…r¥t y™u s¤Ëútu‚tu™u þtu»te, ƒòh{tk ®f{‚ Q¼e fhe …]Úðe™u hý{tk …÷xe hne Au. ytðt f…ht Ëkòu„tu{tk …]Úðe-«f]r‚™wk s‚™ fh‚wk, Ëti™wk {k„¤ RåA‚wk, sYh …qh‚wk s fwŒh‚e Ëútu‚™tu W…Þtu„ fh‚wk, Ët{trsf M‚h-¼uŒ rð™t™ Ë{‚tðtŒe ytrŒðtËe Ë{tsSð™ s ðiÞÂõ‚f rð½t‚f {qÕÞtuÚte ½uhtÞu÷t rðï™u ðifÂÕ…f Sð™her‚ yt…e þfþu. ðiÞÂõ‚f W…¼tu„ðtŒÚte ºtM‚ {t™ðò‚ ytrŒðtËe …hk…rh‚ rðãt-¿tt™-Sð™her‚-Sð™Œþo™™tu yt©Þ ÷E™u …tu‚t™t ™ðt Ë{‚tðtŒe¼tððtŒe Ë{ts™wk r™{toý fhe þfþu. ‚uÚte, yíÞthu ‚tu yuf {tºt Sð™ŒtrÞ™e ytrŒðtËe ËÇÞ‚t s rðï™wk ytïtË™ Au. yt yÚto{tk yftŒ{e rðï™t ftuE …ý {t™ð™e Au; ytrŒðtËe yftŒ{e yt…ýe Au; yt…ýt Ëti™e Au. —x—