Issuu

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

: Mkt kkÀf : zkÏ. º¯k kLkÀkMk kxu˜

Bhiloni Vahi-Vato-Vartao

Edited by Dr. Bhagvandas Patel

Published by Gujarat Sahitya Academy, Gandhinagar-382017

ISBN : 978-93-83317-82-0

´⁄k{ yk ]r•k : 2017

´Ìk : 500

k]c : 38+242=280

{q’ﬁ : Y. 180-00

´fk˛f : {Lkkus ykuÕk

{nk{k k, ¯kwshkÌk MkkrnÌﬁ yfkÀ{e, yrº˜uæk¯kkh, Mkuıxh-17, ¯kktƒeLk¯kh-382017, VkuLk : 23256797-23256798

{wˇf : r¢ªLkk ¯k˙krVıMk 966, Lkkh˝ kwhk sqLkk ¯kk{, Lkkh˝ kwhk, y{Àk kÀ-380013 VkuLk : 079-27494393

// ˛ÁÀ ´fk~ﬁ //

kkuÌkkLkk krh‘ku~kLkku krhÂkGk kkBk‘kkLke WÌftXk sLBkÚÌk

Au. Bkq’kÌk: yu Bkq§ ~kkuÊk BkkxuLke ’k¯kLke Au. ’kurœkÌk ~kÁÀLkk

‘Gkk k ⁄kfe yk ´¢eGkk ¢Bk~k: ‘kÊö yLku ‘kÊö yufkfe-‘GkrıÌk¯kÌk

ÁkLkÌke Âkk’ke Au. ÆfÌö RrÌknkMkherÌk Ìkhefu MBk]rÌk yLku ©wrÌk

ykÊkkrhÌk Bkkirœkf kht khk⁄ke BkkLk‘k økkLk‘kkhMkkLku Mkt¢rBkÌk fhkÌkku

hÃkku Au Ìku ÁknwBkq’Gk Au.

ÀkÀk-Bkk Ókhk hk ku MkqÌke ‘ku§k fnu‘kkÌke ‘kkhÌkk fu

¯kkBkLkk Âkkuhu fhkÌke f⁄kk, yk‘kk yLkki kÂkkrhf BkkÊGkBkku ⁄kfe

Mkk‘kor kf ⁄kÌke hne Au. ~kÁÀBkkÊöGko, ÂkkÌöhe yLku hsqykÌkLke

ZÁk Mkk⁄ku «kk‘kf- ©kuÌkkLke f’ kLkk yLku Mkt´krÛ ˚kBkÌkkLöMkkh hsqykÌkLke ´rÌkr’kr k yLku økkLk¯kkuX‘k¤k BkkLk‘k Bk¯ksBkkt ⁄kÌke hne Au ÌkÀkLöMkkh økkLk ñ f⁄kk M‘kY kktÌkh kkBkÌke hne Au.

MkBkksLkk ´ÌGkuf kz§Bkkt yk ´¢eGkk Lk‘k M‘kY ku MkÌkÌk Âkk’kÌke hnu Au.

ykrÀBk sq⁄kkuLkku MkBkksLke BöœGk Êkkhk Mkk⁄kuLkku Mkt kfo

ÌkuLkk yLö«k‘kkuLku hÂke yk ku Au. khe¤kkBku yuf s yufBk, swÀe swÀe ÁkkLkeBkkt, y¤kÊkkGkko Y ku, M‘kY ku ykfkh kkBku Au. yh‘k’’keLke «ke’k ´ÚrÌkLke ‘kne-‘kkÌkku-‘kkhÌkkyku{kt - ÌkuykuLke «kerÌk yLku ´erÌk, ´Mkt~kk, ynku«kk‘k yLku sGkŒkkuªk, WÌMk‘k

yLöckLk yLku Bkt k W kÂkkh su‘ke MkŒk§e ´Àu~k r‘k~kuªk herÌkyku yLku fnuÌkeykuLku - ©e «k¯k‘kkLkÀkMk kxu’k yk k¤ke MkLBöœk fhe yk ku Au. BkkLk‘keGk «kk‘kLkkykuLku MkBks‘k‘kk BkkxuLke yk k¤ke rsøkkMkk, ¯öshkÌkLkk kkAkuÌkhk ´Àu~kBkkt ‘kMkÌkk «ke’k ÁktÊöykuLke yk MkBkks f⁄kkykuLku yk‘kfkh~ku Ìku‘ke ©ÿk Mkk⁄ku.

BkLkkus ykuÕk

BknkBkk k

ne- kÌkku- khÌkkykuLkk {krnÌkeÀkÌkk f⁄kf - ¯kkﬁfk

¢{ Lkk{Ù{h ¯kk{

1. ¯kwshkºkE ƒLkkºkE ¯k{kh60{k˜ kMk

2.fwt heÁknuLk Úu¯kkºkE ¯k{kh40Æn¯krxﬁk

3. ˜’˜wºkE {kuÌkeºkE æktx60Ákkuhze

4. ÚºkE funhkºkE ¯k{kh60Lk k{kuxk

5.fk§kºkE fMLkkºkE kh{khñ kkt[{nwzk

6.ƒLkkºkE MkLkkºkE Ìkhk˜ñMk˝k˜e

7. Úu¯kkºkE ºkuÚºkE æih40Æn¯krxﬁk

8. nh{kÁknuLk Àu kºkE æktx75 kt⁄kk˜

9. M . ¯kt¯kkÁknuLk ˜k kºkE æihñÆn¯krxﬁk

10. hk{kºkE ˜k˜kºkE æktx55Ákkuhze

11.{LkMkqhºkE kÀeºkE ÁkwÁkrzﬁk40{k˜ kMk

12. ºkuÚºkE ƒq§kºkE æih70Æn¯krxﬁk

13. LkkºkE MkLkkºkE Ìkhk˜ñMk˝k˜e

14.A¯kLkºkE Lkk⁄kkºkE æihñÆn¯krxﬁk

15. yhs˝ºkE ˜’˜wºkE æktxñÁkkuhze

16. MÌkkºkE Lkku kkºkE ¯k{kh45Lk k{kuxk

17. kkÁkwºkE LkkLkSºkE ¯k{kh62 kkt[{nwzk

18. M . ehMkkºkE suXkºkE ¯k{kh ñfkuxzk

19. M . f˜kºkE U{kºkE hkurnMkkñ{[fkuzk

20. M . ºÀkºkE f[hkºkE ¯k{khñMkUf˝k

21. M . æU¯kkhºkE yhækºkE hkurnMkkñ{[fkuzk

22. WÀkºkE ƒq§kºkE ¯k{kh60ÁkktrzﬁkLkk Ìk§k

23.ÁkeÚu˜ºkE ¯k{kh60ÁkktrzﬁkLkk Ìk§k

24. M . s kºkE kwÚºkE ¯k{khñ ÁkktrzﬁkLkk Ìk§k

25.fh˝kºkE ke⁄kkºkE fxurhﬁk60ÁkktrzﬁkLkk Ìk§k

26. M .Y kkºkE yutÀwºkE ¯k{khñæuz k

27. nf{kºkE ºUhkºkE fkuÀh e50fkuÀh e hk˝ kwh

28.M .Mkktf§eÁkuLk Lkk⁄kkºkE ¯k{kh

Mkt kkÀfeﬁ

kq ofk§{kt ëykLkoÌk ´Àu˛íLkk Lkk{u ´rMkÿ yh ’˜e knkzLke r˛æhk ˜eykuLke Ìk§uxeyku{kt W•kh ¯kwshkÌkLkk ÀktÌkk yLku æuzÁk˙Òk Ìkk˜wfk yk u˜k Au. yk ´kf]rÌkf knkze ´Àu˛{kt ºkhÌkLke yuf ´k[eLk ´ÚrÌk ºe˜ ykrÀ kMkeyku r furLˇÌk Y ku Mku Au. yLkuf ªkkuo⁄ke MkÌke yk ºe˜ÚrÌkLke irÀffiw¯k⁄ke k˝ knu˜ktLke Àe yLku Mk{]ÿ MkktMf]rÌkf yLku {kiræf Mkkrn¬Ìfif kht khk Au. yk {kiræf ˜kufMkt kÀk{kt⁄ke yn™ ëºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkykuíLkwt Mkt˛kuƒLk-Mkt kkÀLk yLku yÊfifiLk fh k{kt yk‘fiwt Au. knkze LkLke yk f khe fuzeyku fk k k{kt ¯kwshkÌk MkkrnÌfi yfkÀ{e {khku r Mkk{ku ÁkLke Au. yk {kxu yÊfi˚k ©e ºk¯fiu˛ flnk yLku {nk{k k ©e {Lkkus ykuÕkLku MLkunu M{he {khe kÌk yk¯k§ fnwt Awt. yn™ ˚ku kfkfio fhe ºe˜-ykrÀ kMke-˜kuf{kLkMk{kt ¬M⁄kÌk 18 fkÏt˝ekÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku), 2 khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku-˜kufkœfikLkku), 2 Áke{khe Àqh fh kLkk Õkhk ({t kku) ´k Ìk fh k{kt yk‘fik Au. W khktÌk yÊfifiLk{kt ækMk sYhe yLku W kfiku¯ke yu e 1984{kt {khk Ókhk Mkt kkrÀÌk yh ’˜e knkzLke ykM⁄kk kwMÌkf{kt ´¯kx yLku yÌfikhu y´k fi yu e ¯kw Ìkr „k (rMk¢ux ˜kuh) ñ {t kku- neyku-huzeyku-fkÏt˝eyku (ºkªkktÌkh) yLku ºk kkLke ¯kw Ìk r rƒyku k˝ yn™ yk k k{kt yk e Au. su⁄ke yÌfikhu ÁkÀ˜kE hnu˜k fiw¯k{kt yk Mk{¯k˙ ˜kufMkt kÀk Lkk˛ kk{e hne Au yu k MktÚu¯kku{kt ºr ªfiLkk y«fikMke yk ¯kw Ìkr „kLkku yÊfifiLk{kt W kfiku¯k fhe ˛fu.

ºqr{fk{kt ykrÀ kMke ƒkhk yLfi ¯k˙k{e˝ yLku Lkk¯krhf ƒkhk⁄ke y˜¯k kzu Au Ìku À˛ko e ºe˜ ykrÀ kMke Mk{ksS LkLkk MktÀºo{kt fkÏt˝e- kÌk, {t k, Õkhku, ne, huze, khÌkk ¯kuhuLkk WÀTº yLku M Y kLke [[ko fh k{kt yk e Au. yk {kxu ºe˜ Mk{ksLkk ·r¸ÆÁkÀwLku ´k⁄kr{fÌkk yk k k{kt yk e Au. ˜kufMkkrnÌfiLkku y«fikMk {kuxkºk¯ku r˛¸-´r˛¸ MkkrnÌfiLkk fu kr˘{Lkk r ÓkLkkuLkk ´kÂfir „kLkk rMkÿkLÌkku-{k kÀtzkuLkk ykƒkhu ⁄kfiku Au.

yÌfikh Mkwƒe ˛kÜ yuf ‘fi¬ıÌk y⁄k k ‘fi¬ıÌk kÀe Mkt´Àkfi Ókhk h[ k{kt yk‘fiwt Au. khtÌkw, ë˜kufí kkuÌku ˛kÜLkku h[rfiÌkk nkufi Au yLku yk ˛kÜ {kiræf

nkuﬁ Au. ykrÀ kMke ˜kuf kkuÌkkLkk S LkLkk ykƒkhu, S LkLkk yLkwº kuLkk ykƒkhu S LkLku yLkwfq§ M ﬁt ˛kÜ h[u Au. su ˛kÜ ykrÀ kMke S Lk⁄ke y˜¯k Lk⁄ke nkuÌkwt. yk ˛kÜ Mk{ks S LkLkk yLkwº kuLkk MktÀºo{kt⁄ke M Y k ƒkh˝k fhu Au. ºe˜ ykrÀ kMke Mk{ks{kt ë˜kufí yLku ë˛kÜí Ák rºLLk kht khkyku

Lk⁄ke. khtÌkw yuf yÌkqx kht khk Au. ë˜kufí-ëMkkrnÌfií yLku ë˛kÜí yuf ÁkeÚ{kt ykuÌk´kuÌk nkufi Au. yk⁄ke knu˜kt yk k˝u ˜kufMkt{Ìk ˛kÜLku ´k⁄kr{fÌkk yk k e ÚuEyu. Ìkku s yk k˝u su Ìku ´Àu˛Lkk {kiræf MkkrnÌfiLku {q§ºqÌk heÌku Mk{S ˛feyu yLku ÌkuLkku y«fikMk fhe ˛feyu. kt. r „krLk kMk r{© fiku¯fi s fnu Au, ë˜kufrLkfªk Ókhk M ef]Ìk ˛kÜLkku rLkÀuo˛ {Lkwªfi {kx {q’fi kLk rMkÿ ⁄kkfi Au.í (H¢Ô‹U •¢Ò⁄ ‡¢¢õ, –Ì{¢› S¢Ê–¢Œ‹U : Œ ¢Á›Á{ Á}¢ü¢¢, –Î. 59, ±¢á¢Ë –Ì‹U¢‡¢›, ›ß¸ ÁŒÃË, –Ìâ¢}¢ S¢ÊS‹U⁄á¢-2005) yn™ ºe˜ ykrÀ kMke Mk{ksLkk ·r¸fku˝Lku ÊfikLk{kt hkæeLku Ìku{Lke {wæ- kht khkLke ˜kufMkt kÀkLke M Y k-rMkÿkLÌk¯kÌk [[ko fh k{kt yk e Au.

ÁkÀ˜kE hnu˜k fiw¯kMktÀºo{kt yksLke Lk e ykrÀ kMke kuZe Õz k⁄ke kkuÌkkLke kht krhÌk S LkherÌk Akuze hne Au, flfikhu ÁkeS Ákksw {kiræf MkkrnÌfi hsq fh kLke f⁄kLk yLku ¯kufi f§k ftX, nMÌk yLku [h˝ku{kt Au yu k kwhk˝e Mk{]ÿ kht khkLkk {nkLk ykrÀ kMke f⁄kfku ¯kkfifku ]ÿÌ Lku fkh˝u {]ÌfiwLkk rfLkkhu yk eLku

Qºk Au. fux˜kf f⁄kfku-¯kkfifku fk§ƒ{o kkBfik Au. yk k r ªk{ MktÚu¯kku{kt yk ykrÀ kMke ˜kufMkt kÀkLku fk§Lkk {wæ{kt⁄ke Ák[k kLke yuf fikusLkk {nk{k k⁄ke ©e nªkoÀ r k uÀeLkk fkfiofk§ Àhr{fikLk {qf k{kt yk e nÌke. n Ìku fikusLkk yÊfi˚k ©e ºk¯fiu˛ flnk yLku {nk{k k ©e {Lkkus ykuÕkLkk Ìko{kLk Mk{fi{kt M Y k ƒkh˝ fhe kwMÌkf Y ku ´¯kx ⁄kkfi Au Ìfikhu yfkÀ{eLkk yrƒfkheyku yLku fkfio knf Mkr{rÌkLkk Mk«fikuLku fikÀ fhÌkkt ykLktÀ yLkwº Awt. suykuLkk ftX{kt nÌkwt, yu fk¯k§ W kh yk fiwt yu k {khk {khkt {krnÌkeÀkÌkk f⁄kLkf-¯kkfifkuLku nwt yn™ M{hÌkkt yÀfuhku ykLktÀ yLkwº Awt. MkwtÀh A kkE {kxu r¢ªLkk ¯k˙krVıMkLkk fÌkkonÌkko nhSºkE yLku rfhex kxu˜Lku fikÀ fhe r h{w Awt.

304, r{r⁄k˜k, r sﬁkÁkÏtfLke W kh, º¯k kLkÀkMk kxu˜ srsÕ Ákt¯k˜k [kh hMÌkk, ÁkkuzfÀu , y{Àk kÀ - 380015. VkuLk : 079-26871604 {ku. : 9428109579

˜kuff⁄kkLkku WÀTº {kLk flfikhu Mkki⁄ke knu˜kt Mkk{krsf krh u˛{kt hn kLkku ykhtº ffikuo yLku [kuÌkhV r MÌkhu˜e ´f]rÌkLkkt fhk˜-fku{§ M Y kku⁄ke ´ºkr Ìk ⁄kE ºfi, yk˘fio yLku W’˜kMk-ykLktÀLkk yLkwº ku ¯k˙n˝ fhe yu{Lku {kiræf Y ku ‘fiıÌk fh kLkku ´fiÌLk ffikuo Ìfikh⁄ke ˜kufMkkrnÌfi yLku ÌkuLkk Áku {wœfi ´fkh-˜kuf¯keÌk yLku ˜kuff⁄kkLkku WÀTº ⁄kfiku ¯k˝kfi. ˜kuff⁄kkLkku sL{ Mkki⁄ke knu˜kt fkuE yuf M⁄kkLkr ˛uªk yLku Mk{fir ˛uªk{kt ⁄kfiku nkufi yu {kLke Lk ˛fkfi. su Mk{fiu {kLk Mk{qnu yLkwº kuLke yrº‘fi¬ıÌk fhe Ìfikt Ìku Mk{fiu ˜kuff⁄kkLkku sL{ ⁄kfiku nkufi yu{ fne ˛fkfi. Ìfikh kAe º˜u Ìku {kiræf-r˜ræÌk kht khk{kt r Ôºh{kt ´Mkhe nkufi. Úu fu {uıMkBfiq˜h, ÁkuLVu ¯kuhu kr˘{Lkk r ÓkLkkuyu ºkhÌkLku ˜kuff⁄kkLkwt ´⁄k{ sL{M⁄kkLk{kLfiwtAu,fkh˝fuMkki⁄ke knu˜ktykr ÓkLkkuLkuºkhÌk{kt⁄ke˜kuff⁄kkykuLkkt r˜ræÌk Y kku ´k Ìk ⁄kfikt nÌkkt. MktMf]Ìk ºkªkk{kt ´k Ìk yk ˜kuff⁄kkyku- kwhkf⁄kkykuLkku y«fikMk fh k k§k yk r ÓkLkku ºkhÌkefi kÀeyku Ìkhefu yku§ækfik. khtÌkw Ìfikh kAe Mkw{uh{kt kwhk MÌkwr „kfefi ækuÀfk{ ⁄kÌkkt ykLkk⁄ke k˝ ´k[eLk ˜kuff⁄kkLke ÌkfÌkeyku ´k Ìk ⁄kE. yk⁄ke yk {Ìk fu kÀ ÁkÀ˜kfiku (yk yt¯ku r ¯kÌku [[ko ¯kwshkÌk{kt zkÏ. nMkw fikrøkfu Ìku{Lkkt ˜kufr „kLkkt kwMÌkfku{kt fhe Au). ´kf]rÌkf yLkwº ku, f’ kLkk yLku r ÔkMk ˝e Ákƒe ÁkkÁkÌkku{kt Mk k Mk{kLkY k{kt r „{kLk nkufi Au. ˜kuff⁄kkLke WÌ kr•kLkwt fkuE yuf {k k fuLˇ fkuE yuf Àu˛ Lk nkuE ˛fu. flfikt {kLk -Mk{ksLkk yLkwº ku yLku Ìku{Lku Mkt˜¯Lk ´ ]r•kyku r¢fik˛e˜ hne Au Ìfikt˜kufMkkrnÌfiyLkuÌkuLkk´fkhku˜kuf¯keÌk,˜kuff⁄kkRÌfikrÀLkkuWÀTº M kºkr f heÌku ⁄kfiku Au.

{kLk Mk{qn ÁkLkk eLku hnu kLkku ykhtº fﬁkuo, kkuÌkkLke ykswÁkksw

r rºLLk ·~fiku yLku yÀTºwÌk xLkkyku xÌke ÚuELku r[•k{kt WÌ kLLk ºk kuLku yrº‘fiıÌk ffiko Ìfikh⁄ke fnu kLke yLku Mkktº§ kLke kh khk{kt yuf⁄ke ƒw ‘fi¬ıÌkykuyu kkuÌkkLkk yôwº ku Úuz‚k. fkuE yuf ‘fi¬ıÌkyu yk yLkwº kuLkwt {kiræf Y k yk fiwt yLku Mkns heÌku ˜kuff⁄kkLkku sL{ ⁄kfiku. ˜kuff⁄kkLkku y⁄ko

ë˜kuff⁄kkí ˛ÁÀ yt¯k˙uSLkk Vkuf-xu˜(Folk-Tale)Lkku kfikofi Au. kr˘{Lkku yk ˛ÁÀ ºkhÌkefi ˜kufMkkrnÌfi ˚ku ku M efkh kk{e YZ ⁄kfiku Au. MktMf]Ìk ºkªkkMkkrnÌfi{kt ë˜kuff⁄kkí ˛ÁÀ Lk⁄ke khtÌkw f⁄kk ˛ÁÀ Au. MktMf]Ìk MkkrnÌfi{kt f⁄kkyku

Mkt kkrÀÌk fheLku ˜æ k{kt yk e Ìfikhu yu{Lku ë˜kuff⁄kkí fnu k{kt yk e Lk⁄ke. fk‘fi˛kÜLkk ¯k˙t⁄kku{kt ëf⁄kk-˜kuff⁄kkí yu ku ºuÀ k˝ fh k{kt yk‘fiku Lk⁄ke. ´k[eLk yk[kfikuo ´{k˝u f⁄kkLkk Áku ºk¯k fu ´fkh Au : (1) f⁄kk yLku (2) ykœfikrfifk. f⁄kk f’ kLkk Mkºh nkufi Au, su{ fu Ákk˝ ºËLke ëfkÀBÁkheí. ykœfikrfifk RrÌknkMk Mkt˜¯Lk nkufi Au. Ákk˝ ºËLkwt ënªko[rh kí ÌkuLkwt WÀknh˝Au.

nrhºˇk[kﬁo ´{k˝u f⁄kkLkk [kh ºuÀ Au : (1) y⁄kof⁄kk (2) fk{f⁄kk (3) ƒ{of⁄kk (4) Mktfe˝o f⁄kk.

ykLktÀ ƒoLkk[kﬁuo f⁄kkLkk k˝ ºuÀLkku W’˜uæ fﬁkuo A : (1) krhf⁄kk (2) Mkf˜f⁄kk (3) ætzf⁄kk.1

ykƒwrLkffk§{kt ë˜kufí˛ÁÀ fu su r ˛uªk y⁄ko{kt ´fikus k{kt yk‘fiku Au, ÌkuLkk ykƒkhu n Ìkku MktMf]Ìk f⁄kkykuLku k˝ ë˜kuff⁄kkí fnu k{kt yk Au. Mktº Au fu yk f⁄kkyku {kiræf kht khk{kt kuZe Àh kuZe ˜kuf{kt ´[r˜Ìk hne nkufi. Mkki ´⁄k{ ˜kuf{kt ´[r˜Ìk yk e f⁄kkyku ¯kw˝kZ‚u Mkt kkrÀÌk fhe ëÁkúf⁄kkí (Ák]nÌf⁄kk){kt ÌkÌfk˜eLk ˜kufºkªkk ë ki˛k[e-´kf]Ìkí{kt r˜r kÁkÿ fheAu.

ëf⁄kkí ˛ÁÀ MktMf]ÌkLkk f⁄kT (fnu wt) ƒkÌkw⁄ke ÁkLfik Au. Mktº Au fu rnLÀe ºkªkk{kt ´[r˜Ìk ëfnkLkeí ˛ÁÀ ´kf]ÌkLkk ëfnkí ˛ÁÀ⁄ke ÁkLfiku nkufi. ´kf]Ìk ˜kufºkªkk hne Au, su{kt ëf⁄kkí {kxu ëfnkí ˛ÁÀ ´[r˜Ìk hÃkku Au, su{ fu ëÁkúfnkí. ¯kwshkÌke MkkrnÌfi{kt f⁄kk {kxu Áku ˛ÁÀku ´[r˜Ìk Au. ëf⁄kkí yLku ë khÌkkí. f⁄kkLkk {q§{kt ëf⁄kTí yux˜u ëfnu wtí Au yLku khÌkkLkk {q§{kt ë ]•kí yux˜u ëÁkLku˜wtí Au. su ÁkLfiwt, Úufiwt, Ú¤fiwt, f’ fiwt, yLkwº‘fiwt ÌkuLkwt f⁄kLk fh Ìku f⁄kk fu khÌkk Au. yk{ f⁄kk yLku khÌkk y⁄koLke heÌku ˜¯kº¯k Mk{kLk Au. hksM⁄kkLke ºkªkk{kt ëfnkLkeíLkku ëfÏ˝eí ⁄kfiku Au yLku ºe˜e Ákku˜e{kt ëfkÏ˝eí ⁄kfiku

Au. ºe˜e fkÏ˝eLkwt M Y k xqtftw nkuﬁ Au. Àe f⁄kkLku ºe˜ Mk{ks ë khÌkkí fnu Au. ˜kuff⁄kkLkku ºkhÌkeﬁ MktÀºo

ykhtº{kt ˜kuff⁄kkyku {kiræf kht khk{kt ´[r˜Ìk ⁄kE Au, khtÌkw ÌkuLkku ºkhÌkefi MktÀºo yLku ÌkuLkku {q§ Mk˙kuÌk Ú˝ k {kxu yk k˝e kkMku r˜ræÌk irÀf MktrnÌkkyku rMk kfi ÁkeÚu ykƒkh Lk⁄ke. irÀf MkkrnÌfi{kt [kh uÀ yLku Ìku{Lkk ykƒkhu ˜ækfiu˜k Ák˙kÒ˝ ¯k˙t⁄kku, ykh¤fifku yLku W krLkªkÀkuLkku Mk{k u˛ ⁄kkfi Au.

uÀLkku y⁄ko økkLk ⁄kkfi Au. kq ofk˜eLk ykfio …rªkfw˜kuLkwt yk økkLk …¯ uÀ, fisw uoÀ,

Mkk{ uÀ yLku y⁄k uÀ MktrnÌkkyku{kt nU[kfiu˜wt Au. yk økkLk …rªkfw˜ku{kt Mk[ kÌkwt yLku t˛ kht khk fu ¯kwhw-r˛ªfi kht khk{kt {kiræf fu ©wrÌk-M{]rÌk Y ku kuZe Àh kuZe QÌkhÌkwt. yk økkLk ykœfikLkku fu Mkt kÀ-MkqıÌkku Y k k˝ hnuÌkwt. ë…¯ uÀ{kt …rªk ˛wLk:˛u k(81.24.30)Lkwt ´rMkÿ ykœfikLk, y kk˜k-yk kufie(8.9.1)Lke f⁄kk, Âfi Lk yLku MkwfLfik(10.39.4)Lke f⁄kk, fi{-fi{e (10.10), kwYh k-W o˛e (10.15) RÌfikrÀ Mkt kÀ-MkqıÌkku{kt ˜kuff⁄kkLkkt {q§ yLku fw§ ÚuE ˛fkfi Au. ˛Ìk k⁄k Ák˙kÒ˝{kt kwYh k yLku W o˛e, Ìkktz Ák˙kÒ˝{kt Âfi Lk ºk¯ko yLku

MkwfLfik {kLk e yLku yiÌkhufi Ák˙kÒ˝{kt ˛wLk:˛u k ¯kuhu Mkt kÀ-MkqıÌkkuLkku f⁄kkyku yLku ykœfikLkku Y ku r fkMk ⁄kfiku Au.2 yk ykœfikLkkuLkku {q§ ykƒkh ˜kuf{kt ´[r˜Ìk ÌkÌfk˜eLk {kiræf ˜kuff⁄kkyku n˛u.

…¯ uÀMktrnÌkk{kt fr ºkªkk ëykªkoí fu irÀf MktMf]Ìk{kt Àu ÌkkykuLke

MÌkwrÌkyku yLku Àu Ìkkyku Y ku ´f]rÌkLkk {kLk efh˝Lkkt W•k{ r[ kku ´k Ìk ⁄kkfi Au. fisw uoÀ{kt irÀf f{ofktzLkwt ´rÌk kkÀLk Au khtÌkw ÌkuLkwt ytrÌk{ ˜˚fi kkh˜kirff Mkwæ Au. Mkk{ uÀLkku Mkeƒku MktÁktƒ M h´ƒkLk ¯kkLk- kÿrÌk Mkk⁄ku Au. ºkhÌkefi ˛kÜefi

Mkt¯keÌkLkkt {q§ yk uÀ{kt yLku yk uÀLkk Mkk{¯kkLkLkkt {q§ ÌkÌfk˜eLk ˜kuf{kt ´[r˜Ìk Mkt¯keÌk{kt Au. y⁄k uÀ{kt yÊfikÌ{ W khktÌk ÚÀw, {kh˝, {kunLk, hku¯krLk kh˝, yrº˛k k ykrÀ yLkuf ykfiuoÌkh ©ÿkyku yLku {kLfiÌkkyku k˝ Mk{k e ˜u k{kt yk e Au. yk uÀ {kuxkºk¯ku ˜kufS Lk Mkt˜¯Lk Au. irÀf MkkrnÌfi{kt ÌkÌfk˜eLk Mk{ks yLku Mk«fiÌkkLkku krh[fi {§u Au W khktÌk ÌkuLkk ykƒkhu ÌkÌfk˜eLk ˜kufk©fie MkkrnÌfi⁄ke k˝ krhr[Ìk ⁄kEyu Aeyu. ˜kuf{kt kq ofk§⁄ke ˜kuf k˝e{kt kuZe Àh kuZe {kiræf Y k{kt f⁄kkyku fnu k yLku Mkktº§ kLke kht khk hne Au. ¯kw˝kZ‚u yk e s f⁄kkykuLkwt ˜kufºkªkk ë ki˛k[e ´kf]Ìkí{kt Mkki⁄ke knu˜kt Mkt kkÀLk ffiwO Au. Mktº Au fu Ìku Mk{fiu r k˛k[ Lkk{Lke fkuE ÚrÌk MkÌke nkufi yLku yk ÚrÌk ki˛k[e ´kf]Ìk Ákku˜Ìke nkufi. yu

k˝ Mktº Au fu ¯kw˝kZ‚ Ókhk Mkt kkrÀÌk yLku ˜kufS Lk Mkk⁄ku Úuzkﬁu˜e yk

f⁄kkykuLku hku[f yLku fwÌkqn˜ kq˝o ÁkLkk k {kxu yLkw¯kk{e Mksof Mkt kkÀfkuyu Àu yLku {LkwªfiLke Â[u yuf f’ kLkk rLkä{Ìk r „kƒhku, rfLLkhku, ¯ktƒ kuoLke fikurLkLke Mk]r¸ fhe nkufi y⁄k k yu Lkk{Lke ÚrÌkyku k˝ Ìkuu Mk{fiu nku kLke ˛ıfiÌkk Au. œfikÌk ºkhÌkefi r ÓkLk nÚhe ´MkkÀ rÓ uÀeLkwt yLkw{kLk Au fu ë¯kw˝kZ‚ ktrzÌku {q§ Y k{kt f⁄kk Lk¯kh⁄ke Àqh hnu k k§k ¯k˙kBfi y⁄k k Lfi ˜kufku kkMku⁄ke Mkktº§e nÌke.í3

yÌfikhu ¯kw˝kZ‚ Ókhk Mkt kkrÀÌk-r˜ræÌk f]rÌk ëÁkúf⁄kkí yk k˝e kkMku Lk⁄ke. khtÌkw ÌkuLkk ykƒkhu hr[Ìk Ák]nÌf⁄kk&˜kufMkt¯k˙n (Lku kk§e k[Lkk, h[rfiÌkk ÁkwÿM k{e), Ák]nTÌf⁄kk{tshe (fk~{ehe k[Lkk, h[rfiÌkk ˚ku{uLˇ) f⁄kkMkrhÌMkk¯kh (h[rfiÌkk Mkku{Àu ) ¯kuhu{kt Mkkƒw, sw¯kkhe, u~fik, ÀeLk-Àr˜Ìk, Mkw⁄kkh, ˜wnkh, úÌk, ÚÀw, xkuxfkt, A§-f kx, k˛w- k˚ke ¯kuhu ˜kufS Lk Mkt˜¯Lk Ákƒk s k˚kkuLkwt ˝oLk ´k Ìk ⁄kkfi Au. W khktÌk yn™ ƒkä{f WÌMk ku, ˜kuf-r ÔkMkku yLku yLkwckLkku

k˝ M⁄kkLk kkBfikt Au. yk{ yk ¯k˙t⁄kku{kt ÌkÌfk˜eLk ºkhÌkefi Mk{ksLkwt kqhwt ˜kufS Lk ´k Ìk ⁄kkfi Au.

yÌﬁkhu yk k˝u yu fnu kLke ¬M⁄krÌk{kt Lk⁄ke fu fE k[Lkk Ák]nÌf⁄kk(Ákúf⁄kk)Lkwt {q§ ºkªkkÌkh fu Y kkLÌkh Au. fux˜kf r ÓkLkku ÁkwÿM k{ef]Ìk ëÁk]nÌf⁄kk&˜kufMkt¯k˙ní yLku ë MkwÀu Ænzeí(´kf]Ìk k[Lkk, h[rﬁÌkk Mkt ÀkMk¯kr˝)Lku

ëÁkúfnkíLke ƒw LkSf {kLku Au. Ìkku ÁkeS Ákksw Mkku{Àu ëf⁄kkMkrhÌMkk¯khí{kt yLku ˚ku{uLˇu ëÁk]nÌf⁄kk{tsheí{kt ˜œﬁwt Au fu yk ¯k˙t⁄k ˜æÌkkt Mk{ﬁu ëÁkúfnkí Ìku{Lke Mkk{u nÌke.

yk ¯k˙t⁄kkuLkk ykƒkhu ˜ækfiu˜e ë uÌkk˜ kt[Æ ˛rÌkfkí, ëÆMknkMkLk ÓkÆ kr˛fkí yLku ë˛wfMk ÌkrÌkí ˜¯kº¯k Àhuf ºkhÌkefi ºkªkkyku yLku r ÔLke yLkuf ºkªkkyku{kt ºkªkkLÌkh ⁄kELku r Ôf⁄kk MkkrnÌfi{kt M⁄kkLk kk{e Au. r ª˝w ˛{koLkwt ë kt[Ìkt kí yLku Lkkhkfi˝ ktrzÌkLkku ërnÌkku kÀu˛í ˜kuff⁄kkLke rÀ˛kLkkt ÌkÌfk§Lkkt {n• Lkkt Mke{kr[nTLkku Au.

ë˜kufíLkku ykƒwrLkf y⁄ko

eMk{e MkÀeLkk ykhtº{kt ˜kufr „k (Folk-lore)Lkku y«fikMk kr˘{{kt ⁄kfiku. kr˘{Lkk y«fikMkeykuyu ˜kufLkku y⁄ko ykrÀ kMke (Tribal) ffikuo. y«fikMkLkk ÁkeÚ ÌkÁk¨k{kt ÌkuLkku y⁄ko ¯k˙k{e˝ (Rural) fh k{kt yk‘fiku yLku yk y⁄ko

‘fik kf k˝ ÁkLfiku. k˝ n ë˜kufíLkku y⁄ko zkÏ. nMk fikrøkf hr˛fiLk, rVrLk˛ yLku ækMk Ìkku y{urhfLk Vkuf˜kurhMx-(˜kufr „kr ÀT)Lkku n k˜ku yk keLku Lkkutƒu Au yu ´{k˝u ësu{Lkkt ºkªkk-Ákku˜e, yLkwº kLkku yrº¯k{ Mk{kLk Au yu yu⁄krLkf ¯k˙q k Au. yk k Mkk{krsf yuf{{kt {k k ykrÀ kMke fu ¯k˙k{e˝Lkku s Mk{k u˛

⁄kÌkku Lk⁄ke, khtÌkw Lkk¯krhf ¯koLkk k˝ zkÏıxh, yu¬LsrLkﬁh, r˛˚kf ¯kuhuLkk su yu⁄krLkf Mk{kLkÌkk ƒhk Ìkk Mkk{krsf yuf{ku Au, Ìku k˝ ëVkufí Au, Lku Ìku{Lku k˝

kkuÌkefwt yu ë˜kuhí Au yLku ÌkuLkwt Mkt¢{˝ r˛˚k˝Lkwt ´{k˝ ƒ kLkk fkh˝u n {k k {kiræf s Lk hnuÌkkt r˜ræÌk k˝ ÁkLﬁwt Au. yk{ keÚ ÌkÁk¨u ëVkufí(˜kuf)Lkku y⁄ko, su{Lke S Lk yLku s¯kÌkLku Úu kLke, Mk{s kLke yLku yu {kxuLke kht khk

Mk{kLk Au, yu ku Mkk{krsf yuf{ yu ku ⁄kkfi Au. yk Mkk{krsf yuf{Lke kht krhÌk ër „kí (økkLk) yux˜u ë˜kufr „kí yLku yk ˜kufLkwt {kiræf MkkrnÌfi yLku fux˜kf MktÚu¯kku{kt r˜ræÌk MkkrnÌfi yux˜u ˜kufMkkrnÌfi. ˜kufLkwt ´fikusLk Mk[ kfi Au Ìfikt

Mkwƒe yk yk MkkrnÌﬁ kuZe Àh kuZe nMÌkktÌkrhÌk ⁄kkﬁ Au y⁄k k Ìkku krh ÌkoLk

kk{u Au.

˜kufMktMf]rÌkLkku ykrÀ kMke yuf{

{kLk Mk{ks ykrÀ{, Lﬁ yLku MktMf]Ìk yu k k˝ ÌkÁÁkfk{kt⁄ke kMkkh

⁄kﬁku Au. yk⁄ke fkuE k˝ Mk{ﬁLkk {kLk e{kt Auf ykrÀ{ y M⁄kk⁄ke yks

MkwƒeLkk ¯kk§kLke ÌkuLke MkktMf]rÌkf {kLfiÌkkLkk, W k˜¬ÁƒykuLkk, MktMfkhLkk ⁄kh nkufi Au. su⁄ke MktMf]rÌkLku ´fkh Lk⁄ke nkuÌkk, khtÌkw ⁄kh nkufi Au. MktMf]rÌkLkk Lkk¯krhf, ¯k˙k{e˝ yLku ykrÀ kMke yu k ºuÀku Lk⁄ke nkuÌkk k˝ yuf{ku nkufi Au. yk⁄ke y{wf

ÚrÌk-økkrÌk fu ´Úsq⁄k MktMfkhe, y{wf yƒo MktMfkhe f kAkÌk yLku y{wf yMktMf]Ìk yu k ºuÀ f]r k{ Au. su ÚrÌk{kt sL{Lkk, ˜¯LkLkk, {]ÌfiwLkk MktMfkhr rƒyku ´[r˜Ìk nkufi, ºki¯kkur˜f kfiko h˝Lku yLkwfq§ hneLku su ´Úyu kkuÌkkLkk

‘fi¬ıÌkS LkLku yuLkk Mk{ksS Lk{kt ‘fi ¬M⁄kÌk ffiwO nkufi, ¯kkuX‘fiwt nkufi, yu {kxuLke kht khkyku r fMkk e nkufi yuLku yMktMf]Ìk f yƒoMktMf]Ìk fne Lk ˛fkfi. Àhuf ÚrÌk-´ÚrÌk kkuÌkkLkk ºki¯kkur˜f-yirÌknkrMkf krhú˚fi{kt kkuÌkkLke heÌku

Mk«fi yLku MktMf]Ìk nkufi Au.4 yk MkktMf]rÌkf yuf{ku{kt fux˜ef Mk{kLkÌkk Ìkku ºki¯kkur˜f kfiko h˝ yLku Mkk{krsf krh¬M⁄krÌkLku ykƒkhu S LkherÌk yLku S Lk{q’fiku zkÌkkt nku k⁄ke rºLLkÌkk k˝ nkufi Au. kq ofk§⁄ke yuf r r˛¸ knkze ºki¯kkur˜f kfiko h˝{kt MkÌkk ykrÀ kMke Mk{ks {kxu yu{Lke ÚrÌkLkk Mk kxLkku ´Àu˛ yu s yu{Lkwt hkflfi fu hkªxŸ. Lk

ykƒkrhÌk S Lk nku k⁄ke {kuxk ºk¯ku M k ˜tÁke S Lk. yk⁄ke ¯k˙k{e˝ fu Lkk¯krhf su k Ák]nÀ yuf{{kt ÁkeÚ ˜ w{Ìke ƒhk Ìkk {kuxk yuf{Lku W kfiku¯ke fkhe¯kh ¯ko su k fu ˜wnkh, Mkw⁄kkh, ÀhS, ˝fh yu k yLfi yuf{ku k˝ nkuÌkk Lk⁄ke. rºLLk rºLLk ¯kku kku ƒhk Ìkku yuf s ykrÀ kMke yuf{ nku k⁄ke yu{Lkk{kt yLfi yuf{ku{kt nkufi Au yu k Mkk{krsf-ykä⁄kf ü[-Lke[Lkk MÌkh ºuÀ k˝ nkuÌkk Lk⁄ke. yuf ´{wæ MkktMf]rÌkf A k{kt hnuÌkk ˜kufMk{wÀkfiLkwt S Lk kht khk¯kÌk nkufi Au. ´f]rÌkLkk yu ´Ìfi˚k krh[fi{kt nkufi Au. ÌkuLkku ´ºk ÌkuLke Mkk{krsfƒkr{of S Lk˛i˜e, yLku yk kMk h[Lkk Ìk⁄kk fiku¯k˚ku{Lke ´ ]r•kyku, ækLk kkLk yLku S Lk-‘fi nkh{kt⁄ke ykr ªfkh kk{Ìke f§k kh k˝ kzu Au. ykLkk ykƒkhu yk yuf{Lkk ˜kufLkku S Lk yLku s¯kÌkLku Úu k-Ú˝ k-Mk{s kLkku yLku yrº‘fiıÌk fh kLkku kht khk ykƒkrhÌk yrº¯k{ yux˜u yk yuf{Lke ˜kufMktMf]rÌk. ºki¯kkur˜f kfiko h˝ yLku S Lk yLku s¯kÌkLku Úu kLkku ·r¸fku˝ y˜¯k nku k⁄ke yk ykrÀ kMke yuf{ yLfi Áku yuf{ - ¯k˙k{e˝ yLku Lkk¯krhf yuf{⁄ke yLkuf heÌku y˜¯k kzu Au. ykLkk fkh˝u ºe˜ Mk{ksLkkt ˝ktÁkƒkt LkerÌk-rLkfi{ku, S Lk-ƒkuh˝ku yLku S Lk-{q’fiku yLfi Mk{kÚu fhÌkkt y˜¯k kzu Au.

ykrÀ kMke Mk{ks{kt Mk{kLkÌkk nkufi yu kt yLkuf ¯kku kku nkufi Au. yk ¯kku kku{kt Mknfiku¯kLke ºk Lkk ´Ák§ nkufi Au. yk⁄ke ¯kku k-¯kku kLkk Mk«fiku yufÁkeÚLkwt h˚k˝ fhu Au. knkze r MÌkkh{kt fkuE Mkk{krsf fu ykä⁄kf yLfikfiLkk fkh˝u kht kh ¯kku k ¯kku k Â[u ëMkhuÌkhktí ([zkE) ⁄kÌkkt nku k⁄ke h˚k˝ {kxu ¯kku kLkk Mk«fiku Â[u yufÌkk sYhe ÁkLke sÌke nkufi Au. yk Mk˛Ü MkhuÌkhkt Mk{fiu ¯kku kLkk fkuE k˝ Mk«fiLke nÌfik ⁄kkfi Ìkku Mkk{uLkk ¯kku kLke fkuE k˝ yuf ‘fi¬ıÌkLke Mkk{qrnf heÌku ˛kuƒ ykÀhe nÌfik fhe uh Mkhºh fh yu ºe˜ Mk{ks {kxu S Lk{q’fi ¯k˝kfi Au. {kuxk ºk¯ku {]Ìk ‘fi¬ıÌk rLkÀkuoªk nkufi Au. ÌkuLkku yk¯k§Lke nÌfik Mkk⁄ku Mkeƒku MktÁktƒ Lkk k˝ nkufi. khtÌkw ¯kku k ¯kku k Â[u uhLke ºh kkE fh e yu yu{Lkk {kxu kw¤fiLkwt fkfio ¯k˝kfi Au. uh Mkhºh ⁄kfik kAe ¯kku k ¯kku k Â[uLkwt uh yk¯k§ ƒÌkwt yxfe Úfi Au. ¯kku§ ækELku uhLke Mk{kr Ìk ⁄kkfi Au. uh Lk ˜u Ìkku ¯kku k fkfih ¯k˝kfi Au yLku ÁkeÚ MkhuÌkhk Mk{fiu yuf s ¯kku kLkk yLkuf rLkÀkuoªk {k˝MkkuLke nÌfik ⁄k kLke Mktºk Lkk hnu Au. yk k S Lk-{q’fi{kt⁄ke ëhkXkuh khÌkkí, ë¯kwshktLkku yhu˜kuí, su kt ºe˜ Mk{ksLkkt ˜kuf{nkfk‘fiku sLBfiktAu.

˜¯Lk kq uoLkk fLfikLkk ÚÌkefi MktÁktƒku Mk{ksM ef]Ìk S LkherÌk Au. khtÌkw ˜¯Lk kAe ÜeLkk yLfi kwhwªk Mkk⁄kuLkk fikiLk MktÁktƒkuñMktÁktrƒÌk kwhwªkLke nÌfik Au.

yk{ Úh-ú{eLke nÌfik yu ºe˜ Mk{ksLke S Lk-herÌkLkwt S Lk-{q’fi Au. ykLkk fkh˝u ºe˜ Mk{ks{kt Úh-ú{ yLku Úh-ú{eLke nÌfikLkkt yLkuf ¯keÌk

WÀTº‘fikt Au. ˜kufMkkrnÌfiLkk ´fkhku yLku ykrÀ kMke ˜kufMkkrnÌfiLke rºLLkÌkk

ëyk{ rLkr˘Ìk yu k S Lk-yrº¯k{ yLku MkktMf]rÌkf krh u˛ fu A k{kt su {kLk -Mk{wÀkfiLkku yuf{ Au, ÌkuLkkt yktÌkhLku-˜kuf{kLkMkLku zLkkhwt, ÁkktƒLkkhwt yLku M k˛oLkkhwt Ìk• Ìku ˜kufÌk• . yuLku ‘fikœfik{kt, rLk¬˘Ìk Mke{k{kt Ìkfo⁄ke Ákktƒe Lk ˛fkfi khtÌkw yuLkku {{o Mkns heÌku ´ÌkeÌk fhe ˛fkfi.í5 yk ˜kufÌk• Lkwt ´fkhkLÌkhu ˜kuf{kLkMk{kt⁄ke ´¯kx ⁄kÌkwt ir Êfi Mkºh M Y k Ìku ˜kufr „k. yLku yk ˜kufÌk• MkktMf]rÌkf yuf{ ´{k˝u fux˜ef ÁkkÁkÌkku{kt Àhuf yuf{{kt MkLkkÌkLk nku k⁄ke Mk{kLk Ìkku ˝eÁkƒe ÁkkÁkÌkku{kt Mk{ks Mkk ku˚k nku kLkk ˜eƒu y˜¯k k˝ nku kLkwt. Ìku Mk{fi ´{k˝u ÁkÀ˜kÌkwt k˝ hnu kLkwt. ykLkk ˜eƒu Àhuf yuf{Lke ˜kufr „k y⁄k k ˜kufS Lkr „k (zkÏ. nMkw fikrøkf ˜kufr „kLku ˜kufS Lkr „k k˝ fnu Au) fux˜ef ÁkkÁkÌkku{kt Mk{kLk Ìkku ˝eÁkƒe ÁkkÁkÌkku{kt rºLLk k˝ nku kLke. yk{ ¯k˙k{e˝ ƒkhk, Lkk¯krhf ƒkhk Ìk⁄kk ykrÀ kMke ƒkhkLku y˜¯k

À˛ko k{kt Ìku{Lke ˜kufr „k {n• Lkku ºk¯k ºs Au.

˜kufMktMf]rÌkLke yuf ˛kæk yu ˜kufr „k Au. ´ku. fLkwºkE ÚLke yu{Lkk ˜kuf k T{fi kwMÌkf{kt ˜kufr „kLku [kh r ºk¯kku{kt nU[u Au : 1. ºkirÌkf S LkLku ˜¯kÌkku r ºk¯k, 2. Mkk{krsf S LkLku ˜¯kÌkku r ºk¯k, 3. ˜kuff§kLkku r ºk¯k, 4. ˜kuf k T{fi fu ˜kufMkkrnÌfiLkku r ºk¯k. yk{ Ê rLk- k˝eLkk {kÊfi{u fu ºkªkkÁkku˜eLkk {kÊfi{u su h[LkkykuLkwt Y k Áktƒkfiwt ÌkuLkk ˛kÁÀe yLku y˛kÁÀe yu k r ºk¯kku kzu. y˛kÁÀe{kt RÂAk, ykøkk, yk˘fio, ynkuºk , ºfi fu ykLktÀLke rfrffikheyku ¯kuhuLkku Mk{k u˛ ⁄kkfi. fux˜kf ˜kufr „kr Àku {k k Ê rLk yLku LkkÀ Au yu k {t kku fu Ákes{t kkuLkku k˝ Mk{k u˛ yk r ºk¯k{kt fhu Au. khtÌkw ºe˜kuLkk ˜kuf{t kku r ˛u r [kh k{kt yk Ìkku {kurnLke-{t k, Mkk k WÌkkh kLkku {t k su k {t kku{kt Ìkku f⁄kkLkku ´Mkt¯k fu kqhe f⁄kk ˜fikÌ{f ¯k„{kt f⁄k k{kt yk Au. hkVzk fu Àh{kt⁄ke Mkk k Áknkh fkZeLku Mkk kLkwt Õuh WÌkkh kLkk {t k{kt Ìkku ëVq˜ kÀe yLku ˜k˜ kÀeíLke ˜fiÁkÿ LkkLkfze ˜kuff⁄kk f⁄k k{kt yk Au. ºku kk Ókhk Áke{khe Àqh fh kLkk ÕkhkLkk {t k{kt Ìkku Mk]r¸ h[ kLke kqhe kwhkf⁄kk Mk{kfiu˜e nkufi Au. ºe˜kuLkk swÀk swÀk ƒkr{of ´Mkt¯kkuyu kkz k{kt yk Ìke y˛kÁÀe rh rhfiku(rfrffikheyku)Lkku y«fikMk fh k{kt yk Ìkku k˝ ú{Lkk ¯keÌk, uhLkk

¯keÌk, æqLk-nÌfik fu khk¢{Lkk ¯keÌkLke rh rhfiku y˜¯k y˜¯k ´fkhLke nkufi Au. rh rhfiku kkzÌke u§kyu {wæ{kt⁄ke ´¯kxÌkk M h- kuªk Mkk⁄ku [nuhk kh ´¯kxÌkk ºk ku{kt ¯keÌk ´{k˝u rºLLkÌkk nkufi Au. eh hMkLkk ¯keÌk{kt Ákw˜tÀ ftXu ¯keÌkLkku ykhtº, ˜˜fkhºhe rh rhfiku, ¯kkfifLkku Ìk˜ khLkk ÕxfkLkku yrºLkfi (Ìk˜ khu Õxfk kuí˜k rfrhfik!) ¯kuhu r¢fik-f˜k kku Ókhk ehhMk ¯kkfif-À˛of-Mknºk¯keLkk ”Àfi{kt Mkkƒkh˝efh˝ kk{e MkS ⁄kkfi Au. ´Mkt¯k ´{k˝u rh rhfiku fu rfrffikheyku

Lk kkz k{kt yk Ìkku r rºLLk ´fkhLkkt ¯keÌk Lfikhw M Y k ƒhe ˛fÌkkt Lk⁄ke. yLfi Mk{ksLke ‘fi¬ıÌkLku yk e rh rhfiku fu rfrffikheyku y˛kÁÀe yLku rLkh⁄kof ˜k¯ku k˝ ºe˜ Mk{ksLkk ˜kufS LkLkk MktÀºo{kt yk e rh rhfiku ˛kÁÀe fu Mkk⁄kof s nkufi Au. Ìku{Lkk r Lkk ¯keÌk fu Ìku{Lkk Mkt˜¯Lk fkuE k˝ MkkrnÌfi´fkh

Mkkƒkh˝efh˝ kk{e su Ìku hMk{kt krh˝{e ˛fÌkku Lk⁄ke. ës{˝kLkkt Vxk˝ktí su kt ¯keÌkkuLke ˛t]¯kkhLke rh rhﬁku yknT˜kÀ Mkk⁄ku ´¯kxu Au yLku ˛]t¯kkrhf r¢ﬁkı˜k kku

Mkkƒkh˝efh˝ kk{e ˛t]¯kkhhMk{kt krh˝{u Au. yk rh rhﬁku kkz k{kt Lk yk Ìkku ºk fu hMkLkwt Mkt¢{˝ ⁄kÌkwt ô⁄ke.

Zku˜Lke Mk kkxe kh Õ™fkÌke ¯kuzeyku yLku nk⁄kLke ⁄kk k⁄ke ´¯kxÌkk LkkÀÊ rLk yuf{ku fu Ê rLk- xfku yLfi Mk{ksLkk Mk«fi {kxu Ìkku y˛kÁÀe y ks s ˜k¯ku khtÌkw ºe˜ Mk{ksLkk Mk«fi {kxu Ìkku Mkk⁄kof Ê rLk-yuf{ku s nkufi Au. yk

˜kuf-Mkt¯keÌk su Ìku ºk kuLkwt Mkt¢{˝ fhu Au. yk LkkÀ-Ê rLk-yuf{ku Mkktº§eLku

ºe˜ Mk{ksLkku ´Ìfiuf Mk«fi Mkr¢fi ÁkLku Au. fkuELkk æqLk, [huÌkhk, ƒkz fu yk¯kLkk ´Mkt¯ku ºe˜ku kkuÌkkLkkt ˛Üku-yÜku fu kk˝e ºh kLkkt MkkƒLkku ˜ELku

y ksLke rÀ˛k{kt Àkuz k ˜k¯ku Au. Àhuf ´Mkt¯kLkk Ê rLk- xfku kht khk{kt rLkr˘Ìk

⁄kfiu˜k nkufi Au. {]ÌfiwLkk ´Mkt¯ku Zku˜Lkk Ê rLk- xfk fkLku kzÌkkt s M sLkku fhw˝ ºk ku yLkwº Au yLku {h˝ kkuf {qfeLku {]ÌkfLkk uh s k ˜k¯ku Au.

yk{ yLfi Mk{ksLkk ºk fLku y˛kÁÀe fu rLkh⁄kof ˜k¯kÌke rh rhfiku (rfrffikheyku) fu ˛kÜefi Mkt¯keÌkLke heÌku Zku˜Lkk LkkÀ-Ê rLk y⁄koneLk ˜k¯kÌkk nkufi khtÌkw ykrÀ kMke {kiræf f]rÌkLku ÌkuLkk Mk{ks-S LkLkk MktÀºo{kt Mk{s k yk Ákƒe y˛kÁÀe ˜k¯kÌke MkktMf]rÌkf ÁkkÁkÌkku k˝ ÊfikLk{kt hkæ e sYhe ¯k˝kfi. ˜kufMkkrnÌfi{kt k˝eLkk {kÊfi{⁄ke nuÌke ˜kufr „k{kt su{kt ºk Lkwt Mkt¢{˝ ⁄kkfi Au yu e ˛ÁÀY k h[LkkykuLkku Mk{k u˛ ⁄kkfi Au. ÌkuLkk ´{wæ Áku ´fkh kzu Au: 1. fnu kfi Au Ìku f⁄fi yLku 2. su ¯k kfi Au Ìku ¯kufi. f⁄fi{kt ˜kuff⁄kk yLku ÌkuLkk ´fkhkuLkku Mk{k u˛ ⁄kkfi Au (suLke r ¯kÌku [[ko yk kAe

fh k{kt yk ˛u). yk ´fkh{kt f⁄kfLkk ˛ÁÀku rLkfiÌk hne ˛fÌkk Lk⁄ke. Mk{fi, MktÚu¯kku, ©kuÌkkyku ´{k˝u su{ fikÀ yk Au yu{ fnu kfi Au. Mk{ksLku yrºúÌk y⁄ko{kt f⁄kfLku Lk MksoLk fu W{uh˝ fh kLkku k˝ y fk˛ hnu Au. ¯kufi ´fkh{kt ˜kuf¯keÌk yLku ÌkuLkk ´fkhkuLkku Mk{k u˛ ⁄kkfi Au. suLkku kkX {kuxk ºk¯ku rLkfiÌk nkufiAu.

ºe˜ Mk{ksLke fkÏ˝e- kÌkku yLku {t kku- ne- khÌkkyku

r ÔLke Àhuf ÚrÌk-´ÚrÌkLke {wæ kht khkLke f⁄kkykuLk kr˘{Lkk yk r „k˛kækLkk r ÓkLkku k˝ ´fkh{kt nU[u Au:

(1) kwhkf⁄kk (Myth) r{⁄k

(2) ÀtÌkf⁄kk (Legend) r˜suLz

(3) f⁄kk (Tale) xu˜

yk r ÓkLkku ër{⁄kíLkku MktÁktƒ ƒ{o, ër˜suLzíLkku MktÁktƒ RrÌknkMk yLku

ëxu˜íLkku MktÁktƒ f’ kLkk Mkk⁄ku Úuzu Au. £uÕh r{⁄kLkwt {q§ Ìkfo{kt, r˜suLzLkwt {q§ M{qrÌk{kt yLku Vkufxu˜Lkwt {q§ f’ kLkk{kt swyu Au.6 Mxe⁄k ⁄kkuB MkLk ¯k„{kt fnu kÌke f⁄kkLku s ˛wÿ Vkufxu˜ fnu Au. yk Vkufxu˜ ˛ÁÀMk{qnLk ºkªkktÌkh yk k˝k Ìﬁkt ë˜kuff⁄kkí ⁄kﬁwt Au.

kr˘{Lkk ykƒwrLkf y«fikMkeykuyu f⁄kkLkk kkzu˜k yk ´fkhku ´k[eLk irÀf fiw¯k{kt ºkhÌkefi {Lkeªke {wrLkykuyu À˛ko u˜e ÌkÌfk˜eLk r ƒkyku fu ´fkhku Mkk⁄ku Mk{kLkÌkk ƒhk Au. y⁄k uÀ{kt RrÌknkMk, kwhk˝, hiºe-Lkkhk˛tMke ¯kk⁄kk yk k˝ f⁄kkLke ˜kufr´fi r ƒkykuLkku W’˜uæ fh k{kt yk‘fiku Au. yk{kt⁄ke RrÌknkMkLkku MktÁktƒ ºqÌkfk§ fu ÀtÌkf⁄kk Mkk⁄ku, kwhk˝Lkku kwhkf⁄kk y⁄k k y˜kirff ]•k Mkk⁄ku yLku ¯kk⁄kkLkku MktÁktƒ Mk{fk˜eLk {LkwªfiS Lk fu ˜kuff⁄kk Mkk⁄ku Au. zkÏ. nMkw fikrøkf kkuÌkkLkk ˜kufMkkrnÌfi-r økkLkLkk kwMÌkf{kt ˜kuff⁄kkLkk WÀTº Lkkt fkh˝ À˛ko Ìkkt fnu Au, ë kkuÌku Úufiu˜wt, Ú˝u˜wt, f’ ku˜wt, yLkwº u˜wt ftXLkk {kÊfi{u yLfiLku fnu wt: yu ˜kuff⁄kkLkk {q§{kt Au... yu{ su ftE fnu kÌkwt ¯kfiwt yu{kt⁄ke fux˜wtf fkfi{e Mkt hkÌkwt, fnu kÌkwt Lku r fMkÌkwt ¯kfiwt yuLkwt ë˜kuhí (r „køkkLk) s ytÌku f⁄kkLkk Y k{kt ytfu ⁄kÌkwt ¯kfiwt. yu{kt s ykrÀ{fk§Lkk ÁkÁkoh, Mku us, rMkr ˜kRÕTz yu k k˝u ÌkÁk¨kLkk yLkwº ku k˝ f⁄kkLkk Y k{kt ÁktƒkÌkk ¯kfik. yk kAe Ìkuyku ˜kuff⁄kkLkk WÀTº yLku M Y k ÁkktƒÌkk ´{wæ kkt[ ´fkhkuLke

[[ko fhu Au. yk ´{wæ kkt[ ´fkhku yk ´{k˝u À˛ko A : 1. xw[fku (Anecdot),

2. ÀtÌkf⁄kk (Legend), 3. kwhkf⁄kk (Myth), 4. khef⁄kk (Fairy tale) yLku

5.´k˝ef⁄kk (Animal tale)í7

f⁄kk knu˜kt {kLk r[•k{kt h[kfi Au. {kLk su Úufiwt, Ú¤fiwt, yLkwº‘fiwt, f’ fiwt ÌkuLkku ykfkh r [kh ºk Y ku r[•k{kt Áktƒkfi Au. r[•k{kt ÌkuLkku Mkt kÀ h[kfi

Au. r[•k{kt s ÌkuLkwt ykÌ{f⁄kLk [k˜u Au. Ìﬁkh kAe ÁkeÚLku fnu Au. ÁkeS ‘ﬁ¬ıÌk

keS ‘ﬁ¬ıÌkLku fnu Au. yk{ yuf r r˛¸ LkkLke xLkk f xw[fku r fMk k ˜k¯ku

Au yLku Mk{fi kMkkh ⁄kÌkkt f§kÌ{f ë˜kuff⁄kkí yLku ÌkuLkk kuxk ´fkhkuLkwt Y k ƒkh˝ fhu Au. ykhtºLke f⁄kkLkwt Y k Ákku˜[k˜Lke Mkns ºkªkk{kt Áktƒkfi Au. ´k¯kirÌknkrMkf Mk{fi⁄ke s {kLk r[•k{kt f⁄kk h[k kLke-h[ kLke ´r¢fik [k˜e yk Au.

´Mkt¯k- xLkkyku{kt f’ kLkk {wıÌk heÌku r ˜Mku Ìkku ˜kuff⁄kk, yirÌknkrMkf xLkk-´Mkt¯kkuLkwt Ákknw’fi nkufi Ìkku ÀtÌkf⁄kk yLku ´Mkt¯k- xLkkyku{kt ƒ{o-yLkwckLk yLku ˜kufLke Mkk{qrnf ©ÿk º§u Ìkku kwhkf⁄kkLkwt Y k Áktƒkfi Au.

ë˜kuff⁄kkLkk zÌkhLke ´r¢ﬁkLkku ÀtÌkf⁄kk ÁkeÚu ÌkÁk¨ku ¯k˝kﬁ. xw[fku

Ìk⁄kk kwhkf⁄kk Myth ÁktLkuLkku MktÁktƒ ykrÀ{ MktMf]rÌk Mkk⁄ku Au, flfikh ˜kuff⁄kkLkk yk ´fkh ÀtÌkf⁄kkLkku MktÁktƒ Mk«fiÌkkLkk r fkMkLke Mkk⁄ku Au. ¯k˙k{, Lk¯kh ¯kuhu h[kfikt, ¬M⁄kh ⁄kfikt, fkuE yuf Lkkfif fu hks eLkwt ˛kMkLk y¬MÌkÌ {kt yk‘fiwt Ìku

ÁkeÚ ÌkÁk¨k{kt ÀtÌkf⁄kkLku Úuze ˛fkfi. ˜kuf ·r¸yu Ìkku fkuE y{wf fk§u ⁄kE ¯kfiu˜e {LkkÌke ‘fi¬ıÌkLke s ÀtÌkf⁄kkyku fnu kÌke ⁄kE. yLkuf M⁄kkrLkf ehku yLku ehkt¯kLkkykuLke Mkk⁄ku Mktf§kfiu˜k Anecdot xw[fk⁄ke ÀtÌkf⁄kkLkwt Y k ÁktƒkÌktw ¯kfiwt.í8 ºe˜ Mk{ks{kt Mk kE ºkus, s¯kÀu kh{kh, rMkÿhks sfiÆMkn ¯kuhu yirÌknkrMkf kk kku Mkk⁄ku yk e ÀtÌkf⁄kkyku ÚuzkE Au. xw[fku yLku kwhkf⁄kk yu kq ofk˜eLk f⁄kk ´fkhku Au. xw[fkLkwt ´k[eLk Y k yk k˝Lku …¯ uÀLkk rıÌk MkqıÌk(10.34){kt⁄ke {§u Au. sw¯kkhLke ˜ÌkLku ˜eƒu ÌkhAkuzkfiu˜ku sw¯kkhe Ákku˜[k˜Lke ºkªkk{kt kkuÌkkLke {Lkku‘fi⁄kk xw[fk Ókhk fnu Au.

…¯ uÀLkk À˛{ {tz§{kt yk u˜k kwYh k-W o˛eLkk Mkt kÀ MkqıÌk{kt yk k˝u ˜kuff⁄kk- kwhkf⁄kkLkwt ´k[eLk Y k ÚuE ˛feyu Aeyu. f⁄kLkf§k Y ku hnu˜k yk Mkt kÀku ˛Ìk k⁄k Ák˙kÒ˝{kt r fMkeLku ˜kuff⁄kk- kwhkf⁄kkLkwt Y k ƒhu Au. {kLk {Lk{kt ykhtº⁄ke s ´k¯kirÌknkrMkf ﬁw¯k⁄ke ÁkkirÿfÌkkLku ˜eƒu Ìkfo fh kLke {q§ºqÌk ]r•k hnu˜e Au. Mkk⁄ku Mkk⁄ku MkkIÀﬁoÁkkuƒLke ]r•k k˝ ÌkuLkk{kt ykhtºfk§⁄ke hnu˜e Au. yk ÁkkÁkÌk yk k˝Lku ykrÀ{kLk Lkkt ¯kwVkr[ kkuLkk rLkhe˚k˝

yLku y«fikMk⁄ke Mkns Mk{Úfi Au. Ìkfo fh kLke {q§ºqÌk ]r•k yLku MkkIÀfioÁkkuƒLke

]r•kLkk fkh˝u ´f]rÌkLkkt fhk˜-fku{§ M Y kkuLkk rLkhe˚k˝{kt⁄ke s kq ofk˜eLk kwhkf⁄kkyku WÀTº e Au. yuLkwt ´khtrºf Y k ˜kuf{t kkuLkwt Au.

nMkw fikrøkf ÀtÌkf⁄kk yLku kwhkf⁄kkLke Ìkk¬• f [[ko fhÌkkt fnu Au, ë kwhkf⁄kkLkku ´khtrºf ÌkÁk¨ku ÀtÌkf⁄kkLkku nkufi Au. ykhtºu yuf ÁkLku˜e, Mkk[e xLkk Y ku s yuLkku M efkh ⁄kkfi Au. ykhtº{kt yk e ÀtÌkf⁄kk fkuE ´Àu˛ fu ÚrÌk

kqhÌke {ﬁkorÀÌk nkuﬁ Au. yk e ÀtÌkf⁄kk yktÌkh˚k{Ìkkyu r MÌkhu Au. ÀtÌkf⁄kkLkwt

´Àu˛ yLku ÚrÌk¯kÌk ˚ku k r MÌkhÌkwt Úﬁ Au. ytÌku ‘ﬁk kf yu e ÀtÌkf⁄kk Lygend fk§¢{u ´Ú-´ÚLkk ƒ{o©ÿk¯kÌk M efkhLkk fkh˝u ytÌku kwhkf⁄kk Myth{kt krh˝{u

Au... ÀtÌkf⁄kkLku kkuÌkkLkwt yk¯k yu h[LkkLk Mkq k nkuﬁ Au yLku Ìku eh kqÚLkk

´Úfefi ykÀ˛o{kt⁄ke yk u˜wt nkufi Au Lku yu{kt⁄ke s ytÌku kwhkf⁄kk rMkÿ ⁄kkfi

Au... Àhuf ´Úyu fkuE r r˛¸Ìkk yLku yMkkƒkh˝ ˛¬ıÌk ƒhk Ìkk kkuÌkkLkk kq osLke kqÚ fh kLkku ykÀ˛o M efkﬁkuo nkuﬁ Au. yk k eh fu ehkt¯kLkkLke

fi˛ku¯kk⁄kkLkk hkMkzk Ballads h[kfi Au, yu{kt⁄ke fk§¢{u {nk eh Saga, ˜kufkœfikLk yLku ˜kuf{nkfk‘fi Folkepic sL{u Au.9

…¯ uÀ{kt su eh ﬁwÿ{kt r ˛uªk ehÌkk Àkæ Ìkk nÌkk, Ìku{Lkk kh ¯keÌk h[ k{kt yk Ìkkt nÌkkt. yk eh¯kk⁄kkyku ykhtºu ÀtÌkf⁄kkyku s Au. yk ÀtÌkf⁄kkyku yk¯k§ r MÌkhÌkkt kwhkf⁄kkyku{kt krh˝{e Au.

´Àu˛u ´Àu˛u yLku ÚrÌkyu ÚrÌkyu {kiræf kht khkLkkt y˜¯k yLkuf Y k nkufi Au. ÌkuLkkt M Y kkuLkwt ¯keofh˝ fhÌke æÌku yk k˝u Vkufxu˜, r{⁄k, r˜suLz, Áku˜uz, Vkufr˜rhf, Vkufyur kf su kt khÀu˛e MkkrnÌfi-˜kufMkkrnÌfiLkkt Ìkifikh ÁkeÁkkt{kt Zk§e ÀuÌkk nkuEyu Aeyu. yk{ Lk fhÌkkt su Ìku ´Àu˛Lkk ˜kuf{kt ´[r˜Ìk- kht krhÌk Lkk{krºƒkLkkuLku ÊfikLk{kt hkæeLku Ìku{Lkkt ´fkh-M Y kkuLkwt ¯keofh˝ fh ÚuEyu yLku yk kt M Y kkuLku irÔf MktÀºo{kt Mk{s k khÀu˛e Lkk{ku fikÀ fh kt ÚuEyu. ˜kufMkkrnÌfiLkwt M Y k yuf r r˛ªx ºqºk¯k kh MkÌke ÚrÌk-Mk{ksLkk ë˜kufíLkkt Mkk{krsf-ƒkä{f-ykä⁄kf ´fikusLkku {kxu M⁄kkrLkf Ákku˜e{kt ÁktƒkÌkwt nkufi Au. yk MkkrnÌfi Mkk{krsf MktMfkh yLku ƒkä{f yLkwckLk Mkk⁄ku Mktf§kfi Au, Ìk⁄kk r rƒ-r ƒkLk Mkk⁄ku r¢fik˛e˜ ⁄kE k o-´Mkt¯ku ˜kuf{wæu yrº‘fiıÌk ⁄kkfi Au. yk⁄ke yk k {kiræf MkkrnÌfiLkkt M Y kku su Ìku MktMf]rÌk-Mk{ksLkk ˜kufS LkLkk MktÀºo{kt s Mk{S ˛fkfi yLku kk{e ˛fkfi. su⁄ke su Ìku Mk{ksLke {wæ kht khk{kt YZ ⁄kfiu˜kt M Y kkuLkkt Lkk{fh˝ ÊfikLk{kt hkæe ˜kufMkkrnÌfiLkku y«fikMk fh ku

ÚuEyu. yn™ yk k˝u W•kh ¯kwshkÌk{kt r MÌkhu˜ yh ’˜e knkzLke Ìk§uxeyku{kt

MkÌkk ºe˜ ykrÀ kMke Mk{ksLke fkÏ˝e- kÌkku yLku {t kku - ne - khÌkkykuLkk

M Y k r ˛u [[ko fheyu Aeyu.

ºe˜e Ákku˜eLkk {kiræf MkkrnÌﬁ{kt ëf⁄kkí ˛ÁÀ ´[r˜Ìk Lk⁄ke. khtÌkw, yk k M Y k {kxu fkÏ˝e, kÌk, xwMkfwt, ne, Õkhku, {Ìkh, khÌkk, yhu˜ku, ÁkuXkuh¯keÌk ¯kuhu ˛ÁÀku ´[r˜Ìk Au.

fkÏ˝e- kÌkLkwt M Y k

yk k˝u suLku ˜kuff⁄kk (Vkufxu˜) Ìkhefu yku§æeyu Aey ÌkuLku ºe˜

Mk{ks ëfkÏ˝eí fnu Au su ëfnu˝eí ˛ÁÀLkwt krh äÌkÌk Y k Au, yLku f⁄kLk fh kLkwt

Mkq[Lk fhu Au. yk fnu˝e s ëfkÏt˝eíLkku f§k{ﬁ ykfkh Ákktƒu Au. ÁkeÚt ftX‚

MkkrnÌfiLkkt M Y kkuLke su{ ëfkÏ˝eí k˝ k˝eLke f§k Au. yk⁄ke ©kuÌkk fnu kLke f§k yLku k˝e⁄ke ´ºkr Ìk ⁄kkfi Au Ìfikhu f⁄kfLke k˝eLkwt ¯kkih fh k Â[u

Â[u yk˘ﬁo-ykLktÀ⁄ke kkufkhe QXu Au, ëyu kÏt˝e! k! k! (ykun k˝e! kn! kn!). yk⁄ke f⁄kfLku ëfkÏ˝eí fnu kLkwt ˛qh [zu Au.

¯k„{kt fnu kÌkk ˜ wf⁄kk M Y kLku ºe˜ knfku-¯kkfifku ëfkÏt˝eí flfikhu ÌkuLkk⁄ke ´{k˝{kt Àe M Y kLku kÌk fnu Au. kÌk MkwÀe nkufi Ìkku Â[u Â[u

¯keÌkku k˝ yk Au. ¯keÌkku ©kuÌkkykuLku kÌk{kt ƒw Lku ƒw hMkrLk{¯Lk fhu Au yLku f⁄kfLku M{]rÌk MkÌkus fh k{kt Mknkﬁf ⁄kkﬁ Au.

[{Ìf]Ìk fhu fu yk˘ﬁo-ykLktÀ Mkk⁄ku yu e ÁkLku˜e xLkk fu suLku ºe˜ Mk{ks ëxku§fwtí (Anecdot) fnu Au Ìku{kt knfku-f⁄kfku f’ kLkk Ókhk ƒw Lku ƒw

[{Ìf]Ìk fhu, {LkkuhtsLk yk ku yLku rsøkkMkk MktÌkkuªku yu k ´Mkt¯kku-f⁄kk xfku W{uhu Au. ˝e kh MkwÀe ƒkä{f kÌkkoLkk f⁄kf-¯kkfif Mkkƒ ©kuÌkkykuLku ´{wæ khÌkkLkk r ªkfi kh ÊfikLk furLˇÌk fhk k ykhtºu yk kt y kLÌkh {Lkkuhtsf xku§fkt fnu Au. ëxku§fwtí yux˜u nMk yk u, xeæ§ ⁄kkfi yu ku ´Mkt¯k fu xLkk. yk ku ´Mkt¯k Mkkƒw nksh xeæ§e ©kuÌkkLkk Lkk{ Mkk⁄ku k˝ fkuE kh Úuzu Au. yk⁄ke ´Mkt¯k ƒw hMk{fi ÁkLke ©kuÌkkykuLku ƒw ykLktÀ yk ku Au. yk k xLkk-´Mkt¯kku-f⁄kk xfku Áknw{wæe ⁄kÌkkt, fkÏ˝e- kÌk(˜kuff⁄kk)Lkwt yuf {k§æw h[kfi Au suLku f⁄kfku fkÏt˝ekÌk ¯kX e(¯kqt⁄k e) fnu Au. yk e fkÏt˝eyku- kÌkkuLkku W u~fi ykLktÀ yk k kLkku yLku Mk{fi rLk¯ko{LkLkku nkuE, MkÌfi xLkk fhÌkkt f’ kLkkLke {wıÌk ˜e˜k ƒw r ˜Mku Au. yk e fkÏ˝e- kÌkkuLku ºe˜ Mk{ks ëÁknw{wæe˜e-ÁknwY ke˜eí, sqXe(r{⁄fik) kÌkku fnu Au. f’ kLkkLkku {wıÌk r nkh yLkuf {wækuLkku nku k⁄ke fkÏ˝e fu kÌkLkku

kkX rLkﬁÌk hne ˛fÌkku Lk⁄ke. yk⁄ke yk e fkÏt˝e- kÌkLkkt yuf⁄ke ƒw kkXktÌkhku {§u Au.

fkÏ˝e- kÌk ¯k{u Ìfikhu ¯k{u Ìfikt, [k˜Ìkkt kt⁄k fk k k, yuf ©kuÌkk nkufi Ìkku k˝ r Lkk k„u, r Lkk k fnu kfi Au.

fkÏ˝e fu kÌkLke k˝e ƒ{ko©ﬁe nkuÌke Lk⁄ke. Ìku Ìko{kLk{kt k˝ fkuE

[{Ìf]Ìk fhu fu ykLktÀ yk ku fu rsøkkMkk MktÌkkuªku yu kt xLkk-´Mkt¯k ÁkLku Ìﬁkhu

h[kfi Au. yk⁄ke xLkk-´Mkt¯k{kt⁄ke kÌk ÁkLk kLke ´r¢fik{kt f⁄kfu f⁄kfu fnu kLke heÌk fu fnu˝eLkwt Y k ÁkÀ˜kfi Au. ƒw {wæku{kt⁄ke kMkkh ⁄kkfi Au Ìfikhu ÁknwY kku ƒhu Au. fkÏt˝e yuf-Áku f⁄kk xfku-´Mkt¯kku- xLkkykuLke nkufi Au. flfikhu ƒwf⁄kk xfku

W{uhkfi yLku r MÌkhu Ìfikhu ÌkuLku kÌk fnu Au. ÁktLkuLkk knLkLkwt ´{wæ {kÊfi{ ¯k„ nkufi Au.

ykrÀ kMke rLkMk¯ko Mk{ksLkku ﬁku¯k˚ku{ (S Lkﬁk kLk) {kuxk ºk¯ku

LkMkt kr•k yLku r˛fkh ykƒkrhÌk nkufi Au. yk⁄ke Ìku{Lke {kuxk ºk¯kLke fkÏt˝ekÌkku ´k˝eyku- k˚keyku Mkk⁄ku ⁄kÌkkt rLkhe˚k˝ku, yLkwº ku yLku Ìku{kt⁄ke sL{Ìke {kLfiÌkkyku{kt⁄ke {kiræfY k ƒhu Au. yk e fkÏt˝eyku- kÌkku s˜[h, æu[h-ºq[h k˚keyku-´k˝eykuLke r ˛uªkÌkkyku ´¯kx fhÌke nkufi Au. yk Mkt˛kuƒfu Mkt kkrÀÌk fhu˜ku ë¯kwshktLkku yhu˜kuíLke ykhtºLke ´⁄k{ ënrhyku{ hkÕkLke kktæzeí yk ´fkhLke Au. yk W khktÌk Ìku{Lkk Mkk{krsf-ƒkä{f WÌMk ku hkÌkLkk ytƒkhk{kt

Qs k{kt yk Au. yk⁄ke hkÌkLkk ytƒkhk{kt rÀ MkLkk ys k§k⁄ke y˜¯k kzÌkkt ]˚kku, knkzku, LkÀe, Lkk§ktLkk zhk{˝k ykfkh-´fkh yLku ºfiºeÌk fhu yu k st¯k˜e k˛w- k˚keykuLkk y kÚu, Ìku{Lke Mkk⁄ku ⁄kÌkk yLkwº ku Ìk⁄kk Ìku{kt⁄ke sL{Ìke {kLfiÌkkyku W khktÌk yktƒe-yrÌk ]r¸ su k fwÀhÌke ´fku kku ¯kuhuLkk yLkwº ku{kt⁄ke ykrƒºkirÌkf-ykrƒÀir f eh, hæe, un (ºqÌk), [wzu˜, zkf˝, ¯kuhuLke fkÏ˝eyku- kÌkku ykr ºko kk{e Au su yLfi Lk¯kh yLku ¯k˙k{e˝ ˜kufS LkLke ˜kuff⁄kkyku⁄ke y˜¯k kzu Au. ënkÌk zkfU˝Lke fkÏt˝eí, ë kkÁkeLke fkÏt˝eí, ënkÌk kkE Lkt yuf ÁkutLkLke kÌkí, ënkuLkku˜ ÁkutLkheLke kÌkí, kkÏMk khe, ¯kuhu fkÏ˝eyku- kÌkku yk ´fkhLke Au. (yk {kxu swyk krhr˛¸) ºe˜ Mk{ks{kt ƒkä{f-Mkk{krsf k o-´Mkt¯kkuyu ⁄kÌkkt ƒkä{f yLkwckLkku, Mkk{krsf MktMfkhku yLku r rƒ-r ƒkLkku Mk{fiu r kw˜ ftXM⁄k ¯kufi MkkrnÌfi ¯k kfi Au yLku ˜fikÌ{f ¯k„{kt fnu kfi Au. ºe˜ Mk{ksLke {kiræf kht khk{kt f⁄kk ˛ÁÀ ´[r˜Ìk Lk⁄ke. yk⁄ke yk kt ƒkä{f yLkwckLkku yLku Mkk{krsf r rƒ-r ƒkLkku Mk{fiu hsqykÌk kk{Ìkk

˜kufMkkrnÌﬁLkk swÀk swÀk ´fkh {kxu {Ìkh, Õkhku, E( ne), hknhku, khÌkk, yhu˜ku, ÁkuXkuh¯keÌk ¯kuhu Lkk{krºƒkLkku ´[r˜Ìk Au. suLkku W’˜uæ yk knu˜kt k˝ fﬁkuo Au.

{Ìkh, Õkhku, E, hknhku ¯kuhu ´fkhku ƒkr{of-Mkk{krsf kÌkk h˝⁄ke rLkfitr kÌk ¯ktºeh M Ìkt k-M tfi kfiko Ìk xku§fkt s nkufi Au. flfikhu khÌkk, yhu˜ku, ÁkuXkuh¯keÌk ¯kuhu{kt yLkuf xLkk-´Mkt¯kku Úuzkfiu˜k nkufi Au. yk kt ƒkr{of yLkwªXkLkku, Mkk{krsf MktMfkhku yLku r rƒ-r ƒkLkku Mk{fiu ¯k kÌkwt MkwÀe f⁄kkM Y k suLku yk k˝u ˜kufkœfikLkku-˜kuf{nkfk‘fiku fneyu Aeyu ÌkuLku {§Ìkwt yk Au. yk Ákƒk {kuxk ºk¯ku ƒ{ko©fie ´fkhku suLku yk k˝u kwhkf⁄kk fneyu Aeyu Ìku f⁄kk ´fkh{kt⁄ke r fMfik Au. {t kkuLku fux˜kf r ÓkLkku y˛kÁÀe ˜kufMkkrnÌfi ´fkh{kt

{qfu Au. khtÌkw, ºe˜ ykrÀ kMkeykuLkk ë{Ìkh-{Ìkhí{k fkuE Lku fkuE ëxku§fwtí fu ˜ wf⁄kk hnu˜e nkufi Au. suLku yk k˝u ÀtÌkf⁄kk, kwhkf⁄kk, ˜kufkœfikLk fu ˜kuf{nkfk‘fi fneyu Aeyu-yk Ákƒk ´fkhku {kxu ºe˜e ftX kht khk{kt ë khÌkkí ˛ÁÀ ´[r˜Ìk

Au.

ºe˜ ykrÀ kMke {t kku

yk¯k§ LkkUÊfiwt Au yu ´{k˝u £uÕh {kLk MktMf]rÌkLkk r fkMkLkk Mk{fiLku k˝ fiw¯kku{kt nut[u Au. ÚÀwLkku fiw¯k, ƒ{oLkku fiw¯k yLku r økkLkLkku fiw¯k.

ÚÀw yLku {t k

ëÚÀwí yLku ë{t kíLkku khM kh ´¯kkZ MktÁktƒ Au. {t k y⁄k k ÚÀwLkku

yktÌkrhf rMkÿktÌk yu Au fu yk Mk{MÌk ´ kt[ fkuE ¯kqZ ˛¬ıÌkyku⁄ke Mkt[kr˜Ìk ⁄kkfi Au. su ˛¬ıÌkyku rLkfi{ku⁄ke ÁktƒkELku [k˜u Au. su yk hnMfiku⁄ke krhr[Ìk Au yu Ìkku yLkwckLkku yLku stÌkh-{tÌkh⁄ke yk ˛¬ıÌkykuLku r ˛ fheLku kkuÌkkLke RÂAk ´{k˝u V§ ´k Ìk fhu Au. yk⁄ke £uÕhu ëMÌkwrÌkí yLku ë{t kíLku Áku y˜¯k y˜¯k Ìk• ku {kLfikt Au. MÌkwrÌkLke {ÀÀ⁄ke &˜k k kq of yk k˝u Àu ÌkkykuLku VkuMk˜k eyu Aeyu fu Ìkuyku f] kk fheLku MÌkwrÌk fhLkkhLke RÂAk kq˝o fhu. flfikhu {t kku Ókhk {t kMkkƒf Ìku ˛¬ıÌkykuLku r ˛ fheLku kkuÌkkLke RÂAkyku kq˝o fh kLke Vhs kkzu Au. ƒ{oLkku MktÁktƒ MÌkwrÌk fu ´k⁄koLkk Mkk⁄ku Au, flfikhu {t kLkku MktÁktƒ ÚÀw Mkk⁄ku Au. r˜{xo ˜æu Au, ëÚÀw yu k ´fkhLke r¢fik Au fu su Ókhk ¯kqZ ˛¬ıÌkyku kh ´ºk Qºku fhe yuLku ˛wº y⁄k k y˛wº {k¯kuo k§ k{kt yk Au. yu{kt Mktf§kfiu˜e r¢fikyku ¯kw Ìk yLku ‘fi¬ıÌk¯kÌk M Y kLke nkufi Au.í10 {u¬’ Lk fnu Au, ëÚÀw {k k

[{Ìfkh Lk⁄ke. yu{kt fkuE Lku fkuE M Y kLke yu e r¢ﬁk fh k{kt yk Au fu suLku

˜ELku R¬ÂAÌk rÀ˛k{kt ´ºk f yMkh WÌ kLLk ⁄kkfi Au, suLke M k¸Ìkk iøkkrLkf ykƒkh kh {§ e {w~fu˜ nkufi Au.í11 yk r „k˛kækLkk r ÓkLkku ÚÀwLkk Áku ´fkh kkzu Au, yuf MkVuÀ ÚÀw yLku Ákeswt fk§wt ÚÀw. MkVuÀ ÚÀwLkku W kfiku¯k {kLk f’fik˝ y⁄kuo ⁄kkfi Au, flfikhu fk§k ÚÀwLkku ´fiku¯k {kLk Lku kez k fu Lkk˛ fh k {kxu ⁄kkfi Au. zwt¯khe ºe˜ku{kt ´[r˜Ìk Mkk k WÌkkh kLkk, ™Ae WÌkkh kLkk yLku Àw~{Lk Mkk{u Ìk˜ kh Ákktƒ kLkk {t kku MkVuÀ ÚÀwLkk ´fkh{kt yk u, flfikhu {qX {kh kLkk {t kku, [kuxLkk {t kku yLku {kurnLke {t kku fk§k ÚÀwLkkt WÀknh˝ku Au.

£uÕh ‘Golden Bough’ k]¸-55 kh ˜æu Au, ëyk kÌk Mktºr Ìk ˜k¯ku Au fu yk k˝e ÚrÌkLkk r fkMk{kt ÚÀwLkku WÀfi ƒ{o⁄ke knu˜kt ⁄kfiku Ìk⁄kk {Lkwªfi {t kku yLku ˛efh˝kuLke ˛¬ıÌk {k k⁄ke s ´f]rÌkLku kkuÌkkLke yrº˜kªkk kqäÌk {kxu Lk{k kLke [u¸k knu˜kt fhe, flfikhu ÁkkÀ{kt Ìku˝u MÌkwrÌk yLku fiøkLke fku{§

VkuMk˜k{˝eyku Ókhk Ìkk{Mke Àu ÌkkykuLke æw˛k{Ìk fheLku MktÌkw¸ fh kLke [u¸k fhe!í12

{t kLkwt M Y k

˜kuf{t kku yu ˜kufr „kLkwt yuf yt¯k Au. kuZe Àh kuZe yLkuf ªkkuo⁄ke

{kiræf heÌku QÌkhe yk u˜k ˜kuf{t kku{kt r r˛¸ ´fkhLke ˜kufkrº‘fi¬ıÌk ÚuE ˛fkfi Au. ´Ìfiuf Ákku˜eLkk {t kku{kt ˜kufÁkku˜eLkwt kkuÌkefwt yk h˝ nkufi Au. {t kku{kt ÚÀwLkwt Ìk• {wœfi nkufi Au. {t kku ˜kufLke ¯kw Ìkr „k Au.

Mkk{kLfi heÌku ˜kufÁkku˜e{kt {t k ˛ÁÀ {kxu ë{tÌkhí ˛ÁÀLkku ´fiku¯k ⁄kkfi

Au, su ëstÌkhí ˛ÁÀLke Mkk⁄ku khkﬁ Au. ëstÌkh-{tÌkhí{kt st k y⁄k k ﬁt kLkku

W kﬁku¯k ˜æeLku fh k{kt yk Au yLku ÌkuLku ˛heh Mkk⁄ku Ákktƒ k⁄ke fkﬁo˛e˜ ÁkLku

Au ﬂﬁkhu {t kLkku MktÁktƒ {kiræf Au. {t kLku {wæ Ókhk r r˛¸ Ê rLkLke heÌku

WÂ[kh k⁄ke ÌkuLkku ´ºk sL{u Au. {t k{kt rMkÿ ˛¬ıÌk s {n• kq˝o Au. ÌkuLkk y⁄kkuoLkwt fkuE {n• Lk⁄ke. {t kLkku y⁄ko kkuÌku fkuE ´ºk WÌ kLLk Lk⁄ke fhÌkku khtÌkw Ìku{kt hnu˜k Ê rLk r ˛uªk fkfio˛e˜ nkufi Au. Ê rLk s {t kLkwt [uÌkLk Ìk• Au. {t kLku zwt¯khe ºe˜ ykrÀ kMkeyku ë{Ìkhí fnu Au. Ìkuyku kÌk[eÌk{kt {t k {kxu ë{ÌkhÌkÌkhí MktfiwıÌk ˛ÁÀkuLkku ´fiku¯k fhu Au. Ìkuyku ëÌkÌkhí ˛ÁÀLkku

´fiku¯k ë{ÌkhíLkk kfikofi Ìkhefu s fhu Au. fit k fu st kLkwt fkuE r˜ræÌk Y k Ìku{Lkk{kt ´[r˜Ìk Lk⁄ke.

ºe˜ Mk{ks ºqÌk( un), hæe(h˚kf,…rªk), ÚÀw-{tÌkhLkk sL{ÀkÌkk

Ìkhefu r˛ Lku ¯k˝u Au. Ìkuyku ºuh Lku ´⁄k{ ºku kk (ºq k) Ìkhefu ¯k˝u Au. su Ìku{Lke ëƒh˝ Lkt {Lkæk y Ìkkhí (Mk]r¸Lke WÌ kr•kf⁄kk) su e ne W kh⁄ke Ú˝e ˛fkfi Au. yk Ài e ºku kkLkk yLkwfikfieyku yksu Àhuf ykrÀ kMke ¯kk{ku{kt

Úu k {§u Au. Ìkuyku {t kku Ókhk ëÕkhku-Õ kxkuí fhe ºqÌk- un, zkf˝ yLku {qX[kuxLkk Y k{kt yk u˜e Áke{kheLku Àqh fhu Au. Ìkuyku {t kku yuf r r˛¸ ˜ﬁ{kt Ákku˜u

Au. yk ˜fi fu Ê rLk s rLkr˘Ìk ´ºk kkz k{kt Mk{⁄ko Lke zu Au. Ákkfe, y⁄koLkwt fkuE {q’fi ÚuE ˛fkÌkwt Lk⁄ke. æhuæh Ìkku {t kkuLkku WÂ[kh˝fÌkko ºku kku {t kkuLkk ˛ÁÀku⁄ke s krhr[Ìk nkufi Au. ˝kÁkƒk {t kkuLkk y⁄ko Ìkku Ìku k˝ Ú˝Ìkku nkuÌkku

Lk⁄ke. ytÌku yhw{ktLk(nLkw{kLk), kuh (ºuh ), {kfk§e({nkfk§e), ¯kkÏ¯k˜e ¯kkÏtfiMk˝(¯kt¯k˜e k[˝) ¯kuhu Àu -Àu eyku yLku rMkÿkuLke ëyk˝í yk keLku {t kkuLku Ài e yLku ´ºk e ÁkLkk k{kt yk Au. Ìkuyku {kLku A fu fiku¯fi rÀ Mku, fiku¯fi yLkwckLk fhe Ákku•kuh kh Ákku˜eLku rMkÿ fhu˜k r ˛uªk Ê rLk{kt Ákku˜kÌkk {t kku s fk{fikÁk Lke zu Au. ({t kkuLkwt {q§ºqÌk ºe˜e M Y k Mk{s k swyku MkkuXLkku {Ìkh, MkkuXLke k§ ˝eLkku {Ìkh, {qXLkku {Ìkh, Lkk¯kLkku {Ìkh).

˛ÁÀ{kt ˛¬ıÌk Au, suLku yk k˝k⁄ke ƒkhu kq ofk˜eLk {kLk Mk{S ˛fÌkku nÌkku. ´f]rÌk{kt ‘fik Ìk ë˛ÁÀíLkku Ê rLk ÌkuLku ykfäªkÌk fhÌkku nÌkku. Ìku kkuÌkkLkk r r ƒ ´fkhku⁄ke yLku üzkE, ü[kE yLku {tÀÌkk⁄ke knu˜u⁄ke s ykrÀ{kLk Lku ´ºkr Ìk fhÌkku nÌkku. ÌkuLkk {kxu ˛ÁÀ y⁄k k Ê rLkLke yuf fi⁄kk⁄ko Mk•kk nÌke yLku Ìku ˛¬ıÌk{kLk Mk•kk nÌke, fkh˝ fu Ìku yLkwº fhÌkku nÌkku fu yk Ê rLkyku⁄ke Ìku yuf˜ku s ykfäªkÌk y⁄k k ´ºkr Ìk ⁄kÌkku Lk⁄ke, khtÌkw Ìku k Ê rLkyku⁄ke ´k˝e k˝ ykfäªkÌk ⁄kÌkkt nÌkkt. Ìku ´Ìfi˚k yLkwº fhÌkku nÌkku fu ´f]rÌk{kt fkuE ˛¬ıÌk Y ku ´¯kx ⁄kELku ÌkuLku ´ºkr Ìk fh k {kxu yk Au yLku Ìku{kt⁄ke Lkef§eLku ÁkeÚt ´k˝eyku yLku kÀk⁄kkuoLku k˝ ´ºkr Ìk fh k Úfi Au. yk ˛ÁÀ-Mk•kk s ºe˜ ykrÀ kMkeykuLkk {t kku, neyku yLku khÌkkykuLke MksoLk ´r¢fikLkwt {q§ Au. su Ìku{Lkk ëƒh˝ Lkt {Lkæk y Ìkkhí (Mk]r¸Lke WÌ kr•kf⁄kk), ëÀu eykuí su e E( ne)Lkk y«fikMk kh⁄ke Mknusu Mk{Úfi Au. yk knu˜kt rLkÀuo˛ ffikuo Au yu ´{k˝u ykhtºu ytƒfkh kAe s§ WÌ kLLk ⁄kfiwt. s§{kt yk u˜k Ìkht¯kku⁄ke MkkiBfi Ê rLk-M h WÌ kLLk ⁄kfiku. s§{kt yk u˜kt {kuÚt⁄ke M h-LkkÀ sLBfiku. {kuÚt kh {kuÚt yk k ˜k¯fikt yLku s§´˜fiLkku hkiˇ M h-LkkÀ WÌ kLLk ⁄kfiku. yk M h-LkkÀ s§ Mkk⁄ku M ¯ko Mkwƒe knkUÂfiku yLku ˛ÁÀ Ák˙Ò Mk{k s§wfkh º¯k kLk ykr ºko kkBfik.

s§{kt ⁄kÌke yk MkkiBﬁ-hkiˇ Ê rLk-M h-LkkÀLke r ƒ-r ƒ ˜e˜kykuLke

xLkkyku{kt⁄ke Àur fik k§k{kt Wr{fik, yÁkk , [k{wtzk, fwt khfk su e Lk ˜kæ Àu eyku, r˛ , ¯k˝ krÌk, fk§k-¯kkuhk ºuh , fkÏÁkrhfik Xkfkuh, kMkwrf su k ´kf]rÌkf s§ Àu Ìkk ykr ºko kkBfik Au; yLku yk ´f]rÌk-Ìk• kuLke xLkkyku

{t kLkwt Y k ˜ELku ne- khÌkk{kt krh˝{e Au. yk kq ofk˜eLk {t kku- neykukhÌkkyku{kt Ìko{kLk Mk{ﬁ{kt k˝ Mk{ksLke Mkk{qrnf ©ÿk ºhÌkkt su Ìku Àu eÀu ÌkkLkk yLkwckLkLku fkﬁo˛e˜ fhu Au yLku Mk{ksLku yuf ÌktÌkwyu Ákktƒu Au.

ºe˜ Mk{ks{kt yk Ìkk {t kku- neykuLke yuf yu r ˛uªkÌkk Au fu, Ìku{kt yk Ìkk ˛ÁÀku M fit MÌkw y⁄k k r¢fik ÁkLke Úfi Au. #zkY ke º¯k kLku {Lk{kt s§{kt⁄ke Áknkh yk kLke RÂAk ´¯kx fhe yLku s§ W kh f{§ ´¯kx‚wt.

º¯k kLkLkk {wæ{kt⁄ke y{e Aqx‚wt Lku Wr{fik ÁkLke ¯kE. Wr{fikyu fÃkwt {khku krÌk ˛kuƒ yLku º¯k kLku r˛ kuÀk ffikuo. yk {t kku- neyku{kt ˛ÁÀ kh yrƒfkh M fit

MÌkw kh yrƒfkh Au. yn™ Ákku˜ kLkku y⁄ko Au ⁄kE s wt. yk{ Ákku˜ kLke Mkk⁄ku

⁄kE s kLke r¢ﬁk{kt s ºe˜kuLkk {t kku yLku yLkwckLkkuLkkt {q§ ÚuE ˛fkﬁ Au.

ºqÌk fkZÌke u§kyu fu Áke{kh {k˝Mk kh ëÕkhkuí LkkæÌke æÌku ƒh˝ Lkt {Lkæk y ÌkkhLke {t kf⁄kk fu ne ˜ﬁÁkÿ Ákku˜ kLke Mkk⁄ku ⁄kE s kLke ©ÿk Mkk⁄ku

Ákku˜kﬁ Au. yk {t kku Mkk⁄ku su Ìku Àw:æ Àqh ⁄k kLke ykM⁄kk ´¯kx ⁄kkﬁ Au. yk⁄ke

Zwn˜k(ºqÌk fkZ k {kxu LkkLkwt Zku˜ yLku ÁkeÚt k„ku ¯kkz kt, suLku ºe˜kuu Zwn˜wt fu {ku’˜wt fnu Au)Lkk r r˛¸ M h-Mkt¯keÌk Mkk⁄ku huze ¯kk k{kt yk Au yLku ºku kk

Ókhk ¯kwÃk{t kkuLkwt WÂ[kh˝ fh k{kt yk Au. yk⁄ke ºku kku fu Áke{kh {k˝Mk r r˛¸ ´fkhLkku yk u˛ yLkwº Au. su⁄ke Ìku{Lkk{kt M fit Àu Ìkk y⁄k k fkuE y˜kirff ˛¬ıÌkyu y Ìkh˝ ffiwO nkufi yu yLkwº Au. yk Àu ÌkkLke y˜kirff ˛¬ıÌk Ókhk yLku huze{kt ¯k kÌkk Àu -Àu eykuLkk fhu˜k fkfikuoLkk {rn{k Ókhk

ÌkkÌfkr˜f hku¯kLkwt rLk kh˝ ⁄kÌkwt nkufi yu Áke{kh {k˝Mk, Àu e-Àu Ìkk ÌkhVLke ´¯kkZ ykM⁄kkLkk fkh˝u {kLku Au. yk Mk{fiu ºku kk (ºq k) Ókhk fh k{kt yk Ìkwt yLkwckLk yk ykM⁄kkLku ƒw ´¯kkZ ÁkLkk Au. ºku kk Ókhk ¯kk k{kt yk Ìke Lk ˜kæ Àu eykuLke yk huze LkkÏhÌkkLkk yLkwckLk{kt Lkkx‚Lk]Ìfi Ókhk Àu -Àu eykuLkwt {qäÌk{tÌkY k ƒkh˝ fhu Au. yk⁄ke LkkÏhÌkk{kt ºk¯k ˜uLkkh ºku kk yu yLkwº Au fu Ìku{Lkk{kt su Ìku Àu e-Àu ÌkkLkwt y Ìkh˝ ⁄kfiwt Au. su⁄ke Ìkuyku su Ìku Àu Ìkk y⁄k k Àu eyku ÁkLke Úfi Au. y·~fi ˛¬ıÌk ÌkhVLkwt Ìku{Lkwt yk ÌkkÀkÌBfiefh˝ Ìku{Lku su Ìku Àu -Àu eyku ÁkLkk Au yLku sux˜ku Mk{fi yk ºku kkyku su Ìku Àu e-Àu ÌkkykuLkk u˛ fu {nkuhkt knuhe hkæu Au yux˜k Mk{fi Mkwƒe Ìku{Lkk{kt y˜kirff ˛¬ıÌk fu

Àu ÌkkLkwt y Ìkh˝ ⁄kkfi Au. yk⁄ke Ìku{Lkk Ákku˜ k {k k⁄ke ¯kk{Lkk {k˝Mkku{kt⁄ke yLku k˛wyku{kt⁄ke hku¯kLkwt rLk kh˝ ⁄kÌkwt nkufi yu kqhku Mk{ks, Àu -Àu eyku ÌkhVLke ¯kkZ ©ÿkLku ˜eƒu {kLku Au. Ìku{Lkwt yk fkfio Lk rÀ Mk kAe {u˜ku ºku¯k yk keLku fh k{kt yk Ìkk yLkwckLk⁄ke ƒw kq˝o ÁkLku Au yLku yk LkkÏhÌkkLkwt Lkkx‚Lk]Ìfi {q`Ìk{tÌkY k rÀ k§eLkk k Mk{fiu Lk ˜kæ Àu eykuLkk yhu˜k( khÌkk)Lkwt Y k ƒkh˝ fhu Au. yk⁄ke yhu˜k{kt yk Ìke yk Lk ˜kæ Àu eykuLke khÌkk rÀ k§e Mk{fiu kqhku Mk{ks Mkk[e {kLkeLku kq˝o ykM⁄kk⁄ke Mkktº§u Au. yk r „k˛kækLkk r ÓkLkkuLkk {Ìk ´{k˝u kwhkf⁄kk(r{⁄k, suLku ºe˜ Mk{ks khÌkk fnu Au)Lke h[Lkk Ìku Mk{fiu ⁄kE flfikhu ykrÀ{kLk yLku ´f]rÌk

Â[u r ºksf huækyku M k¸ LknkuÌke. ÁktLku yuf Mkk ºki{ S Lk{kt Mknºk¯ke

nÌkkt yLku [uÌkLk {kLk Lkwt {Lk yøkkÌk Y ku ´f]rÌkLke xLkkykuLku kkuÌkkLkk S LkLke xLkkyku Ìk⁄kk yLkwº kuLkk {kÊfi{⁄ke Mk{s kLkku ´fiÌLk fhÌkku nÌkku. Mk{r¸ {Lk Ókhk ´f]rÌkLkkt Ìk• ku yLku xLkkykuLkwt {kLk efh˝ yLku Ìku{kt Ài e ˛¬ıÌkyku yLku Ìku{Lkkt [{Ìfkhe-yMkkƒkh˝ fkfikuoLkwt ykhku k˝Lke yk y[uÌkLk ´r¢fik s ër{⁄kí ( kwhkf⁄kk) h[LkkLkwt {q§ Au. yk ¯kqZ Ài e Ìk• ku ÌkhVLke rLkc ykM⁄kkLku ˜eƒu …Ìkw[¢ ´{k˝u k o´Mkt¯kkuLkwt ykfikusLk ⁄kfiwt Au yLku yk khk´kf]rÌkf Ìk• kuLku hkS hkæ k ´f]rÌk kqÚ, Æ˜¯k kqÚ, Mk ko kqÚ, ¯kku kr[nTLk kqÚ, kq os kqÚ ¯kuhu y¬MÌkÌ {kt yk‘fikt Au. yk ƒkr{of-Mkk{krsf MktMfkhku yLku r rƒ-r ƒkLkku{kt⁄ke kwhkf⁄kkLkwt kq ofk˜eLk Y k Áktƒkfiwt Au.

ºe˜ {t kku- khÌkk( kwhkf⁄kk)Lkkt r ƒkﬁf krhÁk§ku

´f]rÌkLke MkS Ìkk{kt r ÔkMk yk knu˜kt LkkUÊfiwt Au fu £uÕh {kLk MktMf]rÌkLkk r fkMkLku k˝ fiw¯kku{kt r ºkrsÌk fhu Au - ÚÀwLkku fiw¯k, ƒ{oLkku fiw¯k yLku r økkLkLkku fiw¯k.

ÚÀwLkk fiw¯k{kt {Lkwªfi ´f]rÌkLke MkS Ìkk{kt r ÔkMk fhÌkku nÌkku. yk ykrÀ Mk{fiLkk {kLk Lkk r ÔkMkLkk fkh˝u s ºe˜kuLke k]⁄ e fu Mk]r¸Lke WÌ kr•kf⁄kk(ƒh˝ Lkt {Lkæk y ÌkkhLke E)Lkk {t kku rÀ k§eLkk k ¯k kÌkku Lk ˜kæ Àu eykuLkku yhu˜ku yLku yk f⁄kkLkku ykƒkh ˜E fikus k{kt yk Ìkk LkkÏhÌkkLkwt Lkkx‚-Lk]ÌfiM Y k yLkwckLk yrMÌkÌ {kt yk‘fiwt Au.

´f]rÌkLke MkS Ìkk yLku {kLk Mkk⁄kuLke Mknºkr¯kÌkkLkk r ÔkMkLkk fkh˝u

s ºqÌk fkZÌke æÌku yLku huze ¯kkÌke æÌku Ákku˜kÌkk Mk]r¸Lke WÌ kr•kr ªkfif {t kku{kt, LkkÏhÌkkLkk ºs kÌkk f⁄kkÌ{f Lk]Ìfi{kt, rÀ k§e Mk{fiu ¯k kÌkk Lk ˜kæ Àu eykuLkk yhu˜k{kt, fh{ehkLkk yhu˜k{kt yLku ¯kwshktLkk yhu˜k{kt Àu -Àu eyku yLku {kLk kuLkkt yÀTºwÌk-[{Ìfkhe fkfikuoLkk ˝oLkLke Mkk⁄ku Mkk⁄ku kMkt¯k( kMkwrfLkk¯k), Lkkur§fiku, {kA˜e, {kA˜ku, Mkk˜kuh ¯kkfi su k s˜[h yLku

ºq[h ´kf]rÌkf S kuLkwt {kLk efh˝ ⁄kfiu˜wt Au, yLku sYh kzu {kLk su k r¢fikı˜k k fhÌkkt yk Mk]r¸Lkkt rLkMk¯koÌk• ku; Àu -Àu eyku yLk {kLk kuLku [{Ìfkrhf heÌku Mknkfi fhu Au. ´f]rÌkLke Mk[uLkÌkkLkk r ÔkMkLkk fkh˝ s Mk]r¸Lke WÌ kr•kf⁄kkLkk

{t kku{kt #zk{kt⁄ke s§wfkh º¯k kLk fu #zkY ke kh{uÔh sL{u Au. Lk ˜kæ

Àu eykuLkk yhu˜k{kt Lkkur§fiku kMkwrfLkk¯kLke V˝k{k hnu˜kt ëyutÀwykí (MktÀqh ˝ko) zLkkt Ákes ˜k k{kt Mknºk¯ke ⁄kkfi Au. yk r ÔkMkLkk fkh˝u s fh{ehkLkk yhu˜k{kt fh{ehk ƒkuÁkeLku {kA˜ku ⁄kLkkh ´˜fiLke f⁄kk fnu Au, yLku ÌkuLku ´˜fi{kt⁄ke Ák[k Au; Ìk⁄kk ¯kwshktLkk yhu˜k{kt yk r ÔkMkLkk fkh˝u Mkk˜kuh (¯kkfi) zku˛eLkwt Y k ˜ELku ºkuÚLku ´MkLLk ⁄kkfi Au.

´f]rÌk Mkk⁄ku kkuÌkkLku yrºLLk Mk{sÌkk kq ofk˜eLk {kLk Lke yºuÀ„kuÌkf

Ákwrÿ sz yLku [uÌkLk{kt ºuÀ fhe ˛fÌke LknkuÌke. yk⁄ke ÌkuLku Àhuf MÌkw kkuÌkkLkk su e s ¯kw˝ƒ{kuo k§e ˜k¯kÌke nÌke. Ìku⁄ke ÌkuLku M Lkku k˝ yux˜kt s Mkk[kt yLku

fi⁄kk⁄ko ˜k¯kÌkkt nÌkkt, sux˜kt Ú¯k˙Ìk y M⁄kkLkkt ·~fi. yk k ´fkhLke Ákw¬ÿLkk krh˝k{u Ìku {]ÌkfLku k˝ MkqÌku˜wt {kLkÌkku nÌkku. krh˝k{u Ìku yu {kLk k ˜k¯fiku fu ÌkuLkku ÁkeÚu ykÌ{k fkuE s¯kkyu Vh k Lkef§e ¯kfiku Au, {kxu fkuE æÌku Ìku kkAku

Vh˛u. krh˝k{u Ìku ˛ÁkLku Mkk[ k ˜k¯fiku yLku ÌkuLke Mkk⁄ku ºkusLk ¯kuhu MÌkwykuLke ‘fi M⁄kk fh k ˜k¯fiku. Ìku yu k˝ {kLk k ˜k¯fiku fu kÌkk h˝{kt VhÌkk hnuÌkk ykÌ{kyku ´Ìfiuf ‘fi¬ıÌkLkk ÌkoLk W kh Àuæhuæ hkæu Au. flfikhu Ìkuyku yu{Lkk⁄ke yMktÌkw¸ ÁkLku Au Ìfikhu fkuE Lku fkuE ´fkhLke yk kr•k Lkkæu Au.

{]Ìk kq oÚu ÌkhV kqﬂﬁ ºk

ºe˜ ykrÀ kMkeyku yksu k˝ {kLku Au fu Ìku{Lkk kq ÚuLkku ykÌ{k kÌkk h˝{kt Vhu Au yLku yk kr•kyku Mk{fiu Mknkfif ⁄kkfi Au. yk⁄ke rhc

‘ﬁ¬ıÌkLkk {h˝ kAe ƒkr{of yLkwckLk fhe kq oÚuLku S Ìkk Àu Ìkhefu Àuhe{kt M⁄kk ku Au.

ºe˜ Mk{ks{kt Æ˜¯kºuÀLke ºk Lkk r Lkk Üe- kwhwªkLku Mk{kLk yrƒfkh

{§Ìkku nku k⁄ke Üe ÌkhV k˝ MkL{kLkLke ºk Lkk nkufi Au. yk⁄ke {kÌkkLkk {]Ìfiw kAe ÌkuLkkt y¬M⁄k (Vq˜) yuf fwtº{kt {qfe h{kt ërnÌkÀu eí Ìkhefu M⁄kk ku Au. kÌLkeLkk {]Ìfiw kAe ÌkuLkwt yuf hu˝wt fwtº{kt {qfe ë˜kÏ¯kÀu eí Ìkhefu M⁄kk ku Au. yk kq os Àu eyku krh kh{kt rnÌkh˚kf {kÌk]Àu eykuLkwt M⁄kkLk ˜u Au.

yk¯k§ sÌkkt yk kq oÚu Mkk⁄ku yLkuf ehÌkk´ƒkLk f⁄kk xfku Úuzkfikt Au yLku Ìku{˝u ˜kufLkkfifkuLkwt Y k ˜eƒwt Au. Ìku{Lke Mkk⁄ku yLkuf ´Mkt¯k- xLkkyku Mkt˜¯Lk ⁄kfikt Au yLku ˜kufku•kh y Ìkkhku ÁkLke Àu hkLkk {trÀh{kt M⁄kkr kÌk ⁄kfikt Au.

{kLk Lkwt ´f]Ìkefh˝

ºe˜ ykrÀ kMke Mk{ksLke kwhkf⁄kkyku, ˜kufkœﬁkLkku yLku

˜kuf{nkfk‘fiku{kt ´f]rÌk-Ìk• kuLkk {kLk efh˝Lke Mkk⁄ku {kLk Lkwt k˝ ´f]Ìkefh˝ ⁄kfiu˜wt ÚuE ˛fkfi Au. yk ´f]Ìkefh˝ {kLk kk kkuLku r hkxÌkk ´ÀkLk fhu Au. ºe˜ ˜kuf{nkfk‘fi ë¯kwshktLkku yhu˜kuí{kt Õu§w nku§k¯k˝ æu{˜k fkneÀe su k ˜t kxLkku {kLk su k Y k⁄ke Lkk˛ fhe ˛fÌke Lk⁄ke yk⁄ke Ìku æu{˜kLku fqfzku ÁkLkk e kkuÌku Ákks k˚ke ÁkLku Au. ÌkuLkwt {MÌkf [kt[⁄ke [qt⁄ke ƒ fhu Au. yn™ Õu§w nku§k¯k˝Lkwt ´f]Ìkefh˝ ⁄kfiu˜wt ÚuE ˛fkfi Au. k]⁄ eLke WÌ kr•kf⁄kk(ƒh˝ Lkt {Lkæk y ÌkkhLke khÌkk){kt Wr{fik MkkÌk kkÌkk§ Lke[u s§{kt hnu˜k kMkwrfLkk¯kLkk V˝k{kt hnu˜kt k]⁄ eLkkt Ákes {kLk su k Y k⁄ke ´k Ìk fhe ˛fÌke Lk⁄ke. yk⁄ke Ìku s§{kt

fk[ÁkeLkku u˛ ˜ELku k]⁄ eLkkt Ákes ´k Ìk fhu Au. yn™ k˝ Wr{fikLkwt ´f]Ìkefh˝ ⁄kfiu˜wt Au. fux˜ef æÌku ˜kufLkkfifkuLkkt [rh kku{kt {kLk eLkk ´f]Ìkefh˝Lku ˜eƒu ˜kufku•khÌkk fu rÀ‘fiÌkkLkku k˚k yux˜ku Ákƒku Ák§ kLk ÁkLke Úfi Au fu su⁄ke yk ˜kufLkkfifku s ˜kufku•kh y Ìkkhku ÁkLke Úfi Au yLku Ìkuyku M fit ´kf]rÌkf ˛¬ıÌkykuLkwt rLkfi{Lk fhu Au. yk⁄ke s ¯kwshktLkku yhu˜kuLkku ˜kufLkkfif ºkuÚu fu˛h kuze kh Mk kh ⁄kE M ¯ko Mkwƒe Qze ˛fu Au. ÌkuLke {qALke ÌkkfkÌk⁄ke WAk§u˜k ÀkY⁄ke ifwtXLkwt ÆMknkMkLk zku˜ k ˜k¯ku Au yLku ¯krhfikuhfkux{kt ÀkYLkk {u hMk k ˜k¯ku Au. Mkk{qrnf ˜kuff’ kLkk{kt hnu˜k {kLk eLkk ´f]Ìkefh˝Lku ˜eƒu s {nkLk ˜kufLkkfifku

M fit ´kf]rÌkf ˛¬ıÌkyku ÁkLke Úfi Au yLku Ìku{Lkwt yux˜e nÀ Mkwƒe ´f]Ìkefh˝ yLku WÀk•kefh˝ ⁄kE Úfi Au fu Ìkuyku M fit Àu Ìkk ÁkLke Úfi Au. Ìku{Lkk yk ¯kw˝Lkk fkh˝u ºe˜kuLkk s§wfkhLkk Àu Ìkk fk§k-¯kkuhk ºuh Lkk M⁄kkLku {kLk {unku yLku ºkuÚu Àu Ìkk{kt krh ÌkoLk kk{e Àu hkLkk {trÀh{kt M⁄kkLk kk{u Au. {kLk eLkk ´f]Ìkefh˝Lku ˜eƒu rÀ‘fiÌkk ´k Ìk fhu˜ yLku Vq˜{kt⁄ke s ´¯kxu˜k yfikurLks Àu Lkkhkfi˝ ¯kkfikuLke {ÀÀ⁄ke ¯kwshkuLkwt uh ˜u Au Ìk⁄kk Ìkuyku ºe˜kuLkk Àu hkLkk

{trÀh{kt s§wfkh º¯k kLkLkk M⁄kkLku Àu hkLkku Xkfkuh ÁkLkeLku r hksu Au. yk{

Àur ﬁk k§kLke kwhkf⁄kk Lk k Lk k ﬁw¯kkuLke Mkk{qrnf ykM⁄kkLku Õe˜Ìke yk¯k§ ƒu Au.

yk Àu e-Àu Ìkkyku kh ¯kkZ ykM⁄kkLku ˜eƒu yu{Lku W kkMk k {kxu yLkuf

{u˜kt-[kuœækt ƒkr{of yLkwckLkku, r rƒ-r ƒkLkku, Lk]Ìfiku, {t kku, neyku, Õkhk, kwhkf⁄kkyku, ˜kufkœfikLkku, ˜kuf{nkfk‘fiku, ¯keÌkku RÌfikrÀ kkÀwºqoÌk kkBfikt Au. yk⁄ke ºe˜kuLkk yk {t kku, neyku, kwhkf⁄kkyku, ˜kufkœfikLkku yLku {nkfk‘fiku{kt

´kf]rÌkf Ìk• ku-ykrƒÀir f Ìk• ku yLku yu{kt⁄ke ykr ºko kk{u˜kt Àu e-Àu Ìkk ykrÀ{kLk sux˜kt kq ofk˜eLk n˛u yu e ƒkh˝k ⁄kE ˛fu.

ﬁw¯k nU[˝e

ºe˜ Mk{ksLkk Mkkƒw-ºku kk yk fk§Lku [kh ºk¯k{kt nU[u Au : (1) ƒtƒwfkh (2) s§wfkh (3) Àur ﬁk k§ku yLku (4) {Lkæe k§ku. ƒtƒwfkh{kt Mk{¯k˙

Ák˙Òktz{kt VıÌk ytƒfkh s nÌkku. sz-[uÌkLk kÀk⁄ko ñ ftE s LknkuÌkwt. kuh ytƒfkh nÌkku (fkuh yÌkkhk yÌkk).

ºkhÌkefi k T{fiLkk kq ofk˜eLk ¯k˙t⁄k …¯ uÀLkk yLkuf MkqıÌkku{kt Mk]r¸ kq uoLke ¬M⁄krÌkLkwt ˝oLk Au. ´rMkÿ LkkMkÀefi MkqıÌk(10.129){kt Mk]r¸ yLku kh{ Mk•kkLkk r ªkfi{kt fnu kfiwt Au fu Mk]r¸Lkk ykhtºu Lk yMkÌkT nÌkwt fu Lk MkÌkT, Lk rÀ Mk nÌkku fu Lk hkÌk. (ºe˜ Mkkƒw k˝ fnu Au, kk LkíÌkk, khÁkÌk LkíÌkk. MkkÏÀ LkíÌkk, MkqhwÕ LkíÌkk. fkuh yÌkkhk yÌkk.) flfikhu ftE LknkuÌk Ìfikhu s§ nÌkwt. ytƒfkh nÌkku yLku ¯knLk ytƒfkh{kt Ákƒwt s§ Ztfkfiu˜wt nÌkwt. s§wfkh{kt Ákƒu s s§ nÌkwt. º¯k kLk fezkLkk y Ìkkhu nÌkk. …¯ uÀ{kt k˝ fnu kfiwt Au fu Mkki´⁄k{ fk{ kuÀk ⁄kfiku. Mk]r¸ kh yu æÌku ÔkMk ¯kh kkuÌkkLke ˛¬ıÌk⁄ke S Lkkhwt yuf s Ìk• nÌkwt. ºe˜ Mkkƒw k˝ fnu Au fu º¯k kLku s§ Áknkh yk kLkku {Lk{kt r [kh ffikuo. {LkMkkÀu e kuÀk ⁄kE. yk Mk{fiu s º¯k kLk, r˛ , Wr{fik su kt Àu -Àu e s§{kt⁄ke ykr ºko kkBfikt Au.

Àur fik k§k{kt s§{kt⁄ke s ytÁkk fk§k-¯kkuhk ºuh , ¯kw˝fku (¯k˝ krÌk) ¯kuhu kwhwªk Àu ÌkkykuLkwt MksoLk fhu Au. yk Mk{fi s fw khfk, [k{wzk, nehwt, hkt kwt, xwxe-xk he RÌfikrÀ Lk ˜kæ Àu eyku WÌ kLLk ⁄kE Au.

{Lkæe k§k{kt LkM krÌk, ºq[h, æu[h S Mk]r¸ñ´k˝eyku, k˚keyku, {Lkwªﬁ Mk]r¸ sL{e Au.

yk{ ºe˜kuLkku ykhtºLkku ƒtƒwfkh, s§wfkh, Àur ﬁk k§k ´k¯kirÌknkrMkf

fiw¯kLkwt Mkq[Lk fhu Au. ÌkuLku ºe˜ Mk{ks MkÌkfiw¯k k˝ fnu Au. yk Mk{fi{kt {kiræf {t kku, neyku kwhkf⁄kkyku, (suLku yk k˝u kwhkf⁄kkyku-ÀtÌkf⁄kkyku fneyu Aeyu ÌkuLku ºe˜ Mkkƒw-ºku kk khÌkkyku fnu Au) RÌfikrÀLkw MksoLk ⁄kfiwt Au.

{Lkæe k§ku yirÌknkrMkf yLku Mkkt´Ìk Mk{ﬁLkku rLkÀuo˛ yk ku Au. ÌkuLku f§sw¯k k˝ fnu Au. yk Mk{ﬁ{kt yirÌknkrMkf yhu˜k, fkÏ˝eyku (˜kuff⁄kkyku), kÌkkuLke h[Lkk ⁄kE Au.

ne-huze-ÕkhkLkwt M Y k

ne-huze-Õkhku k˝ {t kLkku yuf ´fkh Au. {t kku xqtfk nkufi Au, flfikhu huze-Õkhku- ne{kt ëƒh˝ Lkt {Lkæk y Ìkkhí, ëÀu eykuLke neí, ër˛kkh ÌkeLke neí ¯kuhu Àu -Àu eykuLke kÌk (f⁄kk) fu {rn{k nku k⁄ke {t k⁄ke Àe nkufi Au. khÌkk{kt yLkuf xLkk-´Mkt¯kku nku k⁄ke MkwÀe nkufi Au. huze {ku’˜kLkwt yLkwckLk fheLku ¯kk k{kt yk Au. {k˝Mk Áke{kh kzu Ìfikhu ºku kku {kxeLkk ⁄kk khk (Lkr§fik) kh ÌkkÚ yt¯kkhk ˜E, ˜kuxLkku nku{ fhe, nk⁄k{kt {kuh k™ALkku {qXku ˜E, {k⁄kkLke [kuxe⁄ke k¯kLke kkLke Mkwƒe Vuh Ìkku ƒh˝ Lkt {Lkæk y Ìkkh, Àu eyku, r˛ - kkh Ìke su e neyku Ákku˜e Õkhku Lkkæu Au. ne Áke{kh {k˝MkLku [kuœæk Àu Lke yMkh⁄ke {wıÌk fhk k {kxu ºku kk (ºq k) Ókhk ëÕkhkuí LkkæÌke u§kyu {Lk{kt fu ƒe{k M hu ˜fiÁkÿ ¯k„{kt f⁄k k{kt yk Au. yk r rƒ kkt[ kh fh k⁄ke Àw:æ Àqh ⁄k k⁄ke ©ÿk ´¯kkZ ÁkLku Au.

Àu {u˜wt nkufi Ìkku ºku kku xwn˜wt ({ku’˜wt) k˜ kLkku ykÀu˛ yk ku Au. yk Mk{fiu yk s neyku huze(huhe)(ºe˜ Mk{ks huzeLku hknhk-hkMkzk k˝ fnu Au){kt ÁkÀ˜kE Úfi Au. yk Mk{fiu su neLkwt Y k ˜fikÌ{f ¯k„´ƒkLk nÌkwt Ìku ¯kufi ´ƒkLk ÁkLke Úfi Au. yk s neyku ºku kku r ˜trÁkÌk yLku ˇwÌk M hu ¯keÌk{fi huze Y ku ¯kkfi Au. Zku˜ yLku fktMkkLkwt ¯keh{wt (ÌkktMk§wt) s kt kÆs kku ¯kkzLkkh hkr¯kfik ÌkuLku hk¯k kwhk Au. yk r rƒLku xwn˜wt({ku’˜wt) fnu Au.

ne fu huze, Mk{ksLkku yuf ækMk ¯ko ˜uækÌkk ºku kk Ókhk hsqykÌk kk{Ìkwt ftXM⁄k ¯kw Ìkr „k M Y k Au. yk ¯kw Ìkr „k ¯kwhw kkMku⁄ke ´k Ìk ⁄kkfi Au yLku ÌkuLku ftXM⁄k fh k {kxu fkhÌkf ækMk {kMk ¯k˝kfi Au. ne-huze Mkk⁄ku Áke{khe Àqh fh kLkwt ´fikusLk Úuzkfiu˜wt nku k⁄ke Mknºk¯ke À˛of-©kuÌkk ƒkr{of yLkwªXkLk Mk{fiu yÀÁk kk§u Au. ºku kk{kt y Ìkh˝ kk{Ìkk

Àu ÌkhV ykM⁄kk nku kLkk fkh˝u Ìkuyku ƒkr{of ºk ku⁄ke ˛ ⁄kfiu˜k nkufi Au. yk⁄ke ºku kkLke ne Mkktº§u Au. {ku’˜k Mk{fiu huze (hkMkzk) ¯kk k{kt {ÀÀY k

⁄kkﬁ Au, yLkwckLkLke r rƒyku{kt Mkk⁄k yk ku Au yLku ÌkuLku yLkwMkhu Au.

ne fu huze⁄ke Àe M Y kLku khÌkk fnu Au. khÌkk yLkuf xLkk-´Mkt¯kku

Mkk⁄ku Úuzkfi Ìfikhu suLku yk k˝u ˜kuf{nkfk‘fi fneyu Aeyu yu MkwÀe M Y k ƒkh˝ fhu Au yLku yk {kiræf MkwÀe M Y k yLku ´{k˝{kt xqtfk yLku ˜kufkœfikLkLku

{§Ìkk M Y kLku ºe˜ Mk{ks ë khÌkkí fnu Au.

khÌkkLkwt M Y k

khÌkk ºkÀh k {kMk{kt ƒq§kLkk XkfkuhLkk kkx ({nk{k¯keo kkx) yLku

{nk {kMk{kt fkÏtÁkrhfik XkfkuhLkk kkxLkk [kuœæk-{u˜k ƒkr{of yLkwckLk ´Mkt¯ku Mkkƒw-ºku kk f⁄kf-¯kkfif- knf Ókhk ¯kk k{kt yLku ˜fikÌ{f ¯k„{kt f⁄k k{kt yk Au. ÁktLku {kMkLkwt kÌkk h˝ rºLLk rºLLk (yk yt¯ku ëhkÏ{-MkeÌk{kLke

khÌkkLkku Mkk{krsf-ƒkr{of-yirÌknkrMkf MktÀºoí ´fh˝-4{kt {U r ¯kÌku [[ko fhu˜e Au.) nku k AÌkkt khÌkkLkku kkX kht khk⁄ke rLkfiÌk ⁄kfiu˜ku nkufi Au. khÌkk ¯kk kLke fu fnu kLke herÌk- kÿrÌk y˜¯k y˜¯k nkufi Au k˝ kk kku-[rh kku, ´Mkt¯kku- xLkkyku{kt Vhf kzÌkku Lk⁄ke.

khÌkkLkk M Y k {kxu Mk{ksLkwt ·r¸ÆÁkÀ ˜kuff]rÌkLkk kkXLku Mk{s k su Ìku Mk{ksLkk ·r¸ÆÁkÀwLku ´k⁄kr{fÌkk yk k e ÚuEyu. yn™ ºe˜ Mk{ksLkk ë khÌkkí r ˛uLkk ·r¸ÆÁkÀwLk Mk{Syu Aeyu.

khÌkkLkk knf Mkkƒw-ºku kkLkwt fnu Au fu ¯kk k-f⁄k kLke kÿrÌk ÁkÀ˜kfi Au k˝ khÌkk Ìkku yuLke yu s hnu Au. khÌkkLku yLkuf k˝e-hk¯k-Ìkk˜{kt h{kze ˛fkfi k˝ kktæzeyku (´Mkt¯kku) Ìkku yuLke yu s hnu e ÚuEyu. kktæzeyku ÁkÀ˜eyu Ìkku Áke{kh kzeyu. khÌkk ¯kk k⁄ke Àu e-Àu Ìkk À˛oLk Àu Au yk⁄ke khÌkk ¯kk e yu Àu e-Àu Ìkk ÌkhVLke º¬ıÌk Au. º¬ıÌk æktzkLke ƒkh Au. sqXe º¬ıÌk fheyu Ìkku æktzkLke ƒkh k¯ku yLku ƒkh [wfkfi Ìkku y˝e k¯ku. sqXe º¬ıÌk Q˜x {khu Ìkku M keLkwt h ºk¯ku. Lkn™Ìkh {kuºe-Àefhku {khu. ze˜k su{ ¯kkÌkk nÌkk yu{ s ¯k kfi. Ákeswt ÚuzeLku ¯kkEyu Ìkku khÌkk sqXe ⁄kE Úfi. khÌkk ¯kwhw kkMku⁄ke {§u Au. yLkuf ªkkuo ¯kwhwLke Mku k fhe nkufi yLku ¯kwhwLke f] kk r˛ªfi W kh QÌkhu Ìkku ykMkku {kMkLke ys k§e hkÌku Lkkr§fiuhLkk kk˝e{kt MkkfhLkku r kfik˜ku fhe, r kfik˜k{kt ˛khÀk yLku ¯k˝ krÌkLkwt yknT kLk fhe, yk y{h k[k ( k˝e),

Ák˙Ò k[k kkfi Au. yk⁄ke k[k [qfeyu yLku ( khÌkk{kt) y §k {k¯kuo sEyu Ìkku Qºk MkwfkE sEyu. yk e k˝e- k[k ÌktÁkqh fu Mkkt¯k ºsLk khÌkk ƒq§k fu fkÏÁkrhfik kkxLkk ƒkä{f ´Mkt¯ku ¯kÌk¯kt¯kk (Mkºk¯kt¯kk) Â[u ÌkuLke Mkk˚keyu fnu kfi fu ¯k kfi Au. su{ ¯kt¯kkLkwt kk˝e kr k Ìku{ khÌkkLke k˝e- k[k ( xLkk´Mkt¯kku) kr k. {t kLkku ¯kwhw fkLk¯kwhw fnu kfi, yLku khÌkk-º¬ıÌkLkku ¯kwhw MkÌk¯kwhw fnu kfi. ¯kwhwLke yk MkÌk k˝eLku ÁkÀ˜e Lk ˛fkfi ({krnÌkeÀkÌkk: ¯kwshkºkE ƒLkkºkE ¯k{kh, ¯kk{ : {k˜ kMk, ÚºkE funhkºkE ¯k{kh, ¯kk{ : Lk k{kuxk, hk{ºkE ºk{kºkE æih, ¯kk{ : Æn¯krxfik, Ìkk. æuzÁk˙Òk, W•kh ¯kwshkÌk).

fkÏÁkrhfik XkfkuhLkwt ƒkr{of yLkwckLk {nk {kMk{kt fh k{kt yk Au. ykhtºu flfikuÌk ´¯kxk e {æ{˜Lkk ˜k˜ fk kz kh [kuækLkk Àk˝k⁄ke {tz§Lke h[Lkk fhe, M⁄kkLkfu⁄ke Mkkt¯k WXk k{kt yk Au. Mkkt¯k yu VıÌk [{o k„ s Lk⁄ke khtÌkw yu k¯ku Ìfikhu kkxu kƒkh kLkwt fkÏÁkrhfik Xkfkuhu yk ku˜wt MkÌk [Lk Au. yk⁄ke ºku kku fkÏÁkrhfik XkfkuhLkk M⁄kkLkfu⁄ke Mkkt¯k WXk Ìkkt fnu Au, ëyk Mkkt¯k yu {k k krst k s Lk⁄ke. kkxu kƒkh kLkwt Ìkkhwt MkÌk [Lk Au. ÌkU Mkkt¯kLkk M h-Ìkk˜u yk kLkku y{khe Mkk⁄ku MkkuÀku ffikuo Au. yk⁄ke Ìkwt flfikt nkufi Ìfikt⁄ke yn™ y ~fi y Ìkh˝ fhe˛. Ìkwt yk e˛ yu e Ìkkhk kh ykM⁄kk nku k⁄ke yk {tz§eLku Ìkkhkt À˛oLk fhk kLkwt Ìkkhk Ìke⁄ke yk Mkkt¯k( k„)Lkk Y k{kt ÁkkLkwt ˜Ù Awt; yLku Mkkt¯kLkk Ìkk˜-M h{kt ÌkLku yk{t kwt Awt. {khk ƒ˝e (M k{e)! r k•kr§fik (r k•k§ su k Y k-ht¯kLkk)! y{h flfikuÌkLkk ƒ˝e! kkÌkk§ætz{kt nkufi, k⁄⁄kh- k oÌk{kt nkufi, [kh ætz{kt nkufi, yksu y{u Ìkkhku kkx kqfikuo Au. yk Mkkt¯kLkk ¯kksu- ksu (M hu) y{khe {tz§e ºu¯kku h{ k-æu˜ k yk su :

ë⁄kkhwtLkkÏ{˜uWﬁUykuXkfkuh...

hkÕ {kuxk nku...

⁄kkhwt Mk{h˝ fhwt, ƒ˝e {khk Xkfkuh...

hkÕ {kuxk nku...í

yk MÌkwrÌk ¯kkfik kAe ëfkÏÁkrhfik XkfkuhLke khÌkkí Mkkt¯kkuLkk Ìkk˜M hLke Mkt¯kÌk{kt ¯kk k{kt yk Au Ìfikhu Àu Lkwt y Ìkh˝ Àe kLke flfikuÌk{kt ⁄kkfi Au yLku flfikuÌk QÊ o¯kk{e ÁkLku Au. flfikuÌkLkku Áku nk⁄ku ˛uf ˜E, yktæu-ºk˜u nk⁄k {qfÌkkt Àu ºku kkLkk {k⁄ku QÌkhu Au.

yk{, Mkkt¯kLkk M hku ºku kkLkk ”Àﬁ{kt khÌkk sL{k Au. khÌkk Àu Lku

yk{t ku Au. khÌkk fnu k⁄ke-¯kk k⁄ke Àu yk Au. khÌkk ¯kk k{kt Lk yk Ìkku

Àu Lkwt y Ìkh˝ ⁄kÌkwt Lk⁄ke. khÌkk s Àu Mkk⁄ku MktƒkLk fhe, Àu Lkwt y Ìkh˝ fhu

Au. khÌkk{kt yk Ìkkt ´Mkt¯k- xLkk-[rh kkuLku kqhk Mk{ks MkÌﬁ {kLkÌkku nku k⁄ke

yLku Ìku{Lkk ÌkhV yÌkqx ƒkr{of ykM⁄kk nku k⁄ke ºku kkLke Mkk⁄ku À˛of-©kuÌkkykuLku

k˝ kkÌkk§ætz Àuækﬁ Au. kkxLkk, M⁄kkLkfLkk yuf Àe kLkk yLkuf Àe k Àuækﬁ

Au. ÌkuLkk ys k§k{kt kkxu M⁄kk ku˜k kuzk kh rÁkhksu˜k fkÏÁkrhﬁk XkfkuhLkwt LkkLkwt

M Y k ÁkÀ˜kELku {kuxwt ⁄kkfi Au. ºku kkLkk {k⁄ku Àu Lkwt y Ìkh˝ ⁄kkfi Au yLku ºku kku Áke{kh {k˝MkkuLkwt Àw:æ Àu fkÏÁkrhfikLku MkkU ku Au ({krnÌkeÀkÌkk: ¯kwshkºkE ¯k{kh, ÚºkE ¯k{kh yLku hk{ºkE æih).

khÌkkLkk [rh kku Mkk⁄ku knfLkku yLkwÁktƒ {t kku, ne, khÌkk yhu˜k fu ÁkuXkuh-¯keÌkku{kt yk Ìkkt kk kku yu f⁄kk fu xLkk-´Mkt¯kLku ¯krÌk yk kÌkkt {k k ºqÌkfk§Lkkt s kk kku nkuÌkkt Lk⁄ke, Ìku Ìko{kLk{kt k˝ nfikÌk [rh kku fu Àu -Àu eyku nkufi Au. khÌkk{kt yk Ìkkt yk Àu [rh kku kh kqhk Mk{ksLkk ë˜kufíLku yÌkqx ykM⁄kk nkufi Au. nku§e su k ƒkä{f ´Mkt¯ku Ìkku kqhk rÀ MkLkk W k kMke ńT˜kÀLkk u˛ƒkhfku M fit ńT˜kÀ ÁkLke Úfi Au yLku ëÌkkh˝ k§ku hkÏ{ nU, hkÏ{ Mk nkMkku nU !íLkwt hx˝ fhÌkk {æ{˜Lke ˜k˜ hu˛{e Ús{ kh [k˜Ìkk nkufi yu{ yk¯k{kt ˛kLÌk r[•ku [k˜ k ˜k¯ku Au (1998{kt W•kh ¯kwshkÌkLkk ÀktÌkk Ìkk˜wfkLkk hk˝ kwh ¯kk{{kt nku§eLkk k yk ´Mkt¯k eh[tÀ kt[k˜ Mkk⁄ku yk Mkt˛kuƒfu M fit rLknkÈfiku nÌkku suLkwt r ¯kÌku ˝oLk ë{khe ˜kuffik kkí{kt ´fh˝-20 kh ffiwO Au).

yk [rh kku kh yx˜ ykM⁄kk nku k⁄ke Mkkƒw-ºku kkLkk r[•k{kt ´Mkt¯k yk Ìkkt s xLkk Mkt˜¯Lk [rh kku MkS Lk ⁄kkﬁ Au. yk⁄ke ºkÀh k {kMk{kt yk Ìkk ƒq§kLkk XkfkuhLkk [kuœæk yLkwckLk fu {nk {kMk{kt yk Ìkk fkÏtÁkrhﬁk

XkfkuhLkk {u˜k yLkwªXkLk ´Mkt¯ku ¯kk k{kt yk Ìke Ìkku§ehkÏ˝eLke khÌkk, MkrÌkﬁku

ækÌkwLke khÌkk fu Y kkhkÏ˝eLke khÌkk kkxLkkt ƒkr{of r rƒ-r ƒkLkku Mkk⁄ku Mknºk¯ke ⁄kELku fiku¯fi Mk{fiu ¯kkfi Lkn™ Ìkku su{ Y kkhk˝e ÀqrƒfikLk¯kh{kt ¯kwhwLkk uh Ú¯ku˜k ƒq§kLkk kkxLkk WÌMk {kt krÌk {k˜ÀuLkk ºfi⁄ke Lk sE ˛f kLkk fkh˝u Áku[uLk ÁkLke ¯kE nÌke Ìku{ Mkkƒw-ºku kk k˝ Mkkt´Ìk Mk{fi{k Áku[uLk ÁkLke Úfi Au.

ë˜kufíLkwt Mkk{qrnf {kLkMk …Ìkw[¢ ´{k˝u yk Ìkk k Lkk kÌkk h˝⁄ke

yk ˜kr Ìk nkuﬁ Au yLku yu{kt k˝ yk xk˝u ¯k kÌkk {kiræf MkkrnÌﬁLkk

f⁄kf¯kkfifLkwt r[•k Ìkku khÌkk{kt yk Ìkkt [rh kku Mkk⁄ku ÌkÀkfkh nkufi Au yLku yk ´Mkt¯ku Úu Ìku ¯kkE Lk ˛fu fu ¯kk k{kt Mknºk¯ke Lk ⁄kE ˛fu Ìkku {kLkrMkf krhÌkk k kk{u Au. (yk ku yk Mkt˛kuƒfu yLkwº u˜ku ¯k{kh ÚºkE MkkƒwLkku yuf ´Mkt¯k ë{khe ˜kuffik kkí kwMÌkf{kt ´⁄k{ yk ]r•k- k].123 kh yk˜uœfiku Au).

Mkkƒw-ºku kk Ókhk ƒkr{of WÌMk Lkk yLkwckLk ´Mkt¯ku su Ìku Àu -Àu eLke kqÚ fhe, ºku¯k [zk e khÌkk ¯kk k{kt Lk yk Ìkku khÌkk{kt yk Ìkkt [rh kkuñ

Àu Àu eyku knf-¯kkfifLkk {k⁄ku QÌkhe kezu Au (yk Mkt˛kuƒfu yLkwº u˜ku ¯kwshkºkE ¯k{khLkku yuf ´Mkt¯k ë{khe ˜kuffik kkí, knu˜e yk ]r•k-2006Lkk k].119-120 kh yk˜uœfiku Au).

ë˜kufí Àu -Àu eykuLku S ÌkhLkku ´{wæ yt˛ Mk{su Au. khÌkk{kt yk Ìkkt

Àu -Àu eykuLkk S Lk Mkk⁄ku fux˜ktf fhw˝ xLkk-´Mkt¯kku k˝ Úuzkfiu˜kt nkufi Au. yk⁄ke …Ìkw[¢ ´{k˝u yk Ìkk ƒkä{f ´Mkt¯k rMk kfi yk e khÌkkyku ¯kk k{kt yk Ìkku fhw˝ ´Mkt¯kkuLku ˜eƒu yLku fMk{fiu s¯kkz‚k nku k⁄ke Àu -Àu eyku Àw:æe

⁄kkﬁ Au. r[•k{kt Àw:æe ⁄kÌkkt Àu -Àu eyku Mkk˚kkÌkT ⁄k k⁄ke knf-¯kkﬁf k˝ Àw:æe

⁄kkfi Au yLku Mknºk¯ke ©kuÌkk k˝ Àw:æe ⁄kkfi Au. yk⁄ke knf-¯kkfif ƒkä{f ´Mkt¯k rMk kfi ƒkä{f khÌkk ¯kk kLkwt kMktÀ fhÌkku Lk⁄ke ( ƒw r ¯kÌk {kxu swyku

ºe˜ ¯keÌkf⁄kk : æqÌkktLkku hkÕ e yLku Àu ku˜ ¯kwÕh˝, zkÏ. º¯k kLkÀkMk kxu˜, ërLksLke kÌkí{kt).

ÀtÌkf⁄kk{kt⁄ke kwhkf⁄kk yLku kwhkf⁄kk{kt⁄ke ÀtÌkf⁄kkLke ˜kufr „kfefi ´r¢fik ºe˜e ˜kufMkkrnÌfi{kt MknsÌkk⁄ke Mk{S ˛fkfi Au. yk ˜æLkkh Ókhk Mkt kkrÀÌk ë¯kwshktLkku yhu˜kuíLkku kq ºk¯k ÀMk{k Mkifk{kt ⁄kfiu˜k Mk kE ºkus su k yirÌknkrMkf [rh k Mkk⁄ku ¯kqt⁄kkfiu˜ku Au. ënrhyku{í, ë k Sí yLk ë¯kwÚuhkuLke kktæzeyku ¯kkfif S kºkE ¯k{kh Ókhk ÀtÌkf⁄kk Y ku hsqykÌk kk{u Au. khtÌkw, yntfkhe ¯kwÚuhkuLku Mktnkh k º¯k kLkLkk ykÀu˛⁄ke su§w nku§k¯k˝ Y ku ºqræfikÀu eLkk ´ u˛ kAe ë¯kwshktLkku yhu˜kuí kwhkf⁄kk{kt krh˝{u Au yLku ˜kuf{nkfk‘fiLkwt M Y k ˜u Au. ytÌku ºe˜ Mk{ksLke ƒ{o©ÿkLkwt ºksLk ÁkLke ¯kwsoh Àu hktLkk {trÀh{kt M⁄kkLk kk{u Au.

ëÕ¯kÀu kh{khLke khÌkkí (˜kufkœfikLk) kwhkf⁄kk⁄ke ykhtºkfi Au yLku ÀtÌkf⁄kk ÌkhV ¯krÌk fhu Au. Õ¯kÀu kh{khLke khÌkk{kt [k{wtzkÀu e ´˜fi{kt s§{kt⁄ke

sr§fik ºuh yLku s¯kÀu Lku WÌ kLLk fhu Au Ìku ´Mkt¯k- xLkk kwhkf⁄kk⁄ke ykhtºkfi Au yLku ¯kwshkÌk{kt Mkku˜tfe fk§{kt ⁄kfiu˜k rMkÿhks Mkku˜tfe Mkk⁄ku ÚuzkELku ÀtÌkf⁄kk{kt krh˝{u Au. W khktÌk yk ˜æLkkh Ókhk Mkt kkrÀÌk ënkuLkku˜ nkuxeLkwt ÁkuXkuh¯keÌkí yLku ënr kfikÀu nkÏæ˜eLke ºsLk khÌkkí ÀtÌkf⁄kk{kt⁄ke kwhkf⁄kk ÌkhV ¯krÌk fhu Au. ºe˜ Mk{ks{kt rÀ k§e Mk{fiu ¯k kÌkku ëækÌkhk-Õk˜kLkku yhu˜kuí yk ´fkhLkeÀtÌkf⁄kksAu.{ku¯k˜fiw¯k{ktrÀ’neLkkÁkkÀ˛knLkwt˜~fhæuzÁk˙ÒkLkk kku˛eLkk kËk kh [ze yk‘fiwt. yk⁄ke M⁄kkrLkf Xkfkuh fh˝ k ˜ku st¯k˜{kt Aw kkE ¯kfiku. yk e yk kÀ u§kyu Lk k kMk ¯kk{Lkk ºe˜ ækÌkhku yLku Õk˜ku Lkk{Lkk Áku ºkEyku yLku Ìku{Lkk Mkk⁄ke ˜~fh Mkk{u ˜zeLku eh¯krÌk kk{u˜k. Ìku{Lke M{]rÌk{kt ºe˜ ¯kkfifku rÀ k§eLkk k Ìku{Lkkt ehÌ ºhu˜kt fkfikuoLkku yhu˜ku ¯kkfi Au. ºe˜Mk{ks{kt r sfie yLku {]Ìk hkÚLke ´˛¬MÌk-f⁄kk h[ kLke kht khk kq fk§⁄ke ykhtºe ækÌkhk-Õk˜k Mkwƒe [k˜w hne Au. ºkh⁄k yLku hkXkuh khÌkk{kt {wœfi Mkkƒw Ókhk f⁄kkÌkkt Sr Ìk yLku {]Ìk ehkuLkkt ´˛tMkkÌ{f f⁄kLkku ´k Ìk ⁄kkfi Au. su{ fu ë kktz ku k]⁄ e khLkk ´⁄k{ Àu Au.í ëhkXkuh Àu˛Lkk Àe k; k]⁄ eLkk ´ƒkLk. Ìku{Lkk {h˝⁄ke ykfk˛{kt⁄ke ¯kwhwLkku Ìkkhku zqÁke ¯kfikuí. nqhku {ktz kLkk ´Mkt¯ku {hLkkhLkkt ¯kw˝¯kkLk yLku ehÌkkºfikO fkfikuoLkk ¯kk k{kt yk Ìkk yk k {hrMkfik{kt⁄ke Ìku Mk{fiu ¯k kÌkkt hkXkuh khÌkk su kt {kiræf {nkfk‘fiku rMkÿ ⁄kfikt Au. ¯k˙k{e˝ ˜kufMkkrnÌfi{kt Sr Ìk ºıÌkku-MktÌkku Mkk⁄ku k˝ ÀtÌkf⁄kkyku

Úuzkfiu˜e Au. ¯kwhwLkk ºtzkhk Mk{fiu y{wf MktÌku ⁄kk§e{kt Y{k˜ Zktfe yufXk ⁄kfiu˜k nÚhku yLkwfikfieykuLku s{kz‚k fu yuf s {kx˜eLkwt kk˝e nÚhku À˛oLkk⁄keoykuyu keƒwt fu MktÌkLke yuf Vqtf⁄ke {t ku˜wt kk˝e nÚhku ˜kufkuyu ´MkkÀe Y ku keƒwt yLku yLkuf ˜kufkuLke ykrƒ-‘fikrƒ-W kkrƒ Àqh ⁄kE. yk e Sr Ìk MktÌkku-ºıÌkkuLkk S Lk Mkk⁄ku yLkuf [{Ìfkrhf kh[kf⁄kkyku ÀtÌkf⁄kk Y ku ´[r˜Ìk Au.

¯k˙k{ r MÌkkhLkk yk k nfikÌk Mkkƒw-MktÌkku fkuE Lku fkuE ƒ{o- kt⁄k-Mkt´Àkfi Mkk⁄ku Úuzkfiu˜k nkufi Au yLku Ìku{Lkk S LkLkwt ¯kkih fh k-Ìku{Lkk S LkLkku {rn{k ƒkh k Ìku{Lkk yLkwfikfieykuLkwt Mkk{qrnf ©ÿk{q˜f {kLkMk yk k fkuE Lku fkuE [{Ìfkrhf kh[k MksoÌkwt nkufi Au.

ºe˜ Mk{ksLkk Sr Ìk Mkkƒw-ºku kk Mkk⁄ku yk k fkuE yMkkƒkh˝ [{Ìfkrhf kh[k Úuzkfiu˜k nkuÌkk Lk⁄ke. ÌkuLkkt {n• Lkkt fkh˝k yu Au fu fkuE ºe˜ Mkkƒw-MktÌku fkuEƒ{o-Mkt´Àkfifu kt⁄kM⁄kk fikuLk⁄ke.yk⁄keÌkufkuEƒ{o-Mkt´ÀkfiLkeyku§æMkq[ Ìkkt xe˜kt-x kfkt fhÌkku Lk⁄ke fu ´kÌk: kqÚ fu MktÊfik kqÚ fhÌkku Lk⁄ke. ÌkuLkwt ‘fi¬ıÌk¯kÌk yLku ÀirLkf S Lk Mk{ksLkk yLfi Mk«fi⁄ke y˜¯k nkuÌkwt Lk⁄ke. Ìku Mk{ksLke Mk Mkk{kLfi

‘fi¬ıÌkLke su{ s æuÌke, r˛fkh yLku {sqhe fheLku kkuÌkkLkwt S Lkfik kLk fhu Au. Ìku kht khkyku{kt⁄ke yk u˜kt Mk{kÚu kfiku¯ke ƒkr{of yLkwckLkku yLku r¢fikfktzkuLkkt fkfikuo fhk Ìkku nku k⁄ke ´Mkt¯k kqhÌkk s r ˛uªk Mkk{krsf-ƒkr{of yrƒfkhku ºku¯k Au. ´Mkt¯k kqhku ⁄kfiu ÌkuLkwt ÀirLkf S Lk Mk{ksLkk yLfi Mk«fi su s Mkk{kLfi ÁkLke sÌkwt nku k⁄ke yLfi ¯k˙k{ yLku Lk¯khLkk MktÌk-ºıÌkLkk S Lk Mkk⁄ku Mktf§kfi Au yu e ºe˜ Mkkƒw-MktÌkLkk S Lk Mkk⁄ku fkuE [{Ìfkrhf yMkkƒkh˝ xLkkyku ÚuzkÌke Lk⁄ke fu khk[kf⁄kk sL{ ˜uÌke Lk⁄ke. Ìkuyku fkuE Lk ku Mkt´Àkfi fu kt⁄k M⁄kk kÌkk Lk⁄ke. su⁄ke yk k Mkkƒw fkuE {kuxku yLkwfikfieykuLkku Mk{wÀkfi ƒhk Ìkk Lk⁄ke. yk⁄ke fkuE MktÌk[rh k Ìku{Lkk Mk{ksLkk ˜kufLkk {kLkMk{kt MkÚoÌkwt Lk⁄ke. Ìkuyku {kiræf kht khkLkk {nkLk knf¯kkfif nkufi Au. yk⁄ke nMkw fikrøkf Ìku{Lkk ˜kufr „kr økkLk kwMÌkfLkk k]. 43 kh suLkku rLkÀuo˛ fhu Au yu e nesfiku˜kuS-MktÌk[rh k˛kM k {kxuLke Mkk{¯k˙e ºe˜ Mk{ks{kt⁄ke ´k Ìk ⁄kÌke Lk⁄ke. yk heÌku ykrÀ kMke ƒkhk yLfi ¯k˙k{ yLku Lk¯khLke ˜kufMkkrnÌfiLke ƒkhk⁄ke y˜¯k kzu Au. kq ofk˜eLk ºe˜ Mk{ks {kÌk]Mk•kkf nku k⁄ke rnÌkÀu e, ˜kÏt¯kÀu e su e {kLk {kt⁄ke ÁkLku˜e fwxwtÁkÀu eyku, yt¯kkMke, ƒ kMkk su e fw§Àu eyku yLku ytÁkk fw khfk, Mkwtz su e ´kÀur˛f Àu eykuLkwt Ákknw’fi Au. nkuLkku˜ nkuxe, nr kfikÀu nkÏæ˜e su e khÌkkykuLkku ykhtº ÀtÌkf⁄kk⁄ke ⁄kkfi Au. yk¯k§ sÌkkt ˜kufLke Mkk{qrnf ©ÿk ºhÌkkt ytÌk kwhkf⁄kk{kt krh˝{u Au. ¯kwshktLkk yhu˜ku{kt Õu§wLkwt ºqræfikÀu e yLku nkuLkku˜ nkuxe nhk§eÀu e{kt Y kktÌkh kk{e, ˜kufLke ykM⁄kkLkwt ºksLk ÁkLke kwhkf⁄kk{kt krh˝{e Au. fux˜ef ˜kuuff⁄kkyku kwhkf⁄kkyku S Lkfik kLk yLku h˚k˝ {kxu sYhe

˛M kkuLku ˜˚fi ÁkLkk e Ìku{Lkwt ¯kkih fh k yLku rÀ‘fi ÁkLkk k k˝ MkÚoE Au. Ìkeh-fk{Xwt Ákkuhe{wt¯k§ yLku Ákku¯kheækLk hk˚kMkkuLku {kh k r˛ MkflfiwO yLku ºe˜kuLku yk fikLke kwhkf⁄kk ˜kuf{kLkMk{kt⁄ke sL{e. æktzwt, k]⁄ e MksoLk Mk{fiu ¬M⁄kh hne ˛fÌke LknkuÌke yk⁄ke Wr{fikyu kkzkLkku ºku¯k yk k k MkflfiwO. ˛ kwLku MktnkhÌkkt fu r˛fkh fhÌkkt yk rÀ‘fi ˛M kku kh ¯kku kÀu -Àu eyku fu r˛fkhLkkt Àu -Àu e ykfihku-ykfih˝Lku yknT kLk fh k{kt yk Ìke MÌkwrÌkyku yLku [{Ìf]Ìk fhu yu e ehÌkkºhe xLkkyku Mk{fiu kkz k{kt yk Ìke ¢kuƒ-˛kifio yLku nªkko u˛Lke rh rhfikuyku{kt ykhtºLke kwhkf⁄kkyku ˛kifiof⁄kkyku, {Lkkuhtsf f⁄kkyku yLku ´k˝ef⁄kkyku Ìk⁄kk fnu kLke f⁄kLkf§kLkk r fkMk ⁄kfiku Au.

ykrÀ kMke ˜kufS Lk ´f]rÌk Mkk⁄ku ykuÌk´kuÌk nku k⁄ke ykfk˛Lkkt Mkqﬁo, {u , k Lk su kt ´f]rÌk-Ìk• ku ykƒkrhÌk kwhkf⁄kkyk yLku k]⁄ e khLkkt Lﬁ

´k˝eyku Ìk⁄kk yLku k˚keyku Mkt˜¯Lk ˜kuff⁄kkykuLkwt ´{k˝ r ˛uªk Au. MkkÁkh

Ìk kM e nkufi Au, k {¨kh nkufi Au, Àu [f˜e º Ú˝Lkkhe nkufi Au ¯kuhu ˜k˚kr˝fÌkkyku ´k˝e- k˚ke Mk]r¸Lkk rLkhe˚k˝{kt⁄ke yk e Au yLku ÌkuLke f⁄kkyku h[kE Au. ºe˜ Mk{ksLke yk k˛w- k˚ke r ªkfif f⁄kkyku kq ofk˜eLk Au. yk e fux˜ef f⁄kkyku{kt k˛w fu k˚ke kk k Ìkhefu yk A yLku {Lkwªfi yLku k˛w- k˚ke khM kh Mkt kÀ h[u Au. yk⁄ke Ìkku hkÏ{-MkeÌk{kLke khÌkk{kt k yLku MkeÌkk yufÁkeÚ Â[u kÌk[eÌk fhe Mkt kÀ h[u Au. MkeÌkk k Lkk fkuZ Àqh fhu Au yLku k keX kh ÁkuMkkze MkeÌkkLku Mk ÌkäªkLkk yk©{u {qfe yk Au. ¯kwshktLkku yhu˜ku{kt ¯khwz kr˚k˝e {kLk Lke su{ Ákku˜eLku s nrhyku{ hkÚLkk ytƒÌ Lkku W kkfi ÁkÌkk uAu. k˛w- k˚kef⁄kkLkwt {q§ k˛wykuLke ˜k˚kr˝fÌkkyku W khktÌk xkux{(¯kku kr[nTLkkq os´k˝e- k˚ke- ]˚k){kt k˝ nkufi Au. ´k˝e- k˚keyk W khktÌk ]˚kku k˝ xkux{ nkufi Au. s¯kÀu kh{khLke khÌkk{kt f kkfiu˜wt s¯kÀu Lkwt {MÌkf ƒz kh ¬M⁄kh hne ˛fÌkwt Lk⁄ke. yk⁄ke [k{wtzkÀu e æuhLkk ]˚kLkku æqtxku ƒz{kt Àkæ˜ fhe, W kh {MÌkf {qfe S Ìkku ffikuo. yk⁄ke s¯kÀu Lkk kh{kh ¯kku kLkk M⁄kkLku æuh ¯kku k y¬MÌkÌ {kt yk‘fiwt. yk⁄ke æuh ¯kku kLkk ºe˜ ykrÀ kMkeyku æuhLkk ]˚kLku ykhkÊfiÀu {kLku Au yLku æuhLkk ]˚kLku fk kÌkk Lk⁄ke. yk e {kuxk ºk¯kLke kwhkf⁄kkyku, ÀtÌkf⁄kkyku, ˜kuff⁄kkyku ´f]rÌk-Ìk• ku Mkk⁄kuLkk Mkt kÀLkk fkh˝u WÀTº e Au. su ¯k˙k{ yLku Lk¯khLke S Lkƒkhk⁄ke y˜¯k kzu Au. W khktÌk, {kiræf MkkrnÌfi ¯k˙k{ yLku Lk¯khS Lk Mkk⁄kuLkk Mkt kÀ yLku ykÀkLk ´ÀkLk⁄ke k˝ WÀTº‘fiwt Au. kq ofk§⁄ke s Lk´Àu˛{kt ÆnÀw MktÌkku-Mkkƒwyku [khƒk{fik kkLkk nuÌkw⁄ke ´ u˛e, hkufkE kMkkh ⁄kfik Au. siLk-Ákkiÿ ©{˝ku ƒ{ko⁄kuo

´ u~fik Au. {Êfifk§{kt nkhu˜k hks kqÌk hkÚyku yLku MkirLkfku k˝ ¯kkZ Lk⁄ke uhkfiu˜k knkze ´Àu˛{kt h˚k˝ {u§ k ´ u~fik Au; hne- Mke ¬M⁄kh ⁄kfik Au. ºe˜ Mk{ks Mkk⁄kuLkk Mkt kfoLku ˜eƒu Ìku{Lke Mkk⁄ku Mkk{krsf MktÁktƒku M⁄k kkfik Au yLku

˜¯LkMktÁktƒku ⁄kÌkkt ÁkeS Lk e ÚrÌk ëMkkuæ˜k ¯khkrMkfikí y¬MÌkÌ {kt yk e Au. yk ¯k˙k{ yLku Lk¯kh S LkLkk Mkkƒw-MktÌkku yLku ˚kr kfi ˜kufMk{wÀkfi kkuÌkkLkwt S LkÀ˛oLk yLku {kiræf MkkrnÌfi ˜k‘fik Au. Ìk§ yLku {q§ ´Àu˛Lkk ykrÀ kMke Mk{ksu yk S LkÀ˛oLk-ƒ{oÀ˛oLk yLku MkkrnÌfi{kt⁄ke kk k, xLkk, kÀk⁄ko Vuhu kkuÌkkLkk Mk{ksLku yLkwfq§ nkufi, W kfiku¯ke nkufi yu k MkkrnÌfiLkku M efkh fhe, kkuÌkkLkwt ÁkLkk‘fiwt Au. yn™ kwMÌkf{kt yk ku˜ ëƒh˝ Lkt {Lkæk-y ÌkkhLke E, Àu eykuLke E, zkf˝Lke E su e Eyku Ìku{Lke kq ofk˜eLk kwhkf⁄kkyku Au flfikhu ëzkfU˝ kkÁkeLke fkÏt˝e, nkÌk kkE Lkt yuf ÁkutLkLke kÌk, nkuLkku˜ ÁkULkheLke

kÌk, yk ku§Lkwt Vq˜ su e fkÏ˝e- kÌkku{kt ¯k˙k{ yLk Lk¯khLkk MkkrnÌﬁ Mkk⁄ku

ykÀkLk-´ÀkLk ⁄kﬁu˜wt Mk{S ˛fkﬁ Au.

ºe˜ ykrÀ kMke kwhkf⁄kk yu yuf yu x ]˚k Au fu suLkkt {q§ ºqÌkfk§{kt rLkMk¯ko Ìk• ku Mkk⁄ku Úuzkﬁu˜kt Au. ÌkuLke ˛kækyku Mk{ks-ƒ{o-{kiræf kht khk Mkt˜¯Lk

Au yLku kktÀzkt {t k- ne-huze yLku khÌkk Y ku Ìko{kLk{kt ÔMke hÃkkt Au.

ºe˜ Mk{ksLkk {t kku, neyku, huzeyku yLku khÌkkykuLke h[Lkk º˜u ºqÌkfk§{kt ⁄kE nkufi khtÌkw Ìko{kLk Mkk⁄ku ÌkuLkku ¯kkZ MktÁktƒ Au. yk {kiræf kht khk ‘fi¬ıÌkLku Mk{ks{kt ¯kkuX Au; Ákktƒu Au. yk khÌkkyku ºe˜ Mk{ksLkk ˜kufLkk S ÌkhLkkt {q§kƒkh Au. Ìku{Lkk S LkLke QÚo Au. yk khÌkkyku MktMf]rÌkMk{ksLku ¬M⁄kh fh k{kt Mknkfif ÁkLku Au.

yk{, ºe˜ Mk{ks{kt ´[r˜Ìk {t k, ne, huze, khÌkk yu rsøkkMkkLke Ìk]r¸ {u§ kLkwt fu f⁄kk© ˝ fu Lk]ÌfiLkku ykLktÀ {u§ kLkwt MkkƒLk {k k s Lk⁄ke. khtÌkw Mk{ksLkk {n• Lkk ‘fi nkhkuLku fkfio˛e˜ ÁkLkk kLkwt ˛¬ıÌk˛k§e {kÊfi{ Au. Mk{ksLke kMÌkr fÌkk Mkt˜¯Lk yk khÌkkykuLkku WÌMk , yLkwckLk yLku ykM⁄kk Mkk⁄ku rLkc MktÁktƒ Au. yk⁄ke Ìku ‘fi¬ıÌk, krh kh yLku Mk{ks Â[u yufÌkk M⁄kk ku Au. yk{, khÌkkLkku {n• Lkku W u~fi ´[r˜Ìk S Lk ´˝k˜eLkwt Mk{⁄koLk, Mkt ƒoLk yLku Mkth˚k˝ Au.

MktÀºo

(1) ÑÊS‹ÎUº H¢Ô‹U‹UÉ¢ }¢ÔÊ H¢Ô‹U-ÖË±›, «¢Ú. x¢¢Ô–¢H ‡¢}¢¢¸, –Î.13, „ÊÑ¢ –Ì‹U¢‡¢›, –ÌÉ}¢ ÑÊS‹U⁄á¢, Ö –È⁄: 1999

(2) ªÖ›, –Î.15-16 (3) Ö›–É, –Î.63, •Ê‹U-10, ±Ø¸-1 (4) yk yt¯ku ƒw r ¯kÌk {kxu swyku ˜kufr „kr økkLk, zkÏ. nMkw fikrøkf, k].10 (5) yk yt¯ku ƒw r ¯kÌk {kxu swyku ˜kufr „k - krh[fi, nMkw fikrøkf, k]. 6-7 (6) ˜kuf k T{fi, fLkwºkE ÚLke, k]. 124, ´⁄k{ yk ]rÌk:1992, ´fk˛f MkkihkªxŸ fiwrLk äMkxe, hksfkux (7) ƒw r ¯kÌk {kxu swyku ˜kufMkkrnÌfi r økkLk, zkÏ. nMkw fikrøkf, ´fh˝-3, ˜kuff⁄kk, ´⁄k{ yk ]rÌk: 2012, rz kELk k¬Á˜fu˛Lk, y{Àk kÀ (8)yusLk(9) yusLk (10) yh ’˜e knkzLke ykM⁄kk, º¯k kLkÀkMk kxu˜, k]. 9, rÓÌkefi yk ]r•k : 1988, ´fk˛f : Ìkkhk{Ìke kxu˜, {w. Ú{§k, Ìkk. Æn{ÌkLk¯kh(W.¯kw) (11)yusLk (12) H¢Ô‹UÑ¢Á„y Á±ø¢¢›, «¢ı. Ñy ÔãŒÌ, –Î.398, ÁmºË ÑÊS‹U⁄á¢: 1971, Á‡¢±H¢H •x¢Ì±¢H ªÊ« ‹U}–›Ë, •¢x¢⁄¢-3

yLkw¢{ 1. fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)

1. kh⁄kefkLkLke kÌk ( kh⁄kefkÏLkLke fkÏt˝e)3

2. rÁk˜kzeÁkkE ({eLkeÁkkE)7

3. fqfzku yLku rÁk˜kze (fqfhku Lkt {eLkfe)9

4. r˛ﬁk§Lke Ákkƒk (nuyk§Lke ÁkkÌkk)13

5. fwt he yLku nk⁄ke (fwt he Lku yk⁄ke)18

6. ykÀ{e yLku h™Aze (ykÀ{e Lkt hUMk)26

7. ˛uX yLku r˛ﬁk§ (MkuX Lkt nuﬁk§)32

8. k˝eyu kuzku s¤ﬁku (fkÏt˝eyu fkuhwt Õ˝wt)34

9. Lkf˜˛uX (Lkf˜MkuX)38

10. hk˝e yLku fwtºkh˝ (hkÏ˝e Lkt fw kkh˝)44

11. MkkMkw yLku nw (nknw Lkt )50

12. zkuMkku yLku zkuMke (zkunku Lkt zkune)54

13. kr˝ﬁ˝ yLku ¯kku k§ ( kÏ˝˝ Lkt kuzkh)58

14. u[kÌkkt ¯keÌkku ( uMk˝kt ¯keÌkkt)64

15. r˛ SLke Àefhe (Mk ÕeLke Àefhe)70

16. hkÚ yLku fw§Àu e (hkÕk Lkt fw§Àu e)74

17. º¯k kLkLkkt À˛oLk ( k¯k kÏLkLkkt ÀhMkLk)81

18. ykuh{kLk {k ({kne ykE)84

2. khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)

19. fh{e S Lke khÌkk (fh{ehk Õe hkLke khÌkk)94

20. Ìkt k uÀe (ÌkkuÌkuh uÀe)118

3. Õkhk ({t kku- kwhkf⁄kkyku)

1. Mkeh{ku§eLkku Õkhku ([˝kuXeLkk ÕuhLkku Õkhku)134

2. ÕkhLkku-Õkhku (sw khLkk {e˝kLkku Õkhku)136

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo

(1) zwt¯khe ºe˜ku{kt ´[r˜Ìk {wœﬁ ºqÌk (ë uní) eh, {u˜e Àu eyku yLku ëhæeí140 (2) ƒh˝e yLku {Lkwªﬁ y ÌkkhLke ne149

(3) r˛ yLku kk oÌkeLke ne155

(4) Àu eykuLke ne159

(5) {kLk zkf˝Lke ne163

hkÌkLkk Mk{ﬁu ºqÌk Mkkƒ k sÌkk ºku kk yLku ÌkuykuLke r rƒyku 167 krhr˛¸ - 1

(1) MkkÌk zkf˝Lke khÌkk206 (2) zkf˝ ºkºeLke khÌkk210 (3) MkkÌk ºkE yLku yuf ÁknuLk216 (4) MkkuLk˜ÁknuLk222 (5) yk §Lkwt Vq˜228

˛ÁÀMkqr[ 238

fkÏt˝eyku- kÌkku

(˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)3

1. kh⁄kefkLkLke kÌk

yuf r˛fik§ yLku yuf r˛fik§ e nÌkkt. ÁktLku ƒ˝e-ƒr˝fik˝e ⁄kfikt. yk⁄ke r˛fik§ eLku ykuƒkLk hÃkwt. [ku{kMkkLkk rÀ Mkku Au yLku kux{kt ÁkÂ[wt Au. yk⁄ke r˛fik§ e Æ[Ìkk{kt kze. r˛fik§Lku fnu k ˜k¯ke, ër˛fik§, hMkkÀ Ìkku yk kLke

Ìkiﬁkhe{kt Au. n h (Ákæku˜) fh. Lkn™Ìkh ıﬁkt sELku yk k˝u hnu˛wt ? yk k˝kt

ÁkÂ[kt fu{ fheLku rs kz˛wt ? ÁkÂ[kt ıfikt {qf˛wt ?í r˛fik§ ræÚELku Ákku’fiku, ë h h ˛wt fhu Au ? ˝kt h Au. h fheLku ˛wt fh Au ?í yux˜k{kt r˛fik§ eLku kez yk e yLku Aqxfku ⁄kfiku. yuLku [kh ÁkÂ[kt yk‘fikt. r˛fik§ e Ákku˜e, ëyu y’fik

ykÀ{e, ÌkLku Ìkku nwt fnuÌke nÌke, yuf Ákksw hMkkÀ hMku Au, yuf Ákksw yk k˝kt ÁkÂ[kt ⁄kfikt. n ıfikt ˜ELku sEyu ?í Áku r˛fik§ eyu ˜eƒkt Lku Áku r˛fik§u ˜eƒkt. ˜ELku k Lke Ákæku˜{kt ¯kfikt. sELku ÁkuMke hÃkkt. hMkkÀ hMku. Mkkts kze. k yk kLkku Mk{fi (xu{) ⁄kfiku. Àqh⁄ke r˛fik§ e ÚuE ¯kE. yu fnu k ˜k¯ke, ë k Ìkku yk Au. yk k˝u yuLkk h{kt Àkæ˜ ⁄kfikt Aeyu. n ˛wt fheyu ? k ækE s˛u.í r˛fik§ Ákku’fiku, ënwt f§k fhwt yu Ìkwt Mkktº§. Ìkwt ytÀh hnusu. nwt Áknkh hne˛. k LkSf yk Ìfikhu Ìkkhu yu{ Ákku˜ kLkwt fu yu y’fik kh⁄kefkLk, k Lkwt fk§swt ˜k . {khu æk Au ! kAe nwt fne˛, AkLke AkLke ÁkuMk. k Ìkku ƒehu ƒehu yk Au.í yux˜k{kt Ìkku k yk‘fiku. r˛fik§ e Ákku˜e, ëyu y’fik kh⁄kefkLk, k fux˜u yk Au ? {khu k Lkwt fk§swt ÚuEyu.í r˛fik§ Ákkh˝u⁄ke Ákku’fiku, ëÁkkfize, Ìkwt ƒe{u Ákku˜. k zhe s˛u Ìkk Lkn™ yk u.í k ƒehu ƒehu yk e hÃkku Au. k Mkktº§e ¯kfiku. {Lk{kt r [kh fhu, ë{khk h{kt yu ku fku˝ kh⁄kefkLk yk‘fiku Au, k Lkwt fk§swt yk k k k§ku. {khk⁄ke {kuz e fku˝ Au ?í ºfiLkku {kfikuo k kkAku Èfiku. yuf Ákksw Ìkku hMkkÀ hMku. k⁄khk W kh Qºku

4ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

hÃkku. ⁄kkuze kh ⁄kELku kLkhkºkE yk‘fik. k Lku kqA‚wt, ëyu {k{k ! Ìkkhu Ìkku h Au Lku ? fu{ k⁄khk W kh º™Úfi Au?í k Ákku’fiku, ë h{kt Ìkku kh⁄kefkLk kuMke ¯kfiku Au. k Lkwt fk§swt {k¯ku Au. yu⁄ke nwt h{kt Lk⁄ke kuXku. Ú Lku, Ìkwt ÚuE yk . kLkhku k Lke ¯kwVk kkMku yk Au. sELku swyu Au Ìkku r˛fikr§fikt fqÀu. ktÀhkuºkE ÚuELku kkAku yk‘fiku. k Lku fnu, ëëyu {k{k, yu Ìkk r˛fik§ Au, y’fik !í k Ákku’fiku, ë kh⁄kefkLk Au Lku ! Ìkwt ˛wt r˛fikr§fikLke kÌk fhu ? y’fik, {khe Mkk⁄ku [k˜. kh⁄kefkLk Au fu r˛fikr§fiku Au ? [k˜, Áku s˝k sEyu.í k yLku ktÀhku

kqtAzu Áktƒkfik. kLkhku yk¯k§ ⁄kfiku. k kkA§ hÃkku. k kLkhku ¯kwVk LkSf ¯kfik. k fkLk ü[k fheLku Mkktº§u. yux˜k{kt r˛fik§ e Ákku˜e, ëy’fik yu kh⁄kefkLk ? fk˜Lkku yksu yk‘fiku Au. nS k Lkwt fk§swt Ìkut Lk⁄ke yk fiwt.í, ëhktz, ƒe{u Ákku˜. {khku ºkEÁktƒ kLkhkuºkE k Lku kqtAzu ÁkktƒeLku ˜ELku yk Au. Ìkwt AkLku Ákku˜; Mkktº§e s˛u Ìkku LkkMke s˛u. kAe k Lkwt fk§swt ıfikt⁄ke ˜k ˛wt?í yk{ fnuÌkkt{kt Ìkku k Mkktº§e ¯kfiku. k r [kh fhu, ë kLkhkuºkE Ìkku yu{Lkku ºkEÁktƒ Au. {Lku {hk k ˜ELku yk‘fiku Au.í yk{ r [kheLku k Ìkku fq„ku. fqÀeLku LkkXku. kqtAzu Áktƒkfiu˜wt kLkhwt yk{ Lku Ìku{ Ìk˝kfi. ÁktLkuLkkt kqtAzkt Ìkqxe ¯kfikt. k ræÚfiku, ëÌkkhe {kLku {khku {qfwt, Ìkwt {Lku {hk Ìkku. Ìkwt fnuÌkku ë’fik r˛fikr§fiwt Au k˝ kh⁄kefkLk nÌkkuí. kLkhkuºkE Ákku’fiku, ë kh⁄kefkLk Ìkku LknkuÌkku k˝ xktx xwxr˝fiwt Au.í ÁktLku Õ z‚k. yuf fnu, ëëÌkwt sqXku Au.í ÁkeÚu fnu, ëëÌkwt sqXku Au.í Õ zeLku ÁktLku sÌkk hÃkk. k ¯kwVk Akuze Àeƒe. ÁkeÚ zwt¯khu sELku ÁkeS ¯kwVk{kt hnu k ˜k¯fiku. r˛fik§ r˛fik§ eyu k Lke ¯kwVk{kt ÁkÂ[k {kuxkt ffikO. r˛fik§ Ákwrÿ˛k§e nÌkku. r˛fik§Lku fkuE knkU[e Lkn™ ˛fu. kÌk ⁄kE kqhe. yktÁku yk {kuh, kÌk fne˛wt kkuh...

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)5

1. kh⁄kefkÏLkLke fkÏt˝e

yuf nufikr§fiku yLkt yuf nufik§u˝ yÌkkt. ÁkUfi {kÏxe ÁkEhkt ⁄kkt. yuÌk˝ nufik§u˝ ykuÕhk§e ⁄kuE. [kÏ{kMkkLkk ÀLk nU Lkt kux{kt Mkifiwt nU, yuÌk˝ nufik§u˝ rMkLÌkk{kt khe. yut˝e nufikr§fikLk fU k ˜k¯ke, ënufikr§fik, {u Ìkku yk e hku nU. y ˝ æku˜hwt fh. Lkfh fU ÕkELk yk kwt hunwt ? yk k˝k Mkifikt fu{ fheLk Õe khnwt? yk k˝u Mkifikt fU {uñwt ?í nufikr§fiku æeÕeLk Ákku˜ku, ëënwt æku˜hwt æku˜hwt fhU ? {q§ku æku˜hkt nU. æku˜hkt fheLk nwt fh kt nU ?í yuÌkhk{k nufik§u˝Lk keh yk eLk Mkqxfku ⁄kku. yut˝eLk Mkkh Mkifikt yk kt. yut˝e Ákku˜e, ëyuí˜k ykÀ{e, ÌkLkt Ìkku {wt fUÌkeí˜k. yuf ÁkkÕw {u yk u. yuf ÁkkÕw yk k˝kt Mkifikt ⁄kkt. f ˜uELk ÕkEyu ? Áku nufik§˝u nkÌkkt Lkt Áku nufikr§fikyu nkÌkkt. ˜uELk k Lke zkuMk{k ¯kkt. kuXkt Lkt {k Ákune hkt. {u Ìkku unhu. nkÏÕ khe. k Lk yk ˝kLke xu{ ⁄kuE. Àqhkne nufik§u˝ Àuæe ¯kuE. yut˝e fU k ˜k¯ke, ëëyuí˜k. k Ìkku yk u. yk kwt yut˝kLk æku˜hk{kt kUXkt nifi. y ˝ nwt fheyu ? k ækE Õknu. nufikr§fiku Ákku˜ku, ëÙ f§k fhwt yu ⁄kwt nkÏ k§u. Ìkwt {k huÕu. {wt Ákkhku hku. kuMk k yknLkku yk Ìkuh ⁄kkh yut{ Ákku˜ kLkwt, yu í˜k yu kh⁄kefkÏLk, k Lkwt fk§Õwt ˜k . {kh æk n ! kuMk Ù fku, MkkÏLke {kÏLke Ákun. k Ìkku Ìkehu Ìkehu yk nU.í yuÌkhk{k Ìkku k yk ku. ku˜e nufik§e Ákku˜e, ëyuí˜k kh⁄kefkÏLk, k fuÌkhuf yk nU ? {kh k Lk fk§Õwt ÕkuEyu.í nufikr§fiku Ákk¤˝ku hku-hku Ákku˜u, ëyu hkÏz, Ìkwt MkkÏLke Ákku˜u. k Áke ÕknU Ìkku LkU yk u. k Ìkehu Ìkehu yk nU. k nkÏ k§e ¯kku. {Lk{kt r Mkkh fhu, ëyuí˜k {kh fUh{k yu ku fw˝ yk ku nU, kh⁄kefkÏLk, k Lkwt fk§Õwt yk˜ k k§ku. {Lknku W khe fw˝ nU ?í ÁkeLkku {khku k kkMkku §ku. yuf ÁkkÕw Ìkk {u nhu. ÕkELk z¯khk W kuh

6ºe˜kuLke

Q kku ⁄kE hku. y ⁄kkÏhe kh ⁄kELk Lkhku kkE yk ku. k Lk kqMkwt, ëëyÏ {kÏ{k ? ⁄kkh Ìkku æku˜hwt MkÌkwt nU í˜k. fu{ z¯khk W kh keÕhkyu?í k Ákku˜ku, ëfUh{k Ìkku kh⁄kefkÏLk kUne ¯kku nU Ìku k Lkwt fk§Õwt {kÏ¯kU nU. yut˝k nku {wt futh{k Lkn™ kuXku. Õk Lk Ìkwt ÕkuE yk .í Lkhku k Lke zkuMk fLku yk nU. ÕkELk Õkuyu nU Ìkku nufikr§fikt fqÀu. Lkhku kkE yu ÕkuELk kkMkk yk ku. k Lk ffi, ëëyu {kÏ{k ! yu Ìkku nufikr§fiku nU í˜k.í k Ákku˜ku, ëë kh⁄kefkÏLk nULk ? Ìkwt Ìkku nwtyu nufikr§fikLke fqxu ? yuí˜k {Lk nk⁄ku nUz fu. nwt kh⁄kefkÏLk nU fu nufikr§fiku nU? nUz, Áku Õ˝k ÕkEyu.í k Lkt Lkhku kqMkhu ÁkÌk˝k. Lkhku y¯k§ ⁄kku. k kÏn§ hku. k Lkt Lkhku º¯khk yknLkk ¯kk. k Ìkku fkÏLk QMkk {kÏzeLk nkÏ k§u. yuÌkhk{kt nufik§u˝ Ákku˜u, ëyu í˜k kh⁄kefkÏLk ? fk˜Lkku ykÕ yk ku nU. yÕe k Lkwt fk§Õwt ÌkU Lkn™ yk˜wt.í hkÏz Ìke{u Ákku˜. {kh kkEÁk•k kÏLkhku kkE k Lk kqMkhu ÁkkÏÌkeLk ˜uELk yk u. Ìkwt MkkÏLke Ákku˜u; nkÏ k§e ÕknU Ìkku Lkkne ÕknU. kuMk fUnwt ˜k nwt k Lkwt fk§Õwt ?í yut{ fUÌkkt{k Ìkku k nkÏ k§e ¯kku. k r Mkkh fhu Lkhku kkE Ìkku yut˝kLk kkEÁk•k nU. {Lk {hk ˝k ˜uELk yk ku nU. yu{ r Mkkh fheLk k Ìkku fqÀku. fqÀeLk LkkXku. Lkhwt Ìkku kqtMkhu ÁkkÏÌku˜wt nU; ykÏ{Lkwt Ìku{ Ìk˝kfi. ÁkuykuLkkt kqtMkhkt xqxe ¯kkt. æeÕu, ë⁄kkh ykELk {khku {u˜wt, Ìkwt {Lk {hk Ìkku. ⁄kwt futÌkku í˜k nufikr§fiwt nU kkÏ˝ kh⁄kefkÏLk yÌkku.í Lkhku kkE Ákku˜ku, ë kh⁄kefkÏLk Ìkku LkUÌkku kkÏ˝ xktx xwxr˝fiwt nU. ykÌkku Áku yh ku˝k. ëÌkwt ÕqXku nUí. ku˜ku fU, ëÌkwt ÕqXku

nU.í yh kkELk Áku ÕkÌkk hk. k zkuMk Mkkuhe ÀuÌke. yu æku˜hwt Mkkuhe ÀuÌkwt. ÁkeÕu {¯khu ÕkELk ÁkeÕk º¯khk{kt ÕkELk hU. nufik§u˝, nufikr§fiku k Lkk º¯khk{k xuxkt {kuxkt fhkt. yu ku nufikr§fiku, ÁkwÀe k§ku yÌkku. nufikr§fikLk fkuE LkU kkU¯ke

nfU. fkÏ˝e ⁄kuE kqhe. ykÏÁku yk ku {kÏh, kÌk fUnw kkÏh...

f⁄kf : ¯kwshkºkE ƒLkkºkE ¯k{kh, W. . 60, ¯kk{ : {k˜ kMk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

2. rÁk˜kzeÁkkE

yuf rÁk˜kze nÌke. fkuEfLkk uh{kt kuXe. ÀqƒLke Ìkku˜he nÌke. {ktnu {kuZwt k’fiwt. Mkktfzku fktX˜ku nÌkku. {kuZwt k˜eLku Àqƒ Ìkku keƒwt k˝ {kuZwt ytÀh hkufkE ¯kfiwt. Ìkku˜he º™Ìku yLku k⁄khu kxfe. Ìkku˜he Vqxe ¯kE. fktX˜ku ¯k§k{kt ºhkE ¯kfiku. hMÌku sÌkkt fqfzu kqA‚wt, ë{eLkeÁkkE ! ¯k§k{kt ˛wt knufiwO Au ?í ë{k§k knuhe Au. nwt n ÚÌkhkyu ÚÙ Awt. ºıÌkk˝e ⁄kE Awt !í fqfzu fÃkwt, ëºfÌkk˝e ⁄kE Au. ÚÌkhkyu Úfi Au Ìkku nwtfiu yk wt.í ë[k˜, yk Ìkku !í

yk¯k§ ¯kfikt Lku ÌkuÌkh f˝ [˝Ìkwt nÌkwt. rÁk˜kzeLku ÚuE. ÌkuÌkh Ákku’fiwt, ë{eLkeÁkkE, ıfikt Úyku ?í ëÚÌkhkyu sEyu. n nwt ºıÌkk˝e ⁄kE ¯kE Awt !í ëÌkku nwtfiu yk !í rÁk˜kze Ákku˜e, ë[k˜, ºkE !í

yk¯k§ ¯kfikt Lku {kuh {Èfiku. {kuh Ákku’fiku, ëÁkƒkt ıfikt Úyku Aku ?í fqfzku Ákku’fiku, ë{eLkeÁkkE ºıÌkk˝e ⁄kE Au. ÚÌkhkyu sEyu Aeyu.í {kuh fnu, ënwtfiu yk wt.í rÁk˜kze fnu, ë[k˜, ºkE Ìkwtfiu!í

⁄kkuzktf yk¯k§ ¯kfikt Lku ÙÀh {Èfiku. ÙÀh kqAu Au, ë{eLkeÁkkE, Ákƒkt ıfikt Úyku ?í rÁk˜kzeÁkkE Ákku˜e, nwt ºıÌkk˝e ⁄kE Awt. ÚÌkhkyu sEyu Aeyu. ënwtfiu yk wt.í ÙÀh k˝ Mkk⁄ku ⁄kfiku. Ákƒkt Mkk⁄ku s k ˜k¯fikt

sÌkkt sÌkkt hkÌk kze. yuf {trÀh yk‘fiwt. {trÀhLkku kqÚhe sÌkkt sÌkkt fnuÌkku ¯kfiku, ëhkÌk kMkku hnu nkufi Ìkku hnuÚu.í {trÀh{kt kkxze nÌke. kkxzeyu fqfzku, ÌkuÌkh yLku {kuh [z‚kt. Ákƒkt MkqÌkkt. ÙÀh r [kh fhu, ëyk ÀqÌke {k˜˝Lkku ˛ku r ÔkMk ?í ÙÀhu Àh ¯kkuzeLku {trÀh Áknkh fkZ‚ku. yk Mk{fiu æq˝k{kt ÁkuMke hnu˜e {eLkfe ÌkuÌkhLku fnu, ë{khÌkku nkufi yu{ fkuLke Mkk{u nk⁄k- k¯k ü[k fhu Au ?í kAe fqfzkLku fnu k ˜k¯ke, ëfkuLke Mkk{u f˜¯ke ü[e fhe ? fkuELku {khÌkku nkufi yu{ ?í {kuhLku fnu, ë{khÌkku nkufi yu{ fkuLke Mkk{u k™Akt ü[kt fhu ?í {eLke ÙÀhLku fnu, ëfkuLke Mkk{u {qAku yk{§u ?í ÙÀh fnu, ëÀqÌke, Ìkkhe Mkk{u !í rÁk˜kze ÙÀh kh kze. fktX˜ku ºk¯ke ¯kfiku. ÙÀh Ìkku Àh{kt ⁄kELku Áknkh Lkef§e ¯kfiku. kkxze kh [ze fqfzk kh kze. fqfzku VuÀe ækƒku. ÌkuÌkhLku {khe ækƒku. kAe {kuh {khe ækƒku. Mk kh{kt kqÚhe yk‘fiku. {trÀhLkwt f{kz W kz‚wt ën§wfí fhÌke {eLke Áknkh Lkef§e ¯kE. fkÏt˝eyku-

8ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

2. {eLkeÁkkE

yuf {eLke yÌke. Ìku fkuEfLkk fUh{k kuXe. ÀqÌkLke ÌkkÏ˜he yÌke. {k {wxwt fk˜wt. nkÏfhku ¯kk§ku yÌkku. {kÏfiu {wxwt fk˜e ÀqÌk Ìkku keÌkwt, kkÏ˝ {wxwt {kÏfi hkufkE ¯kÙ. ykÏ{ne ykÏ{ kuMk˝ Vhe ºUÌku Lkt z¯khu ˜k¯ke. ÌkkÏ˜he yÌke Ìku Vqxe ¯kuE. fktXku ¯k§k{k hkufkE ¯kku, Lku fktXku ¯k§k{kt Lku kuMk˝ Õkfiu. fqfhu kqMkwt, ëyhu {eLkeÁkkE ! ¯k§k{kt nwt kuhwt nU ?í ëëÌku kkE ykÌkku {k§k LkkÏæe nU yMk§kLke. {wt y ÕkÌkhkyu ÕÙ nwt. kfÌkkt˝e ⁄kE nwt.í fqfhu fÙ, ë kfÌkkt˝e ⁄kuE nU. ÕkÌkhkfiu Õyu Ìkku Ùyu yk wt.í

ënUzfu yk Ìkku !í y¯knuhktf ¯kktLk fe˜ku f˝ Mkhe ækÌkku. fe˜kyu {eLkeLk Àuæe. fe˜ku. Ákku˜ku, ë{eLkeÁkkE, fU Õku ?í ë{eLke ffi, ëÕkÌkhkyu Õfiu. y ˝ Ù kfÌkkt˝e ⁄kuE ¯kuE nwt !í fe˜ku ffi, ëÌkku Ìkku {wtyu yk ! {eLke Ákku˜e, ënUzfu kkE !í

y¯knuhkt ¯kkÏLk {kuh r{§ku. {kuh Ákku˜ku, ëÁkÌkkt f Õku ?í ë{eLkeÁkkE, kfÌkkt˝e ⁄kuE nU Ìku ÕkÌkhkyu Õkyut nifi.í {kuh ffi, ëÙ yu yk wtí. {eLke f fi, ënUzfu kkE Ìkwtfiu !í ⁄kkuhktf y¯knuhkt ¯kktLk ÙÀhk {§ku, ë{eLkeÁkkE, Ák•kkt fU Õku ?í {eLkeÁkkE Ákku˜e, ë kfÌkkt˝e ⁄kuE nwt. Ìku ÕkÌkhkfiu Õkfiuí. fU, ëÙyu yk wt.í ÙÀhkufi nk⁄ku ⁄kku. yk ÁkÌkkt nk⁄ku Õyu. ÕkÌku ÕkÌku hkÌk khe. yuf {tÀuh yk wt. Ìku {tÀuhLkku kqÕkhku ÕkÌkku ÕkÌkku fUÌkku ¯kku, ëhkÌk knku Ìk{kh hu yut Ìkku hUÕku.í {tÀuh{kt {k˜he yÌke. {k˜heyu Mkhku fqfhku, fe˜ku Lkt {kuh. yk ÁkÌkkt MkheLku nqÌkkt. WÀhku r Mkkh fhu, ëykÏ˝e ÀqÌkeLkku nwt r Mk k ?í r Mkkh fhe WÀhu ÀkÏh ¯kkuzeLk kqXu˝ fkxe LkkÏæku. yut˝e u§ ku˜e æq˝k{k Ákune huE˜e {eLkfe rf˜kLk fU, ëfu˝kt nkh yk⁄kkkÏ¯k WMkk fhu? fU˝ktLk {khÌkku yU yu{. {eLkfe fqfhkLk fUfi, ëfu˝kt nkh f˜kt¯ke WMke fhe? fU˝kt Lk {khÌkku yut yU{.í {kuhLku fufi, ëfU˝kt nkh kUMkhkt WMkkt fhu {kh Ìkku yU yu{ !í WÀhkLk fufi, ëfU˝kt nkh {qMkku ykÏ{§u ?í WÀhku fUfi, ëëÀqÌke ⁄kLk nkh ! WÀhku Ìkku ÀkÏh{k ⁄kuELk kqX˝ Lkunhe ¯kku. ÀkÏh{k Õkuh{k W kh khe. {eLkeLkku fktXku kk¯ke ¯kku. {k˜he kh Mkhe fqfhk kh khe Ìku VuÀe ækÌkku. kuMk˝ fe˜kLk {kheLk ækE ¯kuE. kuMk {kuhLk {khe ækÌkku. n uh{k kqÕkhku yk ku Lkt {tÀuhLkwt f{kh W¯kkhwt yuÌk˝ n k§wf ÀuELk {eLke LkUnhe ¯kuE.í f⁄kf : ¯kwshkºkE ƒLkkºkE ¯k{kh, W. . 60, ¯kk{ : {k˜ kMk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜k : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

3. fqfzku yLku rÁk˜kze

yuf fqfzku nÌkku. yuf rÁk˜kze nÌke. fqfzu hku fiku ÁkkuhzeLkku Xr§fiku. rÁk˜kzeyu hku fiwt nkzfwt. ÁktLku ºkE-ºktzw kk˝e ÆMk[u. fqfzkLku Ìkku Xr§fiku nÌkku. Ìku⁄ke Q¯fiku. rÁk˜kzeLku nkzfwt fE heÌku Q¯ku ? fqfzku Ìkku kk˝e ÆMk[u Úfi. Ákkuhze rÀ Mk-hkÌk {kuxe ⁄kE. Mk{fi ⁄kÌkkt ÁkkuhzeLku {kuh yk‘fiku. Ákkuh ÁkuXkt. rÁk˜kze fnu, ëfqfzk, ÌkU Xr§fiku hku fiku yu⁄ke Ákkuh yk‘fikt. {U Ìkku nkzf hku fiwt yux˜u Q¯fiwt s Lkn™.í

kAe Ákkuh kkıﬁkt. fqfzku Ìkku hkus QXeLku Ákkuhze kh⁄ke Ákkuh kkzeLku ækﬁ. rÁk˜kze

Ákkuhzeyu yk eLku fnu, ëfqfzk, {Lku Ákkuh yk k; æk kt Au.í fqfzku rÁk˜kzeLku fnu, ëÚ í˜e, ÌkU nkzfwt hku fiwt, Q¯fiwt nkufi Ìkku æksu ! sELku Úu, {khe kkMku ˛wt {k¯ku Au ?í rÁk˜kze fnu, ëfqfzk ?í fqfzku fnu, ë˛wt Au í˜e?í rÁk˜kze fnu, ë{Lku

Ákkuhzeyu [zk í’fik. {khu Ákkuh æk kt Au.í fqfzku fnu, ëLk⁄ke [zk Ìkku í˜e. Ìkwt Ìkku {Lku ækfi !í rÁk˜kze fnu, ëLkn™ ækÙ ! [zk í’fik.í kAe rÁk˜kze fnu, ëÁkkuhzeLkwt zk§wt Lk{k . nwtfiu [zwt Lku Ákkuh ækÙ.í fqfzu ÁkkuhzeLkwt zk§wt Lk{k‘fiwt. rÁk˜kze ÁkkuhzeLkk zk§u ⁄kELku [ze Lku [z‚k kAe fnu, ëfqfzk, ÌkLku Ìkku nwt ækÙ.í fqfzku fnu, ë{khe [kt[ Àuæe Au ?í kAe rÁk˜kze fqfzkLku ækE ¯kE. Ìku Ákkuhze kh⁄ke fk[kt- kkfkt Ákƒkt s Ákkuh ækE ¯kE. ækELku uh s k ˜k¯ke. kxu yuf zkuMkku kz fhÌkku nÌkku. rÁk˜kze fnu, ëzkuMkk, Qºku hnu; nwt kÌk {ktzwt.í zkuMkku fnu, ëQºku hnwt; {ktz, ˛e kÌk Au ?í rÁk˜kze fnu, ëfk[kt f§˛e (Mkku {˝) ækƒkt. kkfkt Ìkku f§˛e ækƒkt. f§f§Ìkk fqfzk ækƒk !í kAe rÁk˜kze fnu, ëzkuMkk, nwt ÌkLku ækÙ !í zkuMkku fnu, ëMkktX˜ku (fktxk W kkz kLkwt Áku kktræfiwt MkkƒLk) Úufiku Au ?í MkktX˜ku Ìkku Ákksw kh hÃkku yLku rÁk˜kze zkuMkkLku ækE ¯kE. zkuMkkLku ækELku rÁk˜kze kxu kze. zkuMke zkuMkkLkwt ºkÌk ˜ELku yk Ìke nÌke. rÁk˜kze Mk{k[kh ˜uÌke kqAu Au, ëzkuMke, ıfikt Úfi Au ?í zkuMke fnu, ënwt Ìkku zkuMkkLku æk k ºkÌk yk k k sÙ Awt.í rÁk˜kze fnu, ëzkuMke, nwt kÌk {ktzwt yu Ìkwt Mkktº§u ?í zkuMke fnu, ë{ktz Àefhe, ˛e kÌk Au ?í ëfk[kt Ákkuh f§˛e ækƒkt. kkfkt Ákkuh f§˛e ækƒkt. f§f§Ìkk fqfzk ækƒk. kz fhÌkku zkuMkku ækƒku. n zkuMke ÌkLku ækÙ !í zkuMke fnu, ëyk fZe ÚuE Au ? fZe k§e fhe Lkkæe˛.í fZe Lku ÁkZe Ákksw kh hne yLku rÁk˜kze zkuMkeLku

10ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

ækE ¯kE. yk{ rÁk˜kzeyu fk[kt Ákkuh f§˛e ækƒkt. kkfkt k˝ f§˛e ækƒkt. f§f§Ìkk fqfzk ækƒk. kz fhÌkku zkuMkku ækƒku. fZe-hkux˜kLkwt ºkÌk ˜ELku yk Ìke zkuMke ækƒe. §e, kk˝e keƒwt. yuf s yktÌkhzk{kt ykx˜wt Ákƒwt ˛kLkwt Sh kfi! Ìku ºkE, kux{kt Lk Sh kfiwt. º{Ìke º{Ìke kze yLku {he ¯kE. kÌk ⁄kE kqhe. yktÁku yk‘fiku {kuh yLku kÌk fne˛wt kkuh !

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)11

3. fqfhku Lkt {eLkfe

yuf fqfhku yÌkku. yuf {eLkfe yÌke. kuMk˝ fqfhu hku kwt ÁkkuhLkwt ¯kwxw.

{eLkfeyu hku kwt ykzæwt. kuMk˝ Áku kkÏzeykt kkÏ˝e LkkÏ{u. fqfhkLk Ìkku ¯kwxw yÌkwt Ìku

Q¯kwt Lkt {eLkfeLk Ìkku ykzæwt yÌkwt Ìku ykzæwt nU˝ Q¯ku ? y ˝ fqfhkLk Ìkku ¯kwxw

Q¯kwt Ìku kkÏ˝e LkkÏ{ LkkÏ{ fhu. Ìku ÀLku hkÌku Ákkuh yÌke Ìku {kuxe ⁄kuE ¯kuE. y ˝

ÁkkuhLku Ìkku yuLke u§ ⁄kuELk Ákkuhu {kÏh yk ku. kuMk˝ Ákkuhu Ákkuhkt yk kt. kuMk˝

{eLkfe fU, ëfqfhk, ⁄kkh Ìkku ¯kwxw hku kwt yuÌk˝ Ákkuhkt yk kt Lku. {kh Ìkku ykzæwt hku kwt Ìku Q¯kwt Mk LkU.í kuMk˝ Ákkuh yÌkkt Ìku kkfkt. fqfhku Ìkku nÀk nÀk Qze QzeLk Ákkuhnkt Ákkuhkt kkhe kkheLk ækyu. {eLkfe Ákkuhu yk eLk kuMk˝ fU, ëyu fqfhk, {Lkt yk˜ft í˜k. Ákkuhkt æk kt nU.í fqfhku {eLkfeLk fU, ëÕkf í˜e ÌkU Ìkku ykzæwt hku kwt. Ìku Q¯kwt yut Ìkku ækÕu fu! ÕkELk Õku {Lkt fLku nwt {kÏ¯ku ?í kuMk˝ {eLkfe fU, ëfqfhk?í fqfhku fU, ënwt nU í˜e ?í {eLkfe fU, ë{Lku Ákkuhu Ìkku Mkhk f í˜k. {khu Ákkuhkt æk kt nU.í fqfhku fU, ëLkn™ Mkhk Ìkkuí˜e. Ìkwt Ìkku {Lkt ækyu !í {eLkfe fU, ëLkU æÙí˜k! Mkhk fí˜kí. kuMk˝ {eLkfe fU, ëÁkkuhLkwt zk§wt Lk{k fí˜k. {wt yu Mkhwt Lku Ákkuh æÙLku.í fqfhu ÁkkuhLkwt zk§wt Lk{k wt. Ìku {eLkfe ÁkkuhLku zk§u ⁄kuELk Mkhe. Ákkuhu Mkhe hELk {eLkfe fU, ëfqfhk ÌkLkt Ìkku {wt æÙ.í fqfhku fU, ëyk MkkÏtMk {kh Àuæe nU ?í kuMk˝ {eLkfe yÌke Ìku fqfhkLk ækE ¯kuE. {eLkfe yÌke Ìku Ákkuhnkt Ákkuhkt fkMkkt Lkt kkfkt ÁkÌkkt ækE ¯kuE. ækE yut˝e fUh Õk k ˜k¯ke. kxu yuf zkunwt kh fhÌkwt yÌkwt. {eLkfe kh fhÌkwt Ìkuh yu kxu ⁄kE LkUnhe. {eLkfe fU, ëyu zkunk, Ìkwt Q kku hu {wt kÌk {kÏzwtí. zkunku fU, ëQ kku hÙ í˜e, {kÏzfu, nwt kÌk nU ?í {eLkfe fU, ëfkMkkt Ìkku f§ne ækÌkkt, kkfkt Ìkku f§ne ækÌkkt, f§f§Ìkk fqfhk ækÌkk !í kuMk˝ {eLkfe, fU, ë kkuxk Ù Ìkku ÌkLkt æÙ !í kkuxku fU, ënkt⁄kkurhfiwt Àuæwt nU ?í nkt⁄kkurhfiwt Lku kkt⁄kkurhfiwt fe{Lkwt ¯kuÙ Lku kkuxkLku ækE ¯kuE. kuMk˝ {eLkfe yÌke Ìku kkMke zkunkLk ækE hELk Õkyu kxuLke kxu. ku˜ku zkunku kh fhÌkku yu˝k zkunkLk zkune yu˝k zkunk nkh˝u hkuxk Lku nk¤Lkwt fhe ˜uELk yk Ìke. kuMk˝ ku˜e {eLkfe ÕkÌke yut˝eyu nkhku ˜uÌkku, ëyu kkuxe, Ìkwt fU Õkyu?í kkuxe fU, ëÙ Ìkku ÕÙ zkunkLk æk k yk˜ kí. kuMk˝ {eLkfe kkuxeLk fU, ëyu kkuxe, {wt kÌk {kÏzwt yu Ìkwt nkÏ k§u ?í kkuxe fU, ë{kÏz fu Àefhk Ìku. nwt kÌk nU ?í ëfkMkkt Ákkuhkt f§ne ækÌkkt, kkfkt Ákkuhkt f§ne ækÌkkt, f§f§Ìkk fqfhk ækÌkk, kh fhÌkwt zkunwt ækÌkwt. y ˝ kkuxe ÌkLkt æÙ !í kuMk˝ zkune fU, ëyk ækxwt

12ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

Àuæwt nU ?í ækxkheMk fhe LkkÏtæku.í ækxwt Lku nkxtw fu{Lkwt ¯kÙ Lku ækE ¯kuE zkuneLku. ykÏ{ {eLkfeyu fkMkkt Ákkuh Ìkku f§ne ækÌkkt, kkfkt kkÏ˝ f§ne ækÌkkt, f§f§Ìkk fqfhk ækÌkk, kh fhÌkwt zkunwt ækÌkwt, hkuxkLku ækx fheLku zkuMke yk Ìke zkunk nkh˝ Ìku yuLku ækÌke. Ìku ykÌkhwt ÁkÌkwt nU˝u Õuh kﬁ, yuf Mk ykÏÌkhk{k ! Lku kkMkwt kkÏ˝e keÌkwt. ækE hELk Ìkku Ìku kkE kux{k LkU Õuh kt˝w Ìku k{ÌkeMk k{ÌkeMk kheLku {he ¯kuE. Lku fkÏ˝e ⁄kuE kqhe, ykÏÁku yk {kÏh Lku kÌk fUnwt kkÏh !

f⁄kf : fwt heÁknuLk Úu¯kkºkE ¯k{kh, W. . 40,

¯kk{ : Æn¯krxﬁk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)13

4.

r˛ﬁk§Lke Ákkƒk

yuf st¯k˜ nÌkwt. yk st¯k˜{kt yuf r˛fik§ yLku r˛fik§ e hnuÌkkt nÌkkt. ÁktLku ƒ˝e-ƒr˝fik˝e ⁄kfikt. ƒ˝e-ƒr˝fik§e ⁄kfiu [kh- kkt[ hMk Lkef§e ¯kfikt. k˝ r˛fik§ e ktÕ˝e hne. r˛fik§ r [kh fhu fu ëæ[o fheLku ⁄kkıfiku. Àk˝k

Úu zk eLku ( kqMk yuhk e) k˝ ⁄kkıfiku. Àkuhk fhk eLku ⁄kkıfiku. Àu k§kt fhk eLku k˝ ⁄kkıfiku. n yuf Ákkƒk hkæ e Au.í r˛fik§ º¯k kLkLkwt Lkk{ ˜ELku Ákkƒk

˜u Au, ëº¯k kLk, {khu ÁkÂ[kt ⁄k˛u Ìkku nwt ÌkLku k Lkwt yLku Mkq hLkwt fk§swt [zk e˛.í r˛ﬁk§u Ákkƒk hkæe.

⁄kkuzk rÀ Mk ¯kfik yLku r˛fik§ eLku ¯kºo hÃkku. r˛fik§ e {kuxk kux k§e

⁄kE. yk r˛fik§ eLku Lk {rnLkk yLku Lk rÀ Mk ⁄kfik. n r˛fik§ eLku Aqxfku

⁄kfiku. ÌkuLku Áku ÁkÂ[kt ⁄kfikt. yuf r˛fik§ yLku yuf r˛fik§ e yk e.

r˛fik§Lku Ákkƒk V§e. yuLku Akufhkt (ÁkÂ[kt) ⁄kfikt. r˛fik§ r [kh fhu Au,

ë{khu ÁkÂ[kt ⁄kﬁkt. n Ákkƒk Ìkku Akuz e kz˛u.í r˛ﬁk§ Mkq h yLku k Lku

˛kuƒ k LkefÈﬁku. VhÌkku, VhÌkku {kuxk zwt¯kh{kt ¯kﬁku. yk zwt¯kh{kt Mkq h yLku k

kkfk ºkEÁktƒ nÌkk. Mkq h yLku k kÌkku fhÌkk fhÌkk yk¯k§ Úﬁ yLku

kkA§ r˛fik§ Úfi. r˛fik§u ÁktLkuLku {kh k {kxu Lkë ffiko. Mkq h yLku k [k˜Ìkk [k˜Ìkk s§k˛fiu kk˝e ke k ¯kfik. r˛fik§ ÚuE hÃkku. r˛fik§ r [khu

Au, ëÁktLkuLku Ìkku ºkhu ÀkuMÌke Au. ÁktLkuLku ºkhu {u§ Au. ÁktLkuLku fE heÌku {hk k?í r˛ﬁk§u {Lk{kt kx z‚ku yLku yu rÀ Mku s k Àeƒk.

hkÌk kze. ÁkeÚu rÀ Mk Q¯fiku. ÁkeÚ rÀ Mku r˛fik§ VheLku s§k˛fiu yk‘fiku. Mkq h yLku k yu{Lke ¯kwVk{kt hkÌk kMkku hneLku Ákesu rÀ Mku kkAk yuf kAe yuf yk k ˜k¯fik. r˛fik§ s§k˛fiu MktÌkkE ¯kfiku. ⁄kkuzef kh ⁄kE yLku k s§k˛fiu yk‘fiku. r˛fik§ k Mkk{u ÚuE hÃkku. kAe Ákku’fiku, ë k ºkE!í k Ákku’fiku, ë˛wt Au, í’fik ? fku˝ Au, Ìkwt ?í r˛fik§ fnu, ënwt Awt, í’fik, r˛fikr§fiwt !í k fnu, ë˛wt fnu Au, í’fik ?í ëÌkLku yuf kÌk fhwt, k˝ {kLku Ìkku fnwtí. k fnu, ëy’fik, {kLke˛.í n r˛fik§ fnu, ëMkq h yLku Ìk{u ºkEÁktƒ Aku, æhwt fu ?í k fnu, ëæhwt!í ëºkEÁktƒ Aku k˝ fk˜u Mkq h yn™ kk˝e ke k yk‘fiku Ìfikhu Ìkkhk kh ræÚÌkku nÌkku, í’fik. ¯ktƒkÌkk {kuZkLkku {Lku {Èfiku nkuÌk Ìkku {khu Ìkku yuLku {kh ku nÌkku, í’fik.í k fnu, ër˛fik§, ÌkU Mkk[u s MkktºÈfiwt Au?í ëÌfikhu, nwt Ìkku §e sqXwt Ákku˜Ìkku nkuE˛ ?í n r˛fik§ k Lku yk{ fne uh sÌkku hÃkku. k k˝ ÌkuLkk uh sÌkku hÃkku.

hkÌk kze. ÁkeÚu rÀ Mk Q¯fiku. r˛fik§ Vhe s§k˛fiu yk‘fiku. Mkq h k˝ s§k˛fiu yk‘fiku. r˛fik§ fnu, ë k Ìkku Ìkkhk kh ºkhu ræÚÌkku nÌkku.í ë˛wt fnuÌkku nÌkku, í’fik ?í ëfk˝k zku§k k§ku yk Ìkku yuLku {khu {kh ku Auí, í’fik.í Mkq h kqAu, ë˛wt í’fik, Mkk[u s, fnuÌkku nÌkku ? sqXwt Ìkku Lk⁄ke Ákku˜Ìkku, í’fik ?í ëÌkLku sqXwt fneLku {khu ˛wt fh nÌkwt, í’fik?í Lk {kLku Ìkku fk˜u s§k˛fiu ÁktLku ºu¯kk

⁄k˛ku Ìku u§kyu Úusu, Ìkkhe ÌkhV k fÌkhkÌkku fÌkhkÌkku yk ˛u. Ìku Ìkwt ÚuÌkku hnusuí. n r˛ﬁk§ Mkq h yLku k Lku sqXe kÌk ÁkhkÁkh XMkk eLku yk Ìkku hÃkku.

hkÌk kze. ÁkeÚu rÀ Mk Q¯fiku. r˛fik§ nu˜ku QXeLku s§k˛fi rfLkkhu

MktÌkkE ¯kfiku. kk˝e ke kLkku Mk{fi ⁄kfiku. Mkq h yLku k s§k˛fiu yufLke kkA§ yuf QÌkfiko. s§k˛fiu knu˜ku k yk‘fiku. yuLke kkA§ Mkq h yk‘fiku. kAe ÁktLku yuf-ÁkeÚ ÌkhV ykzwt-y §wt ÚuÌkk fÌkhk k ˜k¯fik. k r [kh fhu, ër˛fik§ fnuÌkku nÌkku yu kÌk Ìkku Mkk[e Lkef§e í’fik !í Mkq h Mkk{u k VheLku fÌkhkfiku. Mkq h r [kh fhu, ër˛fik§ fnuÌkku yu kÌk Ìkku Mkk[e Au, í’fik. yk{ r [kh fhe Mkq h yLku k Ákk⁄ktÁkk⁄kk fh k ˜k¯fik. r˛fik§ ÁkuXk ÁkuXku yk Ákƒwt ÚuE hÃkku. ˜zÌkkt ˜zÌkkt k yLku Mkq hu yuf-ÁkeÚLku [ehe Lkkœfik. Mkq h yLku k Lkkt yktÌkhzkt yLku nkushe Áknkh Lkef§e ¯kfikt. Mkq h yLk k {he ¯kfik. r˛fik§ ÁkuXku nÌkku Ìfikt⁄ke Qºku ⁄kELku Ahe ˜ELku yk‘fiku. Mkq h yLku k Lkkt fk§Út fkZe ˜ELku uh ¯kfiku. n º¯k kLkLkk Lkk{Lke Ákkƒk hkæu˜e nÌke fu ë{khe r˛fik§ eLku

ÁkÂ[kt ⁄k˛u Ìkku Mkq h yLku k Lkwt fk§swt [zk e˛.í r˛ﬁk§u º¯k kLkLku fk§swt [zk e Àeƒwt. yk{ r˛ﬁk§u Ákkƒk Akuze Àeƒe yLku kÌk kqhe ⁄kE. yktÁku yk Úu {kuh yLku MkkÚ hnu˛wt Ìkku yk Ìke rÀ k§eyu {ktz˛wt kÌk.

4. nuyk§Lke ÁkkÌkk

yuf Õt¯k§ yÌkwt. yu˝k Õt¯k§{kt yuf nuyk§ Lkt yuf nuyk§e hUÌkkt yÌkkt. Ìku y ˝ yu Áku Õ˝kt {kÏxe ÁkEhkt ⁄kkt. y ˝ yut˝kt ÁkuyktLk {kÏxe ÁkEhkt ⁄kkÌku Mkkh kkÏtMk hn LkUnuhe ¯kkt. kkÏ˝ nuyk§e yÌke Ìk kÏÕey˝ hE. y ˝ nuyk§ r Mkkh fhu fu æ[kuoyu fhk eLk ⁄kkfku. kqMkku yuhk eLk kkÏ˝ ⁄kkfku, Àkuhkyu fhk eLk ⁄kkfku, Àu k§kt fhk eLku kkÏ˝ ⁄kkfku. y ˝ yuf ÁkkÌkk hkæ e nU. y ˝ nufik§ k¯k kÏLkLkwt LkkÏ{ ˜uELk ÁkkÌkk ˜uyu nU, ë k¯k kÏLk, {kh Mkifikt ⁄kknU Ìkku {wt ÌkLkt k Lkwt Lku nqykuhLkwt fk§Õwt Mkhk ku.í yu{ fELk nuyk§u yÌke Ìku ÁkkÌkk hkæe. y ˝ ⁄kkuhkf {ELkk ⁄kkLku nuyk§eLk kux{k ¯kh k kMkk hku. y ˝ nuyk§e ykuÕhk§e ⁄kuE. y ˝ yut˝e nuyk§eLk Lk {ELkk Lku Lk ÀLk ⁄kk. Ìku y ˝ nuyk§eLk yknLkk ÀuLk yk k. y ˝ nuyk§eLk Mkqxfku ⁄kk Ìku Áku ÁkMkkt yk kt. yufu nuyk§ yk ku Lku yuf nuyk§e yk e. nuyk§u ÁkkÌkk hkæu˜e yÌke Ìku V§e. y ˝ yuLk ÁkMkkt ⁄kE ¯kkt. nufik§ r Mkkh fhu fu, ë{kh y ˝ Mkifikt ⁄kE ¯kkt Ìku ÁkkÌkk Ìkku Mkkuh eMk khnU.í nuyk§ nqykuhLku Lku k Lku yuh k khku. VhÌkku VhÌkku {kuxk {¯khk{k ¯kku. y ˝ yu˝k {¯khk{k yuf nqykuh Lku k Áku ÕkuhÀkh kkfk

kkEÁktÌk ⁄kﬁu˜k. nqykuhLku k kÌkku fhÌkk fhÌkk y¯k§ Õkﬁ Lku yk nuyk§

kÏn§ Õkyu. nuyk§u Áku Õ˝ktLk {kh k Xk k fhk. Ìku nqykuh Lkt k yutzÌkk

yutzÌkk kkÏ˝eLku keyk kkÏt˝e ke k ¯kk. kuMk˝ kkÏ˝eLku keyk nqykuhLku k kkÏt˝e keyu Lku nuyk§ yÌkku Ìku ÕkuE hku. nuyk§u {Lk{k r Mkkh fhku fU ykÏt˝ktLk Ìkku Áku Õ˝kt Õkuh{k ÀkuMÌke ˜k¯ke nU Ìku Õkuh{k Õ{u˜k. nuyk§ fU ykÏt˝kLk Ìkku Õkuh{k Õ{u. kkÏt˝ {kh fu e heÌku {hk ˝k ÁkuyktLk. kuMk˝ nuyk§u {Lk{k kx fhku. y ˝ yu˝u ÀLk Ìkku nuyk§u nqykuhLku Lku k Lku Õk k ÀuÌkk. hkÌk khe. ÁkeÕku ÀLk Q¯kku. nuyk§ yÌkku Ìku ÁkeÕu ÀLk kkMkku yk ku kkÏ˝eLku keyk u. Ìku nqykuhLku k yÌkk yuÕk yu˝ktLk nÙ nWLkk zkuMk{k knku hELk ÁkeÕu ÀLk Áku Õ˝k kkMkk kkÏt˝eLku keyk yfefk kÏtn§ kkMkk yk y ˝ nuyk§ yÌkkuÌku kkÏt˝eLku keyk ˜ ke hku. kuMk˝ fhef ⁄kÙLku kkÏt˝eLku keyk k yk ku. nuyk§ k nkh˝ ÚuE hku. kuMk˝ nuyk§ yÌkku Ìku k Lku yu{ fU, ëyu k kkE.í k Ákku˜ku, ënwt nU í˜k ? fw˝ nU, Ìkwt ?í nuyk§eyku fU, ë{wt nwt í˜k. nuyk§ﬁwt nwt í˜k.í k fU, ënwt fUÌkku í˜k ?í ëÌkLk yuf kÌk fhwt kkÏt˝ ⁄kwt {kÏtLku Ìkku fÙ.í kuMk˝ k fU, ëfUf í˜k, {kÏtLkwtí. y ˝ nuyk§ fU, ëÌk{u nqykuhLku kkEÁkÌk nku æhwt fu ?í k fU, ëæhwt !í ë kkEÁkÌk nku kkÏt˝ fk˜ nqykuh ykÏ kkÏt˝e ke k yk ku ÌkUh ÌkLk fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)15

æeÕÌkku í˜k, fU ¯kƒkÌkk {wxkLkku Ìkku fut {Lk {§ku yutÌk Ìkku fu {kh yutLk Ìkku {kh ku

nU í˜k, yu{ fUíÌkku.í y ˝ nuyk§Lku k fU, ëyu í˜k nuyk§, ÌkU æhwt nkÏt k§wt nut ?í ëÌkUh í˜k {wt Ìkku §e ÕqXwt Ákku˜Ìkwt yu, í˜k ?í y ˝ nuyk§ k Lku yu{ fELk fUh ÕkÌkku hku. y ˝ k yÌkku Ìku yut˝ fUh ÕkÌkku hku. y ˝ hkÌk khe.

ÁkeÕku ÀLk Q¯kku Lku nuyk§ yÌkku Ìku kkMkku kkÏ˝eLku keyk yk u. Lku ku˜ku nqykuh kkÏt˝ kkÏt˝eLku keyk kkÏt˝e ke k yk ku. nuyk§ nqykuhLk fﬁ, ë k Ìkku Õkuh{k

æeÕÌkku í˜k.í ënwt fUÌkku í˜k ?í ëÌkUh fU fkÏt˝kt zku§kt k§ku fu yk Ìkku fU yu˝ Ìkku

{kh {kh ku nU í˜k. yu{ fUÌkku íÌkku.í nqykuh kqMku, ënwt í˜k nkMkwt Mk fUÌkku ? ÌkUh fu ÕqXwt Ìkku Lkn™ Ákku˜Ìkku Lk í˜k.í ëÌkLkt fLku ÕqXwt fELk {kh nwt fh yÌkwt í˜k ? ÌkUh fu LkU {kÏtLku Ìkku fk˜ kkÏt˝eLku keyk Ìk{ Áku Õ˝k ku¯kk ⁄kknku Ìku˝e u§k ÕkuÕu ÌkLkt nkh˝ k fÌkhkÌkku fÌkhkÌkku yk nU Ìku Ìkwt ÕkuÌkku huÕu.í y ˝ nuyk§u nqykuhLku Lkt k Lku ÕqXe kÌk ÁkhkuÁkhLke khk eLk fUh yk Ìkku hku. y ˝ hkÌk kheLk ÁkeÕku ÀLk Q¯kku. y ˝ nuyk§ yÌkku u¯kku QXk ⁄kELk kkÏt˝eLku keyk yk eLk ˜ ke hku. y ˝ {¯khk{knk nqykuh Lku k kkÏ˝e ke kLke xu{ ⁄kE Lku kkÏt˝eLku keyk Áku Õ˝ yufefkt kÏn§ QÌkhk. y ˝ kkÏt˝eLku keyk kU˜ku k yk ku yut˝k kÏn§ nqykuh yk ku. kuMk˝ Áku yufefkt nkh˝ ykzw ykzw ÕkuyuLku fÌkh˝k. k r Mkkh fhu, ënuyk§ fUÌkku yu kÌk Ìkku nkMke Lkunhe í˜k.í y ˝ ku˜ku nqykuh nkh˝ k §e fÌkh˝ku. nqykuh r [kh fhu, ëyu í˜k ykÌkku nuyk§ fUÌkku yu kÌk Ìkku nkMke nU í˜k.í yku{ r [kh fheLk Lk Áku nqykuh Lku k yÌkk Ìku Ákk⁄kuÁkk⁄ku yh k˝k. y ˝ ku˜ku nuyk§ yÌkkuyu ÁkuXkuÁkuXku yk ÁkÌkwt ÕkuE hku. y ˝ yh kkÌku yh kkÌku k nqykuhLku Mkehe LkkÏtæku Lku nqykuhu k Lku Mkehe LkkÏtæku. y ˝ Áku MkehuE ¯kk. y ˝ Áku Õ˝ktLk nqykuhLku k Lku Lk yktÌkhkt Lku ykuÕhkt Ákkhkt Lkunhe ¯kkt. kuMk˝ nqykuhLku k yÌkk Ìku Áku Õ˝k {he ¯kk. nuyk§ Ákune hE˜ku yÌkku yunku QXku ⁄kuELk Mkhe ˜ELku yk k Ìku y nqykuh Lku k Lkkt fk§Õkt fkxe ˜uÌkkt. fk§Õkt ˜uELk ¯kku. y ˝ k¯k kÏLkLkk LkkÏ{Lke ÁkkÌkk hkæu˜e yÌke fu {kh nuyk§eLk Mkiﬁkt ⁄kknU Ìkku k¯k kÏLk ÌkLku {wt nqykuhLkwt Lku k Lkwt fk§Õwt Mkhk ku. k¯k kÏLkLku fk§Õwt Mkhk e ÀuÌkwt. ykÏ{ nuyk§u ÁkkÌkk Mkkuhe ÀuÌke Lku fkÏ˝e ⁄kE kqhe. Ìku y ˝ ykÏtÁku yk Õku {kÏh. Õe Ìkk nkÕk hunwt Ìkku yk Ìke rÀ k§eyu {kÏznwt fkÏ˝e.

f⁄kf : ˜’˜wºkE {kuÌkeºkE æktx, W. . 60, ¯kk{ : Ákkuhze, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)17

5. fwt he yLku nk⁄ke

yuf nÌkku hkÚ. yuf nÌke hk˝e. yk hkÚ-hk˝eLku yuf fw he nÌke. hkÚLke fwt he yuf rÀ Mk fq kk˝e ºh k ¯kE. yk Mk{fiu Lk{kt⁄ke yuf nk⁄ke kk˝e ke k yk‘fiku. nk⁄ke fwt heLku ÚuE ¯kfiku. nk⁄ke fwt heLku ˜ELku Lk{kt sÌkku

hÃkku. ºkE, yk nk⁄ke hkÚLke fwt heLku Lk{kt V§ æk k yk ku. Lkkr§ﬁuhfuheyku Ákƒkt V§ku ˜k eLku yk ku. fwt he ækﬁ, keyu yLku nk⁄ke k˝ LkLkkt V§

ækﬁ. hkÌk kzu nk⁄ke fwt heLku z˜k kh [zk u. rÀ Mk Q¯ku Lke[u WÌkkhu. z˜kLke

Akﬁk{kt nk⁄ke fwt heLkk k¯k kh {k⁄kwt {qfe Mkqyu. fwt he uh Lkn™ yk Ìkkt hkÚyu ˛kuƒ ykÀhe. hkÚyu rMk kkEykuLku

Ákku˜k eLku nwf{ fﬁkuo, ërMk kkEyku, fq kk˝e ºh k ¯kﬁu˜e fwt he Áku rÀ Mk⁄ke

kkAe Vhe Lk⁄ke. ˛kuƒe ˜k ku, su ˛kuƒe ˜k ˛u yuLke Mkk⁄ku fwt heLkwt ˜¯Lk fhk e˛í.

rMk kkEyku fwt heLku ˛kuƒ k ˜k¯ﬁk.

hkÚ k˝ fwt heLku ˛kuƒ k fq ¯kfiku. yk u§kyu yuf hÁkkhe ¯kkfikuLku kk˝e kk k yk‘fiku. hkÚyu hÁkkheLku fÃkwt, ëyu hÁkkhe ?í ë˛wt Au hkÚ ?í ë{khe fwt he yk fq kk˝e ºh k yk e nÌke. Áku rÀ Mk⁄ke kkAe Vhe Lk⁄ke. LkSf Ìkku ˛kuƒ fhe k˝ {§e Lk⁄ke. su ˛kuƒe ˜k ˛u ÌkuLke Mkk⁄ku fwt heLkwt ˜¯Lk fh kLkwt Au !í hkÚLkk Ákku˜ Mkktº§Ìkkt Ìkku hÁkkhe ¯kkfikuLku AkuzeLku fwt heLku ˛kuƒ k Q kz‚ku. rMk kkEyku swÀk ˛kuƒu yLku hÁkkhe swÀe rÀ˛kyu ˛kuƒu. fwt heLku ˛kuƒÌkku ˛kuƒÌkku hÁkkhe yk e knkUÂfiku, nk⁄keykuLkk Lk{kt. hÁkkhe Àqh⁄ke swyu Au Ìkku z˜kLke Lke[u fwt heLkk k¯k kh {k⁄kwt {qfeLku nk⁄ke MkqÌku˜ku Au. rÀ Mk yk⁄k{Ìkkt nk⁄keyu fwt heLku z˜k W kh [zk e Àeƒe. nk⁄ke z˜k Lke[u MkqÌkku. hÁkkhe yk Ákƒwt (rÀLk[fiko) ÚuELku kkAku yk‘fiku.

hÁkkhe hkÚLku kÌk fhu Au, ëhkÚ, Ìk{khe fwt he Ìkku {U ˛kuƒe fkZe Au. ˝u Àqh Au. nk⁄keykuLkk Lk{kt Au. rÀ Mku nk⁄ke fwt heLkk Mkk⁄k§ W kh {k⁄kwt {qfe Mkqyu Au yLku hkÌk kzu z˜k W kh [zk e Àu Au.í hkÚyu fÃkwt, ëhÁkkhe, fwt heLke ™xe yk kwt Awt. nu˜e Mk khu nk⁄ke MkqÌku˜ku nkuﬁ yu Mk{ﬁu ssu yLku ™xe yk k k z˜k W kh [ze ssu.í

hkÚyu hÁkkheLku fwt heLke ™xe yk keLku Lk{kt {kuf’fiku. nk⁄ke z˜k Lke[u MkqÌku˜ku nÌkku. hÁkkhe Mkk [uÌke hkæe z˜u [ze ¯kfiku. hÁkkheyu ™xe fwt heLkk æku§k{kt Lkkæe. fwt heyu Lksh ü[e fheLku Úufiwt. yk Mk{fiu fwt heLku

hÁkkhe Lkshu kz‚ku. fwt he fnu, ëÀw~{Lk ! Ìkwt yn™ ˛wt ˜u k yk‘ﬁku Au ? Lke[u

Àw~{Lk Ú˝e s˛u Ìkku ÌkLku S Ìkku Lkn™ {qfu.í

ÁktLku Lke[u yk‘fikt. fwt heyu Mkkz˜kLkwt yku˛efwt fheLku nk⁄keLkk {k⁄kk Lke[u {qıfiwt. hÁkkhe yLku fwt he Ìfikt⁄ke Àkuz k ˜k¯fikt. yuf ¯kk{ {qfu yLku Ákeswt ¯kk{ ˜u. rÀ Mk [zu nk⁄ke Ú¯ke ¯kfiku. nk⁄ke hÁkkhe yLku f heLke kkA§ kz‚ku. n hkÚLke fwt heyu keX Vuh eLku Úufiwt Ìkku nk⁄ke yk Ìkku Àuækfiku. fwt he hÁkkheLku fnu, ëÀw~{Lk Ìkku yk e hÃkku Au. yk Ìkku knkU[e s kLkku Au. n yk k˝u fu{ fheyu ?í fwt he yLku hÁkkhe yuf {kuxk ÕkzLke yku⁄ku MktÌkkE ¯kfikt. hÁkkhe kkMku ë eÕkn˝í ( es§e su [{fÌkwt) æktzwt nÌkwt. LkSf yk Ìkkt{kt s hÁkkheyu ëh{h{k eíLku æktzwt {kfiwO. nk⁄keLkk [khu k¯k f kkE ¯kfik. nk⁄ke Ìkku Ìfikt s kz‚ku. ÁktLku Ìfikt⁄ke ºk¯fikt. fwt heLku ˛kuƒ k Lkef§u˜k rMk kkELkku ºuxku ⁄kfiku. k˝u Mkk⁄ku s k ˜k¯fikt. sÌkkt sÌkkt hMÌku hkÌk kze ¯kE. k˝u s˝ r [kh fhu, ën yk k˝u ıfikt MkqEyu ?í rMk kkE fnu, ëyk ˛knwzeLke Ákæku˜{kt MkqEyu. hÁkkhe, Ìkwt knu˜ku Ákæku˜{kt ´ u˛ fh.í hÁkkhe fnu, ërMk kkE, Ìkwt knu˜ku Àkæ˜ ⁄kkí. rMk kkneyu {kLfiwt Lkn™. hÁkkhe knu˜ku ´ u~fiku yuLke kkA§ hkÚLke fwt he yk e. fwt heLke kkA§ rMk kkE kuXku. rMk kkELkk {Lk{kt yu{ nÌkwt fu Ákæku˜{kt ftEf n˛u Ìkku knu˜kt hÁkkheLku ækE s˛u yLku fwt he {Lku {§˛u. k˝ hÁkkheLku ftE ⁄kfiwt Lkn™. Mk kh ⁄kfiwt yLku rÀ Mk Q¯fiku. yuf kAe yuf Áknkh LkefÈfikt.

hMÌku yufLke kkA§ yuf s k ˜k¯fikt. hÁkkheLkwt æktzw rMk kkEyu kfze ˜eƒwt. sÌkkt sÌkkt rMk kkEyu hÁkkheLku æktzwt {kfiwO. hÁkkheLkk nk⁄k- k¯k f kkE ¯kfik. hÁkkhe Ákq{ku kkzÌkku Ìfikt s kze hÃkku yLku fwt he yLku rMk kkE kxu [k˜Ìkkt ⁄kfikt. hkÌk kze. Àu eyku Zku˜ k§k Mkk⁄ku h{ k sÌke nÌke. Àw:æu f˝MkÌkk hÁkkheLku Mkktº§e ¯kE.Àu eyku yuf Zku˜ k§kLku fnu, ëÌfikt sELku ÚuE yk ku, yk fku˝ f˝Mku Au ?í Zku˜ k§ku Úu k ¯kfiku. swyu Au Ìkku nk⁄k- k¯k fk ke Lkkæu˜k Au yLku kz‚ku kz‚ku hÁkkhe Ákq{ku kkzu Au. Zku˜ k§kyu Àu eykuLku sELku kÌk fhe fu ënk⁄k- k¯k fkuEyu fk ke Lkkæu˜k Au yLku hÁkkhe kze hnu˜ku Au.í Àu eyku fnu, ëZku˜ k§k Au. yk k˝u Lkk[ k k§eyku Aeyu. k˝ ktMk§e ¯kkz k k§ku Lk⁄ke. ykLku Ìkku ktMk§e ¯kkz k ˜u ku kzu. Àu eyku hÁkkhe kkMku sELku Mk{k[kh kqAeLku fÃkwt, ëÌkLku ktMk§e ¯kkzÌkkt yk zu Au ?í ë{Lku ktMk§e ¯kkzÌkkt Ìkku yk zu Au k˝ {khu nk⁄k- k¯k f kkE ¯kfik Au. fu e heÌku ktMk§e ¯kkzwt ?í Àu eyku fnu ënk⁄k- k¯k Ìkku y{u yk keyu k˝ Ìkkhu ktMk§e ¯kkz k yk kz˛u.í ëMkkhwt, 18ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)19

yk e˛í, hÁkkheyu fÃkwt. yk Mk{ﬁu Àu eykuyu hÁkkheLk nk⁄k- k¯k yk keLku Mkk⁄ku

˜eƒku. Zku˜ k§k Zku˜ ¯kkzu. Àu eyku Lkk[u yLku hÁkkhe ktMk§e ¯kkzu. Ákƒkt

Lkk[e-h{eLku kkAkt §Ìkkt ⁄kfikt. flfikt kze hnu˜ku nÌkku Ìfikt yk Ìkkt s Àu eykuuyu

hÁkkheLkk nk⁄k- k¯k kkAk nhe ˜eƒk. hÁkkhe Ìkku kkAku Ìﬁkt s kze hÃkku yLku

f˝Mk k ˜k¯ﬁku.

ÁkeS hkÌk kze. yk Mk{ﬁu Àu eyku yLku Zku˜ k§k kkAkt Lkk[ k Q kz‚kt.

hÁkkheLku nk⁄k- k¯k yk keLku ktMk§e ¯kkz k Mkk⁄ku ˜eƒku. ¯kkiÌk{ …rªk ( txku§)

r [kh fhu, ëhÁkkheLku nk⁄k- k¯k yk keLku Àu eyku kkAk nhe ˜u Au. k˝ yksu Ìk{u swyku {khk æu˜ !í

Zku˜ k§k Zku˜ ¯kkzu Au. Àu eyku Lkk[u Au yLku Â[u hÁkkhe ktMk§e ¯kkzu Au. n ¯kkiÌk{ …rªkyu yuf s fkxfku (fzkfku) ffikuo. Ákƒkt uhr æuh ⁄kE ¯kfikt. hÁkkhe yuf˜ku kze ¯kfiku. ¯kkiÌk{ …rªk {Lkwªfi u˛u hÁkkhe kkMku yk‘fiku. hÁkkheLku kqA‚wt, ëffik fkh˝u Ìkkhk nk⁄k- k¯k f kkE ¯kfik ?í hÁkkheyu ÁkLku˜e

kÌk fhe, ëfq kk˝e ºh k yk u˜e hkÚLke fwt heLku LkLkku nk⁄ke W kkze ¯kﬁku. hkÚyu fÃkwt fu {khe fwt heLku ˛kuƒe ˜k ˛u yuLke Mkk⁄ku ˜¯Lk fhk e˛. nwt ˛kuƒeLku ˜k Ìkku nÌkku yLku hMÌku fwt heLku ˛kuƒÌkk yuf rMk kkELkku ºuxku ⁄kﬁku. {khe kkMku

æktzwt nÌkwt yu rMk kkEyu kfze ˜eƒwt. {Lku yk¯k§ fheLku eÕhkn˝ æktzwt {khe {khk nk⁄k- k¯k fk ke Lkkœfik. Ìku hkÚLke fwt he ˜ELk sÌkku hÃkku Au.í yk Mk{fiu ¯kkiÌk{ …rªk Ákku’fiku, ëÀkuz, nS Lk⁄ke knkUÂfikt. nS sE s hÃkkt Au.í fnu kLke Mkk⁄ku hÁkkhe Ìku{Lke kkA§ Àkuz k ˜k¯fiku. hÁkkhe f he yLku rMk kkELku knkU[e ¯kfiku.

yk Mk{fiu k˝u s k ˜k¯fikt. sÌkkt sÌkkt ÌkhMfikt ⁄kfikt. fq k kkMku ¯kfikt. fq k kkMku hÌk (Úzwt Àkuhzwt) nÌkku. rMk kkE fnu, ëhÁkkhe, y{u-nwt yLku fwt he knu˜kt kk˝e ke k hÌku ⁄kELku fq k{kt QÌkheyu. kAe Ìkwt QÌkh.í hÁkkhe hÌk kfze hÃkku yLku fwt he yLku rMk kkE fq k{kt kk˝e ke k QÌkfikO. n hkÚLke fwt he yLku rMk kkE kk˝e keLku fq k Áknkh Lkef§e ¯kfikt. rMk kkE hÌk kfze hÃkku yLku hÁkkhe fq k{kt kk˝e ke k QÌkh k ˜k¯fiku. hÁkkhe yzƒu ¯kfiku yLku rMk kkEyu hÌk fk ke Lkkœfiku. rÁk[khku hÁkkhe fq k{kt kz‚ku. fq k{kt Ìkhe ÌkheLku ⁄kkfe ¯kfiku. yuf ˜ktÁkku k⁄khku nÌkku yuLku kfze hÃkku. ku fq k{kt kk˝e ke k yk e. ku hÁkkheLku ÚuE ¯kE. hÁkkheLku fnu, ëyu hÁkkhe ?í ë˛wt Au ÁkkE ?í ëÌkLku ˛wt ⁄kfiwt su⁄ke fq k{kt kz‚ku ?í hÁkkhe {ktzeLku kÌk fnu k ˜k¯fiku, ëÁkkE, yu{

20ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

⁄kfiwt fu yuf hkÚLke fwt he nÌke. kk˝e ºh k fq ¯kE. §Ìke kkAe yk e Lkn™. hkÚyu fÃkwt fu ˛kuƒe ˜k ˛u ÌkuLke Mkk⁄ku fwt heLkwt ˜¯Lk fhe˛. nwt k˝ ˛kuƒ k ¯kfiku nÌkku. fwt heLku nk⁄ke Lk{kt ˜E ¯kfiku nÌkku. kAe nwt nk⁄keLku AuÌkheLku fwt heLku ˜ELku LkkXku. kxu fwt heLku ˛kuƒ k Lkef§u˜ku hkÚLkku rMk kkE ºu¯kku ⁄kfiku. hMÌku ÌkhMfikt ⁄kfikt. nwt hÌk kfz k hÃkku yLku rMk kkE yLku fwt he fq k{kt⁄ke kk˝e keLku Áknkh yk‘fikt. kAe nwt kk˝e ke k QÌkfikuo yLku rMk kkE hÌk kfz k hÃkku. nwt yƒ Â[u knkUÂfiku yLku rMk kkEyu hÌk fk ke Lkkœfiku. nwt fq k{kt kz‚ku

Awt. ÁkkE, n nwt Áknkh Lkef§e ˛fÌkku Lk⁄ke. ÁkkE, n ˛wt fhwt ?í kÌk kqhe ⁄kÌkkt{kt Ìkku ku, W.. W.. W.. yu k˝ kh Ákku˜e. fq k{kt nÌke yu Ákƒe ku ÀkuzÌke yk e. yufÁkeÚLkk ktÚ ºu§ e W kh⁄ke Lke[u ˜xf k ˜k¯ke. yu{Lkku ykƒkh ˜ELku hÁkkhe fq k{kt⁄ke Áknkh Lkef§e ¯kfiku. n ºkE, yk Ìkku hÁkkhe yuf Mkkz˜ku ˜k‘fiku. ÌkuLkk xwfzk fhe Ákƒe kuLku ƒh{Lke ÁknuLkku ÁkLkk e. hÁkkhe, ëÁkuMkÚu ÁknuLkkuí fne r Àkfi ˜E [k˜Ìkku ⁄kfiku.

rMk kkE yLku fwt he hkÚLkk uh knkU[e ¯kfikt. hkÚyu Mk{k[kh ˜eƒk, ëfwt heLku fku˝ ˜ELku yk‘fiwt ?í rMk kkE Ákku’fiku, ëhkÚ, yk fwt heLku nwt ˜k‘fiku.í hkÚyu rMk kkE Mkk⁄ku fwt heLkwt ˜¯Lk fh kLkku nwf{ ffikuo. yux˜k{kt hÁkkhe yk e knkUÂfiku. hÁkkheyu hkÚLku yhs fhe fu, ëfwt heLku ˜k Ìkkt ˜k Ìkkt Ìkku {khk nk⁄k- k¯k f kkE ¯kfik Au.í yk¯k§ kÌk fhÌkkt hÁkkhe fnu k ˜k¯fiku, ëAu’˜u Ìkku yk rMk kkEyu {Lku fq k{kt WÌkkhe yƒ Â[u hÌk fk ke, fwt heLku ˜ELku yk‘fiku Au. fwt heLku ˛kuƒ k{kt {khe ˝e ºqtze À˛k ⁄kE Au.í yk Mk{fiu hkÚyu rMk kkELku su˜{kt kqfikuo. fwt heLku rMk kkE Mkk⁄ku ˜¯Lk fhk‘fiwt. fwt he yLku hÁkkhe ækfi, keyu yLku {kus fhu Au.

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)21

5. fwt he Lkt yk⁄ke

yuf yÌkku hkÕk. yuf yÌke hkÏt˝e. yk hkÕkLk Lkt hkÏt˝eLk yuf Mk fwt he yÌke. y ˝ yuf ÀLk yk hkÕkLke fwt he kkÏ˝e ˜u k ¯kuE. yut˝e u§ yk Lknku yuf yk⁄ke kkÏt˝e ke k yk ku. Ìku yk fwt h˝Lk Àuæe ¯kku. yk yk⁄ke hkÕkLke fwt heLk ˜uELk yk⁄keyktLkk Lk{k ÕkÌkku hku. y ˝ kkE yk yk⁄ke Ìkku yk hkÕkLke fw h˝Lk Ìkku LkLkkt V§ æk k yk˜u. Lkk§uhkt-fuheyku ÁkÌkkt V§ ˜k e ˜k eLk yk hkÕkLke fwt h˝Lk yk˜u, Ìku hkÕkLke fwt h˝ Ìkku ækyu keyu. y ˝ yk yk⁄ke yÌkku yu Ìku LkLkkt V§ ækyu. y ˝ ykÕku yk⁄ke Ìkku yk hkÕkLke fwt h˝Lk Ìkku hkÌk khu Lku yuf h˜kLkwt Õkh Ìku yu˝k Õkh QMke Mkhk e Àuyu. y ˝ hkÌk kheLku ÀLk Q¯ku Lku yk hkÕkLke fwt h˝Lku Ìkku yk h˜kLkk Õkhne LkUMke WÌkkhu. y ˝ kkE yk yk⁄ke Ìkku hkÕkLke fwt hLk h˜kLkk Mkkfiu ÀLku Ìkku yu˝k ¯kkuzk W kh {k⁄kwt ÀuELk nqyu. yk e heÌku yk yk⁄ke Ìkku fhu. hkÕkLke fwt h˝ Ìkku fqyu kkÏ˝e ˜u k yk u˜e yÌke Ìku fUh LkU ¯kuE. y ˝ hkÕkyu fwt h˝Lke æku§kMke fhe. Ìkkufiu yk fw h˝ Ìkku LkU {§e. y ˝ yk hkÕkyu Mk kkE Ákku˜k k. hkÕkyu WfU{ fhku, ëMk kkEyku, {khe fw h˝ fqyu kkÏ˝e kh k ¯kuEÌke Ìku ykÕne Áku ÀLk ⁄kk k yk k nU. yk fwt h˝ ¯kuE fU? fw h˝Lku yuheLku ˜k ku. Õu yuhe ˜k yut˝k nk⁄ku {wt yk fw h˝Lkwt ˜¯kLk fhku.í hkÕkyu yu{ fÙ yuÌkhk{k Ìkku Mkhk-Mk kkE yÌkk Ìku hkÕkLke fw h˝Lk yuh k khk. hkÕk fw h˝ yuh k ¯kku. yuf hÁkkhe ¯kkfiktLk kkÏ˝e keykh k yk ku. Ìku yk hkÕk yÌkku yut˝u yk hÁkkheLk fÙ, ëyu hÁkkhe ?í Ìkuth fut, ënwt nU ˜k? hkÕk.í ÌkUh fU, ë{kh fw h˝ yÌke Ìku yk fqyu kkÏ˝e kh k yk e Ìku ykÕnk Áku ÀLk ⁄kk k yk k nU Ìku ykÌkhu ykÌkhu Ìkku æku§kMke fhe nU Ìku Lkn™ {§e. Ìku yk {khe fwt h˝Lku Õuyku yuheLk ˜k yut˝k nk⁄ku yk fw h˝Lku ˜¯kLk fh kLkwt nU! hkÕkLkk Ákku˜ nkÏ k§Ìkkt Ìkku yk hÁkkhe yÌkku ¯kkfikuLku Xkufk k ÀuELk Õk k ˜k¯kku. hkÕkLke fwt h˝Lku yuh k. y ˝ ku˜k Mkhk Mk kkE yÌkk yu ÕwÀk Mk yuhu Lkt ykÕku hÁkkhe yÌkku yu fwt h˝Lk ÕwÀe ÁkkÕw yuhu. y ˝ yk hkÕkLke fwt h˝Lku yuhÌku yuhÌku yk hÁkkhe yk e kkU¯kku yk⁄keyktLkk Lk{kt. y ˝ yk hÁkkhe Ìkku yuf h˜k yuX˝ yk⁄ke nqÌku˜ku Lku Ìku Mkuxe hELk Õkuyu Ìkku yk hkÕkLke fwt h˝Lkk ¯kkuzk W kh yk⁄keLkwt {k⁄kwt Lku yk⁄ke nqE hE˜ku nU. y ˝ ÀLk ykx k ÕkyuLk yk hkÕkLke fwt h˝Lku yuf h˜ku yÌkku yut˝k h˜k QMke Mkhk e Àuyu. yk⁄ke h˜k

22ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

LkUMkku nqyu. y ˝ yk hÁkkhe yÌkku Ìku yk Ák•kwt ÕkuELk kuMk˝ kkMkku yk Ìkku hku. y ˝ yk eLk kuMk˝ hkÕkLku yk hÁkkhe kÌk fhu, ëyu hkÕk, Ìk{khe fwt h˝ Ìkku {U Xk e fhe nU Ìku f˝u Mkuxe nU, yk⁄keykuLkk Lk{k nU. Ìku ÀLku ÀLku yk⁄ke yk fwt h˝Lku ¯kkuzk W kh {k⁄kwt {u˜eLk nqyuLku hkÌk khu Lku Ìkku h˜k QMke Mkhk e Àuyu.í y ˝ yk hkÕkyu yk hÁkkheLk yu{ fÙ, ëyu hÁkkhe Ìkwt yu{ fhfu {wt {kh fwt h˝Lke Uxe nU yuÕe yk˜wt. Ìku Ìkwt ˜uELk ÕkÕu Lku ÀLk Q¯ku u¯kku ÕkÕu. Ìku yk⁄ke LkUMkku nqÌku˜ku yu ÌkU˝e u§k Ìkwt Uxe yk˜ k yu h˜k QMkku Mkhe ÕkÕu.í y ˝ hkÕkyu hÁkkheLk Ìkku fwt h˝Lke Uxe yk˜e. Uxe yk˜eLk hÁkkheLk yk⁄keyktLkk Lk{kt fkxku Ìku ¯kku. y ˝ yk hÁkkhe yk⁄keyktLkk Lk{kt ÕkELk kuMk˝ Õkuyu Ìkku yk yk⁄ke Ìkku nqE ¯kuyu˜ku yÌkku. y ˝ yk hÁkkhe yÌkku Ìku ykzu ykzu ÕkELk h˜u Mkhe ¯kku. y ˝ kkE yk hÁkkhe Ìkku QMkku MkheLk Uxe fwt h˝Lke hkÕkyu yk˜u˜e yÌke yuÕe yk fwt h˝Lkk æku§k{kt LkkÏæe. y ˝ yk fwt h˝ Ìkku QMke LkÕh fheLk Õkuyu. ÌkU˝e u§ yk hÁkkhe Ìkku yk h˜k QMkku Mkhu˜ku LkÕhu yk ku. y ˝ ÌkU˝e u§k yk fwt h˝ fU, ëyhu ÀMk{ktLk Ìkwt ykÏt nwt ˜u k yk ku? LkUMku ÀMk{ktLk ÕkÏ˝e ÕknU Ìkku ÌkLkt Õe Ìkku LkU {u˜u.í Áku fiu y ˝ LkUMkkt yk kt. yk fwt h˝Lku Ìkku kkE yutLk nkh˜wt yÌktw yuÕwt ykuMkefwt fheLk yk⁄keLk {k⁄kk yuX˝ {u˜eLk kuMk˝ yk hÁkkhe Lku yk fwt h˝ Áku yunk ÌkkÏ{U. ÌkkÏ{U ÌkkÏ{U yuf ¯kkÏt{ {u˜u Lku ÁkeÕu ¯kkÏ{ ˜uyu. yu{ fhu fhu ÌkkÏ{u ÌkkÏ{ yuf ¯kkÏ{ {u˜u Lku ÁkeÕw ¯kkÏ{ ˜uyu. yu{ fhu fhu ÌkkÏ{Ìkkt Mk Õkfiu. kuMk˝ yk ÀLk Mkhu yk⁄ke yÌkku yuÕku Õk¯ke ¯kku. Ìku y ˝ yu yu˝kt kÏnu§ Mk ÌkkÏ{Ìkku Mk yk u. y ˝ hkÕkLke fwt h˝u kqX k§eLk ÕkuÌkwt Ìku yk⁄ke Ìkku yk Ìkku Àuuæ˝ku. y ˝ hkÕkLke fwt h˝ Ìkku hÁkkheLk fU, ëyu í˜k, yk ÀMk{ktLk Ìkku yk u. y ˝ yk ku fu{ fheyu ? yk Ìkku yk khe Õk kLkku nU.í y ˝ ykÌkku hkÕkLke fwt h˝ Lku hÁkkhe Ìkku kx{kt yuf {kuxwt Õkh yÌkwt yut˝k ˜khu ˜ ke ¯kkt. y ˝ yk hÁkkhe fLku Ìkku eÕkn˝ ækÏzwt yÌkwt Ìku yk⁄ke Ìkku æhku fLku yk ˝k ⁄kku Lku hÁkkheyu Ìkku h{eLk eÕkn˝ ækÏtzwt {u˜wt Ìku yk⁄keLk Ìkku Mkkhu xktrxfik f kkE ¯kk. Ìku yk⁄ke Ìkku yutMk khku. y ˝ Ìkku hkÕkLke fwt h˝ Lkt yk hÁkkhe Ìkku Õkyu. ÕkÌku ÕkÌku Ìku yuf Mk kkE yÌkku yu yk fwt h˝Lk yuh k khu˜ku Ìku yÏt˝ktLk ku¯kku ⁄kE ¯kku. Ìku ykÌkku ÌkU˝u Õ˝kt Õkyu. y ˝ yk hkÕkLke fwt h˝Lku hÁkkheLku Mk kkE yu ëÌkU˝u Õ˝ r Mkkh fhu, ëyhu yk k˝ y ˝ nqfiU fUfi ?í y ˝ Mk kkE yÌkku yuÕku Ákku˜ku ÌkUh fU yk nkEheLkwt hkÏÀhwt nU yu˝k{k nqfiU.í y ˝ Mk kkE fU hÁkkheLk, ëÌkwt kU˜ku kUnfu í˜k.í Ìku hÁkkhe Mk kkELk fU, ëÌkwt kU˜ku kunfu í˜k.í yu{ fhu Lku kuMk˝ Mk kkE {kÏLk Mk LkU. Ìku hÁkkhe kU˜ku kuXku.

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)23

yu˝k kÏn§ hkÕkLke fwt h˝ kuXeLku hkÕkLke fwt h˝ kÏnu§ Mk kkE kuXku. y ˝

Mk kkE r Mkkh fhu, ëhÁkkheLk ku˜ku fk˜w yk kwEhk{k Ìku fkÏtﬁf ynu Ìku æknU Lk

hÁkkhe {he ÕknU Lku yk fwt h˝ {Lku {§nU.í y ˝ kkE ykÌkku hÁkkheLk fkÏtﬁ LkU ⁄kÙ Ìku hkÌk kheLk ÀLk Q¯ke ¯kku. y ˝ ykÌkku yufefk kÏn§ Ákkhkt LkUnhkt. y ˝ ykÌkku hkÕkLke fwt h˝Lku hÁkkheLku Mk kkE Ìkku yk ÌkU˝u Õ˝kt kxu yufefkt

kÏn§ yk Lku ku˜wt eÕkn˝ æktzwt yÌkwt yu hÁkkhe fLknwt Mk kkEyu nkE ˜uÌku˜wt, Ìku ÕkÌku ÕkÌku yk eÕkn˝ ækÏtzwt yÌkwt ykÕw yk hÁkkheLk {u˜wt Ìku hÁkkheLk kU¯k Lku yk⁄k f kkE ¯kk. hÁkkhe Ìkku yuMk khkuLku y ˝ ykÌkku hkÕkLke fwt h˝ Lku yk Mk kkE Ìkku kxu yutzÌkkt ⁄kkt. y ˝ ykÕku hÁkkhe Ìkku kkE, yk’˜u Lku khe hku. y ˝ hkÌk khe Lku Àu eyku Ák•ke h{˝k ÕkÌkeyku. xku˜ LkkMk k ÕkÌke. yk À:æu xunfk fhÌkku hÁkkhe Lku nkÏ k§e ¯kuE. Ìku yk Àu eyk yuf xku˜ k§kLku fU, ëyu í˜k ykÏt ÕkELk ÕkuE yk ku í˜k yk fw˝ xunfk fhu.í yuf xku˜ k§ku yÌkku yuLk Õku k fkxku. Ìku˝e u§k ÕkELk Õkuyu Ìkku nk⁄k kU¯k kxe LkkÏtæ˜k Lku hÁkkhe khku khku yk’˜u. y ˝ xku˜ k§ku Àu eyktLk ÕkELk kÌk fhe fu, ëykÌkku yk⁄k kkÏ¯k fkuEyu kxe LkkÏtæu˜k nU Ìku hÁkkhe khe hE˜ku nU.í yu{ kÌk fhÌkkt{k Àu eyku ffi fU ëyk k˝ xku˜kt k§k ⁄kE hu, LkkMk k k§eyku ⁄kE hu Lku kÏn§e ¯kkh k k§ku Lkn™ Ìku y ˝ yut˝k Lk Ìkku kÏn§e ¯kkh k ˜u ku khu.í y ˝ yk Àu eyku yÌke yut˝e yu fLku ÕkELk yk hÁkkheLk nkhku ˜uÌkku, ëyu hÁkkhe nku, ÌkUhfu ÌkLkt kÏn§e ¯kkhÌku yk hu ?í hÁkkhe Ákku˜ku, ëÌkUh fU {Lk kÏtn§e Ìkku ¯kkhÌku yk hu nU kkÏ˝ {kh yk⁄k- kU¯k f kuE ¯kfiu˜k nU. Ìku fu{ fheLk kÏn§e ¯kkhwt ?í Àu eyu fÙ, ëyuÌkku yk⁄k kU¯k Ìkku y{kt yk˜eyu. kkÏt˝ ⁄kkh y{kt nk⁄ku kÏn§e ¯kkh k yk ˝wt khnU.í ënkhwt.í ykÌkku yut{ fÙ hÁkkheyu. Ìku˝e u§k yk Àu eyku yÌke yut˝eyu yk hÁkkheLk Ìkku yk⁄k Lku kkÏ¯k yk˜k, Lku nk⁄ku ˜uÌkku. y ˝ yk xku˜kt k§k xku˜ ¯kkhuLk Àu eyku Ìkku LkkMku Lku yk hÁkkhe Ìkku kÏtn§e ¯kkhu. y ˝ kkE ykÌkku LkkMke h{eLk kkMkkt §Ìkkt ⁄kkt. Ìku yk hÁkkheLk Ìkku Õunku khe hE˜ku ˜uÌkku yut yk ktLku Àu eyku Ìkku yk⁄k- kkÏ¯k kkMkk yuhe ˜uÌkk. Ìku hÁkkhe Ìkku yÌkku yuLkku yu kkMkku xunfk fhuLku khe hE˜ku. y ˝ ÁkeÕe hkÌk khe. Ìku˝e u§k yk Àu eyku yÌke yuÕeyku Lku xku˜k k§kLku §e LkkMk k Õkyu. Ìku yk hÁkkheLk Ìkku kkMkku ˜uyu. yk⁄k Lkt kkÏ¯k yk˜eLk ku¯kku ˜uÌkku. ¯kkuÌk{hæe r Mkkh fhu, ëyk hÁkkheLk Ìkku yk⁄k kkÏ¯k yk˜eLk kkMkk yuhe ˜ufiu kkÏ˝ ykÕ Ìk{u Õkuyku {khk æu˜ !í kkE xku˜k k§k Ìkku xku˜ ¯kkhu Lku Àu eyku Ìkku LkkMku nU. y ˝ ku˜ku hÁkkhe Ìkku Mk{kt kÏn§e ¯kkhu fU y ˝

¯kkuÌk{ hæeyu Ìkku yuf Mk fkxfku fhku Ìku Ák•kkt fU{Lkkt æuhwt- uhwt ⁄kE ¯kkt. Lku yu Ìkku yuæ˜ku hÁkkhe Mk. y ˝ yk ¯kkuÌk{hæe yÌkku yuÕku ykÀ{eLkku uMk fheLk hÁkkhe nkh˝ yk ku. y ˝ hÁkkhe nkh˝ yk eLk kuMk˝ hÁkkheLk kqMkwt, ë⁄kkh fU{ fheLku yk yk⁄k kkÏ¯k f kkE ¯kk ?í Ìku˝e u§k yk hÁkkheyu kÌk fhe ¯kkuÌk{ hæeLk, ëyhu fU hkÕkLke fwt h˝Lk Ìku LkLkku yk⁄ke kkÏt˝e kh k fqyu yk u˜e yÌke Ìku ˜uELk ÕkÌkku hku Ìku y ˝ hkÕkyu fÙ fu yk {kh fw h˝ Õu ykÏ ˜k nU yu˝kLk {wt yk {kh fw h˝ nk⁄ku ˜¯kLk fhk ku. yu{ fﬁu˜wt yÌkwt Ìku {wt yuheLk kuMk˝ ˜uELk ÕkÌkku Ìkku yuf Mk kkE yÌkku. yu yk fw h˝Lk yuhÌkku Ìku y{ktLk kx{kt ku¯kku ⁄kku. Ìku {Lk fLku eÕ§kn˝ ækÏtzwt yÌkwt yu yut˝ nkE ˜uÌkwt Lku y{u Ìku˝ Õ˝kt yk Ìkkt. Ìku {Lk yu˝u yk¯k§ fheLk eÕ§kn˝ ækÏtzwt {u˜wt Ìku yk {khk

yk⁄k yLku kkÏ¯k kxe LkkÏtæk Lku hkÕkLke fw h˝Lku ˜uELk yuÕku yu ÕkÌkku hku nUí. Ìku˝e u§ yk ¯kkuÌk{hæe Ákku˜ku, ëÌkuh fU ÌkkÏ{fu yÕe Lkn™ ÕkE hkt. Ìku yÕe Ìkku Õkﬁu Mk nU.í yu{ fuÌkkt{k yk hÁkkhe yÌkku yu˝k kÏn§ ÌkkÏ{Ìkku Mk Õkyu. ku˜k hkÕkLke fw h˝Lk Mk kkELk Ìkku yk hÁkkhe yk khe ¯kku. y ˝ ÌkU˝e u§k ykÌkku Ìku˝u Õ˝kt Õkyu. ÕkÌkkt ÕkÌkkt Ìkenkt ⁄kkt. Ìku y ˝ yuf fqyku yÌkku yut˝k fqyk fLku yuf hÌk yÌkku Ìku ku˜kt Mk kkE fuyu, ëhÁkkhe, y{u yk hkÕkLke fw h˝ Lku ku˜k fqyk{k hÌku ⁄kuELk QÌkheyu, kkÏt˝e ke kLku. kuMk˝ Ìkwt QÌkh.í hÁkkhe Ìkku hÌk nkE hku Lku yk hkÕkLke fw h˝ Lku Mk kkE Áku fqyk{k kkÏ˝e ke k QÌkhkt. y ˝ yk hkÕkLke fwt he Lku Mk kkE Ìkku yuÕeLku yk kkÏ˝e keLk fwyk{knkt Ákkhkt LkUnhe ¯kkt. y ˝ hÁkkhe yÌkku yuÕku hÁkkhe fwyk{k kkÏ˝e ke k QÌkhkuLku Mk kkE yÌkku yuÕku yk hÌk nk k hku. y ˝ hÁkkhe yÌkku yuÕku yk yÌk UMk fqyk{k ¯kku Lku Mk kkE yÌkku Ìku hÌk kxe LkkÏtæku. Ìku hÁkkhe Ìkku Ákk khku fwyk{k khku. y ˝ ykÌkku fqyk{k Ákk khku Ìkhe ÌkheLk ⁄kkfe ¯kku. Ìku yuf Ìk¯ku˜e z¯khku yÌkku yut˝ku z¯khku nkE hku. y ˝ kkE yut˝k fqyk{k yuf ku yÌke Ìku kkÏ˝e ke k yk e. y ˝ Ìku˝e u§k yk hÁkkheLk yk ku yÌke yuÕe yu Àuæe ¯kuE. Ìku hÁkkheLk fU, ëyu hÁkkhe ?í ënwt n ÁkkE !í ÌkUh fU, ëÌkLkt nwt ⁄kÙ Ìku Ìkwt khku.í ënu í˜e ÁkkE, yu{ ⁄kÙ fu, yuf hkÕkLke fwt h˝ yÌke. Ìku kkÏ˝e kh k fqyu ¯kuE Ìku §Ìke kkMke yk e Mk LkELku. hkÕkyu fÙ fu Õu {kh fwt h˝Lk yuhe ˜k nU yu˝kLk nk⁄ku yk fwt h˝Lkwt ˜¯kLk fhku. yu{ fyu˜wt yÌkwt Ìku {wt yuh k ¯kuE˜ku yÌkku. Ìku yk hkÕkLke fwt h˝Lku Ìkku yk⁄keLkk Lk{ktnku yk⁄ke fqykne ˜uE ¯kku yÌkku. kuMk˝ Ù yk⁄keLk MkuÌkheLk fwt h˝Lk ˜uELk LkkXku. yunkt LkkXkt Ìku kx{k hkÕkLkku Mk kkE fwt h˝Lk yuh k khu˜ku yÌkku Ìku ku¯kku ⁄kku. kxu Ìkenkt ⁄kkt. y ˝ 24ºe˜kuLke

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)25

ÁkkE y{u kkÏ˝e ke k yk fwt h˝Lk Mk kkE kU˜kt ke k QÌkhktLk {wt hÌk nk k hku. Ìku yk hkÕkLke fwt h˝Lku Mk kkE kkÏt˝e keLk Ákkhkt LkUnhkt. kuMk˝ {wt kkÏt˝e ke k QÌkhku. Ìku yk Mk kkE hÌk nk k hku. Ìku y ˝ {Lk yhÌk uMk fqyk{k ÕkE hkuLku kuMk˝ yk Mk kkEyu hÌk yÌkku Ìku kxe LkkÏtæku. y ˝ {wt Ìkku fqyk{k khku nwt. ÁkkE, y ˝ {wt Ìkku Lkn™ LkUnhe nfÌkku. y ˝ nwt fhwt ÁkkE {wt !í kÌk kqhe ⁄kkÌkkt{kt Ìkku yk ku yÌke Ìku W.. W.. W.. yut{ ÌkU˝ æÌk yk’˜Ìkkt{k Ìkku yÌke yuÌkhe ku ÌkkÏ{ÌkeMk yk e. y ˝ kkE yk kuyku yk e huﬁkuLku kuMk˝ kuyku yÌke yuÌkhe yuf yufe{kt ÁkktMk˜k khk eLk fqyk{k ˜˜he ¯kuﬁku. Ìku y ˝ yk hÁkkhe yÌkku Ìku yk fqyk{knku Lkunhe ¯kku. y ˝ kkE yk Ìkku kuykuLk Ìkku yk hÁkkheyu Ìkku yuf nkh˜wt ˜k eLk Vkhe VkheLk Ák•ke kuyku kMÌku ˜ehk ÁkLkk k Lku yut˝eykuLk Ìkh{Lke ÁkuLkku Ák˝k e. y ˝ hÁkkhe Ìkku, ëÁkunÕku ÁkkEí yu{ fheLk yutz k ˜k¯kku. y ˝ ku˜ku Mk kkE Lk fwt h˝ Ák hkÕkLk fUh kkUfe ¯kkt. Ìku hkÕkyu nkhku ˜uÌkku, ëfw˝ ˜uELk yk yk fwt h˝Lk. Ìku Mk kkE Ákku˜ku, ëyhu hkÕk, yk fwt h˝Lk {wt ˜uELk yk kuí. yk fwt h˝Lk Ìkk yk Mk kkE nk⁄ku ˜¯kLk fh kLkku hkÕkyu nwf{ fhku. yuÌkhe u§k{k Ìkku yk hkÕkLku yk hÁkkhe yÌkku Ìku

ÕkE kkUfku. Ìku hkÕkLk yhÕ fhe fu, ëyk fwt h˝Lku Ìkku ˜k Ìku ˜k Ìku Ìkku {khk

yk⁄k kkÏt¯k f kkE ¯kk nU.í kÌk yk¯k§ fu k ˜k¯kku, ëMku˜ku Ìkku {Lk yk Mk kkE kkÏ˝e ke k fqyk{k QÌkh k ÀuÌkku Lku yhÌk UMk{k ¯kku Lku {Lk hku fk keLk

LkkÏæeLk yk fwt h˝Lk Ìkku ˜uELk yk ku nU Lku yk fwt h˝Lku yuh k{k Ìkku {Lku f˝e kqze ÀMkk ⁄kuE nUí. ÌkU˝e u§k yk Mk kkELk hkÕkyu Õu˜{k kqhku. Lku yk fwt h˝Lku Ìkku yk hÁkkhe nk⁄ku ˜¯kLk fhk wt. Ìku yk fwt h˝ Lk hÁkkhe ækyu keyu Lku {kuÕ{Õk fhu. fkÏt˝e yÌke Ìku kqhe ⁄kuE.

f⁄kf : ÚºkE funhkºkE ¯k{kh, W. . 60, ¯kk{ : Lk k{kuxk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

6. ykÀ{e yLku h™Aze

yuf ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{kt yuf ykÀ{e yLku yuf Ákihe hnuÌkkt nÌkkt. ÁktLku

ƒ˝e-ƒr˝fik˝e nÌkkt. yk ykÀ{eyu nu˜e Mk khu, fqfzku Ákku˜u QXeLku Ákihe kkMku hkux˜k fhk‘fik. hkux˜ku ækƒku. Ák kkuhu ºqœfiku ⁄kE˛ yu{ r [kh fhe ÁkeÚu hkux˜ku

Y{k˜u Ákktƒe ˜eƒku. yk ykÀ{eyu nk⁄k{kt yuf ƒkhÀkh fwnkze ˜eƒe. fwnkzeLku ˜ELku zwt¯khu ¯kfiku. zwt¯khu sELku VheVheLku fhkfiu (st¯k˜e Õkz) fhkfiu ¯kwtÀh ˛kuƒu.

VhÌkku VhÌkku yuf Áke˜e kkMku yk eLku Qºku hÃkku.

n yk ykÀ{e ºqœﬁku ⁄kﬁku. Áke˜eyu Áke˜kt æk k [z‚ku. Áke˜kt Ìkkuze

ÌkkuzeLku ækfi. yk zwt¯kh{kt⁄ke yuf h™Aze yk Áke˜e Lke[u yk e. Áke˜eyu Áke˜kt ækÌkk yk ykÀ{eLku ÚuE ¯kE. ku˜ku ykÀ{e h™AzeLku ÚuELku zhe ¯kfiku. h™Aze {kuZu Ákku˜e, ëykÀ{e, ÌkLku nwt yuf kÌk fnwt Ìku {kLku fu Lkk {kLku ? Lkn™ {kLku Ìkku ÌkLku nwt [ehe Lkkæe˛.í ku˜ku ykÀ{e zhÌkku zhÌkku Ákku’fiku, ëfnu h™Aze, ˛e kÌk Au ? nwt {kLke˛.í ë kÌk Ìkku yu{ Au fu Ìkwt {Lku hkæe˛ Ìkku Lkn™ [ehwtí. Áke˜e ü[u [zu˜ku nÌkku yu ykÀ{e, ÁkeÌkku ÁkeÌkku Ákku’fiku, ën ÌkLku hkæe˛.í ykÀ{eyu Áke˜e kh⁄ke Áke˜kt Lke[u Lkkœfikt yLku ku˜e h™Azeyu ækƒkt. n ykÀ{e Áke˜e⁄ke Lke[u QÌkfikuo. kAe yk ykÀ{e yLk h™Aze ÁktLku s˝kt ƒ˝e-ƒr˝fik˝e ⁄kfikt. ƒ˝e-ƒr˝fik˝e ⁄kELku ÁktLku h™AzeLke ¯kwVkyu ¯kfikt. h™AzeLke ¯kwVk{kt sELku ƒ˝e-ƒr˝fik˝e ⁄kELku hnu k ˜k¯fikt. ykÀ{eLku h™AzeLke ¯kwVk{kt A-MkkÌk rÀ Mk ⁄k k yk‘fik. yk ykÀ{eLku h™AzeLke ¯kwVk{kt æk k- ke kLkwt ftE Lkn™ {§u. ykÀ{e Ìkku ºqæu {hu. h™Aze ÁkÂ[kt {kxu Àhhkus æk kLkwt ˜u k Úfi. n ku˜k ykÀ{eLku uh s kLkwt {Lk ⁄kfiwt. ykÀ{eLku ¯kwVk{kt {qfeLku h™Aze ÁkÂ[kt {kxu æk kLkwt ˜u k ¯kE. ykÀ{eyu ƒkhÀkh fwnkze⁄ke h™AzeLkkt ÁkÂ[kt {khe Lkktœfikt. {khe LkkæeLku ykÀ{e yuLkk uh sÌkku hÃkku. n ku˜e h™Aze yuLkkt ÁkÂ[kt {kxu æk kLkwt ˜ELku ¯kwVk{kt yk e. ¯kwVk{kt yk eLku swyu Ìkku ykÀ{e ¯kwVk{kt Úu k {Èfiku Lkn™. ÁkÂ[ktLku æk kLkwt yk k k ¯kE. skufiwt Ìkku ÁkÂ[kt {khe Lkkæu˜kt Àuækfikt. h™AzeLku æÁkh kze fu yn™ ykÀ{e nÌkku yu˝u s {khkt ÁkÂ[kt {khe LkkæeLku uh sÌkku hÃkku Au.

n yk h™Aze ykÀ{eLkk k¯k˜u k¯k˜u yuLkk uh ¯kE. h™Aze ykÀ{eLkk h kkA§ sELku ÁkuXe ÁkuXe Mkktº§e hne. ykÀ{e yLku Ákihe ÁktLku ÁkuXkt ÁkuXkt kÌkku fhu. ykÀ{eLku yuLke Ákihe Mk{k[kh ˜u Au, ëykÀ{e, ykx˜k rÀ Mk Ìkwt ıfikt nÌkku ?í ykÀ{eyu kÌk fkZe, ë nw, nwt Ìkku zwt¯khu fhkfikLkku ¯kwtÀh e˝ k ¯kfiku. zwt¯kh{kt Vhe VheLku ¯kwtÀh e˝Ìkku nÌkku. ºqœfiku ⁄kfiku yLku yk zwt¯kh{kt yuf Áke˜e kh kkfu˜kt Áke˜kt ÚuE ¯kfiku. yk Áke˜eyu Áke˜kt æk k [ze ¯kfiku. yk Áke˜e kh⁄ke kkfu˜kt Áke˜kt Ìkkuze ÌkkuzeLku ækÌkku nÌkk yLku yk zwt¯kh{kt⁄ke yuf h™Aze yk eLku Áke˜e ü[u Úu k ˜k¯ke. h™Aze ÚuELku nwt Ìkku ¯kºhkfiku. h™Aze kkMku {U Ìkku Áke˜kt Lkkœfikt. ækƒkt. kAe h™Aze fnu, ykÀ{e, ÌkLku nwt kÌk fnwt yu {kLke˛ ? {U ÁkeÌkkt ÁkeÌkkt fÃkwt, ˛e kÌk Au ? h™Azeyu fÃkwt, {Lku hkæe˛ Ìkku ÌkLku Lkn™ [ehwt. hkæe˛ Ìfikhu! yu{ {U fÃkwt. {Lku Ìkku Ìfikt⁄ke yuLke ¯kwVk{kt ˜E ¯kE. h™Aze Ìkku yuLkkt ÁkÂ[kt {kxu Àhhkus æk kLkwt ˜u k Úfi. nwt yk ¯kwVk{kt ºqœfikuÌkhMfiku {hwt. yk{ Lku yk{ ºqæu-ÌkhMku A-MkkÌk rÀ Mk ⁄kE ¯kfik. kAe h™AzeLku ÌkuLkkt ÁkÂ[kt {kxu æk kLkwt ˜u k s k ÀELku ÁkÂ[ktLku ƒkhÀkh fwnkze Õ™fe {khe LkkæeLku yk Ìkku hÃkku.í yk Ákƒe kÌk fheLku ku˜kt Áku s˝kt MkqE ¯kfikt.

h™Aze {Lk{kt r [kh fhu, ëyuLku ÁkhkÁkh ü yk k ÀÙ kAe h{kt Àkæ˜ ⁄kkÙ.í ÁkhkÁkh ü yk k ÀELku kAe h™Aze kkA§⁄ke h{kt Àkæ˜ ⁄kE. ku˜ku ykÀ{e MkqÌku˜ku Au ÌkuLkk ækx˜k Lke[u kuMkeLku ækx˜k Mkk⁄ku ˜eƒku. ykÀ{eLku ˜ELku n h™Aze kxu kxu Úfi yLku r [kh fhu, ë nw- h {khe s kÌkku fhu. ˜ksÌkkt k˝ Lk⁄ke.í yk{ r [kh fhÌke h™Aze ykÀ{eLku ˜ELku s k ˜k¯ke. ku˜ku ykÀ{e Ú¯fiku. {Lk{kt r [kh fhu, ëh™Aze Ìkku ˜uELku s kLke Au. n nwt ˛wt fhwt ?í kx{kt yuf z˜ku yk‘fiku. h™Aze z˜k Lke[u⁄ke kMkkh ⁄kÌke nÌke yLku z kEyku kfzeLku ykÀ{e z˜k W kh [ze ¯kfiku. ræÚÌke ræÚÌke h™Aze æk˜e ækx˜ku ˜ELku s k ˜k¯ke. h™AzeLku s k ÀELku ykÀ{e z˜k kh⁄ke Lke[u QÌkfikuo. kxu yk Ìkkt yk ykÀ{eyu Áke˜e kh⁄ke Áke˜kt ˜eƒkt. yk ykÀ{eLku kx{kt ¯kkfikuLkk ¯kku k§ ºu¯kk ⁄kfik. ¯kku k§kuLku yk ykÀ{e fnu, ëyksu yk kxu fkuE LkefÈfiwt, yu{ fneLku Mk{k[kh kqAu Ìkku ÌkuLku yu{ fnuÚu fu yn™⁄ke LkefÈfiwt Au k˝ yk Õktæhk{kt MktÌkkE ¯kfiwt Au. Lkn™ {kLku Ìkku yk ÕktæhkLku y{u Mk§¯kk eyu.í Áku Áke˜kt Õktæhk{kt LkkæeLku ykÀ{e yuLkk uh ¯kfiku.

n h™Aze yk e. ¯kku k§kuyu ykÀ{eyu fnu˜e kÌk fhe. ¯kku kr§ﬁu fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)27

28ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

kAe Õktæhkt Mk§¯kk‘ﬁkt. n ku˜u ykÀ{eyu Áku Áke˜kt Õktæhk{kt Lkktœﬁk nÌkkt yu

Mk§¯keLku Vqx‚kt yLku ºzkfku ⁄kfiku. yk Mk{fiu ku˜k ¯kkfikuLkk ¯kku k§ fnu, ëÌkLku ıfikhLkk fnuÌkk nÌkk yLku Ìkwt {kLkÌke LknkuÌke. n ÌkLku æÁkh kze fu Ìkkhk ykÀ{e (ƒ˝e)Lkwt {k⁄kwt ( kkuzwt) Vqxe ¯kfiwt !í h™Aze {Lk{kt r [kh fhu, ëMkk[u s {khk ykÀ{eLkwt {k⁄kwt (Ák§eLku) Vqx‚wt Au.í yk{ r [kheLk h™Aze yk Mk§¯kÌkk Õktæhk{kt kze. Mk§¯keLku {he ¯kE.

yktÁku yk Úu {kuh yLku S Ìkk-MkkÚ hne˛wt Ìkku yk Ìke rÀ k§eyu kÌk {ktz˛wt.

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)29

6. ykÀ{e Lkt hUMk

yuf ¯kkÏ{ yÌkwt. yut˝k ¯kkÏB{k ykÀ{e Lku yuf ÁkkE˜e hUÌkkt yÌkkt. yk Áku

Õ˝kt {kÏtxe-ÁkEhkt yÌkkt. y ˝ yu ykÀ{e u¯ke n uh{kt-fqfhu Ákku˜u QXku ⁄kELk

ÁkkE˜e fLku hkuxk fhk k. hkuxku ækÌkku Lku Ák kkuhu kqæku ⁄ku yu{ r Mkkh fheLk ÁkeÕku hkuxku Vuxu ÁkkÏtÌkeLku ˜UÌkku. yu˝u ykÀ{eyu yk⁄k{k yuf MkkÏt k˜e fwykhe ˜uÌke. y ˝ yk⁄k{k fwykheLku ¯kku {¯khu. ÕkELk VheLk VheLk fhkfiu fhkfiu ¯kwtÀ yuhu. VhÌkku-VhÌkku yuf Áke˜e fLku yk eLk Q kku hku. y ˝ yu ykÀ{e ºqæku ⁄kku Ìku Áke˜eyu Áke˜kt æk k Mkhku. Áke˜kt ÌkkuheLk-ÌkkuheLk ækfi Lku yuÌkhk{kt yu˝k {¯khk{kne yuf hUMk yut˝e Áke˜e yuX˝ yk e. Áke˜eyu Áke˜kt ækÌkku yu˝k ykÀ{eLk Àuæe ¯kuE. y ˝ ku˜ku ykÀ{e yut˝e hUMkLku ÀuæeLk ÁkeLkku. kuMk˝ ku˜e hUMk yÌkeÌku {wxu Ákku˜e fu ëyu ykÀ{e, ÌkLk {wt yuf kÌk fÙ Ìku {kÏLku fu Lkut {kÏtLku? Ìku fU Lk {kÏtLku Ìkku ÌkLk {wt Mkehe LkkÏtækuí. ku˜ku ykÀ{e ÁkeÌkku ÁkeÌkku Ákku˜ku, ëÌku fU hUMk, nwt kÌk nU ? {wt {kÏtLkku.í ÌkUh fU kÌk Ìkk nU yu{ fu Ìkwt {Lk hkæu Ìkku ÌkLk {wt Lkn™ MkehÌke.í ku˜ku ykÀ{e Áke˜e QMkku Mkhu˜ku yÌkku. yuÕku ÁkeÌkku ÁkeÌkku Ákku˜ku fu ëÌkUh Lk {wt ⁄kLk hkæku.í y ˝ ykÀ{eyu Áke˜enkt Áke˜kt LkUMkkt LkkÏtækt Lku ku˜e hUMku ækÌkkt. y ˝ yu ykÀ{e Áke˜enku LkeMkku QÌkhku. kuMk˝ yu ykÀ{e Lkt hUMk Áku Õ˝kt {kÏtxe ÁkEhkt ⁄kkt. y ˝ {kÏxe ÁkEhkt ⁄kuELk Áku Õ˝kt hUMkLku zkuMku ¯kkt. hUMkLku k¯khu ÕkELk Áku Õ˝kt {kÏtxe ÁkEhkt ⁄kuELk hkt. y ˝ yu˝k ykÀ{eLk huMkLku k¯khu hu MkkÏt-nkÌk ÀLk ⁄kk k yk k. y ˝ ku˜k ykÀ{eLk hUMkLku k¯khu æk kLkwt ke kLkwt

fkÏtﬁ LkU {§u. ykÀ{e Ìkku kqæktLkku {hu. y ˝ ku˜e huMk Ìkku yut˝eLk xuxkt nkh˝ nÀk-nÀk æk kLkwt ˜u k Õkﬁ. y ˝ yu{ fhu fhu yu˝k ykÀ{eLk fUh Õk kLkwt {Lk ⁄kÙ. hUMk yÌke Ìku yut˝eLk xuxkt nkh˝ æk kLkwt ˜u k ¯kuE. Lku yu˝k ykÀ{eLk fUh {u˜e ¯kuE. MkkÏt k˜e fwykheyu hUMkLku xuxkt yÌkkt yu˝u ykÀ{eyu {khe LkkÏtækt. {khe LkkÏtæeLk yu ykÀ{e yÌkku Ìku yu˝kLk fUh ÕkÌkku hku. y ˝ ku˜e hUMk yu˝ xuxkt nkh˝ æk kLkwt ˜uELk k¯khu yk e. k¯khu yk eLk Õkuyu. ykÀ{e yu k¯khu Àuæ k LkU {§ku. huMk xuxkt Lk æk kLkwt yk˜ k ¯kuE. Õkuyu Ìkku ÁkÌkkt xuxkt {khe LkkÏtæu˜kt Àuæ˝kt. yut˝e hUMkLku æÁkh khe fu ykÌkku ykÏt ykÀ{e yÌkku yu˝u Mk {kh xuxkt Ìkku {khe LkkÏtæe ÀuELk fUh ÕkÌkku hku nuut. y ˝ yu hUMk ykÀ{eLku k¯kkuhu k¯kkuhu yu˝k ykÀ{eLk fUh ¯kuE. hUMk yu˝k ykÀ{eLk fUh kqX˝ ¯kuELk ÁkuXe ÁkuXe nkÏt k§e huE. yuÕku ykÀ{eLku yuLk ÁkkE˜e fUh{k ÁkuXkt ÁkuXkt Áku Õ˝kt kÌkku fhu. ykÀ{eLk yuLk

ÁkkE˜e nkhku ˜uyu, ëyu ykÀ{e, Ìkwt ykÌkhk ÀuLk fU yÌkku?í ykÀ{eyu kÌk

fkxe, ëyu uW, {wtÌkku {¯khu fhkﬁktLkku ¯kwtÀ u˝ k ¯kku. kuMk˝ {wt Ìkku yu˝k k¯khu

VheVheLk ¯kwtÀ u˝Ìkku kqæku ⁄kku Ìku yu˝k {¯khk{k yuf Áke˜e kh kkfu˜kt Áke˜kt

Àuæe ¯kku. Ìku yut˝e Áke˜eyu Áke˜kt æk k Mkhe ¯kku. kuMk˝ yut˝e Áke˜enkt Áke˜kt

kkfu˜kt Ìkkuhe ÌkkuheLk ækÌkku Lku yu˝k {¯khk{kne yuf hUMk yk e Ìku Áke˜e yuX˝ yk eLkk QMkwt Õkuyu. y ˝ {wt yut˝e hUMkLk Àuæe ÁkeÌkku. hUMk nkh˝ {UÌkku Áke˜kt

LkkÏtækt. Ìku ækyu. kuMk˝ huMk {Lkt fut, ykÀ{e, ÌkLk {wt yuf kÌk fÙ Ìku Ìkwt {kÏtLku?

ÌkU {UÌkku ÁkeÌku ÁkeÌku fÙ ÌkUh fU nwt kÌk nU fU. hUMku {Lk fÙ fu Ìkwt {Lk hkæu Ìkku ÌkLk LkU Mkehku. hkækuLku ÌkUh yut{ {UÌkku fÙ. yunku {LkÌkku yut˝eLkk k¯khu ˜uELk ¯kuE. yut˝e hUMk Ìkku yuLk xuxkt nkh˝ nÀk-nÀk æk kLkwt ˜u k Õkfi. y ˝ {wt Ìkku yut˝eLk k¯khu kqæktLkkuLk ÌkenktLkku {hwt. yu{Lkku yu{ {LkÌkku kqæku Lku Ìkenku MkkÏ-nkÌk ÀLk ⁄kE ¯kk. kuMk˝ hUMkLk yut˝eLk xuxkt nkh˝ æk kLkwt ˜u k Õk k ÀuELk xuxktLku MkkÏt k˜e fwykhe ÕefeLk {khe LkkÏtæeLk yk Ìkku hku.í yk ÁkÌke kÌk fheLk ku˜kt Áku Õ˝kt yÌkkt Ìku nqE ¯kkt. y ˝ ku˜e huMku {Lk{kt r Mkkh fhku fu, ë{wt yu˝ktLk Ìkku ÁkhkuÁkhLke ü¯k yk ˝k ÀuÙ. kuMk˝ fUh{kt kunwt.í ÁkhkuÁkhLke Q¯k yk ˝k ÀuELk kuMk˝ hUMk kqX˝ne yk eLk fUh{k kuXe. kuMk˝ ku˜ku ykÀ{e nqÌku˜ku nU yu˝kLkk {ktMkk yuX˝ kuneLk Ìku {ktMkk nkuEÌkku Mk ˜uÌkku. ykÀ{eLk y ˝ yu˝k ykÀ{eLk hUMk ˜uELk kxu Õkfi Lku r Mkkh fhu, ëyk§e Lku Ù {khe {khe Mk kÌkku fhu. yk§e Lku Ù {kheMk fkhfÌk fhu. ˜kÕÌkktyu Lkn™.í yu{ r Mkkh fheLku hUMk yu˝k ykÀ{e ˜uELk Õkfi. ku˜ku ykÀ{e Õk¯kku. {Lk{k Lku {Lk{k r Mkkh fhu fu, ëykÌkku hUMk Ìkku §e ˜uELk Õk kLke nU kkÏt˝ y ˝ {wt nwt fhwt ? kx{k yuf h˜ku yk ku. huMk yÌkeÌku ku˜k ykÀ{eLk {ktMkk nkuEÌkku yu˝kt h˜k yuX˝ ⁄kELk ÕkfiLku ku˜ku ykÀ{e yÌkku Ìku h˜kLke h kEyu Ìkw˜fuE ¯kku. y ˝ yuÕku ykÀ{e h˜kLke h kE Lku h kEyu h˜k QMkku Mkhe ¯kku. y ˝ ku˜e hUMk yÌke Ìku Xk˜ku {ktMkku ˜uEÌk æeÕÌke-æeÕÌke Õkfi. hUMkLku Õk k ÀuELk h˜knk LkeMkku QÌkhe ¯kku. y ˝ yunku yu ykÀ{e kuMk˝ kxu yk Ìkku yk Ìkku Lku Áku Áke˜kt Áke˜enkt ˜uÌkkt. yut˝k ykÀ{eLk kx{kt ¯kkfiktLkkt ¯kku k§ ku¯kkt ⁄kkt. kuMk˝ ¯kku k§ktLk yuÕku ykÀ{e yu{ fU, ëykÕ ykÏt˝e kxu ⁄kELku fkuEf Lkunhwt yu{ fheLk nkhku ˜uyu Ìkku yut˝kLk yu{ fUÕku ykÏt ⁄kuELk Lkunhwt kkÏt˝ ykÏt˝k Õkæk{k ˜ ke ¯kÙ nU. LkU {kÏtLku Ìkku Õkæku y{u n§¯kk eyu yu{ futÕku.í Áku Áke˜kt Õkæk{kt LkkÏæeLk ykÀ{e yut˝k fUh ¯kku. y ˝ hUMku yk kfkhku ˜eÌkku. ¯kku k§eyktyu ykÀ{eLke ffiu˜e kÌk fhe. ¯kku k§eyu kuMk Õkæku n§¯kk ku. y ˝ ku˜u ykÀ{eyu yut˝k Õkæk{kt Áke˜eLkkt Áku Áke˜kt

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)31

LkkÏtæe {u˜u˜kt Ìku yu Áke˜kt Õkæku n§¯kk Ìkkt{k kqzfkt. Ìku˝e u§k ku˜kt ¯kkﬁktLkkt ¯kku k§ hUMkLku fU, ëfU˝e u§kLkkt y{u ÌkLkÌkku fUÌkkt Ìku Ìkwt Ìkku {kÏtLkÌkeyu LkÌke. Ìku y ˝ æÁkh khe fu ⁄kkh ykÀ{eLk kkuzwt kqzfe ¯kÙ. y ˝ ku˜e huMk r Mkkh fhu, ënkMkwt {kh ykÀ{eLkwt Mk kkuzwt kqzfwt nUí. yu{ fheLk hUMk yÌke Ìku yu˝k n§¯kÌkk Õkæk{kt kh™. n§¯keLk {he ¯kuE. y ˝ fkÏ˝e ⁄kE kqhe. Ìku ykÏÁku yk Õku {kÏh, Õe Ìkk - nkÕk hunwt Ìkku yk Ìke rÀ k§eyu fkÏ˝e {kÏtznwt kkÏh. f⁄kf : ˜’˜wºkE {kuÌkeºkE æktx, W. . 60, ¯kk{ : Ákkuhze, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

7. ˛uX yLku r˛ﬁk§

yuf ˛uX ( kr˝ﬁku) nÌkku. Ìku e u[ k sÌkku nÌkku. st¯k˜{kt r˛ﬁk§ yk

Ákkuhze⁄ke ku˜e Ákkuhze Vhe Ákkuh e˝e ækÌkku nÌkku. kuzk kh Mk kh ⁄kE ˛uX e u[ k sÌkku nÌkku. r˛fik§u ˛uXLku Úufiku. r˛fik§ Ákkuh ækÌkkt ækÌkkt ˛uX Mkk{u

sELku ëMk˜k{ ˛uX !í fÃkwt. ëyk r˛fikr§fiwt yk{ ˛wt fhÌkwt n˛u !í r [kh fhÌkku ˛uX sÌkku hÃkku. ˛uX ˛nuh{kt k˝eyu kuzwt ÁkktƒeLk e u[ k ¯kfiku. kt[eyu kuzwt Úufiwt Lku fnu k ˜k¯fiku, ë{khu Ìkku k˝eyu kuzwt s¤fiwt !í yu k{kt ˛uX yk‘fiku. kuzwt

Akuz k ¯kfiku. kt[e fnu, ëºkE, ˛wt fhu Au ?í ë{khwt kuzwt Au Ìku ˜Ù Awt.í ëfu e kÌk fhu Au ? kuzwt Ìkku {khe k˝eyu s¤fiwt Au.í kt[eyu ºu¯kkt ⁄kfiu˜kt ÁkƒktLku fÃkwt, ëºkEyku, kuzwt {khwt Au. kuzwt Ìkku Lkn™ yk kwt.í ˛uX yuf˜ku kz‚ku. Ákƒkt kt[eLkk k˚k{kt Ákku˜ k ˜k¯fikt. ˛uX fnu, ënwt k˝ fkuE Lfikfi fh k k§kLku Ákku˜k e ˜k wt.í ˜kufku fnu, ëÁkku˜k , kuzwt Ìkku yk k˝eyu s¤fiwt Au.í

˛uX st¯k˜{kt ¯kfiku. r˛fik§ Ákkuh ˛kuƒe ækÌkku Vhu. ˛uXu ÌkuLke kkMku sELku fÃkwt, ëMk˜k{ r˛fik§ºkE !í r˛fik§ y §ku Vhe ¯kfiku. ˛uXu ÁkeS kh Mk˜k{ fhe. r˛fik§ r [kh fhu, ën ˛uXLku fkuE ºez kze Au. yux˜u s Mk˜k{ fhu Au.í ˛uX fnu, ër˛fik§ºkE ! {khwt kuzwt k˝eyu ÁkktƒeLku e u[ k ¯kfiku. k˝eyu kuzwt s¤fiwt Au yu{ fne kt[e yk kÌkku Lk⁄ke. ykLkk Lfikfi fh k ÌkLku ˜u k yk‘fiku Awt.í r˛fik§ Ákku’fiku, ëÚu ºkE, yk Ìkku Awt k˝ ¯kk{{kt Ìkku {khu Mk¯kwt ˝wt Au. Mkk{xk Mk¯kk{kt kzeyu Ìkku Ìkkhwt fk{ Lkn™ ⁄kkfi. Ìkkhu sYh nkufi Ìkku {Lku æºu ÁkuMkkzeLku ˜E Úfi Ìkku yk wt.í ˛uX fnu, ëæºu ÁkuMkkzeLku ˜E sÙ.í

˛uXu r˛fik§Lku æºu ÁkuMkkze ˜eƒku. ˛uX Lku kt kkMku ¯kfiku yLku r˛fik§ ƒÁkT ÀELku h W kh [ze ¯kfiku. {kuºu ÁkuXku ÁkuXku r˛fik§ Lfikfikƒe˛ ÁkLkeLku fnu, ëÀkuzku ºkEyku, Àrhfik{kt À ˜k¯fiku ! nku˜ k s kz˛u.í kt[e fnu, ëÀrhfik{kt À ˜k¯kÌkku n˛u ?í r˛fik§ fnu, ëÌfikhu k˝e fkuE rÀ Mk kuzwt s˝Ìke n˛u ?í r˛fik§ kt[eLku ˜k¯ke ¯kfiku, ë kuzwt yk k, Lkn™Ìkh kuzwt Akuze yk kwt Awt.í kt[eyu kuzwt Akuze yk fiwt. kAe kuzk kh ÁkuMkeLku r˛fik§ ˛uX Mkk⁄ku ¯kfiku. st¯k˜{kt sELku r˛fik§ºkE kuzk kh⁄ke Lke[u QÌkfikuo. r˛fik§ fnu, ën sÚu ˛uXºkE !í ˛uX yuLkk uh ¯kfiku.

7. MkuX Lkt nuﬁk§

yuf MkuX yÌkku. Ìku fe uMk k ÕkÌkkuíÌkku. Õt¯k§{k nuﬁk§ yÌkku Ìku Ákkuhkt U˝e yuhe ækÌkkuíÌkku. nuﬁk§ ykÏt˝e Ákkuhnku ku˜e Ákkuhu ækÌkkuíÌkku Lk VehÌkku. fkuhk

W kh Ákune MkuX fe uMk k ÕkÌkkuíÌkku. nuﬁk§u MkuXLk Àuæku. Ákkuhkt ækÌkku ækÌkku MkuXLk

nkÏ{ku ÕkELk ëMk˜kt{ MkuX !í fÙ. ëykÏt˝wt nuﬁk§wt ykÏt{ nwt fhÌkwt ynU !í r [kh fhÌkku MkuX ÕkÌkku hku. MkuX ÕkELk MkUh{k fkÏt˝eyu fkuhwt ÁkkÏtÌkeLk fe uMk k ¯kku. ku˜ku

MkuX MkUh{k fe uMku Lk yux˜k{kt fkÏtMke fkuhwt Õku Lku fU k ˜k¯kku, ë{kh Ìkku fkÏt˝eyu fkuhwt Õ˝wt!í yu k{kt MkuX yk ku. fkuhwt Mkkuh k ¯kku. fkÏtMke fU, ë kkE n fhU ?í ë{kh fkuhwt nU Ìku ˜uÙ.í ëfu e kÌkku fhu ? {kh fkÏt˝eyu fkuhwt Ìkku Õ˝wt nU.í fkÏtMkeyu ºu§kt ⁄kkt yu Ák•kktLk fW, ë kkfikt, fkuhwt {kh nU. fkuhwt Ìkku LkU yk˜wt.í ku˜ku MkuX yuæ˜ku khku. Ák•kkt fkÏtMke nkh Ákku˜ k ˜k¯kkt. MkuX ffi, ë{wtyu fkuEf Lkufik xeyku Ákku˜k wt.í ˜kufkt ffi, ëÁkku˜k fu ykÏt˝e fkÏt˝eyu fkuhwt Ìkku Õ˝wt nU.í MkuX Õt¯k§{k ¯kku. nufik§ Ákkuhkt yuhe ækÌkku Vehu. kuMk˝ yu˝k fLku ÕkELk MkuuXu fÙ, ëMk˜kt{ nufik§ kkE !í nufik§ y §wt Vehe hÙ. MkuXu ÁkeÕe Vuh Mk˜kt{ fhe. nufik§ r Mkkh fhu, ëy ˝ MkuXLk fkÏRf keh khe nU yuÌk˝ Mk˜kt{ fhU nU.í MkuX ffi, ënufik§ kkE ! {kh fkuhwt yÌkwt Ìku fkÏt˝eyu ÁkkÏtÌke fe uMk k ¯kku. fkÏt˝ey fkuhwt Õ˝wt nU yu{ fE fkÏtMke yk˜Ìkku Lkn™ yuLkku Lfik fh k ⁄kLk ˜u k yk ku nwt.í

kuMk˝ nuﬁk§ Ákku˜wt, ëÕku kkE, yk Ìkku nwt k˝ ¯kkÏ{{kt Ìkku {kh n¯kw

ÕkÕw nU, nkÏ{xk n¯kk{k khefiu Ìkku ⁄kkh fkÏ{ LkU ⁄kkfi. ⁄kkh Õhwh yut Ìkku {Lku æ ku ÁkunkheLk ˜uELk Õk Ìkku yk wt.í MkuX ffi, ëæ ku ÁkunkheLk ˜uELk Õk wt.í MkuXu nufik§Lk æ kk W kh Ákunkhe ˜uÌkku. fUhLkkt Lku kt fLk ¯kkuLk ƒÁk ÀuE nufik§ fUh W kh Mkhe ¯kku. ˜kt¯ku ÁkuXku ÁkuXku nufik§ Lkufik rxfiku Ák˝eLk ffi,í ëÌkkÏ{ktt í˜k kkE, Àrhfik{k À ˜k¯kku ! yku˜ ˝k Õk khnU !í fkÏtMke ffi, ëÀrhfik{k À ˜k¯kÌkku ynU ?í nufik§ ffi, ëÌkuh fU fkÏt˝e fuírÀ fkuhwt Õ˝Ìke ynU ?í nufik§ fkÏtMkeLk ˜k¯ke ¯kku, ëfkuhwt yk˜ku Lkfh fkuhwt Mkkuhe yk˜wt.í fkÏtMkeyu fkuhwt Mkkuhe yk˜wt. kuMk˝ fkuhk kh ÁkuneLk nufik§ nkh˝ MkuX ¯kku. Õt¯k§{k ÕkELk nufik§ kkE fkuhknku LkUMkku QÌkhku. nufik§ ffi, ëy ˝ ÕkÕu MkuX kkE !í MkuX yut˝kLk fUh ¯kku. f⁄kf : fk§kºkE fMLkkºkE kh{kh, ¯kk{ : kkt[{nwzk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

8. k˝eyu kuzku s¤ﬁku

yuf hkÚ nÌkku. ÌkuLku yuf fwt h nÌkku. yuf rÀ MkLkk Mk{kÚu¯k yk‘fiku. fwt hLku {k{kLkk uh s kLke RÂAk ⁄kE. yu˝u Mkku§ifik ˛˝¯kkh Mkflfiku. keÌkktÁkh knufiwO. hkXkuze kk¯k {k⁄ku {qfe. kuzkh{kt⁄ke kuzku Áknkh fkZ‚ku. kuzk kh k˜k˝ {ktz‚wt. Ìkk˝e Ìkk˝e Ìkt¯k ºez‚k. kuzu Mk kh ⁄kfiku. {khu Ìkeæk [kÁkwf. kuzku h kuh fhu yLku Úfi {k{kLkk Àu˛. ƒqtƒ§e huÌk Qzu yLku zwt¯khu ƒq§ Ú{u. kuzku Àkuzk Au yLku Úfi Au. ætz {qfu yLku ætz ˜u Au.

rÀ Mk yMÌkk[§u (zk kt zwt¯khkt) ¯kfiku. Mkqzk Mkq k {kxu {k§u ¯kfik. rÀ Mk yk⁄k{e ¯kfiku. Mkkts ⁄kE. hkÌk kze. yuf LkkLkwt ˛nuh yk‘fiwt. fwt h yk ˛nuh{kt yk‘fiku. ˛nuhLkkt Ákƒkt {k˝Mkku MkqE ¯kfikt. fwt hu kt[˝Lke k˝eyu kuzku ÁkktÊfiku. kAe Àqh sELku MkqE ¯kfiku. {ƒhkÌk ⁄kE. kkA˜e hkÌk kMkkh ⁄kE. khkuZ ⁄kfiwt. fqfzu kkuÌkkLkwt M⁄kkLk Akuz‚wt. LkLkk fqfzk Ákku˜ k ˜k¯fik. ]˚ku k˚keyku Ákku˜ k ˜k¯fikt. Üeykuyu nkh MktºkÈfik. ¯kkfikuLku kAhzkt {Èfikt. MkkuLkkLkku Mkqhs Q¯fiku. kt[˝ Ú¯keLku k˝eyu yk e. k˝eyu kuzku Lkshu kz‚ku. k[˝u Ákq{ kkze, ëyhu, yksu Ìkku {khe

k˝eyu kuzku s¤fiku !í Lk¯kheLkkt ˜kufku ºu¯kkt ⁄kfikt. kt[˝ Ìkku hkSLke huz ⁄kkfi. ˜kufkuLku fnu, ëÀhhkus Ìkku k˝e Ìku˜ fkZÌke yLku ¯kE hkÌk⁄ke k˝e kuzk s˝u !í fwt h yk‘fiku. fnu, ë kt[˝, kuzku Ìkku {khku Au !í ëfwt h, kuzku {khe k˝eyu s¤fiku Au Lku ? Ìkkhku §e ffik rÀ Mk⁄ke ?í kt[˝ yk¯k§ kÌk fhu Au, ëfwt h, Lfikfi fh k k§k kt[ ˜k Ìkku s ÌkLku kuzku {§u. Lkn™Ìkh, {khu Ìkku k˝eyu s kuzku s¤fiku Au.í

˛nuh{kt fwt hLkku fkuE kt[ ⁄kfiku Lkn™. fwt h r [kh fhu, ë˛nuh{kt fkuE kt[ {§Ìkk Lk⁄ke. ⁄kkfeLku zwt¯kh ÌkhV s k ˜k¯fiku. Mk kh{kt yuf r˛fik§ Ákæku˜ ¯kkuzeLku ÁkuMke hÃkku nÌkku. r˛fik§ Mk{k[kh kqAu, ëfwt h, QÌkhu Lkqhu yLku Õk§eyu kuxu fu{ ⁄kE ¯kfiku Au ?í hkÚLkku fwt h Qºku hneLku kÌk fhu, ër˛fik§ºkE, nwt Ìkku {k{kLkk uh sÌkku nÌkku. rÀ Mk yk⁄k{e ¯kfiku. ˛nuh{kt {U Ìkku kt[˝Lke k˝eyu kuzku ÁkktÊfiku. Mk kh{kt kt[˝ QXe kuzkLku ÚuELku fnu, k˝eyu kuzku s¤fiku Au. n {khu ykLkku Lfikfi fh ku Au.í r˛fik§ Ákku’fiku, ëfwt h, ˛wt kz‚k

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)35

r hkxLkk ºkh ? yu ku Lﬁkﬁ Ìkku nwt MkÀk fhwt k˝ yu ˛nuh{kt {khkt Mk¯kkt ˝kt

Au. {Lku ü[ku fheLku ˜E s ku kz˛u. ü[u h W kh ÁkuMkkzÚu. Ìkkhku Lfikfi nwt fhe yk ke˛.í fwt h r˛fik§Lku ˛nuh{kt Ìkuze ˜k‘fiku.

kt[˝ Mk{k[kh ˜u Au, ë{kurxfikh, Ìkkhku kt[ (Lfikfi fh k k§ku) ˜ELku

yk‘fiku Au ?í ënk, nwt Ìkku {khku kt[ ˜ELku yk‘fiku Awt.í kt[˝ kqAu Au, ëÌkkhku kt[ ıfikt Au ?í fwt h fnu Au, ë{khku kt[ Mkk{uLkk h W kh ÁkuXku Au.í r˛fik§ºkE Ú˝e-ÚuELku yktæku {™[ k ˜k¯fik. kt[˝ fnu, ëyk ku Ìkkhku kt[ Au ?í ëÌfikhu y˜e, {khu Ìkku yk ku kt[ Au.í r˛fik§ kÌk fhu, ë kt[˝, Àrhfik{kt À (yk¯k) ˜k¯fiku. nwt nku˜ k ¯kfiku nÌkku ! Ìku⁄ke {Lku Ìkku ü yk Au.í kt[˝ fnu, ër˛fik§, Àrhfik{kt À Lkk ˜k¯ku í’fik!í r˛fik§ fnu, ëÌfikhu, ˜kfzwt fkuE rÀ Mk kuzwt Lkk s˝u y˜e !í r˛fik§u Lfikfi ffikuo yLku kt[˝u kuzku Aqxku ({wıÌk) ffikuo. kÌk kqhe ⁄kkfi.

8. fkÏt˝eyu fkuhwt Õ˝wt

yuf hkÕk yÌkku. yut˝ yuf fwykuh yÌkku. yufkÀLkLkku Mk{kÕku¯k yk ku. fwykuhLk {kÏ{kLkk fUh Õk kLke W{k yk e. Ìku Mkku§uEyku n˝¯kkh {kÏzku. ke⁄kk khe ÌkkurÌkfiwt kuhwt Lku hkXkuhe kk¯k {k⁄ku {u˜u. Mkku§uEyku n˝¯kkh {kÏtzku. fkuhk uh{ktnku fkuhku Ákkhku fkxku. yut˝u fkuhu k˜kt˝ {kÏtzwt Lku ÌkkÏt˝e-ÌkkÏt˝e Ìkt¯k kehu. fkuhu Mk kh ⁄kku. {khu Ìkeæk ÌkkÕ˝k. fkuhe h kuh fhu Lku Õkfi {kÏ{kLku ÀuMk. nkLku fkuhku ˜uE fwykuh fu ku Õkfi. Lku nkLku VehÌkku-VehÌkku yk u. æz ˜u, æz {u˜u Lku yk æz Lku ÁkeÕku {u˜e ÌkeÕku ˜u. ÌkwÀ§e-ÌkwÀ§e huÌk Qzu. {¯khu ÁkÁkk xe Õ{u. fkÏtyu fu kLke kÌk LkU. ˜ktÁku {kh¯ku Lku Mkkuxu z¯k˜u fkuhku Ìk{hk f ku yk u. Ìku ÀLkhku ¯kku zk kt zw¯khkt. nqh˜k nku uLk {k§eyu. nkLku nkÏtrÕfik u§k ⁄kE. Ìku ÀLk Ìkku ykxe ¯kku. hkÌk khe. y u˝ fu ÕkÌkwt yu k{kt yuf LkkÏtLkfwtf MkUh yk wt. nk Lku fwykuh yut˝k MkUh{k yk ku. MkUhLkkt {kÏtLk e ÁkÌkkt nqE ¯kkt. nkLku fwykuh y nU. fkÏtMku˝Lke fkÏt˝e, yut˝e fkÏt˝eyu fkuhwt ÁkkÏtÌku. kuMk Àqhku ÕkELku nqE ¯kku. yu Ìk yÕuh Õuh hkÌk ⁄kkyu. fqfheyu hku§

MkkÏtze. fuhwt fwfuh Ákku˜u. Õk§u Õk§u ÕLkkuh Ákku˜u. yMÌkuheyu ykh nfik§k. ¯kkW ¯kk Ìkuheyu kMkhwt {e§kt. MkqhwÕ kkt˝ nku§{ku Q¯kku. fkÏtMku˝ QXe ⁄kkyu. QXe ⁄kuELku fkÏt˝eyu yk u. fkÏtMku˝Lku fkÏhwt LkÕhu yk wt. fkÏtMku˝u Ìkku ÁkqBÁk kkhe, ëyhu, ykÕ Ìkku {kh fkÏt˝eyu fkuhk Õ˝k !í Ìku ykæe Lk¯kheLkkt ˜kuf ku§kt ⁄kkt. fkÏtMku˝ Ìkku Lkœæk hkÕw ⁄kkyu. ˜kufktLku ffi, ënÀk fkÏt˝e Ìku˜ fkxÌke Lku ¯kuE hkÌkLke fkÏt˝e fkuhkt Õ˝U!í Ìku ku˜ku fwykuh yk ku yu{ fU, ëyu fkÏtMku˝, fkuhku Ìkku {kh nU !í ëfkuhku {kh fkÏt˝eyu Õ˝ku nULku ⁄kkh furÀyktLkku !í fkÏtMku˝ {kÏLkÌke Lkn™. Ìku fkÏtMku˝ kÌk fhu, ëyu fwykuh, ⁄kkh Lkuyk xeyk ykt˝ Ìkku ÌkLk fkuhwt {§u. Lkfuh {kh Ìkku fkÏt˝eyu fkuhku Õ˝kU nU.í Mkuh{k fwykuhLkku fkuE kMk ⁄kku Lkn™. ku˜ku Ákk khku r Mkkh fhu, ëMkUh{k kMk {§Ìkk Lkn™.í ⁄kkfe {¯khk nkhLkku Õkyu. nkLku u¯kkMk{k nuyk§ Ïth æ˝eLku Ákune hku. nUyk§ nkhku ˜uyu, ëyu fwykuh, QÌkhu Lkqhu Õk§eyu kuxu fu{ ⁄kE ¯kku nU ?í Ìku hkÕkLkku fwykuh Q kku hELku kÌk fhu, ënUyk§ kkE, {wt Ìkku ÕkÌkku {kÏ{kLku ÀuMk. ÀLk ykxe ¯kku Mkuh{kt. {U Ìkku fkÏtMku˝Lke fkÏt˝eyu fkuhku ÁkkÏÌkku. n uh{kt fkÏtMku˝ QXe ¯kuE. yu fU fkÏt˝eyu fkuhku Õ˝ku nU. yu{ fU yuLkku {kh Lfik fh ku nU.í Ìku nUyk§ {wxu Ákku˜ku, ëyu fwykuh, nwt khk nU ehkXLkk kkh, yu ku Lfik Ìkku {wt nÀk fhwt. kkÏt˝ yut˝k MkUh{k n¯kwt {kh f˝wt nU. Ìk {Lk QMkku fheLku ˜uE Õk ku

khnU. kuMk æku˜hk QMkku {Lk ÁkunkhÕu. Lku ⁄kkhku {wt Lkuyk fhe yk˜ku í˜k.í nkÌku y nUyk§Lku üMkku fhe ˜uELk fwykuh yk í˜k. nkLku ku˜k Mkuh{kt yk ku. Ìku ku˜e fkÏtMk˝ nkhku ˜U í˜k, ëyu {kuxeykh, ⁄kkhku kMk ( kkuÕfurhfiku) ˜uELk yk ku nU ?í ëÌkuh {wt Ìkku {kh kkuÕfurhfiku ˜uELk yk ku nwt.í y u˝ fkÏtMk˝ nkhku ˜u k ˜k¯ke í˜k, ëÌku fU nU ⁄kkh kkuÕfurhfiku?í nkLku fwykuh kÌk fhu í˜k,ëyu {khÌkku kkuÕfurhfiku ku˜k fUh W kh ÁkuXku nUí. Ìku nUyk§ kkE ÕkÏ˝eLk ykÏtæku {UMku. nkLku ku˜e fkÏtMk˝ kÌk fhu, ëyu í˜k yk ku ⁄kkh kkuÕfurhfiku nU?í ënkLku.í nuyk§ kkE

kÌk fhu, ëyu fkÏtMk˝, Àrhfik{kt Àku ˜k¯kku Ìku {wt Ìkku yku˜ ˝k ¯kku Ìku {Lkt Ìkku ü¯k yk nU.í nkhu fkÏtMk˝ kÌk fhu í˜k, ëyu nUyk§, Àrhfik{kt Ìkku Àku LkU ˜k¯ku ˜k !í yLku nufik§ kÌk fhu í˜k, ëÌkuh ˜kæhwt furÀí fkuhwt LkU Õu˝u í˜e.í yu{ fhe Lfik fhe yk˜u. fkuhku Mkqxku fhu. fkÏ˝e kqhe ⁄kkfi.

f⁄kf : fk§kºkE fMLkkºkE kh{kh, ¯kk{ : kkt[{nwzk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk, (W.¯kw.). fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf

9. Lkf˜˛uX*

yuf ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{kt yuf f˝Áke hnuÌkku nÌkku. yu hkus æuÌke fh k sÌkku. yuLke Ákkﬁze uh hnuÌke nÌke. yk f˝ÁkeLku s˜Àe æk k yk k k sÌke LknkuÌke. kAe yk f˝Áke nÌkku Ìku fk{ fheLku ⁄kkfe ¯kﬁku.

yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yk‘fiku. yk Ákkfize yLku hkÚLkk fwt hLku nuÌk ⁄kfikt. Ìku˝u fwt hLku ¯kkurXfiku (ú{e) ffikuo. fwt h yLku f˝Ák˝ ækfi, keyu yLku {Ú fhu. yuf rÀ Mk yu yLku hkÚLkku fwt h yuLkk ƒ˝eLku Ákesu ıfiktf fkZe {qf kLkku r [kh fhu. yuf rÀ Mk Ìkuyku fk§k k hk ˜k‘fikt. kAe f˝Ák˝ Ákku˜e, ëf˝Áke, yk k hk yuf yuf ˜kæ Yr kfik{kt uÂfik kAe uh yk kLkwt. uÂfik r Lkk yk kLkwt Lkn™.í yk{ fneLku f˝Ák˝u yk f˝ÁkeLku Áknkh¯kk{ k hk u[ k fkZ‚ku. f˝Ák˝ yLku fwt h ækfi, keyu yLku {Ú fhu. f˝Áke k hk u[ k LkefÈfiku. f˝Áke su{ ¯kk{ yk yu{ MkkÀ kkzÌkku [k˜u fu, ë k hk ˜ku ! k hk!í ¯kk{Lkkt ˜kuf ºu¯kkt ⁄kkfi k˝ Æf{Ìk Mkktº§eLku fkuE ˜u Lkn™. yuf ¯kk{⁄ke Ákesu ¯kk{ Úfi k˝ k hkLke yuf ˜kæ Æf{Ìk Mkktº§eLku fkuE æheÀu Lkn™. yk{ Áku[kh ¯kk{ VheLku ⁄kkfe Úfi. yuf ¯kk{{kt Lkf˜ ˛uX nÌkku. Ìku˝u kqA‚wt fu, ë k hk

u[ k ÌkLku fku˝u fkZ‚ku ?í f˝Áke fnu, ë{khe Ákkfizeyu fkZ‚ku Au. Ìku˝u fÃkwt Au fu yk k hk yuf yuf ˜kæ Yr kfik{kt uÂfik kAe uh yk kLkwt Au.í Lkf˜˛uXu

r˛æk{˝ yk ke. kAe fÃkwt, ëyk Lk¯kh{kt Lk¯kh˛uX Au. Ìkwt yuLkk uh sELku ÁkuMk.í f˝Áke k hk ˜ELku Lk¯kh˛uXLkk uh ÁkuXku. Lk¯kh˛uX kkh fhÌkku nÌkku. {k˝Mkku [es- MÌkwyku æheÀeLku [k˜Ìkkt

⁄kfikt yLku k hk k§ku ÌfiktLkku Ìfikt s ÁkuMke hÃkku. ˛uXu Mk khu nu˜ku yk u˜ku Mkktsu kkt[ k¯fik Mkwƒe Ìfikt ÁkuXu˜ku Úufiku. Lk¯kh˛uXu kqA‚wt, ëfu{ yk‘fiku Au ?í ë k hk u[ k yk‘fiku Awt.í Lk¯kh˛uXu fÃkwt, ëÌkkhu yuf k hkLkku ˛ku ºk ˜u kLkku Au ?í Ìku˝u fÃkwt, ëyuf k hkLke Æf{Ìk yuf fkuze !í ëÌkkh yÌfikhu ÚuEyu fu Mk khu nu˜e ?í ë nu˜ku yk e˛. Ìkwt {Lku yu e r[Íe fhe yk k.í r[Íe ˜æk eLku yu r[Íe ˜ELku Lkf˜˛uXLkk uh ¯kfiku.

f˝Áke nu˜ku QXeLku r[Íe ˜ELku Lk¯kh˛uXLkk uh yk‘ﬁku. ˛uXu zÁkk{kt⁄ke

* Lkf˜˛uX ˛ÁÀ yn™ yf˜˛uXLkk y⁄ko{kt khkﬁku Au. 38ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)39

fkuze ˜ELku f˝ÁkeLku yk ke. f˝Áke Ákku’ﬁku, ëyk fkuze Lk⁄ke ˜u kLke. fkuze Lkk{Lke Ìkkhe Akufhe Au yuLku {khu ˜u kLke Au. {U yu{ fÃkwt nÌkwt Lku yk Ìkwt ˛wt yk ku Au ?í

Lk¯kh˛uX fnu, ëyk fkuze Lkk ˜u e nkufi Ìkku yn™⁄ke AkLkku-{kLkku [k˜e Lkef§í. ÁktLku Õ z k ˜k¯fik. f˝Áke fnu, ëÌkwt Ìkkhe Akufhe fkuze {Lku yk k, Lkn™Ìkh nwt hks{kt yhS fhwt Awtí. yk Mk{fiu Lkf˜˛uX yk‘fiku. yk eLku fnu, ëºkE, Ìk{khu ÁktLkuLku ˛wt Au ? fu{ Õ zk fhku Aku ?í f˝Áke Ákku’fiku, ëfkuze {Lku ˜æe yk ke Au. nwt nu˜ku ˜u k ¯kfiku Ìkku yk Lk¯kh˛uX ÁkeS fkuze yk ku Au. {U Ìkku ÌkuLke Akufhe fne nÌke yLku yk Ìkku ÁkeS s fkuze yk ku Au. yk fkuze nwt ˜uÌkku Lk⁄ke.í Lkf˜ ˛uX fnu, ëAkufhe yk k kLkwt Lkë ffiwO yLku n Ìkwt Lkk yk ku yu Lkn™ [k˜u. Ìkkhu fkuze yk k e s kz˛u.í Lk¯kh˛uX Ákku’fiku, ëyuLku Mk{Ú ku fu yu kiMkk ˜u yux˜k yk kwt k˝ Akufhe Ìkku Lkn™ yk kwt.í Lk¯kh˛uX §e fnu, ëÁku ˜kæ Yr kfik yk kwt k˝ Akufhe Lkn™ yk kwtí. Lkf˜˛uXu Áku ˜kæ Yr kfik f˝ÁkeLku ¯k˝k e y kk‘fik. f˝Áke yk Yr kfik ˜ELku Lkf˜˛uXLkk uh ¯kfiku. Ìfikt Áku- k˝ hkÌk hÃkku. kAe ¯kkzwt ÚuzeLku ÁktLku f˝ÁkeLkk ¯kk{ yk‘fik. f˝ÁkeLkk uh Àe ku Mk§¯kÌkku nÌkku. h{kt f˝Ák˝ yLku fwt h MkqÌku˜kt nÌkkt. ÁktLkuyu Ákkh˝k{k ¯kkzwt Qºwt hkœfiwt. f˝Áke fnu, ëf˝Ák˝, Ákƒk k hk u[eLku yk‘fiku Awt. Ìkwt Õx Áknkh yk .í f˝Ák˝ MkkÀ Mkktº§eLku Ú¯ke ¯kE. f˝Áke fnu, ëÁkkh˝wt æku˜.í fwt h yLku f˝Ák˝ Qºkt ⁄kE ¯kfikt. Ákkh˝k{kt Ìkku ˛uX yLku f˝Áke Qºk nÌkk. fwt h fkuXe{kt MktÌkkE ¯kfiku.

Lkf˜˛uX fwt hLku fkuXe{kt MktÌkkÌkku ÚuE ¯kfiku. Lkf˜˛uX fnu, ëf˝Áke, {Lku fkuXe kkMku ækx˜ku Zk§e yk k.í Lkf˜˛uX fkuXe kkMku ækx˜ MkqÌkku. kAe Lkf˜˛uX fnu, ëyk fkuXe W kh Mk§¯kk eLku Àe ku {qfku.í Lkf˜˛uX yk fkuXe kkMku⁄ke æMku Lkn™. Ìfikt s MktzkMk fhu yLku ku˛kÁk fhu. k˝ s¯fik Akuzu Lkn™. fwt h fkuXe{kt ºqæuÌkhMku {hu.

hkÚLku æÁkh kze fu fwt h Áku rÀ Mk⁄ke uh Lk⁄ke. hkÚyu rMk kkneykuLku ˛kuƒ k {kuf’fik. rMk kkne Ákƒu swyu. yk Mk{fiu f˝Ák˝ ¯kk{Lkk ¯kkUÀhu kk˝e ºh k yk e. f˝Ák˝ Ákku˜e, ërMk kkE, hkÚLkku fwt h Ìkku {khe fkuXe{kt Au k˝ Lkf˜˛uX yk fkuXe kkMku MkqÌku˜ku Au. Ìfikt⁄ke æMkÌkku Lk⁄ke.í rMk kkEykuyu hkÚ kkMku sELku Mk{k[kh yk fik fu, ëfw h Ìkku f˝ÁkeLkk hLke fkuXe{kt Au. Ìk{khu ˜u ku nkufi Ìkku yuf {k˝Mk Ìfikt yk u˜ku Au ÌkuLke kkMku Úyku.í hkÚyu {k˝Mk kkMku rMk kkE fkZ‚k. yk eLku rMk kkEykuyu fÃkwt fu ë{k˝Mk, Áknkh yk .í Lkf˜˛uX fnu, ëÌk{khu ˛wt fk{ Au? Ìk{u {Lku fu{ Áknkh

Ákku˜k ku Aku? Ìk{khe {U [kuhe fhe Lk⁄ke fu Lk⁄ke Ìkku fkuE ¯kwLkku ffikuo. nwt Lk⁄ke yk Ìkku. {khu fkuXe kf kLke Au. yk⁄ke {khu yk fkuXe{kt Ak˝kt Lkkæe yk¯k Mk§¯kk kLke Au. yu⁄ke nwt yk fkuXe kkMku⁄ke QXwt yu{ Lk⁄ke. {khwt ftE fk{-fks nkufi Ìkku Ìk{khk hkÚLku {khe kkMku {kuf˜ku.í rMk kkEykuy hkÚLku sELku kÌk fhe, ëhkÚ, Ìk{Lku ku˜ku Lkf˜˛uX fnu Au fu hkÚLku ftE fk{ nkufi Ìkku {khe kkMku {kuf˜ku.í hkÚ Lkf˜˛uX kkMku yk Au. Lkf˜˛uXLku fn Au, ëºkE, yk fkuXe y{Lku yk ke Àu.í Lkf˜ ˛uX fnu Au, ëhkÚ, yk Ìkku y{khk f˝ÁkeLkk hLke fkuXe Au. {khu yuLku kf eLku uh ˜E s kLke Au.í kAe kkAku ku˜ku Lkf˜˛uX fnu, ëhkÚ, Ìkkhu fkuXeLke ˛e sYh Au ? hkÚ, Ákktƒe {qXe ˜kæLke ! W kze fhwt Ìkku fkæLke ! Ìkkhu ˜u e s nkufi Ìkku kkt[ ˜kæ yk k yLku Ìkwt yk fkuXe ˜E Ú.

Lkn™Ìkh ÌkLku yk fkuXe yu{ s Ìkku Lkn™ {§u.í hkÚyu ⁄kkfeLku kkt[ ˜kæ Yr kfik yk fik. kAe ˛uXu fkuXe yk ke. hkÚ fkuXe ˜ELku ¯kfiku. kkt[ ˜kæ Yr kfik

Lkf˜˛uX yLku f˝Ákeyu yzƒk yzƒk nU[e ˜eƒk. kAe Lkf˜ ˛uXu fÃkwt, ëyk

Ákƒwt fkhMÌkkLk ÌkLku k hk u[k Ìke yu Ìkkhe ÁkkfizeLkwt Au. n Ìkwt Ákkuzwt ºkuzwt ({k⁄kwt) fheLku yk ¯kk{{kt Vuh . Ìkkhe Ákkfizeyu s yk Ákƒku zæku Qºku ffikuo Au. ÌkuLku fkZe {qf.í yu{ fneLku Lkf˜˛uX ÌkuLkk hu ¯kfiku. kÌk ⁄kE kqhe. 40ºe˜kuLke

9. Lkf˜MkuX

yuf ¯kkÏt{ yÌkwt. yut˝k ¯kkÏt{{kt yuf f§Áke hUÌkku íÌkku. yut˝ku nÀk æuÌke fh k ÕkÌkku. yut˝kLke zkune fUh hUÌke íÌke. yu˝k f§ÁkeLk Õ’Àe æk k kku¯kkhÌke LkU íÌke. kuMk˝ yuÕku yÌkku Ìku fkÏ{ fhe fheLk ⁄kkfe ¯kku.

yufkÀLkLkku Mk{kÕku¯k yk ku Lk yut˝e ÁkkE˜e Lkt hkÕkLkk fwykuhLk yuÌk ⁄kkt. yut˝eyu fwykuhLk ¯kkurXfiku fhku. fwykuh Lkt f§Ák˝ ækfi - keyu Lkt {Õk fhu. kuMk˝ yuf ÀLk yut˝e Lkt hkÕkLkku fwykuh ykÀ{eLk ÁkeÕu fuæ fkxe {u˜ kLkk r Mkkh fhu. kuMk yuf ÀLk yut˝kt nU Ìku fk§k fk¯khk nkELk ˜k kt. yu f§ÁkeLk kuMk˝ yu{ Ákku˜e fu ëf˝Áke, yk fk¯khk yut˝kt yuf yuf ˜kæ Y kufik{kt uMkeLk kuMk fUh yk ˝kLkwt. uMkk U˝wt fUh yk ˝kLkwt LkUí. yu{ fuELk yut˝k f§ÁkeLk fk¯khk uMk k fkxku. f§ÁkU˝u Ákkh ¯kkÏ{ fk¯khk uMk k fkxku. kuMk f§ÁkU˝ Lkt fw kuh ækfi, keyuLk {Õk fhu. kuMk˝ ku˜ku f§Áke fk¯khk ˜uELk uMk k LkUnhku. kuMk yuÕku yÌkku Ìku Õu{ ¯kkÏ{ yk yu{ ÁkqÁkku kkhÌkku yuzu fu, ë˜uyku fk¯khk ! ˜uyku fk¯khk !í Ìku kuMk yu ¯kkÏ{Lkkt ˜kufku ku¯kkt ⁄kfi Ìkku æhkt kkÏ˝ yut˝kt fk¯khktLke fu{Ìk nkÏ k§eLk kuMk yu˝kt fk¯khktLk fkuE ˜uyut LkU. yut˝k ¯kkÏ{nku yuÕku

Ákk khku kuMk §e ÁkeÕk ¯kkÏ{u Õkyu. Ák•kkt {kÏ˝un ku¯kkt ⁄kELk yu˝kt fk¯khktLke fu{Ìk yuf ˜kæ nkÏt k§eLk fkuE LkU ˜ufi. yu{ Áku ÌkU˝ rMkfikh ¯kkÏ{kt VheLk ⁄kkfe Õkfi k˝ yu˝kt fk¯khktLk fkuE ˜uÌkwt Lkn™. Ìku kuMk ⁄kkfeLk ÁkeÕu ¯kkÏ{ ¯kku. yuÕku

ÕkELk fÙ fu, ë˜uyku fk¯khk ! ˜uyku fk¯khk !í kuMk yuf ¯kkÏB{k yut Lkf˜MkuX yÌkku. yu˝u kqMkwt fu, ëyk fk¯khk ÌkLk uMk k fu˝u fkxku ?í f§Áke ku˜ku fyu fu, ë{kh kkuÌkkLke ÁkkE˜eyu uMk k fkxku nU. Ìku yu{ fÙ nU fu yk fk¯khk yuf yuf ˜kæ Y kuﬁk{kt uMkeLk kuMk kkMkwt fUh yk ˝kLkwt nU.í kuMku˝ Lkf˜MkuXu yut˝kLk yu e neæ yk˜e. kuMk fÙ, ëyk Lk¯kh{kt Lk¯kuhMkuX nU Ìku Ìkwt yut˝kLk fUh ÕkELk Ákun.í f§Áke yÌkku Ìku yu fk¯khk ˜uELk Lk¯khMkuXLku fUh ÁkuXku. kuMk ku˜ku Lk¯khMkuX Ìkku kkh fhÌkku yÌkku. ÁkeÕkt {kÏ˝un MkeÕ- kk ˜uELk fheLk yutzÌkkt ⁄kkt Lku yuÕku fk¯khk k§ku yuLkkt yut n uh u¯kkLkku nkÏÕ kkÏMk k¯kk nqÌke yu˝kt yut MkuXu ÁkuXu˜ku Àuæku. Ìku kuMk˝ ku˜k Lk¯khMkuXu kqMkwt, ëfu{ yk ku nU ?í yuÌk˝ ku˜u fÙ fu, ëfk¯khk uMk k yk ku nwt {wt.í kuMk˝ Lk¯khMkuXu fÙ fu, ë⁄kkh yuf fk¯khkuLkku nwt ºk ˜u kLkku fkÏt˝eyku- kÌkku

nU ?í yu˝u fÙ fu, ëyuf fk¯khkLke Æf{Ìk yuf fktze!í Ìku kuMk Lk¯khMkuXu fÙ fu, ë⁄kkh yÌkkhu ÕkuEÕu fu n uh u¯ke ?í ëÙ u¯kku yk ku. Ìkwt {Lkt yu e MkeXe fhe yk˜.í MkeXe ˜æ eLk yu MkeXe ˜uELk Lkfu˜MkuXLku fUh ¯kku.

f§Áke u¯kku QXku Lkt MkeXe ˜uELk Lk¯khMkuXLkk fUh yk ku. MkuXu zÁkk{kne fktze ˜uELk ku˜k f§ÁkeLk yk˜e. yuÌk˝ kuMk ku˜ku f§Áke Ákku˜ku fu, ëyk fktze Lkn™ ˜u kLke ⁄kkh Mkkuhe nU fktze LkkÏ{ yut˝eLk y{kh ˜u kLke nU Ìku yu{ {U Ìkku ffiu˜wt yÌkwt Lku Ìkwt nwt yk˜u ?í kuMk ku˜ku Lk¯khMkuX fyu fu, ëÌkwt ykÏnku Õk yk fktze LkU ˜u e yut Ìkku Ìkwt MkkÏLkku {kÏLkku yutze LkUfhí yu{ Ákk⁄k{Ákk⁄ke fhe. f§Áke fyu fu, ëÌkwt ⁄kkhe Mkkuhe nU yu fktze Ìkwt yk˜. Lkfu˝ {wt Ìkku hkÕ{kt yhS fhwt nwtí. Lku yut˝e u§ Lkf˜MkuX yk ku Ìku yk eLk fyu fu, ëyu kkE, Ìk{kh ÁkuyktLk nwt nU Ìku fu{ Õ¯khk fhkt ?í f§Áke Ákku˜ku, ëfu yk fktze {Lkt ˜æe yk˜e Lku {wt u¯kku ˜u k yk ku Lkt yk Lk¯khMkuX nU Ìku ÁkeÕe fktze yk˜u. {U Ìkku yut˝ Mkkuhe Lk fÙ Lk nwyu fktze yk˜u. Ìku yu fktze {wt Ìkku ˜uÌkku Lkn™.í kuMk Lkfu˜ MkuX fyu, ëMkkuhe yk˜ku yu{ Lkfe fhwt Lku y Ìkwt LkU yk˜u yu Lkut Mkk˜u. ⁄kkh fktze yk˜ eMk khnU.í Lk¯khMkuX Ákku˜ku, ëyut˝kLk n{Õk kt fu yuÕku Õu kEMkk ˜uyu yuÌkhk yk˜wt kkÏ˝ Mkkuhe Ìkku Lkn™ yk˜Ìkku.í Lk¯kh MkuX fyu fu, ë §e Áku ˜kæ Y kufik yk˜wt kkÏ˝ Mkkuhe Lkn™ yk˜Ìkku.í kuMk Áku ˜kæ Y kufik Lkfu˜MkuX yu˝k f§ÁkeLk ¯k˝k e yk˜u. kuMk yu f§Áke yuÕk Y kufik ˜uELk Lkfu˜MkuXLkk fUh ¯kku. kuMk ku˜ku f§Áke Ìkku Lkfu˜MkuX fUh

Áku-ÌkU˝ hkÌk hku. kuMk yunk fkxe Lku ¯kkzwt ÕkuheLk Lkf˜MkuXLku f§Áke Áku Õ˝k f§Áke Lkk fUh Õkyu. yut˝k ÁkuW Õ˝k f§ÁkeLkk ¯kkÏ{{kt Õkyu. yuLk yut˝k f§ÁkeLkk fUh

Àe k ˜k¯ku˜k yÌkk. f§ÁkeLkk fUh{kt ku˜k f§ÁkeLke Ákkﬁ˜e Lkt hkÕkLkku fwykuh Áku Õ˝kt nqÌku˜kt yÌkkt. yu k{kt ku˜k Lkf˜MkuX Lkt f§Áke Áku Õ˝k ÕkÌkk hu. kuMk ku˜u Lkf˜MkuXu Lku f§Ákeyu Ákk¤˝k{k ¯kkzwt Q kwt hkæeLk yuÕku f§Áke fyu fu, ëyu f§Ák˝, Ák•kk fk¯khk uMkeLk yk e nwt. Ìkwt Õx Ákkh yk .í kuMk˝ ku˜e f§Ák˝ y kÕ nkÏ k§eLk Õk¯ke ¯kuE. f§Áke fyu, ëÁkk¤˝wt æku˜. ku˜ku hkÕkLkku fwykuh Lkt yuÕe Áku Õ˝kt yÌkkt Ìku Q kkt ⁄kuE ¯kkt. Ákk¤˝k{kt Ìkku MkuX Lkt f§Áke Áku Q kk yÌkk. y ˝ fw kuh fkuXe{kt ˜ ke ¯kku. Lkfu˜MkuX yut˝k hkÕkLkk fwykuh Lk fkuXe{k ˜ kÌkku Àuæe ¯kku. Lkf˜MkuX yuÕk f§ÁkeLk fyu fu,í ëf§Áke, Ìkwt {Lk yut˝e fkuXe fLk {ktMkku Zk§e yk˜.í yu{ fheLk yuÕku yut˝e fkuXe fLku {ktMkku ˜uELk nqÌkku. kuMk˝ Lkf˜MkuX fyu fu, ëyuf Àe ku ykÏt n§¯kk eLk kuMk yut˝e fkuXe W kh {u˜e Àuyku.í yu{ fheLk Lkf˜MkuX yut˝e fkuXe fLkne ænku LkU. yu˝ku ykÏt y¯ku Lkt {qÌkhu.

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)43

kkÏ˝ yut˝e Õ¯kk ÁkÀ˜u LkU. yuÕku fw kuh yÌkku Ìku fkuXe{ktLkku kqæku Lkt Ìkenku {hu. kuMk ku˜k hkÕkLk æÁkUh khe fu, fwykuh Áku ÀLknku fUh Lkn™. hkÕk MkhktMk kkﬁktLk fwykuhLk yuh k {kuæ˜k. Mk kkﬁhk Ìku Ák•k Õkuyu. yut˝e u§ f§Ák˝

kkÏ˝e kh k Ákkh ¯kkÏt{Lku ¯kkÏÀhu yk u. kuMk ku˜e f§Ák˝ yu{ Ákku˜e fu, ëyu

Mk kkﬁhk, hkÕkLkku fwykuh Ìkku {kh fkuXe{kt nU, kkÏ˝ Lkf˜MkuX nU Ìku yut˝e fkuXe fLk nqÌku˜ku nU, Ìku yunku z¯kÌkku Lkn™.í

Mk kkﬁhktyu hkÕk fLk ÕkﬁLk kuMk nkhku yk˜ku fu, ë⁄kkh fwykuh f§ÁkeLkk

fUhLke fkuXe{k nU Ìku Ìk{kh ˜u ku yutÌkku yuf {kÏ˝un yut yk u˜ku nU yut˝k ftLk ÕkÏ.í hkÕkyu {kÏ˝un fLku Mk kkE fkxk. Mk kkEyu yk eLk fÙ fu, ëyu {kÏ˝un, Ákkh yk .í Lkf˜MkuX fyu, ëÌk{kh nwt fkÏ{ nU. Ìku Ìk{u {Lku rf{ Ákkh Ákku˜k ku nku ? Ìk{khe {U Mkkuhe Ìkku fhe Lkn™. fu Lkn™ fkuE Ìk{khk ¯kwLkku fhku. Ù Ìkku Lkn™ yk Ìkku. yk {kh fkuXe kfu ˝kLke nU. {kh yk fkuXe{k MkkÏt˝kt fk˜eLk yk¯k Ákk§ kLke nU, yuÌk˝ Ù yk fkuXe fLknku QXwt yu{ Lkn™. Lku {kh fkÏtfi fkÏ{fkÕ yu Ìkku Ìk{kh hkÕkLk {Lk nkh fkXku.í kuMk ku˜u Mk kkEyu hkÕkLk ÕkELk kÌk fhe, ëhkÕk, Ìk{ktLk ku˜ku Lkf˜MkuX nU Ìku fyu fu ëhkÕkLk fkÏfiæ fkÏ{ yut Ìkku {Lk nkh fkxkt.í Ìku kuMk ku˜ku hkÕk yk nU, Lkfu˜MkuX nkh Ìku Lkfu˜MkuXLku hkÕk fyu nU, ëyu kkE, yu fkuXe y{ktLk yk˜e Àu.í Lkfu˜MkuX fyu nU, ëyu hkÕk, ykÌkku y{kh f§ÁkeLkk fUhLke fkuXe nU Ìku {kh yut˝e fkuXeLk kf eLk fUh ˜uELk Õk kLke nU.í kuMk kkMkku hkÕkLk ku˜ku Lkfu˜ MkuX ffi fu, ëhkÕk, ⁄kkh fkuXeLk ÕYh nwt nU ? ÁkkÏÌke {qXe ˜kæLke hkÕk ! Lku W¯kkhe fhwt Ìkku ⁄kkfi fkæLkeí. Ìkku kuMk ku˜ku Lkfu˜ MkuX ku˜k hkÕkLk fyu fu, ë⁄kkh ˜u eMk yuÌkku Ìkwt kkÏMk ˜kæ Y kufik yk˜ Lku yk fkuXe Ìkwt ˜uE Õk. Lkfu˝ yk fkuXe ÌkLkt yu{u Mk Ìkku Lkn™ {§nU.í kuMk ku˜u hkÕkyu Lkf˜MkuXLku ⁄kkfeLk kkÏMk ˜kæ Y kufik yk˜k. kuMk MkuXu fkuXe yk˜e. fkuXe ˜uELk ¯kku. Ìku kkÏMk ˜kæ Y kufik Lkf˜MkuXu Lku ku˜k f§Ákeyu Áku Õ˝u yhÌkk yhÌkk Y kufik kÏxe ˜uÌkk. kuMk Lkf˜MkuXu fÙ fu yk Ák•kwt fkÏ{ ÌkLkt fk¯khk uMkk Ìke yu yk ⁄kkh Ákkfi˜eLkwt nU. y Ìkwt Ákkuhwt kkuzwt fheLk Ìkwt ykÏ˝k ¯kkÏ{{k Vuhfi. Lku yk Ák•kwt ykÕe ⁄kkh ÁkkE˜e yuMk yk Ák•kku zæku Q kku fhku nU. Ìkwt y yut˝eLk fkxe {u˜. yut{ fELk Lkfu˜ MkuX yut˝k fUh ¯kku. kÌk yÌke Ìku kqhe ⁄kuE.

f⁄kf : ƒLkkºkE MkLkkºkE Ìkhk˜, ¯kk{ : Mk˝k˜e, Ìkk˜wfku : ÀktÌkk, rs’˜ku : ÁkLkkMkfktXk (W.¯kw.).

10. hk˝e yLku fwtºkh˝

yuf Lk¯kh nÌkwt. yk Lk¯khLkku yuf hkÚ nÌkku. yk hkÚLku yuf fwt h nÌkku. yk fwt h rÀ Mk hkÌk {kuxku ⁄kfiku. fiw kLk ⁄kfiku. fwt hLku fwt he ˛kuƒe. hkÚLke fwt he Mkk⁄ku MkwÀ yuf{u yuLkkt ˜¯Lk ⁄kfikt. fwt h fwt he kh˝e kÀ§{nu˜{kt ˜k‘fiku.

⁄kkuzkf rÀ Mk{kt Ìkku Lk¯khLkku hkÚ {ktÀku kze {h˝ kkBfiku. hkÚLkwt fkhs kk˝e fhe fwt h hks¯kkÀeyu ÁkuXku. hkÚ-hk˝e ækfi Au, keyu Au yLku {Ú fhu Au. hkÚLke hk˝e Àhhkus Lk¯khLkk fq kk˝e ºh k Úfi Au. yk Lk¯kh{kt yuf fwtºkh Üe nÌke. yk fwtºkh˝ k˝ yk fq kk˝e ºh k yk Ìke. yuf rÀ Mku yk ÁktLku ºu¯ke ⁄kE. n ÁktLku fq k{kt⁄ke kk˝e fkZu yLku kÌkku fhu. fwtºkh˝ fnu, ëhk˝e hu hk˝e ! yk k˝u yuf-ÁkeÚLkkt f kzkt ÁkÀ˜eLku knuhe ÚuEyu. fu e ˛kuºeyu Aeyu ?í hk˝eyu f kzkt fkZeLku fwtºkh˝Lku yk fikt. fk˝e fwtºkh˝u kkuÌkkLkkt f kzkt hk˝eLku yk fikt. ÁktLkuy f kzkt knufikO. hk˝e ktfe §eLku {k⁄ku Ákuzwt {qf k Úfi Au Ìfikt Ìkku Úuh fheLku kkxw {khe fk˝e fwtºkh˝u hk˝eLku fq k{kt Lkkæe. n fwtºkh˝ kk˝e ºhe hkÚLkk {nu˜u ¯kE. fk˝e fwtºkh˝ {nu˜{kt ækfi Au, keyu Au Lku {Ú fhu Au. n fwtºkh˝ Ákuzwt ˜ELku fq kk˝e ºh k Úfi Au. zku˜ LkkæeLku swyu Au Ìkku fq k{kt yuf MkwtÀh f{§Lkwt Vq˜. yk Vq˜Lke Mkw¯ktƒ Àqh Àqh Mkwƒe yk Au. fk˝e fwtºkh˝ zku˜⁄ke ˜u k Úfi Ìkku yk

f{§Lkwt Vq˜ Àqh Àqh Úﬁ Au. yk⁄ke ˜E ˛fÌke Lk⁄ke.

fwtºkh˝ kk˝e ºheLku {nu˜{kt yk e. yk eLku hkÚLku fnu, ëhkÚ!í hkÚ fnu, ë˛wt Au ?í ënwt fq kk˝e ºh k sÙ Awt. yu fq k{kt MkwtÀh f{§Lkwt Vq˜ Au. Vq˜ Mkw¯ktrƒÌk Au. nwt Ìkkuze ˛fe Lk⁄ke. hkÚ Ìkkhu Úu kzu.í hkÚ fq ¯kfiku. Úufiwt Ìkku fq k{kt Mkw¯ktrƒÌk f{§Lkwt Vq˜ ˛kuºu Au. hkÚ yu f{§Lkwt Vq˜ ÌkkuzeLku {nu˜{kt ˜k‘fiku. ÌkuLkk Áku nkh ¯kqt⁄fik. yuf nkh hkÚyu knufikuo. ÁkeÚu nkh fk˝e fwtºkh˝u knufikuo. hkÚLke fkux{kt nkhLke Mkw¯ktƒ yk Au. fk˝e fwtºkh˝Lkk ¯k§u Ìkku Ú˝u fw u[ (fki[k) {qfe. nkh Mkk kLke su{ ¯k§k{kt Àtæ Àu k ˜k¯fiku. fwtºkh˝ fnu Au, ëhkÚ, nkh Ìkku ¯k§k{kt fw u[ {qfe nkufi yu{ Àt˛ Àu Auí. n yk nkh fk˝e fwtºkh˝u ¯k§k{kt⁄ke fkZeLku æqtxeyu º§k e Àeƒku. æqtxe⁄ke ˜ELku nkh æuÌkh{kt Lkkæe Àeƒku. nkhLkku ZUÁkhku (fktxk§ku Akuz) Q¯fiku. n yk ZUÁkhku e˝eLku fwtºkh˝u Ìkku˜he{kt Lkkœfiku. Ìkku˜he [q˜k kh {qfe Lke[u yk¯k Mk§¯kk e ºkS ÁkLkk k ˜k¯ke. Qf§Ìke ºkS Ákku˜ k ˜k¯ke, ëÌkÁkh ÌkÁkh, ÌkÁkh ÌkÁkh, fk˝e fwtºkh˝Lkku zku§ku (yktæ) Vkuzwt.í hkÚ Ú˝e s˛u yu{ Mk{SLku 44ºe˜kuLke ne-

fwtºkh˝u ºkS [q˜kLke yk¯k{kt Zku§e Àeƒe.

ÁkeÚ rÀ Mku [q˜k{ktLke hkæ xku k˜e{kt ºhe æuÌkh{kt Lkkæe Àeƒe. ⁄kkuzkf rÀ Mk kAe ºkSLke hkæ{kt⁄ke yktÁkku Q¯fiku. yk yktÁkku rÀ Mk-hkÌk {kuxku ⁄kfiku. yktÁku {kuh yk‘fiku, fuheyku ÁkuMke. fuheyku ke§e ⁄kELku Mkkæ kz k ˜k¯ke. yktÁkk kh⁄ke fuheyku kzu. hkÚ Àhhkus fuheyku æk k Úfi. fk˝e fwtºkh˝ Mkkæ æk k Úfi, Ìfikt Ìkku txku§ (hæe) yk yLku fk[e fuheyku {k⁄kk kh x kkux k kzu. fk˝e fwtºkh˝Lku yuf k˝ Mkkæ æk k Lkn™ {§u. fk˝e fwtºkh˝ {nu˜{kt yk eLku hkÚLku kÌk fhu, flfikt Áku ënwt yktÁkk Lke[u Mkkæ æk k ÚÙ Lku txku§ yk‘fiku nkufi yu{ fk[e fuheyku {khk W kh x kkux kT kzu Au.í hkÚ fnu, ëhk˝e, nwt æk k ÚÙ Awt Ìfikhu Ìkku kkfe fuheykuLke Mkkæku kzu Au yLku ækELku yk Awt. Ìkkhk W kh §e fu{ fk[e fuheyku kzÌke n˛u ?í n hkÚyu yktÁkk kh⁄ke fuheyku uze, kkf k {kxu fkuXe{kt {qfe. ˝k rÀ Mk ⁄kE ¯kfik.

hkÚLkk {nu˜u [f˜ku-[f˜eñÁktLku krÌk- kÌLke {k§ku k˜eLku hnuÌkkt nÌkkt. hkÌku {k§k{kt MkqÌku˜kt [f˜e-[f˜ku kÌkku fhu, [f˜e fnu, ë[f˜k ?í ë˛wt Au?í [f˜e fnu, ëyksu yuf kÌk {ktz.í [f˜ku [f˜eLku fnu, ë kÌk Ìkku nwt {ktzwt k˝ yk kÀu˛e fu khÀu˛e ?í [f˜e fnu, ëyk kÀu˛e Ìkku hkus {ktzeyu. k˝ yksu Ìkku khÀu˛e {ktzku.í [f˜ku fnu ëÌfikhu [f˜e Mkktº§, khÀu˛e kÌk {ktzwt. fk˝e fwtºkh˝ Ìkku hk˝e ÁkLke ¯kE Au. Mkk[e hk˝e Ìkku f{§Lkk Vq˜{kt⁄ke ZUÁkhku ÁkLke yLku n Ìkku yktÁkkLke fuhe ÁkLke ¯kE Au. fuheLku kf k fkuXe{kt k˜e Au. hkÚLku Ìkku ftE s æÁkh Lk⁄ke. kf k k˜u˜e yk fuheykuLku ˝k rÀ Mk ⁄kE ¯kfik Au yLku yk fuheykuLke Ìkku hkÚLke fkuXe{kt Ìkkhku ÕÁkf yu e Akufhe ⁄kE ¯kE Au. Ìkkhku f˜f˜ ⁄kkfi yu e fwt he ⁄kE ¯kE Au.í [f˜ku kÌk fhu yLku hkÚ {nu˜{kt Mkktº§e hÃkku. hkÚ {nu˜{kt⁄ke QÌkheLku h{kt sELku fkuXe{kt kf k k˜u˜e fuheyku Úu k ˜k¯fiku. Mkk[u s Ìkkhku f˜f˜ ⁄kkfi yu e fwt he fkuXe{kt Àuækfi. fwt heLkku Àun f˜f˜ ⁄kkfi. hkÚ Mk{k[kh kqAu, ëÌkwt zkf˝ Au fu Úu¯k˝ Au fu ºqÌk Au ! Ìkwt Au fku˝ ?í fwt he hkÚLku kÌk fhu, ëhkÚ, nwt Lk⁄ke zkf˝, Lk⁄ke Ìkku Úu¯k˝ fu Lk⁄ke ºqÌk ! nwt Ìkkhe hk˝e Awt.í ëfu e heÌku {khe hk˝e Au ?í hkÚ fnu. fwt he kÌk fhu Au, ëhkÚ, nwt kk˝e ˜u k ¯kE Ìku Mk{fiu fk˝e fwtºkh˝u {Lku fq k{kt ƒfu˜e {qfe. nwt fq k{kt kze. fq k{kt f{§ ⁄kE. yk f{§Lkwt Vq˜ ˜k eLku ÌkU nkh ÁkLkk‘fik. fk˝e fwtºkh˝Lkk ¯k§k{kt nwt fw u[ ÁkLke kez k ˜k¯ke. fk˝e fwtºkh˝ nkh æuÌkh{kt Lkkæe yk e. nwt ZUÁkhku ⁄kELku Q¯ke. fk˝e fwtºkh˝u Ìkku˜he{kt ZUÁkhku Lkkæe, ºkS ÁkLkk k [q˜k kh Wfk§ k {qfe. Qf§Ìkkt nwt fnu k ˜k¯ke, fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)45

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

ëÌkÁkh ÌkÁkh, fk˝e fwtºkh˝Lkku zku§ku Vkuzwt.í fwtºkh˝u Ìkku˜he Vkuze [q˜k{kt Lkkæe. hkæ æuÌkh{kt Lkkæe. ºkSLke hkæ{kt⁄ke nwt yktÁkku ⁄kELku Q¯ke. yk yktÁku fuheyku yk e. yk yktÁkkLke fuheyku Ìk{u fkuXe{kt kf k {qfe. nwt Vhe yk fuheykuLke fwt he ⁄kE Awt. Lkn™ {kLku Ìkku Ìkwt Ìkkhe hk˝eLku Úu. yu fk˝e fwtºkh˝

Au. Ìkkhe hk˝e Ìkku nwt Awt.í

hkÚyu Mkkz˜ku ü[ku fheLku {kuZwt Úuﬁwt Ìkku yuf yktæ Vqxu˜e nÌke. hkÚyu yk fk˝e fwtºkh˝Lku {khe Lkkæe. hkÚ yLku hk˝e ækﬁ, keyu yLku {Ú fhu.

10. hkÏ˝e Lkt fw kkh˝

yuf Lk¯kh yÌkwt. yÏt˝ Lk¯khLkku yuf hkÕk yÌkku. yÏt˝k hkÕkLk yuf fw kuh yÌkku. yut˝ku ÀLku hkÌku {kuxku ⁄kku. y ˝ ÁkhkuÁkh {kurxﬁkh ⁄kku. kuMk˝ ˜kze yuhe. hkÕkLke fwt h˝ nk⁄ku yÏt˝kLk W¯kÌkk W¯k{˝u k¤˝uÌk ⁄kkt. fwt kuh Ìkku fwt h˝ k¤˝eLk kÀ§{U˜{kt yk ku.

⁄kkuhkf rÀí{kt Ìkku Lk¯khLkku hkÕk Áke{khe ⁄kku Lk {hÌkkuf kkÏ{ku. hkÕkLkwt fkhÕ- kkÏ˝e fheLk fwt kuh hkÕ¯kkÀeyu ÁkuXku. hkÕkLk Lk e hkÏ˝e Ìkku Lk¯khLkk yuf fq nÀk nÀk kkÏ˝e ˜u k Õkﬁ nU. kkÏ˝ yut˝k Lk¯kh{kt yuf fw kkhLke ÁkkE˜e fw kkh˝ yÌke. yu yu˝uMk fq kkÏ˝e ˜u k yk Ìke. Ìk y ˝ hkÕkLke ÁkkE˜e hkÏ˝e yÌke yu yk fq kkÏ˝e ˜u k yk e. yuf rÀí ÁkuñhkÏ˝eLku fw kkh˝ ku¯ke ⁄kuE. y ˝ kkÏ˝e fqyk{knwt fkxu Lk kÌkku fhu. y ˝ fw kkh˝ fU, ëhkÏ˝e yu hkÏ˝e ! yk kwt Ìkku fk k˜k yuf yufeyktLk ÁkÀ˜k e kuhe ÕkuEyu. fu ef ÀuækEyu ?í yu{ hkÏ˝eyu fk k˜k fkxeLk fkÏ˝e fw kkh˝Lku yk˜e ÀuÌkk. fkÏ˝e fw kkh˝u yut˝eLk fk k˜k yÌkk yuÕk hkÏ˝eyu kuhe ÀuÌkk. y ˝ fkÏ˝e fw kkh˝u fk k˜k hkÏ˝eLkk kuhe ÀuÌkk. kuMk˝ hkÏ˝e W¯khe kheLk kkÏ˝eLkkt Ákuhkt {k⁄ku fh k ¯kuE Ìku kuMk˝ fkÏ˝e fw kkh˝u æhwt Ák§ fheLk {u˜wt kkxwt Ìku yufMk kkxk nkuEÌke fqyk{k kkhe. y ˝ fw kkh˝ kkÏ˝e khe ˜uELk ¯kuE hkÕkLk {U˜u. y ˝ fkÏ˝e fw kkh˝ hkÕkLku fUh

æk kLkwt ÁkLkk u. ækyu keyut Lk {Õk fhU nU. y ˝ fwyk{k zku˜ LkkÏæeLk kkÏ˝e khuLku fqyk{k Õkuyu. Ìkku yuf ÁkæLkwt f{§Lkwt Vq˜. Ìku yut˝k Vq˜Lke yu e ÁkæLke Mkw¯ktƒ yk nU Ìku ˝k Mkuxkne ¯kÌkkyu. y ˝ fkÏ˝e fw kkh˝ yk Vq˜Lku Ìkku zkuñe ˜u k Õkfi Ìkku yk f{§Lkwt Vq˜ Mkuxe Mkuxe Õkfi nU. y ˝ yk f{§Lkwt Vq˜ Mkuxe Mkuxe Õkfi yuÌk˝ Lkn™ ˜uE nfe. yut˝e kkÏ˝e ˜uELk {U˜{kt yk e. yuÌk˝ yk e Lk yk fkÏ˝e fw kkh˝ hkÕkLk fU, ëyu hkÕk !í hkÕk fU, ënwt nU ?í hkÏ˝e ÌkUh fU, ë{wt kkÏ˝e kh k fq ÕkÙ nwt. yu˝k fq k{k f{§Lkwt Vq˜ ÁkæLkwt nU. yut˝wt ÁkæLkwt ¯kÌkkfi. Ù Ìkku Ìkkuhe nfÌke Lkn™ Lku ÌkLk hkÕk Õku khU. y ˝ hkÕk Ìkku fqyu ¯kku. y ˝ ÕkELk Õkuyu Ìkku nkMkwt fqyk{k Ìkku f{§Lkwt Vq˜ Ákæu Mkku kÌkwt. Lku ÁkæLkwt Mk ¯kÌkkyu. y ˝ hkÕk yk f{§Lkk Vq˜Lku Ìkkuh k ¯kku Ìku hkÕkLk Ìkku Ìkkuh k ÀuÌkwt. yk f{§Lkwt Vq˜ {U˜{kt yk eLk f{§Lkk Vq˜Lkku nkh ¯kXku. y ˝ yuf ykh Ìkku hkÕkyu kuhku Lku yuf ykh

fkÏ˝e fw kkh˝Lku Ìkku fkux{kt ÕkÏt˝u fwyÙMk ÀuÌke y yut{. nk k ¯kkÁkhk{kt, yu yut{ ÕÁÁkh ækyut. y ˝ yk fkÏ˝e fw kkh˝ Ìkku fU ëyu hkÕk ! ÌkUh fu yk ykh Ìkku {Lk ¯kkÁkhk{kt fÙMk ÀuÌke yu yut{ ækyu. y ˝ yk ykh yÌkku yu fkÏ˝e fw kkh˝ fkux{knku fkxe LkkÏæeLk æwx˜eyu khk e ÀuÌkku. y ˝ yk ykh æwx˜eyu yÌkku yu ˜uE ÕkELk kkXk{k LkkÏæe ÀuÌkku. yut˝ku ZUÁkhku Q¯kku. y ˝ ZUÁkhkLke yk fkÏ˝e fw kkh˝u kkÕe U˝eLk Ìkku˜he{k ÀuÌke. Ìkku˜he yuX˝ fkÏ˝e fw kkh˝u yk¯k Ákk§e Ìku ZuÁkhkLke kkÕe yÌke yu Ìkku˜hk{k ÌkÁkhu Lku fy ëÌkÁkh ÌkÁkh, ÌkÁkh ÌkÁkh, fkÏ˝e fw kkh˝Lkku zku§ku Vkuhwt.í y ˝ yk fkÏ˝e fw kkh˝u Ìkku hkÕk ÕkÏ˝e ÕknU yut{ fheLku Mkq˜k{k Wh e ÀuÌke.

ÁkeÕk ÀLku Mkq˜k{kLkku hkækuhku yÌkku yu xku k˜e{k kheLk ˜uE ÕkELk fkÏ˝e fw kkh˝u kkXk{k ÕkELk Wh e ÀuÌkku. y ˝ ⁄kkuhkf ÀLk ⁄kk Lku ku˜e kkÕeLke hkæ{kne ykÏÁkku Q¯kku. y ˝ yk ykÏtÁkku ÀLku hkÌku {kuxku ⁄kku. y ˝ ykÏtÁku {kÏh yk ku Lku kuMk˝ fuheyku ˜k¯ke. y ˝ yk fuheyku ÁkhkuÁkh xkuxh ⁄kELku ⁄kkuhe ⁄kkuhe ke§ ˝e ⁄kkÌkk{kt ykÏtÁkkne nk¯kku kh k ˜k¯ke. y ˝ ykÏtÁkkne nÀk nÀk fuheyku (nk¯kku) khu Ìku hkÕk æk k Õkyu. Ìku ke§ u˜e kkfe ¯kuyu˜e nk¯kku khu Ìku ku˜e fkÏ˝e fw kkh˝ yut˝k ykÏtÁkk yuX˝ fuheykuLke nk¯kku æk k Õkyu Ìku ÕU˝ hæe yk ku yu yu{ Ehku kÕu Lku ykÏtÁkk ne fuheyku fkMke xqxe xqxeLku x kkx k x kkx k fkÏ˝e fw kkh˝Lkk {k⁄kk W khU Mk khU. y ˝ fkÏ˝e fw kkh˝Lku Ìkku yufu nk¯k æk k LkU {§u. y ˝ yk fkÏt˝e fw kkh˝u hkÕkLk kÌk fhu, ëyu hkÕk !í hkÕk fU, ënwt nU ?í ÌkUh fut, {wt yk ykÏtÁkk yuX˝ ykÏtÁkkLke fuheykuLke kkfu˜e nk¯kku æk k ÕÙ Ìku Õu˝u hæe yk ku yu yu{ x kkx k x kkx k fuheyk fkMke khU {Lkt W khLke W kh.í hkÕk fU, ëÌkUh hkÏ˝e {wt æk k ÕÙ Ìku kkfe fUheyktLke nk¯kku khu Ìku ækELk yk wt. Ìku ÌkLk fu{ he fkMke fuheyku W kh khÌke ynU ?í y ˝ hkÕkyu yk ykÏtÁkkne fuheyku uheLku ˜k e. y ˝ yk fuheyku yÌke, yu fkuXe{k kkfu fk˜e. yut˝e fuheyktLkk fuÌkhk ÀLk ⁄kE ¯kk. y ˝ hkÕkLku {U˜u Mkehfu˜ku Lku Mkehfku˜e Áku {kÏxe-ÁkEhkt ⁄kELk {k§ku fk˜eLk hUÌkkt yÌkkt. y ˝ nqÌkkt kÌkku fhu. Mkehf˜e fU, ëyu Mkehfu˜k ?í ënwt nU?í ÌkUh fU, ëykÕ Ìkku yuf nkuÌke kÌk {kÏz.í Mkehfu˜ku Mkehfu˜eLk fU, ëÌkUh kÌk Ìkku Ù {kÏtzwt kkÏ˝ fu yk kÀuMke fu khÀu˛e ?í Mkehfu˜e fU, ëyk kÀuMke Ìkku nÀk {kÏzeyu kkÏt˝ fu khÀuMke ykÕ Ìkku {kÏzku.í Mkehf˜ku, fyu fu, ëÌkUh nkÏ k§u Mkehf˜e khÀuMke kÌk {kÏzwt. fkÏ˝e fw kkh˝ Ìkku hkÏ˝e Ák˝e ¯kuE nU. nk¯ke hkÏ˝e Ìkku f{§Lkk 48ºe˜kuLke

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)49

Vq˜{knku ZUÁkhku Ák˝eLk y ˝ Ìkku ykÏÁkkLke fuhe Ák˝e ¯kuE nU. fuheLk kf ˝k

fkuXe{k ÁkkV˜u fk˜e nU Lk hkÕkLk Ìkku fkÏtﬁMk æÁkUh Lkn™. Ìku y ˝ yk fuheÌkku

ÁkkV˜u fk˜u. fU˝k ÀLk ⁄kE ¯kk nU Ìku yk fuheyktLke Ìkku hkÕkLk fkuXe{k yuf Ìkkhku

Õ§fu yu e Mkkufhe ⁄kuELk huE nU. yuf Ìkkhku f˜f˜ f˜f˜ ⁄kkﬁu yu e Mkkufhe

⁄kuELk huE nU.í yut{ yk Mkehfu˜ku Mkehfu˜eLk kÌk {kÏzu Lku ku˜ku hkÕk yÌkku yu

{U˜k{k nkÏt k§e hku. y ˝ hkÕk {U˜ktnku QÌkhe fUh{k ÕkELk ku˜e fuheyku

fkuXe{k ÁkkV˜u fk˜e yu ÕkELk Õkuyu. nkMkw Ìkkhku f˜f˜ f˜ ⁄kkﬁ yu e fw he

fkuXe{k Àuækﬁ. y ˝ yk fw h˝Lku ÀuE f˜f˜ ⁄kkﬁ. y ˝ ykÏ˝eLk hkÕk nkhku ˜uyu, ëÌkwt zkf˝ nU fu Õku¯k˝ nU fu kwÌk nU ? fu Ìkwt nU fw˝ ?í y ˝ yk fw h˝

hkÕkLk kÌk fhu, ëyu hkÕk ! Ù Lkn™ zkf˝, Ù Lkn™ Õku¯k˝, fu Ù Lkn™ kwÌkh˝. Ù ⁄kkh hkÏ˝e nwt.í ëfut{ fheLk Ìkwt {kh hkÏ˝e nU ?í yut{ hkÕk fU. kuMk˝ yu fwt h˝ kÌk {kÏzu, ë{wt hkÕk kkÏ˝e ˜u k ¯kuE fqyu. Ìkune u§ {Lk fkÏ˝e fw kkh˝u Ìkæu˜e {u˜e fqyk{k. Ìku {wt fqyk{k khe ¯kuE. yu⁄ke fqyk{k f{§ ⁄kuE. y ˝ yk f{§Lkwt Vq˜ ˜k eLk ÌkU ykh ¯kXk. Ìku fkÏ˝e fw kkh˝Lk {wt fkux{kt fÙMk ⁄kuELk ækÌke. Ìku fkÏ˝e fw kkh˝ ˜uE ÕkELk kkXk{k f{§Lkku nkh LkkÏæe yk e. yu kkXk{k {wt ZUÁkhkLke kkÕe ⁄kELk Q¯ke. Ìku fkÏt˝e fw kkh˝u ˜uE ÕkELk ÌkkÏ˜he{kt ÀuÌke. Ìku {wt ÌkÁkh ÌkÁkh fkÏ˝e fw kkh˝Lkku zku§ku Vkuhwt yu{ fUÌke. Ìku fkÏt˝e fw kkh˝u Ìkku˜he Vkuhe LkkÏæe Mkq˜k{k Lkkæe. y ˝ hkækuhku ˜uE ÕkELk kkXk{k Qh e Ìku yut˝e kkÕe Ìkku {wt ykÏÁkku ⁄kuELk Q¯ke. Ìku yut˝u ykÏÁku fuheyku ˜k¯ke. Ìku {Lku yk ykÏtÁkkne fuheyku ˜k eLk fkuXe{k kkfu fk˜e. Ìku {w yk fuheykuLke kkMke fw h˝ ⁄kE nwt. Lku LkU {kÏLku Ìkku Ìkwt ÕkELk ⁄kkh hkÏ˝e ⁄kE huE nU yut˝eLk ÕkELk Õku. yu Ìkku fw kkh˝ ÁkkE˜e fkÏt˝e fw kkh˝ nU. ⁄kkhe ÁkkE˜e Ìkku {wt nwt.í y ˝ nkMkwt hkÕk ÕkELk nkh˜wt WMkwt fheLk {wxwt W¯kkhwt fheLk Õkuyu Ìkku yuf zku§ku Vqxe ¯kuyu˜ku. Ìku nkMkwt fkÏt˝e fw kkh˝ Lkunhe. hkÕkyu yk fkÏ˝e fw kkh˝Lk {khe LkkÏæeLku hkÕkLku hkÏ˝e {U˜u ækﬁ keyu Lk {Õk fhu.

f⁄kf : Úu¯kkºkE ºkuÚºkE æih, W. . 40, ¯kk{ : Æn¯krxﬁk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

11. MkkMkw yLku nw

yuf ¯kk{ nÌkwt. yu ¯kk{{kt MkkMkw yLku nw hnuÌkkt nÌkkt. yuf rÀ MkLkku

Mk{kÚu¯k yk‘fiku. MkkMkw yLku nwLku Õ zku ⁄kfiku. MkkMkw fnu, ëÌkwt yu e !í nw fnu, ëÌkwt yu e !í yk{ fne ÁktLku Õ z k ˜k¯fikt. yux˜k{kt MkMkhku st kkz k yk‘fik. MkMkhk⁄ke Lkk st fikt. yux˜k{kt nwLkku ƒ˝e yk‘fiku. yuLkk⁄ke k˝ Lkk st fikt.

¯kk{Lkwt ˜kuf ºu¯kwt ⁄kfiwt. ¯kk{Lkwwt ˜kuf ÁktLkuLk Õt kkz k ˜k¯fiwt. fkuELkk⁄ke k˝ Lkk st ku yLku ¯kk{Lkwt ˜kuf Úu k [z‚wt. yk Mk{fiu yuf ƒwÌkkhk Ákk ku yk‘fiku. æºu Õku§e yLku nk⁄k{kt ÌkwtÁke; yu{Lkk uh yk‘fiku. yk eLku Mk{k[kh ˜u, ëyk {kLk e ˛k {kxu ºu¯kkt ⁄kfikt Au ?í yuf Akufhwt Ákku’fiwt, ëMkkMkw yLku nwLku Õ zku [k˜u Au yux˜u

Ákƒkt ˜kufku yk‘fikt Au. swÀkt kkz k yk‘fikt Au Ìkku k˝ MkkMkw- nw swÀkt kzÌkkt Lk⁄ke.í ƒwÌkkhku Ákk ku Auf Úu k ¯kfiku, ëyhu ºkE ! yk ˛wt ⁄kfiwt Au ?í ˜kufku fnu, ëÕ zku ⁄kfiku Au í’fik Ákk k ! Õt kÌke s Lk⁄ke. MkkMkw- nw ÁktLku Au. MkMkhk⁄ke Lk⁄ke Õt kÌkkt. rÀfih-suX⁄ke Lk⁄ke st kÌkkt. fu{ fheyu Ákk kk ? Ìkwt ftEf fnu.í ëyhu, yk Õ zku {xkze ÀÙ !í Ákk ku Ákku’fiku. ëyu y’fik, Mkktº§ku yk Ákk ku Õ zku {xkzu.í

yk u§k Ákk ku fnu, ë˛kLÌk ⁄kE Úyku ÁkkEyku, nwt kÌk fnwt yu {kLkku. MkkMkw, Ìkwtfiu ÁkuMke Ú yLku nw Ìkwtfiu ÁkuMke Ú. ¯kk{Lkkt ˜kufku Ìk{u k˝ ÁkuMke Úyku.í Ákk kyu Ìkku ÁkƒktLku ÁkuMkkze Àeƒkt. Ákk ku ftEf fh˛u yu{ r [kheLku ÁkefLkkt {kfikO MkkMkw yLku nw ÁktLku ÁkuMke ¯kfikt. zef hneLku Ákk ku Ákku’fiku, ëÌk{khku Õ zku {xkzwt Awt; fkuE Ákku˜˛ku Lkn™.í Ákk Ìkku ÁkƒktLku Ákku˜Ìkkt Áktƒ fhe Àeƒkt. Õku§e{kt⁄ke szeÁkwËe fkZe. [q˜k{kt⁄ke hkækuzku {t¯kk‘fiku. ækuxk ækuxku {tÌkfikuo. {tÌkheLku Áku f kzkt {t¯kk‘fikt. swÀkt swÀkt f kzktLku ¯kktXku k§eLku kAe Ákku’fiku, ëyhu ºkE, MkkMkw yLku nwLku Õ zku {xe sÚu. yk ¯kktXku{kt Ákƒku Õ zk ÁktƒkE sÚu. Ákƒe f§k yk ¯kktXku{kt ⁄kE sÚu.í {tÌkh {kheLku ƒwÌkkhku Ákk ku Ákku’fiku, ëMkkMkw yLku nw yuf yuf {˝ {fkE yk kku.í ÁkefLke {khe MkkMkwyu {˝ {fkE yk ke. nwyu k˝ {˝ {fkE yk ke. Ákk {˝ {fkE{kt⁄ke yuf yuf f˝ ˜eƒku. MkkMkwLke {fkE{kt⁄ke yLku nwLke {fkE{kt⁄ke yuf yuf f˝ ˜ELku {tÌkfiko; ƒwÌkkhu Ákk u. kAe Ákku’fiku, ë nwS, yk f˝ {kuZk{kt hkæÚu ! yk f˝ {kuZk{kt⁄ke nuX kz˛u Ìkku Vhe Õ zku [k˜w ⁄kE s˛u. yk f˝ kz k Àu˛ku Lkn™. {kuZk{kt Lku {kuZk{kt hkæÚu. Õ zk Áktƒ ⁄kE s˛u.í kAe MkkMkwLku yuf yuf f˝ yk fiku. kAe Ákku’fiku, ëMkkMkw, Ìkkhku Õ zku {xkzwt ! yk f˝ {kuZk{kt hkæsu. f˝ kz k ÀE˛ Lkn™. Lkn™Ìkh Õ zku [k˜w ⁄kE

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)51

s˛u.í yuf yuf f˝ MkkMkw- nwLku yk fiku. kAe Ákku’fiku, ëækyku yu Mk{fiu s f˝

fkZ k kAe {kuZk{kt⁄ke fkZ k Lkn™.í yuf yuf ¯kktX yk ke; szeÁkwËeLke. yuf MkkMkw yLku yuf nwLku yk ke. kAe Ákku’ﬁku, ëMkkz˜kLkk Auzu ÁkktƒÚu. Lke[u kkz˛ku Lkn™. Lkn™Ìkh Õ zku [k˜w ⁄kE s˛u.í yk{ ƒwÌkkhku Ákk ku ÁkƒktLku ˛ fhe Áku {˝ {fkE ˜ELku sÌkku hÃkku. MkkMkw yLku nw {Lk{kt r [kh fhu, ëMkk[wt, f˝ nuXk kz˛u Ìkku kkAku Õ zku [k˜w ⁄kE

s˛u.í yu{ r [kh fheLku fkuELku Ákku˜u Lkn™. Ákku˜ k Úfi Ìkku f˝ Lke[u kzu. Õ zku Áktƒ ⁄kE ¯kfiku. ¯kk{Lkkt ˜kuf MkkMkw- nwLku nMk k ˜k¯fikt. nMke nMkeLku uh ¯kfikt.

52ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

11. nknw Lkt W

yuf ¯kkÏt{ yÌkwt. yut˝k ¯kkÏB{k nknw Lkt W hUÌkkt íÌkkt. yuf ÀLkLkku Mk{kÕku¯k yk ku. nknw Lkt WLku Õ¯khku ⁄kku. nknw fU fu, ëÌkw yu e !í Ù fU, ëÌkwt yu e !í yut{ fELk ÁkUfiu yh kk k ˜k¯kkt. yuÌkhk{kt nknhku Õ kkh k yk k. nknhkne LkU Õ ku. yuÌkhk{k ÙLk ˜kzku yk ku. yut˝kne yu LkU Õ ku. Ák•kk ¯kkÏ{Lkkt ˜kufkt ku§kt ⁄kkt. ¯kkÏ{Lkkt ˜kufkt ÁkuyktLk Õ kkh k Ìkq˜kt. kkÏ˝ fU˝ktne LkU Õ kU. yk fU˝ktne LkU Õ kULk ÁkÌkkt ¯kkÏ{Lkk t˜kufkt Õkufi˝u Mkhkt. yk fU˝ktne Õ kÌkeyku Lkn™. yut˝e u§ yuf ÌkwÌkkhku ÁkkÁkku yk ku. Õku§e ækÏÌk{k Lkt yk⁄k{k ÌkwÁkeLk yut˝k fUh yk ku. yk eLk nkhku ˜uyu, ëyk {kÏLk e nU˝knkt Ák•kkt ku§k ⁄kE hkt nU ?í yuf Mkifiwt Ákku˜wt, ënknwLku Lkt WLku Õ¯khku Mkk˜u yuÌk˝ nkhkt ˜kufkt yk kt nU. ÕwÀkt kkh k yk u˜kt nU. ÌkkÏfi nknw Lkt W ÕwÀe Lkn™ khÌkeyku. ÌkwÌkkhk ÁkkÁkku XuX Õku k ¯kku, ëyhu kkE ! yk nwt ⁄kÙ nU ?í ˜kufku ffi, ëykÌkku Õ¯khku ⁄kku nU í˜k ÁkkÁkk ! Õ kÌkeyku Mk Lkn™. nknw Lkt W ÁkuW nU. nknhkne Lkn™ Õ kÌkeyku, fkuE Àuykuh-ÕuXktne Lkn™ Õ kÌkeyku, fU{ fheyut ÁkkÁkk ? Ìkwt fkUf fU.í ëyhu, ykÌkku Õ¯khku {xkhe ÀuÙ.í ÁkkÁkku Ákku˜ku, ëyuí˜k Ák•kk nkÏ k§ku. yk ÁkkÁkku Õ¯khku {xkhu.í yut˝e u§k ÁkkÁkku fU, ëMkkÏtLke ⁄kuE Õkt. ÁkkEyku, {wt kÌk fÙ yu {kÏLkkt. nknw Ìkwtyu Ákune Õk Lkt W Ìkwtyu Ákune Õk. ¯kkÏt{Lkkt ˜kufkt Ìk{u kkÏt˝ Ákune ÕkÏt.í ÁkkÁku Ìkku Ák•kktLk Ákunkhe ÀuÌkkt. ÁkkÁkku fkÏtf fhnU E{ r MkkheLk ÁkeLke {khe nknw Lkt W Ákufi Ákune ¯kkt. ÁkkÁkku fheyuf hELk Ákku˜ku, ëÌk{kh Õ¯khku {xkhwt nwt. fkuE Ákku˜Õku {kt. ÁkkÁku Ìkku Ák•kktLk Ákku˜Ìkkt ÁkÀ fhe ÀuÌkkt. Õku§e{kne ÕheÁkwËe fkZe. Mkq˜k{knku hkækuhku {¯kk ku. {kuxwt-Mkkuxwt {Ìkhwt. {ÌkheLk Ák fk k˜k {¯kk k. Áku fk k˜k {¯kk eLk fk k˜u ÕwÀe swÀe ¯kkÏtXku k§e kuMk Ákku˜ku, ëyhu kkE, nknwLku Lkt WLku Õ¯khku {xe ÕkÕku. ykÏt˝e ¯kkÏtXku{k ÁkÌkku Õ¯khku ÁkÌkkE ÕkÕku. MkÁk f§k ykÏ˝e ¯kkÏtXku{k ⁄kuE ÕkÕku. {Ìkh {kheLk ÌkwÌkkhku ÁkkÁkku Ákku˜ku, ënknw Lkt W yuf yuf {˝ {fe yk˜ku.í ÁkeLke {khe nknwyu {˝ {fe yk˜e. Wyu kkÏ˝ {˝ {fe yk˜e. ÁkkÁku {˝ {fe{knku yuf f˝ ˜uÌkku. nknwLke {fe{knku Lkt WLke {fe{knku. Áku f˝ ˜uE {Ìkhk. ÌkwÌkkhku ÁkkÁkku kuMk Ákku˜ku, ëyu WÕe ? yk f˝ {wxk{k hkæÕu. yk f˝

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)53

{wxknku nuXku khnU Ìkku kkMkku Õ¯khku Mkk˜w ⁄kuE ÕknU. yk f˝ kh k ÀuÕu {kt. {wxk{k Lkt {wxk{k hkæÕu. Õ¯khk ÁkÀ ⁄kuE ÕknUí. kuMk Ákku˜ku, ëyu nknw ! ⁄kkhku Õ¯khku r{x wt. yk f˝ {wxk{k hkæÕu. f˝ kh k ÀuÕu {kt. Lkfh Õ¯khku Mkk˜w ⁄kuE ÕknU.í yuf yuf f˝ nknw ÙLku yk˜ku. kMk Ákku˜ku, ë kuMk ækt yut˝e u§k Mk f˝ fkx k. kuMk {wxk{knku fkx ku LkU.í yuf yuf ¯kkÏtX yk˜e; ÕheÁkwxeLke. yuf nknwLk yk˜e Lkt yuf WLk yk˜e. kuMk Ákku˜ku, ënk§wLkk Mkuhu ¯kkÏtX k§e ÁkkÏÌkÕku. nuXe kkhÕku {kt. Lkfh Õ¯khku Mkk˜w ⁄kuE ÕknU.í ykÏ{ ÌkwÌkkhku ÁkkÁkku Ák•kktLk Mk fhe Áku {˝ {fe ˜uELk ÕkÌkku hku. nknwLku W {Lk{kt r Mkkh fhu, nkMkwt f˝ nuXk khnU Ìkku kkMkku Õ¯khku Mkk˜w ⁄kuE ÕknU.í yut{ r Mkkh fheLk fU˝ktLk LkU Ákku˜u. Ákku˜ k Õyu Ìkku {wxk{kne ku˜k f˝ nuXk khu. Õ¯khku ÁktÀ ⁄kE ¯kku. Ák•kkt ¯kkÏt{Lkkt ˜kufkt nknwLku Lk WLku ykn k ˜k¯kkt. ykne ykneLk fUh ¯kkt.

f⁄kf : nh{kÁknuLk Àu kºkE æktx, W. . 75, ¯kk{ : kt⁄kk˜, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk, (W.¯kw.).

12. zkuMkku yLku zkuMke

yuf ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{kt zkuMkku yLku zkuMke hnuÌkkt nÌkkt. yuf rÀ Mku ÁktLku s˝u r [kh ffikuo fu yksu Ìkku æk k- ke kLkwt MkhMk ÁkLkk eyu. zkuMkku fkfk ur˜fik su ku nÌkku. zkuMkku Ákku’fiku, ëyksu Ìkku zkuMke [kuækLke U˛ hktƒeyu. Ìkwt zkt¯kh fkZ. fkZeLku zkt¯kh æktz. nwt sÙ ÁkÚh{kt. ¯kku§- e ˜k . Ìkwt zkt¯kh æktzÌke ⁄kk.í zkuMkku ¯kfiku ÁkÚh{kt, ¯kku§ yLku e ˜u k. yu k{kt zkuMkeLkk ºkE yk‘fik. zkuMke zkt¯kh æktzu. Áku- k˝ {nu{kLk yk‘fik. zkuMkeyu ykuMkhe{kt yk eLku yk fkh yk fiku. {nu{kLk ækx˜u ÁkuXk. zkuMke r [kh fhu, ë{khku ƒ˝e ÁkÚh{kt ¯kfiku Au, ¯kku§ Lku e ˜u k. {khk ºkE yk‘fik Au; ækE s˛u. y{u Áku s˝ nkuÌk Ìkku Mkkhe heÌku ækE ˛fÌk. ¯kku§ Lku e LkkæeLku Áku s˝ ækÌk. Ákƒk ıfikt⁄ke yk e [z‚k {khk ºkEyku ! ºk¯k kzk kLkk Au ! yu{Lku fu{ fheLku LkMkkzwt ?í LkMkkz kLkku r [kh fheLku zkt¯kh æktzÌke æktzÌke hku k ˜k¯ke. yuLkk ºkE Mk{k[kh ˜u Au, ëyu ÁkkE!

˛k {kxu hzu Au ? ˛wt ⁄kfiwt Au su⁄ke hzu Au ?í ëºkE, Ìk{Lku ˛wt kÌk fhwt ? n{˝kt Ìk{khku ÁkLku e yk ˛u. MkktÁku˜wt ˜ELku Ìk{Lku Õ™f˛ !í ë¯kktzku ⁄kE ¯kfiku Au fu Ákk hku ?í ëLkk hu Lkk ! yu Ìkku yu{ fhu s Au ! ¯kktzku Lk⁄ke; Ákk hku Lk⁄ke k˝ {kLk eykuLku swyu Au yLku Ìku{Lke W kh kzu Au. nwt Ìkku ºkE, Ìk{Lku hzwt Lku ! {Lku Ìkku º˜u Õ™fu, Ìk{u ıfikt s˛ku ? Ìku⁄ke hzwt Awt !í ëÁkkE, y{u Ìkku sEyu Aeyu, Ìkwt ÁkuMksu. ÌkLku {khu yLku y{Lku Ákk⁄ku kzu. y{ Ìkku sÌkk hneyu Aeyu.í ºkE sÌkk hÃkk. ⁄kkuzu Àqh ¯kfik yLku zkuMkku yk‘fiku. yu{Lku Àqh⁄ke ÚuE ¯kfiku. zkuMkeLku fnu, ëyu í˜e ku˜k fku˝ Au ? {khk Mkk§k su k Àuækfi Au. Ú, Ákku˜k e ˜k . yksu Ìkku æhwt yk‘fiwt Au Lku ! e ˜k‘fiku Awt Lku ¯kku§ ˜k‘fiku Awt. Ú, Ákku˜k e ˜k , Ákƒkt æk˛wt.í zkuMke Ákku˜e, ëºkE Ìkku MkktÁku˜wt {k¯kÌkk nÌkk. yk fiwt Lkn™ yux˜u sÌkk hÃkk Au. zkt¯kh æktze hneLku yk kwt yu{ fÃkwt Ìkkufiu LknkuÌkk ÁkuMkÌkk.í zkuMkku zkuMke W kh ¯kwMMku ⁄kÌkku Ákku’fiku, ëMkktÁku˜wt ÁkeÚ uh⁄ke ˜k Ìk. yuLkk⁄ke zkt¯kh æktzÌk. yk fiwt fu{ Lkn™ ?í yu{ fneLku zkuMku yu s MkkÁku˜wt ˜ELku zkuMkeLku {kfiwO. kAe Ákku’fiku, ëMkktÁku˜wt fu{ Lkn™ yk fiwt ? ˝k rÀ Mku {khk Mkk§k yk‘fik !í zkuMkku 54ºe˜kuLke

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)55

MkktÁku˜wt ˜ELku Mkk§k kkA§ Àkuz k ˜k¯ﬁku yLku fnu k ˜k¯ﬁku, ërhMkkELku s˛ku

Lkn™. MkktÁku˜wt ˜ELku Úyku.í yu{ fneLku zkuMkku kkA§ Àkuz‚ku. MkktÁku˜wt ü[wt fhu yLku fnu Au, ëMkk§k, MkktÁku˜wt ˜ELku Úyku.í zkuMkk Ákq{ku kkzu Au yLku kkA§ Àkuzu Au. yuf Mkk§kyu kkA§ Úuﬁwt, ëyu í’ﬁk, ÁkLku e yk . MkktÁku˜wt ˜ELku LkSf yk e s hÃkku Au.í LkSf sELku §e Ákq{ku kkzu Au, ëMkktÁku˜wt ˜uÌkk Úyku. kkAk yk ku, kMkku hneLku Úyku. Ìk{u fu{ sÌkk hnku Aku ?í yu{ fneLku MkktÁku˜wt ü[wt fhu Au ÁkLku e LkSf sE s hÃkku Au. Mkk§k fnu, ëÁkkE fnuÌke yu kÌk Mkk[e

Au. Ìk{khku ÁkLku e yk ˛u. MkktÁku˜u MkktÁku˜u fqx˛u. Mkk[u s MkktÁku˜wt ˜ELku ÁkLku e kkA§ Àkuzu Au. ºk¯kku y’fik, sÌkk hneyu.í Mkk§k, Úuh fhe yk¯k§ Àkuzu Au. {k˝Mkku r [khu Au, ë k˝ s˝ yk¯k§ Àkuzu Au. yuf s˝ MkktÁku˜wt ˜ELku kkA§ Àkuzu Au. yk ˛e f§k Au. swyku, yk Ìkku zkuMkku kkA§ kz‚ku Au.í zkuMkku knkU[e Lk ˛ıfiku. kkAku Èfiku. uh yk eLku zkuMkeLku fnu, ëzkuMke, nwt Ìkku MkktÁku˜wt ˜ELku yk k k Àkuz‚ku k˝ Lkk ˜eƒwt. Ìkkhk ºkE sÌkk hÃkk.í zkuMke Ákku˜e, ëº˜u ¯kfik, zkt¯kh æktzeLku, U˛ hktƒeLku Áku s˝kt Mkkhe heÌku ækEyu. {khk ºkEykuLku ˛wt fh k Au ?í zkuMkeLkk ºkE sÌkk hÃkk. ºkEykuLku º¯kkzeLku [kuækLke U˛ ÁktLkuyu ækƒe. ækE hneLku kAe zkuMkeyu kÌk fhe, ëzkuMkk, ºkE Ìkku MkktÁku˜wt LknkuÌkk {k¯kÌkk. zkt¯khLke U˛, e, ¯kku§ ækE s˛u yu{ r [kheLku {U LkMkkze {qıfikí. zkuMkku ¯kwMMku ⁄kfiku, ëÌkkhe {kLku {khku {qfwt. yk e kÌk fu{ fhe ? {kLk eykuLkk uh {kLk e yk u. ykÀ{eykuLkk uh ykÀ{e yk u. Ìkkhk ºkEykuLku U˛ yk ke nkuÌk Ìkku yk k˝u ºqæu Lkn™ {§Ìk.í ¯kwMMku ⁄kfiu˜k zkuMkkyu zkuMkeLku ºkELkk uh (r kfih) fkZe {qfe. kÌk ⁄kE kqhe.

12. zkunku Lkt zkune

yuf ¯kkÏt{ yÌkwt. yut˝k ¯kkÏB{k yuf zkunku Lkt yuf zkune hUÌkkt yÌkkt. yuf ÀLk Áku Õ˝u r Mkkh fhku fu ykÕ Ìkku æk k ke kLkwt ÁkæLkwt Ák˝k eyut. zkunku fkfk ur˜ﬁk su ku yÌkku. zkunku Ákku˜ku, ëykÕ Ìkku zkune ynwheLke fUn LkkÏÌkeyu. Ìkwt ynwhe fkx. fkxeLk ynhe æktz. {wt ÕÙ ÁkÕkh{k. ¯kkÏ§ - fe ˜k Lku Ìkwt ynwhe æktzÌke ⁄kk.í zkunku ¯kku ÁkÕkh{kt, ¯kku§ Lkt fe ˜u k. yu k{k zkuneLk kkE yk k. zkune ynwhe æktzu. Áku-ÌkU˝ Õ˝k kkÏ{˝k yk k. zkune {Lk{k r Mkkh fhu, ë{kh ykÀ{e ÁkÕkh{k ¯kku nU ¯kkÏ§ Lkt fe ˜u k. {kh kkE yk k nU. ækE yk˜nU. y{u Áku Õ˝kt nkÏÌk Ìkku Ákæu fheLk ækÏÌk. ¯kkÏ§ Lkt fe LkkÏæeLk Áku Õ˝kt ækÏÌk. Ák•kk funk yk e ¯kk {kh kkEyku ? kk¯k khk ˝k nU. yut˝ktLk fU{ fheLk Lknkhwt ?í Lknkh kLkku r Mkkh fheLk ynwhe æktzÌke æktzÌke hkuyu. kkE nkhku ˜uyku, ëyu

ÁkkE ! nU˝kne hkuyu ? nwt ⁄kÙ nU Ìku hkuyu ?í ëÌkuh kkE, Ìk{ktLk kÌk fhwt ? y ˝

Ìk{khku ÁkLku e yk nU Ìkku nkÏÁku˜wt ˜uÌkku Mk yk Ìk{ktLk ÕefnU. yut{ fheLk hkuÙ.í

ëÌku ÁkkE! ÁkLku eLk nwt ⁄kÙ nU ? ¯kkÏtzku ⁄kE ¯kku nU fu yu k hku ⁄kE ¯kku nU ?í

ëLkk hu Lkk ! yuÌkku yut{ fhuMk nU. ¯kkÏzku Lkn™; k hku Lkn™ kkÏ˝ {kÏLk eyktLk Àuæu Lk W kh khu. Ìku {wt Ìkku kkE ! Ìk{ktLk hkuÙ Lku? {Lk Ìkku y¯kku ÕefnU Ìkku Ìk{u fU{Lkk Õknku ? yu{ fheLk hkuÙ !í ëÁkkE, y{u Ìkku ÕkEyu, Ìk ÁkunÕu ÌkLkt fqxu Lkt y{ktLk Ákk⁄ku yk u. y{u Ìkku ÕkÌkk hEyu.í ku˜k kkE ÕkÌkk hk. ⁄kkuhu Mkuxu ¯kkLk zkunku yk ku. y˝kLk Àqhnku Àuæe ¯kku. zkuneLk ffi, ëyuí˜e, ku˜k fw˝ nU ? {khk nk§k kÏfi yu k Mk Àuæfi. Õkfu nk Àu ˜k . ykÕ Ìkku æhwt yk nU Lk! fe ˜k ku nwt Lkt ¯kku§ ˜k ku nwt. Õkfu nk ÀuE ˜k . Ák•kkt æknwt.í zkune Ákku˜e, ëÌkUh fu yu Ìkku kkE ! nkÏÁku˜wt {kÏ¯kÌkk. Lkn™ yk˜wt yuÌk˝ ÕkÌkk hk nU. ynwhe æktze hELk yk˜wt yut{ fÙ Ìkkufi LkÌkk ÁkunÌkk.í zkunku zkuneLk W kh khku, ëyu nkÏÁku˜wt ÁkeÕk æku˜hunwt ˜k ku. Ìku yut˝kne ynwhe æktzÌk. yk˜wt fU LkU ?í yu{ fELk zkunu yu Mk nkÏÁku˜wt ˜uELk zkuneLk {u˜wt. kuMk Ákku˜ku, ënkÏÁku˜wt fU LkU yk˜wt ?í furÀ {kh nk§k yk kLk!í zkunku nkÏÁku˜wt ˜E nk§kt kÏn§ ÌkkÏ{ k ˜k¯kku Lkt fU k ˜k¯kku, ëheneE {kt ÕkÏ.

nkÏtÁku˜wt ˜uELk ÕkÏ.í yut{ fELk zkunku kÏn§ ÌkkÏ{u. nkÏtÁku˜wt WMkwt fhu. ëÁkk k, nkÏtÁku˜wt ˜uELk ÕkÏ.í ku˜ku ÁkqÁkku kkhuLk kÏn§ ÌkkÏ{u. yuf nk§u kqX˝ ÕkuÌkwt, ëyuí˜k ÁkLku e yk u. nkÏÁku˜wt ˜uELk yknLkku yk eMk hku nUí yknLkk ÕkELk §e ÁkqÁkku kkhu, ëyhu nkÏÁku˜wt ˜uÌkk ÕkÏ. kkMkk yk kt, knku hELk ÕkÏ. Ìk{u ÕkÌkk fU hku ?í yu{ fELk nkÏÁku˜wt QMkwt fhU nU. ÁkLku e yknLkku ÕkEMk hku nU. nk§k Ìkku fﬁ, ëÁkkE fUÌke yu kÌk nkMke. Ìk{kh ÁkLku e yk nU. nkÏÁku˜u nkÏÁku˜u fqxnU. yu{ fUÌke. nkMkwt nkÏÁku˜wt ˜uELk ÁkLku e kÏn§ ÌkkÏ{U nU. Lkknkt í˜k, ÕkÌkk hEyu.í nk§k y¯k§ ÌkkÏ{u. ÌkkÏ{u ÌkkÏ{u Õkuh{k Ák•kkt {kÏLk e Õkuyu, ëÌkU˝ Õ˝k y¯k§ Õyu. yuf Õ˝ku nkÏÁku˜wt ˜uELk kÏn§ Õyu. yk nwt f§k nU Õkuyku, ykÌkku zkunku kÏn§ ⁄kku nU.í zkunku yk khe LkU nfku. kkMkku §ku. fUh yk eLk zkuneLk fﬁ, ëyu zkune, {wtÌkku

nkÏÁku˜wt ˜uELk yk˜ k ÌkkÏ{ku kkÏ˝ LkU ˜uÌkwt. ⁄kkh kkE ÕkÌkk hk.í zkune Ákku˜e, ëy¯kk ÕkÌkk hk Ìkku yk kwt ynwhe æktzeLk fUn LkkÏÌkeLk Áku Õ˝kt Ákæu ækE ˜Eyu. {kh kkE nwt fh k nU.í

kuMk˝ zkuneLkk kkE ÕkÌkk hk. kkELku LknkheLk kuMk˝eyku ynheLke fUn æktzeLk Ákuyu ækÌke. ækE hELk kuMk˝ zkunkLk kÌk fhe, ëyu zkunk ! kkE Ìkku

nkÏÁku˜wt LkÌkk {kÏ¯kÌkk. ynwheLke fUn, fe, ¯kkÏ§ ækE ÕknU yu{ r MkkheLk {U Lknkhe ÀuÌkk {khk kkELk.í zkunku r Õfku, ë⁄kkh ykELk {khku {u˜wt ! yk e kÌk fu{ne fhe? {kÏLk eykuLk fUh {kÏLk e yk u. ykÀ{eykuLk fUh ykÀ{e yk u. ⁄kkh kkEykuLk fUn yk˜e ykÏÌk Ìku yk kwt kqækt LkU {hktÌk.í r Õfu˜k zkunkyu zkuneLk kkﬁktLk fUh fkxe {u˜e. fkÏt˝e ⁄kuE kqhe.í

f⁄kf : yÌﬁkhu M . ¯kt¯kkÁknuLk ˜kƒkºkE æih, ¯kk{ : Æn¯krxﬁk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

13. kr˝ﬁ˝ yLku ¯kku k§

yuf ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{kt yuf kr˝fiku yLku kr˝fi˝ hnuÌkkt nÌkkt. ÁktLku ƒ˝e-ƒr˝fik˝e nÌkkt. ÁktLku ktrÕfikt nÌkkt. kr˝fiku Lkkufhe fh k ¯kfiku. kr˝fi˝ uh yuf˜e hne. yk kr˝fi˝Lku Zkuh (zkuÁkkt) nÌkkt. kr˝fiku khÀu˛ ¯kfiku yux˜u Zkuh [kh k k§wt fkuE Lk nÌkwt. n yk kr˝fi˝u Zkuh [kh k yuf ¯kku k§ ( kuzkh)hkœfiku. ¯kku k§ rÀ Mk Q¯ku Ákƒkt Zkuh æe˜u⁄ke AkuzeLku [kh k Úfi. ykæku rÀ Mk [kheLku rÀ Mk yk⁄k{u uh ˜ELku yk . zkuÁkktLku æe˜u Ákktƒe Àu. yk kr˝fi˝u ¯kku k§Lku e æ zk eLku {kuxku ffikuo. ækE ækELku y˜{MÌk ⁄kE ¯kfiku. n ¯kku k§ kr˝fi˝Lke ˜ks ˜u k fhu.

kr˝fi˝ hks{kt VrhfikÀ fh k ¯kE. ÀkuZeLkk Àh ksu yuf rMk kkE Qºku nÌkku. kr˝fi˝ yk rMk kkE kkMku ¯kE. swnkh-{wshku fheLku Qºe hne. rMk kkEyu Mk{k[kh kqA‚k, ë kr˝fi˝, fu{ yk kz‚wt ?í ëMkknuÁk, VrhfikÀu yk kz‚wt.í rMk kkE fnu, ëfu e VrhfikÀ ?í ëMkknuÁk {khu kr˝fiku Lkkufheyu ¯kfiku Au. {U Zkuh hkuf k ¯kku k§ hkœfiku Au. Ìku {khe ˜ks ˜u k fhu.í kr˝fi˝Lku rMk kkE fnu Au, ë¯kku k§-nku k§ hnu k Àu yLku {khe Mkk⁄ku yk .í n kr˝fi˝ s{kÀkh kkMku ¯kE. swnkh-{wshku fheLku Qºe hne. s{kÀkhMkknuÁk Mk{k[kh kqAu Au, ë kr˝fi˝, fu{ yk kz‚wt ?í kr˝fi˝ Ákku˜e, ës{kÀkhMkknuÁk, nwt Ìkku VrhfikÀu yk e Awt.í s{kÀkh fnu, ëfu e VrhfikÀ?í kr˝fi˝ fnu, ës{kÀkhMkknuÁk, {khku ykÀ{e Lkkufhe ¯kfiku Au. {khu Zkuh Au. Zkuh hkuf k ¯kku k§ hkœfiku Au. ¯kku k§ {khe ˜ks ˜u k fhu.í s{kÀkh kr˝fi˝Lku fnu, ëyu kr˝fi˝?í kr˝fi˝ Ákku˜e, ë˛wt Au MkknuÁk ?í ¯kku k§-nku k§ hnu k Àu yLku {khe Mkk⁄ku yk .í n kr˝fi˝ r [khu, ëVkusÀkh kkMku ÚÙ. VkusÀkh ˛wt fnu Au ?í kr˝fi˝ VkusÀkh kkMku ¯kE.

VkusÀkhLku swnkh-{wshku fheLku Qºe hne. VkusÀkhu kr˝fi˝Lkk Mk{k[kh kqA‚k, ë kr˝fi˝, fu{ yk kz‚wt ?í ëVkusÀkhMkknuÁk, {khku ykÀ{e Lkkufheyu ¯kfiku Au. {khu zkuÁkkt Au. Ìku{Lku hkuf k ¯kku k§ hkœfiku. yk ¯kku k§ {khe ˜ks 58ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)59

˜u k fhu. VrhﬁkÀ fh k yk e Awt.í VkusÀkh Ákku’ﬁku, ¯kku k§-nku k§ hnu k Àusu yLku {khe Mkk⁄ku yk su.í

kr˝fi˝ yn™⁄ke uh ¯kE. kr˝fi˝Lku æÁkh nÌke fu rMk kkE, s{kÀkh VkusÀkh yk‘fik r Lkk hnu kLkk Ìkku Lk⁄ke. r [kh fheLku kr˝fi˝u [qLkku yku¯kk§eLku ¯kku§k{kt ºhe hkœfiku. Mkkts kze yLku rMk kkE yk‘fiku. Ákku’fiku, ëyhu kr˝fi˝ !í ë˛wt Au, rMk kkEMkknuÁk ?í ëæw˛e-Ákw˛e fh e Au ?í rMk kkELku fnu, ë⁄kkuze kh ÁkuMkku. sw kLk Aeyu æw˛e-Ákw˛e Ìkku fh kLke s !í

yux˜k{kt Ìkku s{kÀkhMkknuÁk yk Ìkku Àuækfiku. rMk kkE ˜ktÁke Lkshu swyu Au. Mkk{u s yk Au. rMk kkE fnu, ë kr˝fi˝! s{kÀkhMkknuÁk yk Au. nwt ıfikt

MktÌkkÙ ?í kr˝fi˝ fnu, ërMk kkEMkknuÁk, Ìk{khku knuh u˛ WÌkkheLku yk æqtxeyu Õq˜k e Àku. kAe yk ¯kku§k{kt [qLkku Au. [qLkku [ku§eLku yk Àe k˜ Lke[u ÁkuMke Úyku. fnuÌkktLke Mkk⁄ku rMk kkE knuh u˛ WÌkkheLku [qLkku [ku kzeLku Àe k˜ Lke[u ÁkuMke ¯kfiku. yux˜k{kt Ìkku s{kÀkh Ákkh˝u yk‘fiku. fnu, ëyhu kr˝fi˝ ! æw˛e-Ákw˛e fh e Au ?í kr˝fi˝ s{kÀkhLku fnu, ë⁄kkuºku, hkÌk Ìkk kqhe ⁄k k Àkuí. n [qLkku [ku kzeLku Àe k˜Lkk æq˝k{kt ÁkuMke hÃkku nÌkku ÌkuLku s{kÀkh ÚuE ¯kfiku. s{kÀkhu kqA‚wt, ë kr˝fi˝, Àe k˜Lkk æq˝k{kt ˛wt Au ?í kr˝fi˝ Ákku˜e, ëyhu s{kÀkh

MkknuÁk ! yu Ìkku {khk r kﬁhLkk Àu Ìkk Au.í yux˜k{k Ìkku VkusÀkh yk Ìkku

Àuækfiku. s{kÀkh fnu, ëyhu kr˝fi˝ ! s{kÀkhMkknuÁk yk Au. nwt ıfikt MktÌkkÙ? kr˝fi˝ fnu, ëyhu s{kÀkhMkknuÁk, Ìk{khku knuh u˛ WÌkkheLku ku˜e

æqtxeyu Õw˜k ku. kAe yk ¯kku§k{kt⁄ke [qLkku [ku§eLku Àe k˜Lkk æq˝k{kt ku˜k

Àu ÌkkLke kkMku ÁkuMke Úyku.í yu{ fnuÌkktLke Mkk⁄k Ìkku s{kÀkh knuh u˛ WÌkkhe, [qLkku [ku kzeLku æq˝k{kt Àu Ìkk (rMk kkE) kkMku ÁkuXku.

yux˜k{kt Ìkku VkusÀkh yk k ˜k¯fiku. yk eLku kr˝fi˝Lku fnu, ëyhu kr˝fi˝ ?í kr˝fi˝ fnu, ë˛wt Au, VkusÀkhMkknuÁk ?í æw˛e-Ákw˛e fh e Au ?í kr˝fi˝ fnu, ëyhu ⁄kkuºku Lku hkux˜k Ìkku fh k Àku.í

yux˜k{kt Ìkku zkuÁkktLkk {k⁄ku {kh kzu Au yLku ¯kk k§ yk k ˜k¯fiku Au. VkusÀkh kqAu Au, ëyhu kr˝fi˝, yk fku˝ yk Au ?í kr˝fi˝ fnu, ëyhu yu Ìkku {khku ¯kku k§ yk Au.í VkusÀkh fnu Au, ë kr˝fi˝ nwt ıfikt MktÌkkÙ ? {kuxk {k˝MkLke ykÁkY Úfi Au.í kr˝fi˝ fnu, ëyhu VkusÀkhMkknuÁk, yu{ fhku. Ìk{khku knuh u˛ WÌkkheLku ku˜e æqtxeyu Õw˜k ku. kAe yk ¯kku§k{kt⁄ke [qLkku

[ku§eLku ku˜e Àe k˜ Lke[u Àu Ìkk Au yu{Lke kkMku ÁkuMke Úyku.í VkusÀkhu Õz k⁄ke knuh u˛ WÌkkhe, ¯kku§k{kt⁄ke [qLkku [ku kzeLku Àe k˜ Lke[u ÁkuXu˜k Àu Ìkk kkMku sELku ÁkuMke Ìkku ˛ıﬁku Lkn™ k˝ æºk kh k¯k {qfeLku Qºku hÃkku.

kr˝fi˝ Áknkh⁄ke f{kzu Ìkk§wt {khe, h{kt sELku MkqE ¯kE. yux˜k{kt ¯kku k§ zkuÁkkt ÁkktƒeLku yk‘fiku. ¯kku k§ fnu, ë kr˝fi˝, f{kz æku˜í. kr˝fi˝ fnu, ëf{kz æq˜u Ìkku yk Lku ?í Ìkk§k Mkk{u ÚuÌkk ¯kku k§Lke Lksh æq˝k{kt [qLkku [ku kzeLku ÁkuXk nÌkk Ìku{Lkk kh kze. ¯kku k§ Mk{k[kh ˜u Au, ëyhu kr˝fi˝, yk æq˝k{kt ÁkuXk Au Ìkuyku fku˝ Au ?í kr˝fi˝ fnu ëyhu ¯kku k§, yk Ìkku {khk r kfihLkk Àu Ìkk Au.í

Ìkk§k Mkk{u ÚuÌkkt ¯kku k§ hLke §eyku{kt ækuMku˜w ƒkrhfiwt ÚuE ¯kfiku. §eyku{kt⁄ke ƒkrhfiwt Õz k⁄ke æU[e fkZ‚wt. kAe ¯kku k§ kr˝fi˝Lku fnu Au, ë kr˝fi˝, f{kz æku˜. Lkn™Ìkh Ìkkhk r kfihLkk Àu Ìkk Ìkku ƒkrhfikLkku yuf k yLku Áku xwfzk !í nk⁄k{kt ƒkrhfiwt yLku ¯kku k§Lku ¯kwMMku ºhkfiu˜ku ÚuELku Àe k˜Lkk æq˝k{kt [qLkku [ku kzeLku ÁkuXu˜k nÌkk Ìkuyku ºfiLkk {kfiko ºk¯ke ¯kfik. ëyhu kr˝fi˝! Ìkkhk r kfihLkk Àu Ìkk Ìkku LkkXkí. ¯kku k§ ƒkrhfiwt ˜ELku ÌkuykuLke kkA§ Àkuz‚ku. rMk kkE, s{kÀkh yLku VkusÀkh ⁄kk˝k{kt Àkæ˜ ⁄kE ¯kfik. yux˜k{kt Ìkku kr˝fikLke Lkkufhe kqhe ⁄kE. kr˝fiku hu yk‘fiku. uh yk eLku Ákƒe æqtxeyu Õq˜Ìkk knuh u˛ Úu k ˜k¯fiku. kr˝fikLkk {Lk{kt nu{ Ú¯fiku. kr˝fi˝Lku fnu, ëÌkU Ìkku Ákƒk ⁄kk˝k k§kLku uh Ákku˜k‘fik.í kr˝fikyu yLLk-s§ Akuze Àeƒwt.

kr˝fi˝u ÁkLku˜e nfefÌk fne, ëyk k˝ku ¯kku k§ {khe ˜ks ˜u k {k¯kÌkku nÌkku. yk⁄ke nwt ⁄kk˝k{kt VrhfikÀ fh k ¯kE. rMk kkE, s{kÀkh yLku VkusÀkhu fÃkwt fu ¯kku k§-nku k§ hnu k Àu yLku y{khe kkMku yk . hkÌku yuf kAe yuf yk k˝k uh yk‘fik. k˝u s˝Lkku knuh u˛ WÌkhk e, [qLkku [ku kze Àe k˜Lkk æq˝k{kt ÁkuMkkz‚k. Mkkts ⁄kE ¯kku k§ zkuÁkkt ˜ELku uh yk‘fiku. ¯kku k§u fÃkwt, ë kr˝fi˝, yk fku˝ Au ? {U fÃkwt, yk Ìkku {khk r kfihLkk Àu Ìkk Au. yk k Àu Ìkk fku˝ Au ? fnuÌkku ¯kku k§ ¯kwMMku ⁄kfiku yLku ƒkrhfiw ˜ELku kkA§ kz‚ku. Ìkuyku ºfiLkk {kfiko ⁄kk˝k{kt Àkæ˜ ⁄kE ¯kfik yLku Ìku{Lkku knuh u˛ yn™ hne ¯kfiku. yux˜k{kt Ìkku Ìk{u uh yk‘fik.í yktÁku yk‘fiku {kuh yLku kÌk fne˛wt kkuh.

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)61

13. kÏ˝˝ Lkt kuzkh

yuf ¯kkÏ{ yÌkwt. yut˝k ¯kkB{k yuf kÏr˝fiku Lkt yuf kÏ˝˝ huÌkkt yÌkkt. Áku Õ˝kt {kÏtxe-ÁkkE˜e yÌkkt. Áku Õ˝kt kÏtrÕfikt yÌkkt. kuMk kÏtr˝fiku Lkkufhe fh k ¯kku Lku kÏ˝˝ fUh yuæ˜e Mk hE. y ˝ yut˝e kÏt˝˝Lku zkuÁkkt yÌkkt. kÏr˝fiku

khÀuMk ¯kku. yut˝ktLk zkuÁkkt hkuf k k§wt fkuE Mk LkU. y ˝ yut˝e kÏ˝˝u zkuÁkkt-xktzkt hkuf k yuf kuzkh hkæku. y ˝ yu kuzkh ÀLk Q¯kuLk ÁkÌkkt zkuÁkkt Ìku zkuÁkkt æqxktnkt Mkkuhe ˜uELk hkuf k ˜uELk Õkﬁ. Lku ykæku ÀLk hkufe hkufeLk ÀLk ykx k ÕkﬁLku fUh

zkuÁkkt ˜uELk yk u. zkuÁkktLku xkÏtzktLk nW nWLkk æqxu ÁkkÏtÌke Àuyu. ykÏt˝e kÏ˝˝u yut˝k kuzkhLku fe æ hk e æ hk eLk {kuxku fhku. ækE ækELk {Mke ¯kku. y ˝ kuzkh kÏ˝˝Lku ˜kÕ ˜u k fhu. kÏ˝˝ yÌke Ìku hkÕ{k VheykÀ fh k ¯kuE. zkuxeLku Àh kÕu yuf Mk kkE Q ku˜ku yÌkku. kÏ˝˝ yÌke Ìku yut˝k Mk kkE nkh˝ ¯kuE. ÕkELk Õkuykh{Õkuhku fhe Q ke hne. Mk kkEyu kÏt˝˝Lk nkhku ˜uÌkku, ëyu kÏ˝˝!

fu{ yk ˝wt khwt ?í Ìku fU, ëMkkyuÁk, VheykÀu yk ˝w khwt.í Mk kkE fU, ëfUMke VheykÀ ?í ëMkkyuÁk, {kh kÏr˝ﬁku Lkkufhe ¯kku nU. { {kh zkuÁkkt hkuf k kuzkh hkæku nU. yuÕku {khe ˜kÕ ˜u k fhu.í kÏ˝˝Lku Mk kkE fU nU, ë kuzkh nuzkh h k ÀuÕu Lku {Lkt nkh˝ yk u.í y ˝ yu kÏ˝˝ yÌke Ìku Õ{kÀkh nkh˝ ¯kuE. Õ{kÀkh nkh˝ ÕkELk Õkuykh-{Õkuhku nkheLk Q ke hE. Õ{kÀkh MkkyuÁk nkhku ˜u k˝˝Lku, ë kÏ˝˝, fu{ yk ˝wt khwt ?í kÏ˝˝ Ákku˜e, ëÕ{kÀkh MkkyuÁk, {wt Ìkku VheykÀu yk e nwt.í Õ{kÀkh MkkyuÁk fU, ëfUMke VheykÀ ?í kÏ˝˝ Õ{kÀkhLku fU, ëÕ{kÀkh MkkyuÁk, {khku ykÀ{e Lkkufhe{k ¯kku nU. {khu zkuÁkkt nU Ìku yut˝ktLk hkuf k {U kuzkh hkæku nU. yu kuzkh {khe ˜kÕ ˜u k fhu.í Õ{kÀkh kt˝˝Lku fﬁ, ëyu kÏ˝˝ ?í kÏ˝˝ Ákku˜e, ënwt Mku MkkyuÁk ?í fU, ë kuzkh nuzkh h k ÀuÕu Lku {Lk nkh˝ yk Õu.í y ˝ kÏ˝˝ yÌke Ìku r Mkkh fhu, ëVkuÕÀkh nkh˝ ÕÙ, VkuÕÀkh nwt fU ?í kÏ˝˝ VkuÕÀkh nkh˝ ¯kuE. kuMk˝ VkuÕÀkhLku Õkuykh-{Õkuh fheLk Q ke hE. VkuÕÀkhu kÏ˝˝Lku nkhku ˜uÌkku, ëyu kÏ˝˝, fu{ yk ˝wt khwt ?í ëVkuÕÀkh MkkyuÁk, {khku ykÀ{e Ìkku Lkkufhe{k ¯kku Mku Ìku, {khu zkuÁkkt Mku Ìku yut˝ktLk hkuf k {U kuzkh hkæku. Ìku yu kuzkh {khe ˜kÕ ˜u k fhu Mku yuÌk˝ VheykÀu yk e Mkwt.í VkuÕÀkh Ákku˜ku, ë kuzkh-nuzkh h k ÀuÕu Lku {Lku nkh˝ yk Õu.í

kÏ˝˝ yune fUh ¯kuE. y ˝ y˝e kÏ˝˝Lku Ìkku æÁkhu Mk yÌke fu Mk kkE, Õ{kÀkh Lku VkuÕÀkh Ìkku yk k ¯kh hu kLkk Ìkku Lkn™. r Mkkh fheLk kÏ˝˝u MkqLkku yku¯kk§eLk ¯kku§k{k khe hkæku. nkÏÕ khe Lku ku˜ku Mk kkE yk ku.

62ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

Ákku˜ku, ëyhu kÏ˝˝ ! kÏ˝˝ !í ënwt Mku Ìku Mk kkE MkkyuÁk ?í ëæwMkeÁkwMke fh e Mku ?í Mk kkELku fU, ënuzkuLku ⁄kkuhe kh ÁkuMkku. Õ kLk Mkiyu, fwMkeÁkwMke Ìkku fh kLke

Mkí. yuÌkhk{k Ìkku Õ{kÀkh MkkyuÁk yk Ìkku Àuæ˝ku. Mk kkE ˜ktÁke LkÕhu ÕkuyuLk nkÏ{kuMk yk u. Mk kkE fU, ëyhu kÏ˝˝ ! Õ{kÀkh MkkyuÁk yk Mku; Ìku {wt Mkktﬁ ˜ kwt ?í kÏ˝˝ fU, ëyhu Mk kkE MkkyuÁk ! Ìk{khku kuh k WÌkkheLk yk æwx˜e yu

Õq˜k e Àuyku. kuMk˝ yu˝k ¯kku§k{k MkqLkku Mku, MkqLkku Mkku§eLk yk ÌkuVhkLkk ⁄kqhkt{k

Ákune Õku .í fuíÌkkt{k Mk kkEyu kuh k WÌkkheLk MkqLkku Mkku§eLk ÌkuVhkLkk ⁄kqhkt{k

Ákune ¯kku. yuÌkhkf{k Ìkku Õ{kÀkh ÁkkLLkk{kt yk ku. yk eLk kÏ˝˝Lku fU, ëyhu

kÏ˝˝, æwMkeÁkwMke fh e Mku ?í kÏ˝˝ Õ{kÀkh Lku fU, ëXuhkuLk hkÌk Ìkku khe kh k

Àuyku.í y ˝ Õ{kÀkh Ìkku ¯kku§k{knku MkqLkku Mkku§eLk ÌkuVhkLkk æq˝k{k Ákune hE˜ku yÌkku yut˝kLk Àuæe ¯kku. kuMk˝ kÏ˝˝Lku nkhk ˜uÌkku, ë kÏ˝˝, yk nwt Mku ÌkuVhkLkk æq˝k{kt ?í kÏ˝˝ Ákku˜e, ëyhu Õ{kÀkh MkkyuÁk, ykuÌkku {khk keykuhLkk Àu Ìkk Mku.í Õ{kÀkhLk yuÌkhkf{k Ìkku VkuÕÀkh yk Ìkk Àuæ˝ku. Õ{kÀkh kÏ˝˝Lku fU, ëyhu ku˝˝ ! Õ{kÀkh MkkyuÁk yk Mku. {wt Mkktfi ˜ kwt ?í kÏ˝˝ fU, ëyhu Õ{kÀkh MkkyuÁk ! Ìk{khku kuh k WÌkkheLk ku˜e æwx˜eyu Õq˜k ku. kuMk˝ yÏ˝k ¯kku§k{knku MkqLkku Mkku§eLk ku˜k ÌkuVhkLkk æq˝k{k ku˜k Àu ÌkkLkk ˜khu Ákune Õku .í yu{ fuÌkkt{k ku˜ku Õ{kÀkh yÌkku Ìku kuh k WÌkkhe LkkÏæeLk MkqLkku Mkku§eLk æq˝k{k Àu Ìkk yÌkk yuLkk ˜kh{k Ákunku. yuÌkhk{k Ìkku VkuÕÀkh yk ˝k ˜k¯kku. yk eLk kÏ˝˝Lku fU, ëyhu kÏ˝˝ !í kÏ˝˝ fU, ënwt Mku VkuÕÀkh MkkyuÁk ?í ëyhu fu æwMkeÁkwMke fh e Mku ?í kÏ˝˝ fU, ëy ˝ XuhkuLk, hkux˜k Ìkku fh k Àuyku!í yu{ kÏ˝˝ Lkt VkuÕÀkh kÌkku fhu. Lku yuÌkhk{k Ìkku zkuÁkktLku {k⁄ku {kh Qzu Lku kuzkh yk u. VkuÕÀkh MkkyuÁk Õku k ˜k¯kku. VkuÕÀkh kÏ˝˝Lk fU, ëyhu kÏ˝˝, yk fku˝ yk Mku ?í kÏ˝˝ fU, ëyhu yuÌkku {khku kuzkh yk Mku !í VkuÕÀkh ffi, ë kÏ˝˝ yhu kÏ˝˝, {wt Mkktfi ˜ kwt? yk k {kuxk {kÏ˝MkLkku ykÁkhw Õkfi Mku. kÏ˝˝ fU, ëVkuÕÀkh MkkyuÁk, yu{ fhku. Ìk{khku kuh k WÌkkheLk ku˜e æwx˜eyu Õq˜k e Àuyku. kuMk˝ yk ¯kku§k{k MkqLkku Mku Ìku Mkku§eLk yk ku˜k ÌkuVhkLkk ⁄kqhkt{k Àu Ìkk Mku ykÏ˝ktLk ˜khu Ákune Õku .í VkuÕÀkh yÌkku Ìku kuh k WÌkkhe LkkÏæeLk ¯kku§k{knku MkqLkku Mkku§eLk ku˜k ÌkuVhkLkk ⁄kqhk{kt Àu Ìkk ÁkuXu˜k yÌkk. yut˝ktLkk ˜kh{kt ÕkELk Ákune Ìkku nfku LkU. ku˜k æq˝k{k ÁkuXu˜k yÌkk yut˝kLk æ kkt{k xkÏxeyk {qfeLku Q kkuMk hku. yuÌkhkf{kt Ìkku kuzkh yk e ¯kku. kuzkh yÌkku Ìku zkuÁkkt ÁkkÏÌkeLku yk ku. Lku kÏ˝˝ yÌke Ìku f{kh ÀuELk Ìkk§wt {kheLk fUh{k nqE ¯kuE. kuzkh fU, ëyhu kÏ˝˝, f{kh Ìkku æku˜.í kÏ˝˝ fU, ëf{kh æq˜u Ìkku yk Lku?í

kuzkh Ìkku Ìkk§k nkh˝ Õku k ˜k¯kku. yuÌkhkf{k Ìkku kuzkhLku æq˝k{k MkqLkku Mkku§eLk

ÁkuXk yÌkk yut˝kt nkh˝ LkÕh khe. y ˝ kuzkh kÏ˝˝Lku nkhku ˜uyu, ëyhu

kÏ˝˝, yk æq˝k{k ÁkuXu˜k Mku y˝k fw˝ Mku ?í kÏ˝˝ fU, ëyhu kuzkh ! ykÌkku

{khk keyhLkk Àu Ìkk Mku.í yuÌkhkf{k Ìkku Ìkk§k nkh˝ Õku k ¯kku Ìku fUhLkk zktzkt{k

Ìkkrhfiwt Àuæe ¯kku. kuMk˝ kuzkhu yÌkwt Ìku Ìkkrhfi zktzkt{knwt nhk k ÀuELk ÌkkÏ˝e fkxwt. kuMk˝ kuzkh kÏ˝˝Lku fU yhu kÏ˝˝ f{kh æku˜ Lkfh ⁄kkhk keyhLkk Àu Ìkk Ìkku y ˝ yk Ìkkrhfikne yuf kLk Áku fxfk.í yk⁄k{k Ìkkrhfiw Lku kuzkhLk eÕfu˜ku

ÀuæeLk ÁkeLkk {khk ÌkuVhkLkk æq˝k{k MkqLkku Mkku§eLk ÁkuXu˜k yÌkk yu Ák•kk Lkkne ¯kk. ku˜ku kuzkh ku˝˝Lku fU, ëyhu kÏ˝˝, ⁄kkhk keyhLkk Àu Ìkk Ìkku LkkXk.í kuMk˝ ku˜ku kuzkh yÌkku Ìku Ìkkrhfiwt ˜uELk ÌkkÏ{k ¯kLkku yut˝kt kÏn§u Mk. y ˝ ku˜k yÌkk Ìku Mk kkELku, Õ{kÀkhLku VkuÕÀkh ⁄kkÏ˝k{k kune ¯kk. y ˝ yuÌkhkf{k Ìkku kÏr˝fikLke Lkkufhe kqhe ⁄kuE. kÏr˝fiku fUh yk ku. yu kÏr˝fiku fUh yk eLk Ák•ke æwx˜eyu Õq˜Ìkk kuh k Õku k ˜k¯kku. kuMk˝ kÏ˝˝Lku

fU, ëÙ fUh LkÌkkuLk yhu kÏ˝˝ ÌkU Ìkku Ák•kk ⁄kkÏ˝k k§k fUh Ákku˜k k.í kÏr˝ﬁkLk {Lk{k u{ Q kku ⁄kku. yu{ fheLk kÏr˝ﬁku yLk kkÏ˝e ˜uÌkku Lkn™. kÏ˝˝u Ák•ke yfefÌkLke kÌk fhe, ëyk k˝ kuzkh zkuÁkkt hkuf k hkæu˜ku yÌkku. yuÕku {khe ˜kÕ ˜u k fhÌkku Ìku yu˝k kuzkh nkh˝ VheykÀ fh k ⁄kkÏ˝u ¯kuE. kuMk˝ zkuxeLku

Àh kÕu Mk kkE nkh˝ ¯kuE. Mk kkEyu fÙ fu kÏ˝˝ nwt ˜ k yk e? fU {U zkuÁkkt hkuæ k kuzkh hkæku nU, ˜kÕ ˜u k fhu. Ìku {wt VheﬁkÀu yk e nwt. kuMk˝ Mk kkEyu fÙ fu kuzkh-nuzkh h k ÀuÕu Lku {Lk nkh˝ yk u. yu{ fUÌkkt Ìku Mk kkE Õ{kÀkh

VkuÕÀkh Lku ykÕk Ìku˝u Õ˝k yuf kuMk yuf yk k˝ fUh yk k. Mkh kk WÌkkheLk MkqLkku Mkku§eLk yk k˝k ÌkuVhkLkk æq˝k{k Ákunkhk. nkÏtÕ kheLk kuzkh zkuÁkkt ˜uELk yk ku. kuzkhu fU, kÏ˝˝, yk fw˝ Mku ? {U fÙ, ykÌkk {khk keyhLkk Àu Ìkk Mku. kuzkh fﬁ, yk k Àu Ìkk fw˝ Mku. kuzkh eÕfkuLk zkzkt{kne Ìkkrhﬁtw ÌkkÏ˝e fkxeLk kÏn§ ⁄kku. yuÌk˝ ÁkeLkk {khk ⁄kkÏ˝k{kt kune ¯kk. Lkt Mkh kk ykÏ hE ¯kku. yuÌkhk{k Ìkku Ìk{kt fUh yk k. ykÏÁku yk k {kuh Lku fkÏ˝e fUnwt kkuh.. f⁄kf : hk{kºkE ˜k˜kºkE æktx, W. . 55, ¯kk{ : Ákkuhze, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

14. u[kÌkkt ¯keÌkku

yuf ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{kt Áku ºkE hnuÌkk nÌkk. ÁktLku ºkE kh˝u˜k nÌkk. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku. {kuxku ºkE uh LknkuÌkku. rÀfih-Àuhk˝e {u§u Q kz‚kt. ºkºe kqAu, ërÀfih, Ìk{u ıfikt Úyku?í rÀfih Ákku’fiku, ëy{u Ìkku Áku s˝kt {u§u sEyu Aeyu.í ºkºeyu k˝ Yr kfik yk fik. fÃkwt, ërÀfih, Ìk{u yk k˝ Yr kfikLkkt ¯keÌkku ˜ELku yk Úu; u[kÌkkt.í rÀfih-Àuhk˝e {u§k{kt ¯kfikt. ÁktLku {u§k{kt Vh k ˜k¯fikt. VhÌkkt VhÌkkt ÁktLkuLku ºqæ ˜k¯ke. yk Mk{fiu ºkºeyu k˝ Yr kfik yk fik nÌkk yuLkwt [ k˝wt (Mku ku) ˜eƒwt yLku ækE ¯kfikt. kAe Àuhk˝eLku fikÀ yk‘fiwt fu, ëºkºeyu Ìkku k˝ Yr kfikLkkt ¯keÌkku ˜k kLkwt fÃkwt nÌkwt k˝ yk k˝u Ìkku Áku s˝kt [ k˝wt ˜k eLku ækE ¯kfikt. n ˛wt fheyu í’fik, ykÀ{e ?í LkkLkku ºkE Ákku’fiku, ëÌkkhu Æ[Ìkk fh kLke sYh Lk⁄ke.

¯keÌkku Ìkku {khu ˜u kt Au. Ìkkhu §e ˛wt Au ?í

n {u§ku fheLku uh LkefÈﬁkt. kx{kt [eÁkhe Ákæku˜{kt hneLku ÚuE hne.

LkkLkk ºkEyu Qºk hneLku ¯keÌk ¯kkﬁwt :

x¯kh x¯kh swyu Au hu Úu Lkehk...

Ìfikt⁄ke ÁktLku s˝ yk¯k§ [k’fikt. yk¯k§ kx{kt yuf Lkk¯k ykzku QÌkfikuo. ÁktLku s˝kt Qºkt hÃkkt. Lkk¯k nhwh ÀELku LkkXku. yu˝u Qºk hneLku ¯keÌk ¯kkfiwt:

nhwh ÀELku LkkXku Au hu Úu Lkehk...

yn™⁄ke ÁktLku s˝kt yk¯k§ [k’ﬁkt. kx{kt yuf Õkz kh yuf ˜¨zækuÀ ⁄kz fku[Ìkwt nÌkwt. yu˝u Qºk hneLku ¯keÌk ¯kkﬁwt :

Xufwf Xufwf fku[u Au hu Úu Lkehk...

ÁktLku [k˜Ìkkt [k˜Ìkkt uh yk‘fikt. uh yk eLku ÁkuXkt yux˜k{kt Ìkku ºkºeyu yk eLku Mk{k[kh ˜eƒk, ërÀfih, ¯keÌk ˜u k k˝ Yr kfik yk fik nÌkk. yuLkkt ¯keÌkku ˜k‘fik Aku fu ?í yk Mk{fiu rÀfih fnu Au, ënk ºkºe, ˜ELku yk‘fiku Awt.í ërÀfih ffikt ffikt ¯keÌkku Au ? {Lku yk kku. ˜ELku ÚÙ.í rÀfihu knu˜wt ¯keÌk ¯kkfiwt: 64ºe˜kuLke

x¯kh x¯kh swyu Au hu Úu Lkehk...

ºkºe-rÀfih kÌk fhu Au, ërÀfih, Ákeswt ¯keÌk ffiwt Au ? yu k˝ {Lku ¯kkE

ÁkÌkk Ìkku {Lku æÁkh kzu.í yk Mk{fiu rÀfih Ákeswt ¯keÌk ¯kkfi Au :

nhwh ÀELku LkkXku Au hu Úu Lkehk...

ën rÀﬁh, keswt ¯keÌk §e fu Au Ìku k˝ {Lku Mktº§k ku.í yk Mk{ﬁu

rÀﬁh keswt ¯keÌk k˝ ºkºeLku Mktº§k Au :

Xufwf Xufwf fku[u Au hu Úu Lkehk...

n rÀfih ºkºeLku kÌk fhu Au fu, ëºkºe, Ìk{u k˝ Yr kfik yk‘fik yuLkkt k˝ ¯keÌkku y{u {u§k{kt⁄ke ˜ELku yk‘fikt. yk k˝ ¯keÌkku Ìk{Lku yk fikt. Ìk{khk uh ˜ELku sÚu.í

ºkºe k˝ ¯keÌkku ˜ELku uh ¯kE. yuLkku ykÀ{e uh LknkuÌkku. hkÌk kze. æk k- ke kLkwt hktƒu. AkufhktLku æ zk eLku k⁄kkhe fhe yk ku. hkux˜k ækELku k⁄kkhe fhu. k⁄kkhe{kt MkqÌke MkqÌke r [kh fhu Au, ëAkufhk MkqE ¯kfikt Au. n yk ¯keÌkku ˛eæwt.í yk Mk{fiu [kuh yk‘fik. [kuh Ákkh˝u hneLku swy Au. n ºkºe ¯keÌk ¯kkfi :

x¯kh x¯kh swyu Au hu Úu Lkehk...

ku˜k [kuhkuLku ƒ˙kMkfku kz‚ku fu, ëyk Ákkﬁze ÚuE ¯kE Au.í n ykLku Ìkku

æÁkh Lk⁄ke fu [kuh yk‘ﬁk Au. [kuh nhwh ÀELku LkkXk. yux˜e kh{kt Ìkku ºkºe

Ákeswt ¯keÌk ¯kk k ˜k¯ke :

nhwh ÀELku LkkXku Au hu Úu Lkehk... nhwh ÀELku LkkXku Au hu Úu Lkehk...

[kuh ºk¯keLku hLke kkA§ ¯kfik. n [kuh r [khu Au fu, ëyk k˝u Ákkh˝u⁄ke Ìkku Àkæ˜ ⁄kE ˛ıfik Lkn™. h k§e MkqÌke Au ÌkuLku ü k ÀEyu. kAe h fku[e(¯kkuze)Lku Àkæ˜ ⁄kEyu. ⁄kkuze kh kAe [kuh kkA§⁄ke h fku[ k ˜k¯fik. yk Mk{fiu h k§e keswt ¯keÌk ¯kk k ˜k¯ke : fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)65

66ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

Xufwf Xufwf fku[u Au hu Úu Lkehk...

yk Mk{fiu ku˜k [kuh r [kh{kt kz‚k, ëyk h k§e Ú˝e ¯kE Au. [k˜ku, ºk¯ke sEyu.í [kuh Ìfikt⁄ke ºk¯ke ¯kfik. k˝ Yr kfiu ykæwt h Ák[k‘fiwt. h k§eyu æÁkh r Lkk k˝ ¯keÌkku yuf kAe yuf ¯kkfikt. yu⁄ke ykæwt h [kuhe⁄ke Ák[e ¯kfiwt. {nuLkÌkLkku Yr kfiku Lkfk{ku sÌkku Lk⁄ke. yktÁku yk {kuh, kÌk fne˛wt kkuh.

14. uMk˝kt ¯keÌkkt

yuf ¯kkÏ{ yÌkwt. yut˝k ¯kkÏB{k Áku kkE huÌkk íÌkk. nkLku ykÕk Áku kkE k¤˝u˜k yÌkk. nkhu y u˝ yuf ÀLkLkku Mk{kÕku¯k nkLku Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk kuí˜k. Ìku Áku kkE{knku zku yuf kkE fUh LkÌkku. Lku LkkÏLkfku kkE Lkt yuÕkLke

Ákkfi˜e Áku Õ˝kt {u§u ÕkÌkkt íÌkkt. kuMk˝ kkÁke kqMku, ëÀkÀk, Ìk{u fU ÕkÏ ?í yuÌk˝ Àuykuh Ákku˜ku, ëy{u Ìkku Áku Õ˝kt {u§u ÕkEyu nifiuí. kuMk˝ kkÁkeyu ÌkU˝ Yr kfik yk˜kLku fÙ, ëÀkÀk, Ìk{u yk ÌkU˝ Yr kfikLkkt ¯keÌkkt ˜uELk yk Õku; uMku˝kt.í

Àuykuh-Àuhkt˝e {u§k{k ¯kkt. nkLku {u§k{k Vehu. nkLk VehÌku VehÌku ykÏ˝kt Áku Õ˝ktLk ˜k¯ke kqæ. Ìku u§k kkÁkeyu ÌkU˝ Yr kfik yk˜k yut˝ktLkkt Ìkku kkE {h{uhkt ˜uÌkkt. Lku {h{uhkt ækE ¯kkt. kuMk˝ Àu hkt˝eLk MkuÌk yk e fu, ë kkÁkeLk Ìkku ÌkU˝ Yr kfiktLkkt Ìkku ¯keÌkkt ˜k ˝kLkk yÌkkt kkÏ˝ yk k˝ Ìkku Áku Õ˝kt yu˝kt Yr kfiktLkkt Ìkku {h{uhkt ˜uELk ækE ¯kkt. y ˝ fU{ fheyu í˜k, ykÀ{e ?í yu{ fUÌkkt{k ku˜ku ykÀ{e Ákku˜ku fu, ë⁄kkh rMkLÌkk fh kLke sYh Lkn™. yuÌkku {kh ¯keÌkkt ˜u kt nUfu! ⁄kkh §e nwt fh nU ?í y u˝ {u§ku fheLk fUh LkUnhkt. y ur˝fikt yk nU kxu. yk Ìku yk Ìku

kx{k ku˜e MkeÁkhe zkuæ§k{k hELku zu§wt zu§wt ÕkuE hE. yuÕkyu Q kk huELk ¯keÌk ¯kkÌkwt :

zu§wt zu§wt yuhu nU hu Õku Lkehk...

kuMk˝ yunkt y¯ku§ yuzkt Áku Õ˝kt Ìku yuzkt yuzkt Áku Õ˝kt Õyu. kuMk˝ y¯ku§ kx{k §e yuf Lkk¯k ykzku QÌkhku. kuMk˝ §e ku˜kt Áku Õ˝kt Q kkt hkt. kuMk˝ Lkk¯k nhwh LkkXku. Ìku yuÕu Q kk hELku ¯keÌk ¯kkÌkwt : nuhwh ÀuELk LkkXku nU hu Õku Lkehk... nuhwh ÀuELk LkkXku nU hu Õku Lkehk...

kuMk˝ yunkt Áku Õ˝kt y¯k§ nuzkt Ìku Áku Õ˝kt r Mkkh fhu Lku Õyu. y ˝ yuzkt yuzkt Õyu. nkLku §e kx{k yuf Õkz nU. yut˝k Õkz W kuh yuf Xkuf˝kﬁwt hwæLku fkuMku. kuMk˝ Q kku hELk §e ¯keÌk ¯kkÌkwt :

Xufwf Xufwf fkuMku nU hu Õku Lkehk...

y u˝ Áku Õ˝kt yu{ fhu fhu fUh yk kt. kuMk˝ fUh yk eLku Áku Õ˝kt ÁkuXkt. kuMk˝ yuÌkhk{k kkÁke yk eLku nkhku ˜uyu, ëÌku ÀkÀk, ÌkLkt {U ÌkU˝ Yr kfik yk˜k ¯keÌkkt ˜u k Ìku ˜uELk yk k nkt.í W˝e u§k Àuykuh ffi nU, ënk kkÁke, ˜uELk yk ku nwt.í ëÌku ÀkÀk fufikt fufikt ¯keÌkkt nU ? {Lkt yk˜kt Ìku, {wt ˜uELk ÕÙ.í y ˝ ku˜wt ¯keÌk ¯kkÌkwt ÀkÀkyu Ìkku : zu§wt zu§wt yuhu nU hu Õku Lkehk... zu§wt zu§wt yuhu nU hu Õku Lkehk...

y u˝ kkÁke ÀuykuhLk kÌk fhU nU, ëÀkÀk, ÁkeÕwt ¯keÌk fuﬁwt nU yu kkÏ˝ {Lkt ¯kkE Ìkk§ Ìkku {Lkt æÁkuh khu.í W˝e u§k ku˜ku Àuykuh ÁkeÕwt ¯keÌk ¯kkﬁ nU :

nuhwh ÀuELk LkkXku nU hu Õku Lkehk...

ëy u˝ ÀuykuhÕe ÌkU˝{wt ¯keÌk §e fu nU Ìku yu kkÏ˝ {Lkt n k§k ku.í W˝e u§k ÌkU˝{tw ¯keÌk kkÏ˝ Àuykuh kkÁkeLk n k§k nU....

Xufwf Xufwf fkuMku nU hu Õku Lkehk...

y u˝ ku˜ku Àuykuh kkÁkeLku kÌk fhU nU fu, ë kkÁke ÌkU ÌkU˝ Yr kfik yk˜k yut˝ktLkkt yk ÌkU˝ ¯keÌkkt y{u {u§knkt ˜uELk yk kt. kkÁke yk ÌkU˝ ¯keÌkkt ÌkLku yk˜kt. ⁄kkh fUh ˜ELku ÕkÕu.í y u˝ ku˜e kkÁke ÌkU˝ ¯keÌkkt ˜uELku fUh ¯kuE. kuMk˝ yut˝eLku ykÀ{e fUh LkU. hkÌk khe. æk k ke kLkwt LkkÏtÌku. nkLku kuMk˝ MkkufhktLku æ hk eLku k⁄kkhe fheLku yk˜u. y u˝ yuÕe hkuxk ækyu. kuMkur˝fikt yut˝ k⁄kkhe fhu. Ìku k⁄kkhe{kt nqÌke nqÌke r Mkkh fhU nU, ëy yk Mkkufhkt nqE ¯kkt nU Ìku y yk ¯keÌkkt neæwt.í yut˝e u§k Mkkuh yk k. Mkkuh Ákk¤˝U hELku Õkuyu. y ur˝fikt kkÁke ¯keÌk ¯kkyu: zu§wt zu§wt yuhu nU hu Õku Lkehk... zu§wt zu§wt yuhu nU hu Õku Lkehk... y u˝ ku˜kt MkkuhktLku yxwfku ⁄kku. Ìku yk kfi˜e Àuæe ¯kuE nU. y u˝ ku˜eLk Ìkku æÁkUh Lkn™ fu Mkkuh yk k nU. y u˝ Mkkuh nhwh ÀuELk LkkXk. kuMk˝

yuÌkhe kh{k ku˜e ÁkeÕwt ¯keÌk ¯kkyu :

nuhwh ÀuELk LkkXku nU hu Õku Lkehk...

y ur˝ﬁkt Mkkuh yÌkk Ìku yut˝eLk fUh kqXU˝ ¯kk. nkLku Mkkuh kkÏ˝ r Mkkh fhU nU fu, ëyk k˝u Ákk¤˝u Ìkku kune nfk Lkn™.í nkLk Mkkuh Ák•kk MkkÏLkk MkkÏLkk kÌkku fhu fu, ëykÏ˝k fUh k§e Ìkku Õk¯kÌke nU Ìku Q¯k k Àuyku. ⁄kkuhe u§k kuMk˝ yk ku fkÏf fheyu !í y ˝ ykÕk Mkkuh fUh kqXU˝ ÕkELku Ìku fUh fkuMku. W˝e u§k ku˜e fUh k§e ÌkeÕwt ¯keÌk ¯kkyu :

Xufwf Xufwf fkuMku nU hu Õku Lkehk...

W˝e u§ ku˜k Mkkuh r Mkkh{k khk. ykÌkku ykÏ˝k fUh k§e Ìkku ÕkÏ˝e ¯kuE nU. Ìku nUzku Lkkne ÕkEyu. kuMk˝ Mkkuh yÌkk Ìku yunk Lkkne r¯kfik. ÌkU˝ Yr kfiu ykæwt fUh ÁkMkk e ÀuÌkwt. Ìku æÁkUh ¯kuh ykÏ˝e fUh k§eyu ˜U˝Mkuh ¯keÌkkt ¯kkÌkkt. yuÌk˝ ykæwt fUh Mkkuhenwt ÁkMke ¯kÙ. yuÌk˝ æhe {uLkuÌkLkk Yr kfik y ˝ ÕkÌkk Lkn™. ykÏtÁku yk {kÏh, kÌk fUnwt kkÏh.

f⁄kf : {LkMkqhºkE kÀeºkE ÁkwÁkrzﬁk, W. . 40, ¯kk{ : {k˜ kMk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.). fkÏt˝eyku-

70ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

15. r˛ SLke Àefhe

r˛ S yLku kk oÌke fi˜kMk kwhe{kt hnuÌkkt nÌkkt. r˛ SLku yuf Àefhe

nÌke. yk ÀefheLku k˝ ¯kk{Lkk Mk¯kkE {kxu yk‘fik. r˛ Syu Mk¯kkELkwt Lkk fÃkwt. Au’˜u [ku⁄kku kqA k yk‘fiku. yuLke Mkk⁄ku Mk¯kkE fhe. ku˜k k˝ s˝ fnu fu, ëyk k˝u r˛ SLke ÀefheLke Mk¯kkEyu ¯kfik Ìkku Lkk kkze. Ìkku kAe yuLke Mkk⁄ku

Mk¯kkE fu{ fhe ? yk k˝u k˝ yu fLﬁkLku kh˝ k sEyu.í

n r˛ SLku Mk{k[kh {Èfik fu ku˜k k˝ s˝ {khe ÀefheLke Mk¯kkEyu yk eLku ¯kfik nÌkk yu {kLkÌkk Lk⁄ke. yk⁄ke [kh ¯kk{Lke ÚLk Ìkuzk e kz˛u. yk{ r [kheLku r˛ Syu ÚLkLkk yk¯k{LkLkwt {qhÌk fkZe yk fiwt. h kzÌke kqLk{u s khk k e keXeyu ÁkuMku yLku MkwÀ yuf{u kh˝ k ÚLk ˜ELku yk u.

r˛ S f§kY ke nÌkk. Ìkuyku ¯kƒuze, fqÌkhe yLku rÁk˜kze ˜k‘fik. [ku⁄ke yu{Lke Àefhe. yk [khufiLku fLfik ÁkLkk e kzÌke kqLk{u s khk k e keXeyu ÁkuMkkze. ys k§e yuf{u [khufi ¯kk{ k§k ksÌku-¯kksÌk hhkÚ Mkk⁄ku ÚLk ˜ELku kh˝k k yk‘fik. ¯kk{Lkk ˜kufku r [kh fhu, ër˛ SLku Ìkku yuf s Àefhe Au yLku [kh ¯kk{Lkk kh˝ k yk‘fik. r˛ S n ˛wt fh˛u ?í [kh ¯kk{Lke ÚLk yk ÌkktLke Mkk⁄ku f§kY ke r˛ yuf kkuÌkkLke, yuf ¯kƒuzeLke, yuf fqÌkheLke yLku yuf rÁk˜kzeLke yu{ [kh fLfikyku ˛˝¯kkhe Àeƒe. [kh ¯kk{Lkk hhkÚ Ìkkuh˝u Ìk˜ kh Õxfk k yk‘fik. Ìkkuh˝ Õxfk eLku kkAk ]˚k Lke[u WÌkkhu ¯kfik. ˛˝¯kkh MkSLku hhkÚ ˜¯Lk{tz k{kt kƒkfiko. h k˚k yLku fLfik k˚kLke ÚLkzeyku Mkk{-Mkk{e ¯keÌkku ¯kk k ˜k¯ke. [khu hhkÚLku [khu fLfikykuLkk nk⁄ku {™Z§ yufÁkeÚLku Ákktƒu. yuf ÁkeÚLku Auzk Ákktƒe [kÏhe Vuhk Vuh u. kAe h-fLfikLku ¯kku khus(¯kku kÀu )Lku k¯k ˜¯kkz‚kt. [kh hhkÚ Mkk⁄ku [kh fLfikyku §k e.

⁄kkuzkf rÀ Mk ⁄kfik. r˛ S Àefheyku yLku s{kELke æÁkh fkZ k ¯kfik. hk{ hk{ fhe, {§eLku Mk{k[kh kqAu, ës{kE, fu{ Aku ? Àefhe fk{ fhu Au fu?í ëMkMkhkS, fk{ Ìkku Mkkhwt fhu Au k˝ yuf xu æhkÁk Au !í ëfE xu æhkÁk Au, s{kE ?í ëMkMkhkS, Mkkhkt f kzkt knufikO nkufi Ìkku k˝ hkæ{kt ÁkuMke Úfi.í ykLku Ìkku ¯kƒuze{kt⁄ke fLfik ÁkLkk e nÌke. r˛ S ‘fit¯fi{kt nMkÌkkt fnu, ëyk xu Ìkku {khu uh k˝ nÌke !í

r˛ S s{eLku ÁkeS ÀefheLkk uh ¯kfik. {§eLku ækx˜u ÁkuXk. Mk{k[kh kqA‚k, ëfu{ Aku s{kE ? {khe Akufhe fk{-fks fhu Au fu ?í s{kE fnu, ëMkMkhkS, fk{-fks Ìkku Mkkhwt fhu Au ! k˝ nwt Áknkh ¯kk{ ¯kfiku nkuÙ. kkAku uh yk Ìfikhu Õkt kk{kt⁄ke æes k ˜k¯ku. yux˜e xu æhkÁk Au !í r˛ Syu fqÌkhe{kt⁄ke fLfik ÁkLkk e nÌke. r˛ S fxk˚k{kt {kuxu⁄ke nMkÌkk fnu Au, ës{kE, yuLke Ìkku {khk uh yu e s xu nÌke !í

s{eLku r˛ S keS ÀefheLkk uh ¯kfik. s{kEyu ækx˜ku ZkÈfiku. ¯kkuÀzwt kk⁄kfiwO. r˛ S yku˛efu ÁkuXk. Mk{k[kh kqA k ˜k¯fik, ës{kE, fu{ Aku ! {khe Àefhe fk{-fks fu fhu ?í s{kE fnu, ëMkMkhkS, fk{ Ìkku Mkkhwt fhu Au k˝ hMkkuE fhu Ìfikhu ykt¯k§eyu⁄ke [kxu s hkæu !í r˛ Syu rÁk˜kze{kt⁄ke Akufhe ÁkLkk e nÌke. ‘fit¯fi{kt Úuh⁄ke nMkÌkkt Ákku’fik, ës{kE, yuLku Ìkku uh yu e s xu nÌke. yu Ìkku yu{ s fh˛u !í

s{eLku r˛ S Mk¯ke AkufheLkk uh ¯kfik. {§eLku ækx˜u ÁkuXk. Mk{k[kh kqA k ˜k¯fik, ë kE, fu{ Aku ? {khe Akufhe fk{-fks fu fhu ?í kE fnu, ëAkufhe fk{-fks Mkkhwt fhu. fkuE kÌkLke ºq˜ Lk⁄ke !í kAe r˛ S fnu, ëyk Àefhe {khe Au !í kAe Ákku’fik, ëÀefhe, Ú§ eLku fk{-fks fhku.í Àefhe s{kELke r Àkfi ˜ELku r˛ S uh yk‘fik. fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf

15. Mk ÕeLke Àefhe

Mk Õe Lkt kkh Ìke fu§kMk khe{k hUÌkkt íÌkkt. Mk ÕeLk yuf Àefhe yÌke. Ìku yut˝e ÀefheLk ÌkU˝ ¯kkÏt{ktLkk n¯kkE k§k yk k. Mk Õeyu n¯kkELkwt Lkk fÙ Lku Mku’˜ku Mkkh{ku kqMk k yk ku. yu˝kLk n¯kkE fhe. Ìk ku˜k ÌkU˝ ¯kkÏ{ktLkk Mk ÕeLk

ÀefheLk n¯kkE yk k yuÕk yut{ fU, ëÌkUh fU, yk ku Mk ÕeLk ÀefheLk n¯kkEyu ¯kk Ìku yk kktLk Ìkku Lkk fUÌkku. yut˝kLk fu{ n¯kkE fhe ?í ÌkU˝u ¯kkÏ{ktLkk yu{ fU fu, ëyk ku yu ykÏ˝e ˜kzeLk k¤˝ k ÕkEyu.í y ˝ Mk ÕeLk nkhku {§ku fu ku˜k ÌkU˝ ¯kkÏ{ktLkk {khe MkkuheLk n¯kkEyu yk eLk ¯kk yu {kÏLkÌkk Lkn™. Ìku ÕkÏLkku Ìkku Mkkh ¯kkÏ{ktLke Ìkuhk ˝e nU. yu{ r MkkheLk Mk Õeyu ÕkÏLkkuLk ÀLk LkqÌke yk˜ku. ˜kzk khÌke kqLk{Lkk Õ kh Ákunu Lku W¯kÌkk W¯k{˝ktLkkt ˜¯kLk fh k ÕkÏLkku ˜uELk yk U. Mk Õe Ìkku f§kY ke yÌkku Ìku yuf ˜k ku ¯kÌkhe, yuf ˜k ku fqÌkheLk yuf ˜k ku {eLkfe. Lku rMkﬁkh{e yut˝e Mkkuhe. yk Mkkhu MkkuheykuLkkt khÌke kqLk{Lke hkÌku Õ khu Ákunkhe. W¯kÌkk W¯k{˝Lke ku˜k Mkkhu ¯kkÏ{ktLkk ÕkÏtLkku ˜uELk k¯kÌku kÕu eÀhkÕk ˜uELk k¤˝ k yk k. Ìku ¯kkÏ{Lkkt Ák•kkt r Mkkh fhu fu, ëMk ÕeLk Ìkku yuf Mk Àefhe nU Lku Mkkh ¯kkÏt{ktLkk k¤˝ k yk k. Ìku Mk Õe y ˝ nwt fhU ?í y ˝ yuf Ìkku yut˝ kkuÌkkLke Àefhe, Lku yuf ¯kÌkheLke Àefhe, Lku yuf fqÌkheLke Àefhe, Lku yuf {eLkfeLke Àefhe. yk Mkkhu ÕkÏLkku Mkkhu ¯kkÏ{ktLke yk Ìku f§kY ke Mk Õeyu rMkﬁkh Àefheyku n˝¯kkhe ÀuÌke.

kuMk˝ Mkkhu ¯kkÏ{ktLkk r ÀhkÕk Ìkkuh˝u Ìkkuh˝ MkÁk˝k yk u. kuMk˝ Ìkkuh˝ MkÁkeLk kkMkk Õkhæu yk k. Õkhæu yk eLk r ÀhkÕk n˝¯kkhe Ìkuﬁkh ⁄kELk Mk heykt{k yk u. ˜kzk k§eyku ÕkÏLk ˝ku Lkt nkÏ{e ˜kze k§e ÕkÏLk ˝ku ¯keÌkku ¯kkyu. Mkkhu r ÀhkÕkLku Mkkhu ˜kzeyktLk yk⁄ku {xkt§kt yuf yufktLk ÁkÌk u. Ìku yuf yufktLk Mkuhk ÁkÌk eLk Mkkhu ˜kzk Lku ˜kze Vuhk Vuh u. ¯kkuÌkhuÕu Mkkhu ˜kzk Lku ˜kzeLk kU¯ku ˜¯kkhkt. kuMk˝ Mkkhu ˜kzkt nk⁄ku Mkkhu ˜kzeyku ku§k e. y ˝ yk Mk ÕeLk Mkkhu Mkkuheyku k¤˝k u.

⁄kkuhfkf ÀLk ⁄kk Lku Mk Õe yut˝kLk MkkuheyktLke Lkt Õ{kEykuLke æÁkUh fkx k Ìku ÕkELk yut˝ MkkuheLk yut ÁkuXku. hkÏ{ hkÏ{ fhe r{§e nkÏ{§e y ˝ Mk Õe nkhku ˜uyu, ëyuí˜k Õ{kE ! fu{ nU í˜k ? Mkkuhe fkÏ{ fhU nU fu ?í ëyuí˜k

Ákk Mke fkÏ{u æhw fhu kkÏ˝ fu yuf xu fMke nU í˜k !í ënwt xu fMke nU í˜k

Õ{kE ?í ÌkUh fU, ëÁkk k, fu ¯k{u yu k ÁkæLkk Mk fk k˜k kuhu˜k nU ÌkkÏfiu hkækuhk{k Ákune Õkfií. yut˝eLk Ìkku Mkk˜fe{kne Mkkuhe Ák˝k e yÌke. Mk Õe fU, ëyu í˜k yu xu Ìkku {khu fUh yu e Mk yÌke í˜k. Ìku yu{ fhÌke Mk ynU. Mk Õe Õkuh{k yknU. y ˝ Mk Õe nkh˝ æk kLkwt Ák˝k Ìku ækELk yuÕku yunku ÁkeÕe MkkuheLku fUh ¯kku. y ˝ ÕkELk r{§e nkÏ{§eLk {ktMku ÁkuXku. kuMk˝ Mk Õeyu nkhku ˜uÌkku, ëfut{ nUí˜k Õ{kE ? fkÏ{fkÕ {kh Mkkuhe æhe fhu fu ?í Mk ÕeLk Õ{kE fUyu, ëÁkk k fu fkÏ{fkÕ Ìkku æhwt fhu ! kkÏ˝ {wt fkÏf Ákkh¯kkÏ{ ¯kkuÙ Ìku Ákkh ¯kkÏ{nku fUh yk ÌkUh ÕkÏ kk{k yk Ìkkt Mk æeÕ k hu. Ìku yuÌkhe xu fMke nU.í yu Mk Õeyu fqÌkheLke Mkkuhe Ák˝k eLk k¤˝k e yuÌk˝ yuÕku Õkuh{k yknU. kuMk fyu, ëyuí˜k Õ{kE, yut˝eLke Ìkku {kh fUh yu e Mk xu yÌke !í Mkkuheyu æk kLkwt fhwt Ìku ækELku Ìku˝{e MkkuheLku fUh Mk Õe ¯kku. y ˝ ÕkELk r{§e nkÏ{§eLk Õ{kEyu {ktMkku xk§ku. ¯kkuÀhkt kkÏ⁄khkt. Mk Õe nkuheyu ÁkuXku. y ˝ nkhku ˜u u, ëyuí˜k Õ{kE, fu{ nU í˜k ? fkÏ{fkÕ {kh Mkkuhe fu wtf fhu ?í kuMk˝ Mk ÕeLku Õ{kE fU, ëyuí˜k Ákk k, fkÏ{ Ìkku æhwt fhU. kkÏ˝ fU fkÏyuf nk¤˝wt fh yut Ìkku ykÏ¯k§e fheLk MkkæU Mk nU !í Mk Õeyu {eLkfe{kne Mkkuhe Ák˝k e yÌke. yuÌk˝ Mk Õe Õkuh{k yknku.. ! kuMk˝ yut˝ Õ{kELk fU, ëyuí˜k Õ{kE ! yuLk Ìkku fUh yu e xu yÌke Mk, yuÕe yu{ Ìkku fhnU Mk !í yu{ fheLk æk kLkwt ækELk kuMk ¯kku n¯ke MkkuheLku fUh. ÕkELk r{§e nkÏ{§eLk Zkur˜fiu ÁkuXku. Ìku nkhku ˜uyu, ë kE fU{ nUí˜k ? {kh Mkkuhe fkÏ{fkÕ fu wtf fhu ?í Ìkuh fU, ë kE, Mkkuhe Ìkku fkÏ{fkÕ Õkuh{k fhu. fkÏfi kÌkLke kq˜ Lkn™í. kuMk˝ Mk Õe fut, ëyk Mkkuhe {khe nU !í yut{ fELk Mk Õe yÌkku Ìku, ëÀefhk Ákunkt fkÏ{fkÕ Õk§ eLk fhkuí, yut{ fELk Mk Õe yÌkku Ìku fUh yk ku.

f⁄kf : ºkuÚºkE ƒq§kºkE æih, W. . 70, ¯kk{ : Æn¯krxﬁk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

16. hkÚ yLku fw§Àu e

yuf Lk¯kh nÌkwt. yk Lk¯kh{kt yuf hkÚ hnuÌkku nÌkku. yuLku [kh hk˝eyku nÌke. yu{kt⁄ke yuf {he ¯kE. yu⁄ke Àu ƒe ¯kﬁwt. hk˝eLke ˜kufkE fh kLke nÌke. h{kt ftE nÌkwt Lkn™. Lk¯kh{kt yuf kr˝ﬁku nÌkku. yuLke ÀwfkLku sELku Ákƒku

Mk{kLk Wƒkh ˜eƒku. yk Àu Ákkfe nÌkwt yLku ÁkeS hk˝e {he ¯kE. kkAku VheLku yuLke s ÀwfkLku Mkk{kLk ˜eƒku. §e, yuLke hk˝e {he ¯kE. yuLku Ákeswt fkuE yk ku yu{ nÌkwt Lkn™. kkAku yu s ÀwfkLku⁄ke Ákƒku ˜kufkELkku Mkk{kLk ˜eƒku. hk˝eyku

Ákƒe {he ¯kE yLku hkÚLku ˝wt Àu ⁄kE ¯kfiwt. yk kr˝fiku hkÚ kkMku W hk˝eyu yk‘fiku. hkÚ Ákku’fiku, ëºkE, {khe kkMku ftE Lk⁄ke. nwt Ìkku yuf˜ku {k˝Mk Awt. Ìkkhk uh Lkkufh hnwt. Ìkwt su fne˛ yu fk{ nwt fhe˛. {khk k¯kkhLkk su Yr kfik ⁄kkfi Ìku Ìkwt k§e ˜usu. yks⁄ke s Ìkkhk uh hnwt Awt.í hkÚ Ákkh hMk kr˝fikLkk uh Lkkufh hÃkku. Ákkh hMk hkÚ Ákku’fiku, ë kr˝fikºkE, {khku rnMkkÁk fh. fux˜wt Àu kqhwt ⁄kfiwt Au ? fux˜wt Ákkfe hÃkwt Au ? yuLkku {Lku rnMkkÁk yk k.í kr˝fiku rnMkkÁk fh k ÁkuXku. hkÚLkwt yzƒwt Àu Ákkfe nÌkwt. hkÚ fnu, ëÌkkhk uh nwt Ákkh hMk Lkkufh hÃkku Ìkkufiu Àu kqhwt ⁄kfiwt Lkn™. nwt n Ìkkhk uh⁄ke Aqxku ⁄kÙ Awt. ƒkhu k¯kkh {§˛u yu e ÀwfkLku sELku hne˛. S e˛ Ìkku Lkkufhe fheLku Ìkkhwt Àu kqhwt fhe˛.{Lku yuf kuzku yLku ⁄kkuzkf Yr kfik yk k. nwt khÀu˛ ÁkeS Lkkufhe fheLku Ìkkhwt Àu kqhwt fhe˛.í kr˝fikyu yuf kuzku yLku ÁkMkku Yr kfik yk fik. hkÚyu fw§Àu eLke ykhkƒLkk (ykuhkÕ) fhe, ëfw§Àu e, S Ìkku yk e˛ Ìkku yk kr˝fikLkwt Àu kqhwt fhe˛.í fw§Àu eLkeykhkƒLkkfheLkuhkÚ[k˜eLkefÈfiku. Lk{k knkUÂfikuyLkuºhÁk kkuh ⁄kfik. WLkk§kLkku rÀ Mk Ìk ku. hkÚ ÌkhMfiku ⁄kfiku. Lk{kt yuf k nÌke. kuzku ÁkktƒeLku yu k {kt kk˝e ke k QÌkfikuo. k {kt ¯ktÀwt kk˝e nÌkwt. ëÕæku§eí(znku§e)Lku kk˝e ke kLke Ìkifikhe fhe yu u§kyu {k˝Mk ÚuELku ÀuzfkLk Akuze Àeƒku yLku Lkk¯ku hkÚLku Àt˛ Àeƒku. hkÚ k Lke Áknkh yk‘fiku Ìkku ÜeLkk Y ku Qºu˜e fw§Àu e Ákku˜e, ëºkE, {khk{kxu kk˝e˜Eyk .íhkÚ k {kt⁄kes§ºhu˜ku˜kuxku˜ELkuÜe kkMkuyk‘fiku. fw§Àu e hkÚLkk k¯ku ˜kune Lkef§Ìkwt nÌkwt yu ÚuELk Ákku˜e, ë k⁄⁄khu {kxwt {khí. hkÚyu kkxwt {kfiwO. ˜kune Lkef§Ìkwt Áktƒ ⁄kE ¯kfiwt.

ÁktLku Ìfikt⁄ke [k˜e LkefÈfikt. hkÚ fw§Àu eLku yku§æe ˛ıfiku Lkn™. hMÌku

Üeyu kqA‚wt, ëÌkwt ˛wt fk{u Úﬁ Au ?í hkÚ Ákku’ﬁku, ënwt Lkkufhe {kxu ÚÙ Awt.í fw§Àu e Mk˜kn yk ku Au, ëLkkufhe fh Ìkku º˜u fh. k˝ Ìkkhu fnu kLkwt fu fkuE Lkn™

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)75

fhu yu fk{ fhe˛. k˝ {rnLkkLkk ˜kæ Yr kﬁk ˜E˛.í hkÚLku ÜeLke Mk˜kn ¯k{e ¯kE.

ÁktLku [k˜e LkefÈfikt. yuf {kuxwt ˛nuh yk‘fiwt. yu˝u hkÚLkk uh sELku kqA‚wt, ëºkE, {khu Lkkufhe hnu Au.í hkÚ Ákku’fiku, ëÌkkhu Lkkufhe hnu nkufi Ìkku º˜u k˝ Ìkkhu fux˜ku k¯kkh ˜u kLkku Au ?í yu˝u fÃkwt, ëyuf ˜kæ Yr kfik ˜E˛.í hkÚ fnu, ëÌkwt yu ˛wt fk{ fhe˛ ?í ë{k˝Mk Lkn™ fhe ˛fu yu fk{ nwt fhe˛. k˝ ˜kæ Yr kfik ˜E˛. yk Ìk{u {Lku ˜æe yk kku yôu yuf swÀwt {fkLk yk kku.í

hkÚyu ˜æe yk keLku fÃkwt, ëyks⁄ke Ìkkhe Lkkufhe [k˜w; su Mk{ﬁu su fk{ yk yu Ìkkhu fh kz˛u.í

Lkk¯k yôu Àuzfku nÌkk. yu k˝ {k˝Mk Y ku yuLke kkA§ yk eLku fnu, ëºez kzu kkufkh fhÚu. Ìk{khe ºez ºk¯k˛wt. í Àuzfk yLku Lkk¯k [Lk yk keLku [k˜Ìkk ⁄kﬁk. {fkLkLke yuf ykuhze{kt hkÚ yLku ÁkeS{k fw§Àu e hnu k ˜k¯ﬁkt.

˜kæ Yr kfikLkku Lkkufh ⁄kfiu˜ku hkÚ hksf[uhe{kt ¯kfiku. hkÚ Ákku’fiku, ëMkkuLkkLke ™xe MkkÌk kkÌkk§e k {kt kze ¯kE Au. yuLku ˜k eLku {khk nk⁄k{kt yk ke˛ Ìkku Ìkkhk ˜kæ Yr kfik Mkk[k !í fw§Àu eLkk fn k⁄ke hkÚyu Lkk¯k yLku ÀuzfkLku ykhkÊfik, ë{khu ºez kze Au. ºk¯k k yk Úu.í yux˜k{kt Ìkku Àuzfku yLku Lkk¯k nksh ⁄kfik. Ákku’fik, ëºkE, ˛e ºez kze ?í hkÚ Ákku’fiku, ëºkE, MkkÌk kkÌkk§e k {kt nk⁄kLke ™xe kze Au. yuLku Áknkh fkZ kLke Au. Ìk{u yux˜wt fk{ fhku.í Àuzfku Ákku’fiku, ëyÌfikhu s MkkU ke ÀÙ !í Àuzfku k {kt fqÀe kz‚ku. Ìkr§fiu ¯kfiku. ™xe ˛kuƒeLku yuLkk nk⁄k{kt {qfe.

ü[e Lkkufhe k§ku hkÚ hksf[uhe{kt sELku kqA k ˜k¯fiku, ëhkÚ, Ìk{khe ™xe ˜k e yk kwt k˝ yuf ˜kæ Yr kfik Ìkifikh Au ?Ìkku Ìk{Lku ™xe yk kwt. Yr kfik yuf Ákksw ¯k˝ku.í hkÚLkku ¯kktfiÚu fnu, ë knu˜kt ™xe yk k.í Lkkufhu ™xe yk ke. hkÚyu Yr kfik ¯k˝e yk fik. Lkkufh ⁄kfiu˜ku hkÚ Yr kfik ˜ELku uh yk‘fiku. n ¯kktfiÚu fnu, ëyu yk æÌku S Ìkku yk‘fiku Au k˝ ÁkeS kh ü[e Lkkufhe{kt Úfi Ìkku §Ìkku kkAku Lkn™ yk yu e Lkkufhe ˛kuƒe fkZ e kz˛u. kAe hkÚ, yuLke hk˝e Ìkkhe yLku Ìkkhe hk˝eLku {khu hkæ kLke, yu kÌk Lkë ?í hkÚ fnu, ënk!í ën hkÚ LkkufhLku yu{ fneyu fu hk˝eLku yktæku Àw:æu Au. k ˝Lkwt ˛uh Àqƒ fkZe ˜k Ìkku hk˝eLke yktæku Q zu. Lk ku Lkkufh k ˝ kkMku s˛u Ìkku ækE s˛u.í hksf[uhe{kt yk u˜k LkkufhLku hkÚyu k ˝Lkwt Àqƒ ˜u k fkZ‚ku. Lkkufh ÁkLku˜ku hkÚ uh yk‘fiku. yk eLku ÁkkELku fnu k ˜k¯fiku, ëhkÚ Ìkku

76ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

{Lku k ˝Lkwt Àqƒ ˜u k fkZu Au.í fw§Àu e fnu Au, ëÌkwt fnuÌkku nkufi Ìkku k ˝Lkwt Àqƒ Ìkku ˜k Awt k˝ hkÚ, ˜kæ Yr kfik Ìkifikh hkæÚu ! yu{ fnuÌkku yk .í Lk ku Lkkufh hkÚLku fneLku kkAku uh yk‘fiku. fw§Àu e fnu Au, ën Ìkwt ækE, keLku MkqE Ú. Mk khu nu˜ku QXeLku k ˝Lku ˜ELku hksf[uhe{kt ssu yôu Ìfikt Àqƒ fkZsu.í

hkÚ nu˜ku QX‚ku. ÀkÌk˝- kk˝e fheLku k ˝Lku fkLku⁄ke kfze hksf[uhe{kt ˜E ¯kfiku. k ˝ fnu, ëhkÚLku ækÙ fu ¯kktfiÚLku ækÙ ?í k ˝Lku ÚuELku hkÚ fnu Au, ëÁkk S, Ìkkhu sux˜k Yr kfik ÚuEyu yux˜k yk keyu k˝ Ìkwt k ˝Lku

Lk{kt {qfe yk .í Ìku k ˝Lku uh ˜k eLku VheLku Lk{kt {qfe yk‘fiku. n Lk k LkkufhLku VheLku keÚu ykÏzoh yk‘fiku, ë[k˜, Ìkifikh ⁄kk. y{khk kq oÚu ÁkÌkk . LkkLkk-{kuxk {he ¯kfik Au. yu{Lke æÁkh fkZ k Ìkkhu s kz˛u. Ákkh Ákkh hMk ⁄kE ¯kfikt Au. ze˜ku Ákƒk ¯kwshe ¯kfik Au. yu{Lke æÁkh fkZ k Ìkkhu M ¯ko{kt s kzu.í Ákkh ¯kkzkt ˜kfzkt kk⁄khe, ÌkuLkk kh {kuxk LkkufhLku Mkw kze, Ákkh zÁkk kMkÌku˜ Aktxe y¬¯LkMktMfkh fh kLkku ykÏzoh hkÚ yLku ¯kktfiÚuyu ffikuo. hkÚLkk rMk kkneykuyu r[Ìkk Ìkifikh fhe. nu˜e Mk khLkkt Ákƒk ˜kufku Úu k Ìkifikh ⁄kfik. fw§Àu eyu hkÚLku fÃkwt, ëÌkwt zhe˛ Lkn™. ÌkLku su{ fnu Ìku{ fh k Àu. Ìkkhk ÀunLku shkfiu EÚ yk k ÀE˛ Lkn™.í yk¯k {qfÌke u§kyu Lkkufhu ˛hÌk fhe fu, ënwt æÁkh ˜ELku kkAku yk e˛ Ìkku kkt[ ˜kæ Yr kfik ˜E˛.í kAe hkÚ yLku ¯kktfiÚyu yk¯k {qfe. yk¯kLkku ƒw{kzku ˜kufkuLke yktæku{kt ¯kfiku. ˜kufku yktæku {Mk§Ìkkt hÃkkt yLku fw§Àu eyu

Mk{zeLkku y Ìkkh ˜ELku ÌkhÌk s hkÚLku Áknkh ˜E ˜eƒku. kAe [kh rÀ Mk h{kt hkœfiku. kkt[{k rÀ Mku f[uhe{kt sELku fnu k ˜k¯fiku, ë kkt[ ˜kæ Yr kfik ¯k˝e yk kku. Ìk{khk {hu˜k ze˜ku {Ú{kt Au.í kAe ƒe{u hneLku Ákku’fiku, ë¯kktfiÚLke k˝ {k¯k˝e fhe Au. Ìk{khk ze˜kuLkk k§ ƒe ¯kfik Au. yu{˝u ¯kktfiÚLku Mk{k[kh fnu zk‘fik Au fu Ìku Õx yk u. su{ {Lku {kuf’fiku yu{ s ¯kktfiÚLku k˝ {kuf˜ku. ¯kktfiÚLku yu s hMÌku knkU[Ìkku fhe Àku. fkÌkh yôu yMÌkhk ˜ELku s˜Àe {kuf˜ku !í kAe {kuxku Lkkufh yk¯k§ fnu k ˜k¯fiku, ë ze˜kuyu fÃkwt Au fu Ákkh ¯kkzkt ˜kfzktLke r[Ìkk [˝e yuLkk kh ¯kktfiÚLku Mkw kzku. ÌkuLkk kh Ákkh zÁkk Ìku˜ Aktxku. kAe y¬¯LkMktMfkh fhku.í hkÚLkk ykÀu˛⁄ke rMk kkneykuyu r[Ìkk [˝e. ¯kktfiÚLku Mkw kzeLku Ìku˜ Aktx‚wt. kAe y¬¯LkMktMfkh ffikuo. ¯kktfiÚu M ¯kuo ¯kfiku. hkÚ fw§Àu e⁄ke Ìkhe ¯kfiku. k]⁄ e kh ækfi Au, keyu Au yLku {Ú fhu Au.

yuf Lk¯kh yÌkwt. yut˝k Lk¯kh{kt yuf hkÕk hUÌkkuíÌkku. yut˝kLk rMkfikh hkÏ˝eyku yÌke. yu˝k{kne yuf hkÏ˝e {he ¯kuE. Ìku yut˝kLk Àu ⁄kuE ¯kwt. kuMk yu˝kLk ˜kufkuE fh kLke yÌke. fUh fkÏtfi LkU yÌkwt æk k ke kLkwt. Lk¯kh{k yuf kÏ˝eyku yÌkku. Ìku yut˝kLke ÀwfkuLku ÕkELk Ák•kku Mk{ktLk WÌkkhu ˜uÌkku. yu Àu Ákkfe nU Lkt ÁkeÕe hkÏ˝e {he ¯kuE. kuMk˝ VheLk yut˝eMk ÀwfuLku kkMkku Mk{ktLk ˜uÌkku. §e yut˝kLk hkÏ˝e {he ¯kuE. yu˝kLk y§¯ktw yk˜u yu{ LkÌkwt. kkMkku ÕkELk yut˝eMk ÀwfuLkunku Ák•kku ˜kufkELkku {k˜ ˜uÌkku. hkÏ˝eyku Ák•ke {he ¯kuE Lkt hkÕkLk {q§ku Àu ⁄kuE ¯kwt. yut˝ku kÏ˝eyku hkÕk fLku W¯kh˝eyu yk ku. hkÕk Ákku˜ku, ë kkE, {kh fLk fkÏfi Lkn™. Ù Ìkku yuf˜ku {kÏ˝n ⁄kkh fUh Lkkufh hÙ. Ìkwt Õu fyu yu fkÏ{ Ù fhku. {khk k¯kkhLkk Yr kfik ⁄kkfi, yu Ìkwt k§e ˜uÕu, Lku ykÕnku ⁄kkh fUh Ù hÙ.í yu{ fELk hkÕk kÏ˝eykLkk fUh Ákkh hMk Lkkufh hku. kuMk˝ Ákkh hnu hkÕk Ákku˜ku, ëyu kÏ˝eyk kkE, {kh EMkkÁk fh, fuÌkhwtf Àu kk˜wt nU ? fuÌkhwtf hÙ nU ? yuLkku {Lk EMkkÁk yk˜.í kÏ˝eyku kuMk EMkkÁk fh k ÁkuXku. kkÏ˝ Àu kqhwt LkU ⁄kÙ. yhÌkwt Àu Ákkfe yÌkwt. kuMk ku˜ku hkÕk fyu fu ë⁄kkh fUh {U Ákkh hMk Lkkufh hku Ìkkufi Àu LkU kqhwt ⁄kÙ Ìkku Ù y ⁄kkh fUhnku Mkqxku ⁄kÙ. ÁkeÕu •kkhu k¯kkh {§nU yu e ÀwfuLku ÕkELk hku. Õe ku Ìkku Lkkufhe fheLk ⁄kkh Àu kqhwt fhku. {Lkt yuf fkuhwt Lku ⁄kkuhkf Yr kfik yk˜. {wt Ákkh ÀuMk ÕkÙ. y§¯ke Lkkufhe fheLk ⁄kkhwt Àu kqhwt fhku.í kÏ˝eykyu yuf fkuhwt Lkt ÁkMkku Yr kfik yk˜k. hkÕkyu fw§Àu eLke ykuhkÕ fhe, ëfw§Àu e, Õe Ìkku yk ku Ìkku ykÏ˝k kÏ˝eykLkwt Àu kqhwt fhku.í fw§Àu eLke ykuhkÕ fheLk Mkk˜e Lkunhku. Lk{kt ¯kku Lkt kh Ák kkuh ÀLk ⁄kk. WLkk§kLkku ÀLk Ìk ku Lku hkÕk Ìkenku ⁄kku. Lk{k yuf k yÌke. yut˝e k {kt kuMk fkuhwt ÁkkÏtÌkeLk kkÏ˝e ke k QÌkhku. k {k fMkw kkÏ˝e yÌkwt Ìku Õæku§eLk kkÏ˝e ke kLke rÌkfikhe fhe. yut˝e u§ Lkk¯ku ÀuzfkLk nkÌku˜ku. {kÏ˝n ÀuæeLk ÀuzfkLk Mkkuhe ÀuÌkkuLk hkÕkLk zkMkwt khwt, kkÏ¯ku. yu k{k ku˜e fw§Àu e ÁkkELkwt Y k ˜uELk k Lke Ákkhe fw§Àu e Ákku˜e, ë kkE, {kh kMÌku kkÏ˝e ˜uELk yk .í hkÕk kkÏ˝eLkku ˜kuxku kheLk ÁkkE fLku yk ku. fw§À e hkÕkLk kkÏ¯ku æqLk LkUnhÌkwt yÌkwt yu ÕkuELk Ákku˜e, ëz¯khkLk kkxwt {khí. yuÌk˝ ku˜u kkxwt {khwt Ìkku æqLk LkUnhÌkwt ÁkÀ ⁄kuE ¯kÙ. kuMk yunkt yutze LkUnhkt. kkÏ˝ yu yku§æÌkku LkUÌkku fu yk fw˝ ÁkkE nU yu e æÁkh LkUÌke. kuMk ku˜e ÁkkEyu kqMkwt fu, ëÌkwt fu Õkyu ? nwt fkÏ{u Õkyu ?í kuMk hkÕk Ákku˜ku, ëÙ Lkkufhe kMÌku ÕÙ.í fw§Àu e Mk˜k yk˜U nU, ëLkkufhe fhu Ìkku fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf

16. hkÕk Lkt fw§Àu e

78ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

k˜u fhu kkÏ˝ ⁄kkh fut kLkwt fu fkuE LkU fhu yu fkÏ{ fhku. kkÏ˝ {ELkkLkk ˜kæ

Yr kfik ˜uyku.í hkÕkLk ÁkkELke Mk˜k ¯k{e ¯kuE. yut˝k yutze LkUnhkt. yuf {kuxwt MkUh yk wt. yut˝ku hkÕkLk fUh ÕkELk kqMku,í ë kkE, {kh Lkkufhe hu nU.í hkÕk Ákku˜ku, ë⁄kkh Lkkufhe hu yut Ìkku k˜u kkÏ˝ ⁄kkh fuÌkhk k¯kkh ˜u kLkku nU ?í ku˜u fÙ, ëyuf ˜kæ Yr kfik ˜uÙ.í hkÚ fU, ëÌkwt yu tfkÏ{ nwt fhu?í ëfkuE {kÏ˝n LkU fhe nfU yu fkÏt{ {wt fhku, kkÏ˝ ˜kæ Yr kfik ˜uyku. yu Ìk{u {Lkt ˜æe yk˜kt. Lku yuf {Lkt ÕwÀwt {fktLk yk˜kt.í hkÕkyu ˜æe yk˜wt fu, ëykÕne ⁄kkhe Lkkufhe Mkk˜wt, Õu˝e u§ Õu fkÏ{ yk yu ÌkLkt fh khnUí.

kuMk˝ ku˜k Lkk¯k Lkt zuzfku Áku yÌkk yu kkÏ˝ {kÏ˝n ⁄kuELk yu˝kt kÏn§ yk k. yk eLk kuMk fyu, ëfkuE keh khu Ìk{ktLk Ìkk kkufkh fhÕku fu Ìk{khe keh yuf æÌk kk¯ke yk˜nwt.í zuzfku Lkt Lkk¯k MkLk yk˜eLk ÕkÌkk hk. kuMk˝ yu˝ktLk Õu {fktLk yk˜wt yu {fktLk{k yuf yku’˜e{k yut˝eLkku kkE hkÕk huíÌkku. yuf yku’˜e{kt yut˝e ÁkuLk huíÌke. yut˝k nk⁄ku fq§Àu e yk u˜e yÌke yu.

Lku kuMk˝ ˜kæLkku Lkkufh ÁkLku˜ku hkÕk yut˝e hkÕfMkuhe{kt ¯kku. hkÕk Ákku˜ku, ënkuLkkLkku ¯kkur§fiku nkÌk kkÌkk§e k {kt khe ¯kku nU, yu˝ktLk ˜uELk {kh yk⁄k{k yk˜u Ìkku ⁄kkhk ˜kæ Yr kfik nkMkk!í fw§Àu eLkk fU kne yut˝kyu Lkk¯k Lkt zuzfkLk ykuhkÕ fhe, {kh keh khe nU Ìku kk¯k k yk Õkuí. yuÌkhkf{k Ìkku zuzfku Lkt Lkk¯k Ákuyu ykÕh ⁄kk. Ákku˜k, ë kkE, nwt keh khe nU ?í yuÌkhkf{kt Ìkku hkÚ Ákku˜ku, ë kkE, nkÌk kkÌkk§e k {k yk⁄kLkku ¯kkur§fiku khku nU, yu Ákkh ˜k ˝kLkku nU. Ìk{u yuÌkhwt fkÏ{ fhku.í zuzfku hELk Ákku˜ku, ëyÁke yk˜ f˜kf Áku f˜kf{k ˜k eLku nq ke ÀuÙ ! yu{ fheLk zuzfku fqÀeLk k {k khku. Ìkr§fiu ¯kku. Ìku Ìkr§fiu ÕkELk æku§eLk yuhe fkxeLk yut˝kLk yk⁄k{k yk˜e ÀuÌkku. nkt ku˜ku yÌkku WMke Lkkufhe k§ku Õkyu Ìku ÕkELk hkÕfMkuhe{k ˜k¯kku kqMk k fu, ëhkÕk, Ìk{kh ¯kkur§fiku Ìkku ˜k e yk˜wt kkÏ˝ fu yuf ˜kæ Yr kfik Ìkufikh nU Ìkku Ìk{ktLk ¯kkur§fiku yk˜e ÀuÙ.

Yr kfik yuf ÁkkÕw ¯k˝kt.í hkÕktLkku fkÏfiÕku fyu,í ë kU˜kt ¯kkur§fiku yk˜í. Lkkufh ¯kkur§fiku yk˜ k ˜k¯kku. kuMk yut˝kLk Yr kfik ¯k˝e yk˜u. Lkkufh ⁄kku yu hkÕk Y kufik ˜uELk fUh yk ku. y ˝ fkÏfiÕku fyu fu, ëyut˝ku yk Vuhu Õe Ìkku yk ku n kkÏ˝ kÏn˜u Vuhu ÙMke Lkkufhe{k Õkyu Ìkku §Ìkku kkMkku LkU yk yu e Lkkufhe æku§e fkx e khU. kuMk yut˝ hkÏ˝e nU yu ⁄kkh hkÕkLk, ⁄kkh hkÏ˝e nU y {kh hkæ kLke yu kÌk Lkfe ?í hkÚ ffi, ënk !í ëy hkÕk LkkufhLku yu{ fU, ëhkÏ˝eLk ykÏæku Àw:æu nU.

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)79

k u˝Lkwt ÀqÌk nuh kkhe ˜k Ìkku yu hkÏ˝eLke ykÏtæku W hu.í yu{ fELk Lk k LkkufhLku k u˝Lkwt ÀqÌk ˜u k fkxu. k u˝ fLku ÕknU Ìkku yut˝kLk k u˝ ækE ÕknU. yut{ fkÏfiÕku Lkt hkÕk ÁkuW kÌkku fhu. yu{ fELk k u˝ nkh fkxu. Lkkufh Ák˝ku yÌkku yu hkÕk fUh yk ku. yk eLk ÁkkELk kqMku fu ëhkÕk Ìkku {Lkt k u˝Lkwt ÀqÌk ˜u k fkxu.í kuMk ku˜e ÁkkE fyu fu ë k u˝Lkwt ÀqÌk Ìkku ˜k nwt kkÏ˝ hkÕk ˜kæ Yr kfik Ìkuykh hkæÕku. yu{ fuÌkku yk í. kkE Ìkku fuELk kkMkku yk ku. kuMk yuÕe fyu fu ëÌkwt y ˝ ækE keLk nqE Õk. Lku n uh u¯kku QXeLk yku⁄kku k u˝Lk ˜uELk ÕkÕu, f˜{-fMkuhe{k. ÕkELk ÀkuÕu.í kuMk yuÕku u¯kk QXku Lku ÀkÌkw˝ kkÏ˝e fheLk k u˝Lku fkÏLku nkELk ˜uELk hkÕfMkuhe{k ˜uELk ¯kku. k u˝ fyu,ëhkÕkLk æÙ ? fu fkÏfiÕkLk æÙ ?í yuÌk˝ hkÕk k u˝Lk ÕkuELk yut˝kLk fyu fu ëyu Ákk Mke, ⁄kkh Yr kfik Õkuyu yuÌkhk yk˜eyu kkÏ˝ Ákk Mke Ìkwt yut˝eLk Lk{k ÕkELk kkMke {u˜e yk .í kuMk ku˜ku k u˝Lku fUh ˜k eLk kkMke Lk{k {u˜e yk ku. y Lk k

LkkufhLku VheLk ÌkeÕku ykuzh yk ku fu ëMk˜, Ìkuﬁkh ⁄kk. y{khk zfk ÁkÌkkyu

LkkÏLkk-{kuxk {he ¯kk nU. yut˝ktLke æÁkUh fkx k ÌkLk Õk khu. Ákkh Ákkh hn ⁄kE ¯kkt nU. he˜k Ák•kk ¯kwÕhe ¯kk nU yut˝kLke æÁkh ˜u k nh¯k{k ÌkLkt Õk khu.í hkÕk Ákkh zÁkk ¯kkMkÌku˜, Ákkh ¯kkzkt ˜kæhkt, ˜u ÕkELk WMkk LkkufhLku {k nwykheLk, fkXe ˜¯kkheLk, Ákkh zÁkk Ìku˜ MkkÏtxeLk y¯kLke MkMkfkh fh kLkku ykuzh, hkÕk yLkt fkÏﬁÕku fhu.

hkÕkLkk Mk kkfiktyu fkXeLke Ìkufikhe fhe. n uh u¯kkLkkt ˜kufkt Ák•kkt Õku k Ìkufikh ⁄kkt. kuMk˝ ku˜e yut˝k nk⁄ku fw§Àu e yÌke yut˝eyu yu{ fÙ fu, ëÌkwt ÁkeÌkku LkU. ÌkLkt Õu{ fhu yu{ fh k Àu. ⁄kkhe ÀuELk EÕk Õhkfi yk ˝k LkU ÀÙ. kuMk yut˝k hkÕkyu yLkt fkÏfiÕkyu yk¯k ˜¯kkhe. yk¯k {u˜Ìke u§ Lkkufhu MkhÌk fhe fu ëÙ æÁkUh ˜uELk kkMkku yk ku Ìkku kkÏMk ˜kæ Yr kfik ˜uyku.í kuMk yut˝kLk y¯kLkeMkMkfkh fhku. kuMk ku˜e fw§Àu e yÌke Ìku yut˝eyu y¯kLkeMkMkfkh ⁄kÌkkt ku˜u Mk Ìkwykhku yÌkku Ìku yu˝ktLkk zku§k{k ¯kku Lku ku˜kt Ák•kkt ykÏtækt {un§ k{kt hkt Lku ku˜e fw§Àu eyu ku˜kLk nkÏ{§Lkku y Ìkkh ˜uELk ÌkhÌk Ákkhku ˜E ˜uÌkku. kuMk fUh ˜uELk rMkfikh ÀLk fUh{k Mk hkæku. ku˜ku kkÏMk{u ÀLk Ákkhku yk ku. yut˝ku hkÕ-fMkuhe{k ÕkELk fu k ˜k¯kku, ë kkÏMk ˜kæ Yr kfik ¯k˝e yk˜kt. Ìk{khk Ák•kk ze˜ku {hu˜k nU, yu Ák•kkMk {Õk{kt nU.í kuMk Ìke{ku hELk Ákku˜ku, ëfkÏfiÕkLke yu {kÏ¯k˝e fhe nU fu Ìk{khk ze˜kuLkk k§ •ke ¯kk nU Ìku yut˝u fÙ nU fu y{kh fkÏfiÕkLk Ìk{u fUÕku fu Ìku Õx yk u. Ìku Õu{ {Lkt fkxku yu{Mk ykÏ˝k fkÏfiÕkLk fkxku. Ìku heÌku ku˜k yut˝k fkÏfiÕkLke kx ÕkuE hk nU. fkÏfiÕkLk yut˝u Mk hMkÌku kkufÌkku fhe Àuyku. Lku

80ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

fkÌkhku Lk kkMk˝k- VkMk˝k ˜uELk Õx kku¯kÌkku fhku.í kuMk {kuxku Lkkufh y¯k§ fU k ˜k¯kku, ëfkÏfiÕkLk Ákkh zÁkk Ìku˜, Ákkh ¯kkzkt ˜kæhktLke fkXe Mk˝eLk, kuMk˝ yk¯k ˜¯kk e ÀuÕku. ykÏ{ fheLk fkxÕku. yu{ ze˜kuyu fÙ nU.í fkÏfiÕkLk y¯kLkeMkMkfkh fh kLke kÌk Lk k Lkkufhu fheLku fkÏfiÕkLk kkÏMk rÀ MkLkku kfiÀku fhku yÌkku. hkÕkLkk ykuzhne Mk kkfikt yu fkXe Mk˝e, fkÏfiÕkLk nq kheLkt Ìku˜ MkkÏtxwt. kuMk y¯kLke-MkMkfkh fhku. fkÏfiÕku nh¯ku ¯kku. Lkkufh Õu hkÕk yÌkku yuÕku fw§Àu enku Ìkhe ¯kku. kkÏ e kh ækyu, keyu Lk {UÕk fhU nU.

f⁄kf : ƒLkkºkE MkLkkºkE Ìkhk˜, ¯kk{ : Mk˝k˜e, Ìkk˜wfku : ÀktÌkk, rs’˜ku : ÁkLkkMkfktXk (W.¯kw.).

17. º¯k kLkLkkt À˛oLk

yuf Lk¯kh nÌkwt. yk Lk¯khLkku yuf hkÚ nÌkku. hkÚ Lk¯khLkkt Ákƒkt ˜kufkuLku ºu¯kkt fhe ÀhÁkkh ºhÌkku. ÀhÁkkh{kt º¯k kLkLke kÌkku fhÌkku. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yk‘ﬁku. ÀhÁkkh{kt ÁkuXu˜k ˜kufku fnu, ëhkÚ, y{khu Ìkku º¯k kLk Úu ku

Au.í n yuf rÀ Mk hkÚ Ákƒkt {kLk eykuLku ˜ELku º¯k kLk Úu k LkefÈfiku. sÌkkt sÌkkt {kh¯k{kt yuf Y kkLkku zwt¯kh yk‘fiku. ˜kufku yk zwt¯kh ÚuELku ˜˜[kE ¯kfik. yzƒkt {kLk e hkÚLku fnu, ëhkÚ, º¯k kLkLku Ìkku §e VheLku Úu k sE˛wt k˝ yk Y kwt ıfikt⁄ke {§˛u ?í yk{ r [kheLku yzƒkt {kLk e Y kwt Ákktƒe ˜ELku kkAkt uh yk‘fikt. n ÁkeÚt nÌkkt yu hkÚ Mkk⁄ku [k˜ k ˜k¯fikt. hkÚ yôu {kLk eyku xku§k{kt s s k ˜k¯fikt. kx{kt yuf MkkuLkkLkku zwt¯kh yk‘fiku. MkkuLkkLkku zwt¯kh ÚuELku {kLk e ˜˜[kE ¯kfikt. n ˜kufku hkÚLku fnu, ëhkÚ, º¯k kLkLku Ìkku §e Vhe Úu k sE˛wt. yk MkkuLkwt ıfikt⁄ke {§˛u ?í {kLk e nÌkk yu Ìfikt⁄ke MkkuLkwt Ákktƒe ˜ELku kkAkt uh yk‘fikt. n hkÚ yLku hk˝e Áku s˝ s hÃkkt. hkÚ hk˝eLku fnu, ën Ìkku yk k˝u Áku s˝kt s hÃkkt Aeyu. º¯k kLkLku ÚuELku s kkAkt §˛wt.í hkÚ yLku hk˝e Áku s˝ s k ˜k¯fikt. kx{kt nehk-{kuÌkeLkku zwt¯kh yk‘fiku. ÁktLkuyu yk zwt¯kh Úufiku. zwt¯kh ÚuELku hk˝e fnu, ëhkÚ, º¯k kLkLku Ìkku §e Vhe Úu k s˛wt k˝ yk nehk-{kuÌke ıfikt⁄ke {§˛u ?í hk˝e ˜˜[kE ¯kE. hk˝e nehk-{kuÌke Mkkz˜u Ákktƒe ˜ELku kkAe §e ¯kE. n hkÚ yuf˜ku s hÃkku. hkÚ {Lk{kt r [kh fhÌkku fhÌkku n º¯k kLkLku Úu k s k ˜k¯fiku. n yk¯k§ sÌkkt º¯k kLkLkwt {trÀh yk‘fiwt. º¯k kLkLku Áku nk⁄k ÚuzeLku k¯ku ˜k¯fiku. º¯k kLk fnu Au, ëhkÚ, Ìk Ìkku fnuÌkku nÌkku fu ´Ú Mkk⁄ku À˛oLk fh k Auf {khk {trÀhu yk ˛ku. k˝ Ìkkhe ´Ú Ìkk MkkuLkk-Y kkLkku zwt¯kh ÚuE ¯kELku (˜˜[kELku) MkkuLkwt-Y kwt ÁkktƒeLku kkAe §e ¯kE. hk˝e nehk-{kuÌke Mkkz˜u Ákktƒe [k˜Ìke ⁄kE.í hkÚ fnu Au, ëº¯k kLk, yu{Lkwt ºk¯fi æqxe ¯kfiwt.í hkÚyu yuf˜u s º¯k kLkLkkt À˛oLk ffikO. hkÚ Mkkhe fh˝e⁄ke kkh QÌkfikuo.

yuf Lk¯kh yÌkwt. yut˝k Lk¯khLkku yuf hkÕk yÌkku. Ìk yut˝k Lk¯khLkkt Ák•kkt ˜kufkuLk ku¯kkt fheLk ÀhÁkkh khÌkku. kuMk˝ yut˝k ÀhÁkkh{kt k¯k kÏLkLke kÌkku fhÌkku. yuf ÀLkLkku Mk{kÕku¯k yk ku. yut˝k hkÕkLkk ÀhÁkkh{k ÁkuXu˜k ˜kufku hkÕkLk yu{ fU fu, ëyu hkÕk, y{kh Ìkku k¯k kÏLk Õku ku nU.í y ˝ yuf ÀLk hkÕk, Ák•kkt {kÏLk eLk ˜uELk k¯k kÏLkLku Õku k LkUfhku. y ˝ hkÕkLk {kÏLk e ÕkÌkkt ÕkÌkkt Lku {kh¯k{k yuf Y kkLkku {¯khku yk ku. y ˝ yut˝kt ˜kufk Y kkLkku {¯khku ÕkuELk ˜˜MkkE ¯kkt. y ˝ yhÌkkt {kÏLk e hkÕkLku fU, ëyu hkÕk k¯k kÏLkLku Ìkku §e Õku k Õknwt, kkÏ˝ yk Y kwt funwt {§nU ?í yu{ r MkkheLk yhÌkkt {kÏLk e yÌkkt Ìku Y kwt ÁkkÏÌke ˜uELk fUh kkMkkt yk kt. y ˝ ÁkeÕkt yÌkkt yu hkÕk nk⁄ku yutz k ˜k¯kkt. y ˝ hkÕkLku yu {kÏLk e Ák•kkt xku§k{k Mk hkÕkyuLku. kx{kt yuf nkuLkkLkku {¯khku yk ku. yut˝k {¯khkLk {kÏLk e Àuæe ¯kkt. y ˝ yk nkuLkkLkku {¯khku ÀuæeLk {kÏLk e yÌkkt yu Ák•kkt ˜˜MkkE ¯kkt. y ˝ ˜kufku hkÕkLk fU, ëyu hkÕk, k¯k kÏLk Ìkku §e Õku k Õknwt kkÏt˝ yk nkuLkwt funwt {§nU ?í yu {kÏLk e yÌkkt Ìku yunwt nkuLkwt ÁkkÏÌke ˜uELk kkMkkt fUh yk kt. y ˝ hkÕkLku hkÏ˝e Áku Mk Õ˝kt hkt. y ˝ hkÕk hkÏ˝eLk fU, ëy ˝ Ìkku yk k˝u Áku Mk Õ˝kt hkt niﬁu. Ìku k¯k kÏLkLku ÕkuELku Mk kkMkkt §nwt.í y ˝ hkÕkLku hkÏ˝e Áku Õ˝kt Õk k ˜k¯kkt. kx{k yuf nehk-{kuÌkeLkku {¯khku yk ku. yk {¯khku Àuæe ¯kkt. y ˝ hkÏ˝e yÌke Ìku hkÕkLk yu{ fU, ëyu hkÕk, k¯k kÏLkLku Ìkku §e Õku k Õknwt, kkÏ˝ yk nehk-{kuÌke funk {§nU ?í hkÏt˝e yÌke Ìku ˜˜MkkE ¯kuE. hkÏt˝eyu nkh˜u Ehk-{kuÌke ÁkkÏtÌke ˜uELk yuÌkhkne kkMke §e ¯kuE. y ˝ hkÕk yÌkku yuÕku-yuæ˜ku Mk hku. hkÕk {Lk{k r Mkkh fhÌkku fhÌkku k¯k kÏtLkLku Õku k Õk k ˜k¯kku. y ˝ y¯k§ ÕkÌkkt k¯k kÏtLkLkwt {trÀh yÌkwt yu yk e ¯kÙ. hkÕk nU Ìku k¯k kÏLkLkk {tÀuh y¯k§ Áku yk⁄k ÕkuheLk k¯k kÏLkLku k¯ku ˜k¯ku. kuMk˝ k¯k kÏtLk hkÕkLk yu{ fU, ëyu hkÕk, Ìkwt Ìkku fUÌkku, {khkt {kÏtLk e nU Ìku k¯k kÏLkLku {trÀhu XuX yk nwtí, Lku kx{kt yk Ìkkt - yk Ìkkt Lku nkuLkk-Y kkLkku, {¯khku Àuæe ¯kkt Ìku nkuLkwt-Y kwt ÁkkÏÌke ˜uELk kkMkkt §e ¯kkt. Lku kuMk˝ nuLkkLkku {¯khku 82ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

17. k¯k kÏLkLkkt ÀhMkLk

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)83

Àuæe ¯kkt Ìku nkuLkwt ÁkkÏÌke ˜uELk kkMkkt §e¯kkt. Ìk{u Áku Õ˝kt yk Ìkkt Ìku yk Ìkkt - yk Ìkkt Ehk-{kuÌkeLkku k¯khku Àuæe ¯kkt Ìku ⁄kkh hkÏt˝e yÌke yu Ehk-{kuÌke nkh˜u ÁkkÏtÌke ˜uELk kkMke §e ¯kuE. Ìkku {kÏLk e ˜˜MkkE ¯kkt. hkÕk Ákku˜ku, ëyut˝ktLk ºkﬁ¯k æqxe ¯kÙ.í y ˝ hkÕkyu yuæ˜u Mk k¯k kÏLkLkkt ÀhMkLk fhkt. hkÕk nkhe fh˝enku

QÌkhku kkh.

f⁄kf : A¯kLkºkE Lkk⁄kkºkE æih, ¯kk{ : Æn¯krxﬁk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

18. ykuh{kLk {k

yuf ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{kt yuf zkuMke yôu yuf zkuMkku hnuÌkkt nÌkkt. ⁄kkuzk

rÀ Mk ⁄kﬁk yLku zkuMke {he ¯kE. zkuMkku ÚÌku hkux˜k fhe ækﬁ. yk zkuMkkLku Áku

Àefheyku nÌke. ¯kk{Lkk ˜kufku zkuMkkLku fnu, ëzkuMkk, ÚÌku hkux˜k fh k fhÌkkt Mkkhe fu ækuxe ÁkeS Ákkfize ˜k .í zkuMkku ÁkeS Ákkfize ˛kuƒe ˜k‘fiku. zkuMkkLke ÁktLku

ÀefheykuLke À˛k ÁkuXe. ykuh{kLk {k Ìkku Mk{ﬁ kh æk kLkwt yk ku Lkn™. kkMk yk ku.

yuf rÀ Mk zkuMke fnu, ëzkuMkk, Ìkkhe AkufheykuLku {khe Lkkæe˛ Ìkku s nwt ÌkLku hne˛.í zkuMkku r [kh{kt kz‚ku, ë{khu Áku s Ìkku Akufheyku Au. {khk nk⁄ku Ìkku ˛wt fheLku {khe Lkkæwt.í

hkÌk kze. ´ºkÌk ⁄kﬁwt. zkuMku ÚÌku hkux˜k fﬁko. yuf zk{kt kk˝e ˜eƒwt. Áku ÀkÌkhzkt ˜eƒkt. n yk Áku AkufheykuLku zwt¯kh{kt AuÌkheLku yk Ìkku hne˛. yk⁄ke ºqæu-ÌkhMku {he s˛u. yk{ r [kh fheLku zkuMkku ÁktLku AkufheykuLku Mkk⁄ku

˜ELku zwt¯kh{kt ¯kﬁku. zkuMkku fnu, ëÀefhe {khe, yn™ kMk kZku. nwt n¯k˝ku ⁄kﬁku

Awt. n¯kÌkku yk wt.í sÌkkt zkuMku kk˝eLkku zku fk˝ku fhe Lkkœfiku. hkux˜k k˚keykuLku Lkkæe Àeƒk. kk˝e zk{kt⁄ke Lkef§e ¯kfiwt yLku hkux˜k k˚keyku ækE ¯kfikt. zkuMkku AkufheykuLku AuÌkheLku uh yk Ìkku hÃkku. n º¯k kLkLku khÌkk hkæ kLke nÌke. yu Áku ÁknuLkkuLku ftE s Lkn™ ⁄kfiwt. u§k eÌk k yk e k˝ zkuMkku yk‘fiku Lkn™. {kuxe Akufhe r [kh fh k ˜k¯ke, ëy{khku Ákk k n¯k k ¯kfiku k˝ nSyu fu{ Lkn™ yk‘fiku ?í yu Ákku˜k k MkkÀ kkzeLku ⁄kkfe. rÀ Mk yk⁄k{ k yk‘fiku. Akufheyku Ìkk zwt¯kh{kt hne ¯kE yLku rÀ Mk yk⁄k{e ¯kfiku. yk zk {kuxk zwt¯kh{kt yuf Ákksw k Ákku˜u yLku ÁkeS Ákksw r[•kk Ákku˜u. Ákƒkt S -ÚLk h Ákku˜u. ºfiLke {khe Akufheyku {kiLk ÁkLke ¯kE. fÀ§e Lk{kt yuf {kuxwt Õkz nÌkwt. {kuxe ÁknuLku LkkLke ÁknuLkLku Õkz kh [zk e. kAe yu k˝ [ze. ºfi kk{u˜e ÁktLku ÁknuLkkuy fÀ§e Lk{kt su{Ìku{ fhe hkÌk fkZe. rÀ Mk Q¯fiku. ktMk sux˜ku ü[u [z‚ku. LkkLke ÁknuLk ÌkhMke ⁄kE. {kuxe ÁknuLkLku fnu k ˜k¯ke, ëÁknuLk, [k˜ kk˝e ke k Lke[u QÌkheyu.í {kuxe ÁknuLk

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)85

fnu, ëƒehs ƒh. zwt¯kh{kt kk˝e ıﬁkt⁄ke ?í LkkLke ÁknuLk fnu, ë˜e˜kt Õh˝kt Àuækﬁ

Au Ìfikt kk˝e n˛u.í ÁktLku ÁknuLkku Õkz kh⁄ke Lke[ QÌkhe. zwt¯kh{kt kk˝e ˛kuƒ k ˜k¯ke k˝ ıfiktfi {Èfiwt Lkn™. ÁktLku ÁkeÚ fÀ§e Lk{kt yk e. yk fÀ§e Lk{kt ºqÌkLkwt h nÌkwt. ºqÌk uh LknkuÌkku. ÁktLku ÁknuLkku ºqÌkLkk h{kt ¯kE. kk˝e keƒwt.

º¯k kLkLku khÌkk hkæ kLke n˛u. ºqÌkLkk h{kt yuf fkuXe nÌke. ⁄kk kzku (Zktf˝) W kzeLku Úufiwt Ìkku fkuXe{kt Ìkku˜ze nÌke. Ìkku˜ze{kt Àqƒ nÌkwt. ykxku nÌkku. Ìkku˜ze{kt ykxku Lkkæe [q˜k kh {qfe yk¯k Mk§¯kk e. ykxku ÁkkVe ækELku ÁktLku ÁknuLk fkuXe{kt MktÌkkE ¯kE. rÀ Mk yk⁄kBfiku. MktÊfik ⁄kE. ºqÌk zwt¯kh{kt⁄ke ¯kkfiku ˜ELku uh yk‘fiku. ækx˜u ÁkuXku. n ºqÌkºkE ¯kkfikuLku fnu, ëÁktƒkÌke nkufi yux˜e kzk{kt ÁktƒkE sÚu, ƒÌke nkufi yu uhkE sÚu. Àkun kÌke nkufi yux˜e Àkun kE sÚu. Àqƒ Àqƒ Ìk ke sÚu.í ºqÌkºkE ykxku ÁkkVe ækELku ækx˜k{kt MkqE ¯kfiku. fkuXe{kt MktÌkkfiu˜e AkufheykuLku yzƒe hkÌku ü Qze ¯kE. LkkLke AkufheLku ºqæ ˜k¯ke. {kuxe ÁknuLku Ìkku˜ze{ktLkk Àqƒ{kt ykxku LkkæeLku Ákk^fiku. ÁktLku ÁknuLkkuyu ƒhkELku ækƒwt. ºqÌk ˜ktÁkk nk⁄k fhe, W kze n⁄ku§eyu MkqÌkku nÌkku. LkkLke ÁknuLk fnu, ëÁkkE, yk k˝ ÁkkVu˜wt Àqƒ {k¯ku í˜e ?í {kuxe ÁknuLku Áku nk⁄k{kt ÁkkVu˜wt Àqƒ {qıfiwt. {kuZk kh Àqƒ {qıfiwt. kAe yktæku kh {qıfiwt. ÁktLku ÁknuLk Vhe fkuXe{kt MkqE ¯kE.

rÀ Mk Q¯fiku. ºqÌk Ú¯fiku. ækx˜k{kt⁄ke Qºku ⁄kfiku. swyu Ìkku Áku nk⁄ku

Àqƒ [kUxu˜wt nÌkwt. {kuZu yLku Áku yktæu k˝ Àqƒ [kUxu˜wt nÌkwt. ºqÌk yuLkk {kuZkLku {kh k ˜k¯ﬁku. Akufheyku fkuXe{kt æe....æe... fhÌke nMke ¯kE. ºqÌk Mkktº§e

¯kfiku. ºqÌk fnu, ë{khk h{kt ækækækunwt kuMke ¯kfiw Au. {khu Ìkku yk h{kt hnu Lk⁄ke.í ºqÌk Ìfikt⁄ke zwt¯kh ÌkhV ºk¯fiku. ºqÌkLku kx{kt yuf kLkhku {Èfiku. kLkhku

Mk{k[kh kqAu Au, ëºqÌk, ˛wt ⁄kfiwt Au Ìku ºk¯fiku Úfi Au ?í ºqÌk fnu ? ëÌkwt ˛wt Ú˝u ? {khu Ìkku h{kt ækækækunwt kuMke ¯kfiwt Au. {khu Ìkku yu uh hnu Lk⁄ke.í kLkhku fnu, ëºqÌkºkE, Ìkkhk h{kt fu ækækækunwt kuMke ¯kfiwt Au ? [k˜, nwt yuLku Ìkku Áknkh fkZwt Awt.í ºqÌk fnu, ëyu h{kt Ìkku {khu hnu s Lk⁄keí. kLkhku fnu, ë[k˜, zfiko r Lkk. yk k˝u Áku s˝k sEyu.í kLkhku yLku ºqÌk ÁktLku h LkSf yk‘fik. {kuxe ÁknuLk kLkhk yôu ºqÌkLku yk Ìkk ÚuE ¯kE. ºqÌk kLkhkLku Àqh⁄ke ÁkÌkk u, ë kLkhkºkE, {khk h{kt fkuXe Au. yu{kt ækækækunwt kuXwt Au.í kLkhku fkuXe kkMku ¯kfiku. fkuXeLku fk˝kt kzu˜kt nÌkkt. kLkhkLkwt kqtAzwt fkuXeLkk fk˝k{kt kuMke ¯kfiwt. LkkLke Akufheyu fkXwt kfze ˜eƒwt. {kuxe

Akufheyu ÀkÌkhzk⁄ke kqtAzwt fk ke Lkkœfiwt. kLkhku Ìfikt⁄ke ºk¯fiku. kx{kt h™Aze {§e. h™Aze fnu, ëZktf˝e {kuZkLkk kLkhk, ˛wt ⁄kfiwt Au Ìku ºk¯fiku Úfi Au í’fik?í kLkhku Ákku’fiku, ëÌkLku ˛wt ⁄kfiwt Au y{’˜e ¯kktzLke. ºqÌkLkk h{kt Ìkku kqtAzkÌkkuz kuMke ¯kfiwt Au.í h™Aze fnu, ë[k˜ y’fik kLkhk, ºqÌkLkk h{kt fu wtf Au kqtAzkÌkkuz, yuLku Ìkku nwt Áknkh fkZwt.í ën Ìkku nwt yk Ìkku Lk⁄ke. {khu Ìkku ykx˜ku s Lk{qLkku hne ¯kfiku Au. yu k˝ Ìkwt Ìkku {xkze yk ku.í h™Aze sü kze. kLkhku fnu, ë[k˜, Lk {kLku Ìkku.í h™Aze yk¯k§ ⁄kE yLku kLkhku Àqh kkA§ kkA§ yk u. kLkhku yLku h™Aze ºqÌkLkk h kkMku yk‘fikt. kLkhku Àqh⁄ke ÁkÌkk Ìkku fnu, ë ku˜e fkuXe{kt kqtAzkÌkkuz Au.í {kuxe ÁknuLk kLkhk yLku h™AzeLku ÚuE ¯kE. Mk§¯kÌkku fkfzku

˜ELku fkuXe{kt ÁkuXe. h™Aze fkuXe kkMku yk e. ⁄kk khku ü[ku fheLku Úuﬁwt. {kuxe

Akufheyu h™AzeLkk sxeyu yk¯k {qfe. h™AzeLkkt srxfikt Mk§¯k k ˜k¯fikt. Ìfikt⁄ke ºk¯ke. ëºqÌkLkk h{kt Ákku§ku§-Õku§ku§ !í Ákku˜Ìke Úfi yLku ÀkuzÌke Úfi. r˛fikr§fiwt h™AzeLku ÚuE ¯kfiwt. ÌkuLku ÚuELku ÁkuXwt ÁkuXwt nMk k ˜k¯fiwt. kAe fnu, ëy{’˜e ¯kktzLke ! ˛wt ⁄kfiwt Au Ìku ÀkuzÌke Úfi ?í h™Aze fnu, ë˜ktÁkk {kuZkLkk ÌkLku ˛wt ⁄kfiwt? Ìkwt fu{ nMku Au ? ºqÌkLkk h{kt Ákku§ku§-Õku§ku§ Au Lku !í r˛fik§ fnu, ëºqÌkLkk h{kt Ákku§ku§-Õku§ku§ nkufi Ìkku nwt fkZwt. [k˜, {Lku ÁkÌkk ıfikt Au ?í h™Aze fnu, ëLkk hu Ákk kk ! {khu Ìkku ykx˜kt s srxfikt hne ¯kfikt Au. Ìkwt ˜E sELku Ákk§e fwxk uí. r˛fik§ h™AzeLku sü kz‚ku.

r˛fik§ºkE yk¯k§ ⁄kfiku. h™Aze Àqh kkA§ kkA§ yk u. r˛fik§ yLku h™Aze yk¯k§ kkA§ [k˜Ìkkt ºqÌkLkk h kkMku yk‘fikt. ÁktLkuLku yk Ìkkt Àqh⁄ke {kuxe Akufhe ÚuE ¯kE. fkuXe{kt⁄ke Áknkh Lkef§e hLkk æq˝u MktÌkkE ¯kE. h™Aze Àqh Qºe hneLku h k§e fkuXe ÁkÌkk Ìkkt fnu, ëyu fkuXe{kt Ákku§ku§-Õku§ku§ Au.í n r˛fik§Lku h{kt yk k ÀELku ÌkuLkwt {kuZwt {sÁkqÌk kfzeLku s{eLku fkMkh fkMkh ( Mke MkeLku) h¯kz‚wt. kAe ºkUfi kh Lkkæe Àeƒwt. r˛fikr§fiwt Qºwt ⁄kELku ºk¯kÌkwt Úfi Lku Ákku˜Ìkwt Úfi, ëºqÌkLkk h{kt {kuxwt fkMkh.í yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yk‘fiku. ÁktLku ÁknuLkku ækfi, keyu yLku {Õk fhu. LkkLke Akufhe ¯kkfiku ˜ELku zwt¯khu [kh k Úfi, {kuxe Akufhe uh hnu. n yk

Lk{kt yuf hkÚ yk‘fiku. {kuxe AkufheLku ÚuELku sÌkku hÃkku. rÀ Mk yk⁄k{ k ⁄kfiku yLku LkkLke Akufhe zwt¯khu⁄ke ¯kkfiku ˜ELku uh yk e. ÁktLku ÁknuLkku ækELku MkqE ¯kE. rÀ Mk Q¯fiku. LkkLke Akufhe zwt¯khu ¯kkfiku [kh k ¯kE. hkÚ kuzu Mk kh ⁄kE ÁkeÚ rÀ Mku kkAku yk‘fiku. {kuxe Akufhe kkMku kk˝e ke k {k¯fiwt. Akufheyu

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf

˜kuxku {ktS kk˝e ºheLku yk k k ¯kE. hkÚyu ˜kuxk Mkk⁄ku nk⁄k kfz‚ku. kuzk kh [zk e {khÌku kuzu s k ˜k¯fiku. {kuxe Akufhe hzÌke Úfi yLku Mkkz˜ku Vkze Qºe kxu xwfzk LkkæÌke Úfi. hkÚLkku {nu˜ yk‘fiku yôu Mkkz˜ku VkxeLku kqhku ⁄kfiku.

rÀ Mk yk⁄k{u LkkLke Akufhe ¯kkﬁku ˜ELku uh yk e. {kuxe ÁknuLkLku Lkk ÚuÌkkt MkkÀ Àu k ˜k¯ke. {kuxe ÁknuLk LkSf nkuﬁ Ìkku yk Lku ? hkÌk kze yLku MkqE ¯kE.

rÀ Mk Q¯fiku. LkkLke ÁknuLku kxu Mkkz˜kLkk xwfzk Úufik. LkkLke ÁknuLk Mkkz˜kLkk xwfzk e˝Ìke e˝Ìke Qºe kxu s k ˜k¯ke. hkÚLkku {nu˜ yk‘fiku yLku Mkkz˜kLkk xwfzk kqhk ⁄kfik. {nu˜ Mkwƒe yk Ìkkt LkkLke AkufheLku Ákkh {rnLkk ⁄kfik. LkkLke Akufhe fiw Ìke ÁkLke ¯kE. LkkLke ÁknuLk {nu˜{kt yk e. hkÚyu yuLku fwt hLku n™[ku§ k hkæe. Akufhe n™[ku§u yLku nk˜hzwt ¯kkfi, ëAkLkku hnusu Ákuxk, Ìkkhe {k Ìkku {khu ÁknuLk ⁄kkfi, Ìkkhku Ákk kku ÁkLk e ⁄kkfi !í yux˜k{kt Ìkku yuLke {kuxe ÁknuLk yk e. yu nk˜hzwt Mkktº§e ¯kE. Ákku˜e, ëhktz, yk nk˜hzwt fu{ ¯kkfi Au ?í LkkLke ÁknuLk fnu, ëfu{ ÁknuLk ! ºq˜e ¯kE ? yk k˝e {k {he ¯kE yLku yk k˝ku Ákk kku ÁktLku ÁknuLkkuLku zwt¯kh{kt {qfe AuÌkheLku [k’fiku ¯kfiku. yk k˝u ÁktLku ÁknuLkku ºqÌkLkk uh hkÌk kMkku hne. nwt ¯kkfiku [kh k zwt¯khu ¯kE. Ìkwt Mkkz˜kLkk xwfzk fhÌke yn™ yk e. nwt Mkkz˜kLkk xwfzk e˝Ìke e˝Ìke yn™ Mkwƒe yk e knkU[e Awt.í ÁktLku ÁknuLkku ºuxeLku hzu Au. {kuxe ÁknuLk hkÚLku fnu Au, ëhkÚ, yk Ìkku {khe LkkLke ÁknuLk Au.í hkÚ fnu, ënwt Ìkku hkÚ Awt. yk Ìkkhu ÁknuLk ⁄kkfi Ìkku n Áku Áku hk˝eyku hkæwt. Ìk{u {khu Áku hk˝eyku.í hkÚyu Áku ÁknuLkkuLku hkæe. Áku ÁknuLkku hk˝eyku ÁkLke. ÁktLku ÁknuLkku hkÚ Mkk⁄ku hks fhu. kÌk kqhe ⁄kE.

18. {kne ykE

yuf ¯kkÏ{ yÌkwt. yut˝k ¯kkÏB{k yuf zkÏne Lku yuf zkunku hUÌkkt yÌkkt. ⁄kkuhk

yuf˝ ÀLk ⁄kk Lku zkune yÌke Ìku {he ¯kuE. kuMk˝ yut˝e zkune Lkt zkunku yÌkku yuÕku yk⁄ku fheLk hkuxk Ákk§e ækfi. y ˝ yu˝k zkunkLk Áku Mkkuheyku yÌke. yut˝k ¯kkÏ{Lkkt ˜kufku yut˝k zkunk Lk fU, ëzkunk, Ìkwt ÕkÌku Mk nwt yk⁄ku fheLk hkuxk fhe ækyu ! nÁk§eyu LkÁk§e ÁkeÕe ÁkkE˜e ˜k fu !í yu{ fuÌkkt{k zkunku ÕwÌke ¯kku Ìku yu ÁkeÕe ÁkkE˜e yuhe ˜k ku. y ˝ yu˝k zkunkLk MkkuheyktLk ÀMkk yk e. yut˝e MkkuheyktLk {kne Ìkku Xk k hkuxkyu LkU fhe yk˜u. Lk xu{ W kh æk kLkwtfi LkU yk˜u. y ˝ Áku MkkuheykuLk rÁkMkkheyktLk Ìkhkn-Ìkhkn fhk . yuf ÀLk zkune yut˝k zkunkLk fU, ëyu zkunk, yk ⁄kkh MkkuheyktLk {khe LkkÏtæÕu, ⁄kkh yk⁄ku fheLk. ÌkUh fU ÌkLk {wt hÙ Lkfh {wtÌkku ÌkLk Lkn™ hu kLke.í y ˝ yu{ fUÌkkt{k zkunku Ákk khku r Mkkh{k khku, ë{kh Áku Mk Ìkku Mkkuheyku nU Lku. y ˝ {wt {khu Mk yk⁄ku nwt fheLk {khe LkkÏtæwt ?í y ˝ hkÌk khe ¯kuE. ÀLk W¯k k ⁄kku. kh kktæwt ⁄kuE ¯kÙ. y ˝ zkunu hkuxk fhe ˜uÌkk Lku yuf kÏtrxfik{k kkÏt˝e ˜uÌkwt. Áku Ìkku ÀkÌkhkt ˜uÌkkt. ëy ˝ ykÏt˝e Áku MkkuheyktLk {¯khk{k ˜uELk ÕkE kku§ e LkkÏtæku Ìku kqæu-Ìkenu {he ÕknU. yu{ r Mkkh fheLk yu zkunkuLku yut˝ Áku Mkkuheyku, yk ÌkU˝u {k-Àefhkt {¯khk{k ¯kkt. y ˝ ku˜ku zkunku yut˝kLk MkkuheyktLk fU, ëyu Àefhe {kh, ykÏtnuhe ækÏh kxku Lku {wt y¯k˝ku ⁄kku nwt Ìku y¯kÌkku yk wtí. ÕkÌkkt zkun kkÏt˝eLkku kÏrxfiku fkÏt˝ku fhe LkkÏtæku Ìku Ák•kk kÏtxefikLkwt kkÏt˝e Lkunhe ¯kÙ. y ˝ yut˝k kÏn§ hkuxk yÌkk Ìku kuÀfktLk yk˜e ÀuÌkk. Ìku kuÀfkt hkuxk yÌkk Ìku ækE ¯kkt. y ˝ yu zkunku yÌkku Ìku yu{ fheLk MkkuheyktLk {¯khk{k kku§ eLk kkMkku fUh yk Ìkku hku. y ˝ k¯k kÏLkLku khÌkk hkæ e yÌke Ìku yut˝e Áku ÁkqLkku Lk yut˝k {¯khk{k fkÏfiuMk ⁄kÙ LkU. u§k r Ìk k yk e kkÏ˝ zkunku yk ku Lkn™. y ˝ ku˜e {kuxe Mkkufhe yÌke Ìku y{khk Ákk y¯k k ¯kku Ìku yÕeyu fu{ LkU yk ku ? yu{ fheLk Mkkuhe yÌke Ìku yu..Ákk nu.. yu...Ákk...nu.. yu{ fhe fheLk ÁkqÁkku kkhe kkheLk ⁄kkfe. y ˝ yutr˝fiktLk Ákk yut Ìkuh yk fU. y ˝ yu{ fhu fhu Mk ÀLk yÌkku Ìku ykx k ¯kku. y ˝ ÀLk Ìkku yut˝e Mkkuheyku {¯khk{k Mk yÌkeLk ykxe ¯kku. y ˝ yu k {kuxk {¯khk{k yuf kkæu k Ákku˜u Lku yuf kkæu MkeÌkhk Ákku˜u. y ˝ ÁkeÕk kkæu yut˝k {¯khkLkkt Õe ÕLkk h Ák•kkt Mk Ákku˜u. y ˝ yu{ fhu Mk fhu yut˝e Áku MkkuheyktLk Ìkku Áke ˜k¯kuLk {wxu fkÏxk khe ¯kk. LkfÀ§e{kt yuf {kuxwt Õkh yÌkwt Ìku y ˝ {kuxe

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)89

Mkkuheyu LkkÏLkfe MkkÏhe Lk ÌkkÏt˝u ÌkkU˝u yut˝k Õkh-WVhe Mkhk e. kuMk yut˝e kkÏ˝

Mkhe. y ˝ yut˝e Áku Mkkuheyu yut˝k Áke ˜k¯ku yu k {¯khk{k, yu e LkfÀ§e{k Õu{Ìku{ fhe hkÌk fkxe. y ˝ u¯kku ÀLk Q¯k k ⁄kku. Q¯keLk yuf kÏnhku ÀLk Mkhku. kuMk˝ LkkÏLkfef ÁkuLk yÌkeyu Ìkene ⁄kuE. kuMk˝ ku˜e {kuxe, MkkuheLk fU, ënuzfe í˜e ÁkkE, {Lk Ìkku Ìken ˜k¯ke nULk Ìku LkuMke QÌkhefiu kkÏt˝e ke k.í kuMk˝ yut˝e LkkÏLkfe MkkuheLk yuLk {kuxe ÁkuLk fut, ëÕ kf í˜e Ìkwt. ykÏt {¯khk{k kkÏt˝e funwt ?í kuMk˝yu LkkÏLkfe ÁkuLk yut˝eLk {kuxe ÁkULkLku fU, ëÁkuLk, yku⁄kkt ˜e˜kt ˜e˜kt ke§kt ÕLLkkt Àuækfi. yku⁄kwt kkÏt˝e Ìkku ynU.í Áku ÁkuLkku yÌke Ìku yut˝k Õkhne LkuMke QÌkheyku. y ˝ Áku ÁkuLkku yut˝k {¯khk{k kkÏt˝e yuhÌke yuhÌke ykr fiku kkÏ˝ yur˝fiktLk kkÏ˝e fU Mk LkU {§wt. yk eyku ÁkeÕk Lk fÀ§e{k. y ˝ yu LkfÀ§e{k yuf kqÌkLkwt fUh yÌkwt. kqÌk fUh LkUíÌkku. kuMk˝ Áku ÁkuLkku yut˝k kqÌkLkk fUh{kt kuXeyku. kuMk˝ Áku ÁkuLku yut˝k kqÌkLkk fUh{knwt kkÏt˝e keÌkwt. k¯k kÏLku yu e khÌkk hkæ e ynU. kuMk˝ {kuxe Mkkuhe yÌke yut˝eyu

kqÌkLkk fUh{kt yuf fkuXe yÌke yut˝e fkuXeLkku ⁄kk khku W¯kkheLk ÕkuÌkwt Ìku yut˝e fkuXe{k Ìkku˜he yÌke. yut˝e Ìkku˜he{k ÀqÌk yÌkwt yu {§wt. kUMk˝ yut˝e MkkuheLk ykxku

{§ku. kuMk˝ yuf Ìkku˜he{k ÀqÌk{k ykxku LkkÏæeLk ÌkkÏ˜he yuX˝ yk¯k Ákk§eLku ÀqÌk{k ykxku ÁkkVeLk Áku ÁkuLkku ækE ¯kuE. kuMk˝ y ÀqÌk{k ykxku ÁkkVe ækELk Áku ÁkuLkku yut˝e fkuXe{k kuneLk nÌkkE ¯kuE. kuMk˝ ÀLk ykx k ¯kku. kh kktæwt ⁄kuE ¯kÙ. fkhku§ § k ⁄kuE. ku˜ku kqÌk yÌkku yu {¯khk{knku ¯kkfiku ˜uELk yk eLk {kÏtMku ÁkuXku. y ˝ yu kqÌk kkE ¯kkfiktLk fU, ëÁkÌkkÌke kÏfi yuÌkhe ÁkÌkkE ÕkÕku ykuxk{k Ìk eyku uhkE ÕkÕku. Lku Àku kÌke yku yuÌkhe Àku kE ÕkÕku. Lku ÀqÌkÀqÌk Ìk ke ÕkÕku.í yu{ fheLk kqÌk kkE yÌkku Ìku ÀqÌk{k ykxku LkkÏtæeLk ÁkkVe ækELk {kÏMkk{k nqE ¯kku. kuMk˝ nqE ¯kku Ìku ku˜e Mkkuheyku yut˝k kqÌkLku fUh{k fkuXe yÌke yut˝e fkuXe{k kuneLk ˜ ke hE˜e yÌke. yhÌke hkÌk ⁄kuELk yut˝e MkkuheykuLk Q¯k yÌke Ìku Qze ¯kuE. kuMk˝ LkkÏLkfe Mkkuhe yÌke yut˝eLk kqæ ˜k¯ke. {kuxe Mkkuhe yÌke yut˝eyu kkMke ÌkkÏ˜he{k ÀqÌk yÌkwt yut˝k ÀqÌk{k ykxku LkkÏtæeLk ÌkkÏ˜he yuX˝ yk¯k Ákk§eLk ÀqÌk yÌkwt Ìku ÁkkVeLk Áku ÁkuLkkuyu Ìkk keLk ækÌkwt. kqÌk ˜kÏÁkk yk⁄k fheLk W¯kkhe y⁄ku§eyu {kÏMkk{k nqE ¯kufi˜ku yÌkku. LkkÏLkfe ÁkuLk fU, ëÁkkE, ykyu {kÏ¯ku í’˜e ÁkkVu˜wt ÀqÌk Ìkku.í yu{ fuÌkkt{k {kuxe ÁkkE yÌke yut˝eyu Áku yk⁄kkt{k ÀqÌk {u˜wt. {wxk W kh ÀqÌk {u˜wt. kuMk˝ zku§kt W kh ÀqÌk {u˜wt. kuMk˝ Áku ÁkuLkku yÌke Ìku kkMke fkuXe{k kuneLk nqE ¯kuRfiku. kuMk˝ ÀLk Q¯kku. kqÌk {kÏMkk{k nqÌku˜ku QXku ⁄kku. QXku ⁄kuE Lk Õkuyu Ìku Áku yk⁄ku ÀqÌk MkkÏxu˜ yÌkwt Lku {wxuyu ÀqÌk MkkÏtxu˜wt Lku zku§u

90ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

yu ÀqÌk MkkÏxu˜wt yÌkwt. Ìku y ˝ kqÌk yÌkku Ìku yut˝kLk {wxkLk Vqx k ÕwÌkku. y ˝ yut˝e u§k ku˜e Mkkuheyku yÌke yu æeæef ÀuELk ykne ¯kuRfiku. Ìkku yu Mkkuheyku fkuXe{k ykneyku yu kqÌk yÌkku Ìku yk yu nkÏ k§e ¯kku. kuMk˝ kqÌk fU, ëyhu fu {kh Ìkku fUh{k ækækækunwt kune ¯kÙ Mku. y Ìkku {khÌkku yu˝k fUh{k Ìkku hu Mk Lkn™.í yu{ fheLk kqÌk yÌkku Ìku ÌkkÏ{ku-ÌkkÏ{ku Õkyu {¯khk nkÏ{ku. kuMk˝ ÕkÌku ÕkÌku kqÌk Lku kx{k yuf kÏLkhku ku¯kku ⁄kku. kÏLkhku kqÌkLku nkhku ˜uyu nU, ëyu kqÌk fu{ë˜k nwt ⁄kÙ nU Ìku ykÕ ÌkkÏ{u Mk Õkyu.í kuMk˝ ku˜ku kqÌk fU, ëÌkwt nwt ÕkÏ˝u? {kh fUh{k Ìkku ækækækunwt kune ¯kÙ nU Ìku {khÌkku yut˝k fUh{k Ìkku hu Mk Lkn™.í kuMk˝ ku˜ku kÏLkhku fU, ë kqÌk kkE, ⁄kkh fUh{k f ækækækunwt kune ¯kÙ nU Ìku ˜u nUz yuÌkku {wt Ákkh fkZwt.í kqÌk fU, ëyut˝k y ˝ Ìkku {khÌkku hu Mk Lkn™. kÏLkhku fU, ënUz í˜k Ìkwt, yut{ zhk ¯kh. Áku Õ˝k ÕkEyu.í yut{ fheLk kÏLkhkuLku kqÌk kkE Áku Õ˝k kkMkk yk u. Áku Õ˝k yut˝k kqÌkLku fUh yknLkk yk k. ku˜k fUh{k ku˜e Áku ÁkuLkku kune huE˜e yÌke. yut˝k{kLke {kuxeÁkuLk yÌke yu yut˝k kqÌkLku Lku kÏLkhkLk yk Ìku Àuæe ¯kuE. ku˜ku kqÌk kÏLkhkLk Mkuxe huELk Ìkk§u fu, ë kÏLkhk kkE, {kh fUh{k ku’˜e fkuXe nU yut˝e{k ækækækunwt kuXu˜wt nUí. kÏLkhku yut˝e fkuXe fLku ¯kku. yut˝e fkuXeLk Vktfkt khu˜kt yÌkkt. yu˝k kÏLkhkLk kku⁄kwt yÌkwt yu fkuXeLkk Vktfk{k kune ¯kÙ. LkkÏLkfe Mkkuhe kÏLkhkLkwt kku⁄kwt æhw fhk eLk nkE hE. kÏLkhkLkk kku⁄kkLk ⁄kqhkt{k ÀkÌkhwt {kÏzwt Lku kku⁄kwt yÌkwt Ìku fk ke LkkÏæwt. kÏLkhku yku⁄kkne Õkfi hu ÌkkÏ{ku Mk ÌkkÏ{ku. kÏLkhku ÌkkÏt{ku ⁄kfku ÕkfiLku kx{k hUMk ku¯ke ⁄kuE. kuMk˝ hUMk fU, ë kÏLkhkLk nwt ⁄kÙ nU Ìku ÌkkÏ{ku Mk Õkfi˜k xkÏtf˝e {wxeLkk. kÏLkhku Ákku˜ku, ëÌkLk nwt ⁄kÙ nU yu y{’˜e ¯kkÏzLke. kqÌkLku fUh{k Ìkku kku⁄kkÌkkuh kune ¯kÙ nU.í hUMk fU, ë˜u nuzfu í˜k kÏtLkhk, fu nU kqÌkLku futh{k kku⁄kkÌkkuhyu {wt Ákkh fkxwt.í ëLkkLkk fU y Ìkku {wtÌkku yk ˝ku Mk Lkn™. {kh Ìkku ykÌkhkuyu {wÀhæku hE ¯kku nU. yufi Ìkwt Ìkku {xkhe yk˜u.í kuMk˝ hUMk nUzu Mk nUz fhu. kÏLkhku fU, ë˜u, nUz Ìkuh fu Lku {kÏtLku Ìkku.í y ˝ hUMk y¯k§ ⁄kuELku kÏLkhku Ìkku fLLku Mkuxe kÏn§- kÏtn§ yk u. y ˝ kÏLkhku Lku hUMk kqÌkLku fUh fLku yk kt Lku kÏLkhku huMkLk Mkuxe hELk Ìkk§u, ë kqÌkLku futh{kÌkku ku’˜e fkuXe{k kku⁄kkÌkkuh nU.í y ˝ ku˜e hUMk yÌke kqÌkLku fUh{k fkuXe yÌke yut˝e fLku yk e. {kuxe ÁkuLk yk hUMk Lkt kÏtLkhkLk yk Ìk ÀuæeLk yk¯kLkwt kwÕkhwt ˜uELk y¯k§ne kune huE˜e yÌke. y ˝ hUMku yÌkku yu fkuXeLkku ⁄kk khku QMkku fhku Lku ku˜e Mkkuheyu kwÕkhwt hUMkLku Õxeyu {u˜wt kqn fhk eLk. y ˝ ku˜e hUMk yÌke Ìku fU fu ë kqÌkLku fUh{k Ákku§ku§-Õku§ku§.í hUMkLku Õxeykt Ák§ktLk Lku Õkyu yuÌkhu yuÌkhu Ákku˜u, ë kqÌkLku fUh{k Ákku§ku§-Õku§ku§ !í Ákku˜Ìke Õkfi Lk, ÌkkÏ{Ìke Õkfi. kuMk˝

fkÏt˝eyku- kÌkku (˜kuf kÌkkoyku-˜kuff⁄kkyku)91

nuykr§fiwt hUMkLku Àuæe ¯kÙ Ìku ÁkuXwt ÁkuXwt yknu. nuykr§fiwt fU, ënwt ⁄kÙ nU Ìku ÌkkÏ{Ìke Mk Õkfi ? y{’˜e ¯kkÏzLke !í Ìku kuMk˝ hUMk fU, ënwt ⁄kÙ ˜kÏÁkk {wxkLkk Ìku yknu? kqÌkLku fUh{k Ìkku Ákku§ku§-Õku§ku§ nULku !í nuyk§ hUMkLku fU, ëÌku nUzfu, {Lk Ìkk§ fU nU ? kqÌkLkk fUh{k Ákku§ku§-Õku§ku§ yut Ìkku {w fkxwt.í hUMk fU, ëÁkk kk ! {kh Ìkku ykÌkhktfiu Õxeykt hE ¯kkt nU. Ìkwt Ìkku he ˜uE ÕkELk fqxe Ákk§e yk˜u.í y ˝ ku˜ku nuyk§ hUMkLku nUzu Mk nUz fhu. Ìku y ˝ nuyk§ kkE yÌkku Ìku yk¯k§ ⁄kku Lku hUMk yÌkeÌku fLLku Mkuxe kÏn§- kÏn§ yk u. y ˝ hUMk Lku nuyk§ yufefkt

kÏtn§ kqÌkLku fUh fLku yk kt Lku ku˜e Mkuxe hELk nuyk§Lku Ìkk§u, ë ku’˜k kqÌkLku fUh{k fkuXe nU yut˝e{k Ákku§ku§-Õku§ku§ nU.í y ˝ huMkLku Lku nuyk§Lk Mkuxenkt yk Ìku ku˜e {kuxe Mkkuhe yÌke yu Àuæe ¯kuE. y ˝ yu Mkkuhe fkuXe{kne Lkunhe

kqÌkLkk fUhLku æq˝u ÀÁkuE hE. y ˝ ku˜k nuyk§Lku æhwt fUh{k yk ˝k ÀuELk {kuxe Mkkuheu nuyk§Lku Mku ke nkELk kkhtw Lku Õ{ey fkMkh fkMkh yu{ {wxwt h¯khwt. kuMk˝ Õ{eyu LkkÏtæe ÀuÌkwt. kuMk QXwt ⁄kELk ƒkÏ{Ìkwt ÕkfiLku nuyk§ fU, ë kqÌkLku fUh{k {kuxwt fkMkh.í y ˝ yufk ÀLkLkku Mk{kÕku¯k yk ku. yu Áku Mkkuheyku yu˝k kqÌkLkk fUh{k ækyu, keyu Lku {Õk fhu. LkkÏLkfe Mkkuhe ¯kkfiku ˜uE {¯khk{k Mkkh k Õkfi Lku y ˝ {kuxe Mkkuhe fUh hu. y ˝ yk Lk{k yuf hkÕk yk ku. Ìku yk eLk yk {kuxe MkkuheLk ÕkuELku Mk ÕkÌkku hku. y ˝ ÀLk ykx k ¯kku. ku˜e LkkÏLkfe Mkkuhe yÌke yuÕe yu ¯kkfiku {¯khkne hkufeLku fUh ˜uELk yk e. y ˝ Áku ÁkuLkkuyu æk kLkwt fheLk ækELku nqE ¯kuRfiku. ÀLk Q¯kku Lku §e LkkÏLkfe Mkkuhe yÌke yu ¯kkfiku ˜uELk {¯khu Mkkh k ¯kuE. Lku y ˝ ku˜ku hkÕk yÌkku yu fkuhk W kh MkheLk kkMkku ÁkeÕu ÀLk yk ku. y ˝ ku˜e Mkkufhe fLku kkÏt˝e ke nU yut{ fheLk kkÏt˝e {kÏt¯kwt. y ˝ ku˜e Mkkuheyu ˜kuxe {wÕe LkkÏtæeLk ˜kuxe kheLk kkÏt˝e yk˜ k ¯kuELku hkÕkyu MkkuheLkku yk⁄k ˜kuxe ku¯kku Mk nkÌkku. kuMk˝ hkÕkyu ÌkkÏt˝eLk fkuhk W kh Mkhk e ÀuÌke. kuMk˝ yu Mkkuhe hkuyu Lk fU, ë{kh LkkÏLkfeÁkuLk hE Õkfi.í hkuÌke ÕkÌkeLk nkh˜wt VkheLk fxfeyku fhe Lku Q ke kxu LkkÏtæÌke Õkfi. hkÕkLk {U˜u ÕkE hu Lku yut˝e MkkuheLk nkh˜wt yu {xe Õkfi. kuMk˝ yut˝eLk LkkÏLkfe ÁkuLk ÀLk ykxu ¯kkfiku ˜uELk fUh yk e. {kuxe ÁkuLk LkU Àuæ˝eLku yu Mkkuhe yuLk {kuxe ÁkkELk Ìkuhku kkhe kkheLk nÀuyu, ëyku... ÁkkE.. nU.. ! yu.. ÁkkE.. nU !í yu{ fhe fheLk nÀuyu. kkÏt˝ yuÌkhu yut ÌkUh yk fU ? y ˝ hkÌk khe Ìku nqE ¯kuE. u¯kku ÀLk Q¯kku. y ˝ yu Mkkuhe yÌke Ìku {kuxe ÁkuLk nkh˜kLke fxfeyku VkheLk LkkÏæÌke-LkkÏæÌke ¯kuE Ìku yu Àuæe ¯kuE. LkkÏLkfe ÁkuLk nkh˜kLke fxfe u˝Ìke- u˝Ìke Q ke kxu Õk k

92ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

˜k¯keLk hkÕkLku {U˜u Lku nkh˜kLke fxfeyku {xe ¯kuRﬁku. Lku ÕkÌku-ÕkÌku yut˝e

MkkuheLk Ákkh {ELkk ⁄kuE ¯kk. Ìku ˜X {kuxeykh˝ ⁄kuE ¯kuE. y ˝ yut˝e MkkuheLk {kuxe ÁkuLk ˜uE ¯kuE. yu˝k hkÕkLk fUh{k yk e. Ìku y ˝ yut˝e MkkuheLk hkÕkyu fwykuh yutMkku§ k hkæe nU. kuMk˝ yu Mkkuhe fwykuhLku yuMkku§u Lku E˜ku ¯kkfi fu ëMkkÏLkku huÕu Ákuxk, ⁄kkh {kh˜e Ìkku {kh ÁkuLk ⁄kkyu. Lku ⁄kkhku Ákk kku Ìkku {kh ÁkLku e ⁄kkfi.í yut{ fheLk yu Mkkuhe E˜ku ¯kkfi Lku yuÌkhk{k yuLk ÁkuLk yk eLk nkÏt k§e ¯kuE. Ìku fU, ëhkÏtz yu ku nwt E˜ku ¯kkyu í˜e.í kuMk˝ yuLk ÁkuLk fU, ënwtí˜e ÁkkE ! kq˜e ¯kuE? yk k˝ ykE {he ¯kuELku. yk k˝ Ákk yk kktLk Áku ÁkuLkkuLk {¯khk{k ˜uELk ÕkELk kku§ eLk fu{Lkku ÕkÌkku hku. kuMk˝ yk ku Áku ÁkuLkku kqÌkLku fUh knku huRfikuLku. kuMk˝ {wt ¯kkfiku hkuf k {¯khu ¯kuE. Lku Ìkwt nkh˜wt VkheLk nkh˜k Lkk xwfhk fhÌke fhÌke yk e. Ìku {wt u˝Ìke u˝Ìke yk e nwt.í kuMk˝ yuLk ÁkuLk fU, ënwt í˜e Ìkwt nU ?í yut{ fheLk Áku Õ˝e ku¯ke ⁄kELk hkufiu. kuMk˝ ku˜e hkÕkLk fU, ëyu hkÕk! yk Ìkku {kh LkkÏLkfe ÁkuLk ⁄kkyu.í hkÕk Ìkku Ákku˜ku, ëyut˝e ⁄kkh ÁkuLk ⁄kkyu Ìkku Ù Ìkku hkuÕk nwt. Ù Ìkku ⁄kkh ÁkuLk yu Ìkku Áku Áku hkÏ˝eyku hkæwt. Ìk{u {kh Ìkku Áku hkÏ˝eyku.í hkÕkyu Áku ÁkuLkkuLk hkæe. Áku ÁkuLkku hkÏ˝e Ák˝e Lkt hkÕk nk⁄ku hkÕ fhu. fkÏ˝e ⁄kuE kqhe.

f⁄kf : yhs˝ºkE ˜’˜wºkE, ¯kk{ : Ákkuhze, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

khÌkkyku

19. fh{e S Lke khÌkk

yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yôu Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. suXyªkkZLkk {rnLkk yk‘fik Au. Lk¯kkhwt ˜ELku RLˇ ({u ) ykfk˛u [z‚ku Au. Lkæ su zkt Àqrƒfikt kÀ§ [kh˝e su zkt {kuxkt ⁄k k ˜k¯fikt Au. kÀ§ku{kt {u Õe˝ku

Õe˝ku ¯kksu Au. knu˜ku {u ºku§ku ºkzuh yôu {u kz{kt hMku Au. kAe ykÁkwyu yk e hMk k ˜k¯ﬁku Au. æuÌkhku kqhkt º™Ú k ˜k¯ﬁkt Au.

ƒLﬁ ze, ƒLﬁ kh.

kÀ§ku{kt Mkkunk{˝ku Mkqhs Q¯fiku Au. Üeykuyu Mkus{kt⁄ke nkh MktºkÈfik Au. kAhzkt ¯kkfikuLku {Èfikt Au. fh{e S hku r [kh fhu Au, ëæuÌke fh kLkku

rÀ Mk yk‘ﬁku Au. f{k˝e fh kLkku rÀ Mk yk‘ﬁku Au.í fh{e S hku ƒku§k

Ák§ÀkuLku Lkk⁄k k˜u Au. Ákkshe-sw kh, fqhe-ÁktËeLkkt Ákes ˜u Au. Ák§ÀkuLku fktƒu ƒqtMkhe {qfe, n§-Mk zwt MkS æuÌkhu s k ˜k¯ﬁku Au.

Mkqhs kku§{kt yk eLku fh{ehku ˛wfLk Úu k ˜k¯ﬁku Au. zkÁke Ákkswyu

Àu [f˜e Ákku˜ k ˜k¯ke Au. s{˝e Ákkswyu u˝k¯k k˚ke Ákku˜ k ˜k¯fiwt Au. f˝ÁkeLku Yzk ˛wfLk ⁄kfik Au. fh{ehku {kh¯ku {kh¯ku fÀ§e Lk kMkkh fhe æuÌkhu yk Au. n§ Úuze W¯k{˝k-yk⁄k{˝k [kMk kkz k ˜k¯fiku Au. [kMk kkze sw kh-Ákkshe k k ˜k¯fiku Au. fh{e ˝ku ˜k˜[w yLku ˜kuºe S hku Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. sw khÁkkshe Q¯k k ˜k¯ke. rÀ Mk-hkÌk {kuxe ⁄k k ˜k¯ke Au. Lke ˜eLku kkf k ˜k¯ke Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yôu Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. ifwtX kwhe ƒ˙qs k ˜k¯ke Au. º¯k kLk r [khu Au, ëƒku§k {]Ìfiw˜kuf{kt fkuE MkqÁkku Ú¯fiku Au. {khu ƒku§k {]Ìfiw˜kuf{kt s kz˛u.í k LkLkk ¯kkuxfk Mkk⁄ku º¯k kLk k]⁄ e˜kuf kh yk‘fiku Au. yk eLku swyu Au Ìkku sw kh-Ákkshe kkfe Au k˝ f˝Áke k˚keykuLku

Àk˝k [˝ k ÀuÌkku Lk⁄ke. ækÌkku Lk⁄ke yLku æk k k˝ ÀuÌkku Lk⁄ke. ¯kkuV˝⁄ke k˚keyku Wzkzu Au. º¯k kLk ifwtX kwhe{kt kkAku yk Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yôu Mk{kÚu¯kLkku {kÚu¯k yk‘fiku Au. º¯k kLk ÀunLkku {u˜ WÌkkhe Æ kz ÁkLkk k ˜k¯fiku Au. Æ kz{kt⁄ke ktæe ÁkLkk k ˜k¯fiku Au. º¯k kLk fnu k ˜k¯fiku Au, ë ktæe, r ˜tÁk fh k⁄ke {kuzwt ⁄k˛u. Ìk{u ƒku§k {]Ìfiw˜kuf{kt

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)95

Úyku. k]⁄ e˜kuf kh fh{e S hku hks fhu Au. Ìk{u fh{ehkLkk æuÌkh{kt sÚu. æuÌkh ºu§eLku kkAkt yk Úu.í º¯k kLkLkku ykÀu˛ ⁄kÌkkt s ktæeyku k Lk- kktæu

Qze M ¯kuo [z k ˜k¯fikt Au yôu k]⁄ e˜kuf{kt yk k ˜k¯fikt Au. fÀ§e Lk{kt yk e Õkzu Õkzu ÁkuMk k ˜k¯fikt Au. yuf{Ìk ⁄kELku kkf ºu§ k fh{eLkk æuÌkhu s k ˜k¯fikt Au.

yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yôu Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. k˚keykuLku yk Ìkkt ÚuELku fh{ehku ˜kuZkLkk ¯kku§k ¯kkuV˝{kt ™SLku QzÌkkt ktæeykuLku {kh k ˜k¯fiku Au. ifwtX{kt æÁkh ⁄kE Au yLku MkkuLkkLkwt ÆMknkMkLk ƒ˙qs k ˜k¯fiwt Au. º¯k kLk k Lk ¯kkuxfu k]⁄ e˜kuf{kt yk‘fiku Au. æuÌkh{kt yk eLku swyu Au Ìkku fh{ehk S hu Ákƒkt ktæe {khe Lkktœfikt Au. fh{ehku ftsqMk Au. ækÌkku Lk⁄ke æk k ÀuÌkku Lk⁄ke. º¯k kLk r [khu Au, ëfh{ehkyu Ìkku {khkt Ákƒkt ktæe {khe Lkktœfikt. n r ˜tÁkLkwt fk{ Lk⁄ke.í º¯k kLk k Lk ¯kkuxfu fwtX{kt yk Au yLku Ìfikt⁄ke s{ kwhe{kt Úfi Au. º¯k kLk fnu Au, ës{, r ˜tÁk fhu {kuzwt ⁄k˛u. Ìk{u WÌkk § fhku. Ìk{u Ák keMk-Ìku keMk hku¯k Mkk⁄ku ˜ku. ˛q§ yLku Ák§Ìkhk ˜ku. y˝e k§e ÁkhAeyku ˜ku. Ìk{u ƒku§k {]Ìfiw˜kuf{kt Úyku. Ìfikt fh{e S hku Au. ÌkuLku Ìkursfiku Ìkk {qfÚu. kAe yn™ ˜ELku yk ku.í s{ r [khu Au, ëyk k˝k {kuxk M k{eLkku nwf{ ⁄kfiku Au. n r ˜tÁk kh zu Lkn™.í s{ y˝eÀkh ÁkhAeyku ˜u k ˜k¯fik. Ák keMk-Ìku keMk (´fkhLkk) hku¯k ˜u k ˜k¯fik. s{ kwhe⁄ke s{ k Lk ¯kkuxfu k]⁄ e˜kuf{kt fh{e S hkLkk uh yk k ˜k¯fik Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. s{ (˛uheyu) yk Au yLku fk§ku fqÌkhku hz k ˜k¯fiku Au. ¯kkuhe ¯kkfi kMk k ˜k¯ke Au. Q¯ku Ìku yk⁄k{u. sLBfiwt Ìku Úfi. s{u ˛q§ yôu Ák§Ìkhk {qfe Au. Ìkursfiku Ìkk {qıfiku Au. {kuxk {kuxk i„ Ákku˜k‘fik Au. k˝ fk{ yk‘fiwt Lkn™. s{ ÁkhAeykuLke y˝e kU[u Au. S ˜u k ˜k¯fik Au. fh{ehk S hkyu LkkLkkt Ákk§f hkuÌkkt {qıfikt. ƒtƒku fheLku yufXku fhu˜ku {k˜ Lk ¯kzk{kt hne ¯kfiku. fk[e fkfik yn™ hne ¯kE. keX Vuh eLku ntMkÀu swyu Au Ìkku Mkk⁄ku yuf Vqxu˜e Àku˝e yk Au. fkfk-ºkE (M{˛kLku) §k k yk‘fik Au. [tÀLkLke r[Ìkk [˝ k{kt yk e Au. fk[e fkfikyu st¯k˜{kt zuhk Ìkk¤fik Au. r[Ìkk{kt yk¯k {qfe Au. {k{ku-ºk˝us ëºk¯k ´kr˝fik yk¯k yk eí Ákku˜Ìkk ´Àr˚k˝k Vh k ˜k¯fik Au. MkkuLkk h˝Lke yk¯k yôu Y kk h˝Lkku ƒw{kzku Lkef§ k ˜k¯fiku Au. LkkLkkt Ákk§fkuLku hzÌkkt {qfeLku S hku s k ˜k¯fiku Au.

yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘ﬁku Au. n

S Lku Â[u hkæeLku s{ s k ˜k¯fik Au. yk¯k§ sÌkkt s{ fnu Au, ëS , yk¯k§ sÌkkt ˜kuneLke LkÀe yk ˛u. yk LkÀe Ìkkhu QÌkh e kz˛u.í S ˜kuneLke LkÀeyu yk eLku Qºku Au. LkÀe{kt ˜kuneLkwt kuzk kqh yk k ˜k¯fiwt Au. S s{Lku fnu Au, ëyk LkÀe nwt fE heÌku kkh QÌkhwt ?í s{ fnu Au, ëS hk, ÌkU ( k]⁄ e˜kuf{kt) ftEf ÀkLk- kw¤fi ffiwO n˛u Ìkku s ykzwt ({ÀÀu) yk ˛u.í fh{ehkyu ftE ÀkLk- kw¤fi

Ìkku fﬁwO LknkuÌkwt. LkÀe{kt ˜kuneLkwt kqh ëæ§wfkí {khu Au. s{ Ìkku S hkLku yk fktXu

{qfeLku Mkk{u fktXu [k˜e LkefÈﬁk. yk rfLkkhu S f’ kktÌk fhu Au.

MkÌksw¯kLke khÌkk f§sw¯k{kt fnu kﬁ Au. S hkLku ¯kkuhe ¯kkﬁLkkt À˛oLk

⁄kkfi Au. ¯kkfi fnu Au, ëÌkLku ƒku§k {]Ìfiw˜kuf kh y Ìkkh yk fiku. ÌkU Ìkku Ákk kLku

ÀkLk{kt [ kxe ykxku k˝ Lk yk fiku. n ÌkLku yk ˜kuneLke LkÀe fku˝ kkh fhk ?í fh{ehku r ˜k k fhu Au. ¯kkuhe ¯kkfi ÌkuLke kkMku Qºe hnu Au. fh{ehku ¯kkfiLkwt kqtAzwt kfzu Au yôu ÌkuLku ˜kuneLke LkÀe kkh fhk Au. yk¯k§ sÌkkt ˜kuZkLkk

¯kkuæhw yk Au. fh{ehku r ˜k k fhu Au. Mkkƒw fnu Au, ëyk f§sw¯k{kt {k˝MkkuLku

Àw:æ yk k˛ku Ìkku Ìk{khk h{kt ækzku kz˛u. Àefheyu Àe ku Lkn™ hnu. {kLk eykuLku yk k˛ku Ìkku º¯k kLk yk k˝Lku Àw:æ Lkn™ Àu. Lkn™Ìkh fh{e S hkLku su Àw:æ kz‚wt yu yk k˝Lku k˝ kz˛u.í

S hku r [kh fhu Au, ës{hk {Lku ˜ELku yk‘fik yLku yn™ {qfeLku [k’fik ¯kfik. n nwt ˛wt fhwt ? fE kxu ÚÙ ?í yux˜k{kt Ìkk ÌkuLku ifwtXLke kx {§e. ëÌkwtÀ§eí huÌk Qzu Au yLku fh{ehku S hku ifwtXLke ˛uheyu yk‘fiku. Mkktfze ˛uhe Au yôu Â[u ykze ˜kfze Au. Â[u ÁkuXu˜ku Ákk ku kk k kw¤fiLkkt ˜uækt ˜u Au. Ákk ku fnu Au, ëÀkLk yk ku Ìkku s ÌkLku s k ÀÙ.í S hku f’ kktÌk fhÌkku fnu Au, ën nwt ifwtX{kt fE heÌku ÚÙ ?í Ákk ku xfku {k¯ku Au yôu fh{e S xfku yk ke ˛fÌkku Lk⁄ke. ÀkLk- kw¤fi Ìkku ffiwO Lk⁄ke. kAe ifwtX{kt xfku ıfikt⁄ke {§u ? fhu˜e fh˝e ykzu yk e Au. ytÌku s{ Ú{eLk ⁄kfik Au yLku fh{e S ifwtX{kt yk‘fiku Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yôu Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. fh{e S hku ykzwt-y zwt swyu Au. Ákƒk S s{ k ÁkuXk Au. yuf Ìkku ˜k˜ ˜k kMke ækfi Au. fkuE Mku Ìkku fkuE Ìkeæwt [ k˝wt ækfi Au. fh{ehku r [khu Au, ëÁkƒk S Ìkku s{ k ÁkuXk Au. º¯k kLk {Lku fu{ æk k yk kÌkku Lk⁄ke ?í fh{e S hku ºqæu hne ˛fÌkku Lk⁄ke. fh{e S hku kqAu Au, ëº¯k kLk, {khe fE ºq˜ kze fu su⁄ke Ákƒk S ækfi Au yôu {Lku fkuE yk kÌkwt Lk⁄ke ? {khu ˛wt æk ?í º¯k kLk fnu

Au, ëfh{ehk, {U ÌkLku {]Ìfiw˜kuf{kt sL{ yk fiku. ÌkU fkuELku æk kLkwt yk fiwt Lkn™. su yk fiwt n˛u Ìku ÌkLku {§˛u.í yux˜k{kt Ìkku rÁk˜kze yk e. fh{ehku ºqœfiku ⁄kfiku nÌkku. rÁk˜kzeyu {kA˜eLkk fktxk {kuZk Mkk{u {qıfik. fh{ehku f’ kktÌk fh k ˜k¯fiku. rÁk˜kze fnu Au, ënwt Awt. ÌkU {Lku {kA˜eLkk fktxk æk k yk fik Au. n ÌkLku Ákeswt ºkusLk ıfikt⁄ke {§u ?í

ƒLfi ze, ƒLfi kh. fh{e S hku º¯k kLkLkk Ókhu yk‘fiku Au. fh{ehku fnu Au, ëº¯k kLk, Ákƒk S s{u Au. {Lku Ìkku ftE {§Ìkwt Lk⁄ke. {khe fE fh˝e{kt ºq˜ kze ?í º¯k kLk fnu Au, ëÌkkhe kkMku ˝wt ƒkLk nÌkwt. khtÌkw, Ìkwt fkuELku yk kÌkku LknkuÌkku. Ákk kLku [ kxe ˜kux k˝ yk kÌkku LknkuÌkku. ƒkLk yk k k{kt {hu˜ku nÌkku. ˝ku ftsqMk nÌkku. ÌkU yk fiwt nkuÌk Ìkku ÌkLku {§Ìk.í fh{e S hku kÌk fhu Au, ëº¯k kLk, {khu ºq˜ kze Au. n {Lku yuf kh Vhe y Ìkkh yk kku. n nwt yLLk-s§Lkkt ƒh{ fhe˛.í yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yôu Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. Lk kLk¯kh{kt h¯k kÌkhkÚ hks fhu Au. hkÚLku ˜¯Lk fhu Ákkh hMk kqhkt ⁄kfikt Au. k˝ hkÚLku fkuE MktÌkkLk Lk⁄ke. hkÚ f{§khk˝eLku fnu Au, ëÌkwt Ìkku (n˜fwt Vq˜) k™Awt nkufi yu{ Vhu Au. n yk k˝kt Úu Lk [k’fikt ¯kfikt. n Ìkku yk k˝Lku Z™[˝{kt⁄ke k˝ Mkeƒwt [˜kÌkwt Lk⁄ke. yk k˝Lku fwt h yk ˛u yu e yk˛kyu hkn ÚuÌkkt hÃkkt. k˝ º¯k kLk yk k˝Lku MktÌkkLk yk kÌkku Lk⁄ke. ıfikt⁄ke nk˜ku fwt h fheyu. yk k˝Lku {kuxe Ù{hu fku˝ MktÌkkLk yk ku ?í n º¯k kLk f§k hÌku Au.

ƒLﬁ ze, ƒLﬁ {kuxku kh.

º˝u˜ku Ák˙kÒ˝ h¯k kÌkhkÚLke f[uhe{kt yk Au. hkÚLk {wshku fheLku

Qºku hnu Au. kAe fnu Au, ënwt fk˛eLk¯kh⁄ke yk Awt.í hkÚ kqAu Au, ëº˝u˜ku Au fu yº˝ Au ?í ëÀr˚k˝k yk ku yuLkk {kxu º˝u˜ku Awt. hkÚ, nwt Ìk{khk Lkk{Lkwt xe k˝wt ÚuÙ Awt. hkÚ, xe k˝wt Ákku˜u Au fu f{§khk˝eLkk kuxu fwt h sL{˛u.í h¯k kÌkhkÚ fnu Au, ëÁk˙kÒ˝, Ìkkhk su k Ìkku yn™ ˝k yk‘fik. ({kLkÌkk {kLk k{kt) y{u Mk k{˝ MkqÌkhLkk Àkuhk w{k‘fik Au. n y{u (Ù{hLku ˜eƒu) {h k kz‚kt Aeyu. Ìkwt yk eLku n y{Lku ÀefhkLke kÌk fhu Au !í Ák˙kÒ˝ fnu Au, ëhkÚ, nwt Ìkku sqXku Lk⁄ke. ykuAkz ˜k , nwt ÌkLku fwt h yk keLku ÚÙ Awt.í hkÚLku fÃkwt yux˜e kh ⁄kE Au. ykuAkz ˜k k{kt yk‘fik Au. f[uhe{kt khÀk fh k{kt yk‘fik Au. khÀk{kt ÁktLkuLku y §k {wæu ÁkuMkkz k{kt yk‘fikt Au. Ák˙kÒ˝

ne- kÌkku- khÌkkyku

Ìkk§e kkz k ˜k¯ﬁku Au. hkÚ-hk˝eLku Úu Lk kkAwt yk k ˜k¯ﬁwt Au. f{§khk˝e

fnu Au, ëhkÚ, yk k˝u Ìkku (Vhe) ºhÚuÁkLk{kt yk‘ﬁkt.í º¯k kLk hkÚ-hk˝eLku

fiki Lk yk ke kkAku ifwtX{kt s k ˜k¯fiku Au. ifwtX{kt yk eLku º¯k kLk fh{e S hkLku fnu Au, ëfh{ehk, n ÌkLku Lk kLk¯kh{kt y Ìkkh yk kwt Awt. n Ìkwt {]Ìfiw˜kuf{kt fu ku ƒh{ fhu Au Ìku nwt ÚuÙ Awt.í yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yôu Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. Lk kLk¯kh{kt f{§kÀuhk˝eLku ¯kºo hÃkku Au. yktƒ§k fkuXk{kt ˜kuneLkku Æ kz Áktƒkfiku Au. Æ kz{kt

s§- k LkLkku Ìkkh {wfkfiku Au. Lkkrº f{§{kt S yk‘fik Au. {kÌkkLkk kux{kt Lk Lk {kMk S hÃkku Au. f{§kÀuhk˝eLku Lk {rnLkk yLku Lk rÀ Mk ⁄kfik Au.

ƒLfi ze, ƒLfi ƒLfi {kuxku kh. Mkkunk{˝ku Mkqhs Q¯fiku Au. f{§kÀuhk˝e h¯k kÌkhkÚLku fnu Au, ëhkÚ, {Lku Õe˝e Õe˝e kez yk Au. Mk{fi kqhku ⁄kfiku

Au. hkÚ, ÀkMke-AkufheykuLku s˜Àe Ákku˜k ku.í hkÚ MkkÀ Àu Au. ºk¯ﬁ kLkLke

Sº [k˜u yôu yºk¯keLkk k¯k Ìkqxu. yufLku fnuÌkkt ktÀh ÀkMkeyku (hk˝e kMk{kt) nksh ⁄kkﬁ Au. ÀkMkeyku fnu Au, ëhk˝e, y{Lku fﬁk fk{ {kxu Ákku˜k e Au ?

fk{Lkwt Lkk{ fnku.í hk˝e fnu Au, ëÀkMkeyku, {Lku Õe˝e Õe˝e kez yk Au. Ìk{u

Àkﬁ˝Lku s˜Àe Ákku˜k e ˜k ku.í

yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘ﬁku Au. ÀkMkeyku

˛uhe-ÁkÚhu ⁄kE, W¯k{˝e kku§u yk Au. kÌkkuLkk Ìkzkfk Qzu Au yôu Akufheyku

Àkﬁ˝Lkk ykt¯k˝u yk eLku Qºe hnu Au. ÀkMkeyku MkkÀ À Au, ëÀkﬁ˝zkuMke, kuh

rLkˇk{kt fu{ kz‚kt Aku ?í zkuMke ƒehe hneLku fnu Au, ëÀkMkeyku, ht¯khk §u yÌﬁkhu yu Ìkku ˛wt fk{ kz‚wt ?í ÀkMkeyku fnu Au, ëzkuMke, hk˝eLku kux Àw:æ k yk‘ﬁwt Au yux˜u y{u yk e Aeyu.í zkuMke ˜kfze ˜u Au yôu Akufheyku Mkk⁄ku yk k ˜k¯ke

Au. ht¯khk §u yk eLku zkuMke hk˝eLku swyu Au Ìkku hk˝e nifiwt-{k⁄kwt fqxu Au. hk˝eLku ÚuELku Àkfi˝ fnu Au, ëÀkMkeyku, Ìk{u s˜Àe nkxu-ÁkÚhu kr˝fikLke ÀwfkLku Úyku yLku kxfe{kt Ìku˜ ˜E yk ku. hk˝eLkwt kux [ku§ Au.í ÀkMkeyku ƒ{fu kÀ§{nu˜ QÌkhe nkxu-ÁkÚhu yk Au yLku kr˝fikLke ÀwfkLku⁄ke Ìku˜ ˜E s˜Àe kÀ§{nu˜{kt yk Au. Àkfi˝ hk˝eLkkt kux [ku§u Au. hk˝eLku fwt h sL{u Au. MkkuLkkLke ⁄kk§eyku k¯ku Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yk‘fiku Au yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. º˝u˜ku Ák˙kÒ˝ h¯k kÌkhkÚLke f[uhe{kt yk‘fiku Au. hkÚ Mk{k[kh kqAu Au.

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)99

Ák˙kÒ˝ fnu Au, ëhkÚ, nwt fk˛eLk¯kh{kt⁄ke yk Awt. nwt xe k˝wt kt[wt Awtí. h¯k kÌk

hkÚ fnu Au, ëÁk˙kÒ˝, fwt hLkwt Lkk{ kkzÚu.í Ák˙kÒ˝ xe k˝wt æku˜eLku fwt hLkwt Lkk{ kkz k ˜k¯fiku Au, ëhkÚ, LkkLkku nkufi Ìfikt Mkwƒe rff˜ku fnuÚu. {kuxku ⁄kkfi Ìfikhu hrÌkfiku fwt h fnuÚu.í

MkÌksw¯kLke khÌkk, f§sw¯k{kt fnu kfi Au yLku ºhe Mkºk Mkktº§u Au. Vq˜ fh{kfi Au k˝ ÌkuLke Mkw kMk ( kMkLkk) yk¯k§ ƒu Au. hrÌkfik fwt hLkk

sL{⁄ke hkÚLkwt ktrÕfik{nu˝wt ºk¯fiwt Au. Mkkunk{˝kt (Mkku Lkkt) kÚt k¯k k ˜k¯fikt Au. nkxu {k§r fiku ¯kkÏ§ U[kfi Au. ÁkÚh{kt {˛Y æktz U[kfi Au.

ƒLfi ze, ƒLfi {kuxku kh. Mkkunk{˝ku Mkqhs Q¯fiku Au. fwt h kkh˝k{kt

Õq˜u Au yLku f{§kÀuhk˝e nk˜hzwt ¯kkﬁ Au. fwt h ⁄kuE ⁄kuE fhÌkku z¯k˜eyku ºhÌkku

⁄kfiku Au. hrÌkfiku fwt h ˛uhe ÁkÚhu h{Ìkku ⁄kfiku Au. hkÚ fnu Au, ëhk˝e, º¯k kLku yk k˝Lku sÌku rÀ Mku fwt h yk fiku Au. yk k˝wt ktrÕfik{nu˝wt ºk¯fiwt Au. yufLkku yuf ˝ku Y kk§ku Àefhku yuLku ÚuÙ Ìfikhu s yLLk-s§ ˜Ù Awt.í hrÌkfiku fwt h rÀ Mku rÀ Mku {kuxku ⁄kkfi Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. hrÌkfiku fwt h nkxu-ÁkÚhu h{Ìk fhu Au. Lk¯kheLkkt ˜kuf Úu k ˜k¯fikt Au. º¯k kLk ifwtX kwhe{kt r [kh fhu Au, ë{U fh{e S hkLku Vhe y Ìkkh yk fiku k˝ ftE Lkn™ fhe ˛fu. yuLku yƒ Â[u nhe ˜u ku Au.í Mkkƒw fnu Au, ë ˝wt nkufi yuLku ⁄kkuzwt fheLku {kLkÚu yLku ⁄kkuzwt nkufi yuLku ˝wt fheLku {kLkÚu. Ìkku s º¯k kLk hkS hnu˛u.í hrÌkfikLku º¯k kLkLke ˜¯kLke ˜k¯ke Au. º¯k kLkLkwt Lkk{ ˜u Au yLku hrÌkfiku fwt h ¯kktzku ⁄kfiku Au. nkxu-ÁkÚhu Õ zk fhÌkku Vhu Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. hkÚ hk˝eLku fnu Au, ëhk˝e, sÌkk rÀ Mku º¯k kLku yufLkku yuf Àefhku yk fiku. k˝ sw kLke{kt s ¯kktzku ⁄kfiku. nkxu-ÁkÚhu Õ zk fhÌkku Vhu Au.í n hkÚ f˜{f[uhe{kt yk eLku rMk kkneykuLku fnu Au, ëMkhÀkhku, fwt hLku MkkÌk{e ykuhze{kt kqhku. nwt flfikhu fnwt Ìfikhu s f{kz æku˜Úu.í MkhÀkhku hrÌkfik fw hLku MkkÌk{e ykuhze{kt kqhu Au. ifwtX kwhe ƒ˙qs k ˜k¯ke Au. º¯k kLkLku khÌkk hkæ kLke n˛u. º¯k kLkLku MkqÌkkt-ÁkuMkÌkkt [uLk kzÌkwt Lk⁄ke. Ìku s{ kwhe{k yk‘fiku Au. º¯k kLk ykÀu˛ yk ku Au, ës{, Ìk{u ô kLk¯kh{kt Úyku, h¯k kÌkhkÚLkk fwt h hrÌkfikLku s˜Àe ˜ELku yk ku.í s{ Ák keMk-Ìku keMk ´fkhLkk hku¯k ˜u Au yLk Lk kLk¯kh{kt yk Au.

yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘ﬁku Au. hkÚyu

MkkÌk{e ykuhze{kt hrÌkfik fwt hLku kqfikuo Au yLku fk§k fehLku [kurffiu {qıfiku Au. hrÌkfiku fwt h (ykuhze æku˜eLku) {nu˜ W kh [z‚ku Au. fk§ku feh r [khu Au, ë{nu˜ W kh fkuE [kuh VhÌkku ˜k¯ku Au. ƒLkwªfi kh Ìkeh [zk e (˜˚k ˜ELku) Akuzu Au. hrÌkfik fwt hLku AkÌke{kt Ìkeh k¯ku Au. hrÌkfiku Z§e kzu Au yLku {]Ìfiw kk{u Au.

MkÌksw¯kLke khÌkk, f§sw¯k{kt fnu kfi Au. fk§ku feh {nu˜ kh yk eLku swyu Au Ìkku h¯k kÌkhkÚLkku fwt h {h˝ kkBfiku Au. fk§ku feh r [khu Au, ë{U Ú¤fiwt fu hkÚ{nu˜ kh [kuh Vhu Au k˝ yk Ìkku hkÚLkku yufLkku yuf fwt h nÌkku.í fk§ku feh fwt hLku ˜ELku Lk¯kheLkk ¯kkUÀhu yk Au. yuf {kuxk Wfhzk{kt ækzku ¯kkuze, ytÀh {qfe {kxe k§e kÀ§{nu˜{kt yk Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. Mk kh ⁄kfiwt Au. fqfzu kkuÌkkLkwt M⁄kkLk Akuze Àeƒwt Au. Õkzu Õkzu ktæe Ákku˜u Au. Üeykuyu (Mkus{kt⁄ke)nkh MktºkÈfik Au. ˚kr kfikuyu nk⁄k{kt æktzkt kfz‚kt Au. kAhzkt ¯kkfikuLku {Èfikt Au. Mk k knkuh rÀ Mk [z‚ku Au. hkÚ r [khu Au, ëfwt hLku Úufik kAe yLLk-s§ ˜E˛.í hkÚ ykÀu˛ yk ku Au, ëMkhÀkhku, ykuhze æku˜ku.í MkhÀkhku MkkÌk{e ykuhze æku˜u Au. hkÚ ykuhze{kt ˛kuƒu Au k˝ fwt h {§Ìkku Lk⁄ke. ü[u swyu Au Ìkku Vkxu˜ku {nu˜ Lkshu kzu Au. h¯k kÌkhkÚ kqAu Au, ëfk§k feh, Mkk[wt Ákku˜, fwt h ıfikt ¯kfiku ?í fk§ku feh fnu Au, ëhkÚ, fwt h {nu˜ W kh VhÌkku nÌkku. [kuh Ú˝eLku {U ÌkuLku {kfikuo Au.í yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. fwt hLkk ({kXk) Mk{k[kh Ú˝e hkÚ hzu Au, r ˜k k fhu Au yLku Õqhu Au. f{§kÀuhk˝e nifiwt yôu {k⁄kwt fqxu Au, ë{khu yufLkku yuf fwt h, º¯k kLku yk keLku nhe ˜eƒku. ÌkuLku ÚuELku nwt yLLk-s§ ˜uÌke nÌke. º¯k kLku fwt hLku ¯kktzku ffikuo khtÌkw, {Lku ˝ku nk˜ku nÌkku. fk§k feh, Ìkwt {Lku {khku fwt h s˜Àe⁄ke ÁkÌkk .í fk§ku feh fnu Au, ëhkÚ, fwt h Úu ku nkufi Ìkku {khe kkA§ yk ku. Ìk{khku fwt h ÁkÌkk wt.í fk§ku feh yk¯k§ ⁄kkfi Au yLku kkA§ hkÚ yLku f{§kÀuhk˝e yk Au. Lk¯kheLkk ¯kkUÀhu yk Au. fk§ku feh Wfhzku æku˜u Au. {kh¯k fhu Au. MkkuLkk-Y kkLke kk heyku ( k¯kr⁄kfikt) Lkshu kzu Au. h¯k kÌkhkÚ yLku f{§kÀuhk˝e fnu Au, ëyk k˝ku fwt h ¯kt¯kkLku kx sÌkku hÃkku. Àefhk, ºhu˜e ¯kt¯kkLkk kk§u hnusu. fhsu ifwtXLkwt hks...í

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)101

19. fh{ehk Õe hkLke khÌkk

yufkÀLkuhku Mk{kÕ¯k hu... hk ..(2) fh{e Õe hku... nkt...1

Mk{kÕ¯kLkku {kÕw¯k hu... hk ..(2) fh{e Õe hku... nkt..2

ÕuX-yMkkZ fU{ Wr¯kﬁku... hk ..(2) fh{e Õe hku...nkt...3

⁄kqh{kt fkrxﬁkt ku˜kt Lkuæ˜e yk k..(2) yutÀh Mkrhﬁku... nkt...4

˜uE Lk¯kkhwt yUÀh Mkrhﬁku... hk ..(2) yutÀh Mkrhﬁku... nkt...5

Lkuæ˜e fkrxﬁkt ku˜kt ÀqrÌkﬁkt yk k (2) fh{e Õe hku... nkt...6

Mkkh˝e yuÌkhkt fu{ fkrxﬁkt... hk ..(2)yutÀh Mkrhﬁku... nkt...7

eÕku æ yk k˜eyu... hk ...(2)yutÀh Mkrhﬁku... nkt...8

⁄kkuhku ⁄kkuhku fU ÌkÀ{u.. hk ..(2) yutÀh Mkrhﬁku... nkt...9

kU˜ku hMku kku§ku kkzuh... hk ...(2)yutÀh Mkrhﬁku... nkt..10

{Õ {u kh fU{ ykﬁku... hk ..(2) yutÀh Mkrhﬁku... nkt...11

Ìkehku Ìkehku fU{ hnu... hk ..(2)fh{e Õe hku.. nkt...12

yutÀh ykﬁku ykÁkwLke kku§... (2) yutÀh Mkrhﬁku... nkt....13

yutÀh hMku ykÁkwLke kku§ ..(2) fh{e Õe hku... nkt....14

r krÕfikt r krÕfikt kqrhfikt æuÌk.. (2) fh{e Õe hku.. nkt...15

r Mkkh {kÏzu ku˜ku Õe hku... hk ...(2)fh{e Õe hku... nkt....16

f{kt˝eLkku ÀLkhku fU{ ykﬁku... hk ..(2) fh{e Õe hku.. nkt...17

Ákkh Ákkh hnkt kqhkt ykuﬁkt... hk ... (2) fh{e Õe hku.. nkt...18

æuÌkeLkku ÀLkhku fU{ ykﬁku... hk ... (2) yutÀh hkÕk.. nkt...19

nÕkE {kÏzu ku˜ku fh{e... hk ... (2) fh{e Õe hku... nkt...20

Ìk §kt ÌkkurhﬁktLk ku˜e Lkk⁄kku... hk ... (2)fh{e Õe hku.. nkt...21

ykÏ§ MkWhkLke nÕkRﬁku... hk .. (2)fh{e Õe hku.. nkt...22

kÌkkt Mkku§u ku˜ku Õe hku... hk .. (2)fh{e Õe hku... nkt...23

Ìkku {hkÕ hu.. ÌkLk fhe ÌkLk khku.. yk kkt{k nkÀwhku kkÏ˝ nku§{ku Q¯kku... nkhu yufkÀLkuhku Mk{kÕw¯k.. Mk{kÕw¯k.. Lkk {kÕw¯k, yk ku... nkhu yk kÕuhku fh{e Õe hku... Ìku y Ìk §kt ÌkkurhfiktLk Lkk⁄kku fk˜u... Ìku nkhu {hkÕ hu... Ìkwnhe zurzfikLke nÕLkkE {kÏzu... Ìku y fqhe ÁkËeLkkt ÁkeÕ ˜u k ˜k¯kkt.... nkhu {hkÕ hu... Ìku ÁkeÕ Ìkku æwx fk˜ k ˜k¯kkt.. nkLku Ìku fh{ehku Õe hku... Ìku nkÀwhku kkÏ˝ nku§{ku Q¯kku.. ¯kkW ¯kk UÌkrhfiU kMkhwt r{§kt.. Ìku yMkÌkrhfiu

ykh n kk§k... yu u§k ⁄kk k ˜k¯ke... nkLku Ìku huÕk Õ¯khk{k kÌk.. Ìku fh{e Õe hku y ykÏ§ Mkhk e Õk k ˜k¯kku... Ìku h{Õ{ X˝kf... nkLku h{Õ{ Ák˝kf... æu˜ æh§u ækx... Rfiwt y¯kwt Lku kkÏ¯k kkMkk... Ìku yk ku nqhÕe kku§u... nkLku nqhÕe kku§ kqX˝ {u˜ k ˜k¯kku.... Ìku y Q kku Q kku r Mkkh fhu... yuí˜k {wtÌkku ÕÙ fqheyu æuÌku... Ìku n{u˝ ˜uELk kuMk ÕÙ... nkhu y yk kÕuhku f§Áke Q kku Q kku n{u˝ ˜uyu. Ìku y zk e Àu ku˜ Ákku˜ k ˜k¯ke. nkLku Õ{˝k u˝k¯k Ákku˜ k ˜k¯kk... nkÌku f§Ákehku nU... Ìku hwhkt n{u˝ ⁄kk k ˜k¯kkt... nkLku Ìku æurhfiku fu ku Õkfi í˜k... Ìku yk ku LkfÀ§e{kt... nkÌku LkfÀ§e kqX {u˜uLk.. kuMk yk ku fqhefiu æuÌku... (æB{k...f¤˝e...) Ìku yk k Õuhku fh{e Õe hku.. nkhu yk e ¯kku í˜k fqrhfik æuÌku... Ìku y Ìk §kt ÌkkurhfiktLk n˝¯kkhu.. nkhu y Ìkwnhe {kÏzU... nkLk ykÏ§ ÕkuÌkhu Ìku W¯ku{˝k yk⁄ku{˝k yku§k ÌkkÏ˝ k ˜k¯kku... Ìku yku§k ÌkkÏ˝e ÁkkÕhe... Õw kh k ˝k ˜k¯kku... nkhu {hkÕ hu.. y Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... Ìku æuÌke k e {kh fh{e Õe hu... nkLku yk k Õuhku fh{e Õe hku f˝ku ˜k˜rMkfiku... f˝ku ˜kur kfiku.. yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lkt Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k ykfiku nU... nkLkU ÁkkÕhe Õw kh Q¯k k ˜k¯ke... Ìku ÀLku hkÌku {kuxe ⁄kk k ˜k¯ke... nkhu Ìku y {kuxe ⁄kELk Lku¯kh k ˜k¯ke.. nkLku kkf k ˜k¯ke... ÌkuírÀ ÁkkÕhe kkfe. nkLku ufwx khe ÌkqÕ k ˜k¯ke... (æB{k....) yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lk Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk ku nU...(1)

æuÌke kkfe fh{eLku hk ... (2) fh{e Õe hku... nkt....24

æÁkUh ykuE hu ufwxkt{k... (2) fh{e Õe hku... nkt...25

r Mkkh {kÏzu ækt{urÀﬁku hk ...(2) y Ìkkh {khku.. nkt...26

MkqÁkku Õk¯kku ku˜U Ìk §U Õw¯k... (2) MkkﬁÁkku {khku.. nkt...27

{kh Ìkku Õk ku˜u Ìk §u {Ìkhku¯ku... (2) y Ìkkh {khku.. nkt...28 k Lk ¯kkuzfu fU{ Mkrhﬁku... hk .. (2) MkkﬁÁkku {khku.. nkt...29

y Ìkkh ykﬁku yu˝u Ìk §u Õw¯k...(2) ækt{À {khku... nkt...30

ækt{À yuh k ˜k¯kku ækt{rÀﬁku.. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...31

ækt{À yk ku yu˝u Ìk §u Õw¯k... (2) MkkﬁÁkku {khku... nkt...32

æuÌke kkfe fh{eLku hk .. (2) ˜ku ke Õe hku... nkt...33

Vuhku rVhu {kh Õe hku.. hk ...(2) fh{e Õe hku.. nkt...34

¯kkuV˝nku ykæk Eæku fU{ Qzu hk ... (2) fh{e Õe hku... nkt...35

r Mkkh {kÏzu ækt{rÀﬁku hk .. (2) MkkﬁÁkku {khku.. nkt...36

fh{e Lkn™ ækÌkku æk ÀuÌkku hk .. (2) kk ke Õe hku... nkt...37

ækt{À ykﬁku ufwxkt{k... (2) MkkﬁÁkku {khku... nkt...38

yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lkt Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk ku nU... Ìkku {hkÕ hu.. y Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... Ìku yk kÕuhku k¯k kÏLk nU Ìku y ur˝ﬁkt ÀuE W kh yk⁄k

LkkÏæ k ˜k¯kku... nkÌku y hUÕku Õ¯khk{k.. nkLku y {u§ WÌkkhe Ìku kuz

Ák˝k ˝k ˜k¯kku... nkÌku y yut˝k {u§Lkkt y ktæe Ák˝k ˝k ˜k¯kku.. y

kkuÌku k¯k kÏLk {wxu Ákku˜ku... yu ktæeyku... Ìk{ktLk Mkku§wt À˜hktLke kÌkku.. nkLku

Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... Ìku Ìk{u ÕkÏ ku˜k Ìk §k¯kz{k... nkhu fh{e Õe hku hkÕ fhu Ìku.. yu˝kLkk æuÌkh{k ÕkÕku Ìku yut˝e æuÌke ku§eLk Ìk{u kkMkkt ÁkÌkkt yk Õku... nkhu yk k Õuhkt ktæe ÕLkk h nU... Ìku ufwx khenkt fu kt yk u... Ìku yk kÕuhkt ktæe nU... nkLku y k Lk kkÏæu Qz k ˜k¯kkt... nkLku QzÌkkt QzÌkkt Mkh¯kkt{k Mkh k ˜k¯kkt... Ìku y Mkh¯kLku {k⁄ku ktæe fu kt yk u... Ìku æz ˜u ULk æz {u˜u.. nkhu {hkÕ hu.. ÌkLk fhe ÌkLk khku.. nkhu ktæe nU Ìku y LkfÀ§e{k yk ˝k ˜k¯kkt.. nkLku y Õk§u Õk§u Ákun k ˜k¯kkt... Ìku y ktæe {wxu Ákku˜ k ˜k¯kkt... yuí˜k yk kwt fU ÕkfiUí˜k... Ìku ktæe y {wxu Ákku˜kt... yuí˜k yk kwt Õkfiuí˜k fh{e Õe hkLkk æuÌk{k... Ìku yut˝kLke æuÌke ku§e LkkÏæku... nkhu y ktæe nU Ìku y fqrhfikt æuÌk{kt yk u... yufkÀLkuhk Mk{kÕku¯k Lkt Mk{kÕku¯kLkku

{kÕku¯k yk˜ku nU.... (2)

ktæe ykﬁkt ku˜kt fqrhﬁkt æuÌk.. (2) kk ke Õe hku.. nkt...39

r Mkkh {kÏzu ku˜ku fh{e.. hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...40

MkkÏ k˜e ¯kkuV˝ yk⁄k Õk˜u.. hk (2) fh{e Õe hku.. nkt...41

˜kuLkk ¯kku§k yk⁄k Õk˜u.. hk .. (2) kk ke Õe hku.. nkt...42

˜kuLkk ¯kku§k fU{ Mkkuhu... hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...43

QzÌkkt ktæe fU{ {khu.. hk .. (2) ˜ku ke Õe hku.. nt...44

æÁkUh ykuE hu ufwxkt{k... hk .. (2) MkkﬁÁkku {khku.. nkt...45

Mk¯kkMkU˝ ÌkqÕe ufwxkt{k... hk .. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...46

r Mkkh {kÏzu ækt{rÀﬁku... hk .. (2) MkkﬁÁkku {khku.. nkt...47

ktæe {khkt ku˜U Ìk §u¯kz.. hk .. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...48

henku yk e ækt{ÀLku.. hk ... (2) y Ìkkh {khku.. nkt...49

k Lk ¯kkuzfu fU{ Mkrhﬁku.. hk .. (2) MkkﬁÁkku {khku... nkt...50

æurhfiku æurhfiku fU{ ykfiku.. hk ... (2) y Ìkkh {khku.. nkÏ...51

æz ˜u ULk æz {u˜U.. hk ... (2) MkkﬁÁkku {khku.. nkt...52

Ìk §k¯kzu fu{ ykﬁku.. hk .. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...53

fqrhfikt æuÌkkt fU{ ykfiku.. hk ... (2) MkkfiÁkku {khku.. nkt...54

Ìkku {hkÕ hu.. y yk kÕuhku kkuÌku k¯k kÏLk yut˝k Ìk §k¯kz{k yk ku... Ìku yut˝k {u§Lkkt ktæe yut˝u fh{e Õe hu {khe LkkÏækt.. nkÌku {hkÕ hu.. y fh{e Õe hku.. ÌkktLk {wyku.. nkLku kuMk {u§Mkwfiku... Ìku Lkn™ ækÌkku.. nkLku Lkn™ æk ÀuÌkku... yk kÕuhku fh{e Õe hku.. nkLku y kkuÌku k¯k kÏLk r Mkkh fhu.. yuí˜k ykÏ˝u Ìkku {khkt ktæe fÁkqÌkh {khe LkkÏæktí˜k Ìku... Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... nkLku xe˜ fheyu {kuhwt ⁄kkfií˜k.. nkÌku y kkuÌku k¯k kÏLk k Lk ¯kkuxfu Mkhe yk u... kkMkku fu ku yk uí˜k... Ìku yk ku ufwxkt{k... nkLku Lkn™ xfk ⁄kkLku.. kuMk k¯k kÏLk y Õ{hk khe{kt fu ku Õkfi... ækt{ÀktLke f¤˝e æB{k... Ìkku {hkÕ hu.. y kkuÌku k¯k kÏLk... Ìku Àuæ {hÀktLkk æu˜.. Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... Ìku æu˜ æh§u ækx.. Rfiwt y¯kwt kkÏ¯k kkMkk.. h{Õ{ X˝kf h{Õ{ Ák˝kf.. Ìku yk e ¯kku Õ{hk khe{k.. nkLku kkuÌku k¯k kÏLk {wxu Ákku˜ku... yu Õ{hku Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... yk kwt xe˜ fheyu Ìkku {kuhwt ⁄kkfi.. Ìku y Ìk{u

WÌk k§ fhku.. nkLku nkÏ k§ku Õ{hkt kÌk.. Ìk{ktLk Mkku§wt {Õhe kÌk.. Ìku Ìk{u ÁkÌkhe-ÌkÌkhe hku¯k ˜uyku.. nkLku nq§Lku Ák§Ìkk ˜uyku.. Ìku ÁkhMkeLkk nu˜ ˜uyku... Ìku Ìk{u ÕkÏ Ìk §k¯kz{k... yk kÕuhku fh{e Õe hku nU... Ìku yut˝kLk {u˜Õku Ìku ÌkurÕﬁku Ìkk .. nkLku kuMk ykÏt ˜uELk yk ku... Ìku Õ{hk r Mkkh fhu.. yuí˜k yk k˝k {kuxk Ìk˝eLkku nkuf{ ⁄kku... Ìku y Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... yk kwt xe˜ fheyu {kuhwt ⁄kkﬁí˜k.. Ìku Õ{ kheLkk Õ{hk nU.. Ìku ˜ktÁke Vk§u Mkkuxu z¯k˜u nkLku y ÁkhMkeLkk nu˜ ˜u k ˜k¯kk.. nkÌkku {hkÕ hu y ÁkÌkhe ÌkÌkhe hku¯k ˜u k ˜k¯kk.. nkLku y k¯k kÏLkLkk fUhLkk Õ{hk Õ{ khenk y fu k yk u.. Ìku yk Mkh¯kLku {k⁄ku... nkLku yk kU˝ khkt hk §kt fkÏ{... fh{e Õe hku ˜uELk yk kwt kkMkk yk eyu... nkhu {hkÕ hu y k Lk¯kkuxfu Õ{hk yk u.. nkLku Õ{hk yk æÁkh Lkn™ khÌke... yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lkt Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk ku nU... (3)

ækt{ÀktLk fUhLke Àkuhe yk e... (2)

xwxe {k˜ufLke Àkuh.. {fh {k˜hkuu hu fkMke fkﬁhku {k˜Àu.. ne...55 ufwxktnk Õ{hk yk u.. (2)

Õe hk k§u fUh.. {fh {k˜hku hu fkMke fkﬁhku {k˜Àu... ne....56

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)105

Õ{hk yk Ìku fU˝u Àuræﬁk.. (2)

fk§ku fqÌkhku hku u.. {fh {k˜hku hu fkMke fkﬁhku {k˜Àu.. ne..57

¯kkuhe ¯kkﬁ Ìkku hu˜ ku kkhu.. (2)

krhﬁkt{k ku§fkt kkhu.. {fh {k˜hku Lku fkMke fkﬁhku {k˜Àune....58

W¯kr{ﬁk Lkh yk⁄kr{ﬁk hu... (2)

Õ˜r{fik Lkh Õkfi hu.. {fh {k˜hku hu fkMke fkfihku {k˜À ne....59

nq§ {u˜e Ák§Ìkk {u˜e... (2)

{u˜ku ÌkurÕﬁku Ìkk .. {fh {k˜hku hu fkMke fkﬁhku {k˜Àu ne...60

kkhe kkhe iÀe Ìkuhk.. (2)

ÌkkÏtﬁ LkU ˜k¯ke fkhe.. {fh {k˜hku hu fkMke fkﬁhku {k˜Àu ne...61

yu Ìkku Õe hku fu§k k fUhu.. (2)

rnæku{Ìkku Àu U.. {fh {k˜hku.. fkMke fkﬁhku {k˜Àu ne...62

kkæu§ kkæu§ MkkÏrfﬁk ÁkuXk.. (2)

fU{ fhe ˜uE Õkﬁ hu.. {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜Àu ne...63

ÁkhrMkﬁktLkk nu˜ hku§ U... (2)

Õkuhkfiu ˜uE Õkfi hu {fh {k˜hku hu, fkMke fkfihku {k˜À ne...64

yuÌkku Õe hku ˜u k ˜k¯kku.. (2)

Õkuhkfiu ˜uE Õkfi hu, {fh {k˜hku hu, fkMke fkfihku {k˜Àu.. ne...65

LkkÏLkurhﬁkt Ákk§ hkuÌkkt {ur˜ﬁkt.. (2)

nÁk§kfiu ˜uE Õkfi hu, {fh {k˜hku hu, fkMke fkfihku {k˜Àu.. ne...66

Õkuhu nk⁄ku Õe hku ˜uÌkku.. (2)

LkkÏLkurhﬁkt Ákk§ hku U, {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhk {k˜Àu.. ne...67

yuÌkku Õe hkLk ˜uELk Õyut... (2)

Õe hku fu§k k fhU.. {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜Àu.. ne...68

ÌkÀku fhe ÌkLkt {k˜ Õkuhku... (2)

hE ¯kku hLkhk{ktﬁ {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜Àu.. ne...69

ÁkkÏÌk{kt {knku xk§e ˜uÌkku.. (2)

fU{ fhe yk yku§u, {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜Àu.. ne...70

kqX k§eLku ykÏtMkÀu Õku u... (2)

fkÏfi fkÏtfi yk ˜khu, {fh {k˜hku hu, fkMke fkfihku {k˜Àu.. ne...71

Vqxe yktze ˜khu yk u.. (2)

¯kkzwt yutÀhkt ˜khu... {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜Àu.. ne...72

106ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

fkfk- kkE Ìkku §kW yk U... (2)

Õ¯k§ zuhk ÌkkÏ˝u.. {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜Àu.. ne...73

yÀ˝-MkÀ˝Lkku fkX Mkr˝ﬁku.. (2)

{ktﬁ {hÀktLkwt fUh, {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜Àu ne...74

{kt{ku kkÏ˝uÕ Vuhk rVrhﬁk.. (2)

{ktﬁ {u˜e y¯kLk, {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜Àu ne...75

MkkuLkk h˝e Õk§ LkUnhe.. (2)

Y kk hLkku Ìkq˝ku, {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜À ne...76

y¯kLk Õk§Lkku ykuhku ⁄kkﬁ...(2)

Lkkn khr˝ﬁk Àkuh, {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜À ne...77

LkkÏLkrhﬁkt Ákk§ hkuÌkkt {ur˜ﬁkt... (2)

Õe hku ÕkÌkku huﬁku, {fh {k˜hku hu, fkMke fkﬁhku {k˜Àu ne...78

ufwxkt{k ÕkÌkku huﬁku... (2)

f˝ku nkuhku hUÕu {fh {k˜hku hu fkMke fkﬁhku {k˜Àu ne...79

yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lkt Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk ku nU... Ìkku {hkÕ hu.. y yk kÕuhk Õ{hk y Õe hkLk UMk{k fk˜eLk ˜uELk.. Õk k ˜k¯kk... nkhu {hkÕ hu.. y ykÌkku nU.. MkÌkÕw¯kLke khÌkk.. ykÏ˝ f§Õw¯k{k Ákku˜u.. krhﬁku Mk kku fu ku nkÏ k§u...

nkÌku y yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k nkLku Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk kuí˜k.. Ìku Õ{ kheLkk Õ{hk æu˜ æh§u ækx.. Rfiwt y¯kwt kkÏ¯k kkMkk.. nkLku y Õ{hk nU... LkfÀ§e{k yk k.. nkhu y Õ{hk kÌk fhu.. yuí˜k Õe hk ! y¯ku§ Õkfiu Ìkku y¯ku§ yk nU ˜kuELke LkÀeyku... Ìku yu LkRfiku ÌkLkt QÌkh e khnU.. æB{k.. Ìkku {hkÕ yk kÕuhku Õe hku nU... Ìku y yk k ˜kuELke LkRfiu.. nkhu h¯kÌkktLkk WÁkk§k ⁄kk k ˜k¯kk.. nkLku khÌkk hUÕku Õhwæ˜kt{k... Ìku y Õ{hk {wxu Ákku˜k... yu Õe hk... yk h¯kÌkktLke LkE ÌkLkt y QÌkh e khnU.. nkhu Õe hku r Mkkh fhu.. {wt fU{ fheLk kkh QÌkhwtí˜k.. Ìku yk k Õuhk Õ{hk kÌk fhu.. yu Õe hk ÌkLkt æÁkh khÌke Lkn™.. Ìku yk˜wt {u˜wt ÌkLkt ykzwt yk nU.. LkfUh Ìku fU Lkut yk˜wt yut Ìkku ÌkLkt ykzwt LkU yk U... nkhu {hkÕ hu.. y Õe hku fu§k k fhu.. yuí˜k.. LkU yk˜wt yutÌkku fUnwt yk˜U... ? nkhu Õe hku fu§k k fhu.. fU{ fhe {wt Ìkku ku˜u kkh ÕÙ... Õ{hk ÕkÌkk hk.. nkLku y Õe hku r Mkkh fhu.. h¯kÌkLke LkE æ§qfk {khu...

yÏt˝e u§ Ìkku y khÌkk huÕku Õhwæ˜kt{k... ykÌkku MkÌkÕw¯kLke khÌkk

ykÏ˝k f§Õw¯k{kt Ákku˜u.. nkLku ¯kkuhe ¯kkELkkt ÀhMkLk ⁄kkfi Lk kÌk fhu.. yuí˜k ÌkLkt Ìk §kÕw¯k W kh y Ìkkh yk˜ku.. Ìku ÌkUÌkku ÁkkÁkkLk Vuhe LkU yk˜e.. ÌkLkt y fw˝ WÌkkhu... nkhu ¯kkuhe ¯kkE kÌk fhu.. nkLku y Õe hku fu§k k fh k ˜k¯kku.. nkhu yuÌkhkf{k Ìkku ¯kkuhe ¯kkE yk e Q ke hU.. yu k{k y fh{e Õe hku nU Ìku y ¯kkfiLku kqtMkhu Ìkw˜kfi.. (4)

Õe hku QÌkhku ku˜u hu kkh... (2) fh{e Õe hku.. nkt...80

˜kuLkk ¯kuæhw fut{ yk k.. hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...81

fU{ fhe QÌkhwt hu ku˜u kkh.. hk (2) fh{e Õe hku.. nkt...82

yk˜wt {u˜wt hu ykzwt yk nU.. hk (2) kk ke Õe hku.. nkt...83

fu§k k fhu {kh Õe hku.. hk .. (2) kk ke Õe hku.. nkt...84

Õ{ktLk krhﬁk ku˜k Õ{hk.. hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...85

Õe hku QÌkhku hu ku˜U hu kkh.. hk (2) fh{e Õe hku... nkt...86

Ìkku {hkÕ hu.. y ÌkLkt fhe ÌkLkt khku.. nkÀwhku kkÏ˝ nkuh{ku Q¯kku.. nkhu y yk kÕuhku Õe hku fu§k k fhu.. Mkkƒ fU nU, Ìku yk fhnku Ìkku Ìk{ktLk

k¯k kÏLk Ìkku˜kt ˜unUí˜k... ykÏ˝k f§Õw¯k{k Ìk{u {kÏLk eyktLk Àw:æ Àunku Ìkku

Ìk{kh fUh{kt {kuxku ækzku khnU.. nkLku Àefheyu Àe k LkU hU.. {kÏLk eyktLk yk˜Õku Ìkku k¯k kÏLk yk k˝ktLk Àw:æ LkU Àuyutí˜k... LkfUh fh{e Õe hkLk khe yu e ÌkLkt

Àkuhe yk nU....

nkLku y Õe hku r Mkkh fhu... Ìku {Lkt Ìkku Õ{hk ˜uELk yk k... nkLku

Õ{hk Ìkku {u˜eLk ¯kk Ìku y nwt fhwt {wt ? fuE khu ÕÙí˜k.. nkhu {hkÕ hu Õe hku fu§k k fhu.. nkhu y Õe hku nU.. yut˝kLk fhe fh˝e ykze yk e... Ìku y yut˝k Õe hkLk Àkuhe yk e Ìku fE kxu ÕÙí˜k.. nkLku Õe hku r Mkkh fhu.. Ìku yuÌkhkf{k yut˝kLk ufwxLke kx {§e.. Ìku y Õe hku ufwxLke kxu fu ku yk uí˜k.. nkhu ÌkwtÀ§e ÌkwtÀ§e huÌkku Qzu.. nkLku y khÌkk huÕku Õhwæ˜k{k.. ˜ktÁke Vk§u.. Mkkuxu z¯k˜u Õe hku yk ku... Ìku yk ku ufwxLke nuheyu.. Ìku nktfhe nuhe.. nkLku ykze ˜kæhe Ìku.. ÁkkÁkku ÁkuXku y kk k- kwLkLkkt ˜uækt ˜u k ˜k¯kku... Ìku yk kÕuhku {wxu Ákku˜ku... yu Õe hk... ! ÀkÏLk yk˜u Ìkku ÌkLkt Õk k ÀÙí˜k.. nkhu Õe hku

fu§k k fhu... (5)

fu§k k fhu fh{e... hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...87 fU{ fhe yk wt ufwxkt{k.. (2) fh{e Õe hku.. nkt...88 khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)107

yk˜wt {u˜wt ykzwt yk nU.. hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...89

Õqh˝ {kÏzu ku˜ku Õe hku.. hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...90

xfku {kÏ¯ku ku˜ku ÁkkÁkku.. hk .. (2) ækt{À {khku.. nkt...91

fU{ fhe yk ufwxkt{k.. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...92

Õ{ktLk krhﬁk ku˜k Õ{hk.. hk .. (2) Õe hku QÌkhku.. nkt...93

fhe fh˝e ykze yk e.. hk .. (2) ˜ku ke Õe hku.. nkt...94

Õe hku ykﬁku ufwxkt{k.. (2) fh{e Õe hku.. nkt...95

Õe hktLkwt Õræﬁwt ku˜wt hk ˝wt.. hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...96

Õe hku ykﬁku ÁkktLkeæktLku.. (2) fh{e Õe hku.. nkt...97

Õe hkt ku§kt fU{ hU U.. hk .. (2) fh{e Õe hku ... nkt...98

nkhkt Õe hkt fU{ Õ{u... hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...99

Àw:æe ykuﬁku ku˜ku Õe hku.. hk .. (2) kk ke Õe hk nkt...100

{wxu Ákku˜ku ku˜ku Õe hku.. hk ..(2).. fh{e Õe hku.. nkt...101

æk kLkwt yk˜Õu ækt{rÀﬁk.. hk .. (2) fh{e Õe hku nkt...102

Ìkku {hkÕ hu.. y nqfLku nkuh{.. nkLku ÀkÌkkhLku Àkuh{.. Vq˜ {hu

kkÏ˝.. yuLke kMkLkk Õe u.. {kh WfkhktLk ÀuLkkh.. Ìku khÌkk hUÕku Õhwæ˜kt{k.. nkÌku y yufkÀLkuhku Mk{kÕw¯k.. nkhu Mk{kÕw¯kLkku {kÕw¯k yk ku.. Ìku yk kÕuhku

fh{e Õe hku ykzwt y §wt kk§u.. nkhu nkhk Õe Õ{˝k ÁkuXk.. Ìku yufk Ìkku ˜k˜e ˜k kMke ækyu.. nkLku yufk Ìkku nu ˜kt Ìk{Ìkr{fikt yu æk k ˜k¯kk.. nkLku Õe hku r Mkkh fhu.. yuí˜k ykÌkku Ák•kk Õe æk k ÁkuXk.. Ìku {Lkt fU{ k¯k kÏLk yk˜Ìkku Lkn™. nkhu y yk kÕuhku Õe hku yuLk xfk ⁄kkÌkku Lkn™ Ìku Lkn™-xe˜ktLkkt fkÏ{... y Õe hku k¯k kÏLkLku nkhku ˜ufiUí˜k.. yu k¯k kÏLk ! {kh fuE kq˜ khe ?.. Ìku nkhk Õe nU æk kLkwt ækfiU... {Lkt Ìkku fkuE Lkn™ yk˜Ìkwt.. Ìku {kh nwt æk ?.. nkLku Ìku kkuÌku k¯k kÏLk kÌk fhu.. ÌkLkt æÁkh khÌke Lkn™.. ÌkLkt Ìkku {U Ìk §kÕw¯k{k y Ìkkh yk˜ku.. ÌkU Ìkku fkuELk æk kLkwt yk˜wt Lkn™.. ÌkLkt Ìkku fkuE LkU yk˜U.. yk˜wt nU Ìkku ÌkLkt ykzwt yk nU.. nkhu yufkÀLkuhku Mk{kÕw¯k yLku Mk{kÕw¯k Lkku {kÕw¯k yk ku.. Ìku y {ULkfe yk e.. Ìku Õe hku kqæku ⁄kku.. Ìku yut˝kLk y {kMk˜eLkk fkÏxk {wxk y¯ku§ {u˜k... nkhu Õe hku fu§k k fh k ˜k¯kku.. {ULkfe fU, ëyu í˜k {wt nwtí˜k.. {kMk˜eLkk fktxk Mk yk˜k nU... Ìku y yk kkuÕLk fu{ fheLk ækfi.. (æB{k...)

nkhu y ÌkLkt fhe ÌkLkt khku.. yk k Õuhku y Õe hku nU... Ìku k¯k kÏLkLku 108ºe˜kuLke

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)109

ÀrhæktLku yk ku... nkÌku {hkÕ hu.. y Õe hku nU.. Ìku Q kku huELk k¯k kÏLkLku

kÌk fhu... yu k¯k kÏLk nkhkt Õe Õ{u... {Lkt Ìkku fkÏtﬁ Mk {§Ìkwt Lkn™.. Ìku fuE fh˝e{kt kq˜ku khe...? nkhu kkuÌku k¯k kÏLk kÌk fhu... yu... Õe hk ! ÌkLkt fLkt {q§ku ÌkktLk yÌkwt... Ìku Ìkwt f˝ktLk yk˜Ìkku LkÌkku... ÁkkÁkkLk Vuhe LkÌkku yk˜Ìkku..

ÌkktLk {qyku {u§Mkwﬁku... Ìku yk˜wt ykÏÌk Ìkku ÌkLk ykzwt yk kÏÌk.. y ÌkLku fw˝ yk˜u ? nkhu {hkÕ hu.. y yk kÕuhku Õe hku nU... Ìk Q kku Q kku fkÏtﬁ fU.. nkLku

k¯k kÏLk fkÏLk ÀuELk nkÏt k§u... (6)

kÌkku Mkku§u ku˜ku Õe hku.. hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...103 kq˜ku khe {k˜uf... hk ... (2) fh{e Õe hk.. nkt...104 y Ìkkh yk˜Õu yuf u§Lkku hk ...(2) MkkﬁÁkk {khk... nkt...105

Ìkh{ {kÏzwt yLLkÕ§Lkkt hk ... (2) MkkﬁÁkk {khk... nkt...106

{æhu Ákku˜u ækt{urÀﬁku ... hk .. (2) Õe hku {khku.. nkt...107

fuﬁku yk˜wt y Ìkkh.. hk .. (2).. Õe hku {khku.. nkt...108

Õx ÀuE yk˜Õu ækt{urÀﬁk... hk ..(2) y Ìkkh {khku... nkt...109

r Mkkh {kÏzu y Ìkkh... hk .. (2).. MkkﬁÁkku {khku.. nkt...110

fU ÕkE yk˜wt yuí˜k Õe hk.. hk .. (2) kk ke Õe hku.. nkt...111

k Lk ¯kkuxfu fU{ Mkrhﬁku.. hk .. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...112

ufwx khenku fU{ yk u.. hk ... (2) MkkﬁÁkku {khku.. nkt...113

æz ˜u Lk æz {u˜U.. hk ...(2) y Ìkkh {khku.. nkt...114

rVhÌkku rVhÌkku fU{ yk ku Mk.. hk .. (2) ækt{À {khku.. nkt...115

kkufkh fhu ku˜kt Àw:ræﬁkt.. hk .. (2) Àw:ræﬁkt {khkt... nkt...116

Àw:ræﬁktLkku yu˜ku fU{ nkÏ k§u.. hk .. (2) y Ìkkh {khku...117

Lk k Lk¯kh{k fU{ ykﬁku.. hk .. (2) MkkﬁÁkku {khku.. nkt...118

yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k yk u. Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk nU... Ìkku {hkÕ hu.. y Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... y{u xe˜ fheyu {kuhw ⁄kkfií˜k.. nkhu y k¯k kÏLk nU.. Ìku yMk§ku WÌkkhe À§ku fhU.. ku˜kt Àw:ræfikt kkufkh fhuí˜k.. Ìku y{kh Ákkh Ákkh hnkt kqhkt ⁄kkt.. nkLku Ìkuh{wt hun yk eLk ˜qtÁkwt... Ìku hkÏ˝e Ìkwt Ìkku nwtfiu kUMkhwt yu{ VhÌke nuzU... Ìku yk k˝kt Õku Lk ÕkÌkkt hkt nU.. nkhu {hkÕ hU.. yk ku y ¯kkuzkt{knkt xMkfe Õkfiu.. Ìku Õku Lk fkMkwt khe ¯kÙ nUí˜e hkÏ˝e, yk kwt Ìkku Àefhku yk nU yÏ{ kx Õkufiu... kkÏ˝ yk k˝ku k¯k kÏLk yk kktLk Lkn™ yk˜Ìkku.. Ìku fUnku fheyu.. k˜ku Àefhku ? yk kktLk ykÌkhe W{h{kt fw˝ yk˜uí˜k?

(æB{k) ƒLk fhe, ƒLk {kuxku kh... (7)

ÁkkÏ kw˝ ykﬁku fMkurhﬁkt{k... (2) h¯k kÌk hkÕk.. nkt....119

{Õhku nkhku {khk hkÕkLk hk ... (2) ÁkkÏ kw˝ ykﬁku... nkt...120

{æhu Ákku˜u {khk hkÕk.. hk ... (2) fu{ nku ykﬁku.. nkt...121

{wxu Ákku˜u ku˜ku kr˝ﬁku.. hk ... (2) hkÕk {khk... nkt...122

fkMke Lk¯kuhnku {wt yk wt.. hk ... (2) hkÕk {khk.. nkt....123

kr˝ﬁku nU fu Ìkwt XkuX... hk ... (2) ÁkkÏ kw˝ {khku.. nkt...124

yk˜u yuLkku {wt kr˝ﬁku.. hk ...(2) hkÕk {khk.. nkt...125

{æhu Ákku˜u ku˜ku kr˝ﬁku... hk ... (2) hkÕk {khk.. nkt...126

Ìku yk kÕuhku ÁkkÏ kw˝ y hkÕkLk kÌk fhu.. yu hkÕk ? {wt ⁄kkhk LkkÏ{Lkwt xe k˝wt ÕkuÙ... Ìku Õu yut yÏMk kÌk fhwtí˜k.. nkhu {hkÕ hu.. y ÁkkÏ kw˝ kÌk fhu.. Ìku xe k˝wt Ákku˜u yu h¯k kÌk hkÕk.. nkLku yu f{§kt hkÏ˝e... Ìk{khk kux Àefhku yk u.. Ìku kqhu LkæMkhu yk u.. nkhu yuÌkhwt ÁkkÏ kw˝ kÌk fhu.. yu k{k hkÕk kÌk fhuí˜k.. yu kr˝fik ? ÌkLkt nhæk ÌkkU f˝k kr˝fik yk k... Ìku y{kh n knku {˝ nwÌkhLkk Ìkk¯kk ¯k{k nU... Ìku Ìkwt yk e kÌk fU{ne fhuí˜k...? y{u Ìkku {h k khkt nIfiLku.. Ìku ÁkkÏ kw˝ yut{ fU.. yu hkÕk ? {wtÌkku Lkn™í˜k ÕqXku.. Ìku ˜e˜k- ke§k ykÏMkkh ˜k .. nkLku {wt Ìkku ÌkLkt Àefhku yk˜eLk ÕkÌkku hÙ... nkhu yu k{kt fUÌku ˜k¯ke fuÌkhe kh.. ? nkhu yk kÕuhku hkÕk nU... Ìku Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... yk kwt xe˜ fheyu Ìkku {kÏhwt ⁄kkfií˜k... Ìku khÀk ÌkkÏ˝kt fMkurhfikt{k.. nkLku y ÁkufiktLk y §u {wxu Ákunkhkt.. nkLku ÁkkÏ kw˝ yk⁄kLkku Ìkk§kuxku {kh k ˜k¯kku... Ìku yut˝ktLk Õku Lk kkMkwt yk ˝k ˜k¯kwt.. nkhu {hkÕ hu... y f{§kt hkÏ˝e {wxu Ákku˜e... yuí˜k hkÕk ? Õkufí˜k yk kw Ìkku y kuh Õku rLkfiu ykr fikt... (8)

Õku Lk yk˜e ÕkÌkku hufiku.. hk .. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...127 ufwx ykfiku ækt{urÀfiku hk .. (2) MkkfiÁkku {khku.. nkt...128

kÌkkt Mkku§u yut˝k Õe hkLk.. hk .. (2) fh{e Õe hku.. nkt...129 y Ìkkh yk˜wt Lk k Lk¯kuh{k hk ... (2) Õe hk {khk.. nkt...130

yufkÀLkuhku Mk{k¯kku¯k hk .. (2) Õe hk {khk.. nkt...131

Õku Lkkt{ yk e ku˜e hkÏ˝e hk ..(2) f{§ktÀu hkÏ˝e.. nkt...132

ykuÌkkh huﬁku f{§ktÀu Lkkh.. hk .. (2) h¯k kÌk hkÕk.. nkt...133

MkhÌku ÀLkt fU{ ykuﬁkt hk .. (2) f{§kt Àu hkÏ˝e.. nkt...134

Õ§ k LkLkku fkx frhﬁku hk .. (2) Õ§ k Lk fkx fUrhﬁku..nkt...135

Õ§ k LkLkku Ìkkh {u˜kﬁku hk .. (2) Õ§ k Lk Ìkkh {ur˜ﬁkt.. nkt...136

˜kuELke Ìkku kUz ÁkÌkkt˝e hk .. (2) Àkt{˝e f{§{k huﬁku.. nkt...137

Lkkrº f{§{k huﬁku hu Õe hku.. (2) ykÏÌk§k fkuXk{kt huﬁku.. nkt...138

{kLkk kux{k urMkﬁku hu Õe hku hk .. (2) ykÏÌk§k fkuXk{k Õqr˜ﬁku...139

Lk Lk {ELkk huﬁku ykÏÀh{k.. (2) QÌku QÌku {k⁄ku Õqr˜ﬁkt nkt...140

fk fku˜ kqhe ykuE hu Õe hkLk.. (2) æku˜k Ìkh{Lkk Ìkkæk.. nkt...141

Ìk §kÕw¯k{k ykﬁku hu.. Õe hku.. (2) Mkku Lkk ⁄kk§u krÕﬁk.. nkt...142

nkhu {hkÕ hu.. y k¯k kÏLk yk ku nUí˜k ufwx khe{k.. Ìku yk eLk Õe hkLk fkÏtfi fU... yu.. Õe hk ÌkLkt {u˜wt Ìk §kÕw¯k{k... Ìku y Ìkwt fu kuf Ìkh{ {kÏzu.. nkhu {hkÕ hu.. y h¯k kÌkhkÕkLk f{§kt hkÏ˝e.. Ìku MkhÌku ÀLkt ⁄kuE ¯kuEí˜k.. nkhu {hkÕ hu.. y ÀLku ÀLku ykuÕhwt QMkw yk wt.. nkhu Ìku ÀLku ¯k˝Ìku {ELkk yk k í˜k.. nkÌku yuf {ELkku yuf ÀLkt ⁄kku.. nkLku Áku {ELkk Áku ÀLkt ⁄kk.. nkLku ÌkU˝ {ELkk ÌkU˝ ÀLk fhÌkkt kkÏMk {ELkk kqhk ⁄kk.. nkhu yk kÕuhe hkÏ˝e kÌk fhu.. yuí˜k hkÕk {kh Ìkku kux{k Mkifiwt Vhuí˜k.. Ák•kk ÁkkÏ kw˝ ÕqXk kkÏ˝ yk kr˝fiku Ìkku nkMkku nU.. nkÌku hkÏ˝e nU.. y MkkÏ {ELkk MkkÏ ÀLkt ⁄kk.. nkLku nkÌk {ELkk nkÌk ÀLkt..⁄kk.. Ìku ykX {ELkk ykX ÀLkt ⁄kkí˜k.. nkhu {hkÕ hu.. y fk fku˜ kqhe ⁄kuE.. Ìku Lk {ELkk Lk ÀLkt ⁄kk.. nkhu y ƒLkt he ƒLk khku.. nkÀwhku kkÏ˝ nkuh{ku Q¯kku.. Ìku hkÏ˝e nU.. hkÕkLk fkÏtfi fU.. yu hkÕk ? {Lkt Ìkku fkÏtfi kk Ìkwt Lkn™í˜k.. Ìku {Lkt Ìkku ÕU˝e ÕU˝e kehku yk Ìku.. yu hkÕk.. Ìkwt Õk ht¯kLku hk §u. yk k˝wt Àk he MkkuheykuLk yu˜ku {kh.. nkhu {hkÕ hu.. y hkÕk nU. fUÌku ˜k¯ke kh... Mk kkr¯kfiktLkk kkÏ¯k nkLku y kkr¯kfiktLke Õe k.. h{Õ{ X˝kf h{Õ{ Ák˝kf.. æu˜ æh§u ækx.. Ìku yk kÕuhku hkÕk nU.. nkÌku yk ku

ht¯kLku hk §u.. Ìku yk eLk MkkurhfiktLk fkÏtfi fU.. y Mkkurhfiku Ìk{ktLk hkÏ˝e kÀ§{U˜kt Ákku˜k u.. nkLku Ìku y Mkkurhfiku nÏt Ìku.. yufLke ffiu˜e kLLkh LkkÏLkfe {kuxe Mkkurhfiku yk u.. nkLku kÌkktLkk h{Õku§ Qz k ˜k¯ke. nkLku Ìku yk e kÀ§{U˜kt{k.. nkLku Mkkurhfiku nU.. Ìku hkÏ˝eLk fkÏtfi fU.. yu hkÏ˝e y{ktLk fuÌkhkt fkÏ{kt yu˜ku {khku..Ìku.. fUÕku y{ktLk fkÏ{ktLkkt LkkÏ{... nkhu yk kÕuhe Mkkurhfiku nU.. Ìku hkÏ˝eLk kÌk fhu.. yu k{kt hkÏ˝e yut{ fU yu Mkkurhfiku.. Ìk{u ÕkÏ zkufhLku. yk ku˝ zkune zkufh Ákku˜k ku.. {kh Ìkku ÕU˝e ÕU˝e kehku yk Ìku.. Ìk{u Õx ÀuELk ÕkÏ... yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lkt Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk ku nU.... (9) kÌkkt Mkku§u ku˜e Mkkurhfiku hk .. (2) Mkkurhfiku Ákkfiku.. nkt...143

kÌkktLkk h{Õku§ fU{ Qzu hk .. (2) Àk he Ákkﬁku.. nkt...144

˜ktÁku {kh¯ku fU{ Õk hk .. (2) Mkkurhﬁku Ákkﬁku.. nkt...145

ÌkwtÀ§e huÌkku fU{ Qzu hk .. (2) Àk he Ákkﬁku.. nkt...146

ykxu - ÁkÕkhu fU{ yk hk .. (2) Mkkurhﬁku ykﬁku.. nkt...147

Mkkurhﬁku yk e ku˜e nwhÕe kku§ hk ..(2) y Ìkkh {khku.. nkt...148

W¯k{˝e kku§u fU{ ykﬁkt hk .. (2) Àk he Mkkurhﬁku.. nkt...149

Mkkurhfiku yk e zkufhLkkt fUh hk .. (2) Mkkurhfiku Ákkfiku.. nkt...150

nkLku Ìku {hkÕ hu.. y yk k Õuhe Mkkurhfiku nU.. Ìk Ákk khe ykr fiku.. yk eLk zkufhLkk fUh.. h§e ykÏ¯k˝kt{k Q ke hu.. Ìku Q ke Q ke r Mkkh fhU.. nkLku ykMk Ìkku zkufhLkkt fUh Lkn™ .. xe˜ktLkkt fkÏ{.. xe˜ fheyu {kuhwt ⁄kkfi. Ìku y zkufhLkkt fUh{kt rMkÌkrhfikt f{kh.. nkhu Ìku MkeÌkrhfikt f{kh fkuf k ˜k¯kkt.. nkLku yuÌkhkf{k zkune zkufh kÌk fhu.. yuí˜k fw˝ nU.. Ìku yk kÕuhe Mkkurhfiku kÌk fhU... yu zkufh Ìkwt ÕÁkfe ÁkuXe ⁄kk.. fuE LkUÀ{kt nqÌke nU.. Ìku yk kÕuhe zkufh Ìke{e Ìke{e kÌk fhu.. yu hkÏzku nwt khkt ht¯k hk §kt fkÏ{.. ? Ìku Õx ÀuELk Ìk{u fku.. nkhu Ìku yk kÕuhe Ákkfiku kÌk fhU.. yu zkufh y{kh hkÏ˝eLk kux Àwæ˝wt yk nU.. Ìku yuÌk˝ y{u ykr fiku nifiu...

Ìku yk kÕuhe zkufh kÌk fhUí˜k.. Lku {kÏLkku yu Mkkurhfiku.. ÁkeÕe LkU ÕkÏ˝e Õkfií˜k... nkLku {wt Ìkku Ìk{kt nk⁄ku yk wt... nkhu zkufh nU, ˜kæheLkku æxwfhku ˜u k ˜k¯kkt.. nkLku y MkkurhfiktLku fw{hu fu kt yk u.. nkLku Ìku y ˜kÏÁke Vk§u Mkkuxu z¯k˜u.. WÌk k§e fu e yk u.. nkÌku y æu˜ æh§u ækx.. Rfiwt. y¯kwt kkÏ¯k kkMkk. h{Õ{ X˝kf h{Õ{ Ák˝kf.. ÌkwtÀ§e ÌkwtÀ§e huÌkku Qzu Ìku ykr fiku hu ht¯kLku hk §u.. nkLku hkÏ˝e nU Rfiwt Lkt {k⁄kwt fqxu... nkLk Ìku Õu˝e Õu˝e kehku yk u.. nkhu yuÌkhkf{k zkufh {wxu ÁkkÏ˜e... yu Mkkurhfiku ?.. Ìk{ Õx ÕkÏ ykxLku ÁkÕkh... ÕkÏ hu kÏr˝fik kuhkt.. Ìk{u ˜k ku kxfe ÕkMkkt Ìku˜.. nkhu y yufLke fE kLLkh Õfiu.. (...æB{k...) (10)

Ìk{fu QÌkhu kÀur§fikt {U˜kt... (2) Mkkurhfiku Ákkfiku.. nkt...151

h§e ykÏ¯k˝u fU{ ykﬁkt hk .. (2) Àk he Mkkurhﬁku.. nkt...152

Õk k ˜k¯ke ku˜e Mkkurhﬁku hk .. (2) Àk he Ákkﬁku.. nkt...153

ykxLku ÁkÕkh fU{ ykﬁkt hk .. (2) kÏr˝ﬁk kuhkt.. nkt...154

Ìku˜ ˜u wt kÏ˝eh˜k hk .. (2) Àk he Ákkﬁku.. nkt...155

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)113

kxfe ÕkMkkt ku˜kt Ìku˜ hk .. (2) Mkkurhﬁku Ákkﬁku.. nkt...156

Ìku˜ ˜uE yk ku˜e Mkkurhﬁku hk .. (2) Àk he Ákkﬁku.. nkt...157

kÀ§ {U˜kt fU{ ykfikt hk .. (2) Mkkurhfiku Ákkfiku.. nkt...158

Ìk{fu Mkhu ku˜e Mkkurhﬁku hk .. (2) zkufh {khe.. nkt...159

Ìku˜ ykr˜fikt ku˜e Mkkurhfiku hk .. (2) LkkÏLkfe Mkkurhfiku.. nkt...160

kux Mkk§kt zkufhu hk .. (2) fwykuh Õ˜{ku.. nkt...161

Mkku Lkk ⁄kk§u fU{ kÕu hk .. (2) fwykuh Õ˜{ku.. nkt...162

Mkku Lkk⁄kkr§fiktÕk˜rhfikufwykurhfikuhk ..(2)LkkÏLkfkufwykuh..nkt...163

yufk ÀLkuhku Mk{kÕku¯k hk . (2) {kh fwykuh Õ˜{ku.. nkt...164

nkhku ˜u {kh hkÕk hk .. (2) fU{ nku ykﬁku.. nkt...165

kÌkkt Mkku§u ku˜ku kr˝ﬁku hk .. (2) hkÕk {khk.. nkt...166

fkMke Lk¯kh nku {wt yk ku hk ... (2) hkÕk {khk.. nkt...167

xe k˝wt kÏMkwt {khk hkÕk hk .. (2) hkÕk {khk.. nkt...168

LkkÏ{ kkhÕu fwykuhLkwt hk .. (2) ÁkkÏ kw˝ {khk.. nkt...169

xe k˝wt æku˜e khwt kÏMku hk .. (2) kr˝ﬁku Àu Ìkku.. nkt...170

LkkÏ{ kkhu ku˜ku kr˝ﬁku hk .. (2) hkÕk {khk.. nkt..171

LkkÏLkfk ⁄kfkLk ku˜ku rff˜ku hk .. hrÌkﬁku fUÕku.. nkt...172

Ìkku y ykÌkku nU.. MkÌkÕw¯kLke khÌkk.. ykÏt˝k f§Õw¯k{kt Ákku˜u.. krhﬁku Mk kku y fu ku nkÏ k§u.. nkhu {hkÕ hu Vq˜ {hu yuLke kMkLkk Õe u.. nkLku ykÌkku

khÌkk y¯ke nk˜u.. Ìku ÁkkÏ kw˝ LkkÏ{ kkhuí˜k.. nkhu LkkÏLkfkLk rff˜ku fUÕu.. {kuxku

⁄kkfiuLk kuMk hrÌkfiku fwykuh fUÕu.. nkhu y yk kÕuhku hrÌkfiku.. hkÕkLk Ìkku kÏrÕfik{U˝wt kk¯kwt.. nkhu y Mkku Lkkt kÕkt kÕ k ˜k¯kkt... ykxu kÏxkfi {k§r fiku ¯kku§...

ÁkÕkh kÏtxkﬁ {MkhwLke æktz... Ìku y yk k˝u hkÕkLk Ìkku fwykuh Õ˜{ku.. nkhu

Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... Ìku yk kwt xe˜ fheyu {kuhwt ⁄kkﬁí˜k.. nkLku y hkÕkLku

Ákk§f hku U... nkhkt r Mkkh fhuí˜k.. Õkufu zkykt ⁄kkt... nkLku kÏtrÕﬁk yut˝kLku

Ákk§f hkuyut.... (11)

fwykuh yutMku kkhur˝ﬁkt{k... (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...173

E˜ku fk˜u f{§ktÀu Lkkh.. (2) f{§ktÀu hkÏ˝e.. nkt...174

ÀLku hkÌku {kuxku ⁄kkﬁ hu hk .. (2) k˜uMke Àefhku.. nkt...175

kurhﬁu h{Ìkku {kh hrÌkﬁku hkÌk.. (2) fwykuh {khku.. nkt...176

⁄kuE ⁄ku¯kUr˜ﬁkt fU{ {kÏzu hk .. (2) hrÌkﬁku LkkÏLkfku.. nkt...177

ykÏt¯k˝u h{Ìkku fwykurhﬁku hk .. (2) hrÌkﬁku LkkÏLkhku.. nkt...178

nurhﬁkt h{Ìkku fwykurhﬁku hk .. (2) h¯k kÌk hkÕk.. nkt...179

f˝ku k˜ku fwykurhﬁku hk .. (2) fwykuh LkkÏLkhku.. nkt...180

Ìkku {hkÕ hu.. y ƒLk he ƒLk khku... nkÀwhku kkÏ˝ nku§{ku Q¯kku.. Ìku yk kÕuhku hkÕk nU.. {Lk{kt r Mkkh fhu.. yu hkÏ˝e.. yk ku˝ k˜uMke Àefhku

nU.. Ìku ykxu ÁkÕkhu h{U.. yut˝kLk Ìkwt Xk ku hkæÕu.. nkhu yk kuÌk {khk y ÕkÌku

ÀLku k¯k kÏLku Àefhku yk˜ku nU.. Ìku yk kU˝ Ìkku kÏrÕfik{U˝wt kk¯kwt nU.. {kh Ìkku yufkyuf Àefhku f˝ku Y kk§ku f˝ku ÁkæLkku nU.. Ìku {wtÌkku {kh ÀefhkLk ÕkuÙ ÌkUh yLkÕ§ ˜uÙ.. {kh ÁkæLkku Àefhku nkhu {hkÕ hu.. yfiu hrÌkfiku nU.. ÀLku ÀLku

WrMkfikh ⁄kkfií˜k.. nkLku y fu ku {kuxku ⁄kkfií˜k... Ìku hrÌkfiku {kuxku ⁄kku... yut˝e u§ ufwx khe fu e ÌkqÕuí˜k.. æB{k...

nkLku yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k.. nkLku Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk ku.. nkÌku yk kÕuhku hrÌkfiku nU.. ykxu kxu h{uí˜k... Lku fwykuh h{fwt {kÏzu.. kuMk Lk¯kheLkkt ˜kuf Õku ˜k Õku u.. y Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{.. xe˜ fheLku {kuhwt ⁄kkfi... hrÌkfiku rVhuí˜k ykxu Lkt ÁkÕkhu.. kuMk ufwx khe ÌkqÕ k ˜k¯ke.. Ìku kkuÌku k¯k kÏLk r Mkkh fhuí˜k.. Ìku yuí˜k {U fh{e Õe hkLk kkMkku y Ìkkh yk˜ku.. y Õe hku nwt fhnU í˜k.. nkÌku {hkÕ hu.. ykÏ˝k Õe hkLk kkMkku fwx khe{k yk ku˝ ykÏ˝ ku

nU.. Ìku {wt Õ{hk khe{k ÕÙ... ykÌkhu ÕkÌkku yÌk Mk{k yhe ˜u ku nU. nkhu {hkÕ hu.. f˝wt yut yuLk ⁄kkuhwt {kÏLkÕku.. ⁄kkuhwtf yut yuLk Ìkkhu fhe {kÏLkÕku.. Ìku

k¯k kÏLk hkÕw hU nU... (12)

yufk ÀLkuhku Mk{kÕw¯k hk .. (2) MkkﬁÁkku {khku.. nkt...181

Mk{kÕw¯kLkku {kÕw¯k hk .. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...182

Àkuhe ˜k¯ke y ÌkkhLke hk .. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...183

LkkÏ{ ˜uyu ækt{ÀLkkt hk .. (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...184

ykxu- kxu fU{ rVhu hk .. (2) hrÌkﬁku fwykuh... nkt...185

¯kkÏzku ykuﬁku ku˜ku hrÌkﬁku hk .. (2) y Ìkkh {khku.. nkt...186

Õ¯khk fhÌkku ku˜ku hrÌkﬁku hk .. (2) LkkÏLkfku fwykuh.. nkt...187

æÁkh ykuE hkÕkLku hk .. (2) yufk yuf Àefhku.. nkt...188

nkLku Ìku yk kÕuhku hkÕk nU.. Ìku hkÏ˝eLk fkÏtﬁ fU.. yu hkÏ˝e yk ku˝ yufk

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)115

yuf Àefhku.. Ìku ÕkÌku ÀLku yk kktLk k¯k kÏLku yk˜ku.. kkÏ˝ Õkufu æhku {kurxfikh ⁄kkuí˜k.. nkLku yu k{k ¯kkÏzku ⁄kku Ìku y yk ku˝ Àefhku yk ku fU{ yk˜ku.. ? yut˝ku nULk Ìku ykxu kxu Õ¯khk fhu.. nkhu {hkÕ hu.. y hkÕk f˜{-fMkuhe{k yk eLk MkUhkt Mk kkfiktLk fkÏtfi fUí˜k.. yu nhÀkhku.. Ìk{ktLk yuÌkhwt fÙ.. Ìku {kh yufkyuf Àefhku Ìk{u nkÌk{e ykuÈ§e{k kqhku... nkLku y {wt fÙ yut˝e u§ f{kh æku˜ku.. nkÌku y hrÌkfiku.. nhÀkh nU nkÌk{e ykuÈ§e{k fu ku kqhku... khÌkk y¯ke fu e nk˜u.. Õe ku yuÌkhk ÀLk ¯kkuÀhe ne ku.. æB{k.. æB{k.... Ìku y k¯k kÏLkLku khÌkk hkæ e.. Ìku yk kÕuhku ufwxLkku Ìk˝e nU.. Ìku nqÌku ÁkuXu Õ k LkU ⁄kkfií˜k... nkLku yk ku Õ{hk khe{k.. Ìku k¯k kÏLk {wxu Ákku˜ku.. yuí˜k Õ{hku.. Ìk{u ÕkÏ Lk k Lk¯kh{k.. Ìku Lk k Lk¯khLkk h¯k kÌk hkÕkLkku fwykuh hrÌkfiku fwykuh.. yÏt˝kLk ˜uELk Ìk{u yk Õku.. nkhu yk kÕuhk Õ{hk nU.. fUÌku ˜k¯ke fuÌkhe kh.. Õ{hk nU ÁkÌkhe-ÌkÌkhe hku¯k ˜u k ˜k¯kk nU.. nkÌku y Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... Õ{hk nU Mkh¯kktLke Õkuhu fu k yk Ìku yk k nU Lk kLk¯kuh{k.. Õ{hk r Mkkh fhu.. yuí˜k fU{ fheLk Õe hku ˜u ku.. fU{ fheLk ækur§fiwt ˜qtx wt...? yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lkt Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk ku nU... (13)

Õ{hk yk k ufwxnk hk ... (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...189

kÌkkt Mkku§u {kh hkÕk hk .. (2) nhÀkhku {khku.. nkt...190

fwykuh kqrhﬁku {kh hkÕk hk .. (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...191

Mkkurfﬁu {ur˜ﬁku fk§kufeh hk .. (2) MkUhku rMk kkE.. nkt...192

Vuhku rVhU fk§ku feh hkÌk... (2) Vuhu Mkrhﬁku.. nkt...193

yufk ÀLkhku Mk{kÕw¯k hk ... (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...194

yhÌke hkÌkLkku {U˜ Vkxu hk .. (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...195

{U˜u {U˜u fU{ rVhu hk .. (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...196

{U˜kt QMkku fU rVhu hk .. (2) hrÌkﬁku fwykuh... nkt...197

r Mkkh fhu fk§ku feh hk .. (2) Mkwyku ˜k¯kku.. nkt...198

fÁkkt˝ ˜u fk§ku feh hk .. (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...199

k˜æku LkkÏæU fk§ku feh hk .. (2) fk§ku feh˜ku.. nkt...200

Mkk⁄ke{ ˜k¯kku yuí˜k hrÌkﬁkLk hk .. (2) LkkÏLkhku fwykuh.. nkt...201

⁄kf ÀE krhfiku {kh hrÌkfiku hk .. (2) hrÌkfiku fwykuh.. nkt...202

{hÌkkuf kkÏ{ku {kh hrÌkﬁku hk .. (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...203

yuhkt yuhU {kh fk§ku feh hk .. (2) hrÌkﬁku fwykuh... nkt...204

Ìkku {hkÕ hu y y¯kk kÌkkhku MkkuLkkuhe Àu hk.. MkÌkÕw¯kLke khÌkk ykÏ˝k

f§Õw¯k{k Ákku˜u... y Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{.. xe˜ fheyu {kuhwt ⁄kkﬁí˜k.. nkhu y hrÌkﬁku fwykuh Ìkku {hÌkku¯k kkÏt{ku... nkhu y fk§ku feh Ìkku r Mkkh fhu.. yuí˜k ykÌkku yk ku˝ hkÕkLkku fwykuh.. Ìku h¯k kÌkhkÕkLk yufkyuf Àefhku yÌkku Ìku

{U Ìkku ÕkÏ˝wt ykÌkku Mkwyku nU.. yut{ fheLk kk˜ku LkkÏæku Ìkku yk hkÕkLkku fwykuh {he ¯kku... ÌkU y fU{ fhwt í˜k.. nkhu y fk˜ku feh nU Ìku ku˜k {hu˜k hrÌkﬁkLk ˜uELk kuMk Ìkku Lk¯kheLkk ¯kkÏÀhu ¯kku.. Ìku {kuxk Wfu§ku yÌkku yut˝k Wfu§k{k ækzku

æ˝eLk kuMk hrÌkﬁk fwykuhLku {k kqhku.. nkLku ¯kkuEh k§eLku kuMk kÀ§{U˜kt{k fu ku yk u. yufk ÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lkt Mk{kÕku¯kLkk {kÕku¯k yk ku nU... nkhu y ÌkLkt fhe ÌkLkt khku.. fqfrhﬁu Ìkku hku§ MkkÏze... futhw fwfh

Ákku˜u... nkLku Õk§u Õk§u ÕLkkuh Ákku˜u... nkLku y Ìkku Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... xe˜ fheyu {kuhwt ⁄kkfií˜k.. Ìku y yMkuÌkrhfiu nkh n kk§k.. æÌkheyu ækÏtzkÏ Õk˜kt.. nkLku ¯kkW ¯kk UÌkrhfiu kMkhwt r{§kt.. nkLku n k kkuh ÀLkt Mkhku... Ìku y yk k Õuhku r Mkkh fhu... yuí˜k {kh hrÌkfiku yufkyuf Àefhku.. Ìku {kh Àefhku ÕkuÙ Ìkku {wt yLLkÕ§ ˜uÙí˜k... {kh ÙfkhktLkk ÀuLkkh.. {k˜fktLk f˝e æB{k... (14)

ÀLkhku Mkhku n k kkuh hk .. (2) h¯k kÌk hkÕk.. nkt...205

ykuÈ§e æku˜ku.. nhÀkhku hk ... (2) hrÌkﬁku fwykuh.. nkt...206

Àefhku ÕkuÙ yLkÕ§ ˜uÙ hk .. (2) h¯k kÌkhkÕk.. nkt...207

nkÌk{e ykuÈ§e khe æku˜wt hk .. (2) fk§ku feh˜ku.. nkt...208

yuhkt yuhU {kh hkÕk hk .. (2) h¯k kÌkhkÕk.. nkt...209

fU{Lkku r¯kﬁku {kh hrÌkﬁku hk .. (2) yufkyuf Àefhku.. nkt...210

{U˜kt QMkwt fU{ yuhu hk .. (2) h¯k kÌkhkÕk.. nkt...211

{U˜kt Vkhu˜wt {kh hkÕk hk .. (2) h¯k kÌkhkÕk.. nkt....212

fut{Lkku r¯kﬁku {kh Àefhku hk .. (2) k˜uMke fwykuh... nkt...213

nkMkwt Ákku˜Õu {kh feh˜k hk ... (2) h¯k kÌkhkÕk.. nkt...214 yufk ÀLkhku Mk{kÕw¯k hk .. (2) hkÕk {khk.. nkt...215

fwykuh {U˜u rVhÌkku fwykurhﬁku hk .. (2) hkÕk {khk.. nkt...216

Mkwyku ÕkÏ˝e {U {krhﬁku hk .. (2) h¯k kÌkhkÕk.. nkt...217

{U Ìkku {krhﬁku {kh hkÕk hk .. (2) ⁄kkh f˝ku k˜ku.. nkt...218

hwt¯kkt hk§u {kh hkÕk hk .. (2) h¯k kÌk hkÕk.. nkt...219

yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lku Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk ku nU.. nkLku Ìku {hkÕ hu.. y yk kÕuhku hkÕk nuut.. Ìku hku hÌk§U Lk Õqh˝ {kÏzU.. nkhu y f{§ktÀu hkÏ˝e Ìku y Rﬁwt Lkt {k⁄kwt fqxU... {kh yufkyuf Àefhku yk fu{Lkwt ⁄kuE ¯kwtí˜k..? Ìku yk ku˝ {k˜ufU yhe ˜uÌkku.. Ìku Àefhku ÕkuÌke {w æk kLkwt ˜uÌke.. {kh ÀefhkLk k¯k kÏLku ¯kkÏzku fhku.. kkÏ˝ {kh Ìkku f˝ku k˜ku yÌkku.. Ìku yu fk§k feh {kh Ìkku Àefhku Ìkwt Õx ˜uELk {Lkt Ìkk§.. nkhu y yk kÕuhk fk§ku feh.. Ìku {Lk{k r Mkkh fhu.. Ìku fk§ku feh {wxu Ákku˜ku.. yu hkÕk ⁄kkh Àefhku Õku ku yut Ìkku {Lkt

kÏn§ yk ku.. Ìk{ktLk {wt Ìk{kh Àefhku Ìkkhwt .. Ìku yk kÕuhku fk§ku feh y¯ku§ ⁄kkfiuí˜k... y Lkn™ xe˜ktLkkt fkÏ{... Ìku kÏn§ kÏn§ hkÕk yk u.. nkLku kqX˝ f{§kt hkÏ˝e yk e... nkhu {hkÕ hu yk kt ¯kkÏ{Lku ¯kkÏÀhu.. Ìku fk§ku feh nU... Ìku y Wfu§ku W¯kkhu.. nkLku ⁄kkuhwt ⁄kkuhwt {¯kÌk fhu.. yut˝k Wfu§k{k nkuLkk-Y kkLke kk heyku LkÕhu yk e.. nkhu h¯k kÌkhkÕk f{§kt hkÏ˝e Rfiwt Lkt {k⁄kwt fqxU.. yk kU˝ Àefhku ¯kt¯kkLku fkx ÕkÌkku hku.. ÌkU Àefhk f˝ku nkuhku hUÕu.. Ìku ÕkÕu krhfikLke ¯kt¯kk kk§u... nkLku fhÕu ufwxLkwt hkÕ... (15) ¯kkfif : ÚºkE funhkºkE ¯k{kh, W. . 60, ¯kk{ : Lk k{kuxk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

20. Ìkt k uÀe

º¯k kLk Lk Lk y Ìkkh s§{kt hnuÌkk nÌkk. s§ ækÌkk nÌkk, s§ keÌkk nÌkk, ÀMk{k y Ìkkhu º¯k kLk s§ Áknkh yk‘fik. º¯k kLk fhkuz hku¯k ˜ELku MkqfioLkk h⁄k{kt h{ k ˜k¯fik. y¯kLkÀu Ìk{Lku nku{ fhÌkk nÌkk. MkqhsÀu Ìk{Lku nku{ fhÌkk nÌkk. MkÌkLke ƒq˝e{kt Ìk{khku nku{ fhÌkk nÌkk. k LkÀu Ìk{Lku nku{ fhÌkk nÌkk. ˜˚{eÀu e Ìku{Lke Mkk⁄ku nÌkkt. ¯kkfi{kÌkk k Lk Zku§Ìkkt nÌkkt.

º¯k kLk {Lkæk y Ìkkh kh fkh{k ⁄kfik Au. {k˝Mkku f’ kktÌk fhu Au. r˛ - kk oÌke {uhw Mkw{uhw ({uh-rMk{uh) k oÌk kh {k˝MkkuLkwt f’ kktÌk Mkktº§u Au. r˛ S fnu Au, ë kk oÌke, ( k]⁄ e kh) Àw:æe ˜kufku f’ kktÌk fhu Au. º¯k kLku {Lkæk y Ìkkh{kt ˛qr§fiku, y¯krLkfiku, ºkxrffiku, æktrMkfiku, ƒqsr˝fiku hku¯k {qıfiku Au. Ák keMk ´fkhLkk hku¯k {qıfik Au. {Lkæk y ÌkkhLku fl k§k - Ák§Ìkhk

QX k ˜k¯ke Au. yk k˝u Ìku{Lkku hku¯k Àqh fh k sEyu.í r˛ - kk oÌke ëy{eLkk

ntMkkí yôu ëf˝eykuhLke fktÁkí ˜u Au. LktÀe kh Qze Mk kh ⁄kkfi Au. ü[u hu˛{e Àkuh (Lkk⁄k) Mkhfk Au. LktÀe Qz k ˜k¯fiku Au. LktÀeLku Ìkeæk [kÁkwf kz k ˜k¯fik

Au. LktÀe yuf ætz {qfeLku ÁkeÚ ætz{kt yk Au. r˛ - kk oÌke nk⁄k{kt ëy{eLkk

ntMkkí yLku ëf˝eykuhLke fktÁkí nk⁄k{kt ˜E zkÁkk-s{˝e Lkkæ k ˜k¯ﬁkt Au yLku

{Lkæk y ÌkkhLkwt Àw:æ Àqh fh k ˜k¯fikt Au. {k˝MkkuLkku hku¯k Àqh fhe, r˛kk oÌke kkAkt {uhw-Mkw{uhw k oÌk kh yk uAu. {uhw-Mkw{uhw k oÌk kh hkrxfiku-ƒkrhfiku Àu k§ku r˛ - kk oÌkeLke ƒq˝eLke Mku k fhu Au. r˛ - kk oÌke {Lkæk y ÌkkhLkku hku¯k Àqh fh kLkwt fk{ hkrxfik ƒkrhfik Àu k§kLku MkkU ku Au. hkrxfiku-ƒkrhfiku Àu k§k {qXe Àk˝k ˜ELku ƒhÌkeLkk {k⁄ku yk Au. {Lkæk y Ìkkh fnu Au, ëÀu k§k, y{khe kÌk Mkktº§ku. y{Lku Õe˝ku Ìkk , ºkxrffiku Ìkk , f§Ìkrhfiku Ìkk {qıfik Au. y{khk hku¯k Lkë fhÚu. ƒkrhfiku-hkrxfiku Àu k§k Àk˝k Úu k ( kqMk yuh e) Úu k ˜k¯fik Au. Àk˝k ÚuELku fnu Au, ëëÌk{khkt Àw:æ y{u Lkë ffikO Au. Ìk{Lku ºkxrffiku eh, Mkqxrffiku eh su kt Ák keMk ´fkhLkkt {u˜kt Àu §¯fikt Au. Ìk{khk uh {ku’˜kt k˜ kt kz˛u.í hkrxfiku-ƒkrhfiku Àu k§k {Lkæk y ÌkkhLkk uh {ku’˜kt k˜ k ˜k¯fik Au. Ákƒk Àu yk k ˜k¯fik Au. n h¯krÌkfiku eh, {u˜kLke {u˜ze, Õkt kk-Õkt kze, ºkxrffiku eh, ˛qr§fiku eh, f§Ìkr§fiku eh, ƒqsr˝fiku eh ƒq˝ k ˜k¯fikt Au. h¯krÌkfiku eh h¯kÌk{kt h{u Au. ºkxrffiku eh ºkxfu h{u Au. ˛qr§fiku eh ˛q§ku{kt

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)119

h{u Au. f§Ìkrhfiku eh f§Ìkh{kt h{u Au. Àqrƒfiku eh Àqƒ{kt h{u Au. Àqrƒfiku eh

fnu Au, ënwt [kuœæku eh Awt. {kuÌke[hku Àu Awt. {Lku [kuœæe kqÚ yk kÚu.í hkrxﬁku-ƒkrhﬁku Àu k§ku fnu Au, ëyMkwÁkhkÀu eLku h¯kÌk yk kÚu. fwt khwt kkzwt ÁkkELku yk kÚu. ht¯ku ºku¯ku ÁkkE Ìkku h{u.í

Àu fnu Au, ëº¯k kLku y{Lku {Lkæk y Ìkkh MkkU ﬁku Au. kk ke {k˝Mkku y{Lku MkkU ﬁkt Au. y{u fk§k t˛ u˜k(ºe˜ Mk{ks){kt hks fheyu Aeyu. y{u ºkE-ÁknuLk hks fheyu Aeyu. y{u MkkÌk ºkE Aeyu. A ºkE {u˜k Àu Aeyu. y{Lku {u˜e kqÚ [zu Au. y{u ht¯k-ºku¯k{kt h{eyu Aeyu. {kuÌke[hku [kuœæku Àu Au.í

nkUfkhkLkk ÀuLkkh, fw˛§ hnusu; fhkuz rÀ k§e hks fhsu. º˜u yk‘ﬁkt

MkrÌkfiktLkkt Lkk{. MkrÌkfiktLkkt Lkk{ ˜Eyu Ìkku A A {kMkLkkt kk k xu. º¯k kLk ifwtX kwheLkwt hks fhu Au. Àhhkus fhkuz {khu Au yLku fhkuzLku MkS Lk fhu Au. n hkrxfiku-ƒkrhfiku Àu k§kyu ÌkktÌkh uÀe(Ìkt k uÀe)Lku hku¯k Àqh fh kLkk uÀ yk fik

Au. º¯k kLk fnu Au, ëës{, kÌk Mkktº§ku. nwt Àun ÁkLkk Awt.í Ìk{u (Mk{fi ⁄kfiu {]Ìfiw˜kuf{kt) S ˜u k Úyku Aku. khtÌkw, Ìk{u fu{ S ˜k e ˛fÌkk Lk⁄ke ?í s{ fnu Au, ëëº¯k kLk, y{khe kÌk Mkktº§ku. y{u S ˜ELk yk eyu Aeyu. k˝ yk k˝k⁄ke k˝ fkuEf ÌkktÌkh uÀe (Ìkt k uÀe) ºkh Àu k§ku Au. ftEf f§k fhu

Au. su⁄ke y{khk kkMku⁄ke S LkkMkeLku kkAku ækur§ﬁk{kt Àkæ˜ ⁄kE Úﬁ Au. yk⁄ke y{u æk˜e nk⁄ku kkAk yk eyu Aeyu.í

ifwtXLkk º¯k kLkLku k¯k⁄ke heMk [ze. Ìﬁkt⁄ke [kuxe{kt yk eLku ºzkfku

⁄kﬁku. ifwtX kwhe ƒ˙qs k ˜k¯ke. ifwtX kwheLkk {nu˜ ¯kks k ˜k¯ﬁk. º¯k kLk fnu

Au, ëëMkktº§ku s{ kÌk. {kuxk{kt {kuxk yk k˝u. [kh ætzLkwt hks fheyu. n yk k˝k⁄ke {kuxk fku˝ Ú¯fik. Mkqhs Mkk{u ƒq§ fku˝ Lkkæu ?í º¯k kLk fnu Au, ëëLkkhÀ, ifwtX kwheLkwt ÊfikLk hkæsu. nwt k]⁄ e˜kuf{kt ÚÙ Awt. fkuEf MkqÁkku Ú¯fiku Au su ifwtX kwheLkwt hks kzk e ˜u k {k¯ku Au. kAe yk k˝u ıfikt sE˛wt ?í º¯k kLk k]⁄ e kh yk Au yLku [kh ætzLke Mktºk§ ˜ Au. º¯k kLk swyu Au Ìkku ÌkktÌkh uÀe f˝eykuhLke fktÁk yLku y{eLkk ntMkk Vuh eLku {hu˜kt {kLk eykuLku S Ìkkt fhu Au. º¯k kLkLku heMkLkk {kuh [zu Au, ëën nwt ÚuÙ Awt fu Ìku fux˜kt {kLk eykuLku MkS Lk fhu Au !í º¯k kLk ÌkktÌkh uÀeLkk uh yk Au. ykt¯k˝u ÌkktÌkh uÀeLke Ákihe ÁkuXe Au. º¯k kLk ÌkuLkk kux{kt Àkæ˜ ⁄kkfi Au. yuf rÀ MkLkku Mk{kÚu¯k yLku Mk{kÚu¯kLkku {nkÚu¯k yk‘fiku Au. ÌkktÌkh uÀe

{kLk eykuLkku hku¯k Àqh fheLku uh yk‘ﬁku Au. º¯k kLk ÌkktÌkh uÀeLke ÁkiheLke

k˝e{kt kqA k ˜k¯ﬁk Au, ëÀu k§k, Ìk{u nu˜k Úyku Aku yLku yzƒe hkÌku

kkAk yk ku Aku. f §kyu Ìk{Lku fkuE {khe Lkkæ˛u Ìkk ? {khu kuxu k˝ Àefhk yLku yuf Àefhe Au. [kh ºkE-ºktzwLke Úuze Au. kAe y{khe À˛k ˛e ⁄k˛u ?í

ÌkktÌkh uÀe fnu Au, ëfk§ku f]ª˝ ifwtX kwheLkwt hks fhu Au ÌkuLkk⁄ke k˝ nwt {kuxku Awt. y{Lku {kh k k§wt fkuE Lk⁄ke. nwt Ìkku º¯k kLk⁄ke k˝ Lk⁄ke zhÌkku. fk§k Lkk¯k, k , r[•kk, zkf˝, ºqÌk, k˜eÌk⁄ke k˝ Lk⁄ke ¯kºhkÌkku. khtÌkw, xku k˜ku ºhu˜e ˜k heyku(˜k kt-yuf k˚ke)⁄ke zhwt Awt.

ÁkeÚ rÀ Mku, ÌkktÌkh uÀe Àu k§ku {hu˜kt {kLk eykuLk MkS Lk fh k ¯kﬁku Au. {hu˜kt {kLk eykuLku S Ìkkt fheLku yzƒe hkÌku kkAku Vhe hÃkku Au. º¯k kLku f§k hÌke Au. xku k˜e ºheLku ˜k heyku ⁄k k ˜k¯ﬁku Au. yufkyuf ˜k heyku

Qz k ˜k¯ke Au. ÌkktÌkh uÀe zhe ¯kfiku Au. ÌkuLku ƒqsr˝fiku Ìkk [z‚ku Au. uh yk eLku ækkx˜u kz‚ku Au. ækx˜k Mkk⁄ku ƒ˙qs k ˜k¯fik Au. ÌkktÌkh uÀeLkwt fwxwtÁk Mku k fh k ˜k¯fiwt Au. ÌkktÌkh uÀeLkku S yk Au yLku S Úfi Au. Lk⁄ke Ìkku {hÌkku fu Lk⁄ke Ìkku {ktMkku AkuzÌkku. [kh ºkE-ºktz fnu Au, ëëÁkk kw, Ìk{u ækx˜k{kt⁄ke ÁkuXk ⁄kkyku.íí ÌkktÌkh uÀe fnu Au, ëëækx˜k{kt⁄ke ÁkuXku ⁄kE ˛fÌkku Lk⁄ke. Ìk{u {Lku MkÌk [Lk yk kku Ìkku {khku S Úfi.íí [kh ºkE-ºktzw MkÌk [Lku Áktƒkfikt Au. ÌkktÌkh uÀe fnu Au, nwt {hwt kAe {khwt ækur§fiwt Ákk§˛ku Lkn™. kxe-fqxeLku yuf ¯kku§k{kt ºhÚu. kAe M{˛kLku ˜E sELku Lke[u Àu Ìkk Mk§¯kk eLku {ktMk hktƒÚu. kAe ækÚu.íí

ÌkktÌkh uÀe {h˝ kk{u Au. [kh ºkE-ºktzw r [khu Au, ëÁkk kw Ìkku yk k˝Lku [Lk{kt ÁkktƒeLku {h˝ kkBﬁk. yk k˝u Ákk kwLkwt [Lk kk§eyu.í

ºkEyku Ákk kwLkwt ækur§ﬁwt yôu yuf {kuxku ¯kku§ku ˜ELku, fÀ§e Lk{kt M{˛kLku Úﬁ Au. ˜kfzktLkku Mkk⁄khku fhe, Àu Ìkk Mk§¯kk e W kh {ktMk ºhu˜ku ¯kku§ku {qfu Au.í

ifwtX kwhe{kt æÁkh ⁄kE Au. MkkuLkkLkwt ÆMknkMkLk ƒ˙qs k ˜k¯fiwt Au. º¯k kLk fnu Au, ëLkkhÀ, k]⁄ e˜kuf{kt fkuE kk ke-ƒh{e Ú¯fik Au. ifwtX kwheLkwt ÊfikLk hkæÚu. nwt k]⁄ eLke æÁkh ˜ELku kkAku yk Awt.í

º¯k kLk ˛kuƒÌkk ˛kuƒÌkk fÀ§e Lk{kt yk Au. M{˛kLk{kt swyu Au Ìkku [kh ºkE-ºktzw Ákk kLkwt {ktMk hktƒ k ˜k¯fikt Au. º¯k kLk r [khu Au, ëÌkktÌkh uÀe MkrÌkfiku nÌkku. ÌkuLkwt {ktMk ækE s˛u Ìkku Ákƒkt ºkE-ºktzw º Ú˝fkh (ºr ªfi u•kk) 120ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)121

⁄kE s˛u. ifwtX kwheLkwt hks fh˛u. kAe {Lku fkuE ¯k˝˛u Lkn™.í

º¯k kLk RLˇ kwhe{kt yk Au. RLˇLku fnu Au, ër ˜tÁk fh k⁄ke {kuzwt ⁄k˛u. Lk¯kkhwt ˜ELku k]⁄ eLku {k⁄ku [zsu. fÀ§e Lk{kt {ktMkLkku ¯kku§ku Vkuze Lkkæsu.í

RLˇ Ákkh {u yLku Ìkuh es§e ˜ELku k]⁄ eLkk {k⁄ku [z‚ku. ¯kkSLku {wMk§ƒkhu

hMk k ˜k¯fiku Au. k¯k {qfeyu Ìfikt Õh˝kt Vqxu Au. LkÀeyku kuzk kqhu Q{xe Au. [kh ºkE-ºktzw ¯kku§k kkA§ MktÌkk k ˜k¯fik Au. nuÌke ¯kt¯kk Q˜x {khu Au. {ktMkLkku ¯kku§ku Vqx k ˜k¯fiku Au. ºkE-ºktzw Ákk kLkwt {ktMk ækE ˛fÌkkt Lk⁄ke.

LkLkkt ktæe {ktMk ækfi Au. ktæe º Lkkt Ú˝fkh ⁄k k ˜k¯fikt Au. Àu [f˜e ºr ªfiLke Ú˝fkh ⁄kE Au. u˝k¯k ktæe º Ú˝fkh ⁄kfiwt Au. Õkzu ktæe Ákku˜u

Au. ˝wt {eXwt ˜k¯ku Au.

RLˇ kwhe{kt RLˇ s k ˜k¯ﬁku Au...

20.

ÌkktÌkh uÀe

LkkÏ LkkÏ y Ìkkh Õ§{k h{Ìkk, hk kt... hu.. Õe...

ækt{À Õ§ ækÌkk, Õ§ keÌkk, hk kt... hu.. Õe...1

æB{k æB{k hu {khk, hk kt,.. hu.. Õe..

fuÌkhu y Ìkkhu Ákkhku khku hk kt... hu.. Õe..2

ÀMk ÀMk y Ìkkhu Ákkhku krhﬁku, hk kt.. hu.. Õe..

ÀMk{k Õw¯k{k Ákkhku krhﬁku, hk kt... hu.. Õe..3

ÀMk{k y Ìkkhu Ákkhku krhﬁku, hk kt.. hu.. Õe..

kuæ kuæ hu Ákkhkt yk kt, hk kt.. hu.. Õe..4

MkqrhﬁkLk hX{k Ìkwt Ìkku h{Ìkku, hk kt.. hu.. Õe..

fhkuh hku¯k ˜uE Ìkwt Ìkku h{Ìkku, hk kt.. hu.. Õe..5

MkqhÕÀu hu k˜U Q¯kku, hk kt.. hu.. Õe...

y¯kLkÀu hu Ìk{ktLk yku{Ìkk, hk kt.. hu..Õe..6

MkqhÕÀu hu Ìk{ktLk yku{Ìkk, hk kt.. hu.. Õe..

MkÌkLke Ìkqr˝ﬁkt Ìk{ktLk yku{Ìkk, hk kt.. hu.. Õe..7

k LkÀu hu Ìk{ktLk yku{Ìkk, hk kt.. hu.. Õe...

˜M{eÀu e hu Ìk{ktLk ˜khU ˜u U, hk kt..hu.. Õe...8

¯kkW {kÌkk hu Ehk xku§Ìkkt, hk kt.. hu.. Õe.. kuæU kuæU hu Ìk{u h{Ìkk, hk kt.. hu.. Õe...9

{Lkækt W kh fk§{kt ykuﬁkt.. hk kt.. hu.. Õe..

{Lkæe y Ìkkh fu§k k fUhu, hk kt.. hu.. Õe..10

Mk Lkt kkh Ìke r Mkkh {kÏzU, hk kt.. hu.. Õe..

{uh Lkt rMk{uh r Mkkh {kÏzut, hk kt.. hu.. Õe...11

Mk Õe hELk {æhu Ákku˜u, hk kt.. hu.. Õe..

nkÏt k§u kkh Ìke {khe kÌkkt.. hk kt.. hu.. Õe..12

fkuEfU˝ Àw:ræﬁkt hu fU§k k fhU.. hk kt.. hu.. Õe..

{Lkæe y Ìkkh fu§k k fhU.. hk kt.. hu.. Õe..13

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)123

{k⁄kk{k kkxfku ækt{Àu {u˜ku.. hk kt.. hu.. Õe..

nq§ nqfk hu ækt{Àu {u˜k.. hk kt.. hu.. Õe....14

f§Ìkrhﬁku hku¯k hu ækt{Àu {u˜ku,.. hk kt.. hk.. Õe..

y¯krLkﬁku hku¯k hu ækt{Àu {u˜ku, hk kt.. hk.. Õe..15

ÌkkÏtrnﬁkt hku¯k hu ækt{Àu {u˜ku, hk kt.. hk.. Õe...

kkxrfﬁku hku¯k hu ækt{Àu {u˜ku, hk kt.. hk.. Õe..16

Õk§ LkU kq§ku QX k ˜k¯kku, hk kt.. hk.. Õe..

ÁkÌkhe fkELkku hku¯k ækt{Àu {u˜ku, hk kt.. hk..Õe..17

ÌkqÕr˝ﬁku hku¯k hu ækt{Àu {u˜ku, hk kt.. hk.. Õe...

yhkuh-fhkuh hku¯k ækt{Àu {u˜k, hk kt.. hk..Õe..18

Mk LkU yr{ﬁk r Mkkh {kÏzU, hk kt.. hk..Õe..

Mk Lk yr{ﬁk hu kÌkkt Mkku§u, hk kt.. hk..Õe...19

{LkæktLk hku¯k hu Õkh k yk k˝wt ÕkﬁU, hk kt.. hk...Õe...

y{eLkk nMkk hu yk⁄kkt Õk˜U, hk kt.. hk.. Õe...20

f˝eykuhLke fktÁkku yk⁄kkt Õk˜u, hk kt.. hk..Õe..

Mk Lk kkh Ìke yk ˝k ˜k¯kkt, hk kt.. hk...Õe..21

kkÏtæu QzULku yk ˝k ˜k¯kkt, hk kt.. hk..Õe..

Mk Lku kkh Ìke yk ˝k ˜k¯kkt, hk kt.. hk..Õe..22

Mk Lku kkh Ìke kkÏ{˝kt Õk U, hk kt.. hk.. Õe..

æktzU hu LkktrÀﬁU ÕU˝kt {kÏzU, hk kt.. hk..Õe...23

ÌkkÏt˝e ÌkkÏ˝eLk Ìk¯khk kehU, hk kt.. hk..Õe..

Qze QzeLk yMk kh ykuﬁkt, hk kt.. hk.. Õe..24

QMke nhfk e huMk{e Àkuh, hk kt.. hk..Õe...

æktzU hu LkktrÀﬁu ÁkkÏtÌkU ÕU˝k fq¯khk, hk kt.. hk..Õe...25

æktzku hu LkktrÀﬁku Qz k ˜k¯kku, hk kt.. hk..Õe...

LkktrÀﬁkLk hku§ Ìkeæk ÌkkÕ˝k, hk kt.. hk...Õe...26

æktzku LkktrÀﬁku hu Qz k ˜k¯kku, hk kt.. hk..Õe..

æz ˜uyuLk æz {u˜u, hk kt.. hk.. Õe...27

æurhﬁkt æurhﬁkt hu Õk k ˜k¯kkt, hk kt.. hk.. Õe..

{Lkæe k§u hu yk ˝k ˜k¯kkt, hk kt.. hk..Õe..28

Vehe VeheLk yuh k ˜k¯kkt, hk kt.. hk..Õe...

Àw:ræﬁkt uhkr¯kﬁkt fu§k k fhu, hk kt.. hk..Õe...29

yr{ﬁktLkk nMkk yk⁄kkt Õk˜U, hk kt.. hk..Õe..

f˝eykuhLke fktÁk ykﬁkt Õk˜U, hk kt.. hk..Õe...30

zk k Õ ˝e hu LkkÏtæ k ˜k¯kkt, hk k.. hk..Õe...

{LkæktLkku hku¯k hu k§ k ˜k¯kkt, hk kt.. hk..Õe...31

Mk Õe yr{ﬁk hu kÌkkt Mkku§u, hk kt.. hk..Õe.. hku¯k hu ÕkheLku kkMkkt r§ﬁkt, hk kt.. hk..Õe...32

{uh Mke{uh kkMkkt yk ˝k ˜k¯kkt, hk kt.. hk..Õe..

{uh Mke{uhLkwt hkÕ fhu, hk kt... hk..Õe...33

hkrxﬁkuƒkrhﬁkuÌkq˝e kq˝eLkeMku Lkkfhu,hk kt..hk..Õe...

{Lkæe k§kuLkku hku¯k Àqh fhkt í˜k, hk kt.. hk..Õe...34

Mk - kkh Ìke fkÏ{ nq kU, hk kt.. hk...Õe..

{qXe kheLk Mkkuheyk ˜uEyu, hk kt.. hk..Õe...35

yuhkt yuh ˝k ÕkﬁU, hk .. hk..Õe...

kqMku yuh ˝k ÕkﬁU.. hk .. hk..Õe...36

Ìkkrhﬁku hu hkrxﬁku Àu k§k kÕU, hk kt.. hk..Õe..

yu˝kt Àu k§ktLku kÌkku Mkku§u, hk kt.. hk..Õe...37

nkÏt k§u Àu k§ku {khe kÌkku, hk kt.. hk..Õe..

y{ktLku {u˜ku hu hku¯keyku Ìkk , hk kt.. hk..Õe...38

ÕU˝eyku Ìkk y{ktLk {u˜ku, hk kt.. hk...Õe...

y{ktLk {u˜ku hu hkur¯kﬁku Ìkk , hk kt.. hk..Õe...39

kkxrfﬁku Ìkk y{ktLk {u˜ku, hk kt.. hk..Õe.. f§uÌkrhﬁku Ìkk y{ktLk {u˜ku, hk kt.. hk..Õe...40

yu Ìkkrhfiku hkrxfiku kqMkku Õkufiu, hk kt.. hk..Õe..

y{khkt Àw:æhkt Xk kt fhÕku, hk kt, hk..Õe...41

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)125

Ìkkrhﬁku hkrxﬁku {æhu Ákku˜u, hk kt.. hk...Õe..

Ìk{khkt Àw:æhkt Xk kt fhkt, hk kt.. hk..Õe...42

yu {U˜kt Àu ku hu Ìk{ktLk §¯kkt, hk kt.. hk..Õe..

ÁkÌkhe fkELkkt Àu hu kÕu.. hk kt.. hk..Õe...43

kkxrfﬁk eh Ìk{ktLk §¯kk, hk kt.. hk..Õe..

nqr§ﬁk hu eh Ìk{ktLk §¯kk, hk kt.. hk..Õe...44

kkx˝e eh Ìk{ktLk §¯kk, hk kt.. hk..Õe..

Mkqxrfﬁk eh Ìk{ktLk §¯kk, hk kt.. hk..Õe...45

Ìkkrhﬁku hu hkrxﬁku kÌkkt Mkku§u, hk kt.. hk..Õe..

nkÏ k§u Àw:ræﬁkhku kÌk, hk kt.. hk..Õe...46

Ìk{khu hu fUh yk e, hk kt.. hk..Õe...

Ìk{khu hu fUh zUæ˜kt fk˜U, hk kt.. hk..Õe...47

Ìkkrhﬁku hu hkrxﬁku zUæ˜kt fk˜U, hk kt.. hk..Õe..

nkhkt ehktLku LkqÌkhkt {u˜U, hk kt.. hk..Õe...48

h¯kTrÌkﬁku eh Ìkq˝ k ˜k¯kku, hk kt.. hk..Õe..

h¯kTrÌkﬁku eh ˜xufu Ìkq˝u, hk kt.. hk..Õe...49

{U˜ktLke {u˜he Ìkq˝ k ˜k¯ke, hk kt.. hk..Õe..

Õkt kk Õkt khe Ìkq˝ k ˜k¯kkt.. hk kt.. hk..Õe...50

nkhk eh yk ˝k ˜k¯kk.. hk kt.. hk..Õe..

h¯kTrÌkﬁk eh hu h¯kTÌkkt{k h{u.. hk kt.. hk..Õe...51

kkxrfﬁku eh kkxfu h{u, hk kt.. hk..Õe..

nq§eyku eh hu nq§ku{k h{u, hk kt.. hk..Õe...52

ÌkkÏneyku eh XÁkfku Àuyu, hk kt.. hk..Õe..

f§uÌkurhﬁku eh f§Ìkuh {u˜u, hk kt.. hk..Õe...53

ÌkqÕr˝ﬁku eh ÌkqÕ˝e {u˜u, hk kt.. hk..Õe..

h¯kÌkktLkkt keLkkh h¯kÌkkt{k h{u, hk kt.. hk..Õe...54

ÀqrÌkﬁku eh ÀqÌk{k h{u, hk kt.. hk..Õe..

ÀqÌkktLkku keLkkhku kÌkkt Mkku§u, hk kt.. hk..Õe...55

Mkkuæku eh {wtÌkku kÕwt, hk kt.. hk..Õe..

ÀqÌkktLkk kuyk˜k {Lku yk˜Õku.. hk kt.. hk..Õe...56

{kuÌkeMkuhku {wt Ìkku kÕwt, hk kt.. hk..Õe..

Mkkuæe kqÕk {Lku yk˜ku, hk kt.. hk..Õe...57

yMkwÁkhk Àu eLku h¯kuÌk yk˜Õku, hk kt.. hk..Õe..

fwykhwt kkzwt ÁkkELku yk˜Õku, hk kt.. hk..Õe...58

h¯ku kku¯ku{k ÁkkE Ìkku h{u, hk kt.. hk..Õe..

Õw¯ku kqXu˝ y{u QÌkhkt, hk kt.. hk..Õe...59

{Lkæe k§ku hu y{ktLk nq kku, hk kt.. hk..Õe..

kk ke {Lkuæ y{ktLk nq kku, hk kt.. hk..Õe...60

fk§e u˜he{k hkÕ fheyu, hk kt. hk..Õe..

kkE hu kkÏrzﬁku hkÕ fheyu, hk kt.. hk..Õe...61

nkÌku ÁkkÏtÌkr{ﬁk y{u krÕﬁU hu, hk kt.. hk..Õe..

{kuÌkeMkuhku Mkkuæku kÕU, hk kt.. hk..Õe...62

MkkÏ MkkÏ ÁkkÏtÌkr{ﬁk {U˜k kÕu, hk kt.. hk..Õe...

{U˜e kqÕk ÁkkÏtÌk{ktLk Mkhu, hk kt.. hk..Õe...63

h¯kÏ kku¯kÏ{k ÁkkÏtÌk{k h{u, hk kt.. hk...Õe..

{U˜e kqÕk ÁkkÏÌk{kLk Mkhu hk kt.. hk.. Õe...64

Ìkku {hkÕ... nkhu nkuhku hu ÙfkhktLkk ÀuLkkh.. MkÌkÕw¯kLke khÌkk.. Àwyk Õw¯kLkku kkuhku.. Vq˜ fuhe kMkLkk.. fkuhkt fk¯kÀkuMke kÌk fhÕku.. Vq˜ {hu... kMkLkk Õe u... nkhu Õe nwtfkhku ÀuLkkh.. nkuhku huÕu nwtfkhktLkku ÀuLkkh.. fhkuh rÀ k§eyu hkÕ fhÕu.. fkxÕu nkÏ hunLke Ù{h{kt yu ÁkuXk khe ¯kuh Õku.. nkhu k˜u yk kt MkrÌkfiktLkkt LkkÏ{... MkrÌkfiktLkkt LkkÏ{ ˜uE MkkÏ MkkÏ {ELkkuLkku f§kt¯k fxu... fxu fkRfikuhLkkt kk k. nkhu ufwxLkku ækt{À nU.. ufwx kheLkwt hkÕ fhu.. nÀk fhkuh Ìkku kk¯ku.. fhkuh nUÕe uLk fhu.. nkhu {hkÕ yu y ˝ hkrxfik-ƒkrhfik Àu k§kyu ÌkktÌkh uÀeLk hku¯k nkh kLkk uÀ rnæ k nU. ækÏ{À ffi, nkÏ k§ku Õ{hku kÌk.. yu æku§e Ìkku LkU kÕk eyut.. æku§e W kÕk eyut.. nkhu Ìk{u Õe hk ˜u k Õku.. Ìk{u fu{ ˜uELku yk e nfÌkk Lkn™.. nkhu Õ{ kÌk fhu.. nkÏ k§ku ækt{Àku y{khe kÌk.. yu y{u Ìkku Õe hku ˜uELku yk eyu kkÏ˝ yuf fkuEf kkhe Àu k§ku

nU.. nkhu yk k˝kt nku.. Ìkkhu {kuxku nU.. yuLkwt Lkk{ ÌkktÌkh uÀe.. fkÏtyu f§k fhu.. nkhu y{kt fLknku.. Õe hku kkÏ˝ Lkknu... kkMkku ÕkELku ækur§ﬁk{kt kune Õkyu... yu ykÏ˝knk y{u Ìkku Xk˜k {k˜k kkMkk yk eyu.

nkhu y u˝kt ufwxLkku ækt{À nU.. Mkhk henktLkk {kuh.. kÏt¯kktnku Mk{kuxku {k⁄ku yk ku... nkhu xkuMke{k yk eLku kqxfku ⁄kku.. fk§Õwt nqhuELku kktzu {hu˝wt.. ⁄kkuhfwf Ìkku §e Ákkhwt yk wt... yu ufwx khe ÌkwÕu.. nkhu ufwx kheLkku {U˜ ÌkwÕu..

¯kkÕu.. nkÏ k§ku Õ{hku kÌk.. {kuxk{kt {kuxk yk k˝u.. Mkkh Mkw{k§eLkwt hkÕ fheyu.. nkhu yk k˝knk {kuxk fw˝ Õk¯kk.. nkhu nqhÕkt nkÏ{e æun LkkÏæuí˜k.. nkhu ufwx kheLkku ækt{À nU... nkhu LkkhÀkLk fkÏtﬁ kÌk fhu.. yu LkkhÀk ! yk ufwx khe Xk e hkæÕu.. nkhu {wt ÕÙ kku eLkk ækÌkk{k.. nkhu fkuE MkqÁkku Õk¯kku.. Ìku ufwx kheLkwt hkÕ khk u.. §e yk kwt fu⁄kk Õkn ? yu{ fheLku ækt{À nU Ìku ufwx khenku fu ku yk u.. nkhu.. Mkkh æzLke n kk§ ˜uyu.. nkhu y u˝ khu Õe hkLkwt fkÏ{.. fw˝ Ìk˝e ˜u k ÀuÌkku Lkn™.. yut˝kLku y ˝ Xk ku fh ku khnU..nkhu yut{ fheLk ækt{À fu ku n kk§ ˜uyu.. nkhu y u˝ ÌkkuÌkuh uÀe.. nkhu f˝eykuhLke fktÁk.. nkLku yr{ﬁkLkk nMkk nkLku y u˝ {kÏLk eykt W kh hk§uí˜k.. {hu˜kt {kÏLk e nUÕe uLk fu ku fhu.. yu k¯k kÏLkLku æÁkUh khe.. ykÏt hku yk ÌkktÌkh uÀe yu {hu˜kt {kÏLk eykuLku nUÕe Lk fhu.. nkhu ækt{ÀLk Mkhk henktLkk {kuh... nkhu Àuæ {hÀktLkk æu˜.. nkhu y u˝ fuÌkhktf {kÏtLk eyktLk Õe Ìkkt fhu... yut{ fheLk k¯k kÏLk nU Ìku fu ku yk u.. yk ku kh{k ÕkuMkeLku fUh.. nkhu ÌkktÌkh uÀe k§k fUh... ækt{À nU Ìku fu ku yk nU... ÌkkuÌkuh uÀeLke ÁkkE˜e nkhu ykÏ¯k˝u ÁkuXe ÁkuXe r Mkkh fhu.. nkhu ÌkktÌkh uÀeLke ÁkkE˜eLkk kux{k kune ¯kku.. yufkÀLkuhku Mk{kÕku¯k Lkt Mk{kÕku¯kLkku {kÕku¯k yk ku nU. ÌkktÌkh uÀe hku¯k nkheLk fUh yk ku nU... (1) ÌkktÌkh uÀeLke ÁkkE˜e kÕU, hk...Õe... ÁkkE˜eLkk kMkLkk{k k¯k kÏLk Ákku˜u, hk..Õe..65

fUhLkk ykÀ{eLku kÌk Mkku§u, hk...Õe... nkÏ k§u Àu k§k {khe kÌk, hk..Õe..66 f u§k fU{u Ìk{u Õkyku, hk..Õe.. f u§k Õk kuLku n u§k yk ku, hk..Õe..67 yhÌke hkÌkuLkk kkMkk yk ku, hk..Õe.. fkuEfu Ìk{ktLk {khe LkkænU, hk..Õe..68

{qykt {LkækuLku nUÕe Lk fhu, hk..Õe...82 128ºe˜kuLke ne- kÌkku-

y{khe ÀMkk nwt yu ⁄kknU, hk..Õe..

{khu kuxu yufu Mk Àefhe, hk..Õe..69

{khu kuxu ÌkU˝ Àefhk, hk..Õe..

Mkkhu kkÏrzﬁktLke Õkuhe kÕU, hk..Õe..70

ÌkktÌkh uÀe {æhu Ákku˜u, hk..Õe..

nkÏ k§u fu ÁkkE˜e {khe kÌkku, hk..Õe..71

y{ktLk {kh k k§ku fw˝, hk..Õe..

y{u Áke k Õu k hu Lkn™, hk..Õe..72

k¯k kÏLknku {wt Ìkku {kuxku kÕwt, hk..Õe..

yufu Mk fk§ku fMkLkku hkÕ fhu, hk..Õe..73

yu ufwx kheLkwt hkÕ fhu, hk..Õe..

k¯k kÏLkne {wt Ìkku ÁkeÌkku Lkn™, hk..Õe..74

fu{u fuheLk {Lku {khu, hk..Õe...

ÁkeÕk ÌkeÕkne {wt Ìkku Lkn™ ÁkeÌkku, hk..Õe..75

Lkn™ ÁkeÌkku fk§k Lkk¯k nku, hk..Õe..

k hu MkeÌkhknku Lkn™ ÁkeÌkku, hk..Õe..76

zkfU˝ LkkMkU˝nku Lkn™ ÁkeÌkku, hk..Õe..

kqÌk hu khwÌk nku Lkn™ ÁkeÌkku, hk..Õe..77

ÁkeÕk nku Lkn™ ÁkeÌkku, hk.. Õe..

yu.. LkLkkt ÕLkkuhktnku {wtÌkku Áke wt, hk..Õe..78

xku k˜ku ˜k ktnku {wt Ìkku Áke wt, hk..Õe..

ækt{uÀ hELku r Mkkh {kÏzU, hk..Õe...79

f§k Y ke hu f§k hÌku, hk..Õe.. xku k˜ku ˜k ku yku ˝k ˜k¯kku, hk..Õe..80

kx{kt ÕkELku ˜ ke huyku, hk..Õe..

ÌkkuÌkuh uÀe Õk k ˜k¯kku, hk..Õe..81

Àu k§wt fh k Õk k ˜k¯kku, hk..Õe..

{qyu˜kt {kÏLk e Õe Ìkkt fhu, hk..Õe..

Õe Ìkkt fheLk kkMkku r§ﬁku, hk..Õe..83

yhÌke hkÌkuLkku kkMkku ur§ﬁku, hk..Õe..

xku k˜ku ˜k kt Qz k ˜k¯kkt... hk..Õe..84

ykÏMkuLÌkkLkkt ˜k kt Qz k ˜k¯kkt.. hk..Õe..

ÌkktÌkh uÀe zhe Õk u, hk..Õe..85

ÌkktÌkh uÀeLku Ìkk Mkrhﬁku, hk..Õe..

ÌkqÕur˝ﬁku Ìkk Mkh k ˜k¯kku, hk..Õe..86

Ìkk ˜uELku fUh yk u, hk..Õe..

fUh yk eLk {ktMku kheyku, hk..Õe..87 {ktMkk nkuEÌkku ÌkqÕ k ˜k¯kku, hk..Õe..

Mkkhu kkÏrzﬁkt Mku k fUhu, hk..Õe..88

ÌkkuÌkuh uÀeLke Mku Lkk fhu, hk..Õe..

Ákk khkLku Õe hku yk Lku Õe hku Õkﬁu, hk..Õe..89

Lkn™ {hÌkku Lku {ktMkku MkkuhÌkku, hk..Õe.

Mkkhu kkÏrzﬁkt kÌkku Mkku§u, hk..Õe..90

nkÏ k§ fU Ákk kw {khe kÌkku, hk.. Õe..

{ktMkk{knku Ìkwt Ìkku ÁkuXku ⁄kkÕu, hk..Õe..91

ÌkktÌkh uÀe {æhu Ákku˜u, hk..Õe..

{ktMkk{knku Lkn™ QXe nfÌkku, hk..Õe..92

MkÌk MkLk {Lk yk˜Õku, hk..Õe..

Ìkku {kh Õe hku Õk U, hk..Õe..93

MkLku fku˜u yku ˝k ˜k¯kkt, hk..Õe..

{wt Ìkku {hwt Lku nwt fUh nku.. hk..Õe..94

{khe Ìkku æku§e Vqxe {Ìke Ákk§Õku.. hk..Õe.. kxe fqxeLku ¯kku§k{k LkkÏæÕku, hk..Õe..95

ÌkktÌkh uÀe {hÌkkuf kkÏ{u, hk..Õe..

Mkkhu kkÏrzﬁkt r Mkkh {kÏtzU, hk..Õe..96

MkLk yk˜eLk {hÌkkuf kkÏ{ku, hk..Õe..

Ákk kkLku yk k˝u nwt fhe LkkÏæeyut, hk..Õe..97

Ákk kwLkk MkLk yk k˝u kk§eyu, hk..Õe..

Ákk kwLke æku§e yk kw˝ ˜uEyu, hk..Õe..98

æku§e {unu˝u ˜uELk ÕkEyu, hk..Õe.. {kuxku ¯kku§ku ˜khu ˜uEyu, hk..Õe..99

Ákk kLkwt ækur§ﬁwt ˜uELku Õk U, hk..Õe..

ækur§ﬁwt ˜uELku Õk k ˜k¯kk, hk..Õe..100

Ìkku˜he Xefhe Ákkhu ˜uyu, hk..Õe..

æurhﬁku æurhﬁku Õk k ˜k¯kk, hk..Õe..101

LkfÀ§e{k ykuhkt ykEykt, hk..Õe..

Ákk kLkwt ækur§ﬁwt ˜uELku yk kt, hk..Õe..102

yk eLku {unu˝u LkUMkwt {u˜u, hk..Õe..

LkUMkwt {u˜eLku r Mkkh {kÏzU, hk..Õe..103

˜e˜kt ÕkuhktLke nk⁄khe fuhu, hk..Õe..

nk⁄khe fheLku W kuh {u˜u, hk..Õe..104

Lk hufÀ§e{kt ¯kku§ku {u˜u, hk..Õe.. kxe fqxeLku ¯kku§k{kt LkkÏæU, hk..Õe..105

¯kku§k{kt LkkæeLku y¯kLke Ákk§u, hk..Õe.. ufwx khe{k æÁkh ykuRﬁkt, hk..Õe..106

MkkuLkkLke MkU¯kkMkU˝ ÌkqÕ k ˜k¯ke, hk..Õe.. ækt{uÀ hELku r Mkkh {kÏzU, hk..Õe..107

nkÏt k§ fu LkkhÀk {khe kÌkku, hk..Õe.. kk ke Ìkh{e fkuEf Õk¯kku, hk..Õe..108

LkkhÀk ufwX khe Xk e hkæu, hk..Õe.. kku eLkk ækÌkk{k {wt Ìkku ÕÙ, hk..Õe..109

æÁkUh ˜uELku kkMkku yk wt, hk..Õe..

ufwxktnku ækt{uÀ yk k ˜k¯kku, hk..Õe..110

khÌkkyku ( kwhkf⁄kkyku)131

yuhÌkku yuhÌkku ækt{À yk ˝k ˜k¯kku, hk..Õe..

Lk hu fÀ§e{kt yk ˝k ˜k¯kku, hk..Õe..111

Mkkhu kkÏtrzﬁkt ¯kku§ku {u˜u, hk..Õe..

Ákk kLkwt {kÏn LkkÏÌk k ˜k¯kk, hk..Õe..112

Ákk kLkwt {kÏnu ækE ÕknU, hk..Õe..

ÌkktÌkh uÀe hu MkrÌkﬁku kÕu.. hk...Õe..113

Mkkhu kkÏtrzﬁkt ækE ÕknU, hk..Õe..

Mkkhu kkÏtrzﬁkt ÕkÏ˝fkh ykuﬁu, hk..Õe..114

kkÏt nqÕ˝kt ⁄kuE ÕknU, hk..Õe..

ufwx kheLkwt hkÕ fhnU, hk..Õe..115

{khe ¯k˝Ìkuhe fw˝ ¯kkyu, hk..Õe..

ækt{uÀ yuhe kkMkku r§ﬁku, hk..Õe..116

æurhﬁku æurhﬁku yk ˝k ˜k¯kku, hk..Õe..

yutÀhk khe{k yk ˝k ˜k¯kku, hk..Õe..117

yutÀhLku yk eLk kÌkku Mkku§u, hk..Õe..

nkÏt k§u yutÀrhﬁk {khe kÌk, hk..Õe..118

Lkn™ Ze˜kt k§kt fkÏ{, hk..Õe..

Ze˜ fheyu Ìkku {kÏhwt yku u, hk..Õe..119 ˜uELku Lk¯kkhwt Ìkwt Ìkku ÕkÕu, hk..Õe..

hnkÌkk§u hu Ìkwt Ìkku fhÕu, hk..Õe..120 {kÏtnLkku ¯kku§ku Vkuhe LkkÏæÕu, hk..Õe..

yutÀhLku fUÌku ˜k¯ke fuÌkhe khku, hk..Õe..121

Ákkhu {u Lku Ìkuh eÕ§e, hk..Õe.. ˜uELku Lk¯kkhwt Mkh k ˜k¯kk, hk..Õe..122

¯kkÕe ¯kh{u§eLku unhu k ˜k¯kku, hk..Õe.. üzku hu üzku yutÀh ÌkUÀ{u, hk..Õe..123

yut˝e yk⁄kur˜ﬁu eÕku æ U, hk..Õe..

¯kkÕe ¯kh{u§eLku yutÀuh Mkrhﬁku, hk..Õe..124

¯kkﬁf : ÚºkE funhkºkE ¯k{kh, W. . 60, ¯kk{ : Lk k{kuxk, Ìkk˜wfku : Æn{ÌkLk¯kh, rs’˜ku : ÁkLkkMkfktXk (W.¯kw.). 132ºe˜kuLke

{qnU§ fkEyku yutÀh hMku, hk..Õe..

ækÀhu æktæk Ìk˝kE Õyu, hk..Õe..125

⁄kk k Àu Lkkzkt Vqxu, hk..Õe..

Qhu kqhu LkE yk e, hk..Õe..126

LkEyu yk kt ÕkÕkt Lkeh, hk..Õe..

{uLku fkuhu˝ ku§kt kÕu, hk..Õe..127

Mkkhu kkÏtrzﬁkt Lkkn k ˜k¯kkt, hk..Õe..

¯kku§k fLknkt ˜ k˝k ˜k¯kkt, hk..Õe..128

uÌke ¯k¯kk Q˜ux {khu, hk..Õe..

{kÏtnLkku ¯kku§ku Vqx k ˜k¯kku.. hk..Õe..129

LkLkwt ÕLkkuh {kÏn ækyut, hk..Õe..

ÌkktÌkh uÀeLkwt {kÏn ækyu, hk..Õe..130

kkE kkÏrzﬁkt Lkn™ ækE nfkt, hk..Õe..

nkEykt kneykt fUh yk kt, hk..Õe..131

ÕLkkuh kkÏt nqÕ˝kt ⁄kk k ˜k¯kkt, hk..Õe..

Õkhu ÕLkkuh Ákku˜ k ˜k¯kkt.. hk..Õe..132

Àu ku˜ kkÏ nqÕ˝e ⁄kk k ˜k¯kkt, hk..Õe..

U˝k¯k kkÏ nqÕ˝kt ⁄kk k ˜k¯kkt, hk..Õe..133

ÕLkkuh kkÏ hu nqÕ˝kt ⁄kk k ˜k¯kkt, hk..Õe..

ÕLkkuhkt Ákku˜u hu f˝wwt nkuﬁ{˝wt, hk..Õe..134

yutÀhk khe{k yutÀh Õk k ˜k¯kku, hk..Õe..

yutÀhk khe{k yutÀh Õk k ˜k¯kku, hk..Õe..135

1. Mkeh{ku§eLkku Õkhku ([˝kuXeLkk ÕuhLkku Õkhku)

y¯k˜e Ìkku y¯kkhwt hu˝ ⁄kk k ˜k¯ke. kkMk˜e Ìkku kMkkhwt hu˝1 ⁄kk k ˜k¯ke yut˝e u§ ⁄kqh{kt fkxkt Lkuæ˜e yk k2. Mkkh˝e yuÌkhkt yk k fkx k ˜k¯kkt. ihu˝ eÕku æ ˝k ˜k¯ke. kuMk ÀqrÌkfikt yk k Mkh k ˜k¯kkt. nkLku üzku üzku ¯kkÕ k ˜k¯kku. Õu˝e u§ y Ìkku kU˜ku hMku kku§ku Lku kkzuh. kuMk hMku {Õ Lku {u kh. kuMk˝ hMku ¯k˜e Lku ¯kwÕhkÌk. Õh{h {u hMk k ˜k¯kku. ækÀhu æktæk Ìk˝k k ˜k¯kk. ækuyu˝ ækÀhkt yk ˝k ˜k¯kkt. nkLku nkÌk ÕkheLkkt ÁkeÕ Ìk˝k k ˜k¯kkt. yuÌkku ÁkeÕ Ìk˝kÌkkt Ìk˝kÌkkt y yk ˝k ˜k¯kkt. nkLk yuÌkku ÁkeÕ fqrhfiu æuÌku yk ˝k ˜k¯kkt. y Õk§ktLku {k⁄ku ÁkeÕ yk ˝k ˜k¯kkt. nkLku yuÌkku ÁkeÕu yk eLk nw˝ k ˜k¯kkt. nw˝e fheLk yuÌkku ÁkeÕ Vkx k ˜k¯kkt. nkLku ÁkeÕ Vkxe fheLk Q¯k k ˜k¯kkt. Q¯ke fheLk Ìkku kuyk§ 3{k {q§ {u˜ k ˜k¯kkt. yuÌkku {q§ kuyk§ Õk k ˜k¯kkt. nkLku zktze ÀLku hkÌku Ìkku {kuxe ⁄kk k ˜k¯ke. yu zktze {kuxe ⁄kELk Ìkku ze§ Ìkku fkx k ˜k¯ke. yu ze§ fkxe kkÏLk fkx k ˜k¯ke. kuMk ÀLku hkÌku {kuxe ⁄kk k ˜k¯ke. nkLku y {kuxe ⁄kELk khu Mkh k ˜k¯ke. khu MkheLkÌkku k⁄khk k ˜k¯ke. Õu˝e u§ khu MkheLk yu u˜ Ìkku Vw˜k k ˜k¯ke. ÌkkÏr§fikt Vq˜ yk kt. ker§fikt Vq˜ yk kt. yu Vq˜{k kk khe4 kuÀkMk ⁄kk k ˜k¯ke. yut˝e u§ yk yr{fik 5 Lkk {æ 6{ktnk Õuhe k Lk Mkqxk. yu kk khe Õuhe ⁄kk k ˜k¯ke. nkLk ke§wt Ìkku ykux˝,7 fk§wt Ìkku {æ. yu kk khe ÀLkt hkÌk {kuxe ⁄kk k ˜k¯ke. nkLku y y¯k˜e y¯kkhwt hu˝ ⁄kk k ˜k¯ke. kkMk˜e kMkkhwt hu˝ ⁄kk k ˜k¯ke. yut˝e u§ nkÀwhku kkt˝8 nku§{ku Q¯kku. {kÏtxe-ÁkiheLkkt Õkuhu y Õ¯khku ⁄kk k ˜k¯kku. yut˝e u§ yu yMÌkuhe- kwhwMk y hen kkt k˝e{k Õk k ˜k¯kwt. nkLku hen kkt k˝e{k yk ˝k ˜k¯kwt. nkLku æu˜ æh§u ækx. ÌkwtÀ§e ÌkwtÀ§e Ìkku huÌk Qz k ˜k¯ke. yut˝e u§ yMÌkuhe yk ˝k ˜k¯ke. Ákk khe yk e yut˝k khLku {k⁄ku. yk e y Õku k ˜k¯ke. Lku fk§wt {æ ke§wt Lkt ykuxu˝ Mkeh{ku§e9 ˜u k ˜k¯ke. hen{k ˜uELk y yune yk ˝k ˜k¯ke. æu˜ æh§u ækx. ˜kÏtÁku {kh¯ku yk ˝k ˜k¯ke. ÌkwtÀ§e ÌkwtÀ§e huÌk Qz k ˜k¯ke. LkfÀ§e yk e ækæhkLkwt kkÏLk ˜u k ˜k¯ke. ækæhkLkw kkÏLk yk⁄kkt Õk˜u. Ákk khe y Ìkku yk k ˜k¯ke. Ìku fu e yk yu yMÌkuhe yk ˝k ˜k¯ke. yk e Ákkh ÁkLkkfiktLku Áku xu yk e. yk eLk Ìkku r Mkkh fh k ˜k¯ke. yut˝e u§ Ìkku yu

rMkh{ku§e z¯khu Ìkku kx k ˜k¯ke. Õu˝e kxeLk kuMk ækæhkLkk kkÏLkLkku kwhfu˜ku10 fh k ˜k¯ke. kuMkÌkku kwhfu˜k{kt ˜u k ˜k¯ke. nkLku y ˜uE fheLk yutÌkku fku§ k ˜k¯ke. nkLku fku§e fhe kuMkÌkku hen kkt k˝e{k yu Õuh ke k ˜k¯ke. ke fheLku kUMkÌkku Õuh y Õ{˝k ˜k¯kkt. fk§Õk-Ákwfk-ykÏÌkhk 11-zkuzk, Lk Mku Lkkhkt yuÌkku Õuh

Õ{˝k ˜k¯kkt. yut˝e u§Lke ke§e ykÏtæku ⁄kk k ˜k¯ke. nkLku y Ákk kheLk Õuh Ìkku Õ{˝k ˜k¯kkt. yut˝e u§ Ákk khe Ìkhu˝12 Lku {k⁄ku ˜kux fh k ˜k¯ke. nkLku y Ìkku Õuh Õ{kt yut˝e u§ Ìkku ÕkÏ ÕkÏ í˜k yut˝k fk§e fkÌkkuf13 Lkk k˝u˜k nkh

ÕkÏ . nkLku y fk§e fkÌkkufLkk k˝u˜k nkh Õk k ˜k¯kkt. yut˝e u§ yk ˝k ˜k¯kkt. nkLku fk§e fkÌkkufLkku k˝u˜ku nU MkÌkLke Mku{he, nkLku fr˝ﬁkuhLke fkÏtÁk nkLku y{eLkku nMkku ˜u k ˜k¯kku. Lku y Ákk khku fU ku yk ˝k ˜k¯kku. Ìku yk ku yut˝e

yMÌkuhe W kh yk eLkÌkku y Mku{he, fr˝ﬁkuhLke fkÏtÁk ˜u k ˜k¯kku. kuMk yut˝e yMÌkuhe W kh Õkhku LkkÏtæ k ˜k¯kku. yu Õuh Ìkku fw˝ Õkhuí˜k ? fk§e fkÌkfLkku

k˝u˜ku Õkhu. fk§e MkkiÀMkLkku k˝u˜ku Õkhu. Lk hkÌkkt{k LkkÏ ÀLkt k˝u˜ku {wt Õkhwt

˜k. {khk ¯kwh 14 Õkhu. {khk ¯kwhnku {wt Mku˜ku Õkhwt. MkÌkLke Mku{hene Õkhwt. fr˝ﬁkuhLke

fkÏtÁkne Õkhwt. ykz15 ykz, ¯kwz ¯kwz Mkku§ MkktÌkk. nkLku Ák•kh fkuXk, Lk Mku

Lkkhktne {wt Õkhwt. ykÏtÌkhe-ykuÕhe16- fk§Õk-Ákwhfk nkLku hw{-hw{ne Õkhwt. {uhkt Õkhkt LkU ÕhkﬁÌkku fk§e fkÌkkufLkku kr˝ﬁku17 Õkhwt. zkÁkk LkkÏtæwt Õ{˝k WÌkkhwt Õ{˝k

LkkÏtæwt Xk k WÌkkhwt. {uhkt Õhkt Lku Õhkﬁ Ìkku kkhkt ¯khktfe À kE. kkÏt˝e k Lkfe

À kE. Lku ¯kwh ¯kwhLke À kE. fk§e fkÌkkufLke À kE. fk§e MkkiÀMkLke À kE Lku

ÁkkÁkk ÕuÌkufu À kE. ¯kw¯kk Lku {whMkLkLke À kE. ¯kkÏt¯k˜e fkÏtMk˝ 18Lke À kE. Ìkhu˝ yt¯kkMkLke À kE. MkkÏtÀ-MkqhÕLke À kE. ÌkkhkLku {zku§ 19Lke À kE. Mk kkhÁk⁄ke20Lke

À kE. Õku Ehk kehk fhu Ìkku yhw{Lk21 ykæ fhu. Ák§e ºM{ ⁄kkﬁ. nkLku rVhe

Vhfu˜ku {khu Ìkku zk k kkÏt¯kLke Xkufh {khwt. WÌkkhu nkÌk{u kuyk§.

f⁄kf : MÌkkºkE Lkku kkºkE ¯k{kh, W. . 45, ¯kk{ : Lk k{kuxk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.). (1) hkÌk, (2) kÀ§, ykfk˛, (3) kkÌkk§, (4) [˝kuXeLke kk kze, (5) Wr{ﬁk, (6) {wæ, (7) ykuZ˝wt, (8) Mkqhs, (9) [˝kuXe, (10) krzﬁku, (11) yktÌkhzkt, (12) ƒhÌke, (13) fkhÌkf, (14) ¯kwhw, (15) nkz, nkzfwt, (16) nkushe, (17) º˝u˜ku, (18) kt[˝, (19) {tz§, (20) kk oÌke, (21) nLkw{kLk

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

2. ÕkhLkku-Õkhku (sw khLkk {e˝kLkku Õkhku)

ÕuXwt1 kqLk{Lkku ÀLkhku yk ku. nkLku ⁄kqh{kt2 fkxkt Lkuæ˜e yk k. ˜uE Lk¯kkhwt yutÀh3 Mkh k ˜k¯kku. ÀqrÌkfikt yk k Mkh k ˜k¯kkt. Mkkh˝e yk ku eÕku æ ˝k ˜k¯ke. Õu§e u§ {u hMk k ˜k¯kku. Õh{h {u hMk k ˜k¯kk. fqrhfikt æuÌk r kÕ k ˜k¯kkt. nkLku f§ÁkehkLkku4 Ákuxku nU, yku§5-MkWhkLke nÕkE fh k ˜k¯kku. yut˝e u§ Ìkku Ìk §kt xkuh Lkk⁄k k ˜k¯kku. nkLku Lkk⁄ke fhe Ìkku í˜k fqhe-Áktxe-Õkh6 Ìkku ˜u k ˜k¯kku í˜k. nkLku æwx fk˜ k ˜k¯kku. nkLku y æwx fk˜eLk ÁkeÕ Ìkku ˜u k ˜k¯kku. ÁkeÕ Ìkku ˜uE yk ˝k ˜k¯kku. nkLku fqrhfiu æuÌku yk ˝k ˜k¯kku. nkLku y Q¯kÌke rfh˝kt{k W¯k{˝k yk⁄k{˝k yu§k7 fkx k ˜k¯kku. nkLku y yu§k fkxeLk kuMk Õkh k ˝k ˜k¯kku. nkLku Õkh k e. yut˝e u§ Õkh Vkx k ˜k¯ke. Vkxe fhe kuMkÌkku nw˝ k ˜k¯ke. nkLku nw˝e fhe {q§ {u˜ k ˜k¯ke. {q§ kuyk§ Õk k ˜k¯kkt. Lku kku ku8 Ákkhku yk kuí˜k. nkLku yuÌkku kku ku Ákkhku yk eLk kuMk Ìkku {kuxku ⁄kk k ˜k¯kku. nkLku ÀLku hkÌku {kuxku ⁄kku. fw k§ MkkÏtze kkÏLk yk kt. yut˝e u§ kk kh kkÏtLk ⁄kk k ˜k¯kkt. yut˝e u§ kwhw k ÀuMkLkku ræfiku9 ihku10 kÕ k ˜k¯kku. yuÌkku kkÏtLk Õuhe ⁄kk k ˜k¯kkt. nkLku Õuhe ⁄kELk kuMk ÀLku hkÌku {kuxkt ⁄kk k ˜k¯kkt. yut˝e u§ y¯k˜e y¯kkhwt hu˝ ⁄kk k ˜k¯ke. kkMk˜e kMkkhwt hu˝ ⁄kk k ˜k¯ke. nkLku

ÀLkhku ¯kku zk kt zwt¯khkt. nqh˜k11 ¯kk nku Lk {kr§fikt.. nkÏtrÕfik u§k yku ˝k ˜k¯kkt. nkLku y Ìkku ¯kkW ¯kk uÌkurhfiku12 y æqxu13 ⁄kk k ˜k¯kkt. nkLku æqxu ⁄kuELk kuMk yÕh Õh hkÌk ⁄kk k ˜k¯ke. nkLku ¯k§Ìke {kÕu{ hkÌk ⁄kk k ˜k¯ke. nkLku y Ìkku fqfhefiu hku§ MkkÏtz k ˜k¯ke. fuhwt fqfh14 Ákku˜ k ˜k¯kk. nkLku y Ìkku nkÀwhku kkt˝ nku§{ku Q¯kku. yu æÌk ⁄kk k ˜k¯keí˜k. yMÌkuhefiu ykh n kk§k. æÌkhefiu æktzkt Õk˜kt. ¯kkW ¯kk Ìkuhefiu kMkhwt r{§ k ˜k¯kkt. yut˝e u§ y MkkkhÁk⁄keLkk Mkk˜kuhLkk15 Õkfik LkktrÀfik16 Ìkku Mkqx k ˜k¯kk. nkLku æwxknk MkqxeLk y yk ˝k ˜k¯kk. æu˜ æh§u ækx. ykx ÁkÕkhu yk ˝k ˜k¯kk. nkLku ykxÁkÕkh y kqX {u˜ k ˜k¯kk. nkLku y nuhe ÁkÕkhÌkku yk ˝k ˜k¯kk. nuheÁkÕkh kqX {u˜ k ˜k¯kk. nkLku fqhefiu æutÌku y fu kt yk u. fqrhfiu æuÌku yk eLkÌkku yu khu Ìkku yk ˝k ˜k¯kkt. nkLku y Ìkku í˜k yk eLk yuÌkku Õkh-nwzfe17-ÁkhwÌkku æk k ˜k¯kkt. nkLku ækE fheLk kux kh k ˜k¯kkt. nkLku y yuÌkku Õuh Õ{˝k ˜k¯kkt. yu˝e u§ ykuÕhe ykutÌkhe Mkh k ˜k¯ke. Ìk{ Ìk{eLk Mkh k ˜k¯kkt. kwhw k ÀuMkLkk k Lkk ÁkktLk kh k ˜k¯kk. yut˝e u§ Ìkku y¯kk kkMkkt Mkk˜kuh ⁄kk k ˜k¯kkt.

nkLku y yuÌkku Ìkhu˝Lku {k⁄ku ˜kux fh k ˜k¯kkt. nkLku yut˝e u§ yuí˜k ÕkÏ Ìk{u fk§e fkÌkkufLkk k˝u˜k nkh. yut˝e u§ fk§e fkÌkkufLkk k˝u˜k nkh Õk k ˜k¯kk. nkLku fk§e fkÌkkufLkku k˝u˜ku yk ˝k ˜k¯kku. nkLku MkÌkLke Ìkku Mku{he, fr˝ﬁkuhLke fkÏÁk y{eLkku18 nMkku ˜uELk kuMkÌkku Mkk˜kuh W kh zk kt LkkÏæu, Õ{˝kt WÌkkhu Lku Õ{˝kt LkkÏtæu zk kt WÌkkhu. fuMkkt Ìkku ÁkkÏ˝ Õkhkt. Ákkh {u Ìkuh Ìkku eÕku. kwhw k ÀuMkLkk Õuhe k Lkk yuÌkku {wt Õkhwt. yktÌkhknk Õkhwt. Lku fk§Õkne Õkhwt. Ákwhfkne Õkhwt. Mk˜ene Õkhwt. VuVhkne Õkhwt. Lku Lk Mku Lkkhktne Õkhwt. hw{hw{ne Õkhwt. nu

kqMkkt Õkhwt. {æne Õkhwt. ykÏæne Õkhwt. zkÁkkt Õ{˝kt Õkhwt. {uhkt Õkhkt LkU ÕhkfiÌkku {khku ¯kwh Õkhu í˜k. {khku ¯kwh LkU Õkhu Ìkku {khku Mku˜ku Õkhuí˜k. ykz ykz ¯kwz ¯kwz Mkku§ MkktÌkk Ák•kh19 fkuXkne Õkhwt í˜k. {uhkt WÌkkhkt LkU WÌkkhwtLku MkÌkLke Mku{he fr˝fikuhLke fkÏtÁk. kuMk y{eLkku nMkku. nMkkne Õkhwt. Lku Mku rÀfik20 fk§e fkÌkkufLkku kr˝fiku {wt Õkhwt. fk§e MkkiÀMkLkku kr˝fiku {wt Õkhwt. Lk hkÌkkt{k LkkÏ ÀLkt kr˝fiku {wt Õkhwt. ¯kwh Õkhu kUMk Mku˜ku Õkhu. Õkhu fhÌku Õku Ehk kehk21 fhu Ìkku kkhkt ¯khktfe À kE. kkÏt˝e k LkLke À kE. ÁkkÁkk ÕuÌku fU À kE. Lku ¯kw¯kk {whMkLke À kE. ¯kkÏt¯k˜e fkÏtMk˝Lke À kE. Ìkh˝ yt¯kkMkLke À kE. Ìkkhk {zku§, MkkÏtÀ MkqhÕLke À kE. Mk 22- yr{fikLke À kE. Mk - kkhÁkÌkeLke À kE. ¯kwh ¯kwhLke À kE. yuf nkÏLku MkkyuX Àu ktLke À kE. MkÌkLke Mku{hne Õkhwt. nkMku À˜u Õkhwt. kqhu À˜u Õkhwt. {uhkt Õhkt LkU Õhkfi Ìkku yhw{Lk ykæ fhu. Ákk§e ºMk{ ⁄kkfi. yu {k˜uf, yu k¯k kÏLk, ⁄kkhk fUhLkku {Lku Õkhku23 yk˜ku. Ìku ykÏt˝k LkktrÀfikLkku kk k {kt ˜uÕku. nkLku kqhu À˜u Õkhwt. fk§e fkÌkkufLkku k˝u˜ku {wt Õkhwt. Ehk- kehk fhU Ìkku Mkh¯kkt ÁkuXk fMLkk24 y ÌkkhLke À kE.

f⁄kf : MÌkkºkE Lku kkºkE ¯k{kh, W. . 45, ¯kk{ : Lk k{kuxk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.).

(1) suX {rnLkku, (2) r˚krÌks, (3) RLˇ, (4) f˝ÁkeLkku, (5) n§, (6) sw kh, (7) [kMk, (8) V˝¯kku, (9) Õuhe, (10) kfihku, k Lk, (11) Mkqzk, (12) ¯kkfiku, (13) æqtxku, (14) fqfzku, (15) ¯kkfiLkk, (16) LktrÀ, Ák§À, (17) sw kh, (18) y{]ÌkLkku, (19) Ákku•kuh, (20) r „k, (21) kezk, (22) r˛ , (23) ÕkzkuÕ kxku, üs˝e Lkkæ e, (24) ©ef]ª˝

4. ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo

140 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

(1)

zwt¯khe ºe˜ku{kt ´[r˜Ìk {wœﬁ ºqÌk (ë uní), eh, {u˜e Àu eyku yLku ëhæeí

ºe˜ku Mkk⁄kuLke kÌk[eÌk yLku Ìku{Lke kwhkf⁄kkyku kh⁄ke yux˜wt Mk{Úfi Au fu k]⁄ e khLkkt ºqÌk (suLku ºe˜ku {wœfiÌ ë uní fnu Au), eh, {u˜e Àu eyku (ë{U˜kLke {u˜heí, ëyæÌk Õkt kheí, ëÕkÏ kk-ÕkÏ kheí ¯kuhu) yLku [kuœæk ëhæeí(h˚kf-…rªk))Lku ˛tfh- kk oÌke yLku Lk ˜kæ Àu eykuy MkflfikO. ë uní, ë ehí yLku {u˜eÀu eykuLku r˛ yLku Wr{fikyu M{˛kLkLke hkæ{kt⁄ke MkflfikO. [kuœæk ëhæeí(…rªk)Lku ˛tfhu kkuÌkkLkk {k⁄kkLke sxkLkk fux˜kf k§{kt⁄ke Mkflfiko.

ºqÌk (ë uní) M{˛kLk{kt yLku yk{˜e, ke k§ku, z˜ku ¯kuhu ]˚kku{kt hnu Au. ehñsu k fu ëh¯krÌkfiku ehí, ëÀqrÌkfiku ehí, ëLkkhMkt¯kku ehí, ëfhÌkrhfiku ehí yLku {u˜eÀu eykuñsu e fu ë{U˜kLke {u˜heí, ëyæÌk ÕkÏ kheí, ëÕkÏ kk-ÕkÏ kheí ¯kuhu h{kt hnu Au. eh yLku Àu eykuLkwt M⁄kk kLk ëæku˜hkí{kt s fh k{kt yk Au. Ákƒk s ´fkhLkk ëhæeí su k fu ë ke k§ hæeí, ë¯kkuÌk{ hæeí, ëæe˜rhfiku hæeí ¯kuhu æuÌkh{kt yk u˜k fkuE Õkz{kt hnu Au. ëMkqzu˜í rLksoLk hMÌkkLke Ákksw{kt yk u˜k k⁄⁄khku{kt Mku Au. ëzkfU˝í h{kt MkÌke Mkk{kLfi ˜k¯kÌke Üe s nkufi Au, su kwhwªkkuLku khu˛kLk fh k ºku kkLke {kVf LkÀerfLkkhu fu Àrhfik{kt sELku zkf˝Lkk {t kku ˛eæÌke nkufi Au, yu{ {kLk k{kt yk Au. yn™ yk k˝ku W k¢{ zwt¯khe ºe˜ku{kt ºqÌk, eh, {u˜eÀu eyku r ˛uLke fu k ´fkhLke {kLfiÌkkyku, œfik˜ku ´[r˜Ìk Au yLku yk {kLfiÌkkyku{kt⁄ke ykr ºqoÌk kwhkf⁄kkykuLku À˛ko kLkku Au.1

1. yk kwhkf⁄kkyku {kLﬁ ¯kwshkÌke{kt yk ´fh˝Lkk ytÌku yk k k{kt yk e Au.

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo141

ÁkkÁkrhﬁku ºqÌk

ÁkkÁkrhfik ºqÌk fu ëÁkkÁkrhfik uníLku M{˛krLkfiku ºqÌk fu M{˛krLkfiku eh k˝ fnu Au. ÌkuLku Ákƒk ë unkuíLkku {wæe {kLk k{kt yk Au. M{˛kLkLke ykswÁkksw hnuÌkk Ákƒk ë unkuí ÌkuLku ykƒeLk hnu Au. yk ºqÌkLk Mkr ˛uªk MkVuÀ Üku kMktÀ Au. M{˛kLk{kt {k˝MkLku Ákk§Ìke æÌku r[Ìkk{kt⁄ke su fzTzTzT y ks ⁄kkfi Au Ìku yk ºqÌk fhu Au yu{ {kLku Au. yk ºqÌkLku r[Ìkk{kt ˛ufkÌkwt {ktMk ˝wt r´fi Au. ÌkuLku

Ú˝fkh ºku kku Vqxu˜e Àku˝eLkk fktX˜k⁄ke ÚuE ˛fu Au. hkÌkLkk Mk{ﬁu M{˛kLk kkMku⁄ke sÌkk {k˝MkLku Ìku ÚÌk ÚÌkLkk u˛ fkZeLku zhk Au. {k˝MkLku zhk k yk ë uní zkLku kk˝e{kt zwÁkkz k⁄ke yk Ìkku ÁkqzÁkqz su ku y ks fhu Au. fux˜ef

æÌku Ìku yufÀ{ ƒ k {ktzu Au Ìkku fux˜ef kh es§e su ku fzkfku fhe Õkz kh [ze Úﬁ Au yLku n™[ k {ktzu Au. yk æÌku ÌkuLkk ˛heh{kt⁄ke y¬¯LkLkk Ìk˝æk kzu Au. yk⁄ke {k˝Mk ¯kºhkE Úﬁ Au.

Úuxt¯k un

ëÚuxt¯k uníLku yÌﬁtÌk ºﬁtfh yLku kÌkf {kLk k{kt yk Au. yk

ë uníLke yMkh{kt yk u˜ku {k˝Mk ºk¯ﬁu s Ák[u Au, yu{ zwt¯khe ºe˜ku {kLku Au.

hkÌkLkk Mk{fiu yuf˜k sÌkk {k˝MkLku yk ºqÌk Mkr ˛uªk zhk Au. yuf˜k {k˝MkLku Mkki⁄ke knu˜kt yk ºqÌk {§u Au Ìfikhu ÌkuLkku Àuæk yuf LkkLkk kkzk su ku nkufi Au.Ìku

nk˜ WÌ kLLk ⁄kkfi yu Ákku˜Ìkku Ákku˜Ìkku {k˝Mk kkMku yk Au. yk kkzkLku ÚuELku {k˝Mk ÌkuLku {u§ k {kxu ykfªkkofi Au. yk⁄ke yk ë uní yufÀ{ ƒ k {ktzu Au. ÚuÌkÚuÌkk{kt Ìkku ÌkuLkwt ˛heh yuf {kuxk fk§k nk⁄ke su zwt ⁄kE Úfi Au. yk fk§k ˛heh{kt yufkyuf kku˜k˝ WÀTº Au yLku ˛heh{kt ºfisLkf y ks sL{k Ìkk xkufhk k¯k k {ktzu Au. ˛heh{kt⁄ke Ìk˝æk kzu Au. Ìku [k˜u Au Ìfikhu ykswÁkkswLkkt Õkz ƒ˙qs k ˜k¯ku Au. yk⁄ke {k˝Mk ¯kºhkE Úfi Au. fkuE kh {qäÂAÌk ⁄kE {he k˝ Úfi Au. yk Úuxt¯k ºqÌk⁄ke ºfi{wıÌk ⁄k k {kxu Lk¯Lk ⁄kE su rÀ˛k{kt yk ë uní Àuækfiku nkufi Ìku hMÌkkLke Â[u ku˛kÁk⁄ke ykze ˜exe fh k⁄ke fu Ahk⁄ke hMÌkk Â[u ykze ˜exe fh k⁄ke yk ë uní y·~fi ⁄kE Úfi Au.

Mkk{kLﬁ un yk W khktÌk ÁkeÚ Mkk{kLﬁ unLke f’ kLkkyku ºe˜ku{kt ´[r˜Ìk Au. fux˜ktf ºqÌkku kwhwªkkuLku zhk Au, Ìkku fux˜ktf ºqÌkkuLku ÜeykuLku zhk k{kt ykLktÀ

yk Au. hkÌkLkk Mk{ﬁu yuf˜Àkuf˜ sÌke ÜeykuLku yk k un Àuæk Àu Au.

hMÌkkLke Ákksw{kt yk u˜ ækæhk{kt fu ke k§k Lke[u A-MkkÌk Üeyku Ákku˜Ìke

nkufi yu ku y ks ⁄kkfi. hMÌku sÌke Üeyku yk y ks⁄ke fwÌkqn˜ kk{e ykfªkkofi.

⁄kkuze kh{kt Ìkku A MkkÌk kurzﬁkt{kt Ákk§fku hzÌkkt nkuﬁ yu ºkMku. Üeyku ]˚kLke

LkSf Úﬁ yLku ykæwt ]˚k æ{Tæ{T fhÌkwt ƒ˙qs k ˜k¯ku. Üeyku ftE Mk{s kLkku

´fiÌLk fhu yux˜k{kt Ìkku A MkkÌk Üeyku {hrMkfik ¯kkÌke nkufi yu ku y ks yk k

{ktzu. yk⁄ke ºﬁºeÌk ÁkLku˜e Üeyku, ëLkknkUí˜e yk Ìkku un ⁄kku nUí yu{ Ákku˜Ìke

h ÌkhV Àkuzu. uh yk‘ﬁk kAe Ìkk {kt kxfkE kzu. yLku ëÕkhku-Õ kxkuí fh k

ëºku kkíLke y hs h ˛Y ⁄kE Úﬁ.

[wzu˜

fkuE fwt khe RÂAkyku k§e y krh˝eÌk fiw Ìke {]Ìfiw kk{u Ìkku ëMkqhí ([wzu˜) ⁄kkfi Au, yu{ ºe˜ku {kLku Au. yk e [wzu˜ ⁄kfiu˜e Üe hkÌkLkk Mk{fiu kwhwªkkuLku Mkr ˛uªk {§u Au. fkuE yufkÀ fiw kLk kwhwªk hkÌkLkk Mk{fiu yuf˜ku sÌkku nkufi Ìkku ytƒkhk{kt hMÌkkLke ÁkkswLkk {kuxk k⁄⁄khku{kt⁄ke yk ëMkqh ˜í Qºe ⁄kkfi Au. yk¯k§⁄ke yk Üe yÌfitÌk MkwtÀh ˜k¯ku Au. Ìku ˜§e ˜§eLku ú{ fhÌke sw kLk kwhwªkLke kkMku yk Au. Ìku ú{Lkk R˛khk fh k nk⁄kLku ü[kLke[k fhu Au, Ìfikhu ˜k˜ ht¯kLkku [qzku {ƒwh y ks fhu Au. fiw f ÌkuLkk ÌkhV ykfªkkofi yux˜k{kt Ìkku yÌfitÌk {kunf Y k ƒheLku ƒ k {ktzu Au. yufkyuf kkA§ VhÌkkt ÌkuLke ykæe keX kku˜e Àuækfi Au. yk keXLkk kku˜k˝{kt Àe k Ák§ k {ktzu Au. yk Àe kLkk ys k§k{kt ˜k˜ ˜k˜ yktÌkhzkt Àuæk k {ktzu Au. yk⁄ke {k˝Mk ¯kºhk k {ktzu

Au. [wzu˜Lkk ykx˜k ´fiÌLkku fh k AÌkkt k˝ {k˝Mk ºfiºeÌk Lk ÁkLku Ìkku Ìku yufkyuf Lke[u Lk{u Au yLku ÌkuLke ¯kwÀk{kt⁄ke y¬¯Lk Mk§¯kÌkku Mk§¯kÌkku ˛heh{kt ⁄kELku {wæ Ókhk Áknkh Lkef§ k {ktzu Au yLku ÌkuLkk {wæ yk¯k§ Áku {kuxk {kuxk Ìke˚˝ ÀktÌk Vqxe Lkef§u Au. yk⁄ke fX˝ AkÌke k§ku {k˝Mk k˝ ¯kºhkE Úfi Au yLku Áke{kh kzu Au, yu{ zwt¯khe ºe˜ku {kLku Au. eh zwt¯khe ºe˜ku yufMkku MkkEX sux˜k eh yLku yLkuf {u˜e Àu eyku{kt ©ÿk ƒhk Au. yk eh yLku Àu eykuLke M⁄kk kLkk ºe˜ku kkuÌkkLkk ëæku˜hkí{kt ( h{ktÕqt kze{kt) fhu Au. yufMkku MkkEX eh yLku Àu eyku{kt⁄ke suLke f] kk-·r¸ fwxwtÁk kh QÌkhu ÌkuLke M⁄kk kLkk hLkk yufkÀ æq˝k{kt fhu Au. ¢kuƒu ºhkfiu˜k fu Lkkhks ⁄kfiu˜k

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo143

ëÀu ÌkíLku {Lkk eLku k˝ h{kt ÁkuMkkzu Au. fux˜ktf ëÀu Ìkktí ÌkuykuLkk kq oÚuyu {ktzu˜kt nkuﬁ Au. kh Ìknu khu yk {u˜kt Àu -Àu eykuLke kqÚ fhe Ákfhk fu fqfzkLkku ºku¯k

ƒhk Au. ëh¯krÌkfiku ehí, ëÀqrÌkfiku ehí, ëLkhMkt¯kk ehí, ëfhÌkrhfiku ehí, ënqrhfiku ehí ¯kuhu ºe˜ Mk{ksLkk {wœfi eh Au. ë{U˜kLke {U˜heí, ëÕkÏ kkÕkÏ kheí, ëyæÌk ÕkÏ kheí ¯kuhu ºe˜kuLke {u˜e Àu eyku Au. eh yLku Àu eyku

ºkE-ÁknuLkku Au yLku Mkk⁄ku s hnu Au. yk eh fu Àu e{kt⁄ke yufLku k˝ WXkz k{kt yk Ìkku yk ykæwt ehkuLkwt sq⁄k Mkk⁄ku [k˜u Au yLku suLkwt h Lkë ffiwO nkufi ÌkuLkk

uh sELku khku˚k heÌku LkwfMkkLk fhu Au. yn™ yk k˝ku W k¢{ yu{Lkk {wœﬁ eh yLku {u˜e Àu eykuLkku krh[ﬁ ´k Ìk fh kLkku Au.

h¯krÌkﬁku eh

Ákƒk ehku{kt h¯krÌkﬁku eh yu zwt¯khe ºe˜kuLkku {wœﬁ eh Au.yk ehLkku ´ºk Ìku{Lkk kh Mkr ˛uªk Au. Ákƒk s ´fkhLkk eh yLku Àu eykuLku ºe˜ Üeyku

kkuÌkkLkk fÁkÚ{kt hkæu Au. khtÌkw h¯krÌkﬁk ehLku Ìkku Üeyku Mkk⁄ku ˜ELku s sL{u Au yu{ {kLk k{kt yk Au. h¯kÌk kkzu yLku h¯kÌk keyu Ìku h¯krÌkﬁku eh. Ìkuyku

hkMkzk (huze) ¯kkÌke æÌku Ákku˜u Au :

Mkk˜ hu ÁkkÏÌk{k (ºkE)

h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k

h¯kÌkktLke LkEyku (LkÀeyku)

æzwfk {kh k ˜k¯ke....

yk ehLku k˛wLkwt ˜kune ˝wt s r´ﬁ Au. krh˝k{u ÌkuLku WXkz k{kt yk

Ìkku Ìku k˛wykuLku s Mkr ˛uªk {khu Au. h{kt fkuE k˝ ´fkhLke [kuhe ⁄kE nkuﬁ

Ìfikhu [kuh ˛kuƒe fkZ k yLku [kuheLkku {k˜ kkAku {u§ k yk ehLku WXkz k{kt yk Au. WXkzÌke æÌku WXkzLkkh fwxwtÁkLke ze ‘fi¬ıÌk Ákku˜u Au, ëÌkwt nkMkku kÏfi Lkt {U ⁄kkhe nkMke Mku Lkk fhe kÏfi Ìkku {k˜ ˜ELk kkMkku yk Õu !í yk⁄ke h¯krÌkfiku eh [kuhe fhLkkh ¯kwLku¯kkhLkk uh s k QXu Au yLku kkuÌkkLkk Mknkfif ÁkeÚ eh yLku {u˜e Àu eykuLku k˝ Mkk⁄ku ˜u Au. flfikhu h¯krÌkfiku eh yLku ÁkeÚ eh ¯kwLku¯kkhLkk uh Úfi Au Ìfikhu Õkt kk-Õkt kze hLkk ´ u˛Ókh{kt s Qºe nkufi Au yLku yk ehkuLku ytÀh Àkæ˜ ⁄k k ÀuÌke Lk⁄ke. Ìfikhu h¯krÌkfiku eh ÌkuLku ˜k˜[ yk ku Au fu, ëÌkkhu sux˜wt h¯kÌk (˜kune) ke nkufi yux˜wt r k zk e˛ yLku sux˜k Ákfhk æk k nkufi yux˜k æ zk e˛.í ˜k˜[⁄ke úhkfiu˜e Õk kk-Õkt kze ´ u˛Ókh æku˜u Au yLku Ákƒk ehku yLku {u˜e Àu eykuLku ytÀh Àkæ˜ fhu Au. h{kt

´ u˛ kkBfik kAe h¯krÌkfiku kkuÌkkLkk ´ºk ⁄ke hLkk kk§u˜kt ´k˝eyku{kt⁄ke yufkÀÁku k˛w su kt fu ºU˛, ¯kkfi fu ÁkfheLku Áke{kh kkzeLku {khe Lkkæu Au. yk⁄ke

¯kwLku¯kkh Mkk ƒ ⁄kE Úﬁ Au yLku ºku kkLku Ákku˜k Au. ºku kku {fkELkk f˝ ÚuELku h ë{ut˜kt Àu ÌkktíLke yMkh Ìk§u yk u˜wt Au, yu{ Lk¨e fhu Ìkku yk {U˜kt Àu ÌkktíLku

{Lkk k fu h{kt⁄ke fkZ k ëxqn˜wtí ({ku’˜wt) {ktz kLkku ykÀu˛ yk ku Au. yk

Mk{fiu h¯krÌkfiku eh su MÌkwykuLke [kuhe fhe nkufi Ìk MÌkwykuLke fikÀe yk ku Au. ytÌku [kuhu˜e MÌkwyku kkAe yk k k{kt Lk yk Ìkku {k˝Mk {kh kLke ƒ{fe yk ku

Au. yk⁄ke [kuh [kuhu˜e MÌkwyku kkAe yk k kLke fÁkq˜kÌk yk ku Au. Au xu ÁkfhkLkku

Ák˜e yk keLku ehLku {q§ {kr˜fLkk uh kkAku §k Au, yLku Úu ÌkuLke RÂAk yn™ s hnu kLke nkuﬁ Ìkku ˜™Ákw{kt ÁkuMkkzeLku h{kt ÌkuLkwt M⁄kk kLk fhu Au.

ºe˜ku r˛fkh fh k Úﬁ Ìkku k˝ h¯krÌkﬁk ehLkwt M{h˝ fhu Au. sÌke

æÌku Ìkuyku Ákku˜u Au, ë{kh yu˜u ({ÀÀu) yk Õu eh. {Lkt rMkfkh {hnU Ìkku

fk§Õwt Lkt zkuzku ÌkLkt yk˜ku !í Úu ÌkuykuLku r˛fkh {§u Ìkku su Ìku ´k˝eLkk f˜uÚLkku

ƒq k ehLkk M⁄kk kLk kkMku fhu Au.

su{ [kuhe kkAe {u§ k ehLku ﬁkÀ fhu Au Ìku{ [kuhe fh k sÌke æÌku

k˝ ÌkuLku ﬁkÀ fhu Au. yk⁄ke Ìku [kuhe fh k{kt {ÀÀ fhu Au yu{ ºe˜ku {kLku Au.

Àw~{LkkuLkk nw{˜k æÌku k˝ ehLku ﬁkÀ fh k{kt yk Au. su⁄ke Ìku

Àw~{Lkku⁄ke h˚k˝ fhu Au.

ÀqrÌkﬁku eh

ëÀqrÌkfiku ehí yu [kuœæku eh Au. Ìku {u˜wt ækÌkku Lk⁄ke. ÌkuLku [kuœæe kqÚ [zu Au. {ku’˜k Mk{fiu ÌkuLku ÀqƒLkku ër kfik˜kuí kk k{kt yk Au. flfikhu yk eh

Lkkhks ⁄kkﬁ Au Ìﬁkhu Àqƒ, Àn™ yLku {kæ˝Lku Ák¯kkzu Au. {kxu ÌkuLku [kuœæe ({eXe)

kqÚ [zk eLku æw˛ fhu Au.

LkhMkt¯kku eh

LkhMkt¯kk ehLku {kurnLke-{t kLkku {wœﬁ Àu ¯k˝u Au. ÌkuLke {qäÌkLke AkÌke{kt⁄ke {u˜ ˜ELku {kuﬁ˝eLkku {t k rMkÿ fhu Au :

hkÌke {kÌke

nkÏ{e yk

Mkk⁄ke (AkÌke) yk˜u ! 144 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f

LkU yk˜u Ìkku LkhMkt¯kku eh

Mkkuxenku Mkhk wt.....

yk ehLke W kkMkLkk hr khu yLku {t¯k§ khu fhu Au. ÌkuLkk {t kLkk

´ºk ⁄ke Üe {kurnÌk ⁄kkﬁ Au yLku {t k {khLkkh kwhwªkLkk ´ºk {kt yk Au. ÌkuLku {u˜e kqÚ [zu Au. ¯kkuÁkrhﬁku eh

¯kkuÁkrhﬁku eh ¯ktÀwt ækLkkh eh Au. Ìku {§Lkku ër kﬁk˜kuí keLkkh Àu Au.

˛heh{kt fhÌk§ fhu Ìku ëfhÌkrhfiku ehí, ˛qh kuÀ fhu Ìku ënqrhfiku ehí yLku ºkxfku kuÀk fhu Ìku ë kkxrffiku ehí. ˛heh{kt sux˜k hku¯k kuÀk ⁄kkfi yux˜k eh {kLk k{kt yk Au. yk ehLkk ´ºk ⁄ke s su Ìku hku¯k ⁄kkfi Au. yk Ákƒk {u˜k eh Au. yk ehLku {u˜e kqÚ [zu Au.

{kuÌke˜k˜ ÌkuÚ Ìk fheLku yuf ¢k¬LÌk eh yk r MÌkkh{k ⁄kﬁk. yt¯k˙us

Mk’ÌkLkÌk æÌku Ìkuykuyu ºe˜kuLkk S Lk{kt⁄ke ÀkYLkw ‘ﬁMkLk yLku {ktMk Akuzk kLkku

´fiÌLk ffikuo nÌkku. W khktÌk ykä⁄kf Lfikfi y kk k yufe yktÀku˜Lk ffiwO nÌkwt.

ÌkuykuLku k˝ eh {kLk k{kt yk Au. ºe˜ku ÌkuykuLk k˝ ë{kurÌkﬁku ehí fnu Au Lku

ÌkuykuLku [kuœæe kqÚ [zk Au.

ÕkÏ kk-ÕkÏ khe

yk W khktÌk Ìkuyku ÁkeS {u˜e Àu eykuLku k˝ {kLku Au. ëÕkÏ kk-ÕkÏ kheí yu hLkwt h˚k˝ fhLkkh {u˜e Àu e Au. ÌkuLke {tsqhe r Lkk fkuE ëÀu Ìkwtí æku˜hk{kt Àkæ˜ ⁄kE ˛fÌkwt Lk⁄ke.

{U˜kLke {U˜he

ë{U˜kLke {U˜heí ækMk fheLku h kkMku yk u˜k fq k{k hnu Au. yk Àu e fq kk˝e ºh k yk Ìke ÜeykuLku §¯keLku ÌkuykuLku fq k{kt kkzu Au yu e {kLﬁÌkk Au. Ìku ë{U˜ku r kﬁk˜kuí keyu Au.

yæÌk ÕkÏ khe yu yæÌkLkku r kﬁk˜ku keyu Au.

MkkuæktLke Mkkuæ˜e

MkkuæktLke Mkkuæ˜e yu [kuœæe Àu e Au. ÌkuLku hktƒu˜k [kuæk [zu Au. hæe

ëhæeí {wœﬁÌ æuÌkh{kt hnu Au. Mkk{kLﬁ heÌku æuÌkh{kt yk u˜k fkuE

]˚k{kt Ìkuyku Mku Au. æuÌkhLkk ˛uZu yk u˜ ke k§, z˜ku, yk{˜e ¯kuhu ]˚kku

ÌkuykuLkwt hnuXk˝ {kLk k{kt yk Au. ÌkuLkwt {qÌko Y k txku§([¢ kÌk)Lkwt Au. ëhæeí

˛ÁÀ …rªk ˛ÁÀ{kt⁄ke krh äÌkÌk ⁄kﬁku Au. W. Ìk. ¯kkiÌk{…rªkLkwt krh äÌkÌk ˛ÁÀY k ë¯kkuÌk{hæeí Au. khtÌkw hkuÆsÀk ‘ﬁ nkh{kt ëhæeí ˛ÁÀ h˚kf fu hæu k§Lkk y⁄ko{kt

khkﬁ Au. ¯kkuÌk{hæeLku Mkki⁄ke {kuxku hæe ¯k˝ k{k yk Au. æuÌkh{kt ëhæeíLkwt M⁄kk kLk fh k{kt yk Au.

ke k§hæe

æuÌkh{kt yk u˜ ke k§ fu z˜kLkk ⁄kz kkMku ke k§hæeLke M⁄kk kLkk fhu Au. hæeLke M⁄kk kLkk fhÌke æÌku yuf k⁄⁄kh Qºku {qfeLku ÌkuLku e⁄ke ht¯ku Au. ÌkuLke kkMku yuf fkurzﬁwt {qfe eLkku Àe ku fhu Au. ÌkuLku kqhnuE ( ÙLkk ˜kuxLkwt [qh{wt fu Mkwæze) yLku ©eV§ [zk Au. yk hæe æuÌkhLkk kkfLkw h˚k˝ fhu Au. ÌkuLkk

ÁkÀ˜k{kt khÌknu khu yk hæeLku [kuœæe kqÚ [zk Au.

flfikhu æuÌkh{kt fkuE kkf su ku fu {fkE, Ù ¯kuuhu Ìkifikh ⁄kkfi Ìfikhu hæe yk kkfLkwt h˚k˝ fhe ˛fu yux˜k {kxu ktMkLke yuf [e kLkwt LkkLkwt fk{Xwt yLku

Ákhw fu sw khLkk AkuzLkkt Áku k˝ Ìkeh ÌkuLkk M⁄kkLkfu {qfu Au. hkÌku yk Ìkeh yLku

fk{Xwt ˜ELku [kuh y⁄k k k˛w⁄ke kkfLkwt h˚k˝ fhu Au, yu{ {kLku Au. fkuE fkuE

æÌku [kuhLku æuÌkh{kt⁄ke LkMkkz k hæe k⁄⁄khku k˝ {khu Au. yk k⁄⁄khku MkLkTLkTLkT

fhÌkk [kuhLke kkMku kzu Au k˝ k¯kÌkk Lk⁄ke. yk⁄ke [kuh ºfiLkku {kfikuo ºk¯ke Úfi

Au. fux˜ef kh [kuh flfikhu hæeLkk M⁄kkLkf kkMku⁄ke Lkef§u Ìfikhu ÕkzLkk kkLk{kt⁄ke huÌke kzÌke nkufi yu ˜k¯ku Au. yk⁄ke [kuh [kuhe ffiko r Lkk ºk¯ke Úfi Au.

ÙLkk æ§k{kt hæeLke M⁄kk kLkk

flfikhu ÙLkwt æ§wt ˜u k{kt yk Au Ìfikhu æ§kLke yuf Ákkswyu hæeLku

M⁄kk ku Au. hæeLke M⁄kk kLkk fhÌke æÌku {kxeLke {kLk ykfkhLke yuf LkkLke {qäÌk ÁkLkk Au. ykLku ëhæeí fnu Au. ÌkuLke kkMku yuf ktMkLke LkkLke [e kLke fk{Xe yLku Ákhw fu sw khLkk Mkwfkﬁu˜k AkuzLkkt Áku k˝ Ìkeh {qfu Au. suLkk zu ëhæeí æuÌkhLkwt h˚k˝ fhu Au. yk W khktÌk hæe kkMku Áku- k˝ {kxeLke ÁkLkk u˜e LkkLke fkuXeyku {qfu Au. ykLkku y⁄ko yu ku fh k{kt yk Au fu hæe æ§kLkwt yLkks ƒkheLku hLke Ákƒe fkuXeyku ºhe Àu˛u. hæeLke kkMk {kxeLkku kf u˜ku ëÁkkƒkíLkku kuzku {qfu Au. ÌkuLke kkMku Àu eLke ˜k˜ ht¯kLke LkkLke Ê Ú Vhfk Au. hæeLke

M⁄kk kLkk æÌku eLkku Àe ku fheLku ©eV§ ƒuhu Au.

su rÀ Mku Ù ˜E ˜u k{kt yk Au Ìku hkÌku ÙLkk ˜kuxLkkt Ákkxkt yk¯k{kt

˛ufe yLku {Mk§eLku Ìku{kt ¯kku§ yLku Ìku˜ fu e LkkæeLku [qh{wt ÁkLkk Au. yk [qh{wt

æk k {kxu ykswÁkkswLkk hLkkt Üe- kwhwªkku yLku Ákk§fku ºu¯kkt ⁄kkﬁ Au. Ìkuyku hkÌku

ëÀu eykuí yLku ë¯kkurXﬁkíLkkt ¯keÌkku ¯kkﬁ Au, Lkk[ Au yLku {kuze hkÌku [qh{wt ækELku

uhkE Úfi Au. hkÌku Ákkxkt ˛uf k {kxu Mk§¯kk u˜kt Ìkk k˝ktLkk ´fk˛{kt Lkk[Ìkkt yLku ¯kkÌkkt Üe- kwhwªkkuLkwt W’˜kMk Mkºh ·~fi ”ÀfiM k˛eo nkufi Au. Au xu ëhæeíLkwt

M⁄kk kLk {kxeLkku kf u˜ku kuzku Àu eLkk M⁄kkLkfu {qfeLku WXk e ˜u Au. {fkELkk

æuÌkh{kt f kzkLkk ë[krzﬁkuí su ku hæe ÁkLkk Au. æuÌkhLkwt h˚k˝ fh k nk⁄k{kt Ìkeh yLku fk{Xe yk ku Au.

æe˜rhﬁkuhæe

hæeLkk {qÌkoY k Ìkhefu txku§Lku ¯k˝u Au. k]⁄ e⁄ke ykfk˛{kt ¯kku§ ¯kku§

ü[u [zÌkk yLku Qºe æe˜e su k ˜k¯kÌkk txku§Lku ëæe˜rhfikuhæeí fnu Au. Úu yk hæeLku Lki u„ Lk [zk k{kt yk Ìkku æ§k{kt Ìkifikh ⁄kfiu˜wt yLkks WzkzeLku ˜E Úfi Au.

¯kkuÌk{hæe

ë¯kkuÌk{hæeíLku Mkki⁄ke {kuxku hæe {kLk k{kt yk Au. Ìku S Ìkku Àu Au yu{ {kLku Au. yk hæe RLˇ yLku hMkkÀ⁄ke k˝ {kuxku Au. yux˜u hMkkÀ flfikhu yk Au Ìfikhu ÌkuLkk knu˜kt ë¯kkuÌk{hæeí ÚuhÀkh k Lk fu k kÕkuzkLkk Y k{kt yk Au. k kÕkuzk⁄ke fu fwÀhÌke ÌkkuVkLk⁄ke LkwfMkkLk Lk ⁄kkfi yux˜k {kxu ë¯kkuÌk{ hæeíLku kqsu Au. Ìku [kuœæku Àu nku kLku fkh˝u ÌkuLku [kuœæe kqÚ [zk Au. zkf˝

ÁkLkkMkfktXkLkk ÀktÌkk Ìkk˜wfkLkk, MkkÁkhfktXkLkk æuzÁk˙Òk Ìkk˜wfkLkk yLku hksM⁄kkLkLke MkhnÀ kh MkÌkk zwt¯khe ºe˜ku ºkhÌkLkk ÁkeÚ ykrÀ kMkeykuLke {kVf ëzkf˝í yLku ÌkuLke ër „kí{kt yÌkqx r ÔkMk ƒhk Au. ëzkf˝í yLku ÌkuLkk ë´ºk í{kt ÌkuykuLku r ˜˚k˝ ©ÿk Au. {kxu Ìkku hkÌkLkk Mk{fiu yuf˜k s kLkwt ºe˜ku kMktÀ fhÌkk Lk⁄ke. ëzkf˝í r ªku Ìkuyku yLkuf yrÌkhtrsÌk, [{Ìfkrhf yLku ykrƒÀir f f⁄kkyku yLku ÀtÌkf⁄kkyku fnu Au. ÌkuykuLke ©ÿk ´{k˝u {wœfiÌ ºe˜ Üeyku ëzkf˝r „kí Ú˝u Au. yk r „kLkku ºku¯k Mkr ˛uªk kwhwªkku ÁkLku Au. zkf˝ku {k˝Mk fu k˛wLku ë{Ìkh-ÌkÌkhí ({t k-Ìkt k)⁄ke {khe ækfi Au. ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

zkf˝Lke WÌ kr•k

nehwt, hkt kwt, xwxe, xk he, Úu¯k˝e ¯kuhu Lk ˜kæ À eykuyu zkf˝r „k, Lksh, [kux, {qX ¯kuuhu 118 ´fkhLkk ë iﬁhkí ( kﬁhk, k Lk) WÌ kLLk

ffiko. yk ë ifihkí Ókhk Lk ˜kæ Àu eykuyu yLkuf hku¯k WÌ kLLk ffiko yLku ëMkÌksw¯kíLkk

Mk{fi{kt Àu ku{kt ´Mkhk‘fik. yk⁄ke Àu ku Àw:æe ⁄kfik yLku ëy ÌkkhíLku (º¯k kLkLku) ´k⁄koLkk fhe. yk⁄ke ëy Ìkkhuí yk hku¯k WÌ kLLk fhLkkh Àu eykuLku ˛kuƒe fkZ kLkwt

fk{ ëfk§k-¯kkuhkí ºih Lku MkkU ﬁwt. ºﬁLke {khe Lk ˜kæ Àu eyku ëMkqhws

Àu Ìkkí(Mkqhs Àu Ìkk)Lkk h⁄k{kt MktÌkkE ¯kE. ÁktLku ºih º¯keh⁄k ´ﬁÌLkku Ókhk Lk ˜kæ Àu eykuLku ˛kuƒe fkZe. krh˝k{u Lk ˜kæ Àu eykuyu kkuÌkkLkk 118 ´fkhLkk

ë ifihkí kkAk k§e ˜eƒk. yk ÁktLku ºih , Àu kuLkk ´⁄k{ ëºku kkí (ºq k) ÁkLfik. Ìfikh kAe fr˜fiw¯k{kt Lk ˜kæ Àu eykuyu kkuÌkkLkku ´ºk k]⁄ e˜kuf{kt Vu˜k‘fiku. {qX, [kux, zkf˝-r „k, Lksh ¯kuuhuLku kfiw Y ku {Lkwªfi ÚrÌk{kt Vu˜k e Àu eyku yLkuf hku¯k WÌ kLLk fh k ˜k¯ke. zkf˝r „k Àu eykuyu kwhwªk ÚÌkLkk yÌfik[khku⁄ke h˚k˝ {u§ k {kxu {kLk ÜeykuLku yk ke. yk{ {kLk ÚÌk{kt zkf˝r „k y¬MÌkÌ {kt yk e. Ìfikh⁄ke zkf˝ku ºe˜ Mk{ks {kxu f¸ Y k Au. Ìfikh⁄ke Ìkuyku {k˝Mkku fu k˛wykuLku æhkÁk heÌku {khe ækfi Au, yu{ Ìkuyku ·Z k˝u {kLku Au.

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo149

(2)

ƒh˝e yLku {Lkwªﬁ y ÌkkhLke ne

k⁄⁄kh Lk nÌkk, k oÌk Lk nÌkk, ƒhÌke Lk nÌke. su u§k ykfk˛ Lk nÌkwt. [ktÀ Lk nÌkku, Mkqhs Lk nÌkku, Lk ˜kæ Ìkkhk Lk nÌkk. su rÀ Mku s§wfkh nÌkku. s§ ºhu˜wt nÌkwt. s§{kt º¯k kLk fezkLkk y Ìkkhu nÌkk. º¯k kLk MkkÌk kkÌkk§ üzk MkÌkk nÌkk. º¯k kLku s§ Áknkh yk kLkku {Lk{kt r [kh ffikuo. {LkMkkÀu e kuÀk ⁄kE. º¯k kLk {LkMkkÀu eLku fÃkwt, ë{Lku s§ Áknkh fkZí. {LkMkkÀu eyu {kA˜eLkku u˛ ˜eƒku. {kA˜eLke Àqtxe{kt⁄ke Mkuh Aqxe. Mkuh s§ Áknkh yk e. f{§Lkku zkuzku ⁄kfiku. f{§Lkwt Vq˜ kuÀk ⁄kfiwt. Mkuh Mkuhu º¯k kLk W kh [z‚k. f{§Lkk Vq˜{kt yk‘fik. Vq˜{kt Mk k ˜k¯fik. º¯k kLk f{§Lkk Vq˜ kh kkuZ‚k. º¯k kLk {Lk{kt r [kh fhu, ëƒhÌke{kÌkk kuÀk fh e Au. ƒhÌke{kÌkk MkkÌk kkÌkk§ üze Au.í

r [kh fheLku kAe º¯k kLk kkÌkk§{kt zqÁfik. s§{kt yƒ Â[u sÌkkt s fkt k k ˜k¯fik. º¯k kLk ƒ˙qs k ˜k¯fik. º¯k kLk kkÌkk§{kt sE ˛ıfik Lkn™. s§ Áknkh yk‘fik. ⁄kkıfik, kkıfik f{§Lkk Vq˜{kt kkuZ k ˜k¯fik. º¯k kLk MkqE ¯kfik.

º¯k kLkLkk {wæ{kt⁄ke y{e Aqx‚wt. y{e kkÌkk§{kt ¯kfiwt. y{eLke Wr{fikÀu e kuÀk ⁄kE. Wr{fikÀu e º¯k kLkLke k¯k[t ke ( k¯kÀkÁk˝e) fh k ˜k¯ke. º¯k kLkLke rLkˇk æq˜e. ƒ˙qs k ˜k¯fik. º¯k kLk Ákku’fik, ëÌkwt fku˝ Au ? zkf˝ Au ? Úu¯k˝ Au ?í Wr{fik Ákku˜e, ëº¯k kLk, yk kLke Ákuxe Awt ! yk k Ìkku rLkˇk ˜ELku MkqE ¯kfik. yk kLkk {wæ{kt⁄ke y{e Aqx‚wt. y{e{kt⁄ke nwt, Wr{fik kuÀk

⁄kE.í º¯k kLk Ákku’fik, ën Ìkwt ˛wt fk{ fhu ?í Wr{fik Ákku˜e, ëÁkk kwS, Ìkwt {kuf˜u Ìfikt nwt sÙ!í º¯k kLk Ákku’fik, ëÁkuxe, s Au kkÌkk§{kt, ƒhÌkeLkkt Ákes˜u k.í

Wr{fikyu fk[ÁkeLkku u˛ ˜eƒku. Wr{fik MkkÌk kkÌkk§ s§{kt ¯kE. s§wfkh{kt ƒhÌkeLkwt À™x nÌkwt. Ìfikt Qºe hne. ƒhÌkeLkkt Ákes kh kMkwrf Lkk¯k MkkÌk V˝ku Mk{e fheLku MkqÌkku Au. fk[Áke ƒhÌkeLkkt Ákes ˜u k ¯kE. Ìku˝eyu ƒhÌkeLkkt Ákes, yzƒkt k’fikt {wæ{kt yLku yzƒkt k’fikt Lkæ{kt. kMkwrfyu fk[Áke kh {wæ Lkkœfiwt, fk[Áke üƒe ⁄kE ¯kE. kAe s§ W kh º¯k kLk kkMku yk e. Wr{fik Ákku˜e, ëMkÌfiLke MkkuLkkLke Mk§eyku kuÀk fh.í Wr{fikÀu eyu MkÌfiLke MkkuLkkLke Mk§eyku zu fk[ÁkeLkk XeÁk{kt ƒhÌkeLkkt Ákes {wæ{kt⁄ke yLku Lkæ{kt⁄ke Áknkh fkZ‚kt.

kAe º¯k kLku kkuÌkkLkku k¯k ºk¯ke Lkkœfiku. ºk¯keLku Lk§e{kt⁄ke {kxe fkZe. Wr{fikyu ƒhÌkeLkkt Ákes, {kxe yLku f{§Lkwt Vq˜ {Mk§eLku ºu¯kkt ffikO. ÌkuLke hkux˜e ÁkLkk e. º¯k kLku hkux˜e s§ W kh {qfe. kAe º¯k kLku hkux˜e kh nk⁄k Lkkœfiku. ƒhÌke ™s˝k su ze {kuxe ⁄kE. [ku⁄kk nk⁄ku ækx˜k su ze {kuxe ⁄kE. kkt[{k nk⁄ku Ìkku ¯kkWLkk {k⁄ku ¯kE. MkkÌk{k nk⁄ku Ìkku A‘ eMk ¯kkW ¯kE. º¯k kLku [kh ætz{kt Lksh Lkkæe. Àqƒ kh Ìkh yk yu e heÌku ƒhÌke s§ W kh ÁkkÕe Au. kAe º¯k kLk k LkÀu Lku fÃkwt, ëƒhÌke Xhu yu{ ksu.í k LkÀu k k ˜k¯fiku k˝ ƒhÌke Xhe Lkn™. º¯k kLk r [kh fhu, ëƒhÌke kkfu ˛k⁄ke ?í º¯k kLku {Lk{kt r [kh fheLku Wr{fik kh Lksh Lkkæe. Wr{fik{kt⁄ke x kT x kT xe kkt kzu.

Wr{fik{kt⁄ke y¯kLkÀu kuÀk ⁄kfiku. º¯k kLku s§kfkh kh y¯kLk {qfe. [kh ætzku{kt y¬¯Lk QX k ˜k¯fiku. ƒhÌke kkfe yu k⁄⁄kh ⁄kfik. fk[e hne yu {kxe ⁄kE. k oÌk⁄ke ƒhÌkeLku xufku {Èfiku.

kAe Wr{fik Ákku˜e ën⁄ku§e{kt ⁄kqtf.í º¯k kLk Wr{fikLke n⁄ku§e{kt ⁄kqtıfik. Wr{fikLkk nk⁄k{kt Vq˜ yk‘fiwt. Vq˜Lkku zkuzku ⁄kfiku. zkuzku kkıfiku, Y LkefÈfiwt, f kkMk kuÀk ⁄kfiku. Wr{fikyu yk YLkwt f kzwt ÁkLkk‘fiwt.

º¯k kLk Ákku’fik, ëWr{fik, zkÁkk yt¯kLkku {u˜ WÌkkh.í Wr{fikyu zkÁkk yt¯kLkku {u˜ WÌkkfikuo. º¯k kLku {u˜Lkk [kh k¯k, yuf {k⁄kwt yLku yuf kqtA ÁkLkk‘fiwt. kAe S k’fiku. ¯kkfi ÁkLkk e. º¯k kLku ÌkuLkk kh f kzwt Lkkœfiwt. Wr{fik ¯kkfiLkk {wæ{kt Mk{k k ˜k¯ke. ⁄khT ⁄khT f kzwt ƒ˙qs k ˜k¯fiwt. ¯kkfi {kuZu Ákku˜e, ëfux˜k fk{u kuÀk fhe ?í º¯k kLkku Ákku’fik, ëÀuæ ¯kkfi, Ìkkhkt Àqƒ fkZ kt Au. fkZeLku ƒhÌkeLkku 150 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo151

⁄ktº Lkkæ ku Au. ƒku§ku {]Ìﬁw˜kuf kuÀk fh ku Au.í

º¯k kLku ¯kkfiLkwt Àqƒ fkZ‚wt, MkÌfiLkku ⁄ktº kuÀk ffikuo. ⁄ktºLke [kh Ákkswyu f{§Lkk À™x kh [kh kwhwªk ÁkuXk. [kh kh{uÔh ÁkLfik Au. kAe Wr{fikyu º¯k kLkLku fÃkwt, ëMkkÌk kh LkkUƒ.í º¯k kLku MkkÌk kh LkkUÊfik. ˛rLk kh, hr kh, Mkku{ kh, {t¯k§ kh, Ákwƒ kh, ¯kwhw kh, ˛w¢ kh yu{ MkkÌk kh LkkUÊfik. ƒhÌke kh Ákwƒ khLkwt Lkk{ ˜ELku Aktxk Lkkœfik. ¯kkfiLkwt Àqƒ XfiwO. kAe kkÌkk§Lkku ⁄ktº W kh yk‘fiku yLku ƒhÌkeLkku ⁄ktº kkÌkk§{kt ¯kfiku. ÌkuLkk kh ƒh˝ h[kE Au. ƒh˝

kkfe h[kE Au. kAe º¯k kLku s{˝e yktæ fkZeLku Mkqhs ÁkLkk‘fiku. zkÁke yktæ fkZeLku [tˇ ÁkLkk‘fiku. ƒh˝eLkk Áku Àe k {qıfik. yuf, [ktÀ ÁkeÚ Mkqhs.

kAe º¯k kLku {u˜ WÌkkfikuo. [kh k¯k ffiko, Áku fkLk ffiko, yuf {wæ ffiwO yLku yuf kqtA ffiwO. ˜e˜kt- ke§kt k˜k˝ ffikO. yu{kt S {qıfiku. k kuÀk ⁄kfiku.

Wr{fik k kh [ze W¯k{˝ku k nkUıfiku. sÌkkt sÌkkt Sº fkZeLku Qºku hÃkku. kkAe yk eLku k fkZe Lkkœfiku. kAe Wr{fikyu º¯k kLkLku fÃkwt, ës§ k¯ke kuzku fh ku Au.í º¯k kLku zkÁkk yt¯kLkku {u˜ WÌkkhe [kh k¯k, Áku fkLk, yuf {wæ fhe s§ k¯ke kuzku ÁkLkk‘fiku. ˜e˜kt- ke§kt k˜k˝ {ktz‚kt. MkkuLkk-Y kkLkk Ìkt¯k ºez‚k.

Wr{fikyu ÆMkÀqrhfiku ºk˜ku nk⁄k{kt ˜eƒku. kwhwªkLkku u˛ ˜eƒku. QzeLku Mk kh ⁄kE. W¯k{˝ku nkUıfiku. [kh ætz{kt Vhe. ƒh˝e h[kE Au fu Lk⁄ke h[kE, Ákƒwt ÚuELku kkAe yk e. ƒæT ˜ELku kze. º¯k kLkLku fÃkwt, ëƒh˝e [kh ætz{kt h[kE Au.í

º¯k kLku ºhe Lksh Lkkæe, ifwtX kwhe kuÀk ⁄kE. ºhe Lkshu fuÌkfe, fu zk, hkfi, xwzr˝fik kuÀk ffiko. ºhe Lkshu yktÁkk kze kuÀk fhe. ºhe Lkshu fi˜kMk kwhe kuÀk fhe. y¯kLkfkux kuÀk ffikuo. fuÌkfe, fu zk, hkfi, xwzr˝fik fi˜kMk kwhe{kt h[k k Lkhkrs kuÀk fhe. {Lkwªfi y Ìkkh kuÀk ffikuo.

Wr{fik {kuZu Ákku˜e, ëº¯k kLk Ákƒwt h[k e hÃkkt Aeyu !í º¯k kLk Ákku’fik, ë˛wt Au ?í Wr{fik Ákku˜e, ë{khku h ˛kuƒe fkZ.í º¯k kLk f{§Lkk Vq˜ kh kkuZ k ˜k¯fik. Àqtxe{kt⁄ke Mkuh Aqxe. r˛ kuÀk ⁄kfiku. º¯k kLku MkÌfiLkku yktÁkku kuÀk ffikuo. yktÁkkLkkt kkLk Ìkkuz‚kt. kkLkLku r˛ yLku Wr{fikLkk zkÁkk-s{˝k nk⁄ku ÁkktÊfikt. kAe y §kt-Mk §kt Vuh‘fikt. kkAkt Mkeƒkt ffikO. º¯k kLk Ákku’fik, ëfku˝ Aku Ìk{u?í r˛ Ákku’fiku, ëºkE-ºktrzfikt Aeyu.í r˛ Wr{fik kh ºhe Lksh Lkkæe. Wr{fik{kt⁄ke x kT x kT y¬¯LkLkkt xe kkt kz k ˜k¯fikt. r˛ Ákku’fiku, ënwt ÌkLku Lkn™ kh˝wt.í Wr{fik Ákku˜e, ëfu{ Lkn™ kh˝u ?í r˛ Ákku’fiku, ëWr{fik Ìkwt Lk kh {k⁄kwt WÌkkheLku {khe Mkkuz{kt Lkkæ yLku Lk kh Ák§u Ìkku nwt ÌkLku kh˝wt!í

Wr{fik Lk kh r˛ Lkk æku§k{kt {k⁄kwt LkkæeLku Ák§e. Wr{fik Úuh⁄ke nMke. r˛ yLku Wr{fik krÌk- kÌLke ⁄kfikt. r˛ Wr{fikLkkt Lk {k⁄kkt ˜ELku ºM{fktf˝ ÁkLkk‘fiwt. kAe ºM{fktf˝ r˛ nk⁄ku ÁkktÊfiwt. kAe r˛ Lk {k⁄kkt{kt⁄ke Lk Àu eyku kuÀk fhe. y¯kLkLke fwt khfk kuÀk fhe. AkÌke{kt⁄ke [k{wtzk kuÀk fhe. {k⁄kk{kt⁄ke fk§fk kuÀk fhe.

[{kt º¯k kLk yLku r˛ ÁkuXk Au yLku kkA§ Àu eyku ÁkuXe Au. º¯k kLk Ákku’fik, ëƒh˝e kh {Lkwªfi y Ìkkh ƒe ¯kfiku Au. ƒh˝e zku˜ k ˜k¯ke Au. yt¯k hku¯k kuÀk fh ku Au. yt¯k hku¯k r˛ kuÀk fhu. Wr{fikÀu e kuÀk fhu. Àu eyku kuÀk fhu.í r˛ Ákkh {u Lkk hkÚ RLˇ kkMku s k ˜k¯fiku Au. r˛ RLˇ hkÚLku fnu k ˜k¯fiku, ëyt¯k hku¯k kuÀk fh ku Au. ƒh˝e kh {Lkwªfi y Ìkkh ˝ku s ƒe ¯kfiku Au. ƒh˝e ƒ˙qs k ˜k¯ke Au.í RLˇ Ákku’fiku, ëyhu ºkE, nwt hMkwt yLku LkkLkkt Akufhkt{kt yt¯k hku¯k kuÀk ⁄kkfi. ykx˜wt nwt {k⁄ku ˜Ù.í kAe r˛ Àu eyku kkMku s k ˜k¯fiku Au. sELku Àu eykuLku fnu k ˜k¯fiku Au, ëyhu Àu eyku, {Lkwªfi y Ìkkh{kt yt¯k hku¯k kuÀk fh ku Au.í Àu eyku Ákku˜e, ëytƒkhk{kt y{u yt¯k hku¯k kuÀk fhe˛wt.í r˛ yn™⁄ke s k ˜k¯fiku Au.

ytƒkhwt ⁄k k ˜k¯fiwt Au. Mkqhs yk⁄k{e ¯kfiku Au. Àu eyku Lkætz{kt s k ˜k¯ke Au. fk§fk, [k{wtzk, nehwt, fwt khfk, Ákƒe Lk ˜kæ Àu eyku Lkætz{kt s k ˜k¯ke Au. {kuxk {kuxk ÀktÌk fh k ˜k¯ke Au. {kuxkt {kuxkt {wæ fh k ˜k¯ke Au. ÌkuykuLkk {kuZu æqLk yk k ˜k¯fiwt Au. nk⁄k{kt æ kh ˜u k ˜k¯ke Au. {Lkæky Ìkkh ÌkuykuLku ÚuELku zh k ˜k¯fiku Au. fk[k {k⁄kkLkk {kLk eyku kh Àu eykuLkwt [¨h kz k ˜k¯fiwt Au. {Lkwªfi-y Ìkkh{kt swÀk swÀk hku¯k kuÀk ⁄k k ˜k¯fik Au. {Lkwªfi-y Ìkkh{kt r˛ yLku Wr{fik s k ˜k¯fikt Au. kAe fwtºkhLkk uh⁄ke yuf {kxeLkku zku ˜k‘fikt Au. rÀ Mk yk⁄k{u zkLku ˜ELku Lk{kt ¯kfikt. kAe yƒ Â[u Àrhfik{kt ¯kfikt. MkkÌk ehzk ¯kkuz‚k. kkhMk ke k§kLkkt kkLk ˜k‘fikt. MkkÌk krzfik ÁkLkk‘fik. krzfik{kt MkkÌk ehzkLkkt s§ ˜eƒkt. ˜ELku zk{kt {qf k ˜k¯fikt. zk{kt s§Lkku hku¯k kuÀk ffikuo. k LkLkku hku¯k kuÀk ffikuo. fhÌkrhfiku ffikuo. ºkxrffiku ffikuo. ƒqsr˝fiku ffikuo. ˛qr§fiku ffikuo. y¯krLkfiku ffikuo. kAe r˛ fhkuz ˜kæ Ákk˝ kuÀk fheLku zk{kt ºh k ˜k¯fiku. r˛ yLku Wr{fikyu ºqÌk, zkf˝, eh, tÌkhe, [wzu˜, ehLkk {tÌkh-stÌkh ÁkLkk eLku zk{kt ºfiko. kAe r˛ sxk{kt⁄ke hæe(…rªk)Lkk {tÌkh-stÌkh ÁkLkk eLku zk{kt {qıfik. {Mkk˝Lke hkæ ˜ELku ºqÌk yLku ehLkk {tÌkh-stÌkh ÁkLkk eLku zk{kt

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo153

ºfiko. {kxeLkku zku ºhkE ¯kfiku. W kh f kzwt {qıfiwt.

r˛ Wr{fikLku fÃkwt, ë{Lku {k⁄ku Àu.í Wr{fik Ákku˜e, ëLkk ºkE, nwt Ìkkhk {k⁄ku Lkn™ {qfwt. Ìkwt ÚÌku s {k⁄ku {qf.í r˛ yuf˜k s {k⁄ku {qf k ˜k¯fiku. Úuh ffiwO. k¯k kh zku {qıfiku. qtx˝ kh {qıfiku. AkÌke Mkwƒe ˜k‘fiku. æºu ˜k‘fiku. kAe {k⁄ku {qıfiku. kAe r˛ yLku Wr{fik Àrhfik{kt⁄ke s k ˜k¯fikt. kxu ke k§ku yk‘fiku. r˛ Lku ºkh ˜k¯fiku Au. r˛ kkhMk ke k§kLku fnu k ˜k¯fiku, ë ze yuf yk su. {khu zku WÌkkh ku Au.í kkhMk ke k§ku Ákku’fiku, ënwt Ìkku Ìkkhk zkLku Lkn™ yzfwt. yk‘fiku ÌkuLke kxu ssu.í r˛ yLku Wr{fik Lk{kt s k ˜k¯fikt Au. z˜kLke Akfik yk e. r˛ Ákku’fiku, ëºkE, zku {khku Lke[u WÌkkhsu. zef u§k ˛k¬LÌk fhe ˜Ù !í z˜u yÊƒh ˜eƒku. kAe kkAku {k⁄ku {qf k ˜k¯fiku. zku ˜ELku r˛ yLku Wr{fik s k ˜k¯fikt Au. hkÌk kze ¯kE. ytƒkhwt ⁄k k ˜k¯fiwt Au. r˛ yLku

Wr{fik {Mkk˝{kt yk‘fikt Au. zku {Mkk˝{kt {qfeLku kAe º¯k kLk kkMku s k ˜k¯fikt Au. º¯k kLk Ákku’fik, ë{Lkæk y Ìkkh{kt hku¯k kuÀk fheLku yk‘fikt?í r˛ yLku Wr{fik Ákku’fikt, ëƒh˝e kh hku¯k kuÀk fheLku yk‘fikt Aeyu.í

kAe {Lkwªfi-y Ìkkhu zk kh⁄ke f kzwt ˜E ˜eƒwt Au. zk{kt⁄ke fhkuz ˜kæ tÌkhe, ºqÌk, ehLkku kfihku k k ˜k¯fiku Au. ƒh˝e kh s k ˜k¯fiku Au. yt¯khku¯k {Lkwªfi-y Ìkkh{kt s k ˜k¯fiku Au. fkuELku Ìkk [zu, fkuELku {k⁄kwt [zu, fkuE ykufu Ìkku fkuELkk kux{kt ˛q§ Lkef§u. fkuELku Ák§Ìkhk ⁄kkfi Ìkku fkuELkk kux{kt y¯kLk ˜k¯ku. fkuE fkt k k ˜k¯fiwt Ìkku fkuE hku k ˜k¯fiwt.

kAe º¯k kLk Ákku’fik, ënwt ifwtX kwhe{kt hks fhwt. r˛ yLku Wr{fik Ìk{u fi˜kMk kwhe{kt hks fhku.í r˛ yLku Wr{fik fi˜kMk kwhe{kt s k ˜k¯fikt Au. yktÁkk kze{kt Lk ˜kæ Àu eyku {qfe. k [k{wtzkLku yk fiku. kAe k˝ s˝ Êfikt. º¯k kLk Ákku’fik, ëfku˝ fku˝ Aku Ìk{u ?í yuf Ákku˜e, ënwt ˛eÌk§k Awt.í º¯k kLk Ákku’fik, ëÌkkhu ıfikt s Au ?í ˛eÌk§k Ákku˜e, ë{khu {Lkwªfi-y Ìkkh{kt s Au. {Lkæk y Ìkkh {khe Mku k fh˛u.í º¯k kLk Ákku’fik, ëÌkkhu ˛wt æk Au ?í ˛eÌk§k Ákku˜e, ë[kuœæe kqÚ æk e Au.í ˛eÌk§k {Lkæk y Ìkkh{kt s k ˜k¯ke. kAe º¯k kLku ÁkeSLku kqA‚wt, ëÌkwt fku˝ Au ?í ÁkeS Ákku˜e, ënwt ykuhe Awt.í º¯k kLk Ákku’fik, ëÌkkhu ıfikt s Au?í ykuhe Ákku˜e, ë{khu {Lkæk y Ìkkh{kt s Au.í {Lkwªfi y Ìkkh {khe Mku k-º¯krÌk fh˛u yLku [kuœæe kqÚ ækELku yk Ìke hne˛.í kAe ykuhe {Lkwªfi y Ìkkh{kt s k ˜k¯ke. kAe º¯k kLk keSLku Ákku’fik, ëÌkwt fku˝ Au ?í keS Ákku˜e, ënwt fMkwtÁkhk Awt.í

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

º¯k kLk Ákku’ﬁk, ëÌkwt ˛wt fhe˛ ?í fMkwtÁkhk Ákku˜e, ëykAk ykAk [kt’˜k fhe˛.

æk ke ftE Lk⁄ke. yk Ìke hne˛.í

kAe zk{kt⁄ke kfihku k k ˜k¯fiku Au. kfihk{kt⁄ke {Mkkr˝fiku ºqÌk, ÁkkÁkrhfiku ºqÌk, Àqrƒfiku eh, Úuxut¯k eh, Õkt kk-Õkt kze, ºuh , ¯kkuÁkrhfiku eh yLku

Ákƒk ºqÌk ƒh˝e kh ⁄k k ˜k¯fik Au. {Lkæk y Ìkkh{kt s k ˜k¯fik Au. ºqÌk yLku eh {k˝MkkuLkkt h¯kÌk ke k ˜k¯fik Au. Ìku{Lku fku˝ kkAkt k§u ? fk§e fkhÌkfLkku º˝u˜ku ºku kku (ºq ku) Ìku{Lku kkAkt k§u. kAe {Lkwªfiku ºku kkLku Ákku˜k k ˜k¯fikt Au. ºku kku {Lkwªfi-y Ìkkh kh ({t ku˜k Àk˝kLke) {qXe (f˝) k§ k ˜k¯fiku Au. æsqheLkwt V˝¯kwt (zk§wt) ˜ELku Õkhku-Õk kxku fh k ˜k¯fiku Au, kƒrhfik ( kkzk) yLku ÁkfhkLkku ºku¯k yk k k ˜k¯fiku Au. ºqÌkkuLku kkAk k§ k ˜k¯fiku Au.

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo155

(3)

r˛ yLku kk oÌkeLke ne

(fk§k-¯kkuhk ºuh , Àu kuLkk ºq kLke ne)

º¯k kLku k]⁄ eLkk {k⁄ku yt¯khku¯k kuÀk ffikuo. yk yt¯khku¯k {Lkwªfiy Ìkkh{kt {qıfiku. {Lkæk-y Ìkkh {h k kz‚ku. r˛ yLk kk oÌkeyu k]⁄ eLkk {k⁄ku yt¯khku¯k kuÀk ffikuo. Lk ˜kæ Àu eyku yLku ˛¬ıÌkyu ƒh˝e{kt yufMkku Lku MkkEX eh, tÌkhe, ºqÌk, u˛, hæe (…rªk) yLku {qX-[kuxLkk kfihk kuÀk ffiko. {Lkæk-y ÌkkhLke zkf˝kuyu {Lkæk-y Ìkkh{kt yt¯khku¯k kuÀk ffikuo. {Lkæky Ìkkh{kt {k˝Mkku Àw:æe ⁄k k ˜k¯fikt. ˜kufku [eMkku kkz k ˜k¯fikt. {k˝Mkku ºkUfi kh kze yk§kux k ˜k¯fikt.

ifwtX kwhe{kt º¯k kLku r˛ yLku kk oÌkeLku fÃkwt, ër˛ yLku kk oÌke, Ìk{u k]⁄ eLkku yt¯khku¯k Õkzku (Àqh fhku). k]⁄ eLkwt hks yk kwt.í r˛ yLku kk oÌkeyu y{eLkku ntMkku ˜eƒku. fr˝fikuhLke fktÁk ˜eƒe. kAe º¯k kLkLkk Ókhu ¯kfikt. º¯k kLkLke ´Àr˚k˝k fhe, kkfiu ˜k¯fikt. [k˜e LkefÈfikt k]⁄ eLkk {k⁄ku. k]⁄ eLkk {k⁄ku Vh k ˜k¯fikt. {Lkwªfi y ÌkkhLkku yt¯khku¯k ÕkzÌkkt ÕkzÌkkt yk‘fikt fu§Lke Akfikyu. r Mkk{ku ffikuo. kAe [k˜e LkefÈfikt fi˜kMk kwhe{kt.

Ákesu rÀ Mku r˛ fÃkwt, ëyksu Ìkku kk oÌke Ìk{u uh s hnku. nwt yuf˜ku sWt.í kk oÌke r [kheLku Ákku˜e, ënwt k˝ yk wt.í r˛ Ákku’ﬁku, ëLkk, Lkk, nwt yuf˜ku sÙ ƒh˝eLkk {k⁄ku, Ìk{u uh s hnku. yksu Ìkku nwt yuf˜ku s yt¯khku¯k Õkzwt.í

r˛ k]⁄ eLkk {k⁄ku [k˜e LkefÈfiku. yt¯khku¯k ÕkzÌkk ÕkzÌkku k]⁄ e W kh VhÌkku VhÌkku fu§Lke Akfikyu yk‘fiku. r Mkk{ku fh k ÁkuXku. Lk™Àhk yk e, Ìku MkqE ¯kfiku.

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

Lk ˜kæ Àu eyku{kt⁄ke ˛¬ıÌk nÌke Ìku r [kheLku {kuZu Ákku˜e, ë[kh ætz{kt hku¯k nÌkku Ìku y{u {Lkæky ÌkkhLkku ºhæ ˜uÌke nÌke. r˛ y{eLkku ntMkku yLku

fr˝ﬁkuhLke fktÁk ˜ELku Áknkh kz‚ku Au. y{u ˛e heÌk ºhæ ˜Eyu ?í r˛ MkqE

¯kﬁku Au. yk æÌku kAe ˛¬ıÌk yk eLku r˛ Lke AkÌkeLkk {k⁄ku [z k ˜k¯ke. [zeLku Ákk˝ [˜k k ˜k¯ke Au. kAe r˛ Lke AkÌke{kt⁄ke ˜kuneLkk fwtz ºh k ˜k¯ke Au.

r˛ {]Ìfiw kkBfiku. Wr{fik( kk oÌke) [k˜Ìke ⁄kfe ifwtX kwhe{kt ¯kE.

º¯k kLkLku fnu k ˜k¯ke, ër˛ k]⁄ e kh ¯kﬁku Au. yk‘ﬁku Lk⁄ke. !í n º¯k kLk

QX‚ku Au. Ìku s k ˜k¯ﬁku Au.

º¯k kLk y¯kLkfkux{kt s k ˜k¯ﬁku Au. yktÁkk kze{kt Lk ˜kæ Àu eyku

Au. Áknkh fkZe Au. yk u§kyu º¯k kLk Ákku’ﬁku, ëÁkkEyku, Úyku ƒh˝Lkk {k⁄ku, r˛ ¯kﬁku Au ÌkuLku ˛kuƒe fkZeLku ifwtX kwhe{kt ˜ELku yk ku.í n Lk ˜kæ

Àu eyku Au Ìkuyku æktrzﬁku su zk ÀktÌk fhu Au. Mkq kzk su zk fkLk fhu Au. kAe kktæku fheLku Qz k ˜k¯ke. {]Ìﬁw˜kufLkk {k⁄ku [z k ˜k¯ke. fu§Lke kkæ§ kkæ§ Vh k ˜k¯ke. yk u§kyu Lk ˜kæ Àu eyku r [kh fhu, ëºqæe Aeyu. ºhæe sELku r˛ Lke {kxe ! º¯k kLkLku Lkn™ {kLkeyu !í Lk ˜kæ Àu eyku r˛ Lke {kxe ºhæ k ˜k¯ke. ºhæeLku ifwtX kwhe{kt ¯kE. Lk ˜kæ Àu eykuLku º¯k kLk kqAu

Au, ër˛ {Èﬁku fu Lkn™ {Èﬁku ?í Lk ˜kæ Àu eyku Ákku˜e, ë[kh ætz{kt Vhe k˝

r˛ Lk⁄ke {Èﬁku.í

º¯k kLku Àu eykuLku y¯kLkfkux{kt kkAe {qfe. kAe º¯k kLk [k˜e

LkefÈfiku. ¯kfiku MkkÌk kkÌkk§{kt ! fk§k-¯kkuhk ºuh kkMku ¯kfiku. fk§k-¯kkuhk ºuh

´Àr˚k˝k fhe, º¯k kLkLku kkfiu ˜k¯fik. kAe Ákku’fik, ëfux˜k fk{u yk‘fik º¯k kLk ?í º¯k kLk Ákku’fik, ë k]⁄ eLkk {k⁄ku r˛ yt¯khku¯k Õkz k ¯kfiku Au. Ìku

Lk⁄ke yk‘fiku. ˛kuƒe yk kku Ìkku ƒhÌkeLkwt hks yk kwt. k]⁄ eLke [ku⁄kkE ([ku⁄kku ºk¯k) yk kwt.í fk§k-¯kkuhk ºuh ÆMkÀqrhfik ºk˜k nk⁄k{kt ˜u Au. nk⁄k{kt [er kfik ˜u Au. Ìkk§e kkzeLku MkÌfiLkk kuzk kuÀk ffiko. {kuZk{kt ˜¯kk{ k˜e. ˜e˜kt- ke§kt k˜k˝ ffikO. s§ ktæe kuzk M ¯koLkk {k⁄ku [z‚k. kAe fu§Lke Akfikyu kz k ˜k¯fik. fu§Lke kkæ§ kkæ§ Vhu. r˛ Lkkt nkzfkt hæzÌkkt {Èfikt. ºu¯kkt ffikO. fkuhk f kzu ÁkktÊfikt. kuzk kh ˜ELku ifwtX kwhe{kt yk‘fik. º¯k kLkLku MkkU kÌkkt fk§k-¯kkuhk ºuh Ákku’fik,ë’fiku, yk Ìk{khku r˛ !í º¯k kLk QX‚ku Au. QXeLku Mk k nk⁄k yAkuzku Lkkœfiku. y{eLkku ntMkku Lkkœfiku. r˛ Lk⁄ke QXÌkku. fk§k-¯kkuhk ºuh Lku º¯k kLk

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo157

fnu k ˜k¯ﬁku, ër˛ Lkwt ˜kune fku˝ ºhæe ¯kﬁwt Au ? k¯kuhwt ˜ELku yk ku!í ºuh

ƒh˝eLkk {k⁄ku k¯kuhwt ˜u k ¯kﬁk Au. k¯kuhu k¯kuh s k ˜k¯ﬁk Au. ˛¬ıÌk k⁄⁄khLkkt

f{kz ÀELku r˛˜kyku{kt ˜ kkE Au ! fk§k-¯kkuhk ºuh k⁄⁄khLkkt f{kzu ÆMkÀqrhﬁk

ºk˜k {kh k ˜k¯fik. [er kfik Õ™f k ˜k¯fik. yk¯k§Lkkt yk¯k§ yLku kkA§Lkkt

kkA§ f{kz kz‚kt Au. yn™⁄ke ˛¬ıÌk LkkXe Au. Ìku MkkÌk kkÌkk§{kt kMkwrf

Lkk¯kLke keX kkA§ ˜ kkE Au. ºuh kkÌkk§{kt s k ˜k¯ﬁk. sELku kMkwrfLke keX kkA§ ˛¬ıÌkLke [kuxe kfz k ˜k¯ﬁk Au ! kMkwrfyu æLke u§ yuf ºuh

kh Lkkæe Au. Ìku⁄ke yuf ºuh fk§ku kze ¯kﬁku Au ! yux˜u Ìku rÀ Mk⁄ke fk§ku

ºuh fnu kﬁ Au ! [kuxe kfzeLku ˛¬ıÌkLku kuzu ÁkktƒeLku ifwtX kwhe{kt yk‘ﬁk. kAe

º¯k kLkLku fÃkwt, ë’ﬁku, º¯k kLk Ìk{khku [kuh !í

º¯k kLk ˛¬ıÌk W kh ¯kwMMku ⁄kﬁk Au. º¯k kLk Ákku’ﬁk, ëyk ˜kune fku˝

ºhæe ¯kﬁwt ?í ˛¬ıÌk Ákku˜e, ënwt ºhæe ¯kE Awt. !í º¯k kLk Ákku’ﬁk, ëMk k{˝

˜kune {kuZk{kt⁄ke fkZeLku fkfiÀuMkh {qf !í ˛¬ıÌk Mk k{˝ ˜kune {kuZk{kt⁄ke fkZeLku {qf k ˜k¯ke. º¯k kLk r˛ kh y{eLkku ntMkku Lkkæu A k˝ r˛ ÁkuXku ⁄kÌkku Lk⁄ke. kAe º¯k kLku ºuh Lku fÃkwt, ëºuh Àk, r˛ Lke {kxe fku˝ ºhæe ¯kfiwt Au? Úyku, Lk ˜kæ Àu eykuLku kfze ˜k ku.í Lk ˜kæ Àu eykuLku fk§k-¯kkuhk ºuh kfze ˜k‘fik. º¯k kLkLke Mkk{u Qºe fhe. º¯k kLk Ákku’fik, ër˛ Lke {kxe fku˝ ºhæe ¯kfiwt?í Lk ˜kæ Àu eyku Ákku˜e, ëfux˜kfi rÀ MkkuLke ºqæ nÌke, Ìku⁄ke y{u ºhæe ¯kE Aeyu !í º¯k kLk Ákku’fik, ëfkfiÀuMkh Mk k{˝ {kxe yn™ {qfku !í Lk ˜kæ Àu eykuLkk {wæ{kt⁄ke fZk e, fktxu k˜e, Ìkku˜eLku kqhe fhe. {kxe

r˛ Lkkt nkzfkt kh {qfe. º¯k kLku r˛ kh y{eLkku ntMkku yLku fr˝ﬁkuhLke fktÁk

Lkkœfikt. r˛ ÁkuXku Lk⁄ke ⁄kÌkku. kAe º¯k kLk ¯kwMMku ⁄kfik Au. yk u§kyu º¯k kLk Ákku’fik, ëºuh Àk, n ˛¬ıÌkyu {khkt fu kt Ákk˝ Au Ìku Lk⁄ke yku§œfikt !í º¯k kLk

˛¬ıÌkLku {kh k Qºk ⁄kE ¯kfik. ºuh Ákku’fik, ën {kh˛ku Lkn™. º¯k kLk, ˛¬ıÌkLku {kh˛ku Lkn™ ! kzeLkkt V§ kuÀk fhku. ¯kq¯k§Lkk nku{ kuÀk fhku. ftfwLkku [kt’˜ku kuÀk fhku. ÆMkÀqh kuÀk fhku.í º¯k kLku yuf Ìkk§e kkzeLku kzeLkkt V§ kuÀk ffikO, yuf Ìkk§e kkzeLku Mk k˛uh ¯kq¯k§ kuÀk ffikuo. yuf Ìkk§e kkzeLku Mk k˛uh ÆMkÀqh yLku ftfw kuÀk ffikO. kAe fk§k-¯kkuhk ºuh Ákku’fik, ën º¯k kLk ¯kq¯k§Lkku nku{ fh. kzeLkk V§Lke Mk kMkku [eheyku fh. Mk kMkku [eheyu ÆMkÀqhLkk Mk kMkku [kt’˜k fh.í kAe yk Ákƒwt fheLku º¯k kLku r˛ kh y{eLkku ntMkku yLku fr˝fikuhLke fktÁk

Lkkæe. r˛ yk§Mk {hzeLku ÁkuXku ⁄kfiku ! Úuh⁄ke nMk k ˜k¯fiku. kAe Ákku’fiku, ëyku ! nku ! nku ! Lk™Àh yk e Ìku MkqE ¯kfiku !í Wr{fik Ákku˜e, ënk ! nk ! LketÀh yk e Au Ìku nwt Ú˝wt Awt !í kAe fk§k-¯kkuhk ºuh æktzkLkk yuf Õxfu ˛¬ıÌkLkwt {MÌkf fk k k ˜k¯fik. yk u§kyu ˛¬ıÌk ˛k k Ákku˜e, ë ˝- MkÌkhku {Lkæk-y Ìkkh Áknkh Lkef§˛u Ìkku {khwt [¨h ˜k¯k˛u ! fkuE Lkn™ Ák[u !í ˛k k Ákku˜eLku ˛¬ıÌk {]Ìfiw kk{e. kAe fk§k-¯kkuhk ºuh Ákku’fik, ë’fiku, º¯k kLk {MÌkf !í º¯k kLku fÃkwt, ë{MÌkf nwt ˛wt fhwt ? {s {u kz{kt sELku ƒÚ (Õtzku) hku k ! k]⁄ eLkwt hks yk kwt! Ìk{Lku k]⁄ eLkku [ku⁄kku ºk¯k yk kwt !í yk u§kyu fk§k-¯kkuhk ºuh ƒhÌkeLkk {k⁄ku ˛¬ıÌkLkwt {MÌkf ˜ELku s k ˜k¯fik Au. yk{ fk§k-¯kkuhk ºuh Àu kuLkk knu˜k ºku kk ÁkLfik Au ! kAe Àu kuLkk yt¯khku¯kLkku ëÕkhku-Õ kxkuí fh k ˜k¯fik Au ! fk§k-¯kkuhk ºuh ƒh˝Lkk {k⁄ku hks fh k ˜k¯fik Au. yn™⁄ke Lk ˜kæ Àu eykuLkk kfihkñ eh, tÌkhe, ºqÌk u˛, hæe, zkf˝ku {Lkæk-y Ìkkh{kt yt¯khku¯k kuÀk fheLku {Lkæk-y ÌkkhLku æk k ˜k¯fikt Au. yk u§kyu hkrxfikƒkrhfik ºe˜Lku kuÀk ffikO Au. Ìku{Lkk {k⁄ku fk§k-¯kkuhk ºuh yk˛e koÀ Àeƒku yLku kAe Ákku’fik, ëÚyku, ƒhÌke{kt VhÚu. Õkhku-Õ kxku fhÚu. {Lkæk-y ÌkkhLkku yt¯khku¯k ÕkzÚu. Mk k˛uh fqheLkku nf Ákktƒe yk kwt. y{khwt Lkk{ ˜ELku fk{ fhÚu. y{u Ìk{Lku {Lkwªfi-y ÌkkhLkk ºku kk ÁkLkk eyu Aeyu ! ækÚu yLku VhÚu !í

yk u§k hkrxfiku-ƒkrhfiku k]⁄ eLkk {k⁄ku Ákk˝ k§ k ˜k¯fik Au. r˛˛¬ıÌkLkkt Ákk˝ k§u. Lk ˜kæ Àu eykuLkkt Ákk˝ k§u. Úu¯kr˝fikuLkkt Ákk˝ k§u. ehkuLkkt Ákk˝ k§u. ºqÌkkuLkkt Ákk˝ k§u. zkf˝Lkkt Ákk˝ k§u. kAe fk§e fkhÌkfLkku º˝u˜ku hkrxfik-ƒkrhfikLkku [u˜ku ÌkktÌkh uÀe (Ìkt k uÀe) Lk ˜kæ Àu eykuLkk kfihk k§ k ˜k¯fiku. ÌkktÌkh uÀe ºku kku ˜™ÁkwLke Vkzu, fkfzkLke flfikuÌku, h¯kÌkLkk fik˜u, {Lkwªfi y ÌkkhLkk Lk Mkku Lkkze yLku Ák keMk fkuXk{kt⁄ke Ákk˝ k§ k ˜k¯fiku. ÌkuLkk kkMku⁄ke uÀ-r „k º˝eLku, Ákkh LkÀeykuLkk Mkt¯k{u yLku fk§k fkhÌkfu º˝eLku ˝k ºku kk {Lkwªfiy ÌkkhLkkt Ákk˝ k§ k ˜k¯fik. yk æÌku {Lkæk y Ìkkh{kt ˝k ºku kk kuÀk ⁄kfik.

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo159

(4)

Àu eykuLke ne

(zkf˝-Àu eLke ne)

ƒh˝e Lk nÌke, ykfk˛ Lk nÌkwt. k⁄⁄kh Lk nÌkk, k oÌk Lk nÌkk, [ktÀ Lk nÌkku. Mkqhs Lk nÌkku. s§wfkh nÌkku. s§wfkh{kt {kus yk‘fiwt. k Lk Mkk⁄ku M ¯ko{kt ¯kfiwt. Lk Lk {kMk M ¯ko{kt hÃkwt. MkkuLkkLkwt #zw kuÀk ⁄kfiwt. s§wfkh{kt #zwt yk‘fiwt. yk #zwt Vqx k ˜k¯fiwt. s§wfkh º¯k kLk kuÀk ⁄kfik. º¯k kLkLku [k˜ k, Vh k, ÁkuMk kLke s§{kt s¯kk LknkuÌke. f{§Lkwt Vq˜ kuÀk ffiwO. ©e º¯k kLk f{§Lkk Vq˜{kt yk k ˜k¯fik. Vq˜{kt ÁkuMk k ˜k¯fik. s§Lkkt {kuÚt yk k ˜k¯fikt. s§wfkh º¯k kLk kkuZ k ˜k¯fik. {kuZk{kt⁄ke y{e Aqx‚wt. MkkÌk{k kkÌkk§{kt ¯kfiwt. ÌkuLke Wr{fikÀu e kuÀk ⁄kE. Wr{fikÀu e s§wfkh kh yk k ˜k¯ke. f{§{kt⁄ke nkV ÀELku {kuZwt fkZe s§wfkh º¯k kLk Úu k ˜k¯fik. kAe ©e º¯k kLk Ákku’fik, ëfku˝ Au ? zkf˝ Au ? Úu¯k˝ Au ? ºqÌk Au ? ºrhÌk Au ?í Wr{fikÀu e {kuZu Ákku˜e, ëºqÌk Lk⁄ke ! ºrhÌk Lk⁄ke ! Ìk{khk {wæ{kt⁄ke y{e Aqx‚wt, kkÌkk§{kt ¯kfitw, ÌkuLke Wr{fikÀu e ÁkLke, Ìk{khe Ákuxe !í s§wfkh º¯k kLk Ákku’fik, ëÚ, Ìkwt {khe æhe Ákuxe nkufi Ìkku kkÌkk§{kt kMkwrfLkk {wæ{kt⁄ke ƒhÌkeLkkt Ákes ˜E yk .í Wr{fikÀu e kkÌkk§{kt s k ˜k¯ke. kMkwrf Lkk¯kLkk {wæ{kt⁄ke ƒh˝eLkkt Ákes ˜u k ˜k¯ke. ˜ELku yk k ˜k¯ke. s§wfkh{kt ƒh˝eLkkt ÁkesLkkt ykMkLk Lkkæ k ˜k¯ke. s§{kt ykMkLk LkkæeLku s§Lkk Ìkku [kh ⁄ktº ÁkLkk‘fik. swÀk swÀk Ìkk˝k Àeƒk. ÀELku zkÁkk k¯kLkku {u˜ WÌkkfikuo. {u˜Lke kqÌk§eyk ÁkLkk k ˜k¯ke. ÁkLkk e fhe fwtykhfkÀu e kuÀk fhe. Lk ˜kæ Àu eyku kuÀk fhe. fk[k {k⁄kkLkku {Lkæk-y Ìkkh kuÀk ffikuo. ]˚kku kuÀk ffikO. º¯k kLk Ákku’fik, ëÚyku ÁkkEyku, ækÚu, keÚu yLku [kh ætzLkwt hks fhÚu.í Wr{fikÀu e Ákku˜e, ë¯kwÀk Lk⁄ke, {kuZwt Lk⁄ke, su Ìku º {kt k˜ (y Ìkkh yk k) !í º¯k kLku Ìkku zkÁkk ¯ks k{kt nk⁄k Lkkœfiku. fh Ìk nk⁄k{kt kfze. Lkkf ´{k˝u Lkkf {ktzu. AkÌke ´{k˝u AkÌke {ktze. Àqtxe ´{k˝u Àqtxe {ktze. {wæ ´{k˝u {wæ {ktz‚wt. k¯k ´{k˝u k¯k ÁkLkk‘fik. k¯k Â[u fh Ìk {qfe. k¯k

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

Vkze {kxe ˜eƒe. ƒh˝ W kh ˜kune kz‚wt. h¯krÌkfiku eh kuÀk ⁄kfiku. Àu eyku Ákƒe s k ˜k¯ke. ƒu˜e {kxe fkuhk f kzk{kt Ákktƒ k ˜k¯fik. yk {kxe XeÁk{kt {qf k ˜k¯fik. yk {kxeLkkt MkMk˜kt ÁkLkk k ˜k¯fik. s§wfkh{k nk⁄k ƒku k ˜k¯fik. yuLkkt {kA˜kt ÁkLfikt. s§Lkkt {kA˜kt ÁkLkk eLku º¯k kLk ifwtX kwhe{kt s k ˜k¯fik. Ákkh hMk ⁄k k yk‘fikt. Ìkuh{k hMku yk k ˜k¯fik. º¯k kLk ˜ktÁkk z¯k˜u, LkkLkk k¯k˜u yk k ˜k¯fik. Ákk¯k- kze{kt⁄ke [k{wtzkÀu e yk k ˜k¯ke. Áku kxLkk

Mkt¯k{u (Áku xu) ÁkuMk k ˜k¯ke. Mkq kzk su zk fkLk fh k ˜k¯ke. æktzeyku su zk

ÀktÌk fh k ˜k¯ke. ækÙ ækÙ fheLku Ìkqx k ˜k¯ke. º¯k kLk Ìkku zkÁkk k¯kLke kk ze fkZeLku {kh k ˜k¯fik. æ˝T ˝T ˝T ÀE ÀktÌk Ìkku Ákku˜ k ˜k¯fik. [k{wtzkLkwt y §wt {kuZwt Vh k ˜k¯fiwt. º¯k kLk Ìkku y §k Ákku˜ Ákku˜ k ˜k¯fik, ëyku hktz ! fux˜k ækƒk ? fux˜k {qıfik ?í [k{wtzkÀu e Ákku˜e, ëyuf ækƒku kAe W kh yk e.í º¯k kLk Ìkku ifwtX kwhe s k ˜k¯fik.

[k{wtzkÀu e Ákk¯k- kzeyu s k ˜k¯ke. Ákk¯k- kzeyu sELku fwtykhfkLku kÌkku fh k ˜k¯ke. [k{wtzk Ákku˜ k ˜k¯ke, ëyks Ìkku º¯k kLk yk‘fiku, Ìku y §k Ákku˜ Ákku˜e ifwtX{kt kkAku s k ˜k¯fiku.í fwtykhfk kÌk Mkktº§eLku r [kh fh k ˜k¯ke. kAe fuz ´{k˝u [r˝fiku knuh k ˜k¯ke. Ákknw ´{k˝u fkt[§e knuh k ˜k¯ke, ˛heh ´{k˝u Mkk§w ykuZ k ˜k¯ke. ¯k§k{kt nkh knuh k ˜k¯ke. fwtykhfk yk¯k§ ⁄k k ˜k¯ke. º¯k kLk ˜ktÁke Lkshu Úu k ˜k¯fiku. ÚuELku Mkk{u k¯k˜u yk k ˜k¯fiku. yk eLku ´Àr˚k˝k fh k ˜k¯fiku. kkfiu ˜k¯ke yk¯k§ fhe ˜E s k ˜k¯fiku. ˜e˜e- ke§e Ús{ku Lkkæ k ˜k¯fiku. Ús{ kh fwtykhfk r hks k ˜k¯ke. Lk ˜kæ Àu eyku r hks k ˜k¯ke. r ©k{ kk{ k ˜k¯ke. r ©k{ kk{eLku fwtykhfk {kuZu fnu k ˜k¯ke, ëº¯k kLk, yZe rÀ MkLke hÚ yk kku. ⁄k§ x ƒhÌke W kh sE hMkkuE-ÁkMkkuE fheLku kkAe yk eyu Aeyu.í º¯k kLk Ákku’fik, ëÚyku ÁkkEyku, yZe rÀ MkLke hÚ yk kwt, ⁄k§ x ƒhÌke kh hMkkuE-ÁkMkkuE fhe kkAe yk ku.í fwtykhfk Ìkku yk¯k§ ⁄k k ˜k¯ke. kkA§ Lk ˜kæ Àu eyku s k ˜k¯ke. yuf ætz {qfe ÁkeÚ ætz{kt s k ˜k¯ke. ÁkeÚu ætz {qfe keÚ ætz{kt s k ˜k¯ke. ækhu Mk{Àrhfiu s k ˜k¯ke. sELku s§{kt f kzkt fkZ k ˜k¯ke. nkh-[eh WÌkkh k ˜k¯ke. ˛heh W kh⁄ke Mkk§w WÌkkh k ˜k¯ke. ÁkknwLke fkt[§eyku fkZ k ˜k¯ke. fuz ´{k˝uLkk [r˝fik WÌkkh k ˜k¯ke. ækhk Mk{Àh{kt Lknk k ˜k¯ke. Lk ˜kæ Àu eyku uÀ-r „k º˝ k ˜k¯ke.

fu k uÀ º˝ k ˜k¯ke ? h¯krÌkﬁk Ìkku uÀ º˝u. {Mkkr˝ﬁk Ìkku uÀ 160

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo161

º˝u. ƒqsr˝fik uÀ, ˛qr§fik uÀ, Ìkkr fik uÀñfhkuz ˜kæ uÀ º˝ k ˜k¯ke.

fwtykhfk {kuZu Ákku˜e, ëfhkuz-˜kæ uÀ º˝e Ìkku æhe, {qX, [kux, eh, u˛, tÌkh, ºqÌk, hæe fhkuzñ˜kæ Àu ÌkkLkk {tÌkh º˝e Ìkku æhe k˝ yu uÀ [˜k eyu Ìkku s æhe !í Lk ˜kæ Àu eyku uÀ [˜k k ˜k¯ke. kkÌkk§{kt⁄ke

{¯kh{ÂA ({¯kh) yk k ˜k¯ﬁk. Àu eyku {wtsLke Ìkku Lkk⁄kku ˝ k ˜k¯ke. {¯kh{ÂA ({¯kh) kfz k ˜k¯ke. W kh Ìkku ÁkuMk k ˜k¯ke. Àu eyku {¯kh{ÂALku kuzk fheLku h{kz k ˜k¯ke. kAe Àu eyku uÀ-r „k [˜k k ˜k¯ke. yt¯kqXu s§

ÀÁkk‘fikt. kkÌkk§{kt s k ˜k¯fikt. LkfiLku s§ WAkÈfikt, M ¯ko{kt s k ˜k¯fikt. {¯kh{ÂA {h k ˜k¯fik. fwtykhfk r [kheLku Ákku˜e, ëyku ÁkkEyku ! su Ákk˝ º˝e yu Ìkku Mkk[kt Au, uÀ Ìkku Mkk[k Au. {¯kh{ÂA {h k kz‚k Au.í kAe fhkuz-˜kæ Àu eyku kk§u yk k ˜k¯ke. yk eLku fuz ´{k˝u [r˝fik knuh k ˜k¯ke. AkÌkeLkk {k kLke fkt[§eyku knuh k ˜k¯ke. nkh-[eh knuh k ˜k¯ke. kAe fwtykhfk Ákku˜e, ëyZe rÀLkLke hÚ yk ke Au k˝ yZe {kMk Áknkh hne Aeyu. yk k˝u Ìkku s§{kt hÃkkt Aeyu. LkfiLku s§ W˜kr§fiu Ìkku M ¯ko{kt Úfi. k¯k⁄ke ÀÁkk eyu Ìkku kkÌkk§{kt Úfi. ftfw ˝oLkkt ˛heh Au, fuMkh ˝oLkkt k¯k˜kt Au. yk k˝Lku Ìkku yk k¯ku yLku yk ˛hehu [˜kfi Lkn™.í kAe fwtykhfk yLku Lk ˜kæ Àu eyku Lk¯kh-˛nuh{kt s k ˜k¯ke. {Lkwªfi-y Ìkkh{kt yk k ˜k¯ke. Mkw⁄kkhLkk uh s k ˜k¯ke. fwtykhfk Ákku˜ k ˜k¯ke, ëMkw⁄kkrhfik ehk, MkqÌku˜ku Au fu Ú¯ku Au ?í Mkw⁄kkh Ákku’fiku, ëyzƒku MkqÌkku, yzƒku Ú¯kwt Awt.í fwtykhfkyu fÃkwt, ëMkw⁄kkrhfik ehk, y{khwt [¨h (h⁄k) ÁkLkk Au. y{khe ¯kkzeyku ÁkLkk e Au.í Mkw⁄kkh Ìkku ykhe-fh Ìk ˜u k ˜k¯fiku. Ákk¯k- kzeyu yk k ˜k¯fiku. Qºkt [tÀLk ( ]˚kku) fk k k ˜k¯fiku. fk ke zU¯kk zku§ (h⁄kLkk ºk¯k) fh k ˜k¯fiku. [tÀLk ]˚kLke ¯kkzeyku z k ˜k¯fiku. ¯kkzeyku Ìkifikh ⁄k k ˜k¯ke. fwtykhfk Ìkku {wæ{kt⁄ke MkkuLkk{nkuh fkZ k ˜k¯ke. fkZe fheLku Mkw⁄kkh ehkLku yk k k ˜k¯ke. kAe Ákku˜ k ˜k¯ke, ëMkw⁄kkh ehk, ÌkLku ´MkLLk ⁄kE Awt ! º kuº , sw¯kkusw¯k ´MkLLk ⁄kE Awt !í kAe Lk ˜kæ Àu eykuLku fnu k ˜k¯ke, ëÁkkEyku, ˝wt fk{ fk[wt Au.í yu{ fne Lk¯kh˛nuh{kt s k ˜k¯ke. ht¯kkhk ehkLkk uh s k ˜k¯ke. ht¯kkhkLku fnu k ˜k¯ke, ëht¯kkhk ehk, ˜e˜k- ke§k ht¯k ˜usu. QÌkhsu Ákk¯k- kzeyu. y{khe ¯kkzeyku ht¯k kLke Au.í ht¯kkhku kxfeyu ˜e˜k- ke§k ht¯k ˜u k ˜k¯fiku. ht¯ke ht¯ke ¯kkzeyku Ìkifikh fh k ˜k¯fiku. fwtykhfk Ìkku MkkuLkk{nkuh fkZ k ˜k¯ke. kAe yk k k ˜k¯ke. kAe Ákku˜e, ëht¯kkhk ehk, ÌkLku ´MkLLk ⁄kE. sw¯kkusw¯k, º kuº ´MkLLk ⁄kE Awt!í Àu eykuLku fwtykhfk {kuZu Ákku˜e, ënS Ìkku ÁkkEyku ˝wt fk{ fk[wt.í yu{

162 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

Ákku˜e Lk¯kh-˛nuh{kt s k ˜k¯ke. yuf s˝e Ìkku fk[wt ˜kuZwt ˜u k ˜k¯ke. ÁkeS s˝e Ìkku fk§k fku˜Mkk kkz k ˜k¯ke. kkzeLku ˜wnkhLkk uh s k ˜k¯ke. fwtykhfk ˜wnkhLku fnu k ˜k¯ke, ë˜wnkh y{khe ¯kkzeykuLkk æe˜k- ™x˜k z k Au.í ˜wnkh Ákku’fiku, ëyuh˝ Lk⁄ke; ˝ Lk⁄ke; n⁄kkuze Lk⁄ke; Mkk˝Mke Lk⁄ke; ˛kLkk zu æe˜k™x˜k zwt?í kAe [k{wtzkÀu eyu {k⁄kkLkwt yuh˝ ffiwO. qtx˝Lkku Ìkku ˝ ffikuo. fkU˝eLke n⁄kkuze fhe. ykt¯k§eykuLke Mkk˝Mke fhe. kAe ˜wnkh ¯kkzeykuLkk æe˜k- ™x˜k z k ˜k¯fiku. ze ˜ELku Ákk¯k- kzeyu yk k ˜k¯fiku. yk eLku ¯kkze(h⁄k)Lkk {k k{kt Xkuf k ˜k¯fiku. yux˜k{kt Ìkku fwtykhfk MkkuLkk-{nkuh fkZ k ˜k¯ke. fkZeLku ˜wnkhLku yk k k ˜k¯ke. kAe Ákku˜e, ëÚ ˜wnkh, ÌkLku ´MkLLk ⁄kE, º kuºfiw¯kkufiw¯k ´MkLLk ⁄kE ! fk[k {k⁄kkLkk {Lkwªfi y Ìkkh kkMku⁄ke fqhe-fkuÀhk fkZe æksu. y{h xfku ÌkLku {§˛u.í kAe Àu eykuLku fÃkwt, ënS Ìkku ÁkkEyku, ˝wt fk{ fk[wt !í yu{ fneLku Lk¯kh-˛nuh{kt s k ˜k¯ke. fwtºkhLkk uh s k ˜k¯ke. MkkÌk Ìkku zk ˜eƒk yLku MkkÌk Ìkku Zktf˝ ˜eƒkt. kkÌkk§{kt s k ˜k¯ke. kMkwrf Lkk¯kLkk Vu˝{kt⁄ke r ªk ˜u k ˜k¯ke. ˜ELku yk k ˜k¯ke. yk eLku h⁄kLkk {k k{kt s{k k ˜k¯ke. s{k eLku fwtykhfk Ákku˜e, ëÁkkEyku, nS Ìkku ˝wt fk{ fk[wt !í yu{ fne {uhw-Mkw{uhw ({uh-Mke{uh) k oÌkku kh s k ˜k¯ke. sELku h⁄kLkk yk¯ku kLk ¯k˝ krÌkLku ˛kuƒ k ˜k¯ke. ˛kuƒÌke-VhÌke hÌkLkk¯kh Àrhfiu s k ˜k¯ke. sELku Lknk k kze. LkkneLku Áknkh Lkef§e. Áknkh Lkef§eLku z˜k- ke k§kLke Akfikyu yk k ˜k¯ke. z˜k ke k§kLke Akfikyu ¯kkzeLkku ¯k˝ krÌk Lkshu kz‚ku. Lk ˜kæ Àu eyku ¯k˝ krÌkLku ´Àr˚k˝k fh k ˜k¯ke. ˜e˜e- ke§e Ús{ku W kh ÁkuMk k ˜k¯ke. ÁkuMkeLku r ©k{ fh k ˜k¯ke. yux˜k{kt ¯kkzeLkku ¯k˝ krÌk {kuZu Ákku’fiku, ëyu ÁkkEyku! fu{ yk e ?í fwtykhfk Ákku˜e, ë[k˜ hu ºkE ! Ìkkhwt fk{ kz‚wt Au !í ÌkLku y{khe ¯kkzeykuLkku yk¯ku kLk ÁkLkk ku Au. ¯k˝ krÌk yLku Àu eyku [Lk{kt Áktƒk k ˜k¯fikt. ¯k˝ krÌkLku yk¯k§ fhe, ˜ELku yk k ˜k¯ke. h⁄kLke yk¯k§ ¯k˝ krÌk ÁkuXk. kkA§ Lk ˜kæ Àu eyku ÁkuXe. Àu eyku ¯kkzeyku [˜k k ˜k¯ke. yk h⁄k k]⁄ eLkk {k⁄ku Vh k ˜k¯fik. yk Ákk˝ ƒh˝e, ykfk˛ yLku M ¯ko{kt Vh k ˜k¯fikt. yk Ákk˝ ifwtX{kt s k ˜k¯fikt. yk [¨h (h⁄k) Àu yLku {Lkwªfiku kh⁄ke s k ˜k¯fikt. Àu yLku {Lkwªfiku kh Ákk˝ Vh k ˜k¯fikt. ˛¬ıÌkLkkt Ákk˝ Vh k ˜k¯fikt. Àu{Lkæk-y Ìkkh {h k ˜k¯fiku.

(5)

{kLk zkf˝Lke ne

MkktsLkku Mk{fi ⁄k k ˜k¯fiku. rÀ Mk zkÁkk zwt¯khu (yMÌkk[§u) ¯kfiku. nwyu yzƒk [kuækLkkt Àk§-ºkusLk ÁkLkk‘fikt. ykr§fiu, ykr§fiu Àe k Mk§¯kk‘fik. kAe nw Ákku˜e, ëyk ku MkkMkwS, ºkusrLkfikt s{eyu.í ºkusLk s{eLku ÌkktÁkk-r k•k§Lkk

™x˜k (yn™ {u˜e MkkƒLkk fh k {kxu sYhe nk⁄kLkkt fzkt) {ktflfik. {ktSLku nwyu º{h-Zkur˜fik ZkÈfik. kxkuhktLke fkÁkhe hÚEyku kk⁄khe. [kh kkfiu [kh Àe k Mk§¯kk‘fik. MkkMkw- nw ykMk{kLkLkku uÀ kt[ k ˜k¯ke. kt[eLku fuz ´{k˝u [r˝fiku knuh k ˜k¯ke. AkÌke ´{k˝ fkt[§e knuh k ˜k¯ke. u˝e{kt {kuÌkenkh khku‘fik. fkux{kt nkh knufikuo. yk æÌku ˜e˜k ktMkLkku h ifiku ffikuo. Lkk¯kLkkt LkuÌkhkt ÁkLkk‘fikt. ™AeLkk Vq˜zkt ÁkLkk‘fikt. ¯kku§eLkkt Mkqtr⁄kfikt ffikO. ¯kku§e{kt Àqƒ Lkkœfiwt. Ak˛ fhe fk˛eLkk zk{kt Ak˛ ºhe. {h kLkkt (Mkw¯ktrƒÌk Akuz) WZk˝kt fhe zk {k⁄ku {qıfik. yk æÌku MkkMkw Ákku˜e, ë[k˜ nw, yk k˝u kwhwªkkuLku Mkeƒk fheyu !í

ëxkufrhfik§eí kzLkku ë rhfik§kuí Õkt k˜ku æku’fiku yLku MkkMkw- nw ˜ktÁke Vk§ ºhÌke Lk{kt s k ˜k¯ke. Ìkuyku Ákkh LkÀeykuLku Mkt¯k{u yk e. fk˛eLkk zk Lke[u {qıfik. {h kLkkt WZk˝kt Lke[u {qıfikt. fk[e fr˝fikuhLkwt ÀkÌk˝ ffiwO. [eh Vkze, nk⁄k k¯k ƒku k ˜k¯ke.

Ákkh LkÀeykuLkk Mkt¯k{u MkkÌk Ìkku ækzk ffiko. Ìkuykuyu kkhMk ke k§kLkkt kkLkLkk MkkÌk krzfik ffiko. MkkÌk krzfik{kt MkkÌk ækzktLkwt ( nu§ktLkwt) kk˝e ˜eƒwt. MkkÌk nu§ktLkk s§{kt ÁkuMke sr§fiku ºuh MkkÊfiku. y¬¯Lk{kt ÁkuMke, yk¯krLkfiku eh MkkÊfiku. M{˛kLk{kt ÁkuMke, ë{Mkkr˝fikuí MkkÊfiku. h¯kÌkLkk r kfik˜u h¯krÌkfiku eh MkkÊfiku. ÀqƒLkk r kfik˜u ëÀwrÌkfiku ehí MkkÊfiku. s{eLk kh kze, yk§kuxeLku ¯kkurxfiku eh MkkÊfiku. ˛qr§fiku, fhÌkrhfiku, ºkxrffiku, yufMkkuLku MkkEX eh MkkÊfik. ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

MkkMkw- nw {Lk{kt r [kh fhu, ënS Ìkku kwhwªkkuLku Mkeƒk fh k Au.í zkf˝Lkku

uÀ º˝ k ˜k¯ke. Ür neLk (Lkk¯ke) ⁄k k ˜k¯ke. fqtzk§wt ÁkktƒeLku h{ k ˜k¯ke. ¯keÌkku ¯kk k ˜k¯ke. yk æÌku ÁktLku rxxkuzeLkku ˛ ˜ELku kkhMk ke k§u s k ˜k¯ke. zk§u zk§u, kkLku kkLku ÁkuMk k ˜k¯ke. kkhMk ke k§ku Qz k ˜k¯fiku. MkkMkw yLku nw MkkÌk Àrhfiu s k ˜k¯ke. MkkÌk Àrhfiu yk eLku ke k§ku rfLkkhu {qıfiku. kAe ÁktLku [f˜eykuLkku u˛ ˜ELku Àrhfik{kt s k ˜k¯ke. ÀrhfikLkwt kk˝e Wzkz k ˜k¯ke. M ¯ko{kt Lkeh [z k ˜k¯fikt. {uh-Mke{uh({uhw-Mk{uhw)Lku {k⁄ku hwræfiku Ákk ku Au. Ákkh ªkoLkku rLkfi{ ˜ELku MkqÌku˜ku Au. ÌkuLkk {k⁄kk kh LkehLkk Aktxk kz k ˜k¯fik. hwræfiku Ákk ku ÁkhkzeLku ÁkuXku ⁄k k ˜k¯fiku. [u˜kLku fnu k ˜k¯fiku, ëÚLku [u˜k, MkkÌk Mkk¯khu ÚuE yk . ˛¬ıÌkLkkt Lkeh n˛u Ìkk Mk{wˇ{kt yuf k¯kr⁄kfiwt ü[u [z‚kt n˛u. Úu¯k˝eLkkt Lkeh n˛u Ìkku k˝ yuf k¯kr⁄kfiwt ü[u [z‚kt n˛u, yLku {kLk ÜeLkkt kk˝e n˛u Ìkku yuf k¯kr⁄kfiwt Lke[u ¯kfikt n˛u.í [u˜ku Ákku’fiku, ëyk y{khwt fk{ Lk⁄ke. ¯kwhwS Ìk{u Úyku!í

¯kwhwSyu [er kfiku nk⁄k{kt kfz‚ku. Õku§e-Õtzk nk⁄k{kt kfz‚k. MkkÌk Mkk¯khu ¯kfiku. kAe Ìku kk˝e Úu k ˜k¯fiku. ÚuELku Ákku˜ k ˜k¯fiku, ë˛¬ıÌkLkkt Lkeh Lk⁄ke. Úu¯k˝eLkkt Lkeh Lk⁄ke.í ÜeLkkt Lkeh Au. yuf k¯kr⁄kfiwt Lkeh Lke[u ¯kfikt Au.í hwræfik Ákk kyu Úuh⁄ke yuf nkfkuxku ffikuo. MkkMkw- n yk k ˜k¯fikt. yk eLku hwræfikLkk k¯k{kt kz‚kt. kAe MkkMkw Ákku˜e, ëy{u Ú˝Ìkkt Lk⁄ke, yku§æÌkkt Lk⁄ke. y{Lku Ákk˝ yk kku ! {t k yk kku !í hwræfiku Ákku’fiku, ë˛¬ıÌkLkkt Ákk˝ º˝ku; Lk ˜kæ Àu eykuLkkt Ákk˝ º˝ku; Lkn™ Ìkku Ìk{khku Mkwƒkhku Lkn™ ⁄kkfi !í yk{ Ákku˜eLku hwræfiku {uhw-Mkw{uhw ({uh-Mke{uh) sÌkku hÃkku.

ÁkhkÁkh {Êfi hkÌk ⁄kE. MkkMkwyu Y kkLkku ytfkuzku nk⁄k{kt ˜ELku MkkÌk{k kkÌkk§{kt⁄ke Áku {¯kh Áknkh fkZ‚k. ÌkuykuLkkt Lkkf VkzeLku {wtsLke Lkk⁄k k˜e. ÌkuykuLkk {k⁄ku Áku Mk§¯kÌkk Àe k {qıfik. Ìfikh kAe ÁktLku s§Lkk S ku ({¯kh) kh [z k ˜k¯ke yLku zkf˝Lkkt Ákk˝ º˝ k ˜k¯ke. k˝ zkf˝Lkkt Ákk˝ yk¯k§ [k˜Ìkkt Lk⁄ke.

kkA˜e hkÌk ⁄k k ˜k¯ke. MkkÌk Àrhﬁu [kh ˛¬ıÌkyku yk e. Àrhﬁk{kt ƒækuƒæT kz k ˜k¯ke. ˛¬ıÌkyku Ákku˜e, ëMkqÌku˜kt s§ fku˝u s¯kkz‚kt ? fu{ s¯kkz‚kt ?í s§Lkk S zk fu{ kfz‚k ?í MkkMkw Ákku˜e, ëyk¯k§ n MkkMkw, yLku kkA§ ÀefhkLke nw Au. zkf˝Lkk uÀ º˝ k yk e Aeyu, k˝ zkf˝Lkk uÀ º˝kÌkk Lk⁄ke !í ˛¬ıÌkyku Ákku˜e, ës§Lkk S zk Akuze {qfku. hLkk kwhwªkLkwt

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo165

fk§swt yk kku Ìkku Ìk{Lku zkf˝Lkk uÀ yk keyu.í MkkMkw nw MkÌfi [Lk{kt ÁktƒkE. MkkMkw yLku nw Ìk⁄kk [kh ˛¬ıÌkyku s§Lke Áknkh yk e. ˛¬ıÌkykuyu ÌkuykuLku zkf˝Lkk {t k yk fik. MkkMkw yLku nw ytƒkhk{kt uh ¯kE. MkqÌku˜k kwhwªkku kh ü {qfe. MkqÌkhLkku Àkuhku yt¯kqXu ÁkktÊfiku. kwhwªkkuLkk f kk§{kt ftfwLke xe˜eyku fhe. MkkÌk Vuhk yk¯k§ kkæ§ Vhe. Ákkh LkÀeykuLkk Mkt¯k{u kkAe yk e. fuz kh⁄ke [r˝fiku fkZ k ˜k¯ke. AkÌke kh⁄ke fkt[§e fkZ k ˜k¯ke. ÜneLk (Lkk¯ke) ⁄k k ˜k¯ke. [q˜ku ÁkLkk eLku ÌkuLkk kh ÌkktÁkkLke Ìkk ˝e {qfe. yk¯k Mk§¯kk e kAe MkqÌkhLke Àkuhe ÌkktÁkkLke Ìkk ˝eyu Ákktƒ k ˜k¯ke. kAe zkf˝Lkk {t kku⁄ke hLkk kwhwªkkuLkku hMk æU[ k ˜k¯ke. º™zeLkk zkufkLkk {hÀ ÁkLkk‘fik. n⁄ku§eyku{kt yk¯k Ákk§eLku ykt¯k§eykuLkk ëyku{í ffiko. yk⁄ke Ìkk ˝eyku{kt kwhwªkLkk fk§ÚLkku hMk yk k ˜k¯fiku. [kh ˛¬ıÌkyku yLku MkkMkw nw yk hMk ºhæ k ˜k¯ke. hMk ºhœfik kAe MkqÌkhLkku Àkuhku nk⁄k{kt kfz‚ku. kAe [kh ˛¬ıÌkyku Ákku˜e, ë[k˜ku, ÆMkÀqh ˝ko z˜u sEyu.í Ákƒkt ÆMkÀqh ˝ko z˜u yk‘fikt. MkkMkwnwyu [r˝fikLkk fkAzk ºez‚k. Àu eykuyu MkkMkw- nwLkk yt¯kqXu MkqÌkhLkk Àkuhk ÁkktÊfik. MkkMkw- nw ÆMkÀqh ˝ko z˜u (ëyutÀw k z˜uí) üƒk {MÌkfu h{ k ˜k¯ke. [kh Àu eyku kkMku⁄ke XkXheLkkt Ákk˝ ˜eƒkt. h¯krÌkfik ehLkkt Ákk˝ ˜eƒkt. y¯krLkfikLkkt Ákk˝ ˜eƒkt. ˛qr§fikLkkt Ákk˝ ˜eƒkt. yufMkku MkkEX ehLkkt Ákk˝ ˜eƒkt. [qtÀzeLkk Auzu ˜eƒkt. SºLkk xuh ˜eƒkt. ˜ELku Lke[u QÌkhe [r˝fikLkk fkAzk Lke[u {qf k ˜k¯ke.

MkkMkw- nw MkkÌk Mkk¯khu s k ˜k¯ke. hwræfiku yk¯k§ yk eLku Vh k ˜k¯fiku. hwræfiku Ákku’fiku, ë˛¬ıÌkLkkt Ákk˝ ˜ELku yk e Aku fu ?í MkkMkw Ákku˜e, ë˛¬ıÌkLkkt Ákk˝ ˜ELku yk e Aeyu.í hwræfiku Ákku’fiku, ëÌk{khku Mkwƒkhku Lkn™ ⁄kkfi. Ák§hkÚ kkMku sELku Ák§ {k¯kku. f§hkÚ kkMku sELku f§ {k¯kku. ©e º¯k kLk kkMku sELku MkkÌk zkLkkt Ákk˝ {k¯kku Ìkku Mkwƒkhk ⁄kkfi.í MkkMkw- nw Ák§hkÚ kkMku sELku Ák§ ˜eƒwt. f§hkÚ kkMku sELku f§Lkwt Ákk˝ ˜eƒwt. ©e º¯k kLk kkMku sELku MkkÌk zkLkkt Ákk˝ ˜eƒkt. SºLku xuh ˜eƒkt. [qtÀzeLkk Auzu ˜eƒkt.

MkkMkw- nw [k˜e LkefÈfikt. {h kLkkt WZk˝kt {k⁄ku {qıfikt. ˜xfÌkkt Ákuz˜kt {k⁄ku {qıfikt. uh s k ˜k¯ke. kku§Lkk Lkkfu yk e n Ákku˜e, ëMkkMkw, fu kt Ákk˝ ˜ELku yk‘fikt Aeyu ? Lkk˝e ÚuEyu ! fk[kt Au, fu kkfkt Au ? Lkk˝e ÚuEyu !í yk u§kyu MkkMkw- nw {Lkæky Ìkkh kh Ákk˝ [˜k u. kwhwªkku W kh Ákk˝ [˜k u. y¯krLkfikt Ìkku Ákk˝ [˜k u. ˛qr§fikt Ìkku Ákk˝ [˜k u. ºkxrffikt Ìkku Ákk˝ [˜k u.

eh, u˛ yLku …rªkLkkt Ákk˝ [˜k k ˜k¯fikt. {Lkwªfi-y Ìkkh [eMkku kkz k ˜k¯fiku. ƒhÌke W kh yk§kux k ˜k¯fiku. MkkMkw- nw [k˜e Lkef§e. nw Ákku˜e, ëÁkk˝ Ìkku Mkk[kt Au.í MkkMkw- nwyu kkr˝fikhu Ákuz˜kt {qıfikt. fi˜kMk kwhe{kt⁄ke r˛ yLku kk oÌke k]⁄ eLkk {k⁄ku [k˜e LkefÈfikt Au.

ÆMkÀqh ˝ko z˜u yk‘fikt. zLke Akfik{kt MkkuLkkLkwt kkh˝wt ÁkLkk‘fiwt. nehLke Àkuhe ÁkLkk e. Wr{fikyu MkkunLk fxkhku nk⁄k{kt Õk’fiku. kux{kt Mk k {kMkLkku ¯kºo nÌkku Ìku kux VkzeLku Áknkh fkZ‚ku. kAe kkh˝k{kt {qfÌkkt fnu k ˜k¯ke, ë k LkÀu , q{he k˜su. kÀ§e, ze yuf Akfik fhsu.í Mkqzku kuÀk fhe kkh˝k W kh {qfÌkkt Ákku˜e, ëÌke...Ìke...Ìke...Ákku˜su.í r˛ yLku Wr{fik [k˜e LkefÈfikt. Lk kLk¯kh{kt ¯kfikt. [ kxe ˜q˝ {k¯k k ˜k¯fikt. fkuEyu yk fiwt Lkn™. Vhe-ºxfeLku kkAkt yk‘fikt. kkh˝k{kt⁄ke ¯kºo ˜ELku kux{kt {qf k ˜k¯ke. {u˜e fheLku y §ku nk⁄k k§ k ˜k¯ke. k]⁄ e {k⁄ku [k˜e LkefÈfikt Au.

{Lkwªfi-y Ìkkh [eMkku kkzu Au. Wr{fik Ákku˜e, ër˛ , {Lkwªfi-y Ìkkh hzu Au. [eMkku kkzu Au. ÚuÌkkt sEyu.í r˛ {kuZu Ákku’fiku, ë[kh sw¯k{kt hku¯k {qıfiku Au, fux˜ktLkku yt¯khku¯k Õkzeyu ? kxu sEyu, kxu yk eyu.í r˛ yk¯k§ s k ˜k¯fiku. Wr{fik {e˝Lke {kæe ⁄kELku LktrÀLkk fkuxu ˜k¯ke. r˛ kqX k§e Úu k ˜k¯fiku. Lkshu kze Lkn™. k¯k˜kt ÚuE ÚuELku ⁄kkıfiku. Lkshu kzÌke Lk⁄ke. LkLkwt ÚLk h ækE ¯kfiwt fu ˛wt ? r˛ kkuf {qfeLku hku k ˜k¯fiku. kk oÌke nk⁄kLke Ìkk§e kkze Úuh⁄ke nMk k ˜k¯ke. kAe Ákku˜e, ëfu{ hzu Au r˛ ?í r˛ Ákku’fik, ëLkshu kze Lkn™ yux˜u hzwt Awt.í kk oÌke Ákku˜e, ëyk kt Àw:æ ÌkLku kz‚kt Ìkku {Lkwªfiy ÌkkhLku fu kt Àw:æ kz‚kt n˛u, su⁄ke hzu Au, [eMkku kkzu Au !í r˛ Ákku’fiku, ë[k˜, Ìkwt fnu Ìku{ fheyu.í r˛ yLku kk oÌke {Lkwªfi-y Ìkkh{kt s k ˜k¯fikt

Au. Wr{fik Ákku˜e, ë eh, ºqÌk, u˛Lkkt Ákk˝ k¯fikt Au, {Lkwªfi-y ÌkkhLku. yk

Ákk˝ r˛ Ìkwt k§.í r˛ Ákku’ﬁku, ëfkuLkkt fkuLkkt Ákk˝ Au ?í Wr{ﬁk Ákku˜e, ë˛¬ıÌkLkkt

Ákk˝ Auí. r˛ Ákku’ﬁku, ëyu Ákk˝ Ìkku nwt Lkn™ k§e ˛fwt. yu Ákk˝ ÜeLkkt Ákk˝

Au. Wr{ﬁk, Ìkwt k§. Ákeswt k§e Lkn™ ˛fu!í Wr{ﬁk fkAkuxku k§u Au. ü {k⁄ku

æu˜u Au. yk u§kyu ˛¬ıÌkLkkt Ákk˝ k§u. Úu¯kr˝ﬁktLkkt Ákk˝ k§u. ºqÌkkuLkkt

Ákk˝ k§u. º¯k kLkLkk hLkkt Ákk˝ k§u. nkfkuxu k§ Au. Ìkk§e kkze k§u Au.

ºM{fktf˝⁄ke k§u Au.

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo167

hkÌkLkk Mk{ﬁu ºqÌk Mkkƒ k sÌkk ºku kk yLku ÌkuykuLke r rƒyku

ykMkku MkwÀ yuf{⁄ke ykhtºe fkhÌkf MkwÀ kqLk{ Mkwƒe zkf˝kuLkku yLku

ºku kkykuLkku ækMk Mk{ﬁ ¯k˝ k{kt yk Au. yk Mk{ﬁ{k Ìkuyku ºqÌk, eh, un, tÌkh ¯kuhu {u˜kt Ìk• kuLku Mkkƒu Au yLku {qX, [kux, {kurnLke ¯kuhu {t kkuLku VheLku

ﬁkÀ fhu Au.

yk rÀ Mkku{kt zkf˝ku rÁk˜kze, rxxkuze fu r˛fik§Lkku u˛ ˜E kkuÌkkLke r˛ªfikykuLku ˜ELku LkÀerfLkkhu fu ÀrhfikrfLkkhu ëzkf˝r „kí ˛eæ k Úfi Au. yk⁄ke ÌkuykuLke {u˜e yMkhku⁄ke Ák[ k yk Mk{fi Àhr{fikLk zwt¯khe ºe˜ku h Áknkh Mkq kLkwt kMktÀ fhÌkk Lk⁄ke. Lk ˜kæ Àu eykuLkkt [¨h-[¢ (Mk¨h) k˝ yk rÀ Mkku{kt k]⁄ eLkk {k⁄ku VhÌkkt nkufi Au. yk⁄ke zwt¯khe ºe˜ku yk Mk{fi Àhr{fikLk

ºfiLkk {kfiko h{kt s Mkq kLkwt kMktÀ fhu Au. yk Mk{fi Àhr{fikLk ºku kk sqLkk {t kku ÌkkÚ fhe ˜u Au yLku kkuÌkkLkk

r˛ªfikuLku ë{u˜e r „kí ˛eæ Au. r˛ªfiku flfikhu kkuÌkkLkk ¯kwhw kkMku Úfi Au Ìfikhu Mkk⁄ku y¯khÁk•ke fu ˜kuÁkkLk ˜ELku Úfi Au. ¯kwhw kkuÌkkLkk r˛ªfikuLku ˜E st¯k˜{kt

Úfi Au. st¯k˜{kt Ìkuyku ykMkLk Lkkæe yufkLÌk s¯kk{kt ÁkuMku Au. ¯kwhw ˜kuÁkkLkLkku ƒq k fheLku kkuÌkkLkk {t kku fikÀ fheLku r˛ªfikuLku {t kku ˛eæ Au. ¯kwhwÀr˚k˝k{kt r˛ªfi ¯kwhwLku yuf ƒkurÌkfiwt, Mk k Yr kfiku yLku Lkkr§fiuh yk ku Au. r˛ªfi yk {t kku Ákku•kuh æÌku Ákku˜eLku rMkÿ fhe ˜u Au. kAe ¯kwhwLkk ykÀu˛ ´{k˝u yk {t kku ´fikusu Au.

kkx e ºku kku ÁkLk kLke MkkƒLkk

Úu r˛ªfiLku kkx e ºku kku ÁkLk nkufi Ìkku ¯kwhwLk Àr˚k˝k{kt yuf Ákfhku yk k ku kzu Au. yk r rƒ {kxu ëfk§e fkÌkkufíLke hkÌk kMktÀ fh k{kt yk Au. zwt¯khe ºe˜ku fkhÌkf MkwÀ kqLk{Lku ëfk§e fkÌkkufí fnu Au. yk hkÌk ºqÌk, eh, tÌkh ¯kuhu {u˜kt Àu Mkkƒ kLke W•k{ hkÌk ¯k˝u Au. yk hkÌku ¯kwhw yLku r˛ªfi ºqÌk Mkkƒ k LkÀerfLkkhuLkk M{˛kLku Úfi Au. Mkk⁄ku {u˜kt Àu kuLku æw˛ fh k {fkELkk ÁkkVu˜k xkuXk, Ákkf§k, ÀkY, Ákfhku ¯kuhu MÌkwyku ˜E Úfi Au. LkÀerfLkkhu sELku ¯kwhw {t k Ákku˜eLku [ kk⁄ke fu Ahe⁄ke yuf fqtzk§wt Àkuhu Au. su⁄ke yk fqtzk§k{kt fkuE {u˜wt À ´ u˛e Lk ˛fu. Ìfikh kAe ¯kwhw {t kku Ákku˜eLku kkuÌkkLke ÚÌk yLku r˛ªfiLke ÚÌkLku f [⁄ke {trzÌk fhu Au.

º¯k kLkLkk Lkk{Lkku Àe ku fheLku ¯kwhw MkkÌk ækzk ækuÀu Au. ækzk{kt LkÀeLkwt kk˝e ˜k Au. yk kk˝eLku kkhMk ke k§kLkk ÁkLkk u˜k MkkÌk krzfik{kt ºhu Au. krzfikLku ÆMkÀqhLkk Aktxk Lkkæu Au. Ìfikh kAe ykMkLk kk⁄kheLku W kh ÁkuMke ehkuLkk {t kku º˝u Au. ehkuLkk {t kku º˝e hÃkk kAe M{˛kLkLku s¯kkzu Au. M{˛kLk

s¯kkz kLkk {t kLku M{˛kLk WXkz kLkku {t k k˝ fnu Au.

M{˛kLk s¯kkz kLkku {t k :

fkr§ﬁku kuh fhfhu,

Mkqxk {u˜k fuMk;

Õkﬁ ykur§ﬁufu fwtz !

Mkhe¯kk Ìkku yk Mkhe¯kk.

QXku yufnkÏLk nkEX

ÁkkÁkrhﬁk, {Mkktr˝ﬁk, {Mkkt˝fe

Õku¯k˝e.

QXku yuf nkÏLk nkEX Ákk Lk

kqÌk.

fUMkkt fUMkkt {Mkkt˝ WXk ?

Ákzkt Ákzkt Õk¯kÌkkt {Mkkt˝, Ákzkt Ákzkt MkqÌkkt {Mkkt˝ WXk !

{khkt QX kt Lkut QXu Ìkku

y{khk ¯kwh QX !

¯kwh fu {k⁄ku kUÕk Vhk nU !

yu ¯kwhLkku k˝u˜ku Mku˜ku {wt

WXk !

{khkt WXk kt LkU QXu Ìkku

yhw{ktLk fhu ykfkuxku

Ák§e kMk{ ⁄kkﬁ !

yk Mk{fiu yÌfitÌk ºfitfh ºqÌkku M{˛kLk{kt⁄ke ´¯kx ⁄kkfi Au. ëækÙ

ækÙí fhÌkkt ¯kwhw yLku [u˜kLke Mkk{u ƒMku Au. ÚÌk ÚÌkLkk uªk ˜ELku zhk kLkku

´ﬁÌLk fhu Au. ¯kwhw {t k º˝eLku ÀkY, Ákkf§k, xkuXk ¯kuhu MÌkwyku ÌkuykuLke Mkk{u

VUfu Au. ÁkfhkLkku ƒ fheLku ÌkuykuLku ºku¯k ƒhk Au. Au xu ºku kku ºqÌkkuLku ÁkktƒeLku

˛kLÌk fhe ºqÌkkuLku y·~ﬁ fh kLkku {t k Ákku˜u Au :

M{˛kLk ˛kLÌk fh kLkku {t k :

yk Õw¯k ku˜ku kkh Õku¯kr˝ﬁku fku.

nk⁄k fktf˝, Mkh Õxk, ÁkÌkh fkuXk yut˝k{k

Õe ÕtÌkh !

Mk kkh Ìkeyu Õrzﬁk Õe Ìkkhk !

Ákkh Ákkh Mkku eMk ¯kkWLkk {k⁄ku zkfU˝ ÁkkÏÌkwt, Õku¯k˝ ÁkkÏÌkwt.

ºqÌk ÁkkÏÌkwt, ºrhÌk ÁkkÏÌkwt.

MkÁk ÕkÌkfe Mkwh˜ ÁkkÏÌkwt. {khe ÁkkÏÌke LkU ÁkÌku Ìkku

ykur˜ﬁk kehfe À kE. ¯kkÏ¯k˜e ¯kkÏﬁMk˝ fu fkh˝.

ºqÌk ëMkkƒ kLke r rƒí kqhe fheLku ¯kwhw yLku r˛ªﬁ {kuze hkÌku uh kkAk

Vhu Au. yk kAe r˛ªﬁ r rƒMkhLkku ºku kku ¯k˝kﬁ Au.

ºqÌk fkZ kLke r rƒ

h{kt fkuE {k˝Mk Áke{kh kzu yLku s˜Àe Mkkswt ⁄kkfi Lkn™ Ìkku zwt¯khe ºe˜ku nu{kE Úfi Au. Áke{kh ⁄k kLkwt yuf fkh˝ hkÌkLkk Mk{fiu hMÌku sÌkkt fkuE

ë uní (ºqÌk) ⁄kﬁku nkuﬁ, ÌkuLku Úu k⁄ke Ákef ˜k¯ku yLku ÌkuLku ˜eƒu {u˜wt §¯k˝

§¯ku. Ákeswt fkh˝ fkuE ˛ kwyu eh fu {qX {kuf’ﬁkt nkuﬁ yLku Ìku k¯ku, yu

¯k˝ k{kt yk Au. yk W khktÌk fkuE zkf˝r „k Ú˝Lkkh Üeyu Áke{kh {k˝MkLkwt

ëfk§swtí æk k zkf˝r „kLkku ´fiku¯k ffikuo nkufi yu{ k˝ {kLk k{kt yk Au.

Áke{kh {k˝MkLke Áke{khe Àqh fh k {kxu ze˜sLkkuLke Mkt{rÌk⁄ke {u˜e r „kLkk

Ú˝fkh ºku kk(ºq k)Lku {kLk MkrnÌk yk{t k˝ yk k k{kt yk Au.

ºku kku yuf nk⁄k{kt {kuh k™ALkku ë{qXkuí kfze yLku æºu ˜k˜ ht¯kLke

Õku§e º§k eLku yk{t k˝ yk kLkkhLkk uh yk Au. ºku kkLku {kLkMkrnÌk yk fkh yk keLku fwxwtÁkesLkku Â[u ÁkuMkkzu Au. ⁄kkuze ˝e kÌkku[eÌkku ffiko kAe ºku kku yLku fwxwtÁkesLkku h{kt Úfi Au. h{kt ¯kfik kAe Áke{kh {k˝Mk yLku ºku kkLku yuf yuf ykMkLk yk ku Au. suLkk kh ÁktLku ÁkuMku Au.

ë kqMk (Àk˝k) {Ìkh eí (Àk˝k Úu k)

ykMkLk kh ÁkuXk kAe ºku kku kkuÌkkLke Õku§e{kt⁄ke ˜kuÁkkLk fkZu Au. {kxeLkk yuf ë⁄kk k§kí (Lkr§fik) kh ˜kuÁkkLkLkku ƒq k fhu Au. ºku kkLke Õku§e{kt {u˜e r „kLkku W kfiku¯k fhe {u˜kt §¯k˝ Àqh fh k {kxu W kfiku¯ke ftfw, [kuæk, y¯khÁk•ke, ˜kuÁkkLk, ˜k˜ yLku MkVuÀ fk kz, ÆMkÀqh ¯kuuhu MÌkwyku nkufi Au. ºku kku hLkk {wœfi {k˝Mk kkMku Áke{kh {k˝MkLke Áke{khe Lkë fh k {qXe ºheLku {fkELkk

Àk˝k {t¯kk Au. yk Àk˝k ºku kku Áke{kh {k˝MkLkk {k⁄kk kh kkt[ æÌk WÌkkhu

Au. krh˝k{u {fkELkk Àk˝k{kt su Àu , eh fu ºqÌk nkufi Ìku kfzkE Úfi Au. zwt¯khe ºe˜ku {fkELkk Àk˝k{kt MkÌfi-yMkÌfi kkhæ kLke ˛¬ıÌk Au yu{ {kLku Au. {fkELkk Àk˝k yu ëyLLkÀu eí Au. ëyLLkÀu eí fkuE rÀ Mku sqXwt Ákku˜u s Lkn™. ë{Lkæky Ìkkhí s ÌkuLku ºhæeLku (ækELku) ækuxwt Ákku˜u Au. Áke{kh {k˝Mk ffik Àu fu ehLkk ´ºk Ìk§u yk‘fiwt Au, Ìku Ú˝ k Àk˝k {tÌkh k{kt yk Au. yk

r rƒLku ë kqMk {Ìkh eí, yu{ fnu Au. ë kqMkí {tÌkhÌke æÌku Lke[u ´{k˝uLkku ë{Ìkhí Ákku˜u Au.

ë kqMkí {tÌkh kLkku {t k : eh yhw{ktLk kuh{Ìkk eh yhw{ktLk ykæ {khu

Ákk§e kMk{ fhut.

fUMkkt fUMkkt Àu ÁkkÏÌkwt ?

yuf nkÏLk nkEX

h¯krÌkﬁk eh ÁkkÏÌkwt. yuf nkÏLk nkEX

nqrhfik, ykVrhfik, fhÌkrhfik, kkxrffik

ÀqrÌkﬁk eh ÁkkÏÌkwt.

yufnkÏLk nkEX

Àu Ìkkt ÁkkÏÌkwt.

yufnkÏLk nkEX keÌkkur§ﬁk

fkÏÁkrhﬁk kkx ÁkkÏÌkwt.

yufnkÏLk nkEX

Mkkuæk k⁄kLkkt Àu ÁkkÏÌkwt.

yufnkÏLk nkEX

{U˜k k⁄kLkkt Àu ÁkkÏÌkwt.

zkfU˝Lke zkx æu˜wt !

kqÌkktLke Ìkkh kkhwt !

ÌkkhktLke yk¯k kkhwt !

fU⁄ke ÁkkÏÌkwt ?

yu {hÀLkk {k⁄kkLke

Mkkuxene ÁkkÏÌkwt.

¯k§kne ÁkkÏÌkwt.

Mkk⁄kene ÁkkÏÌkwt.

zkuzune ÁkkÏÌkwt.

fk§Õkne ÁkkÏÌkwt.

VuVhktne ÁkkÏÌkwt.

Lk MkU Lkkhktne ÁkkÏÌkwt.

nkz-¯kwzne ÁkkÏÌkwt.

¯kkuzune ÁkkÏÌkwt.

Lk§ene ÁkkÏÌkwt.

kÏ¯kLke kkÏLkene ÁkkÏÌkwt.

fU˝kne ÁkkÏÌkwt ?

{t k⁄ke Àk˝k {tÌkfiko kAe VheLku yu s {t k {Lk{kt Ákku˜Ìkkt Ákku˜Ìkkt Àk˝kLku ëÌkh˝{kÌkkí (ƒhÌke{kÌkk) kh {qfeLku k˝ k˝Lkk Mk{qn{kt y˜¯k fhu Au. Ìfikh kAe k˝Lkk Mk{qn{kt ÁkeÚu yuf Mk{qn {u§ eLku A A Àk˝kLke Z¯k˜eyku fhu Au. ƒu˜k Àk˝k yLku yuf fu Áku Z¯k˜eyku ÌkkuzeLku yuf yuf f˝ W{uheLku MkkÌk MkkÌk Àk˝kLke Z¯k˜eyku fhu Au. MkkÌk MkkÌk Àk˝kLkku Mk{qn ⁄kfik kAe ƒu˜k Àk˝k kh⁄ke Áke{kh {k˝MkLku ffiwt Àu §¯fiwt Au Ìku Lkë fhu Au. MkkÌk f˝Lke Z¯k˜eyku fhÌkkt yuf f˝ ƒu Ìkku ÌkuLku ë{U˜ku kuh í ({u˜ku ºuh ) §¯fiku Au yu{ {kLku Au. Áku f˝ ƒu Ìkku ëÀu hktíLkku ë¯kkuhku kuh í Áke{khLkk ˛heh{kt ´ u~fiku Au, yu{ Lkë ⁄kkfi Au. MkkÌk f˝Lke Z¯k˜eyku kh k˝ Àk˝k ƒu Ìkku hku¯ke kh ˝k s 172 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

{fkELkkt f˝ktne ÁkkÏÌkwt. rf˝ktLkkt ÁkkÏÌkwt ?

zkfU˝Lkkt-Õku¯kU˝Lkkt, k¯khe - keækheLkkt, fkfe- kkÁkeLkkt, nknw- WLkkt ÁkkÏÌkwt. ykE-ÁkkELkkt ÁkkÏÌkwt. Uhe-ÀMk{LkLkkt ÁkkÏÌkwt. Õku¯ke-ÕÌkeLkkt ÁkkÏÌkwt. {kuxkt {kuxkt Àu ÁkkÏÌkwt. {khkt ÁkkÏÌkkt Lkut ÁkÌkkﬁ Ìkku y{khk ¯kwh ÁkkÏÌku. ¯khwykuLku {k⁄ku kUÕk Vhk nut, ¯kwhLkku k˝u˜ku Mku˜ku {wt ÁkkÏÌkwt. fk§e fkÌkfLkku k˝u˜ku {wt ÁkkÏÌkwt. {khkt ÁkkÏÌkkt LkU ÁkÌkﬁ Ìkku

Ìkh˝-y¯kkMkLku fkh˝, MkkÏtÀ-MkqhwÕLku fkh˝, Lk ˜kæ Àu eykutLk fkh˝, fkr§fik kuh Lku fkh˝, ÁkkÁkrhfik kqÌkLku fkh˝, {nkfk§eLku fkh˝, MkqzLku fkh˝, eh nhw{ktLkLku fkh˝ ÁkÌkkÏfi.

kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f

ºfitfh yu k h¯krÌkfik ehLkku ´ºk ‘fik ku˜ku Au, yu{ {kLku Au. Au’˜u [kh f˝

ƒu Ìkku, Ìku [kuœæk Àu Lke rLk˛kLke Au. MkkÌk kh kkt[ f˝ ƒu Ìkku ëXkfkuhí Au, yu{ {kLku Au. yk ëXkfkuhí Àu hktLkku [kuœæku Xkfkuh Au fu ëfkÏÁkrhﬁk kkxíLkku {u˜ku

Xkfkuh Au, Ìku ºku kku Lk¨e fhu Au.

ëÕkhku-Õ kxkuë fh ku yLku ëxqn˜wtí {ktz

{fkELkk Àk˝k Ókhk Àu Lkë ffiko kAe Úu Ìku Àu [kuœæwt nkufi Ìkku ºku kku Áke{kh {k˝MkLku ëÕkhku-Õ kxkuí fhu Au. ëÕkhk-Õ kxkí Lke r rƒ{kt ºku kku

{kuh k™ALkku ë{qXkuí nk⁄k{kt kfzeLku {k⁄kkLke [kuxe⁄ke ˜ELku k¯kLke kkLke Mkwƒe {kuh k™ALkk Mk{qnLku Vuh Au. kAe Úuh⁄ke {kuh k™ALku ƒhÌke kh kAkzu Au. yk{ kkt[ kh fhu Au. Ìfikh kAe [kuœæk Àu Lke [kuœæe kqÚLke Mkk{¯k˙e su e fu yuf Lkkr§fiuh, Mkwæze, [qh{wt, ƒq k, eLkku Àe ku ¯kuhu {t¯kk Au. yk Mkk{¯k˙e Ókhk [kuœæk Àu Lku k§eLku ºku kku sÌkku hnu Au. khtÌkw Úu Àu {u˜wt nkufi Ìkku ºku kku ëxwn˜wtí ({ku’˜wt) {ktz kLkku ykÀu˛ yk ku Au. fwxwtÁkesLkkuLke YÁkY s ëxwn˜wtí ({ku’˜wt) {ktz kLkku rÀ Mk Lkë fhu Au. xwn˜wt {tz kLku ëxwn˜ k˜ wtí yu{ k˝ fnu Au. Lkë fhu˜k rÀ MkLke Mkktsu ºku kku VheLku æºu ˜k˜ ht¯kLke Õku§e º§k eLku yLku yuf nk⁄k{kt {kuh k™ALkku {qXku kfzeLku yk{tr kÌkLk uh yk Au. fwxwtÁkesLkku {kLk

MkrnÌk yk fkhu Au. yk Mk{fiu ºku kkyu su ëxwn˜kí{kt W kfiku¯ke MÌkwyku {t¯kk u˜e nkufi Au ÌkuLke Ìku Ìk kkMk fhe ˜u Au. yk {ku’˜wt ˜¯kº¯k kkt[ hkÌk [k˜u Au. ƒe{u ƒe{u ÀqhLkk fwxwtÁkesLkku k˝ yk {ku’˜k{kt ºk¯k ˜u k ºu¯kk ⁄kkfi Au. fwxwtÁkesLkku

Mkr ˛uªk Ìkku ÀkY ke kLke ˜k˜[u s yk Au. suyku À Lkk yknT kLk æÌku

nkfkuxk- kzfkhk fhu Au.

ëy ÌkkhíLkk Lkk{Lkku kkx

ëxwn˜wtí k˜Ìkkt knu˜kt ëy Ìkkhí(º¯k kLk)Lkk Lkk{Lkku kkx kqhu Au. y Ìkkh yu Ákƒk Àu ku⁄ke {kuxku Au yu{ zwt¯khe ºe˜ku {kLku Au. kkx kqhÌke æÌku ºku kk Mkk⁄ku kkt[ {k˝Mkku ºu¯kk ⁄kkfi Au. ÌkuLku kt[ fnu Au. yk {k˝Mkku hLkk ffik æq˝u kkx kqh ku Ìku Lkë fhu Au. Ìfikh kAe yuf {k˝Mk ë kkun kheLkí(ækuÁkku ºheLku) {fkELkk Àk˝k ˜u Au (zwt¯khe ºe˜kuLkk S Lk{k {fkE {n• Lkwt ƒkLfi Au.). yk {fkE Mk k ¯ks ˜k˜ fu MkVuÀ f kzk kh kk⁄khu Au. Xkfkuh fu ÁkeÚ Àu Lke yMkh hku¯ke kh nkufi Ìkku MkVuÀ fk kz kh {fkE kk⁄khu Au yLku fkuE Àu e fu zkf˝Lke yMkh nkufi Ìkku ˜k˜ fk kz kh {fkELkk Àk˝k kk⁄khu Au. yk Àk˝k kh º¯k kLkLkk Lkk{Lkku [kuœæk eLkku Àe ku fhu Au. ÌkuLke kkMku yuf s§ ºhu˜ku ˜kuxku

{qfu Au. {kxeLkk yuf ë⁄kk k§kí kh ˜kuÁkkLk fu eLkku ƒq k fhu Au. yk r rƒLku

ëy ÌkkhLkk Lkk{Lkku kkxí fnuAu.

˛hehLku f [ {trzÌk fh

y ÌkkhLkk Lkk{Lkku kkx kqﬁko kAe ºku kku kkuÌkkLkk ˛hehLku {t k⁄ke f [

{trzÌk fhu Au. su⁄ke ÌkuLku fkuE Àu , zkf˝ fu Ú˝fkhLke {u˜er „k yMkh Lk fhu. ºqÌk-´uÌk kkuÌkkLkk kh ykVÌk Lk ˜k yux˜k {kxu ºku kk kkuÌkkLke kkMku yuf Ahku

k˝ hkæu Au. ºku kku kkuÌkkLke ÚÌkLku f [ {trzÌk fhu Au Ìku {t k yk ´{k˝u Au :

˛hehLku f [ {trzÌk fh kLkku {t k :

QXku eh, ÕrÌk, yrx˜k1 yhw{ktLk2

fhkt Mkkuxefkt3 hæ k§kt !

Lkehfe fqfhe,

fr˝ﬁkuhfe fkÏÁk,

y{efk4 ykÏtMkk,5

Ehktfk Ìkkuhk,

{Mkkt˝fk ¯khk.

fUMkkt fUMkkt Àu ÁkkÏÌkkt ?

yufnkÏLk nkEX

Mkkuæk k⁄kLkkt ÁkkÏÌkkt. yuf nkÏLk nkEX

{U˜k k⁄kLkkt ÁkkÏÌkkt.

yh{ktLk ykæ {khu

Ákk§e fhU kMk{ !

ëxwn˜wtí k˜

kkuÌkkLke ÚÌkLku f [ {trzÌk fﬁko kAe ºku kku Áke{kh {k˝MkLku yk{t ku Au, yLku ÌkuLku yuf ykMkLk yk keLku kkx kkMku ÁkuMkkzu Au. ºku kku kkuÌkkLke yuf n⁄ku§e{kt ër¯kh{wtí (fktMkkLkwt ÌkktMk§wt) ˜u Au. ⁄kkuze s ˚k˝ku{kt Ìkku yk ër¯kh{wtí ºku kkLke n⁄ku§e{kt ¯kku§ ¯kku§ Vh k ˜k¯ku Au. su ÌkktMk§wt n⁄ku§e{kt Vh kLkku u¯k kfzu Au fu ÌkhÌk s ºku kku ÁkeÚ nk⁄k{kt hnu˜e ˜kfzkLke ktfe Àktze⁄ke ÌkktMk§kLku ¯kkz k ˜k¯ku Au. su e Àktze ¯kku§ ¯kku§ VhÌkk ër¯kh{kí kh kzu Au fu ÌkhÌk s

(1) nXe˜k, (2) nLkw{kLk, (3) [kuxeLkkt, (4) y{eLkku, (5) fq kku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo175

ƒ˙qsÌkk ÌkktMk§k{kt⁄ke yuf Ìke˝ku yLku ºfi úhf y ks knkze ´Àu˛{kt ‘fik ke

Úﬁ Au. ⁄kkuze s kh{kt ÁkeÚu yuf {k˝Mk Zku˜ yLku ˜kfzkLke yuf ktfe Àktze

˜ELku ºku kkLke kkMku ÁkuMku Au. Ìﬁkh kAe Ìku ⁄kkuze s ˚k˝ku{kt Zku˜Lkk Mkt uÀLk˛e˜ [k{zk kh ˜k˚kr˝f heÌku Àktzeyku {kh k ˜k¯ku Au. ÀktzeykuLkk kz kLke Mkk⁄ku

Zku˜{kt⁄ke kuh ¯ktºeh y ks ´¯kxu Au, yLku Ú{Ìke hkÌk{kt ‘ﬁk ke Úﬁ Au.

ÌkktMk§kLkku Ìke˝ku y ks yLku Zku˜Lkku kuh- ¯ktºeh y ks Mkk{kLﬁ {k˝MkLkk

”Àﬁ{kt k˝ hkiˇ yLku ºﬁkLkf hMk sL{k Au. yux˜k{kt Ìkku kkMku ÁkuXu˜k {k˝MkkuLkk

nkfkuxk- kzfkhk ˛Y ⁄kkfi Au; kÌkk h˝ ºfiúhf ÁkLku Au, yLku yk k˝u fkuE ykrÀ{ {k˝MkkuLkk ´Àu˛{kt yk‘fik nkuEyu yu ˜k¯ku Au. Mkt¯keÌk ƒw yk u˛{fi

ÁkLku Au Ìfikhu ºku kku r ˜trÁkÌk yLku „qÌk ¯krÌkyu k„{fi ëhknhkí ¯kk kLke ˛YykÌk fhu Au. (zwt¯khe ºe˜ku huzeLku ëhknhkí fu ë Eí fnu Au.) flfikhu ºku kku ëhknhkí ¯kk kLke ˛YykÌk fhu Au Ìfikhu {k˝MkkuLkk nkfkuxk- kzfkhk ƒe Úfi Au yLku kÌkk h˝ ƒw yk u˛{fi ÁkLke Úfi Au. ºku kku Àu Lku yk{t k˝ yk keLku {Lkk k su hkMkzk ¯kkfi Au Ìku{kt {wœfiÌ h¯krÌkfik ehLkku, zkf˝Lkku, ëÀqrÌkfik (Àqrƒfik) ehíLkku, ºuh Lkku, ë{Mkktr˝fik kqÌkí(ºqÌk)Lkku, ëÕkt kkLke Õkt kzeíLkku, ëMkkuæktLke Mkkuæ˜eíLkku, ë{U˜kLke {u˜heíLkku yLku ëVq˜ tÌke ÁkkEíLkku hkMkzku nkufi Au. W khLke r rƒLku ëxwn˜kLke r rƒí fnu Au. kkx kh ÁkuXu˜wt Áke{kh {k˝Mk flfikt Mkwƒe ƒq˝u Lkn™ yLku Àu Ákku˜u Lkn™ Ìfikt Mkwƒe yk r r˛¸ ´fkhLkwt Mkt¯keÌk ¯kkzu Au yLk hkMkzk ¯kkfi Au. fux˜ef kh Ìkku nX{kt yk u˜wt Àu Áku fu k˝ hkÌk Mkwƒe Ákku˜Ìkwt Lk⁄ke. yk⁄ke Áku fu k˝ hkÌk Mkwƒe yk ëxwn˜kLke r rƒí [k˜u Au. ÀkY keLku ºku kk ÌkktMk§k yLku Zku˜Lkk Mkt¯keÌk

Mkk⁄ku yÌfitÌk yk u˛{fi ÁkLkeLku hkMkzk ¯kkfiu Úfi Au. ÁkeÚt Ákƒkt ºu¯kkt ⁄kfiu˜kt

Üe- kwhwªkku yLku Ákk§fku k˝ ÀkY keyu Au. hku¯keLku k˝ ÀkY kk k{kt yk Au.

Àhuf Àu Lkk hkMkzk su{ y˜¯k y˜¯k nkufi Au Ìku{ Ìku{Lkk hk¯k k˝ y˜¯k y˜¯k nkufi Au. ºku kku su fktMkkLkwt ÌkktMk§wt ¯kkzu Au Ìku{kt⁄ke Ìku hkMkzk ´{k˝u y˜¯k y˜¯k hk¯k fkZu Au. Mkt¯keÌk rLkª˝kÌkkuyu yk ˜kufhk¯kkuLkku y«fikMk fh k su ku Au. ºku kku su swÀk swÀk hkMkzk ( Rfiku) ¯kkfi Au Ìku{kt⁄ke h¯krÌkfik ehLkku hkMkzku ( E) yk ´{k˝u Au :

h¯krÌkﬁk ehLkku ëhknhkuí ( E) : swÀkt swÀkt Àu -Àu eykuLkwt Lkk{ M{h˝ kU˜khuMk{hwthuÌkh˝1 hu{kÌkk,

U˜uhkt ehzk nku....1

Õu˝k2 hu kqX˝3 Ìkku ¯kkÏ{ hu æuhkLkku æuÌk˜ku,4

U˜uhku Mk{hwt ehzk nku...2

ÕU˝k hu kqX˝ Ìkku ¯kkÏ{ hu æuhkLke Mkqtz5 {kÌkk,

U˜uhe Mk{hwt ehzk nku...3

ÕU˝k hu kqX˝ Ìkku ÌkkÏ§e6 ÌkÕkLkku7 Xkfkuh, Mk{hwt ehzk nku....4

ÕU˝k hu kqX˝ Ìkku kkx˝Lkku Ìk˝e8 h¯krÌkﬁku eh, Mk{hwt ehzk nku...5

h¯krÌkﬁk ehLkwt ¯kw˝M{h˝

yu.... nu, {khk kk¯ke9 ¯kkzeykuLkk nkÏÌkLkkh10

U˜uhku ykÕ Ìkku Mk{hwt ehzk nku....6

yu.... nu, Ákkh Ákkh ÁkhMkeyku11 Ìkku

yk⁄kkt12 Õk˜u,13

æÕqrhﬁk§ku nu˜14 Mk kuxu15 hk§;16

U˜uhku yk Õu ehzk nku....7

yu.... nu, nÁk§k17 Ìkr˝ﬁkuLkku kÕÌkku

kÏﬁ Ìkku, nÕkRﬁku18 {kÏzLku;

U˜uhku nutz k {kÏz ehzk nku...8

yu.... nu, yk k˝kt LkkÏ{ ˜uÌkkt Ìkku

n k n k{˝Lke19 k⁄khku,20

Àqhe ÕkE khUí˜k;

ykÕ fU21 Àkx hU˝e ehzk nku...9

Àu Lke ÆLkÀk-MÌkwrÌk (‘ﬁksMÌkwrÌk)

yu.... nu, ⁄kkhe22 kkÏMku23 Ìkku Àk

LkU24 §uí˜k, ˜ufkh25LkU §uí˜k ehzk nku...10

yu.... nu, ÌkLkt LkU MkkÌke26 ÕkÏ˝kuí˜k;

ÌkLkt LkU h{khe27 ÕkÏ˝kuí˜k;

h¯krÌkﬁk ehzk nku...11

yu.... nu, fk§e28 fkÌkfLkku,29

fk§e MkWÀMkLkku;

ÌkLkt Lkut MkkÌke ÕkÏ˝kuí˜k ehzk nku...12

yu... nu, ⁄kkhkt kqÕkhe- kqÕkhktLkkt

LkækuÀ30 ÕkÕku, WÌkk ¯kkuzkt hÕku, ÌkLkt LkU h{khe ÕkÏ˝kuí˜k ehzk nku...13

yu.... nu, ykÕ Ìkku h{˝kLke31

xU{ku32 ÕkÏﬁí˜k, h{˝kLke u§ku ÕkÏﬁí˜k; ⁄kkhwt LkækuÀ ÕkÕku ehzk nku...14

Àu Lkkt {Lkk{˝kt

yu.... nu, Uhk¯k MkkuhLku33 , ykÏxe ykÏ{§k MkkuhLku, f˝ku34 QMke˜ku35 ⁄kE khLku36 ehzk nku...15

yu.... nu, ⁄kkÌk ⁄kE ¯kwt37í˜k, yÌk yE ¯kwtí˜k; nkÏLkku38 fkuhku39 ÁkÕkh{k Xkufh ækE ¯kku ehzk nku... 16

yu.... nu yuí˜k40 h{Ìkku ÕkLku, kMkLkk æku˜Lku; fu k LkkÏ{Lkku Àu h{U kMkLkk æku˜u ehzk nku...17

yu.... nu, yuí˜k {Whwt41 kku˜wtí˜k, {kÏLk e ¯ku˜wtí˜k,42 n § Ákkur˜fiu, ¯k §fiu Ákkur˜fiu ehzk nku...18

yu.... nu, Ìkæ˜k43 ÕuÌkhwt Àu Ìkku ykÕ Ìkku zwt¯kh fhe {kÏrLkﬁuí˜k ehzk nku...19

yu.... nu k{h MkkurxﬁktLkk h{Lkkh. k{h Mkkurxﬁku Mkqxe {u˜Lku; h{˝k {kÏzLk ehzk nku...20

yu.... nu, fh kt44 Ìkku ¯kkÀeyu hk§Lku, {UXkt45 W kh fhLku ehzk nku...21

ëÀu ÌkíLke kƒhk{˝e

yu.... nu, ykÕ {khe khºwLke {z˜eyu46 fu k LkkÏ{Lkkt Àu h{ktí˜k, khºwLkkt LkkÏ{ ˜u kt ehzk nku...22

ëÀu ÌkíLke kƒhk{˝e

yu.... nu, ykÕ {khe khºwLke {z˜eyu fu k LkkÏ{Lkkt Àu h{ktí˜k, khºwLkkt LkkÏ{ ˜u kt ehzk nku...23

ºku kk yLku Àu ÌkLkk Mk k˜-s kÁk

yu.... nu, yk {khk hkÏ{Lke {z˜eyu

fu k LkkÏ{Lkkt Àu h{ktí˜k, kkE47h{kt fu ÁkULk h{ktí˜k; LkkÏ{ ÌkhLku48 ehzk nku...24

Àu Ìk :

ºku kku :

Àu Ìk :

yu.... nu, Õk¯krhﬁk49

{wt Ìkku h¯krÌkﬁku eh h{wtí˜k...25

yu.... nu, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k, h¯krÌkﬁku eh h{uí˜k; yu Ìkku {wt {kÏLkwtí˜k, kkÏ˝ yk k˝kt ¯kkÏ{Lk ¯kktÀhkt fuE ÀMkk{kt50 kÕuí˜k.. W¯kU{˝kt ynkzkt,51 yk⁄k{˝kt,52 fu fku§Ák˝kt53 kÕuí˜k ehzk nku...26

yu.... nu, Õk¯krhﬁk... {khkt ¯kkÏ{ Lkt ¯kktÀhkt, ynkze ÀMkk{k kÕuí˜k,27

ºku kku :

Àu Ìk :

yu.... nu, Õk¯krhﬁk {khk... 178 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

yu.... nu, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k... ynkze ÀMkk{kt kÕuí yu Ìkku {kÏLkwt kkÏ˝54

¯kkÏ{ ¯kkÏÀhktLkkt LkkÏ{ ÌkhÕu ehzk nku...28

{khkt ¯kkÏ{Lk ¯kkÏÀhkt MkÀhkt˝kt55 ¯kkÏ{ kÕuí˜k...29

Õk¯krhﬁk :

yu....nu, MkÀhkt˝kt ¯kkÏ{ Ìkku...

Àrhﬁk ÕuÌkhwt {kuxwtí˜k, yk k˝kt kqÕkhe kqÕkhktLkkt LkkÏ{ ÌkhLku ehzk nku...30

Àu Ìk :

ºku kku :

yu.... nu, Õk¯krhﬁk {khk...

kqÕkhe kqÕkhkt Ìkku Vq˜k kqÕk ¯k{kh kÕUí˜k...31

yu.... nu, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k...

Vq˜k kqÕkLkk fUh{kt56 {kÏzu˜k57 nkU fu hæUhÌkk58 Vhkt nkUí˜k ehzk nku...32

Õk¯krhﬁku :

yu.... nu, Õk¯krhﬁk {khk...

Vq˜k kqÕkLkk fUh{k {khkt {zU˝59 kÕuí˜k...33

ºku kku :

yu.... nu, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k...

Vq˜k kqÕkLkk fUh{kt {zu˝ nU yu Ìkku {kÏLkwtí˜k

kkÏ˝ yk k˝kt kqÕkhe- kqÕkhkt

Q¯ke yk⁄k{e ¯kkt nut ? fu Õe Ìkkt nU ? ehzk nku... 34

Àu

Ìk :

ºku kku :

Àu

Ìk :

ºku kku :

yu.... nu, Õk¯krhﬁk.... {khkt kqÕkhe- kqÕkhkt Õe Ìkkt kÕuí˜k...35

yu.... nu, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k... yk fUh{k fut{ yk ˝wt khwtí˜k ehzk nku...36

yu.... nu, Õk¯krhﬁk {khk... {khkt ˜uyku ˜ufkh ˜uÌkktí˜k, yuÌk˝60 yk ˝wt khwtí˜k...37

yu.... nu, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k...

180 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

yk {hUÀLku Ìkwt §Õe61 khku fu fkuE ÁkeÕktí˜k ehzk nku...38

Àu Ìk :

yu.... nu, Õk¯krhﬁk kkﬁk62 ...

yk {hUÀLku {wt hÕe khkunwtí˜k...39 ºku kku

yu.... nu, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k...

yk {hÀU nwt ˜uyku ˜ufkh ˜uÌkku fu Mkkuhe63 MkULkkhwt64 fhwtí˜k, Ìku Ìkwt h¯ke khku nU ehzk nku...40

Àu Ìk :

ºku kku :

yu.... nu, Õk¯krhﬁk {khk...

yk {hÀU Ìkku Vq˜k kqÕkLkku kUnkuLkku65

˜ufkh ˜uÌkku Ìku, ˜ufkh k§ k hÕe khkunwtí˜k...41

yu.... nu, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k...

yí˜k66 kUnkuLkku ˜ufkh ˜uÌkkuí˜k,

yuÌkku {kÏLkwtí˜k; kkÏ˝

yk k˝ æk ke {wxu67 {kÏ¯ke ˜uÕku ehzk nku...42

Àu Ìk :

ºku kku :

Àu Ìk :

yu.... nu, Õk¯krhﬁk...

{khwt æk ke Ìkku ˜e˜wt68 Lkk§uh69 æhwtí˜k...43

yu.... nu, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k...

˜e˜wt Lkk§uh Ìkku æhwtí˜k

kkÏ˝ ækE- keLk ÕknkU fu

yk k˝kt {z˝ ykÏt70 ⁄kkt71 nU ? ehzk...44

yu.... nu Õk¯krhﬁk

{khkt zkuÁkktLkku72 ˜ufkh ˜uELk

¯kkÏ{ Lk ¯kkÏÀhkt{k Õnwtí˜k73...45

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f

ºku kku :

Àu Ìk :

yu.... nU, h¯krÌkﬁk ÁkkÏÌk{k...

kkÏMk{U74 ÀLk Ìkku ⁄kkhku zkurÁkﬁkuLkku75 ˜ufkh

yk˜ kuí˜k,

kkÏ˝ yk {hUÀLku Õe ÌkU LkkÌkU

k§ LkU æ§uí˜k, yuLkku Ìkr˝ﬁk kku fh ku khnUí˜k ehzk nku...46

yu.... nu, Õk¯krhﬁk {khk...

ÕkÏí˜k ykÕne yk {hUÀLk k§ {kt76 æhU

fkÏxku Lkut kk¯ku,77 Õe˜ÌkU78 LkkÌkU79 k§ LkU æhu

yuLkku {wt Ìkr˝ﬁk kku fhwtí˜k...47

˛ÁÀ : y⁄ko :

(1)ƒhÌke, k]⁄ e,(2-3)suLke kkA§,(4)Mke{LkkÀ LkwtLkk{,˚ku k kk§, (5) [k{wtzk, (6-7) ƒku§e Ê ÚLkku, (8) ƒ˝e, (9) ºk¯ke, (10) MkktƒLkkh, (11) ºk˜k, (12-13) nk⁄k{kt kfz, (14) ºk˜ku (15-16) Mk kkxu kfzeLku, Õz k⁄ke kfzeLku (17) MkÁk§, ˛¬ıÌk˛k§e, (18) MkSLku, Ìkiﬁkh ⁄kELku, (19) Mk k {˝Lke, (20) k⁄⁄khku, (21) ıﬁkt (22) Ìkkhe, (23) ⁄ke, Ókhk, (24) Lkn™, (25) ˜eƒu˜e

MÌkw, [kuhu˜e MÌkw, (26) Mkkƒe, (27) h{kze, (28) fk§e (29)fkhÌkfLkku, hkÌku ºqÌk Mkkƒ kLkku rÀ Mk, (30) LkœækuÀ, (31) h{ kLke, (32) Mk{fi, u§k, æÌk, (33) AkuzLku, (34) ˝ku (35) nkU˛e˜ku, (36) kzLku (37) ¯kfiwt, (38) Mkku (Yr kfik)Lkku, (39) kuzku, (40) y’fik, (41) {nwzwt, {nwzkLkwt Vq˜, (42) u˜wt, ¯kktzwt, (43) Ìk˝æ˜k, (44) fz kt, (45) {eXkt, (46) {tz§eyu, (47) ºkE, (48) ƒhLku, fnuLku, (49) ºku kk {kxu khkÌkku ˛ÁÀ, (50) rÀ˛k{kt, (51) Àr˚k˝ rÀ˛k, (52) kr˘{ rÀ˛k, (53) W•kh, (54) k˝, (55) kku˛eLkk ¯kk{ kkMku yk u˜wt ykrÀ kMke ¯kk{, (56) h{kt, (57) M⁄kk ku˜ku, (58) hæzÌkku, VhÌkku, (59) M⁄kk kLk, (60) yux˜u, (61), §¯ke kz‚ku, (62) ºkE, (63) [kuhe, (64)rALkk§ wt,(65)ºU˛kuLkku,(66)y’fik,(67){kuZu,(68-69)˜e˜wtLkkr§fiuh, yn™ ÁkfhkLkk {k⁄kkLkku ºku¯k, (70) yn™, (71) ⁄kfikt, (72) ºU˛kuLkku, (73) sE˛ y’fik, (74) kkt[{u (Mktœfik k[f), (75) ºU˛kuLkku, (76) fktxkLke k§, (77) ºk¯ku, (78) MLkkLk fhÌkkt, (79) LknkÌkkt

hkMkzku

ne- kÌkku- khÌkkyku

ºku kku su hkMkzku ¯kkﬁ Au Ìku{kt Ìku Mkki⁄ke knu˜kt ƒhÌke{kÌkk, Mke{Àu

ëæuÌk˜kuí, [k{wtzkÀu e, h¯krÌkﬁku eh ¯kuhu Àu -Àu eyku yLku ehLku ﬁkÀ fheLku

ÌkuykuLkwt Lkk{ M{h˝ fhu Au. Lkk{-M{h˝ kAe su Àu e fu Àu Lke yMkh Ìk§u Áke{kh

{k˝Mk yk‘ﬁwt nkuﬁ ÌkuLkku hkMkzku fu ë Eí ºku kku ¯kk k ˜k¯ku Au. Mkki⁄ke knu˜kt yk Àu Lkwt Lkk{-M{h˝ fhe Áke{kh {k˝MkLkk ˛heh{kt kƒkh k yknT kLk fhu Au. Àu

s˜Àe kƒkhu yux˜k {kxu ÌkuLkkt {wıÌk {Lku ¯kw˝¯kkLk fhu Au. AÌkkt k˝ kkx kh

ÁkuXu˜wt {k˝Mk ƒq˝u Lkn™ Ìkku ºku kku n⁄ku§e{kt ¯kku§ ¯kku§ VhÌkk ÌkkuMk§k (r¯kh{k) kh Úuh Úuh⁄ke Àktzeyku {kh kLke ˛YykÌk fhu Au. ÌkktMk§k{kt⁄ke ºﬁ⁄ke hku{

Qºkt ⁄kkﬁ Ìku ku Ìke Õtfkh QX k ˜k¯ku Au. yk Mk{ﬁ ºku kku rLktÀk yLku ¯kk§ku⁄ke

ºhu˜k hkMkzkLke hkr¯k˝eyku ¯kk k ˜k¯ku Au. su⁄ke kkx kh ÁkuXu˜k {k˝MkLkwt ”Àﬁ yuf r r˛¸ ´fkhLke ˜k¯k˝e yLku Mkt uÀLk yLkwº Au, yLku hkiˇY k ƒkh˝ fheLku ƒq˝ k ˜k¯ku Au. krh˝k{u ºku kku ër¯kh{kíLkk M hku ƒe{k yLku fku{§ ÁkLkk eLku Àu Lku ˛kLÌk fh k {kxu r LkeÌk M hu ¯kk k ˜k¯ku Au, yLku Àu Lku ykSSºﬁko M hu ëfk˜k k˜kí fhu Au. kkuÌkkLke neLkÌkk yLku Àu Lke ´Ák§Ìkk, kkuÌkkLke kk{hÌkk yLku Àu Lke {nkLkÌkk ´¯kx fheLk ytÌku Àu Lku {Lkk Au. Àu Lkku

¢kuƒ ˛kLÌk ⁄kkﬁ Au yLku Áke{kh {k˝MkLkku ƒq˝ kLkku yk u¯k x k ˜k¯ku Au. yk

Mk{ﬁu ºku kkLkk yLku Àu Lkk Mk k˜-s kÁk ˛Y ⁄kkﬁ Au. ºku kku ´&Lk kqAu Au yLku

Àu ÌkuLkku s kÁk yk ku Au. ºku kku ffiwt ëÀu Ìkí Au ? ffik M⁄kkLku⁄ke yk‘fiwt? ˛k {kxu yk‘fiwt ? ˛wt ? ˛wt? Lki u„ ˜ELku §e s˛u ? ¯kuhu ´&Lkku kqAu Au. Àu ÌkuLkk W•khku yk ku Au. ytÌku Lki u„Lke kt[ku YÁkY Ákktfiƒhe ˜ELk Àu §e Úfi Au.

ër kfik˜kíLke r rƒ : [kuœæku r kfik˜ku fux˜ef æÌku nXu ºhkfiu˜wt ëÀu Ìkwtí yk Lkn™ Ìkku ºku kku ër kfik˜kuí fhu

Au. Úu Àu ˛wÿ ([kuœæwt) nkufi Ìkku ÀqƒLkku r kfik˜ku fhu Au. yk r kfik˜ku ºku kku keyu

Au yLku ⁄kkuzku ƒu˜ku r kfik˜ku kkx ÁkuXu˜k {k˝MkLku k˝ kkfi Au. yk r kfik˜k⁄ke ˛wÿ Àu {kLk ˛heh{kt ´ u˛ fhu Au. ækMk fheLku ÀqƒLkku r kfik˜ku ëÀqrÌkfik ehíLku kk k{kt yk Au.

˜kuneLkku r kfik˜ku {u˜k Àu Lku ÀkYLkku fu ˜kuneLkku r kfik˜ku kk k{kt yk Au. Úu Àu ˝wt s nXu ºhkfiu˜wt nkufi Ìkku ºku kku yÌfitÌk yk u˛{kt yk e sELku Vhe⁄ke kkuÌkkLke Sº kh fk k {qfeLku ˜kune fkZu Au. yk ˜kuneLku ÌkktMk§k{kt Õe˜eLku Ìku{kt ⁄kkuzwt kk˝e

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo183

yLku ÀkY W{uheLku ˜kune yLku ÀkYLkku r kﬁk˜ku fhu Au. yk r kﬁk˜ku yzƒku ƒq˝ k k§k

{k˝MkLku kkﬁ Au yLku kkuÌku k˝ keyu Au. yk⁄ke {u˜wt Àu æw˛ ⁄kkﬁ Au yLku kkx

kkMku ÁkuXu˜k {ktÀk {k˝Mk{kt ´ u˛u Au. su⁄ke ˝k yk u˛ Mkk⁄ku ƒq˝ k {ktzu Au. yk r kﬁk˜ku {kuxu ºk¯ku h¯krÌkﬁku eh keyu Au.

{u˜ku r kﬁk˜ku

fux˜ef æÌku yLkuf W kkﬁku fh k AÌkkt kkxu ÁkuXu˜k {k˝MkLku ƒq˝ kLke

u§ Q kzÌke Lk⁄ke Ìﬁkhu Àu yÌﬁtÌk y˛wÿ Au Ìku{ {kLk k{kt yk Au. yk æÌku

ºku kku ÌkkÚ {kLk {§Lkku r kﬁk˜ku fhu Au. krh˝k{u æw˛ ⁄kELku {u˜wt Àu {kLk˛heh{kt ´ u˛u Au. yk r kﬁk˜ku ækMk fheLku {u˜kLke {u˜he keyu Au y⁄k k

yæÌk Õkt kze keyu Au.

ºqÌk fkZ kLke r rƒ ëxwn˜wtí ({ku’˜wt) k’ﬁk kAe kkt[{k rÀ MkLke Mkktsu y⁄k k hkÌku ºqÌk fkZ kLke r rƒ [k˜u Au. su rÀ MkLke Mkktsu ºqÌk fkZ kLke r rƒ fh kLke nkuﬁ Au ÌkuLkk yk¯k˜k rÀ Mku ºqÌk fkZ k {kxu sYhe [es- MÌkwyku yufXe fh kLkku ykÀu˛

ºq ku yk ku Au. Úu Àu {u˜wt yLku ºkhu nkufi Ìkku ºk kku h{kr˜f kkMku Ákfhku y⁄k k fqfzku yLku [kh fu kkt[ ëfq kkí (MkeMkk) ÀkY {t¯kk Au. yLfi MÌkwyku{kt su e fu yuf Lkkr§fiuh, k˝ ˜™Ákw, k˝ fkfzk, {fkELkk Àk˝k, ftfw, {fkELkku ˜kux ¯kuuhu MÌkwyku k˝ {t¯kk Au. kkt[{k rÀ MkLke Mkktsu ºqÌkLke yMkh k§k {k˝MkLku Ákkh˝kLke {Êfi{kt hLke Áknkh ÚuE hnu yu heÌku ºku kku ÁkuMkkzu Au. kAe ºku kku Àu k§ kLke r rƒ

˛Y fhu Au. Mkki⁄ke knu˜kt ºq ku yuf fkfzku Mk§¯kk Au. yuf nk⁄k{kt Mk§¯kÌkku fkfzku yLku ÁkeÚ nk⁄k{kt {fkELkk Àk˝k ˜ELku ºqÌk fu Àu k§ kLkku Lke[uLkku {t k Ákku˜u Au :

Àu k§ kLkku {t k

QXku eh ÕrÌk, yrx˜k yhw{ktLk fhkt Mkkuxefkt hæ k§kt.

Lkehfe fqfhe, fr˝ﬁkuhfe fkÏÁk.

y{efk ykÏtMkk.

Ehktfk Ìkkuhk,

{Mkkt˝fk ¯khk.

fUMkkt fUMkkt Àu k§kt ?

yuf nkÏLk nkEX h¯krÌkﬁk eh k§wt.

yuf nkÏLk nkEX

ykVrhﬁk, ÌkkÏrnﬁk,

fhÌkrhﬁk eh k§wt,

yufnkÏLk nkEX Mkkuæk k⁄kLkkt

Àu k§wt.

yuf nkÏLk nkEX {U˜k k⁄kLkkt

Àu k§wt.

zkf˝Lke zkx æu˜wt.

kqÌkktLke Ìkkh kkhwt.

ÌkkhktLke yk¯k kkhwt.

nU˝k⁄ke k§wt ?

fkfhkLke frhﬁu,

˜UÁkwLku ¯kkuxu,

ÀkYLku r kﬁk˜u.

Õ§Lku r kﬁk˜u

Õr§ﬁk eh k§wt.

h¯kÌkLku r kﬁk˜u

h¯krÌkﬁk eh k§wt.

fU⁄ke k§wt ?

{hÀ Lkt {k⁄kkLke

Mkkuxene k§wt. ¯k§kne k§wt.

fk§Õkne k§wt.

VuVhktne k§wt.

Lk Mku Lkkhktne k§wt.

kÏ¯kLke kkÏLkene k§wt.

rf˝ktLkkt k§wt ?

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo185

k¯khe- keækheLkkt,

fkfe- kkÁkeLkkt,

Uhe-ÀMk{LkLkkt k§wt.

{kuxkt {kuxkt Àu k§wt.

{khkt k§kt LkU §u Ìkku

y{khk ¯khw k§u.

¯khwykuLku {k⁄ku kUÕk Vhk nU.

¯khwLkku k˝u˜ku Mku˜ku, {wt k§wt.

{khkt k§kt LkU §u Ìkku

Ìkh˝ y¯kkMkLku fkh˝

nkÌk {UXk; nkÌk ækhk

ÀrhﬁktLku fkh˝,

Õt¯k§-Õk§e(st¯k˜-Õkze)Lku fkh˝, kMkU¯k hkÕk( kMkwrf Lkk¯khks)Lku fkh˝,

Lk ˜kæ Àu eykuLku fkh˝, eh nhw{ktLkLku fkh˝ §u.

yrx˜k nhw{ktLk {khu ykæ

Ákk§e fhU kMk{ !

ÁkfhkLkku Ákr˜

W khLkku {t k Ákku˜Ìkku Ákku˜Ìkku ºku kku kqhk h{kt Vhu Au. Ìfikh kAe Ìku Áke{kh {k˝MkLke kkMku yk Au. Áke{kh {k˝Mk⁄ke ⁄kkuzu s Àqh yuf Ákfhku Qºku hkæu˜ku nkufi Au. ÌkuLke kkMku {kxeLkwt yuf XeÁk {qf k{kt yk Au. ºku kku kht kh ºqÌk k§ kLkku {t k Ákku˜Ìkku Ákku˜Ìkku yuf ˜™Ákw yLku Áku {fkELkk f˝ ˜ELku fkfzkLke flfikuÌk Mkk⁄ku hku¯keLkk {k⁄kk⁄ke ˛Y fhe ({k⁄kkLke [kuxe⁄ke k¯kLke kkLke Mkwƒe) k¯k Mkwƒe ºqÌk fu Àu WÌkkhu Au. Ìfikh kAe yk WÌkkhu˜e Àhuf MÌkw ⁄kkuzu Àqh Qºk hkæu˜k Ákfhk kh [Zk eLku LkSf hkæu˜k XeÁk{kt {qfu Au. ykLkku y⁄ko yu ku fh k{kt yk Au fu {k˝Mk{ktLkwt Àu fu ºqÌk Áke{kh {k˝MkLku AkuzeLku ÁkfhkLkk ˛heh{kt ´ u~fiwt. n ÌkuLkku Ákr˜ ækELku [k’fiwt s˛u. Áku ƒu˜kt ˜™ÁkwLku k˝ Ahe⁄ke VkzeLku [kh ºk¯k fheLku hku¯ke kh⁄ke WÌkkhe ÁkfhkLku [Zk Au.

ºqÌk k§ kLke r rƒ kqhe ⁄kﬁk kAe ÁkfhkLkk {k⁄kk, {wæ yLku ˛heh

kh kk˝e Aktxu Au. kk˝e ˛heh W kh kz kLku fkh˝u Ákfhku ƒ˙qsu Au. ÌkuLkku y⁄ko yu ku fh k{kt yk Au fu Àuu ÁkfhkLkku ºku¯k ˜u kLke nk kkze Au. yk⁄ke ÁkfhkLkku

Ákr˜ [zk Au. ÁkfhkLkk ˜kune⁄ke Àu Lku yLku hku¯keLku [kt’˜k fhu Au yLku ÁkkfeLkwt

˜kune ÌkktMk§k{kt Õe˜u Au. Ìku{kt ⁄kkuzwt kk˝e yLk ÀkY W{uheLku r kﬁk˜ku fhu Au. yk

r kﬁk˜kLku Lke[uLkk {t k⁄ke {tÌkhu Au : r kﬁk˜ku {tÌkh kLkku {t k :

Ák§e kMk{ ⁄kkﬁ ! 186

MkkuLkkfk rkﬁk˜k fhwt.

hwkkfk rkﬁk˜k fhwt.

Õ§fk rkﬁk˜k fhwt.

ÀkYfk rkﬁk˜k fhwt.

h¯kÌkfk rkﬁk˜k fhwt,

h¯krÌkﬁku eh Ákunkhwt.

Õ§Lku rkﬁk˜u,

Õr§ﬁku eh Ákunkhwt.

fkÏnk-rkÌkku§ ækh,

MkkuLkkfe Mk§e, Ykkfe Ìkkhu

fhwt h¯kÌkfk rkﬁk˜k !

{khku Ákunkhu˜ku h¯krÌkﬁku eh yk rkﬁk˜k{k LkU Ákunu Ìkku

Ìkh˝ y¯kkMkLku fkh˝, fkr§ﬁk kuh Lku fkh˝, {nkfk§eLku fkh˝, MkqtzLku fkh˝, eh nhw{ktLkLku fkh˝, eh nhw{ktLk {khu ykæ

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo187

ºqÌk k§ kLke r rƒ

yk {tÌkhu˜ku r kfik˜ku ºq ku ke Úfi Au. Ìfikh kAe ÁkfhkLkk {MÌkf{kt⁄ke

⁄kkuzwt ˜kune ˜ELku hku¯ke {k˝MkLkk k¯kLkk yt¯kqXkLkk ÁktLku Lkæ{kt Lkkæu Au. yk kAe

h{kt fkuE {k˝Mk Lk Ákku˜u ÌkuLkku ykÀu˛ yk ku Au yLku yuf nk⁄k{kt æw’˜e Ìk˜ kh

yLku ÁkeÚ nk⁄k{kt ˜™Ákw yLku fkfzk k§wt XeÁk ˜ELku st¯k˜{kt M{˛kLk LkSf ºqÌk §k k Úfi Au. yk‘fik kAe Úu Àu h{kt ÁkuMk kLke RÂAk ‘fiıÌk fhe nkufi Ìkku

h{kt Àu Lkwt M⁄kk kLk fhu Au yLku kh-Ìknu khu ÌkuLku Lki u„ [Zk Au.

Úu yk{tr kÌkLke ykä⁄kf krh¬M⁄krÌk Mkkhe Lk nkuﬁ Ìkku ÁkfhkLke s¯ﬁkyu

Àu Lku fqfzku [zk Au. fux˜kf MktÚu¯kku{kt h{kr˜f yÌﬁtÌk ¯kheÁk nkuﬁ yLku fqfzku

˜k kLkk kiMkk k˝ æ[o k ˛¬ıÌk{kLk Lk nkufi Ìkku ºk kku kkuÌkkLke Sº kh fk kku {qfe ˜kune fkZe ÌkuLkku r kfik˜ku fheLku ºqÌk k§eLk [k’fiku Úfi Au.

ëx¯krXﬁwt kÏ˝í (Ákkt˝)

Áke{kh {k˝MkLku Ák[ kLke fkuE yk˛k Lk nkufi Ìfikhu ºk kku ëx¯krXfiwt (XkXrhfiwt) kÏ˝í Lkkæu Au. {kuxk ºk¯kLkkt {u˜kt Àu suLkk fkÁkq{kt nkufi yu ku ˛¬ıÌk˛k§e ºku kku s yk ë kÏ˝í Lkkæe ˛fu Au. Mkk{kLfi ºku kku yk ë kÏ˝í Lkkæe ˛fÌkku Lk⁄ke. su s¯kkyu Áke{kh {k˝Mk MkqÌkku nkufi Au yuLkk W khLkk ºk¯k{kt hLkk Ak khkLke §eykuLkku ykƒkh ˜E Áku hk˛ku (hkMMkk) Ákktƒu Au. Ìfikh kAe ºku kku

hku¯ke kh [•kku üƒku Ìkku§kE hnu yu heÌku ÌkuLke AkÌke kh yLku Mkk⁄k§u hk˛ku Ákktƒu Au (fux˜ef s¯kkyu [kh {k˝Mkku ºku kku hku¯ke kh üƒku Ìkku§kE hnu yu heÌku kkuÌkkLkk nk⁄k W kh Mkw kzu Au.) Ìfikh kAe ºku kku kkuÌkkLkk ÀktÌk⁄ke yuf LkkLke Ìk˜ kh y⁄k k yuf {kuxku Ahku kfzu Au. yk W khktÌk Ìku yuf nk⁄k{kt Mk§¯kÌkku fkfzku kfzu Au yLku ÁkeÚ nk⁄k{kt ˜™Ákw yLku {fkELkk Àk˝k hkæu Au. kAe [kh {k˝Mkku ÌkuLku nk..nw..nk..nw.. fhÌkk Ìku hku¯keLkk {k⁄kk⁄ke k¯k Mkwƒe ÁkhkÁkh Õq˜e ˛fu Ìku heÌku n™[ku§u Au. yk æÌku Ìku ëx¯krXfik kÏ˝í(ëÁkkt˝í)Lkku {t k {Lk{kt Ákku˜Ìkku Ákku˜Ìkku hku¯keLkk {k⁄kk⁄ke Ìku k¯k Mkwƒe ˜™Ákw, {fkELkk Àk˝k, MkktÁku˜wt, Mkk h˝e, h ifiku ¯kuhu k§u Au. ºku kku hku¯ke W kh k§eLku su MÌkwyku yk ku Au Ìku ÁkeÚ {k˝Mkku Ákfhk kh [Zk eLku Ákksw kh {qfu Au. Ìfikh kAe ºku kkLku Lke[u WÌkkhu Au. ºku kku su ëx¯krXfik kÏ˝íLkku {t k Ákku˜u Au Ìku yk ´{k˝u

ëx¯krXﬁk kÏ˝íLkku {t k :

kku§e1 hkÏ˝e kkuÕLk2 fhU

Mkh¯kkt khe3 ÌkwÌkhÀu e.4

˜kæ MkkuhkMke ÁkuXkt {u˜wt, fU Ìkku hkÏ˝e ÁkkÏ˝ ( kt˝) Mk˜k !

fUMkkt Mk˜k ?

Ákkh˝u nkÏÁku˜wt, Wæ˜ku,5 Ákk’˜e,6

˜UÁkwí, h kﬁku yut˝ktMkkt ÁkkÏ˝ Mk˜k !

zwt¯khe.7 zwt¯khe W kh k⁄khe.8

k⁄khe W kh ˝ÀkÏÌke9 yutMku,10

Qƒu11 {Mf˜ !12

fUMkkt WXk ?

nkz ¯kwzMkkt13 WXk wt,

ÁkÌkh14 fkuXkMkkt WXk wt.

fuMkkt WXk ?

nqrhfik,15 fhÌkrhfik, kkxrffik,16

Õr§fik,17 y¯krLkfik,18 Ák§rÌkfik,19

nktVr˝ﬁk eh, nkz ¯kwz Mkkuhe20 Àu.

ykÏ˝e21 æku§eyu22

rVhe Vh¯k˜kt {khu Ìkku

⁄kuhkt23 {uhkt24 ¯kwhLke

ykr¯kﬁkfkhe !

ºku kkLku ë kÏ˝í W kh⁄ke Lke[u WÌkkfiko kAe ktMkLke [e kku⁄ke yuf (1) ºku§e, (2) ºkusLk, (3) y⁄ko M k¸ ⁄kÌkku Lk⁄ke, (4) Àu eLkwt Lkk{, (5) æktzr˝fiku, (6) Õkzw, (7) LkkLkku zwt¯kh, (8) k⁄⁄kh, (9) ÀktÌk r LkkLke, (10) n™[u,(11)üƒk,(12){k⁄ku,(13) qtx˝⁄ke,(14)Ák keMk,(15)˛qr§fiku eh, (16) ºkxrffiku eh, (17) sr§fiku eh, (18) y¯krLkfiku, (19) Ák§rÌkfiku eh, (20) Akuze Àu, (21) yk, (22) ˛hehu, (23) Ìkkhk, (24) {khk

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo189

˛Ák krnLke (XkXze) ÁkLkk Au. ÁkfhkLku h⁄ke ⁄kkuz Àqh ˜E Úﬁ Au, yLku Àu Lku

Ákr˜ [zk Au. hku¯keLku ˜kuneLkk [kt’˜k fheLku {k⁄kwt XkXze{kt {qfu Au. Ìﬁkh kAe

ºku kku XkXze{kt MkqE Úﬁ Au. ÌkuLkk kh {hu˜k {k˝MkLke {kVf yuf ækt k˝ ykuXkzeLku

ÀkuhzkLkk Áktƒ k§u Au. Áktƒ kÈﬁk kAe [kh {k˝Mkku ºku kkLku ˛ÁkLke {kVf

ü[fu Au. yuf {k˝Mk yk¯k§ hne yk¯kLke Àku˝e Àkuhu Au. Ákƒk M{˛kLk ÌkhV

Úfi Au. yk Mk{fiu hLke yLku ºu¯ke ⁄kfiu˜e M keyku ˛kufkÌkwh ÁkLkeLku hzu Au.

˛Ák krnLke M{˛kLk{kt {qfeLku ⁄kkuzwt ˝wt kMk yufX fhu Au. yk kMkLku Mk§¯kk eLku

XkXze khLkk ÀkuhzkLkk Áktƒ AkuzeLku XkXzeLku ºku kk Mk{uÌk Mk§¯kÌkk kMk{kt {qfu Au.

XkXzeLku {qfeLku {k˝Mkku LkÀe fu fq k º˝e Àkuzu Au. ºku kku k˝ Mk§¯kÌkk kMk{kt⁄ke

yufÀ{ Qºku ⁄kELku ¯kk{ ÌkhVLkk fq k º˝e Àkuzu Au. f fu LkÀe sELku LkkneLku

Ákƒk {q§ h{kr˜fLkk uh kkAk yk Au. ºku kku k˝ MLkkLk fheLku {q§ M⁄kkLku kkAku yk Au. yk{ ºku kku {q§ Áke{kh {k˝MkLke s¯kkyu {]Ìfiw kk{eLku hku¯ke {k˝MkLku S Ìkku fh k ëx¯krXfiwt (XktXrzfiwt) kÏ˝í fkZu Au. yk r rƒ⁄ke Áke{kh

{k˝Mk MkkÚu ⁄kE Úﬁ Au Ìku e zwt¯khe ºe˜ku{kt {kLﬁÌkk Au.

˜kuf{t kku

{t kkuLku zwt¯khe ºe˜ku ë{Ìkh-ÌkÌkhíLkk Lkk{⁄ke yku§æu Au. {t kku yLku

ºqÌk-úÌkkuLkwt MksoLk r˛ yLku kk oÌkeyu ffiwO. ºqÌk-úÌk r ˛uLkk œfik˜kuLke su{

ë{Ìkh-ÌkÌkhíLkku MktÁktƒ k˝ ëykrÀ{-{kLkMkí Mkk⁄ku Au. ykrÀ{ {kLk Lku ´f]rÌkLkk

‘ﬁk kkhku{kt su r ˛uªkÌkkLkkt À˛oLk ⁄kﬁkt ÌkuLku Ìk Ài e Ìk• ku {kLke ÁkuXku. krh˝k{u Ìku

fi⁄kk⁄ko yLku f’ kLkkLkku ºuÀ fhe ˛ıfiku Lkn™. ykLkk krh˝k{u ÌkuLke fk’ krLkf yLku y kkä⁄k Ìk• ku kh ykM⁄kk ƒ k ˜k¯ke. Ìku yu{ k˝ {kLk k ˜k¯fiku fu fkuE r ˛uªk ´fkhLke r¢fikyku yLku ˛ÁÀkuLku Mkr¢fi fheLku yk Ài e Ìk• kuLku yk k˝e heÌku yLkwfq§ fhe ˛fkfi Au. yk Ài e Ìk• ku Ókhk yk k˝e RÂAk ´{k˝u Mkkhkt yLku LkhMkkt fkfikuo fhe ˛fkfi Au. yk ´fkhLkk - œfik˜k {Lkku‘fik kkhku{kt⁄ke yLkwckLkku, fk{˝-xq{˝ yLku {k˝MkLku ˜kºÀkfif yLku LkwfMkkLkfÌkko {t kku yLku ˜kuf{t kkuLkku sL{ ⁄kfiku, su ykrÀ {kLk ⁄ke Ìku yks Mkwƒe [k’fik yk Au. zwt¯khe ºe˜ku{kt {qX, [kux, {kurnLke su k {k˝MkLku {kxu kÌkf yLku nkrLkfÌkko ˜kuf{t kku ´[r˜Ìk Au. Mkk k, ™Ae yLku {e˝ku WÌkkh kLkk ˜kºfÌkko {t kku k˝ ´[r˜Ìk Au. yn™ yk k˝ku W k¢{ zwt¯khe ºe˜ku{kt ´[r˜Ìk ˜kuf{t kkuLkku krh[fi ´k Ìk fh kLkkuAu.

1. MkkuX

ºe˜ku{kt Áku ´fkhLke {qX ´[r˜Ìk Au. yuf ëMkkuXí,ÁkeS {qX. ëMkkuXí yu

n˜fk ´fkhLke [kux Au. yk ´fkhLke [kux ˜k¯ke nkuﬁ Ìkku {k˝Mk {he sÌkku Lk⁄ke. khtÌkw ˜k¯k kLke Mkk⁄ku {k˝MkLku fkuE ´fkhLkwt [uLk kzÌkwt Lk⁄ke. Ìku WL{Ìk ÁkLkeLku

Vfiko fhu Au. ækMk fheLku ¯kkurXfiku (ú{e) ¯kkuX˝Lku yk e ëMkkuXí {khu Au. MkkuX r ªkuLkwt yuf ú{-¯keÌk ºe˜ku{kt ¯k kfi Au. ÌkuLke fux˜ef kt¬ıÌkyku yk ´{k˝u Au :

˜e˜kt {w¯kktLke MkkuXku ˜k¯ke nUí˜e LkUÌkwhe1 !

˜k¯ke nUí˜e LkUÌkwhe !

h kﬁku q{U yu{ q{U nUí˜e LkUÌkwhe !

MkkuXLkku {t k :

y⁄kuhe{kt2 yhw{ktLk !

ykæ3 {khu yhw{ktLk.

yk {qX, yk MkkuX,4 yk ÕtrÕhk, yk hX,

yk Mk¨h fw˝ Mk˜k ?

¯kwhLkku kr˝ﬁku {wt Mku˜ku Mk˜k wt.

nU˝ktne Mk˜k ?

{w¯kktne,5 yhÀktne, ˜UÁkwLku ¯kkuuxu

Mk˜k wt.

LkU Mkk˜u Ìkku ?

fk§fkÀu eLku fkh˝, fkr§ﬁk kUh Lku6 fkh˝, eh nhw{ktLkLku fkh˝, yhw{ktLk ykæ {khu, Ák§e kMk{ ⁄kkﬁ !

(1) Lkk{ r ˛uªk, (2) n⁄ku§e{kt, (3) nkf, nkfkuxu, (4) [kux, (5) {¯k⁄ke, (6) ºuh Lku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f

2. {qX {kh e

{kh˝r „kLkku yk yÌfitÌk W¯k˙ ´fkh Au. yk {qX k¯k kLke Mkk⁄ku s {k˝MkLkk {wæ, Lkkf yLku ku˛kÁk kxu ˜kune kzu Au yLku ⁄kkuzk s Mk{fi{kt {he Úfi Au. yk {qX Mkkƒf [˜k Au Ìfikhu yuf ¯kw Ìk ¯kku§ku QzÌkku QzÌkku suLkk kh

{qX [˜k e nkufi yu {k˝Mk kkMku yk Au. yk ¯kku§ku ÌkuLke AkÌke{kt k¯ku Au yLku {qXLke yMkh Ìk§u {k˝Mk yk e Úfi Au, yu e {kLfiÌkk ºe˜ku{kt ´[r˜Ìk Au.

{qX {khLkkh Mkkƒf ˛rLk, hr fu {t¯k§ khu hkÌkLkk Mk{ﬁu M{˛kLk{kt

Úfi Au. M{˛kLk{kt⁄ke hkæ ˜u Au. kAe kkA§ Úufik r Lkk Ìku yk˛hu yuf rf˜ku{exh [k˜u Au. yuf rf˜ku{exh [k’fik kAe Ìku hkæ s{eLk kh {qfu Au yLku

{qX {kh kLkku {t kÁkku˜u Au:

{qX {kh kLkku {t k :

fk§e fk§e {kfk§e.

ækﬁ æ kh{k !

˜qxu1 {Mkkt˝{k !

{Mkkt˝fk ˜kzw khæU2 !

{kxefk3 f k4 k§U !

˜kuEfk fq’˜k5 fhU !

ykz-¯kwzfk6 ÀkÌk˝7 fhU !

Ìk¯kÌk¯kÌkwt MkkÏ˝wt8 ˜u.

Ìkqxu˜e ÌkkÏ˜he9 ˜u.

nUzu10 {Mkkt˝Lke kxu.

yk {qX fw˝ Mk˜k ?

¯kwhwLkku kr˝ﬁku Mku˜ku {wt Mk˜k !

Mk˜ Õk11 khktr˝ﬁk12, hkÏ{ hkÏ{ !

{khe Mk˜k e kkMke kk¯ku13 Ìkku, fkr§ﬁku kUh {khu ykæ,

Ák§e kMk{ ⁄kkﬁ !

(1) yk§kuxu, (2) ºhæu, (3) {kxeLkk, {ktMkLkk, (4) fkur§ﬁk, (5) fku¯k§k, (6) nkzfkt- qtx˝Lkkt, (7) ÀkÌk˝, (8) Ak˝wt, (9) {kxeLkw kk k, nkt’˜e, (10) [k˜u, (11) [k’ﬁku Ú, (12) ´k˝, (13) ºk¯ku

yk {t k Ákku’ﬁk kAe ºku kku yk hkæLke Z¯k˜e{kt hkufzku Yr kﬁku {qfu Au.

kAe su {k˝Mk kh yk {qX [˜k kLke nkuﬁ ÌkuLkwt Lkk{ ˜ELku Z¯k˜e kh ¯k˝eLku

MkkÌk ækMkzkt {khu Au yLku kkA§ Úuﬁk r Lkk sÌkku hnu Au. Úu Mkk{uLkku{k˝Mk ¯kwLku¯kkh nkuﬁ Ìkku s yk {qX k¯ku Au. Lkn™ Ìkku ÌkuLkk kh fkuE yMkh ⁄kÌke Lk⁄ke.

{qX k§ e {qX su{ {k˝MkLku {kh k{kt yk Au Ìku{ ÌkuLku k§ k{kt k˝ yk Au.

Ú˝fkh {k˝Mk Ìkku yk Ìke ¯kku§k su e {qXLku ÌkkÌfkr˜f kkAe k§e ˛fu Au. khtÌkw {kuxu ºk¯ku {qX k§ k {kxu ºku kk Ókhk ækMk ´fkhLke r rƒ fh k{kt yk Au. flfikhu ºku kku {qX k§ kLke r rƒ fhu Au Ìfikhu MkkÌk ˜™Ákw, MkkÌk Ákk §Lke

˛q§ku, ÆMkÀqh, yzÀLkku ˜kux, {kxeLkwt XeÁk, Mk k ¯ks MkVuÀ yLku ke§k fk kzLkk xwfzk, MkVuÀ fqfzku, ˜kuÁkkLk, eLkku Àe ku ¯kuhu MÌkwyku {t¯kk Au. Úu {qX ºkhu nkuﬁ Ìkku Ákfhku {t¯kk Au.

ºku kku flfikhu {qX k§ kLke r rƒ fhu Au Ìfikhu Mkki⁄ke knu˜kt eLkku Àe ku fhe ˜kuÁkkLkLkku ƒq k fhu Au. ykLku º¯k kLkLkk Lkk{Lkku kkx fnu Au. Ìfikh kAe hku¯keLku yk kkx kkMku ÁkuMkkzu Au. Ìku yzÀLkku ˜kux kk˝e{kt {Mk§eLku {kLk Lkwt kqÌk§wt ÁkLkk e ⁄kk§e{kt {qfu Au. MkkÌk ˜™Ákw [kh ºk¯k{kt nU[kfi yu heÌku Áku ykzk fk k {qfu Au. kAe Ìku{kt ÆMkÀqh ºhu Au. Àhuf ˜™Ákw{kt yuf yuf Ákk §Lke ˛q§ ækuMku Au. yzÀLkk ˜kuxLkk {kLk kqÌk§k kh MkVuÀ fk kzLkku xwfzku ykuZkzu Au. ⁄kkuzu Àqh yuf {k˝Mk yuf MkVuÀ fqfzku y⁄k k Ákfhku kfze hkæu Au. ºku kku {qX k§ kLkku {t k Ákku˜Ìkku Ákku˜Ìkku Àhuf ˜™Ákw Mkki⁄ke knu˜kt hku¯ke kh kAe kqÌk§k kh yLku Au’˜u fqfzk fu Ákfhk kh WÌkkheLku XeÁk{kt {qfu Au. ˜™Ákw WÌkkhe hÃkk kAe fqfzk fu ÁkfhkLkku ƒ fhu Au. kAe ºku kku XeÁk kh ˜k˜ f kz ykuZkzeLku XeÁkLku Àqh st¯k˜{kt fu M{˛kLk LkSf {qfe yk Au.

{qX k§ kLkku {t k : zwt¯kh kh k⁄kh.1

Mkkuhwt k⁄khfk kkÏ˝e2 !

MkkÌk Vuhk zkfw,3 yuf Vuhk k§wt.

fUMke k§wt ?

(1) k⁄⁄kh, (2) kk˝e, (3) y⁄ko M k¸ ⁄kÌkku Lk⁄ke

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo193

yutÀw4 {Mk˜fe5 k§wt, Uhe ÀMk{Lkfe k§wt.

fUMke k§wt ?

{k⁄kk {¯kx6Mke k§wt.

ykÏ¯kMke k§wt, ÁkÌkh fkuXktMke k§wt.

Lk Mke LkkhkUMke k§wt.

{kh k§e LkU §u Ìkku

nhw{ktLkMke k§wt.

fk§ kUh Mke k§wt.

nhw{ktLk fhu ykfkuxku

Ák§e kMk{ ⁄kkﬁ !

{kurnLke

fkuE {Lk¯k{Ìke yLku MkwtÀh fiw ÌkeLku {kun k{kze ˛ fh k {kurnLke{t k (ë{kufi˝eLkku {tÌkhí) ´fikuÚfi Au. ºe˜ku {kurnLke{t kLkk ´{wæ Àu Ìkhefu ëLkhMkU¯kk

ehíLku {kLku Au. yk {t kLke MkkƒLkk Àh hr khu fhu Au. yuf Lkkr§ﬁuh ƒuheLku {kurnLke-{t k Ákku˜e {¯kLkk f˝ kh ÆMkÀqh [ku kzu Au. kAe su Üe kh {kurnLkeLkk ´ºk Ìk§u ˜k kLke nkuﬁ Au Ìku ÜeLkwt Lkk{ Ákku˜eLk VheLku yk {t k Ákku˜u Au :

{kurnLke-{t k

hkÌke Mkku kkhe fkt{˝¯kkhe

{U MkkÌke.7

ÀeÌk khe8 {¯kh khe9 MkkÌke.

hkÌke {kÌke nkÏ{e10 yk u.

Mkk⁄ke11 yk˜U12 !

Lkut yk˜u Ìkku

kÏ¯kLke13 kkÏLkenku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

kÏ¯kLke fqxe14nku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

(4) rnLÀw, (5) {wMk˜{kLkLke, (6) {MÌkf (7) Mkkƒe, (8) hr khu, (9) {t¯k§ khu, (10) Mkk{u, (11) AkÌke, (12) yk ku, (13) k¯kLke, (14) qtxe

kÏ¯kLke Lk§enku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

kÏ¯kLkkt ¯kkuzkt9nku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

nk⁄kkuhkt10nku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

fUhkt11nku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

zqxe12nku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

Mkk⁄ke13nku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

¯k§knku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

{æ14nku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

{¯kxnku15 LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

Mkkuxe16nku LkhMkU¯kku eh {u˜wt.

fw khe fLﬁk V¯kLkwt17

fhu WÕ{kLkku18 fUh kMkku.19

Lkut fhU Ìkku U§u20- ¯khU21 Õkﬁ,

Õ k22 LkU ⁄kkﬁ !

kkÏ˝e kr˝ﬁkhu23 Õkﬁ,

Õ k LkU ⁄kkﬁ !

ftxe24 Wæ§u25 Ákunu,

Õ k LkU ⁄kkﬁ !

ykÏnhe26 ykÏ¯k˝u rVhu

Õ k LkU ⁄kkﬁ !

WÕ{kLkwt {æ27 ÀuæU Õ k ⁄kkﬁ !

{khe Mk˜k e LkU Mkk˜u Ìkku

ækﬁ æ kh{k, ˜kuxu {Mkkt˝{k, {Mkktr˝ﬁku eh Mk˜k !

yuxe28 fhe29 Mk˜k !

(9) qtx˝, (10) Mkk⁄k§, (11) fuz, (12) Àqtxe, (13) AkÌke, (14) {wæ, (15) {MÌkf⁄ke, (16) [kuxe, (17) Lkk{ r ˛uªk, (18) Lkk{ r ˛uªk, (19) h kMkku, (20) nu§u, (21) ¯kzu, (22) ˛k¬LÌk, [uLk, (23) kkr˝ﬁkhu, (24) txe, (25) æktzr˝ﬁu, (26) ykuMkhe, (27) {wæ, (28-29) yk zeyu

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo195

yk {t k Ákku’fik kAe {kurnLke rMkÿ ⁄kkfi Au. {tÌkhu˜k ÆMkÀqh k§k {¯k su Ìku Üe kh Lkkæ k⁄ke Üe {qäÂAÌk ⁄kELku kze Úfi Au. ºkLk{kt yk‘fik kAe {kurnLke fhu˜k {k˝MkLku Úu k⁄ke s ÌkuLku ˛kÌkk §u Au. ÜeLkk [kux˜k{kt ˜kuZkLke Mkkufi nkufi Ìkku {kurnLke {t kLke yMkh ⁄kÌke Lk⁄ke.

Úu ë{kufi˝eí fwt khe fLfik kh Lkkæe nkufi Ìkku Ìku MkkMkhu ¯kfik kAe ˝e s Àw:æe ⁄kkfi Au. yk e ÜeLku Ákk§fku sL{u Ìkku ¯k§eLku nkzÆ ksh su kt ⁄kE Úfi Au. yk⁄ke yk {kurnLkeLku k§ e kzu Au. {kurnLke k§ kLke r rƒ ºku kku fhu Au. {kurnLke k§ e

{kurnLke k§Ìke æÌku ºku kku Mkki⁄ke knu˜kt {kurnLkeLke yMkh Ìk§u yk u˜e ÜeLkwt {k⁄kwt fktMkfe⁄ke nkuhk zk Au. yk æÌku ÜeLkk {k⁄kk{kt⁄ke {¯kLkk kkt[ f˝ Lkef§u Au yu{ ºe˜ku fnu Au. Ìﬁkh kAe {qXLke {kVf ÆMkÀqh k§kt MkkÌk ˜™Ákw k§eLku fqfzkLkku ºku¯k yk ku Au.

ë{kuﬁ˝eí k§ kLkku ë{Ìkhí :

{unkt˝kt Mku fk§fkÀu e.

yMk{ktLk Mku ˜Mk{eÀu e.

hræﬁk fhu {k§fkÀu e.

Ìkh{{k Ákkh Ákr¯kﬁk

¯kkÀe ÁkuXk hræﬁk fhu.

ykMk Mkkuhwt, kkMk Mkkuhwt, Mkkuhwt MkwtÀh fkﬁk ! Mk Mk¬ıÌkfk ÁkkÏ˝ k§wt.

Àu k§wt, Àkt˝e¯kh k§wt.

{khe k§u˜e LkU §u Ìkku fk§ku-¯kkuhku kuh ykf fhU

Ák§e kMk{ ⁄kkfi ! fkfik Ákktƒ e kh kezLk {LkwªfiLke MknÚÌk ]r•k Au. ˛ kwLku Àw:æe fh k fux˜ef æÌku

ÌkuLke fkﬁk (sLkLk yt¯k) Ákktƒ k{kt yk Au. su⁄ke Ìku Üe˛iﬁkMkwæ ºku¯k e ˛fÌkku Lk⁄ke.

fkﬁk Ákktƒ kLkku ë{Ìkhí :

Õku§e ÁkkÏÌkwt, ÕtÕk§ ÁkkÏÌkwt.

ÁkkÏÌkwt MkwtÀh fkﬁk !

{khe ÁkkÏÌke LkU ÁkÌkkﬁ Ìkku

yhw{ktLkMke ÁkkÏÌkwt !

fk§ kuh Mke ÁkkÏÌkwt !

kz1 fkMkk, MkÁkÀ2 nkMkk3 !

fkﬁk Akuz kLkku {t k :

Õku§e Mkkuhwt, ÕtÕk§ Mkkuhwt.

Mkkuhwt MkwtÀh fkﬁk !

{khe Mkkuhe LkU Mkkuhkﬁ Ìkku

fk§ kUh fhU ykfkuxku,

Ák§e kMk{ ⁄kkﬁ !

hkæ {tÌkheLku su Ìku ‘fi¬ıÌk kh Lkkæ k⁄ke fkfik Aqxe ⁄kkfi Au.

™Ae WÌkkh kLkku ë{Ìkhí :

fk§ku UMkw fhfrhﬁk§ku, W kh ÀkÏze kB{rhﬁk§e4 !

fk§e kUMk5 {kÏz6¯kk7 !

{kuh UMkw ækE ¯kk !

QÌkh UMkw {khku WÌkkhku.

{khku WÌkkhku LkU QÌkhu Ìkku

kÌkk§Lke kÀ{˝e8 yk¯ke Mkk˜u9 Ìkku

Ák§e kMk{ ⁄kkﬁ !

ºh{k10 fe Ákuxe, EÀhfe nk§e,11 ¯kwhkUfe Mku˜e.

fk§e {kÏæ, ˜e˜e {kÏtæ,

(1) ktz-Æ kz, ˛heh, (2) {t k, ˛ÁÀ, (3) Mkk[k (4) ºB{rhﬁk§e, (5) kqtAze, k™Awt, (6-7) {ktze ¯kﬁku, (8) kkÌkk§{kt hnuÌke kÀ{˝e Lkk¯k˝, (9) [k˜u, (10) Ák˙Òk, (11) Mkk§e

fkxe QÌkhe ⁄kE {kxe.

kkMke Mk˜u Ìkku nhw{ktLkfe À kE !

˜™ÁkzkLke zk§eLke {ÀÀ⁄ke ™Ae WÌkkh k{kt yk Au.

™Ae [zk kLkku {t k :

Qx12fe ˜Uze,13

{kuhfk kUMkk.14

fU⁄ke15 Mkhk ?

kÏ¯kLke kkÏLke⁄ke

xkuMke ˜¯k˝ Mkhk !

MkÁkÀ nU {khk nkMkk, kz16 nU fkMkk17 !

ktMk§e fu kqt¯ke Ákktƒ kLkku {t k :

k§ ÁkkÏÌkwt, h kE7 ÁkkÏÌkwt, ÁkkÏÌkwt ÌkwÁkk8fe Ìkk§e !

kÏMk fuhe kÏn§e9 ÁkkÏÌkwt.

fwÌke10 fuhk {U˝11 ÁkkÏÌkwt.

{khe ÁkkÏÌke LkU ÁkÌkkﬁ Ìkku

nhw{ktLk fUhu ykfkuxku,

Ák§e kMk{ ⁄kkﬁ!

ktMk§e fu kqt¯ke ÁkktƒÌke æÌku nk⁄k{kt hkæ ˜E, { k Ákku˜e, ktMk§e ¯kkzLkkh Mkk{u Vqtf k{kt yk Au.

ktMk§e fu kqt¯ke Akuz kLkku {t k :

k§ Mkkuhwt, h kE Mkkuhwt, Mkkuhw ÌkwtÁkkfe Ìkk§e !

kÏMk fuhe kÏn§e Mkkuhwt.

fwÌke fuhk {U˝ Mkkuhwt.

{khe Mkkuhe LkU Mkkuhkﬁ Ìkku

(12) üx, (13) ˜™ze, (14) k™Awt, (15) ıﬁkt⁄ke, (16) Æ kz, ˛heh, (17) fk[ku, (7) z kE, (8) ÌkwtÁkzwt, (9) ktMk§e, (10) ækxk {ƒLke LkkLke {kæe, (11) {e˝

nhw{ktLk fhu nkfkuxku,

⁄kE Õkﬁ Mkqxe !

Mkk k WÌkkh kLkku fu hkVhk{kt⁄ke Mkk k Áknkh fkZ kLkku {t k :

Mkk k WÌkkh kLkku fu hkVzk{kt⁄ke fu Àh{kt⁄ke Mkk k Áknkh fkZ kLkku {t k

Ìkku ëVq˜ kÀe yLku ˜k˜ kÀeíLke LkkLkfze ˜ﬁÁkÿ ˜kuff⁄kk su ku Au :

fkÏtÁkhw ÀuMkLkk Vq˜ kÀe ˜k˜ kÀe

yk ˝k ˜k¯kk.

{kÏ˝urfﬁk Mkkuæ{k1 yk e,

zuhk ÌkkÏ˝ k ˜k¯kk.

Vkhe2 fq khe3 yk⁄k4 Õk˜e

{uh Mke{uh Õk k ˜k¯kk.

nk˜hu5 ¯kkuÌkhu6

rVh k ˜k¯kk.

fwÌke7 fuhk {U˝8

˜u k ˜k¯kk.

˜uE fhe ˜e˜rhﬁku9 kÏMk

kx k10 ˜k¯kk.

kxe fhe ˜uE {kÏ˝rfﬁk Mkkuæ{k

yk ˝k ˜k¯kk.

˜k¯ke fhe, fUhfe11 ÌkwÁke

˜u k ˜k¯kk.

ÌkwÁke12 Õkh k13

˜k¯kk.

ÕkheLk Vqf k ˜k¯kk.

ÁkÌkhe14 ÌkÌkhe15 ¯kkLke16 {kuh˜e

k¯k k ˜k¯ke.

(1) [kuf{kt, (2-3) Vkxe fwnkze, fwnkzeLkku yuf ´fkh, (4) nk⁄k, (5-6) ]˚kkuLkkt Lkk{, (7) ækxk {ƒLke LkkLke {kæe, (8) {e˝, (9) ˜e˜ku, (10) kZ k, (11) hLke, (12) ÌkwtÁkze, kqt¯ke, (13) ¯kkz k. (14-15-16) Ák keMk Ìku keMk ´fkhLke

(17) kkÌkk§{kt, (18) kMkwrf, (19) Lkk¯k, (20) kÀ{˝e Lkk¯k˝, kMkwrfLke kÌLke, (21) Lkkhe, (22) {]Ìﬁw˜kuf{kt, (23) {Lku, (24) Ìku ( æÌku), (25) Sº, Sºhku, (26-27) Ákƒku Áknkh, (28) rLkÌktÁk ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo199

hkÌku hkVhu

Õk k ˜k¯kk.

ÕE fhe {kuh˜e

Vqf k ˜k¯kk.

ÁkÌkhe-ÌkÌkhe ¯kkLke {kuh˜e

k¯k k ˜k¯ke.

kuﬁk§{kt17 kMkt¯k18 Lkk¯khku19

Õk¯k k ˜k¯kku.

kMkt¯k Lkk¯khku Õ k§ktLkku {khu˜ku

kÀ{˝e20 Lkkh21 Lk

fU k ˜k¯kku.

ëækÕu keÕuLk,

hkÕ fhÕu.

ÌkkÏ§k {Ìkhku¯k{k22 fkuE

MkwÁkku Õk¯kku nU.

{Lkt23 Õk khnUí.

Ìkune24 u§k kMkt¯k Lkk¯khku

yk ˝k ˜k¯kku.

yk e UÌk Õe khku25

fkx k ˜k¯kku.

yk e fheLk Ák•kku26 Ákkhku27

LkUfh k ˜k¯kku.

˜k˜ kÀe Vq˜ kÀe

kkæ§ kkæ§ rVh k ˜k¯kk.

rVhe rVhe kkæ§ kkæ§

fq˜k28 Vqx k ˜k¯kk.

yune29 u§k y{h ¯kqxku

¯kwMke{k30 Àu k ˜k¯kk.

˜k¯keLk kfh k ˜k¯kk.

Ìkune u§k yut˝k31 kMkt¯kLkk

ÀkÏtÌk kkh k32 ˜k¯kk.

kkheLk Mku˜kLk yk˜ k ˜k¯kk.

Mku˜u ¯kwhLk yk˜k.

¯kwh ˜ELk ¯k§k ¯kkÏXhe k§e

Õk k ˜k¯kk.

Ìk˜ kh Ákktƒ kLkku {t k :

fk§e fk§e MkkÏxkt k§e,

¯kuE Mkhr˝ﬁkLkk fUh !

y §e Ìk §e Ìkkh rVhu. y §e Ìk §e ¯kkz˜e rVhu.

y §e Ìk §e Ìkkh ÁkkÏÌkwt.

y §e Ìk §e ¯kkz˜e ÁkkÏÌkwt.

{khe ÁkkÏÌke LkU ÁkÌkkﬁ Ìkku

˜e˜rhﬁk {kíÀU Mke ÁkkÏÌkwt.

{khe ÁkkÏÌke LkU ÁkÌkkﬁ Ìkku Mku˜kfk

ækÏÌk{k khU Ìkku yuf k§ LkU æhu !

yktæ Àw:æÌke Áktƒ fh kLkku {t k :

yk Ìke ykÏtæ ÁkkÏÌkwt.

æhærhﬁu ykÏtæ ÁkkÏÌkwt. hkÌke ÁkkÏÌkwt.

ykÏtæ ÁkkÏÌkwt, kkÏæ ÁkkÏÌkwt.

{khe ÁkkÏÌke Lkut ÁkÌkkﬁ Ìkku

{khkt ¯kwhktMke ÁkkÏÌkwt.

(29) yk, (30) Ákku[e{kt, (31) yk, (32) kkz k

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo201

{khe ÁkkÏÌke LkU ÁkÌkkﬁ Ìkku

Õ§ kUh Lke À kE nU.

˛q§ Ákktƒ kLkku {t k :

nqh ÁkkÏÌkwt, y¯kLk ÁkkÏÌkwt.

fUMkkt ÁkkÏ˝ ÁkkÏÌkwt ?

y¯kLke ÁkkÏÌkwt, nwrhﬁk ÁkkÏÌkwt.

fw˝ ÁkkÏÌku ?

fk§e fkÌkfLkku kr˝ﬁku ÁkkÏÌku.

{khe ÁkkÏÌke LkU ÁkÌkkﬁ Ìkku,

fk§ kUh Mke ÁkkÏÌkwt.

˜e˜rhﬁk {kíÀu Mke ÁkkÏÌkwt.

˜kuf{t kku yk kLkkh ºku kk : Lkk{-MkhLkk{kt :

M{˛kLk s¯kkz kLkku {t k

kqMk {tÌkh kLkku {t k

˛hehLku f [{trzÌk fh kLkku {t k

h¯krÌkﬁk ehLkku hkMkzku

Àu k§ kLkku {t k

r kﬁk˜ku {tÌkh kLkku {t k

MkkuX {kh kLkku {t k

{qX {kh kLkku {t k

™Ae [zk kLkku {t k

{kurnLke{t k

kkXktÌkh-1 ™Ae QÌkkh kLkku {t k

W khLkk ˜kuf{t kku yk kLkkh

¯k{kh kkÁkwºkE LkkLkSºkE

W. . 62 (yÌﬁkhLke Ù{h yk˛hu)

¯kk{ : kkt[{nwzk, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw).

kkÁkwºkE yu ˛k{§k ht¯kLkku WÌMkkne ºku kku Au. ºku kkLkwt Ákƒwt fk{ Ú˝u

Au. Ìku{Lkwt ¯kk{ æuzÁk˙Òk⁄ke 12 rf˜ku{exh Àqh yk ˜k {xkuzk ¯kk{⁄ke k˝ rf.{e.

Àqh kr˘{{kt yk u˜wt Au. ¯kk{{kt yk u˜ ˛k§kLke kkMku kkÁkwºkELkwt h yk u˜wtAu.

Ìku{Lkk uh sÌkkt knu˜kt yuf üzk nu§k{kt⁄ke kMkkh ⁄k kzu Au. h{kt ˜¯Lk Mk{ﬁu Àkuhu˜kt ˜kufr[ kku nÌkkt.

Ìku{Lke kkMku⁄ke ˜kuf{t kku xu khufzo Ókhk {u§‘ﬁk.

Ìkk. 22-2-82 ºkÀh k MkwÀ 4 Lku hr kh.

M{˛kLk ˛kLÌk fh kLkku {t k {kuﬁ˝e k§ kLkku ë{Ìkhí

W khLkk ˜kuf{t k yk kLkkh

¯k{kh eh{kºkE suXkºkE (yÌﬁkhu M ¯koM⁄k)

¯kk{ : fkuxzk, Ìkk. : æuzÁk˙Òk,

rs. : MkkÁkhfktXk.

eh{kºkELkwt ¯kk{ fkuxzk, æuzÁk˙Òk⁄ke 50 rf.{e. Àqh yk u˜wt Au. ÌkuykuLkwt h ºqræﬁk nu§k⁄ke kr˘{ rÀ˛k{kt Au. ¯kk{⁄ke Áku rf˜ku{exh Àqh hksM⁄kkLkLkk

WÀfi kwh rs’˜kLke MkhnÀ ˛Y ⁄kkfi Au. kq o{kt hksM⁄kkLk{kt yk u˜k ëÀu heíLkk ü[k zwt¯khku ]˚k Lkhkrs⁄ke ˛kuºu Au. kq o{kt fkuxzkLke MkhnÀ{kt ë{ khíLkku zwt¯kh Au. kr˘{{kt ëfqfhkuí Lkk{Lkk zwt¯khku yk u˜k Au. eh{kºkE ˛hehu kkÌk§k yLku M ºk {§Ìkk zk ºku kk nÌkk. Ìkuyku hksM⁄kkLk Mkwƒe ºku kkLkwt fk{ fhÌkk nÌkk. ¯k˙eª{…Ìkw{kt Qs kÌke ë¯kkuhí{kt Ìkuyku k Lkku u˛ ˜uÌkk nÌkk. Ìkuyku kkMku⁄ke ˜kuf{t k x khufzohLke {ÀÀ⁄ke {u§‘fiku nÌkku. *

x¯krXﬁk kt˝Lkku {t k

{qX k§ kLkku {t k

fkﬁk Ákktƒ kLkku ë{Ìkhí

fkﬁk Akuz kLkku {t k

™Ae QÌkkh kLkku {t k

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo203

ktMk§e fu kqt¯ke Ákktƒ kLkku {t k

ktMk§e fu kqt¯ke Akuz kLkku {t k

Mkk k QÌkkh kLkku fu hkVzk{kt⁄ke Mkk k fkZ kLkku {t k

Ìk˜ kh Ákktƒ kLkku {t k

yktæ Àw:æÌke Áktƒ fh kLkku {t k

˛q§ Ákktƒ kLkku {t k

W khLkk ˜kuf{t kku yk kLkkh

hkurnMkk f˜kºkE U{kºkE (yÌﬁkhu M ¯koM⁄k)

¯kk{ : {[fkuzk, Ìkk˜wfku : ÀktÌkk, rs’˜ku : ÁkLkkMkfktXk.

f˜kºkE su{Lke kkMku⁄ke {t ke ˛eœﬁk yu ¯kwhwLkwt Lkk{

(M .) ¯k{kh ºÀkºkE f[hkºkE

¯kk{ : MkUf˝k, Ìkk. ÀktÌkk, rs. : ÁkLkkMkfktXk.

f˜kºkELkwt ëæku˜hwtí æuzÁk˙Òk⁄ke sÌkk hkuzLke kkMk kq rÀ˛k{kt yk u˜wt

Au. Àr˚k˝u ërfh{ku˜í Lkk{Lkku ü[ku zwt¯kh yk u˜ku Au. {t kku xu khufzohLke {ÀÀ⁄ke

{u§‘ﬁk.

Mkk⁄ku {[fkuzk ¯kk{Lkk hkurnMkk æU¯kkhºkE yhækºkE yLku ƒk{˝ kMkLkk æih yut{ÌkkºkE ÚºkE nÌkk. Ìkk. 13-9-82

ëxwn˜wtí k˜ kLke r rƒ - hkMkzku; ºku kkLke {tz§eLkkt MkhLkk{kt :

ëxwn˜wtí ({ku’˜wt) ˜k Lkkh h{kr˜fLkwt Lkk{ ¯k{kh WÀkºkE ƒq§kºkE

yÌﬁkhu W. . 60 ªko

¯kk{ : ÁkktrzﬁkLkk Ìk§k , Ìkk. æuzÁk˙Òk, rs. MkkÁkhfktXk.

{ku’˜wt ˜k Lkkh h{kr˜fLkwt ëæku˜hwtí ëÁkktrzﬁkLkk Ìk§k í Lkk{Lkk Ìk§k W kh kr˘{ rÀ˛k ÌkhV yk u˜wt Au. ¯kk{Lkwt Lkk{ yk Ìk§k W kh⁄ke kzeLku YZ

⁄kﬁwt Au. WÀkºkELkk ëæku˜hkí kkA§ ¯k{kh h˝{ku˜ºkE ˜k˜kºkELke ën{kƒí

(Mk{krƒ) yk u˜e Au.

ƒq˝Lkkh kwhwªkLkwt Lkk{ :

¯k{kh ÁkeÚu˜ºkE, W. . 60 (yÌﬁkhu)

¯kk{ : ÁkktrzﬁkLkk Ìk§k

ër¯kh{wtí ˜ELku ëhkunhkuí (huze) ¯kkLkkh kkx e ºku kkLkwt Lkk{ :

yÌﬁkhu M . ¯k{kh s kºkE kqÚºkE

¯kk{ : ÁkktrzﬁkLkk Ìk§k

ºku kkyu kht khk⁄ke su ¯kwhw kkMku⁄ke ºqÌk-´uÌk fkZ kLkk {t k yLku hkMkzk

˛eœﬁk nÌkk Ìku{Lkwt Lkk{ : ¯k{kh fk§kºkE

hkMkzku ¯kkÌke æÌku Zku˜ ¯kkzLkkhLkwt Lkk{ : fxurhﬁk fh˝kºkE ke⁄kkºkE, W. . 60

¯kk{ : ÁkktrzﬁkLkk Ìk§k

ÁkktrzﬁkLkk Ìk§k æuzÁk˙Òk⁄ke ytÁkkS ÌkhV sÌkk hkuz kh hkuz⁄ke kr˘{

rÀ˛k ÌkhV æuzÁk˙Òk⁄ke 15 rf.{e. Àqh yk u˜wt Au. * * *

ºe˜e ne- kÌkku- khÌkkyku ( kwhkf⁄kk)Lkk {krnÌkeÀkÌkk (ºkªkktÌkh : º¯k kLkÀkMk kxu˜) :

(1) ƒh˝ yLku {Lkwªﬁ y ÌkkhLke ne

(2) r˛ yLku kk oÌkeLke ne

¯k{kh Y kkºkE yutÀwºkE (yÌﬁkhu M ¯koM⁄k)

¯kk{ : æuz k, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw)

(3) Àu eykuLke ne

hkurnMkk æU¯kkhºkE yhækºkE (yÌﬁkhu M ¯koM⁄k)

¯kk{ : {[fkuzk, Ìkk˜wfku : ÀktÌkk, rs’˜ku : ÁkLkkMkfktXk (W.¯kw.)

(4) {kLk zkf˝Lke ne

¯k{kh Y kkºkE yutÀwºkE (yÌﬁkhu M ¯koM⁄k)

¯kk{ : æuz k, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.) * * * 204 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo205

krhr˛¸-1

fkÏt˝e- kÌk- khÌkkLkk {krnÌkeÀkÌkk (ºkªkktÌkh º¯k kLkÀkMk kxu˜)

(1) MkkÌk zkf˝Lke kÌk (nkÌk zkfU˝Lke fkÏt˝e)

{krnÌkeÀkÌkk : fkuÀh e nf{kºkE ºUhkºkE, yk˛hu Ù{h 50 ªko

¯kk{ : fkuÀh e hk˝ kwh, Ìkk˜wfku : ÀktÌkk, rs’˜ku : ÁkLkkMkfktXk (W.¯kw.)

(2) zkf˝ ºkºeLke kÌk (zkfU˝ kkÁkeLke fkÏt˝e)

{krnÌkeÀkÌkk : ¯k{kh Mkktf§eÁknuLk Lkk⁄kkºkE (yÌﬁkh M ¯koM⁄k)

¯kk{ : æuz k, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.)

(3) MkkÌkºkE yLku yuf ÁknuLk (nkÌk kkE Lkt yuf ÁkuLk)

{krnÌkeÀkÌkk : fkuÀh e nf{kºkE ºUhkºkE, yk˛hu Ù{h 50 ªko

¯kk{ : fkuÀh e hk˝ kwh, Ìkk˜wfku : ÀktÌkk, rs’˜ku : ÁkLkkMkfktXk (W.¯kw.)

(4) MkkuLk˜ÁknuLk (nkuLkku˜ ÁkULkhe)

(5) yk §Lkwt Vq˜ (yk ku§Lkwt Vq˜)

{krnÌkeÀkÌkk : ¯k{kh Mkktf§eÁknuLk Lkk⁄kkºkE (yÌﬁkh M ¯koM⁄k)

¯kk{ : æuz k, Ìkk˜wfku : æuzÁk˙Òk, rs’˜ku : MkkÁkhfktXk (W.¯kw.)

206 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

krhr˛¸ - 1 (1)

MkkÌk zkf˝Lke kÌk

yuf ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{kt yuf zkuMkku hnuÌkku nÌkku. yk zkuMkkLku MkkÌk Àefhk nÌkk. MkkÌku Àefhk sw kLk ⁄kfik. kAe Ìku{Lkku Ákk k ˝ku hzku ⁄kfiku. yk zkuMkku {h k kz‚ku. yk zkuMkkyu fÃkwt, ëÌk{u Ákƒk ºkE n {kuxk ⁄kfik Aku. Ìk{u

˝k Mk{sw Aku. Ìk{Lku nwt yuf kÌk fnwt yu Àefhk Ìk{u {kLkÚu. Àefhk, f{k k Úyku Ìkku rÀ Mk yk⁄k{u yu rÀ˛k{kt sÚu. rÀ Mk Q¯ku y rÀ˛kyu s˛ku Lkn™.í yu{ fneLku ⁄kkuzk rÀ Mk{kt Ìku{Lkku Ákk k nÌkku Ìku {he ¯kfiku. kAe MkkÌk ºkE ºu¯kk ⁄kfik. Ákƒk r [kh fhu fu, ëyk k˝k Ákk ku rÀ Mk yk⁄k{u yu rÀ˛k{kt f{k k s kLkwt fÃkwt Au. k˝ [k˜ku í’fik ºkEyku, yk k˝k Ákk ku º˜u fÃkwt, yk k˝u rÀ Mk Q¯ku yu rÀ˛k{kt s f{k k sEyu. yu s rÀ˛k{kt ftEf n˛u.í yu{ r [kh fheLku MkkÌku ºkEykuyu æ zk eLku, kk˝e-Ákk˝e kkELku, Mkk{kLk ˜ELku rÀ Mk Q¯ku yu rÀ˛k{kt kuzeyku {khe {qfe. kuzeykuLkk fkuxu Ìkku hk hk...hk...hk...h˝fu, k¯ku æzÌkk˜kt k¯ku yLk MkkÌku ºkEykuLke kuzeyku kk˝eLkk u¯ku s k ˜k¯ke. yuf ætz {u˜u Lku ÁkeÚ ætz{kt Úfi. ÁkeÚu ætz {u˜u Lku keÚ ætz{kt Úfi. ˝k Àqh Lkef§e ¯kfik yLku Lkætz{kt yk‘fik. WLkk§kLkku rÀ Mk, ºh Ák kkuh ⁄kfik. yux˜u kk˝e r Lkk Ìku{Lkk nkuX Mkwfkfi. ÌkhMku Ìkku ˜ku⁄k kku⁄k ⁄kE ¯kfik Au. Àqh yuf h Àuækfi. MkkÌku ºkEykuyu kuzeykuLku yuf ]˚k Lke[u

Akfik{kt ˜eƒe yLku LkkLkk ºkELku yu uh kk˝e ˜u k {kuf’fiku. kk˝e r Lkk kuzeykuLku yux˜e Ákƒe Àkuzk e fu ˝k ⁄kkfe ¯kfik. kAe ]˚k Lke[u ÁkuXk ÁkuXk ykhk{ fh k ˜k¯fik.

LkkLkku ºkE yu uh (Õqt kzeyu) kk˝e ˜u k ¯kﬁku. h{kt yuf sw kLk Üe nÌke. Üe kkMku sELku LkkLkk ºkEyu kk˝e {k¯ﬁwt yux˜u yk sw kLk Üeyu yk

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo207

LkkLkk ºkELku yuf LkkLke ˜kuxe ºheLku kk˝e yk ﬁwt. yux˜u LkkLkk ºkEyu fÃkwt fu, ëy{u Ìkku MkkÌk ºkE Aeyu yLku yk LkkLke ˜kuxe ºhu˜k kk˝e⁄ke ˛kLku ƒhkEyu?í

yux˜u Üeyu LkkLkk ºkELku fÃkwt fu ëÚ y’ﬁk, Ìkwt ˛wt kÌkku fhu? Ìkwt yk ˜kuxe ºhu˜wt

kk˝e Au yu ˜E Ú. yk ˜kuxe ºhu˜wt kk˝e Au yu Ìk{u Ákƒk MkkÌk ºkE keÚu, yLku kk˝e ƒu Ìkku Ìk{khe kurzﬁkuLku kkÚu. Úu kurzﬁkuLku kkÌkkt k˝ kk˝e ƒu Ìkku

Ìk{u Ákƒk MkkÌku ºkE Lkkne LkkæÚu. MkkÌku ºkEykuLku LknkÌkkt k˝ kk˝e ƒu Ìkku

Ìk{khe kuzeykuLku Lk zk e LkkæÚu. kuzeykuLku LknkÌkkt kk˝e ƒu Ìkku Ìk{u ˜kuxe

ºhu˜e yLku ºhu˜e kkAe yk k k yk Úu.í ÌkuLke kÌk Mkktº§eLku ku˜ku LkkLkku

ºkE ˜kuxe ºhu˜wt kk˝e ˜ELku [k˜Ìkku [k˜Ìkku ºkEyku kkMku yk‘ﬁku. LkkLke ˜kuxe

ºhu˜wt kk˝e ÚuELku yuf ºkEyu fÃkwt, ëykx˜wt s kk˝e ˜ELku ˛wt yk‘ﬁku í’ﬁk ?

yk kk˝eyu Ìkku nwt yuf˜kufi Lkn™ ƒhkÙ í’fik !í Ìfikhu LkkLkk ºkEyu ku˜e {kurxfikh

Üeyu su kÌk fhe nÌke yu kÌk fhe fu, ëyk kk˝eyu MkkÌku ºkE yLku MkkÌku kuzeyku ƒhkE s˛ku. yLku Lkkne ˛f˛ku !í

kAe MkkÌku ºkEykuyu kk˝e keƒwt Ìkkufi ˜kuxe ºhu˜e Lku ºhu˜e Àuækfi. yuf kAe yuf MkkÌku kuzeykuLku kk˝e kkfiwt Ìkku k˝ ˜kuxe Ìkku ºhu˜e yLku ºhu˜e. MkkÌku ºkE kkAk LkkÃkk yLku MkkÌku kuzeykuLku Lk zk e Ìkkufiu ˜kuxe Ìkku ºhu˜e Lku ºhu˜e. kAe Ákƒk r [kh fhu fu, ëswyku í’fik, yuf ˜kuxeyu yk k˝u yLku kuzeyku Ákƒkt s ƒhkE ¯kfikt. Ìkku k˝ ˜kuxe Ìkku ºhu˜e Lku ºhu˜e ! ÁkkEze ÚuhÀkh MkwtÀh ˜k¯ku Au í’fik!í yu{ r [kh fheLku Ákƒk ku˜e Üe kkMku ¯kfik. yk ÜeLku MkkÌk ÁknuLkku nÌke. Ákƒe ˝e s MkwtÀh nÌke. su˝u kk˝e yk fiwt nÌkwt yu Ákƒe⁄ke LkkLke ÁknuLk nÌke. kAe Ìkku Ákƒk MkkÌku ºkE Ù{h ´{k˝u MkkÌku ÁknuLkkuLku kh¤fik. hkS ⁄kfik. yk u§k MkkÌku ºkE ºu¯kk ⁄kELku kÌkku fh k ˜k¯fik fu, ëswykuLku, yk k˝u MkkÌku ºkE rÀ Mk Q¯ku y rÀ˛kyu yk‘fik yux˜u fu k Mkwæe ⁄kfik ! fu e MkwtÀh ˜kzeykuLku kh¤fik ! yk k˝u rÀ Mk yk⁄k{u yu rÀ˛kyu ¯kfik nkuÌk Ìkku ˛wt {§Ìk í’fik ? yk k˝ku Ákk k {hÌkk {hÌkkt yk k˝Lku hæzk Ìkku, ë’fik !í

yk rÀ Mku Ìkku Mkkts kz k yk e. kAe MkkÌku ºkE Aqxk kzeLku hkÌku ˜kzeyku ºu¯kk Mkq k ¯kﬁk. MkwtÀh ˜k¯kÌke yk MkkÌk ÁknuLkku zkf˝ku nÌke.

ÁkeÚu rÀ Mk Q¯fiku. ku˜e zkf˝ku Ìkku nu˜e QXeLku ¯kE zwt¯khu. yk ÁknuLkku MkMk˜kt, nh˝ yLku MkkÁkh {khe ˜k eLku hkÌk ºkEykuLku ÁkhkÁkh Ìk§eLku yk ku. MkkÌku ºkE MkqÌkk MkqÌkk {Ú⁄ke ækfi. yk{ fhu fhu hMk kqhwt ⁄k k yk‘fiwt.

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

ku˜k nh˝kt, MkkÁkh yLku MkMk˜ktLke {kxe ækE ækELku Mkq˝e (MkqS) ¯kﬁk. ku˜e Ákƒe zkf˝ku {Lk{kt r [kh fhu fhu fu, ëMkkÌk ºkEykuLkwt fk§swt ˝wt s {eXwt ⁄kE ¯kﬁwtAu!í

kAe yuf rÀ Mk zkf˝ku zwt¯khu ºu¯ke ⁄kE. Ákƒe kÌkk fhu fu, ëÁkƒk ºkE

Ìkku ÚLk hkuLke {kxe ækE ækELku Mkq˝e ¯kfik Au. fk§s k˝ {eXwt ⁄kE ¯kfiwt Au. yk{Lku {khe æk kLkku rÀ Mk yk‘fiku Au.í kAe MkkÌk ºkEykuLkwt fk§swt Ìk§eLku æk kLkku rÀ Mk Lkë ffikuo. kAe Ákƒeyu ƒe{u ƒe{u yuf zÁÁkku Ìku˜, {eXwt, {h[wt, {Mkk˜ku Ákƒwt ˜k eLku h{kt Ìkifikh fhe {qıfiwt. yk{ fhu fhu MkkÌk ºkEykuLku {kh kLkku yuf rÀ Mk ykzku hÃkku.

hkÌk kze. LkkLke zkf˝ LkkLkk ºkE kkMku yk e. yk eLku hku k ˜k¯ke. zkf˝ Ìkku ÚuhÀkh hzu. yktMkwzkt kkzÌke Úfi yLku LkkLkk ºkELku æk k yk kÌke Úfi. ÌkuLku Mk{k[kh kqA‚k fu ëÌkwt ˛k {kxu hzu Au ? ÌkLku yu Ìkku ˛wt Àw:æ kz‚wt Au fu hzu Au? Ìkwt {Lku fnu Lkn™Ìkh nwt yksu æk kLkwt ækE˛ Lkn™.í ku˜e zkf˝ Ákku˜e, ëfk˜u nu˜k Ìkku Ìk{Lku MkkÌk ºkEykuLku ku˜e Ìku˜{kt Ìk§eLku æk kLke Au ! Ìk{khwt fk§swt Ìku{Lku {eXtw ˜k¯fiwt Au ! ÌkLku ˛e heÌku S Ìkku hkæwt yux˜u hzwt Awt.í LkkLkku ºkE r [kh{kt kze ¯kfiku. zkf˝ VheLku Ákku˜e, ëÚu Ìk{khu S nkufi Ìkku yÌfikhu Lku yÌfikhu Ìkkhk ºkE kkMku Ú yLku fnu fu fqfzku Ákku˜u yn™Lke Ìkifikhe fheLku yn™⁄ke kuzeyku ˜ELku Àkuz kLkwt. yk¯k§ yuf ˜kuneLke LkÀe yk ˛u. Úu Ìk{u MkkÌku ºkE yk LkÀe QÌkhe s˛ku Ìkku Ìk{u MkkÌku ºkE S e s˛ku. ˜kuneLke LkÀe QÌkhe Lkn™ ˛ıfik Ìkku {qyu˜k Ú˝Úu !í kAe LkkLkk ºkEyu Ákƒe kÌk MkkÌku ºkEykuLku fne Àeƒe. yk u§k MkkÌk ºkE ºu¯kk ⁄kELku hkÌku Lku hkÌku Ákƒe Ìkifikhe fheLku MkqE ¯kfik. kAe fqfzku Ákku˜ k ⁄kfiku. ku˜e zkf˝ku zwt¯khu s k ˜k¯ke. Ìkuyku zwt¯khu knkU[e yLku MkkÌku ºkEykuyu kuzeyku Àkuzk e Àeƒe, yu yk Ú ˜kune k§e LkÀeyu. ºkE ˜kune k§e LkÀeyu knkUÂfik Lk knkUÂfikLku ku˜e zkf˝kuLku æÁkh kze ¯kE. zkf˝ku zwt¯khu⁄ke s Mk{zeyku ⁄kELku QzÌke QzÌke ºkEyku kkA§ yk k ˜k¯ke. MkkÌku ºkE kuzeykuLke kkA§ swyu yLku kuzeyku Àkuzk k ˜k¯fik. ku˜e Ìk Lk

LkSf yk e ¯kE. Ákƒk ºkE ˜kuneLke LkÀe{kt kz‚k yLku kuzeykuLku ÚuhÀkh Àkuzk k ˜k¯ﬁk. yk Mk{ﬁu zkf˝ku k˝ fqÀeLku LkÀe{kt kze. LkkLkku ºkE Au’˜ku nÌkku. ÌkuLke kuzeLkk kqtAzu yuf zkf˝ Ìkku §¯ke. kAe yk¯k§ k§k ºkEyu LkkLkk ºkELku fÃkwt fu, ëÚuE ˛ hÃkku Au ? {qf fkZeLku æktzwt Ìku zkf˝ sELku kzu LkÀe{kt !í yk{ fnuÌkkt{k Ìkku LkkLkk ºkEyu æktzwt fkZeLku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo209

{kﬁwO. kuzeLku kqtAzu. zkf˝ kze ˜kune k§e LkÀe{kt. kAe Ákƒk ºkE Lkef§e ¯kﬁk

LkÀeLkk Mkk{u fktXu. yk u§k Ákƒk MkkÌku ºkE ºu¯kk ⁄kfik. Ìku{Lkk Ákk kLke fikÀ yk e fu, ëyk k˝ku Ákk k Mkk[wt fnuÌkku nÌkku í’fik f rÀ Mk yk⁄k{u yu rÀ˛k{kt sÚu. yk rÀ˛kyu ¯kfik nkuÌk Ìkku Àw:æe Lkn™ ⁄kkÌk ë’fik. yksu Ìkku {kuÌkLkk uh⁄ke kkAk yk‘fik Aeyu. kAe ku˜k ÁkeÚ ºkEykuyu Ìkku kuzeyku Àkuzk e ˜eƒe. ku˜ku LkkLkku ºkE Ìkku ku˜e LkkLke zkf˝Lke kx ÚuELku yn™ s ÁkuMke hÃkku. ku˜e Ákƒe zkf˝ku ˜kune k§e LkÀe{kt⁄ke s LkkLke zkf˝ W kh ˝e s ¯kwMMku ⁄kELku fnu k ˜k¯ke fu, ëhktz, ÌkU s Ìkkhk ƒ˝eykuLku fne Àeƒwt Au !í LkkLke zkf˝ ˝wt hzu Au. kAe A s˝e nÌke yu ku˜e LkkLke ÁknuLk W kh kze. ÌkuLku s VUÀe ækƒe. ˜kune yLku fk§swt ækE ¯kE. ækELku kAe yn™ s y˜ku k ⁄kE ¯kE.

LkÀeLkk Mkk{u fktXu ku˜ku LkkLkku ºkE ÁkuXku ÁkuXk zqMkfkt ˜E ˜ELku ˝wt s hzu Au. kAe kuze W kh ÁkuMkeLku LkÀe{kt ⁄kE LkkLke zkf˝Lkkt nkzfkt kz‚kt nÌkkt Ìfikt yk‘fiku. nkzfkt ÚuELku ˝wt hz‚ku. ÌkuLkkt nkzfkt e˝Ìkku Úfi yLku hzÌkku Úfi. kAe hzÌkkt hzÌkkt ÌkuLkkt nkzfkt fqxe ÁkkÈfikt. hzÌkku hzÌkku yn™ s ÁkuMke hÃkku. yk u§k yuf Ákk ku yk‘fiku. Ákk kyu Mk{k[kh kqA‚k fu ëÁkuxk, Ìkwt ˛k {kxu hzu Au?í yk u§kyu LkkLkku ºkE Ákku’fiku fu ë{khe ÁkkEzeLku zkf˝ku yk e Ìku {khe ækELku sÌke hne Au ! kAe {U ÌkuLkkt nkzfkt ºu¯kkt fheLku fqxe ÁkkÈfikt Au.í Ákk kyu {Mkk˝Lke hkæ ˜ELku yuf ÕktÕh ÁkLkk e yk fiwt. kAe Ákk ku fnu fu ëÌkwt yk ÕktÕh ææzk su yux˜u Ìkkhe ÁkkEze S Ìke ⁄kELku Qºe ⁄k˛u.í kAe Ákk ku yn™⁄ke [k˜Ìkku ⁄kfiku.

LkkLkk ºkEyu ⁄kkuze kh ⁄kELku ÕktÕh ¯kkz‚wt. Mkk[wt, ku˜e zkf˝ Ìkku S Ìke ⁄kELku Qºe ⁄kE ¯kE. ÁktLku s˝u ˝e ˝e kÌkku fhe. ku˜e kkAe y˜ku k ⁄kE ¯kE. kAe LkkLkku ºkE yn™⁄ke kuzk W kh ÁkuMkeLku ÕktÕh ˜ELku uh ¯kfiku. kAe hkÌku MkqÌke æÌku ÕktÕh ææzk u. zkf˝ S Ìke ⁄kELku yk u. Áku s˝ kqhe hkÌk kÌkku fhu Au; fqfzku Ákku˜u Au; yLku Ìku kkAe y˜ku k ⁄kE Úfi Au. yk{ Àhhkus fhu Au. hMk kqhwt ⁄k k yk‘fiwt. ÌkuykuLke kÌkku LkkLkk ºkELke ºkºe Àhhkus Mkktº§u Au fu, ërÀfih Ìkku yuf˜k s Mkqyu Au yLku ykæe hkÌk kÌkku fkuLke Mkk⁄ku fhu Au ?í kAe yuf kh ºkºe ÌkuLkk h{kt Ákƒ Q[wt fheLku swyku Ìkku ÌkuLkk ¯kkuÀzk{kt⁄ke ÕktÕh nÌkwt Ìku Lke[u kz‚wt. yk rÀ Mk⁄ke yk LkkLkk ºkELke ÁkkEze yk Ìke s Lk⁄ke. yk{ khÌkk nÌke Ìku kqhe ⁄kELku ºkE rÀ k§eyu yk Úu !

210 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

(2)

zkf˝ ºkºeLke kÌk

zwt¯kh{kt yuf ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{kt Mkhæe Mkhæe Akufheyku LkÀeyu

Lkkn k Lkef§e. Ákƒe Akufheykuyu Lk kt f kzkt knuﬁk nÌkkt. Ìkuyku{kt yufLku sqLkkt nÌkkt. yux˜u Ìku ºkºe kkMku ¯kE. sELku ºkºeLku fÃkwt, ëºkºe, {Lku Ìkkhku Lk ku [r˝ﬁku yk k Lku! {khu LkÀeyu Lkkn k s Au.í ºkºe fnu, ëLkk hu ÁkkE ! Ìkwt Ìkku

fkuEf zu [hf fhk Ìkku {khk Lk k [r˝fikLku zk ˜k¯ku ! LkÀeyu rxxkurzfiku ˝e Vhu !í Lk˝tÀ fnu, ë ktæeLke y kh Lkn™ fhk wt, yk k ºkºe!í ºkºeyu [r˝fiku yk fiku. MkwtÀh [r˝fiku knuheLku yk Akufhe Ákƒe Akufheyku Mkk⁄ku Lkkn k ¯kE.

LkÀerfLkkhu Ákƒe Akufheyku f kzkt fkZeLku LkÀe{kt Lkkn k kze. Lk˝tÀ k˝ [r˝fiku fkZeLku Ákƒkt f kzktLke Lke[u {qfeLku Lkkn k kze. Akufheyku [f˜eykuLkk Àk h{ k ˜k¯ke. kk˝e Wzkzu yLku Lknkfi. yn™ Akufheyku kk˝e{kt h{ k{kt {˛¯kq˜ ⁄kE Au yLku Ìfikt ºkºe {Lk{kt r [khu Au. yk Ìkku zkf˝ nÌke. yux˜u Ìkku rxxkuzeLkku u˛ ˜eƒku. Ìku QzÌke QzÌke LkÀeyu yk e. f kzktLkk Z¯k˜k LkSf yk eLku Lke[u⁄ke kkuÌkkLkku s [r˝fiku fkZeLku y kh fhe. kAe QzÌke QzÌke uh ¯kE. Akufheyku h{e h{eLku, Lkkne LkkneLku ⁄kkfe ¯kE yux˜ LkÀe{kt⁄ke Áknkh Lkef§eLku rfLkkhu yk e. Ákƒe f kzkt knuh k ˜k¯ke. Ákƒe knuhe hne yux˜u ÌkuLkku khku yk‘fiku. k hkLku Úufiku Ìkku rxxkuzeLke y kh §¯ku˜e Au. Akufhe ÀkuzeLku LkÀeyu [r˝fiku ƒku k yk e. ƒkuE ƒkuELku ⁄kkfe k˝ zk Ìkku sÌkku s Lk⁄ke. ⁄kkfeºk¯keLku Akufhe ¯kE ºkºe kkMku. Lk˝tÀ Ìkku ÁkefLke {khe ºkºeLku Mkk[e kÌk fhu, ëºkºe, Ìkkhk k hkLku rxxkuzeyu y kh fhe Au.í ºkºe ¯kwMMku ⁄kkfi Au yLku fnu Au, ënwt ftE Lk Ú˝wt ÁkkE ! nwt LknkuÌke fnuÌke ? Ìfikt Ìkku ˝e rxxkurzfiku Vhu Au ! {khu Ìkku nÌkku yu ku [kuœæku s [r˝fiku ÚuEyu !í ÁkkE VheLku k hku ƒku k ˜k¯ke k˝ k hkLkku zk Ìkku QÌkhÌkku s Lk⁄ke. Ìku˝e Àw:æe ⁄kE ¯kE. ⁄kkfeLku k hku ykt¯k˝k{kt Mkqf k Lkkœfiku.

Mkkts u§k ⁄kE Lku yk AkufheLkku ºkE æuÌkh{kt⁄ke h yk‘fiku. Ìku [r˝fiku ÚuÌkku s nÌkku yLku ÌkuLke ÁkkEze Áknkh Lkef§eLku fnu, ëyk Ìkku Ìkkhe ÁknuLkLkwt s fk{ Au. nwt Lkk fnuÌke nÌke k˝ LkÀeyu Lkkn k Lk ku [r˝fiku ˜ELku ¯kE. n [r˝fikLkku zk sÌkku s Lk⁄ke. ÌkuLkwt ˜kune ˜k Ìkk s zk QÌkhu ! Lkn™Ìkh zk s kLkku Lk⁄ke yLku k hku [kuœæku ⁄k kLkku Lk⁄ke !í ÁkkEzeLke kÌk Mkktº§eLku Ìku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo211

r [kh{kt kze¯kﬁku.

ÁkeÚ rÀ Mku ºkE nu˜ku QX‚ku. ÀkÌk˝-fku¯k§k fheLku nk⁄k{kt Ìkeh yLku fk{Xwt ˜ELku Lk{kt ¯kfiku. LkÀeLkk Mkk{k rfLkkhu ækzku ækuÀe Ìkeh yLku fk{Xwt ˜ELku ˜ kkE hÃkku. ÁkuXku ÁkuXku LkÀe{kt kk˝e ke k yk Ìkkt MkkÁkh yLku nh˝ktLku Úu k ˜k¯fiku. æhk Ák kkuh ⁄kfik. kMk ækE ækELku ÌkhMfikt MkkÁkh yLku nh˝kt LkÀeLkk Mkk{k rfLkkhu kk˝e ke k yk k ˜k¯fikt. kx{kt yk u˜kt yuf-Áku MkkÁkh yLku nh˝ktLkwt rLk˛kLk ˜ELku Ìkeh {kheLku {khe Lkkœfikt. kAe yuf krzfik{kt Ìku{Lkwt ˜kune ˜ELku uh yk‘fiku. ˜kune ÁkkEzeLku yk fiwt. Ìku˝eyu ˜kune⁄ke [r˝fiku ƒkufiku. k˝ zk sÌkku s Lk⁄ke. kAe ÁkkEze Ákku˜e, ëyk Ìkku Ìkkhe ÁknuLkLkwt ˜kune Au s Lkn™, yux˜u yk ˜kune⁄ke zk s kLkku Lk⁄ke.í

ÁkeÚ rÀ Mku §e ºkE Ìkku nu˜ku QXeLku nk⁄k{kt nU¯kxku ([f˜kt {kh kLkwt Ìkeh) yLku fk{Xwt ˜ELku [f˜kt {kh k zwt¯khu ¯kfiku. Õkzku{kt ˜ kkELku ˝kt [f˜kt {kheLku ˜kuneLkku yuf krzfiku ºfikuo. kAe uh yk eLku ÁkkEzeLku yk fiku. §e ÁkkEzeyu yk ˜kune⁄ke k hku ƒkufiku k˝ k hku Ìkku [kuœæku ⁄kfiku s Lkn™. kAe kÌLke ¯kwMMku ⁄kELku Ákku˜e, ëÌkwt MkÀkfi zwt¯khu [f˜kt kkA§ ÀkuzeLku ˛k {kxu {he Úfi

Au í’ﬁk ? Ìkwt Ìkkhe Mk¯ke ÁknuLkLkwt ˜kune ˜k Ìkku s [r˝ﬁkLkku zk QÌkh kLkku

Au !í ºkE rÁk[khku n ˛wt fhu ?

§e, ºkE yuf rÀ Mk nu˜ku QX‚ku. QXeLku ÁknuLkLku s¯kkze. kAe

ºkE yLku ÁknuLk ÁktLku ºktzw zwt¯khu ¯kUxkur§fiku (yuf S zwt) e˝ k LkefÈfikt. zwt¯kh{kt ]˚kku{kt⁄ke ¯kUxkur§fiku (yk S zkLkku æk k{kt W kfiku¯k fhu Au) e˝ k ˜k¯fikt.

⁄kkuze u§k ⁄kE Lku ºkE fnu, ëÁknuLk, Ìkwt yn™ ¯kUxkur§ﬁku e˝su yLku nwt ÌkhMﬁku

⁄kfiku Awt. kk˝e keLku kkAku yk Awt. Ìkkhk {kx k˝ zk{kt kk˝e ˜E yk wt.í nk⁄k{kt zku yLku ºkE Ìkku [k˜Ìkku [k˜Ìkku ˜e˜k Õh˝ ¯kfiku. yn™ yk eLku ehzku ækuÀeLku kk˝e keƒwt. kAe zkLku Lke[uLkk ºk¯k{kt yuf Õe˝wt fk˝wt fheLku kk˝e ºfiOw. zku ˜ELku kkAku yk‘fiku. zku ÕkzLke Akfik{kt {qfeLku ÁknuLk kkMku sELku §e kkAku ¯kUxkur§fiku e˝ k ˜k¯fiku. ⁄kkuze u§k ⁄kE yLku ÁknuLk ÌkhMke ⁄kE. yux˜u ]˚kLke Akfik{kt sELku kk˝e ke k zku nk⁄k{kt ˜eƒku. k˝ zk{kt Ìkku kk˝e hÃkwt s LknkuÌkwt. ÁknuLk fnu, ëºkE, kk˝e Ìkku ftE Lk⁄ke. zku Ìkku fk˝ku Au!í ëÌfikhu [k˜ ÁknuLk, ku˜kt ˜e˜kt Õh˝kt Àuækfi Ìfikt sEyu ! Ìfikt yk k˝Lku kk˝e {§˛u. ehzku ¯kkuze˛wt yux˜u rLk{o§ Lkeh yk ˛u !í ºkELke kÌk Mkktº§eLku ÁknuLk k˝ ÌkuLke kkA§ s k ˜k¯ke. ÁktLku ºktzw [k˜Ìkkt [k˜Ìkkt ˜e˜k Õh˝u yk‘fikt.

yk eLku kAe ºkE {tz‚ku fk{u. u§w Àqh fheLku ehze ækuÀe. ehze kk˝e⁄ke

ºhkE ¯kE. kAe ºkE fnu, ë ke ÁknuLk !í ÁknuLk fnu, ëÌkwt knu˜kt ke ºkE !í

ºkEyu ÁknuLkLku ÁkÌkk k ⁄kkuzwt kk˝e keƒwt. kAe ÁknuLk ehze W kh qtx˝ k§eLku

kk˝e ke k ˜k¯ke. æhku ÌkkfeLku ºkE ÁknuLk W kh fwnkzku Õ™f k Úﬁ Au yLku

ÌkuLke Akﬁk kk˝e{kt kze. yk AkﬁkLku ÁknuLk kk˝e keÌkkt keÌkkt ÚuE ¯kE. ÁknuLk

ºkE Mkk{wt ÚuELku Ákku˜e, ëºkE ! Ìkwt Ìkku fwnkzku Õ™fÌkku nkuﬁ yu{ ˛wt fhu Au ?í

ºkE fwnkzku Lke[u {qfeLku fnu Au, ëLkk y˜e ÁkkE, ÌkLku nwt fwnkzku Õ™fÌkku nkuE˛?

Ìkwt ykLktÀ⁄ke kk˝ ke !í ÁknuLk VheLku kk˝e ke k ˜k¯ke. yk u§kyu ºkEyu

Úuh⁄ke fwnkzku Õ™ıfiku. ÁknuLkLkwt {MÌkf Àqh sELku kz‚wt yLku ºkEyu XeÁk{kt ˜kune ºhe ˜eƒwt. uh sELku ÁkkEzeLku XeÁk yk fiwt. ÌkuLku XeÁk{kt {kLk eLkwt ˜kune ¯ktƒk˝wt. ºkºeyu Lkt˝ÀLkk ˜kune⁄ke k hku ƒkufiku. rxxkuzeLkku zk QÌkhe ¯kfiku yLku k hku [kuœæku-{kuæku ⁄kE ¯kfiku. zkf˝Lku {kLk eLkwt s ˜kune ÚuEÌkwt nÌkwt. ÌkuLkwt {Lk æw˛ ⁄kELku f˜f˜ fh k ˜k¯fiwt. kAe ƒ˝eLku fnu, ën Ìkkhe ÁknuLkLkwt Mkk[wt ˜kune

Au!í

Lk{kt ÁknuLkLkwt {wtz ÌkuLkk ƒz⁄ke Àqh sELku kz‚w Au. yux˜k{kt yuf hÁkkhe uxkt hkufÌkku yk ÁknuLkLke LkSf yk‘fiku. hÁkkheyu {MÌkf ƒz W kh {qıfiwt. {MÌkfƒz MktƒkE ¯kfikt. hÁkkhe yn™⁄ke sÌkku hÃkku. ÁknuLk Ìk˝kÌke Ìk˝kÌke kUzku§(st¯k˜e Õkz)Lkk Õkz{kt kuXe (Àkæ˜ ⁄kE).

⁄kkuzkf rÀ Mk ⁄kfik yLku ÁknuLkLkku krÌk ÌkuLku Úu k ÌkuLkk MkMkhkLkk uh ¯kfiku. yk u§kyu ku˜ku uh yk eLku ¯kwMMku ⁄kkfi Au, yLku fnu, ëMkk§k, ˝k rÀ Mk ⁄kfik, Ìk{khe ÁknuLkLku nSfiu Lk⁄ke {kuf˜ e ?í ºkE fnu, ëÁknuLkLku Ìkku yktæku yk e Au yux˜u ytƒkhe ykuhze{kt MkqÌke Au. yktæku {x˛u yux˜u {kuf˜˛wt!í krÌk Ìkku ¯kwMMku ⁄kÌkku Lk{kt yk‘fiku yu ku s kUzku§Lkk Õkz k§e kxu s k ˜k¯fiku. kUzku§u MkwtÀh Vq˜zkt yk‘fikt Au. k]⁄ e W kh Vq˜ kz‚kt Au. Vq˜zktLke MkhMk Mkkuz{ yk Au. ku˜ku LkSf yk eLku k]⁄ e khLkkt Vq˜ ˜u k Úfi Au. yux˜k{kt Ìkku Ìku kUzku§{kt ÁkuXe ÁkuXe ¯keÌk ¯kkfi : {khk hu kh¤fik k]⁄ eLkkt Vq˜zkt {Ìke knuhÚu, zk§e Lk{k e Lk{k e knuhÚu ! yk Ìkku fkLk {ktzeLku ¯keÌk Mkktº§e hÃkku. kAe {Lk{kt r [khu, ëÕkz{kt ftEf ÚLk h Au. yu ykLktÀ⁄ke ¯kkfi Au !í kAe fnu Au, ëÁkku˜ ÚLk h, yuf kh ¯keÌk ¯kk !í Ìku §e yuf kh ¯keÌk ¯kkfi :

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo213

{khk hu kh¤ﬁk k]⁄ eLkkt Vq˜zkt {Ìke knuhÚu, zk§e Lk{k e Lk{k e knuhÚu !

krÌk Ìkku ¯keÌk Mkktº§eLku ˝ku æw˛ ⁄kÌkku ⁄kÌkku uh ¯kﬁku.

⁄kkuzkf rÀ Mk ¯kfik yLku ÁknuLkLkkt MkkMkw yLku MkMkhku ˜kzeLke æÁkh fkZ k kELkk uh ¯kfikt. ƒ˝e-ƒr˝fik˝e ˜kzeLkk Mk{k[kh ˜ELku ¯kwMMku ⁄kE fnu Au, ëÌk{khe ÁknuLkLku ffik rÀ Mku {kuf˜˛ku ? y{khu æuÌkh{kt ˝wt fk{ Au.í ºkE fnu,

ëÁkkELku Ìkku yktæku yk e Au yux˜u ytƒkhe ykuhze{kt MkqÌke Au. yktæku {x˛u yux˜u Ìk{khk uh {kuf˜˛wt.í MkkMkw yLku MkMkhku k˝ ¯kwMMku ⁄kELku s k ˜k¯fikt. Ìkuyku {kh¯ku {kh¯ku LkLke kxu yk‘fikt. [k˜Ìkkt [k˜Ìkkt kUzku§ LkSf yk‘fikt. kUzku§Lkk ÕkzLku Vq˜ yk‘fikt Au. k]⁄ e kh Vq˜zkt kz‚kt Au. Vq˜zktLke MkhMk Mkkuz{ yk Au. Ìkuyku s{eLk khLkkt f˜f˜ fhÌkkt Vq˜zkt e˝ k Úfi Au. yux˜k{kt Ìkku Ìku kUzku§{kt ÁkuXe ÁkuXe ¯kkfi Au :

MkkMkw-MkMkhk k]⁄ eLkkt Vq˜zkt {Ìke knuhÚu, zk§e Lk{k e Lk{k e knuhÚu !

ku˜kt Áku s˝kt Ìkku Vq˜ e˝ kLkwt hnu k ÀELku ÌkuLkwt ¯keÌk Mkktº§e s hÃkkt. MkMkhku fnu, ëzkuMke, yk Ìkku fkuEf ÚLk h Au. yu MkhMk ¯keÌk ¯kkﬁ Au.í MkkMkw fnu, ëÁkku˜ ÚLk h, yuf kh §e Ákku˜.í yu Ìkku yuf kh §e ¯keÌk ¯kkﬁAu:

MkkMkw-MkMkhk k]⁄ eLkkt Vq˜zkt {Ìke knuhÚu, zk§e Lk{k e Lk{k e knuhÚu !

Ìkuyku ¯keÌk Mkktº§eLku æw˛ ⁄kE ¯kﬁkt. kAe zkuMkku fnu, ëzkuMke, yk ÚLk hLku Ìkku Õkz{kt⁄ke fkZeLku yk k˝k uh ˜E s Au. [k˜ Mkw⁄kkhLku Ákku˜k e ˜k eyu.í Ìkuyku {kh¯ku {kh¯ku uh yk‘ﬁkt.

⁄kkuzkf rÀ Mk ⁄kfik. Ìkuyku Mkw⁄kkhLku Ákku˜k e ˜k‘fikt. Mkw⁄kkh kUzku§u fh Ìk {qfeLku Ìkk˝ k Úfi Au yux˜k{kt Ìku kUzku§{kt ÁkuXe ÁkuXe ¯keÌk ¯kk k ˜k¯ke :

{khk hu ºkE Mkw⁄kkrhﬁk, ƒehu ƒehu fh Ìk Ìkk˝su; {khk ÀunLku ⁄kzfku yk !

k]⁄ eLkkt Vq˜zkt {Ìke knuhÚu, zk§e Lk{k e Lk{k e knuhÚu !

Mkw⁄kkh fh Ìk Ìkk˝Ìkku Ìkk˝Ìkku ⁄kktº˜ku ⁄kELku Qºk hne ¯kﬁku. Ìku Ìkku

¯keÌk Mkktº§ k ˜k¯fiku. kAe fnu, ëfkuE ÚLk h Au í’fik. Ìku MkwtÀh ¯keÌk ¯kkfi

Au.í kAe fnu, ë §e yuf æÌk ¯kk y’ﬁk !í Ìku §e yuf æÌk ¯kkﬁ:

{khk hu ºkE Mkw⁄kkrhﬁk, ƒehu ƒehu fh Ìk Ìkk˝su; {khk ÀunLku ⁄kzfku yk ! k]⁄ eLkkt Vq˜zkt {Ìke knuhÚu, zk§e Lk{k e Lk{k e knuhÚu !

yu˝u fh Ìk Ìkk˝eLku Õkz nufiwO. kAe ÌkuLku Áknkh fkZe. Ìku hkÌke[ku§ yk¯kLke fl k§k su e ÕÁkfu ! kAe Ìkuyku Mk{k[kh ˜u, ëÌkwt zkf˝ Au fu Úu¯k˝ Au fu ºqÌk Au?í Ìku{Lkk AkufhkLke nw fnu, ënwt Ìkku ºqÌk k˝ Lk⁄ke yLku zkf˝ k˝ Lk⁄ke ! nwt Ìkku Úu¯k˝ k˝ Lk⁄ke yLku Lkk[˝ k˝ Lk⁄ke ! {khe ºkºeLkku Lk ku k hku knuheLku Mkhæe Mkhæe Akufheyku Mkk⁄ku LkÀey Lkkn k ¯kE nÌke. yk u§kyu {khe zkf˝ ºkºe rxxkuzeLkku u˛ ˜ELku yk eLku ÌkuLkk s [r˝fiu [hf fhe. kAe k hkLku Ìkku ˝ku ƒkufiku k˝ ÌkuLkk kh kz‚ku zk ¯kfiku s Lkn™. kAe {khe ºkºeLkk fkh˝u {khku ºkE {Lku ¯kUxkur§fiku e˝ k zwt¯khu ˜E ¯kfiku. nwt kk˝e keÌke nÌke yu u§k Ìku˝u fwnkzku Õ™ıfiku. kAe XeÁk{kt ˜kune ˜E ¯kfiku. {khk ˜kune⁄ke k hku ƒkufiku. zk Ìkku QÌkhe ¯kfiku k˝ {khwt {tqz {khk⁄ke y˜¯k kze ¯kfiwt. yk u§k yuf hÁkkhe yk‘fiku. Ìku˝u {khwt {MÌkf yLku ƒz MkktÊfikt. nwt Ìk˝kÌke Ìk˝kÌke yk kUzku§{kt kuXe. yux˜u nwt ÁkeS Ìkku fkuE Lk⁄ke k˝ Ìk{khk ÀefhkLke nw Awt.í Ákƒkt ºu¯kkt ⁄kELku ˝wt hz‚kt kAe ÌkuLk ˜ELku uh ¯kfikt.

⁄kkuzkf rÀ Mk ⁄kﬁk yLku ÌkuLkk h{kt yuf Lkk¯k LkefÈﬁku.

Ìku˝u zk{kt kqheLku W kh Àkxku ÀELku fkuXe{kt {qfe Àeƒku. yuf hMk ⁄k k yk‘fiwt. ºkELku æÁkh kze fu ÁknuLk Ìkku S Ìke Au yLku MkkMkhe{kt ¯kE Au. [ku{kMkkLkk rÀ Mk LkSf yk‘fik yLk ÌkuLku ÁkesLke sYh kze. yux˜u fkfkLkk ºkE Mkk⁄ku ÁknuLkLkk Mk{k[kh ˜u k LkefÈfiku. ÁktLku ºkE-ÁknuLkLkk uh yk eLku ækx˜u ÁkuXk. ÁknuLk h{kt⁄ke Áknkh yk eLku Ákku˜e, ë uh ÁkuXk yu º˜u yk‘fik !í kAe ÁktLku ºkEykuLku æk k WXkz‚k. Ìku˝u fkfkLkk ºkELku Ìkku yuf ⁄kk§e{kt hkux˜k W kh e yLku ¯kku§ yk fikt. Mk¯kk ºkELku Ìkku [q˜k{kt⁄ke fkZeLku yuf XeÁk{kt ºheLku yk¯k yk ke. kAe ÁktLku ºktzw ˝kt hz‚kt. ÁktLku ºktzwLke yktæku{kt ©k ˝ hMfiku. kAe ÁknuLk AkLke ⁄kELku ºkE {kxu yuf ⁄kk§e{kt hkux˜k, W kh

e yLku ¯kku§ ˜k e. ÁknuLku ÁktLkuLku nuÌk⁄ke s{kz‚k. fk{ kqhwt fheLku kAe Ákƒkt ºu¯kkt ⁄kELku kÌku [z‚kt.

uh s kLke u§k ⁄kE yux˜u ºkE fnu, ëÁknuLk, [ku{kMk Ìkku LkSf yk‘fiwt Au yLku nwt Ìkku Ákes ˜u k yk‘fiku nÌkku. Ìkkhe ºkºeyu yn™ {kuf’fiku Au.í ÁknuLk fnu, ëÁkes Ìkku {khu uh Au. yuf zk{kt ºheLku Àkxku Àeƒku Au. k˝ {khe ºkºe Lk ku [r˝fiku knuheLku s{eLk{kÌkk kh ÁkuMku. kAe k hku kk⁄kheLku ƒehu ƒehu Ákes fkZeLku æku§ku k§eLku æuÌkh{kt ÌkLku yk k k yk Ìkku s {khkt Ákes Q¯k˛u. k˝ Ìkwt Mkqfku Àkxku æku˜e˛ Lkn™, Lkn™Ìkh Ákes Q¯k˛u Lkn™.í

ºkE zk{kt Ákes ˜ELku uh yk‘ﬁku. ÁkeÚ rÀ Mku nu˜k QX‚ku. QXeLku

fnu,ënwt Ák kkuh ⁄kÌkkt Ìkku æuÌkh æuzeLku Ìkiﬁkh fhe˛.Ìkwt Lk ku [r˝ﬁku knuheLku s{eLk{kÌkk kh ÁkuMksu. kAe k hku kk⁄kheLku ƒehu ƒehu Ákes fkZsu. Ákes æku§k{kt ˜ELku æuÌkh{kt yk su. Ìkku s Ákes Mkkhe heÌku Q¯k˛u. Lkn™Ìkh Ákes Lkn™ Q¯ku. yk{ ÁknuLku fÃkwt Au.í

ºkE Ák§À yLku n§ ˜ELku æuÌkh{kt ¯kfiku. ºkºe hkux˜k fh k ÁkuXe. u§k ⁄kE yux˜u ºkºeyu Ìku rÀ Mku Lk˝tÀu su k hku knufikuo nÌkku yu s knufikuo. kAe fkuXe{kt⁄ke zku Áknkh fkZeLku s{eLk{kÌkk kh ÁkuXe. k hku kk⁄kheLku su ku Mkqfku Àkxku æku’fiku yu ku s ˝k rÀ MkLkku ºqœfiku fk§ku Lkk¯k h˝T˝T˝T fhÌkku Áknkh LkefÈfiku. su ku Áknkh LkefÈfiku yu ku Lkk¯k ºkºeLkk {kuZk W kh s ztœfiku. ºkE Ìkku æuÌkh{kt ÌkuLke kx swyu Au yLku ºkºe Ìkku h{kt Mkkuz Ìkk˝eLku MkqÌke Au. yk{ kÌk nÌke Ìku kqhe ⁄kE. n yktÁku {kuh yk Ìku rÀ Mku yk Úu ºkE ! ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo215

(3)

MkkÌk ºkE yLku yuf ÁknuLk

yuf zwt¯kh{kt LkkLkwt ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{kt yuf zkuMkku hnuÌkku nÌkku. yk zkuMkkLku MkkÌk Àefhk yLku yuf Àefhe nÌkkt. yk ykX ºkE-ºktzwLku LkkLkkt {qfeLku zkuMkku {he ¯kﬁku. ⁄kkuzk rÀ Mk ⁄kﬁk yLku MkkÌk ºkE yuf rÀ Mku zwt¯khu MkMk˜kt yLku

MkkÁkh {kh k LkefÈﬁk. yux˜k{kt Ìkku LkkLke ÁknuLk ëÌkhwMkí ÀELku A™fe! ºkE

Ákku’fiku, ëyku nku ! ˛wfLk Ìkku Ák¯kz‚k ë’fik !í ÁknuLk Ákku˜e, ëºkE, nwtfiu yk wt.í ºkE Ákku’fik, ëÌkkhu zwt¯khu yk eLku ˛wt fh Au ë˜e ? yn™ uh ¯kkfiku-ºU˛kuLku

Mkk[ yLku ÁkuMke hnu ! y{u Mkktsu {ktMk (r˛fkh) ˜ELku yk e˛wt.í k˝ ÁknuLk Ìkku yufLkwtﬁu fÃkwt {kLﬁwt Lkn™ yLku Mkk⁄ku ¯kE.

MkkÌk ºkE yLku yuf ÁknuLk zwt¯kh{kt r˛fkhu ¯kfikt. MkkÌku ºkE ënkfkuí ÀELku ⁄kkfe ¯kfik k˝ ˜t¯kzwt-ºk¯ku˜wt [f˜wt k˝ nk⁄k{kt yk‘fiwt Lkn™. kAe hæze hæzeLku ⁄kkıfikt- kkıfikt ykXu ºktzw uh yk‘fikt.

ÁkeÚu rÀ Mku §e kkAk MkkÌku ºkE r˛fkhu LkefÈfik. ÁkhkuÁkh Õkt ku ¯kfik yLku ÁknuLk nÌke Ìku ëÌkhwMkí ÀELku A™fe ! MkkÌku ºkE Ìkku ⁄kktº˜ku ⁄kELku Qºk hne ¯kfik. ÁknuLk Ákku˜e, ëºkE, nwt k˝ yk !í ºkE Ákku’fik, ëyu í˜e, Ìkkhu Àhhkus yk eLku ˛wt fh Au ? yn™ Zkuh {¯k ækE s˛uLku ? æÁkh Lk⁄ke kzÌke ?í ÁknuLk fnu, ëLkk ºkE, {Lku yuf˜eLku Ìkku Ákef ˜k¯ku !í ºkE ˝k ¯kwMMku ⁄kELku kAe Ákku’fik, ëÌfikhu Ìkwt [k˜ Ìkku æhe k˝ y{Lku r˛fkh{kt {kh k {kxu ftE k˝ Lkn™ {§u Ìkku ÌkLku {kheLku Lkn™ ækEyu Ìkku y{u y{khe {kLkk kuxu sLBfik LknkuÌkk, nk ! nk ! nk !í yn™⁄ke ykXu ºktzw zwt¯khu r˛fkhu LkefÈfikt. MkkÌk ºkE kkMku MkkÌk fk{Xe yLku Ìkeh; æºu Aheyku; fuz{kt fxkheyku ÕÁk...ÕÁk ⁄kkfi! ÁknuLk rÁk[khe kkA§ kkA§ Úfi. yux˜k{kt Ìkku zwt¯kh yk e ¯kfiku. ºkE nkfkuxk fh k ˜k¯fik. Úuh⁄ke rfrffikheyku fh k ˜k¯fik, ënqhu...nqhu...í yk{ Ákq{ku kkz k ˜k¯fik. Ákq{ku kkze kkzeLku ⁄kkfe ¯kfik. k˝ ˛e æÁkh, ˛wt ⁄kfiwt, fku˝u fk§k Ìk˜ ækƒk Ìku yuf k˝ ÚLk h Lkshu kz‚tw Lkn™ ! kAe ⁄kkfe-ºk¯keLku yuf {kuxk nu§kLkk rfLkkhu {kuxku z˜ku nÌkku; Mkk[u s hkÌkLke zkf˝ku n™[ k yk yu k {kuxk z˜kLke

Akfikyu Ákƒkt ÁkuXkt. kAe {kuxku ºkE Qºku ⁄kE ¯kfiku yLku Ákku’fiku, ëQºk ⁄kkyku ë’fik ºkEyku, ÁknuLkLku z˜u Ákktƒku ! ÁknuLkLku ˜eƒu s yk{ ⁄kfiwt Au !í Ákƒk Qºk ⁄kfik

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo217

k˝ LkkLkku ºkE Qºku ⁄kfiku Lkn™. A ºkEyu ÁknuLkLku kfzeLku üƒk {MÌkfu Ákktƒe. kAe A ºkEykuyu fk{Xeyku æU[eLku Ìkeh Lkkœfikt Ìku rÁk[kheLku k¯fikt. ÁknuLk ™ƒk˝e. ÁknuLk rÁk[khe hkuÌke Úfi Lku Ákq{ku kkzÌke Úfi. k˝ htz k Mkktº§u Ìfikhu fu?

ÁknuLkLke Ákq{ku Mkktº§eLku nku˜k, Mk{ze [f˜kt yLku {kuh; MkkÁkh yLku nh˝kt; Ákƒkt zwt¯khLkkt ÚLk h ÀkuzÌkkt ÀkuzÌkkt yk k ˜k¯ﬁkt. ™ƒkﬁu˜e ÁknuLkLkk

Àun{kt⁄ke ˜kuneLke ƒkhkyku Aqx k ˜k¯ke Au. ÁknuLk rÁk[khe Àw:æ⁄ke Ákq{ku kkz k ˜k¯ke. ÁknuLkLkwt Àw:æ ÚuELku ÚLk hkuLke yktæku{kt⁄ke yktMkwLke ƒkhkyku Aqx k ˜k¯ke Au. ÁknuLkLkwt Àw:æ ÚuE ˛ıfikt Lkn™. kAe Ákƒkt ÚLk hku zwt¯kh{kt s k ˜k¯fikt. LkkLkku ºkE ÁkuXku ÁkuXku Õqh k ˜k¯fiku. kAe Ákku’fiku, ëMkkÌk ºkE Â[u yuf ÁknuLk Au, LkkLke ˜kzfe ÁknuLkLku {kh k ÁkuXk Au !í {kuxku ºkE Ákku’fiku, ëÌkwt fu{ ÁkuXku Au í’fik ! QX, Ìkwt fu{ ÁknuLkLku Ìkeh Lk⁄ke {khÌkku ? Ìkeh {kh Lkn™Ìkh ÌkLku k˝ yk ÁknuLkLke Mkk⁄ku kÌkk e ÀE˛wt !í yk{ fnu k⁄ke ku˜ku ƒehu ƒehu Qºku ⁄kfiku. nk⁄k{kt fk{Xe ˜ELku Ìkeh æU[ k ˜k¯fiku Ìkku yuf {kLkk kuxu sL{u˜e fwt khe ÁknuLkLke yktæku{kt yktMkw yk k ˜k¯fikt. LkkLkku ºkE Ìkeh Lkkæ kLkwt ºq˜e ¯kfiku yLku Qºku Qºku hz k ˜k¯fiku. yux˜k{kt Ìkku {kuxku ºkE Ákku’fiku, ë[k˜ku ë’fik ºkEyku, ÌkuLku k˝ ÁknuLkLkk ºu¯kku s kÌkk e ÀEyu !í kAe ku˜kyu ƒe{u ƒe{u Ìkeh Lkkœfiwt. ÁknuLkLkk yt¯kqXu ⁄kkuzwtf k¯fiwt. LkkLkk ºkELkwt Ìkeh k¯kÌkkt s ÁknuLkLkku S Aqxe ¯kfiku. LkkLkku ºkE Ìkku zwt¯kh{kt {kuh {u ˜k k Ákku˜Ìkku nkufi Ìku{ hzÌkku hzÌkku

ÁknuLk {kxu Qºku Qºku Õqh k ˜k¯ﬁku.

kAe LkkLkku ºkE Ákku’fiku, ëLkœækuÀ sÚu {khk Ayu ºkEykuLkwt !í ku˜k Ìkku su{ kkzku {kfikuo nkufi yu{ {hu˜e ÁknuLkLku [eh k ˜k¯fik. LkkLkku ºkE ÁknuLkLku ÚuELku y §ku Vhe ¯kfiku. kAe Ákku’fiku, ë{khe ÁknuLk yu k ffik fk§k Ìk˜ ækƒk n˛u fu su⁄ke ÌkuLkk s ºkEyku ÌkuLkk uhe ⁄kfik ?í kAe hzÌkku hzÌkku Ákku’fiku, ëº¯k kLkLkk uh fw˛§ hnusu !í Ayu ºkEykuyu ˜kfzkt ƒ{fk‘fikt yLku ÁknuLkLkwt {ktMk ˛uf k ˜k¯fik. ºkEyku Ìkku {kuxe {kuxe kÌkku fh k ˜k¯fik. LkkLkku ºkE Ákƒe kÌkku Mkktº§Ìkku Úfi yLku hzÌkku Úfi. ºkE MkMk˜kLkk {ktMkLkk ºk¯k kkzu Ìku{ ÁknuLkLkk {ktMkLkk ºk¯k kkz k ˜k¯fik. kAe yuf ºkE Ákku’fiku, ë˜u ë’fik, yk Ìkkhku ºk¯k !í ku˜k LkkLkk ºkEyu nhækÌkkt nhækÌkkt {ktMk ˜eƒwt kAe ækƒwt Ìkku Lkn™ k˝ Y{k˜Lkk Auzu Ákktƒe ˜eƒwt. ku˜k Ayu ºkEykuyu nhækÌkkt nhækÌkkt ÁknuLkLku ækƒe. kAe uh s k ˜k¯fik. LkkLkku ºkE k˝ yk{Lke kkA§ kkA§

s k ˜k¯ﬁku. sÌkkt sÌkkt kx{kt ktMk Lk yk‘ﬁwt. LkkLkk ºkEyu Y{k˜Lkk Auzk

AkuzeLku ÁknuLkLkwt {ktMk ktMk{kt Lkkœﬁwt yLku sÌkkt sÌkkt Ákku’ﬁku, ëÁknuLk fw˛§ hnusu!í

˝k rÀ Mk ⁄kE ¯kfik Au. yk {ktMk{kt⁄ke ktMk Lk{kt yuf ktMk Q¯fiku. yk ktMk{kt⁄ke V˝¯kk Vqx‚k yLku hkÌku Lk ƒu yux˜k rÀ Mk ƒ k ˜k¯fik. ktMk Ìkku Mk khLkkt rfh˝ku{kt f˜f˜ fh k ˜k¯fiku.

º¯k kLkLku sw¯k{kt kÌk hkæ kLke n˛u Ìku yuf kÀe ({Àkhe) yks

zwt¯kh{kt ktMk§e {kxu ktMk fk k k yk‘fiku. Ákƒu Vhe VheLku ⁄kkıfiku k˝ ÌkuLku yuf k˝ W kfiku¯ke MkwtÀh ktMk {Èfiku Lkn™. kAe ku˜k ºkEyu ÁknuLkLkwt {ktMk Lkkæu˜wt yu {ktMk{kt⁄ke Q¯ku˜ku ktMk ÚuELku kÀeLke yktæku r{[kE ¯kE yux˜wt yk ktMk{kt MkÌk(Ìkus) nÌkwt. ktMk ÚuELku kÀeLkwt {Lkzwt f˜f˜ fh k ˜k¯fiwt. kAe yuf ]˚kLkk Aktfizu ⁄kkf æk k ÁkuXku. ⁄kkf ækELku fwnkzku ˜ELku Qºku ⁄kfiku ktMk fk k k. k˝ htz kLku ktMk fk k kLkwt {Lk s ⁄kÌkwt Lk⁄ke. Ìkku k˝ S Mkkxu fwnkzku Lkkœfiku yLku

ktMk{kt⁄ke ˜kuneLke ƒkhkyku Aqx k ˜k¯ke. kAe LkkLke ktMk§e ÁkLku yux˜e s zk§e fk keLku [kuœæe fhe. Ìku{kt⁄ke yuf MkwtÀh ktMk§e ÁkLkk e. kAe zwt¯kh{kt⁄ke ¯kk{{kt s k ˜k¯ﬁku. kÀe yuf ¯kk{{kt⁄ke ÁkeÚ ¯kk{ s k ˜k¯ﬁku.

kÀe VhÌkku VhÌkku ku˜k MkkÌk ºkEykuLkk uh yk eLk Qºku hÃkku. kAe

ktMk§e ¯kkz k ˜k¯ﬁku :

kÀe :

k¯k hu... k¯k hu...{khe ktMk§e...

Ìkkhk ºkEykuLkkt h Au hu ht¯ku[t¯ku...(2)

kMk§e :

Lkn™ k¯kwt...Lkn™ k¯kwt...{khk urhﬁktLkkt h Au hu...ht¯ku[t¯ku.... (2)

yk{ kÀe Ayu ºkEykuLkk uh Vhu Ìkkufi ktMk§e Ìkku yufLkwt yuf ¯keÌk ¯kkfi Au. kAe kÀe MkkÌk{k ºkELkk uh ¯kfiku. kÀe ktMk§e ¯kkz k ˜k¯fiku :

kÀe :

k¯k hu... k¯k hu...{khe ktMk§e...

Ìkkhk ºkEykuLkkt h Au...ht¯ku[t¯ku... (2)

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo219

k¯kwt hu... k¯kwt hu... kÀe...

{khk ºkELkwt h Au hu...ht¯ku[t¯ku (2)

¯keÌk Mkktº§eLku Ákƒk ºkE Qºk ⁄kE ¯kfik. kAe LkkLkk ºkE yu kÀeLku fnu k ˜k¯fiku, ëyu í’fik kÀe ºkE, Ìkwt {Lku ktMk§e yk kLku í’fik ºkE !í kÀe Ákku’fiku, ëyk ktMk§e Ìkku Lkn™ {§u ºkE !í LkkLkku ºkE h{kt ¯kfiku yLku yuf fk Ìkhwt ffiwO. kAe LkkLkku ºkE h{kt⁄ke Áknkh yk‘fiku yLku kÀeLku fÃkwt, ëyu kÀe ºkE, ÌkLku æk kLkwt yk kwt Ìkku ˛k{kt yk kwt ? kMk˝ yk kwt Ìkku kkAwt ˜u kfi

Lkn™ ! Ìkwt yu{ fh, ækæhkLkk kkLkLkk krzﬁk fheLku ˜E yk Ìkku ÌkLku nwt ˛kf yLku hkux˜ku yk kwt !í ënk ºkE, yu kÌk Mkk[e. nwt kkLk ˜u k sÙ k˝ {khe Õku§e Mktºk§su!í ºkE Ákku’ﬁku, ëÚ, Ú ºkE, yu Ìkku n Mktºk§e˛.í kÀe

ÀkuzÌkku ÀkuzÌkku kkLkkt ˜u k ¯kfiku. LkkLkku ºkE, [kuh [kuhe fh k ¯kfik nkufi yLku Õx Õx fk{ fhu yu{ kÀeLke ktMk§e ˜eƒe yLku ÌkuLke ktMk§e Õku§e{kt {qfe Àeƒe. kAe kÀe-Ákk ku ækE ækELku ƒhkE ¯kfiku. ykuzfkh ækELku æºu Õku§e ºhk eLku s k ˜k¯fiku. ⁄kkuzu Àqh ¯kfiku yLku ktMk§e ¯kkz k ˜k¯fiku. ktMk§e k¯k k ˜k¯ke: Ìkenhe... Ìk§kuE˜e... Ìkenhe... kÀe Ìkku [{ıfiku. r [kh k ˜k¯fiku, ëÌkuLku {khe ktMk§e MktÌkkze ˜eƒe!í kÀe Ìkku ÀkuzÌkku ÀkuzÌkku LkkLkk ºkELkk uh yk‘fiku, yLku Ákku’fiku, ë{khe ktMk§e yk k, ˜u yk Ìkkhe ktMk§e.í LkkLkku ºkE kÀeLku zkt¯k ˜ELku Mkk{u ⁄kE ¯kfiku. kAe Ákku’fiku, ëıfikt A Ìkkhe ktMk§e ? yn™⁄ke Ú, Lkn™Ìkh Ìkkhkt nkzfkt ækuæhkt fhe Lkkæe˛ nk...!í k˝ kÀeLke ÚÌk ækuxe. kÀehku Ìkku su{Ìku{ Ákku˜ k ˜k¯fiku. LkkLkku ºkE Ìkku ÁkhkÁkh ¯kwMMku ⁄kfiku. kAe ˜ELku zkt¯k kz‚ku kÀehk kh Ìku Õku§e yLku f kzkt Vkze Lkkœfikt. {Àkhe Ìkku Ákq{ku kkzu yLku Úfi LkkXku. ku˜k ºkEyu ktMk§e ({fkELkk) zkuzkt{kt MktÌkkze nÌke k˝ ¯kkz kLkwt s ºq˜e ¯kfiku. ktMk§e ZMk§qf ÀELku zkuzk{kt⁄ke Lke[ kze yLku fwt khe Akufhe ⁄kE ¯kE. kAe hLkwt Ákƒwt s fk{ ffiwO. hkux˜k yLku ˛kf fheLku fkuXe{kt {qfeLku kkAe ktMk§e ⁄kE zkuzkt{kt MktÌkkE ¯kE. LkkLkku ºkE r˛fkhu⁄ke uh yk‘fiku. ˜kux ˜u k fkuXe{kt nk⁄k Lkkœfiku Ìkku æk kLkwt Ákƒwt Ìkifikh. ºkE yk{Ìku{ Úu k ˜k¯fiku. k˝ fkuE LknkuÌkwt. Ìku Ìkku ækELku ykhk{⁄ke MkqE ¯kfiku. ÁkeÚ rÀ Mku r˛fkh⁄ke uh yk‘fiku. fkuXe{kt nk⁄k Lkkœfiku Ìkku æk kLkwt Ìkifikh. ku˜ku Ìkku ækÌkku Úfi Lku {Lk{kt r [khu fu, ëæk kLkwt fku˝ fhÌkwt n˛u ?í ÁkeÚ rÀ Mku s kLkwt fneLku h{kt s MktÌkkE ¯kfiku. ⁄kkuze kh ⁄kELku ktMk§e Ìkku ZMk§qf ÀELku Lke[u kze yLku fwt khe

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

Akufhe ⁄kE ¯kE. h [kuœæwt fh k su e Mkk h˝e nk⁄k{k ˜eƒe yu ku LkkLkku ºkE

Áknkh Lkef§eLku ÌkuLkku nk⁄k kfz‚ku kAe Ákku’ﬁku, ëÌkwt fku˝ Au ?í ku˜e Ákku˜e, ëºkE, zwt¯kh{kt {khu˜e Ìk{khe ÁknuLk Awt!í yk Mk{ﬁu ºktzw ˝wt hzu Au.

n ÁknuLk ktMk§e ⁄kÌke Lk⁄ke yLku fwt khe Akufhe s hnu Au. kAe Ákƒk

ºkEykuLku æÁkh kze k˝ fkuE Ákku˜e ˛fÌkk Lk⁄ke. ⁄kkuzk rÀ Mk ⁄kﬁk Lku LkkLkk

ºkEyu ÁknuLkLku ˝k {kLk Mkk⁄ku kh˝k e yLku §k e. ⁄kkuzk rÀ Mk ⁄kﬁk Lku

ÁknuLku MkkÌku ºkEykuLku yk{t k˝ yk keLku Ákku˜k‘ﬁk. yk u§kyu MkkÌku ºkE ˝k

hkS ⁄kﬁk.

Áku rÀ Mk ⁄kﬁk yLku ku˜k MkkÌk ºkEykuyu f kzkt ƒkuﬁkt. Õe˝kt {˜{˜Lkkt

ƒkurÌkfikt knufikO. {k⁄ku MkkVk ÁkktÊfik. ÁknuLkLkk uh s k ˜k¯fik. Ú˝u kr˝fik

LkefÈﬁk. LkkLkku ºkE ÁkƒktLku yk¯k§ fheLku kkA§ s k ˜k¯ﬁku. ºkEykuLku yk Ìkk ÚuELku ÁknuLk Auf ¯kk{Lku ¯kkUÀhu {§ k ¯kE. ÁkƒktLk ˝k {kLk Mkk⁄ku {§e. kAe

ÁkƒktLku ˝k {kLk⁄ke uh ˜E ¯kE. uh sELku ÁknuLku Ìkku º{h-Zkur˜fik ZkÈfik. hÚEyku kk⁄khe. º{h-Zkur˜fiu ku˜ku {kuxku ºkE ÁkuXku. kAe Ákƒk ºkE ÁkuXk.

ÁknuLk hkS ⁄kELku ÁkƒkLku kk˝e yk ﬁwt Au. kAe Ákƒk hkS ⁄kÌkk kk˝e keLku

º{h-Zkur˜ﬁk kh ÁkuXk.

ÁknuLk h{kt sELku æk kLkwt ÁkLkk k ˜k¯ke. kkuÌkkLkk krÌkLku ÀwfkLku

¯kku§ Lku e ˜u k {kuf’ﬁku. e yLku ¯kku§ yk‘ﬁkt yux˜u ÁknuLk MkhMk æk kLkwt

ÁkLkk k ˜k¯ke. æk kLkwt ÁkLkk eLku A ¯kku§eyku VkuzeLku A XeÁk fkZ‚kt. A XeÁk{kt Mk§¯kÌkk yt¯kkhk {qıfik. yuf XeÁk{kt hkux˜k, ¯kku§ yLku e {qıfiwt. kAe ƒ˝eLku fnu k ˜k¯ke, ëyu í’fik, ºkEykuLku nk⁄k ƒku k kk˝e yk ksu.í ku˜kyu ˜kuxku ºheLku kk˝e yk fiwt. MkkÌku ºkE æk k QX‚k. {kuxk ºkE kkA§ ÁkeÚu, yu{ s k ˜k¯fik. Ákƒk æk k ÁkuXk. yux˜k{kt ÁknuLk A XeÁk{kt Mk§¯kÌkk yt¯kkhk

˜ELku yk e yLku A ºkEykuLke yk¯k§ {qıﬁk. yuf LkkLkk ºkELke yk¯k§

XeÁk{kt hkux˜k yLku ¯kku§ yLku e {qıfikt. LkkLkku ºkE Ìkku {Ú⁄ke æk k ˜k¯fiku. k˝ ku˜k Ayu ºkE Ìkku kkuf {qfeLku hz k ˜k¯fik. ÁknuLk k˝ {kuxk ºkELku ºuxeLku AkÌke Vkxu yu{ hwÀLk fh k ˜k¯ke. ºkE-ºktzwLku hkuÌkkt ÚuELku h{kt VhÌkku

kfihku k˝ Áktƒ ⁄kE ¯kfiku. MkkÌku ºktzwLkkt yux˜kt Ìkku yktMkw kz‚kt Ìku⁄ke ku˜k Mk§¯kÌkk yt¯kkhk k˝ º™ÚELku nku˜ kE ¯kfik. kAe ÁknuLku AkLke hneLku Ayu ºkEykuLku ¯kku§, e yLku hkux˜k æk k yk fik. Ákƒk hkS ⁄kELku æk k ˜k¯fik. hkux˜k ækELku Ákƒkt Mkk⁄ku {§eLku Mkwæ-Àw:æLke kÌkku fh k ˜k¯fikt. kAe ÁknuLk MkkÌku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo221

ºkEykuLku {k⁄ku yk˛e koÀ yk keLku hkS ⁄kELku §k Au. ⁄kkuzk rÀ Mk ⁄kﬁk yLku

ÁknuLk k˝ ºkEykuLkk uh yk e. Ákƒk hkS hkS ⁄kE ¯kﬁk. ÁknuLk ÁkƒktLku

{§e. ÁkƒktLkk uh hkS ⁄kELku ækƒwt. ºkEykuyu ÁknuLkLku Mkkz˜ku Àeƒku yLku ¯kktÀhu §k k ¯kﬁk. yk{, ºkEyku yLku ÁknuLkLkku Yzku nu kh [k˜ k ˜k¯ﬁku.

MkkuLk˜ÁknuLk

yuf zwt¯kh nÌkku. yk zwt¯kh{kt yuf ¯kk{ nÌkwt. yk ¯kk{{k yuf zkuMke hnuÌke nÌke. zkuMkeLku yuf Àefhe nÌke. ÌkuLkk {k⁄ku MkkuLkkLkk k§ nÌkk. yk Akufhe

LkÀeyu LkkneLku kkAe yk Ìke kAe ÌkuLke {k Àhhkus ÌkuLkk k§ ¯k˝Ìke. ÌkuLku

MkkuLkkLkk k§ nÌkk yux˜u Ákƒkt ÌkuLku MkkuLk˜ÁknuLk fnuÌkkt.

yuf rÀ MkLkku ëMk{kÚu¯kí yk‘fiku yLku ëMk{kÚu¯kíLkku ë{nkÚu¯kí yk‘fiku. Mkhæe Mkhæe Akufheyku Mkk⁄ku MkkuLk˜ÁknuLk k˝ LkÀeyu Lkkn k ¯kE. Akufheyku Ìkku LkknÌkkt LkknÌkkt h{ k ˜k¯ke. Ìkuyku s§fqfzeLke h{Ìk h{ k ˜k¯ke. h{Ìkkt h{Ìkkt ⁄kkfe yux˜u LkÀeLkk rfLkkhu yk e. f kzkt knuhÌkkt ÌkuLkk {k⁄kk{kt⁄ke yuf MkkuLkkLkku k§ Ìkqxe ¯kfiku. uh yk e yux˜u ÌkuLke {kyu k§ ¯k¤fik. ¯k˝Ìkkt Ìkku yuf k§ ykuAku ⁄kfiku. yux˜u MkkuLk˜ÁknuLkLke {k Mkk{e ⁄kE (¯kwMMku ⁄kE). Akufhe zhLke {khe ÀkuzÌke ÀkuzÌke LkÀeyu k§ ˛kuƒ k yk e. ÚuE ÚuELku ⁄kkfe k˝ k§ {Èfiku Lkn™. yux˜k{kt Ìkku ÌkuLkk fkfkLkku Àefhku kuzkLku kk˝e kk k LkÀeyu yk‘fiku. ºkEyu Mk{k[kh kqA‚k, ëMkkuLkfe, ˛wt æku kfiwt Au í˜e?í MkkuLk˜ fnu, ëºkE, Mkhæe Mkhæe Akufheyku Lkkn k yk e nÌke yLku {khku yuf k§ Ìkqxe ¯kfiku Au. {k ˝e ¯kwMMku ⁄kE yux˜u k§ ˛kuƒ k yk e Awt.í Ìku fnu, ë kuzkLkk k¯k{kt ˛wt [§fu Au í˜e ?í ÁkkE Ìkku k¯k{kt swyu Ìkku ÌkuLkku s MkkuLkkLkku k§ ÕÁkTÕÁkT Õ§fu. Ìku Ìkku k§ ˜ELku ÀkuzÌke ÀkuzÌke uh yk e. yk Ìkkt{kt Ìkku ÌkuLke {kyu Mk{k[kh ˜eƒk, ë˛wt í˜e ? fu{ Àkuzu Au ? k§ {’fiku ?í ënk !í ëıfikt⁄ke {Èfiku ?í fkfkLkku Àefhku {r˝fiku kuzkLku kk˝e kk k LkÀeyu yk‘fiku. kuzkLkk k¯k{kt k§ [§ıfiku yux˜u ÚuE ¯kfiku, yux˜u {Èfiku.í yu{ fnuÌkkt{kt Ìkku ÌkuLke {k ˝e s ræÚE yLku kAe fnu, ëÚ, Ú hktz, ÌkuLku s hnusu !í MkkuLkfeLku {nu˝wt ækhwt ˜k¯fiwt. Ìku Ìkku heMk⁄ke ëfk§Õk§í ⁄kE. kAe ÀkuzÌke ÀkuzÌke Lk{kt ¯kE. Lk{kt yk eLku ÁknuzkLkk yuf ü[k Õkz kh [ze¯kE.

ºh Ák kkuh ⁄kﬁk k˝ MkkuLkfe uh yk e s Lkn™ yux˜u ÌkuLke {kLku ƒ˙kMkfku kz‚ku. Ìku ˛kuƒÌke ˛kuƒÌke Lk{kt yk e. ÁknuzktLkk Õkzu Úuﬁwt. W khLkk zk§u MkkuLkfe ÁkuXe Au yLku ÌkuLke yktæku{kt Ìkku ©k ˝ qhu. ÌkuLke {k ]˚k⁄ke WÌkkh k {Lk Ìkkt fnuAu: 222 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{t kkuLkku Mkk{krsf-ƒkä{f MktÀºo223

QÌkhu QÌkhu, {khe MkkuLk˜ÁknuLk, rzﬁkt ˜¯kLk ne ne Úﬁ !

kAe Ìku zk§u ÁkuXe ÁkuXe hkuÌke Úﬁ yLku fnuÌke Úﬁ :

Lkn™ QÌkhwt hu Lkn™ QÌkhwt, {khe {kh˜e, {khk fkfkLkk ºkELku Lkn™ kh˝wt !

{k ÌkuLku WÌkkh k r ˜k k (f§ §kx) fhe fheLku ⁄kkfe ¯kE. k˝ MkkuLkfe

Ìkku Lke[u QÌkhÌke s Lk⁄ke. ⁄kkfe ºk¯keLku uh ¯kE. kAe ÌkuLkku Ákk k yk‘ﬁku. Ìku

ÀefheLku {Lkk k ¯keÌk ¯kkﬁ Au :

QÌkhu hu QÌkhu, {khe MkkuLk˜ÁknuLk, rzﬁkt ˜¯kLk ne ne Úﬁ !

MkkuLkfe Ìkku W khLkk zk§u ÁkuXe ÁkuXe hkuÌke Úﬁ yLku ¯kkÌke Úﬁ :

Lkn™ QÌkhwt hu Lkn™ QÌkhwt {khk Ákk kwS, {khk fkfkLkk ºkELku Lkn™ kh˝wt !

ÌkuLkku Ákk k k˝ {Lkk e {Lkk eLku ⁄kkfe ¯kﬁku. k˝ MkkuLkfe Lke[u Lkn™

QÌkhe. ÌkuLkku Ákk k nkhe-⁄kkfeLku uh ¯kfiku. kAe MkkuLkfeLkku fkfku yk‘fiku. Ìku MkkuLkfeLku {Lkk k ¯keÌk ¯kkfi Au :

QÌkhu hu QÌkhu, {khe MkkuLk˜ÁknuLk, rzﬁkt ˜¯kLk ne ne Úﬁ !

Ìku Ìkku ]˚kLkk zk§u ÁkuXe ÁkuXe ˝wt hzu yLku ¯kkﬁ :

Lkn™ QÌkhwt hu Lkn™ QÌkhwt, {khk fkfkS, {khk fkfkLkk ºkELku Lkn™ kh˝wt !

Ìku k˝ {Lkk e {Lkk eLku ⁄kkfe ¯kﬁku k˝ MkkuLkfeLke heMk Lke[u ÁkuMkÌke s Lk⁄ke. fkfku k˝ uh ¯kﬁku.

kAe ÌkuLkku LkkLkku ºkE yk‘fiku. Ìku Ìkku Áknuzu {k⁄kwt {qfeLku ˝wt hzu. k˝ ÁknuLk Lke[u QÌkhÌke Lk⁄ke. kAe ºkE ÕkzLkk ⁄kzu {k⁄kwt {qfeLku {kuxu⁄ke hz k ˜k¯fiku. kAe fnu, ëÁknuLk, Ìkwt Lke[u Lkn™ QÌkhu Ìkku nwt yn™⁄ke s kLkku s Lk⁄ke.í kAe ÁknuLk r [kh fhu, ëyk Ìkku {khku Mk¯kku ºkE Au. yk Akufhku Ìkku fkuE W kkfiu s kLkku Lk⁄ke.í n ÌkuLku Ìkku AuÌkh ku s kz˛u.í Ìku Ìkku W kh⁄ke s fnu Au, ëºkE, Ìkwt uh sELku fkuXe{kt⁄ke {khku Mkkz˜ku, [r˝fiku, fkt[§e, Ák˜ifikt, Vq˜he, Lk⁄k˝e

yLku {khku Ákƒku ˛˝¯kkh ˜E yk . kAe nwt Õkz⁄ke Lke[u QÌkhwt. ºkE ÀkuzÌkku uh ¯kﬁku yLku ÁknuLk Áknuzk kh⁄ke QÌkheLku yk¯k§ yLku yk¯k§ LkkMk k ˜k¯ke. ºkE

ÁknuLkLkku Ákƒku s knuh u˛ ˜ELku ]˚k Lke[u yk‘fiku k˝ ÁknuLk {§e Lkn™. kAe ]˚k Lke[u Úufiwt Ìkku ÁknuLkLkkt k¯k˜kt ⁄kz Lke[u kzu˜kt Àuækfikt. Ìku Ìkku k¯k˜kt ˛kuƒÌkku ˛kuƒÌkku k¯k˜ktLke rÀ˛k{kt Àkuz k ˜k¯fiku. MkkuLkfe ˝u Àqh Lkef§e ¯kE Au. LkkLkku

ºkE ÀkuzeLku ⁄kkıﬁku. ⁄kkfeLku fnu, ë{khe ÁknuLkLku fwt khe ÁkkuhLkku fktxku ºk¯kÚu !í

Mkk[u s ÌkuLku Ìkku fwt khe ÁkkuhLkku fktxku ºk¯fiku. ÁknuLk s{eLku ÁkuMkeLku fktxku fkZ k hne yLku ºkE ÁknuLkLku knkU[e ¯kfiku. ÁknuLk ºkELku ÚuE ¯kE. kAe ÌkuLku fnu, ëºkE, ÌkLku Ìkku {U AuÌkheLku fkZ‚ku nÌkku ë’fik, Ìk ˛wt ˜u k kkAku yk‘fiku ? Ìkwt Ìkku

LkkLkku Au yLku kx Ìkku Àqh yLku Àqh Úﬁ Au. LkSf ¯kk{ Ìkku Au s Lkn™. Ìkwt kxu

ÌkhMﬁku ⁄k kLkku. yk¯k§ sÌkkt ºqœﬁku ⁄kE˛. yk Lk- ¯kzk{kt nwt ÌkLku ˛wt yk ke˛

í’ﬁk ? ºkE, {khwt fÃkwt {kLkeLku uh Ú !í ºkE fnu, ëMkkuLkfe, nwt Ìkkhe Mkk⁄ku s yk kLkku.í MkkuLkfeyu ÌkuLku ˝wt fÃkwt k˝ ºkE {kLkÌkku s Lk⁄ke. kAe ÁknuLk

LkkLkk ºkELku yk¯k§ fheLku s k ˜k¯ke. ÁktLku ºktzw [k˜Ìkkt [k˜Ìkkt yuf ætz

{qfeLku ÁkeÚ ætz{kt yk‘fikt. yux˜k{kt Ìkku ºkE ¯k˝ku ºqœfiku ⁄kfiku. ÁknuLk fnu, ëÌkLku Ìkku nk˜k, Lkk fnuÌke nÌke ë’fik, k˝ Ìkwt s Mkk⁄ku ⁄kfiku. n yk Lk{kt ÌkLku ˛wt æ zk ?í yux˜k{kt ÌkuLke Lksh [˝kLkk æuÌkh{kt kze. yuf s˝ [˝k

kZu. ÁknuLk fnu, ë ku˜k æuÌkh{kt [˝k Zkfi. ÌkuLku sELku fnu fu nwt ºqœfiku ⁄kfiku

Awt. Ìku [˝k yk k˛u yLku Ìkkhe ºqæ {x˛u.í Akufhku LkSf sELku fnu k ˜k¯fiku, ëºkE [˝k k§k, nwt ºqœfiku ⁄kfiku Awt. {Lku ⁄kkuzk ˜e˜k [˝kLkkt zk§kt yk kLku ? nwt

Vku˜eLku ækÌkkt ækÌkkt kx æwxkzwt !í [˝k k§ku [˝k kZ kLkwt {qfeLku Akufhk Mkk{wt

ÚuELku kAe yk¯k§ swyu Au. yk¯k§ Ìkku yuf MkwtÀh Akufhe Qºe Au. [˝k k§ku fnu, ë ku˜e Qºe Au Ìku fku˝ Au ?í Akufhku fnu Au, ë{khe ÁknuLk Au.í ëÌkuLku Ìkwt {Lku yk ku Ìkku nwt ÌkLku [˝k yk kwt !í ºkE fnu, ëÌkkhk uh hkæ ! {khu [˝k Lk⁄ke

æk k.í Akufhku [k˜Ìkku [k˜Ìkku ÁknuLk kkMku yk‘fiku. ÁknuLk kqAu, ëÌkLku [˝k yk fik ?í ºkE fnu, ë{khu [˝k Lk⁄ke æk k. Ìku fnu Au Ìkkhe ÁknuLk {Lku yk ku Ìkku ÌkLku [˝k yk kwt.í ÁknuLk Ákku˜e, ëºkE, ÌkLku nwt Mkk⁄ku yk kLkwt Lkk LknkuÌke fnuÌke í’fik ?í

ÁktLku ºktzw yn™⁄ke [k˜ k ˜k¯fikt. ⁄kkuzuf ¯kfikt, yLku ºkE ÌkhMfiku ⁄kfiku. Akufhku fnu, ëÁkkE, {Lku Ìkku ÌkhMk ˜k¯ke Au.í ÁknuLk fnu, ëyux˜u Ìkku nwt ÌkLku Mkk⁄ku yk k Lkk fnuÌke nÌke. ºkE, Lk{kt Qºkt yuf˜kt ! ÌkLku nwt ıfikt⁄ke kk˝e kkE˛ í’fik ?í yux˜k{kt Ìkku yuf xu{k¯kwO {Èfiku. ÁknuLk Mk{k[kh kqAu, ëºkE, 224

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo225

yk Akufhku ÌkhMfiku ⁄kfiku Au. yk¯k§ kk˝eLke LkÀe fu nu§ku yk u?í xu{k¯kwO fnu, ëyk¯k§ nu§k Ìkku ˝k Au. k˝ yk k˝u Ìkku {kLk eykuLkk nu§k{kt⁄ke s kk˝e ke kLkwt Au. yuf üxkuLkku nu§ku yk u. ÁkeÚu uxktLkku nu§ku yk u. §e kLkhkuLku kk˝e ke kLkku nu§ku yk u. yk¯k§ sÌkkt Ìkku {kLk eykuLku kk˝e ke kLkku nu§ku yk u. yk nu§k{kt⁄ke s kk˝e keÚu.í xu{k¯k yk¯k§ ¯kfiku yLku yk Áku ºktzw nu§k kkMku ¯kfikt. Akufhku ˝ku s ÌkhMfik nÌkku. Ìku kk˝e ÚuELku Àkuz‚ku. yk nu§ku uxktLkku nÌkku. kk˝e keÌkktLke Mkk⁄ku Akufhku uxku ⁄kE ¯kfiku. uxkLku ÚuELku

ÌkuLke ÁknuLk ˝wt hzu. kAe yk uxkLku LkSfLkk yuf z˜k Lke[u ˜E ¯kE.

hkÚ yLku ÌkuLkk rMk kkneyku yk Lk{kt r˛fkhu yk u˜k. Àkuze ÀkuzeLku

⁄kkıfik. k˝ ÌkuykuLku ºk¯fik k¯kLkwt [f˜wtfiu {Èfiwt Lkn™. yux˜u ⁄kkıfik- kkıfik

z˜kLke Akfikyu yk k ˜k¯fik. Akufhe Ìku{Lku yk Ìkk ÚuELku {e˝Lke {kæe ÁkLkeLku z˜u [kUxe ¯kE. Akfik{kt yk Ìkkt Ìkku Ìku{˝ yuf MkwtÀh (ÌkkÚu) uxku Úufiku. hkÚ Akfik{kt ÁkuXku ÁkuXku r [kh fhu, ëyksu nkfku fhe fheLku ⁄kkıfik k˝ ftE s {Èfiwt Lkn™. yk n æhk ˜k¯k{kt yk‘fiku Au. ykLku {kheLku kAe ykLkwt {ktMk ˜ELku Lk¯khe{kt sEyu.í kAe hkÚ Ìkku Qºku ⁄kE ¯kfiku yLku uxk kh es§e su æktzwt Õ™f k Úfi. yux˜k{kt Ìkku z˜k W kh⁄ke ÀhThThT ÀELku yktMkwzktLke ƒkhk Aqxu. hkÚ Ìkku z˜k W kh swyu Au. k˝ ftE s ÀuækÌkwt Lk⁄ke. §e æktzwt Õef k Úfi yLku

ÀhThThT fhÌke yktMkwzktLke ƒkhk hkÚ W kh kzu. hkÚ z˜kLkk zk§u zk§u ˛kuƒu k˝

ÌkuLku ftE Àuækﬁ s Lkn™. kAe fnu, ëÀw:æLkkt yktMkw kkzLkkh fku˝ Au ? z˜u⁄ke

Lke[u QÌkhu Ìkku s ftE æÁkh kzu.í {e˝Lke {kæ nÌke yu Ìkku QzeLku s{eLku yk Ìkkt s MkwtÀh Akufhe ÁkLke ¯kE. hkÚ ÌkuLku kqAu, ëÌkwt fku˝ Au ?í ÁknuLk Ákku˜e, ëyk uxku ⁄kE ¯kfiku Au Ìku {khku ºkE Au!í hkÚ kqAu, ëÌkkhku ºkE uxku fu{ ÁkLke ¯kfiku Au ?í ëyk˝u uxkLkk nu§k{kt⁄ke kk˝e keƒwt yux˜u uxku ÁkLke ¯kfiku Au. Ìk{u {khk ºkELku æktzwt ÕefÌkk nÌkk yux˜u nwt W kh⁄ke hzÌke nÌke. yk yktMkw Ìk{khk kh kzÌkkt nÌkkt !í kAe Ìku fnu, ëÌk{u ykLku Ìkifikh fhe ˛fku ?í hkÚ fnu, ëÌkwt {Lku hu Ìkku nwt ykLku Ìkifikh fheLku Akufhku ÁkLkk wt.í Akufhe hkÚLku kh˝ k Ìkifikh ⁄kE. hkÚ yLku rMk kkne Mkk⁄ku {§eLku uxkLku kfz‚ku. kAe ÌkuLku z˜u üƒk {k⁄ku ÁkktÊfiku. Ákƒk yuf kAe yuf n™[ku§ k ˜k¯fik. hkÚ {Lk{kt {tÌkh-stÌkh Ákku˜ k ˜k¯fiku. Au’˜ku n™[ku§e hÃkku yLku Mkk[u s uxku Ìkku {k˝Mk ⁄kE ¯kfiku. kAe hkÚ yLku Ákƒk rMk kkneyku {kLk- kkLk Mkk⁄ku Akufhe yLku ÌkuLkk ºkELku {nu˜{kt ˜E ¯kfik. Mkku§{kt kÚt k¯k k ˜k¯fikt. ÚLkr fik Zku˜ k¯k k ˜k¯fik. hkÚ

ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

yLku AkufheLkkt rzﬁkt ˜¯kLk ˜eƒkt. Akufhe hkÚLke hk˝e ÁkLke.

hkÚ rMk kkne ˜ELku MkÀkﬁ Lk{kt r˛fkhu Úﬁ yLku yn™ Ìkku hkÚLke hk˝eyku ëLk e hk˝e ! Lk e hk˝eí ! yk{ Ákku˜e Ákku˜eLku ÌkuLke kkMku su Ìku ºkhu ºkhu fk{ fhk u. yk Ìkku Àhhkus ykæku rÀ Mk fk{ fhe fheLku {h k kze.

yuf rÀ MkLkku ëMk{kÚu¯kí yk‘fiku yLku ëMk{kÚu¯kíLkku ë{nkÚu¯kí yk‘fiku. ºhÁk kkuh ⁄kfik yLku yk Lk e hk˝eLku ˜ELku Ákƒe hk˝eyku fq kk˝e ºh k ¯kE. fq k{kt⁄ke kk˝e ÆMk[Ìke nÌke yLku yuf hk˝eyu fq k{kt ƒfu˜e {qfe. Lk e hk˝e fq k{kt Ákqze ¯kE. Mkkts u§k ⁄kE yLku hkÚ r˛fkhu⁄ke yk‘fiku. ÌkuLku Lk e hk˝e ÀuækE Lkn™ yux˜u sqLke hk˝eyku kkMku⁄ke Mk{k[kh ˜eƒk. sqLke hk˝e fnu, ëÌkuLku y{ufiu ˝wt kqA‚wt, k˝ fÃkwt s Lkn™ Lku ! Ìku ºhÁk kkuhu fq kk˝e ¯kE. kk˝e ÆMk[Ìkkt fq k{kt kze yLku Ákqze ¯kE !í hk˝eykuLke kÌk Mkktº§eLku Akufhku yLku hkÚ ÀkuzÌkk fq ¯kfik. k˝ kuh ytƒkhwt nÌkwt yux˜u kkAk yk‘fik. kAe Mk kh{kt nu˜k QXeLku hkÚ yLku rMk kkE fq ¯kfik. hkÚ fq k kkæ§ kkæ§ Vhu yLku fnu, ëVq˜ hu Vq˜ ! {khwt nkufi Ìkku W kh yk su !í Mkk[wt, kAe Ìkku fq k{kt yuf Vq˜ ⁄kfiwt ! Vq˜ Ìkku f˜f˜ fhÌkwt ÌkhÌkwt Úfi. hkÚyu Vq˜Lku Áknkh fkZÌkkt Ìkku

ÕÁkTÕÁkT fhÌke hk˝e ⁄kE ¯kE. hkÚ hk˝eLku Mk{k[kh ˜uÌkkt kqAu, ëÌkkhu kk˝e ˜u k yk kLke yu e ˛wt sYh kze ?í hk˝e fnu, ëhkÚ, Ìk{u MkÀkfi r˛fkhu sÌkk yLku {Lku sqLke hk˝eyku ˝wt fk{ fhk Ìke. kAe yuf rÀ Mk ºh Ák kkuhu {Lku kk˝e ºhk k ˜E [k˜e. fq k W kh yk e yLku fnu fu yks Ìkku Lk e hk˝e fq k{kt⁄ke kk˝e fkZu. nwt kk˝e ÆMk[ k ¯kE Lku yuf {Lku ƒ¨ku {kfikuo yLku nwt fq k{kt kze. fq kLkwt kk˝e ke ¯kE yLku Ákqze {he.í hkÚ Lk e hk˝eLku ˜ELku {nu˜{kt yk‘fiku. hkÚyu Ìkku Áku rf˜ku sux˜wt {h[wt, {he yLku ˜Mk˝ {u§ eLku Õe˝wt xk‘fiwt. yk u§k hkÚ kkuÌku {tze kz‚ku Ìku

Ákƒe hk˝eykuLkkt {k⁄kkt fkÌkh⁄ke fkÌkhe Lkkœfikt. kAe ¯kk{{kt⁄ke ¯kƒuzkt {t¯kk‘fikt. Ákƒe hk˝eykuLkkt {k⁄kkt [qLkk⁄ke ⁄k⁄kuz‚kt. Õe˝wt kxu˜wt {h[wt, {he yLku ˜Mk˝ yktæku{kt ºheLku kAe ˝wt Ìkk˝eLku kkxk ÁkktÊfik. hk˝eykuLkk nk⁄k keX kkA§ ÁkktÊfik. kAe ¯kƒuzktLke yktæu kkxk ÁkktÊfik. n rMk kkneykuLku fÃkwt, ëhk˝eykuLku Lk¯kheLke ˛uheyu ˛uheyu Vuh eLku kAe k k§e kxu ¯kƒuzkt Mkk⁄ku nktfe {qfÚu !í rMk kkneykuyu Ákƒkt ¯kƒuzktLku ¯kk{Lke ˛uheyu ˛uhey Vuh eLku kAe y k hwt k Lke rÀ˛k{kt nktfe {qıfikt. rMk kkne sÌkk hÃkk. kAe hk˝eyku ¯kƒuzktLku fnu k ˜k¯ke. ë¯kƒuzk hu ¯kƒuzk ºkE ! y{khk r kfihLke kxu ˜E sÚu!í hk˝eykuLke kÌk

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo227

Mkktº§eLku ¯kƒuzk fnu k ˜k¯ﬁk, ë˛wt fheLku ˜E sEyu hktzku ? Ìk{khk zku§k Ákktƒu˜k

Au yLku y{khk zku§k Ákktƒu˜k Au.í yk{ Ákku˜Ìkkt Ákku˜Ìkkt ¯kƒuzk Ìkku y k hwt k {kt sELku kz‚k. hk˝eykufiu {he ¯kE yLku rÁk[khkt ¯kƒuzktfiu {he ¯kfikt. yk{ kÌk nÌke Ìku kqhe ⁄kE.

(5)

yk §Lkwt Vq˜

yuf Lk¯khe nÌke. yk Lk¯khe{kt yuf hkÚ hks fhÌkku nÌkku. yk Lk¯khe{kt yuf r ƒ k (ëhkÏze hkÏzeí) zkuMke hnuÌke nÌke. ÌkuLk LkkLkku Àefhku nÌkku. h{kt æk k- ke kLkwt ftE LknkuÌkwt. ⁄kkfeLku zkuMke ¯kk{{kt ¯kE. ¯kk{{kt⁄ke {kuxk ˜kufLkkt

Zkuh ˜k eLku yk AkufhkLku [kh k yk ﬁkt. Akufhku hkS ⁄kﬁku. yk Ìkku æw˛ ⁄kÌkku

Zkuh [kh k ¯kﬁku. yk{ MkÀkﬁ nu˜ku QXe xkZe-QLke(Xtze-¯kh{) U˛ ækELku

Zkuh [kh k Úﬁ.

yuf rÀ MkLkku ëMk{kÚu¯kí yk‘fiku, ëMk{kÚu¯kíLkku ë{nkÚu¯kí yk‘fiku. ºhÁk kkuh ⁄kfik Au. Akufhku ykMkku kk˜ Lkk ]˚k Lke[ Xtze (xkZe xkZe) u§w (huÌke)

W kh MkqÌku˜ku Au. ykMkku kk˜ W kh yuf [f˜e yLku yuf [f˜ku ÁkuXu˜kt nÌkkt. yux˜k{kt [f˜ku Ákku’fiku, ëyuí˜e {khk {k⁄kk{kt sq nkufi Ìkku Ìkwt Úu.í [f˜e [kt[ zu sq Úu k ˜k¯ke. ÚuÌkktLke Mkk⁄ku Ákku˜e, ëykun ! yk ˛wt ¯ktƒkfi í’fik ? yn™!í ënSfiu ÌkLku æÁkh Lk⁄ke í˜e ? Ìfikhu Mkktº§, yk¯k§Lkk y Ìkkh{kt nwt yuf Lk¯kheLkku hkÚ nÌkku. rÀ Mku su Mk{fiu nwt ¯kkÀeyu ÁkuMkÌkku Ìku Mk{fiu {k⁄kk{kt yk §Lkwt Vq˜ ækuMkÌkku. yk Mkw¯ktƒ yk y Ìkkh{kt k˝ yk Au!í

yk{ [f˜k yLku [f˜eLke kÌk ku˜ku r ƒ kLkku Àefhku Mkktº§e ¯kfiku yLku ÌkuLkk kux{kt ƒ˙kMkfku kz‚ku. ⁄kfiku Qºku Ìku Zkuh Lku Vkuh {qıfikt MkqLkkt yLku hkÚLkk hks{nu˜ Ákksw s k ˜k¯fiku. hkÚLke f[uhe{kt sELku Ákku’fiku, ëVrhfikÀ hu

VrhfikÀ !í hkÚ fnu, ëfu e VrhfikÀ ?í Akufhku fnu, ëhkÚ Ìk{u fu e heÌku ¯kkÀeyu ÁkuMkku ?í hkÚ Ákku’fiku, ëAkufhk, nwt ¯kkÀeLku k¯ku ˜k¯keLku kAe ÁkuMkwt.í Akufhku Ákku’fiku, ëhkÚS, nS Ìk{u ºq˜ku Aku ! Ìk{u {k⁄ku yk §Lkwt Vq˜ Lk⁄ke ækuMkÌkk ?í ëLkk

ºkE Lkk ! y{u Ìkku yk §Lkwt Vq˜ Lk⁄ke ækuMkÌkk.í ëÌk{u yk §Lkwt Vq˜ ˜k ku.í ëÚyku Úyku, rMk kkneyku yk §Lkwt Vq˜ Õx ˜k ku.í ëhkÚLkku nwf{ Aqx‚ku. yufLku fÃkwt yLku ktÀh Àkuz‚k. ˝kt Vq˜ ˜k eLku kqhe f[uhe ºhe Àeƒe. Akufhku fnu, ëyk Ìkku yk §Lkkt Vq˜ Lkn™ fnu kfi. yk Ìkku [{kh fwtz{kt Lkkæu Ìku Au ! Ìku{Lku ˛wt fh kt Au ? hkÚ, Ìk{u Mkk[wt yk §Lkwt Vq˜ Ìkku Úufiwt s Lk⁄ke. Ìk{u yk sL{{kt {k⁄ku ækuMkku Ìkku yk Ìkk sL{ Mkwƒe Ìk{khk {k⁄kk{kt Mkw¯ktƒ yk ! ykLku Mkk[wt yk §Lktw Vq˜ fnu kfi.í hkÚLku Ìkku AkufhkLke kÌk kh Lk kE ˜k¯ke. hkÚ Ákku’fik, ëÌkku {khu yk s Vq˜ ÚuEyu ! Ìkwt s ˜E yk . Ìkwt {k¯ku yu yk kwt.í

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo229

Akufhku fnu, ëhkÚ, yk §Lkwt Vq˜ Ìkku ykx˜u ıﬁkt Au ? ˝u Àqh Au. yu Ìkku {]ÌﬁwLkk

{wæ{kt Au. k˝ Ìkwt [Lk yk ku Ìkku nwt yk §Lkwt Vq˜ ˜u k sÙ !í ë k[k k[k

[Lk, y{h k[k, Ák˙Ò k[k, k[k [qfwt Ìkku Qºku MkwfkÙ ! Ákku˜ Akufhk, Ìkkhu ˛wt ÚuEyu ?í Akufhku Ákku’ﬁku, ë{khu Ìkku Vq˜Lkk ÁkÀ˜k{kt Ìkkhwt ykæwt hks kkx

ÚuEyu !í hkÚ fnu, ëº˜u ! Ìkwt yk §Lkwt Mkk[wt Vq˜ ˜k Ìkku yk {khwt hks kkx Ìku

rÀ Mk⁄ke Ìkkhwt !í yk{ hkÚ yLku Akufhku [Lku-fku˜u ⁄kﬁk. sÌkkt sÌkkt Akufhku Ákku’ﬁku, ëVq˜ ˜ELku yk e˛ Ìkku yk e˛ yLku {he sE˛ Ìkku {he sE˛ ! ˜ELku

yk e˛ Ìkku Ìkkhwt hks {khwt. Lkn™Ìkh yks⁄ke ëLkh h¯kZí swnkh !í

Akufhku f[uhe{kt⁄ke uh yk‘fiku. uh yk eLku ÌkuLke {kLku fnu k ˜k¯fiku, ë{kÌkk hu {kÌkk ! nwt Ìkku hkÚ Mkk⁄ku [Lku-fku˜u ⁄kfiku Awt.í {kÌkk fnu, ëÀefhk, yk k˝u Ìkku LkkLkkt {k˝Mk ! yÌfikhu hkÚ Mkk⁄ku §e ˛kLkkt [Lk ? yk k˝u Ìkku

S e æk kLkwt fk{ !í Akufhku fnu, ëLkk {k Lkk ! nwt Ìkku fk˜u yk §Lkwt Vq˜ ˜u k s kLkku. Ìkwt nu˜e QXeLku {Lku æk kLkwt fhe yk ksu. Lkn™ fhe yk ku Ìkku Ìkwt Ú˝u!í

{kÌkkLkku Ìkku S Ák§u. nu˜e QXeLku æk kLkwt fhe yk fiwt. Akufhku nu˜ku QXeLku ÀkÌk˝-fku¯k§k fhe s k Ìkifikh ⁄kfiku. {kyu ÌkuLku hkux˜k yk fik. sÌkkt {kÌkkLku

{Èfiku Lku kAe Ákku’fiku, ëS Ìkku hne˛ Ìkku Ìkkhwt {kuZwt ÚuE˛ yLku {he ¯kfiku Ìkku ëLkh h¯kZ swnkh!í

Akufhku uh⁄ke [k˜e LkefÈfiku. Ìku Ìkku yuf ætz {qfu yLku ÁkeÚ ætz{kt Úfi. yu{ fhÌkkt fhÌkkt yuf {kuxk Lk{kt yk‘fiku yLku rÀ Mk yk⁄k{e ¯kfiku. Akufhku {Lk{kt r [kh fhu, ën ˛wt ⁄k˛u ? nwt Ìkku Lk{kt Qºku yuf˜ku ! yux˜k{kt Ìkku Mkk{u s yuf {kuxwt Àuhwt Àuækfiwt Ìfikhu S yk‘fiku. ÀuhkLke ÁkeS Ákkswyu ¯kfiku Ìkku yuf {kuxwt Ákkh˝wt Àuækfiwt. Ákkh˝k{kt ækxexe... ækxexe... y ks yk u. ytÀh sELku swyu Au Ìkku hk˚kMkLke MkwtÀh Akufhe ækx-Ænzku§u n™[Ìke nÌke. AkufhkLku hk˚kMkLke Akufhe ÚuE ¯kE. yufÁkeÚLku ÚuELku {qÂAko yk e yLku Lke[u kz‚kt. ⁄kkuze kh kAe Qºkt ⁄kfikt yLku Akufhe ÀkuzeLku yk e yLku AkufhkLku ºuxeLku kt kk§ k ˜k¯ke. fnu k ˜k¯ke, ë kn ! kn ! ˛kuƒÌke nÌke yLku {§e ¯kfiku. kAe ÁktLku s˝ yufÁkeÚLku ÚuÌkkt ækx-Ænzku§u n™[ k ˜k¯fikt. yux˜k{kt Ìkku Ú˝u fkuE ÚLk h ÚuELku ºfi⁄ke fqÀe nkufi yu{ fqÀeLku Qºe ⁄kELku fnu k ˜k¯ke, ëyk Ìkku Au hk˚kMkLkku {nu˜. nwt hk˚kMkLke Àefhe Awt. {khk Ákk kwS yk ˛u Ìkku ÌkLku ºhæe s˛u.í hk˚kMkLke ÀefheLke kÌk Mkktº§eLku Akufhku zhe ¯kfiku (˛uhLkku nÌkku Ìku kk˛uh ⁄kE ¯kfiku). Akufhe fnu, ëÌkwt zhe˛ Lkn™. ÌkLku nwt yuf kÌk fnwt. {khk Ákk kwS yk ÌkuLke

230 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

knu˜kt Ìkwt yk nkufku Au yu{kt yt¯kkhk ºheLku Ìkifikh hnu. {khk Ákk kwSLke zkÁke yktæ fk˝e Au. yk yktæu ÚuE ˛fÌkk Lk⁄ke.í Akufhku Ìkku Mkk[wt, Õx Õx {tz‚ku Ìku nkufku ºhe Lkkœfiku. yux˜k{kt Ìkku Ákkh ¯kkWLkk {k⁄k hk˚kMk yk Au ÌkuLke æÁkh ku˜eLku kze ¯kE. hk˚kMkLke Àefhe fnu, ëÌkwt Ákkh˝kLke zkÁke Ákkswyu Qºku hnu. nwt ækx-Ænzku§u n™[wt.í Akufhe Ìkku kkAe MkÀkfi n™[u yu{ n™[ k ˜k¯ke. hk˚kMk Ìkku

Ákkh ¯kkWLkk {k⁄ku yk‘fiku yLku {nu˜ kkMkuLkkt kkLkkt ƒ˙qs k ˜k¯fikt. Akufheyu fÃkwt, ëÌkwt Ìkifikh hnusu.í hk˚kMk ˜¯kº¯k LkSf yk‘fiku yLku kAe Ákku’fiku, ëyu...Àefhe ! yks {Lku {LkwªfiLke kMk fu{ yk Au ?í ëyu... Ákk kw ! ÌkLku æÁkh Lk⁄ke.í ëfu{ Àefhe ?í ëÌkwt ykæku rÀ Mk {k˝MkkuLku ºhæu yux˜u Ìkkhk

{kuZk{kt fq[k hne ¯kfik n˛u yu ¯ktƒkÌkk n˛u !í hk˚kMk Ákku’fiku, ëÌkku æhe kÌk !í yux˜k{kt Ìkku hk˚kMk Ákkh˝u yk‘fiku. Ìfikt Akufhku Ìkifikh s nÌkku. Ákkh˝u yk Ìkkt fnu, ëMkMkhk, hk{ hk{ !í hk˚kMk Ákku’fiku, ës{kE Àefhk, hk{ hk{ !í hk˚kMku ºuxeLku kt kkÈfiku yLku ({Lk{kt) Ákku’fiku, ë uh yk u˜e hkuS Ák[e ¯kE. k˝ ˛wt ⁄kkfi ? kn ! kn! s{kE, Ìkwt Mkku hMkLkku ⁄ksu. n ÌkLku {khLkkh yk Àu˛{kt fkuE Lk⁄ke.í kAe ÀefheLku fÃkwt, ëyk Àefhe ! s{kELku h{kt ˜E Ú.í yk{ fnuÌkkt{kt Ìkku Akufhe ækx-Ænzku§u⁄ke QÌkheLku yk e yLku AkufhkLku ºuxeLku ˜E ¯kE. kAe ÌkuLku fnu, ën yk k˝u SÌke ¯kfikt.í hk˚kMk ykæk rÀ MkLkku nkufku keƒk r Lkk {hÌkku nÌkku. Ìku ke k ˜k¯fiku. yufyuf À{ ˜u. yk¯k{kt⁄ke kÀ§eyku [zu. nku˜kt yktƒ§kt ⁄kkfi Lku ytÀh kzu ! Akufhe Ìkk Õx æk kLkwt fheLku æ zk eLku kAe Lk he ⁄kE. hk˚kMk Mkq kLke u§kyu Ákku’fiku, ëÀefhk s{kE, yn™ {khk Zkur˜fiu hÚEyku Au. Ìk{u ykhk{⁄ke Mkqyku. nwt Ìkku {khk {nu˜ kkA§ ykuMkhe WÌkkhu˜ Au Ìfikt Ákæku˜ ækuÀeLku MkqE˛.í yk{ fneLku hk˚kMk Ìkku Ákæku˜{kt Ú˝u ku Mkqyu yu{ MkqÌkku.

ku˜kt Áku s˝ktLke Ìkku kÌk s kqA e Lkn™. yu Ìkku yk..hk{⁄ke MkqÌkkt. Akufhku Ìkku Mkwæ{kt yk §Lkwt Vq˜ ºq˜e ¯kfiku. Ìku{Lku Ìkku rÀ Mk-hkÌkLke æÁkh s Lkn™ kzu. rÀ Mk s k ˜k¯fik. AkufhkLke fw§Àu e yuf hkÌku Mk kLkk{kt yk e zkÁkk kkfiu Xkufh {kheLku fnu k ˜k¯ke, ënx {qhæ ! Ìkwt yk ˛wt fhu ? Ìkwt ˛wt fh k yk‘fiku Au Lku ˛wt fhe ÁkuXku Au ?í AkufhkLke Ìkku ü Qze ¯kE yLku Qºku ⁄kELku Úu k ˜k¯fiku Ìkku ftE Àuækfiwt Lkn™t. Akufhku hk˚kMkLke fw heLku s¯kkzÌkkt fnu k ˜k¯fiku, ëyu..í˜e, Mkktº§u Au í˜e ? nwt Ìkku yÌfikhu ÚÙ Awt. nwt ftE ÌkLku ⁄kkuzku ˜u k yk‘fiku Awt ? fu Ìkkhk {nu˜u ⁄kkuzku Mkq k yk‘fiku Awt ? nwt Ìkku hkÚ Mkk⁄ku yk §Lkwt Vq˜ ˜k kLke ˛hÌk ˜ELku Lkef§u˜ku Awt.í Akufhe fnu, ëfE Ákksw yk §Lkwt Vq˜ Au?

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo231

ÌkLku æÁkh Au ?í Akufhku fnu, ëyu Ìkku nwt ˛kuƒe fkZe˛.í Akufhe Ákku˜e, ënwt sux˜wt

Ú˝wt Awt yux˜wt ÌkLku fnwt Awt. Ìkwt yn™⁄ke [k˜Ìkku [k˜Ìkku s kLkku. ÌkLku ⁄kkf ˜k¯ku

Ìfikt ÁkuMksu. kkAku [k˜su. rÀ Mk yk⁄k{Ìkkt Ìkku Ìfikt {kuxwt Lk yk ˛u. yk Lk{kt Lkef§e˛ yux˜u [kh ktMkLkkt Õwtz yk ˛u. yk ÕwtzLke Â[u yuf …rªk (Yræfiku)

Ákkh hMkLkku rLkfi{ ˜ELku MkqÌku˜ku Au. Ìfikt sELku knu˜kt Ìkku ykswÁkksw [kuœæwt fhe Lkkæsu. kAe Ákk kLku [kuœæku fhsu. Ìfikt ˛tæ, Õk˜h, fkux k§ ([er kfiku) yLku ftfw kzu˜kt n˛u. Ìku ˜ELku knu˜kt ˛tæ ¯kkzsu. kAe Õk˜h ¯kkzsu. yk

kAe fkux k§ ¯kkzsu. ftfwLkku [kt’˜ku fhsu. kAe …rªkLkku zkÁkk k¯kLkku yt¯kqXku yk{§su. yk u§kyu rLkﬁ{{kt MkqÌku˜ku …rªk ƒq˝e{kt⁄ke rLkˇk ºhu˜ku QX˛u.

QXeLku fnu˛u kn ! kn ! Ákuxk kn ! yk u§kyu Ìkkh …rªkLkk k¯k{kt Lk{e kz kLkwt. yk u§k …rªk Ákku˜˛u, {k¯k Ákuxk {k¯k, s {k¯ku yu yk kwt. Ìkkhu fnu kLkwt ftE Lkn™ Ákk kwS, Ìk{khe Mku k ! Ákk kwS, Ìk{u rLkfi{{kt kuh rLkˇk{kt MkqÌku˜k Ìku rÀ MkLke Mku k fhwt Awt. kAe …rªk fnu˛u Ìkkhu nk⁄ke- kuzk, MkkuLkwt-Mkku§{wt su ÚuEyu yu {k¯k. Ìkkhu fnu kLkwt ftE Lkn™ Ákk kw k˝ Ìk{khu yk k s nkufi Ìkku yuf [Lk yk kku. yk{ yk …rªkLku [Lk{kt Ákktƒe˛ Ìkk Ìkwt yk §Lkwt Vq˜ ˜E ˛fe˛. su …rªk [Lk yk ku fu Õx Õx ÌkuLku yk §Lkw Vq˜ ÁkÌkk kLkwt fnu kLkwt.í yk{ hk˚kMkLke Àefheyu ÌkuLku økkLk yk keLku fkZ‚ku. Akufhku yn™⁄ke [k˜e LkefÈfiku. yuf ætz {qfu yLku ÁkeÚu ˜u. sÌkkt sÌkkt Ìku ku˜k Lk{kt yk‘fiku Lku rÀ Mk yk⁄k{ k yk‘fiku. Akufhku yÚ¤fik Lk{kt Úu k ˜k¯fiku. ktMkLkk Õwtz{kt yk eLku swyu Au Ìkku Mkk[wt, [kh Õwtz ækx˜ku ZkÈfiku nkufi yu{ Qºkt Au. Akufhku Ìkku ÁkhkÁkh yn™ ÚuELku [kuœæw fh k ˜k¯fiku. ƒq˝e W kh Ìkku fuz fuz (f{h) kkLkkt yLku ƒq§ [ze ¯kfiu˜kt nÌkkt. Akufhkyu Ìkku ze u§k{kt Ìkku Ákƒwt Àqh Lkkæe Àeƒwt. kAe swyu Au Ìkku Mkk[wt, Yræfiku Ákk ku [•kku MkqÌku˜ku Au. ku˜ku Ìkku §¯fiku Ìku [kuœæku fhe Lkkœfiku. kAe hk˚kMkLke fwt heyu fÃkwt nÌkwt Ìku{ ækuÀkt ({kuxkt ˜kfzkt) Mk§¯kk eLku ƒq˝e Mk§¯kk e; ˛tæ ¯kkz‚ku yLku fkux k§-[er kfik Xkuıfik ( ¯kkz‚k). YræfikLku ftfwLkku [kt’˜ku ffikuo. …rªkLkku zkÁkk k¯kLkku yt¯kqXku yk{Èfiku. yt¯kqXku yk{§Ìkkt Ìkku …rªk Ìkku Ákkh hMkLke rLkˇk{kt⁄ke yk§Mk {hzeLku Qºku ⁄kfiku. Akufhku qtx˝u §eLku yk …rªkLkk k¯k yk¯k§ Lk{e hÃkku, ë˛kÁkk˛! Ákuxk MkkÁkk˛ ! {k¯k, {k¯k Õx {k¯k; {k¯ku yu yk kwt. nk⁄ke- kuzk, MkkuLkwt-Mkku§{wt; su {k¯ku yu yk kwt.í Yræfiku ÌkuLkk W kh æw˛ ⁄kE ¯kfiku Au. Akufhu fÃkwt, ëÁkk kwS, Ìk{u rLkfi{ ˜ELku MkqE ¯kfik Ìku rÀ MkLke Mku k fhÌkk nÌkku.í Yræfiku Ákku’fiku, ë k˝ Ìkkhu ˛wt ÚuEyu ?í Akufhku fnu, ë [Lk yk kku Ìkku fh kÌk. Lkn™ Ìkku Mku k Au yu s

Mkk[e Au.í ë [LkLkwt Ìkkhu ˛wt fh Au?í ë knu˜wt yk kku [Lk Ìkku s kÌk fhwt.í ë˜u

Ìﬁkhu Ákuxk, [Lk. k[k k[k, Ák˙Ò k[k, y{h k[k, k[k [qfwt Ìkku Qºku

MkwfkÙ !í Akufhku hkS ⁄kELku nMkÌku {kuZu Ákku’ﬁku, ëÁkk kwS, yk §Lkwt Vq˜ ÚuEyu!í

Yræﬁku Ákku’ﬁku, ëyku...nku...nku...! yk §Lkwt Vq˜ ? yk §Lkwt Vq˜ Ìkku Ákuxk

Lkn™ {§u. yu yk k˝Lku fu{ {§u? yu ˜u nkuﬁ Ìkku ˝u kk˝eyu (´ﬁÌLku) Au !

Ákeswt ¯k{u Ìku {k¯k. yk k˝u ÌkuLkwt ˛wt fk{ Au ?í Akufhku fnu, ëÁkk kwS, Lkn™ yk kku Ìkku Ìk{khwt [Lk [qfku ! nwt Ìkku yk LkefÈﬁku !í Ákk ku Ákku’ﬁku, ëÁkuxk, [Lk Ìkku nwt

Lkn™ [qfwt k˝ Ìkwt yÌfikhu hkÌk{kt ıfikt sE˛ ? yk hne {ZeLke [k eyku, Ú {Zeyu. yksLke hkÌk yn™ MkqE hnu yLku nu˜e Mk khu ÌkLku nwt yk §Lkwt Vq˜ ÁkÌkk e˛.í Yræfiku Ìkku ƒq˝e W kh Ìk k fh k ÁkuXku yLku ku˜ku ¯kfiku {Zeyu. Yræfiku

{Lk{kt r [kh fhu, ëÌku {Ze{kt s˛u yLku {Ze{kt Ìkku {khe MkwtÀh Akufhe Au. ÌkuLkk⁄ke ˜˜[k˛u yLku yk §Lkwt Vq˜ Lku Ákq˜ Ákƒwt ºq˜e s˛u.í

Akufhku {Zeyu sELku Ìkk§kt æku˜u Au. Ìkk§kt æku˜eLk ytÀh sELku swyu

Au Ìkku …rªkLke fwt he, ækx-Ænzku§u ÁkuXe ÁkuXe n™[ Au. ÌkuLkwt Y k ÚuELku Akufhku Ìkku {qÂAko kkBﬁku. Ìku Lke[u kzu yux˜k{kt Ìkku fwt he Ìkku ækx Ænzku§k{kt⁄ke QXeLku

ÀkuzeLku ÌkuLku Ákk⁄k{kt ykÆ˜¯kLk{kt ˜eƒku. hkS ⁄kELku Ákku˜e, ë kn ! kn ! ÌkLku Ìkku nwt ˛kuƒÌke nÌke yLku {§e ¯kﬁku. Ìkkhe Ìkku ˝k rÀ Mkku⁄ke hkn ÚuÌke nÌke.í

ÁktLku ækE- keLku ykhk{⁄ke ækxÆnzku§u MkqÌkkt. Akufhku Ìkku §e kkAku VMkkfiku. k˝ fwt heLku Ìkku ÚuEÌkwt nÌkwt yu s {Èfiwt. ÁktLku hkÌk-rÀ Mk ækfi yLku {Ú fhu. Akufhku Ìkku ykLktÀ{kt Lku ykLktÀ{kt yk §Lkwt Vq˜ ºq˜e ¯kfiku yLku YræfikLku S {kt S yk‘fiku. k˝ yuf rÀ Mk kkAe fw§Àu e Mk kLkk{kt yk e yLku Zkur˜fikLkk kkfiu Xkufh {kheLku fÃkwt, ënx {qhæk ! §e yk ˛wt fhu ? yk{ fh k uh⁄ke LkefÈfiku Au ?í

Akufhku hkÌku ü {kt Àuzfku fqÀu yu{ fqÀeLku fnu k ˜k¯fiku, ëyu..í˜e, Mkktº§uAu ? nwt Ìkku yk LkefÈfiku.í yk{ fnuÌkkt Ìkku Akufhe Ákku˜e, ëyu...í’fik, yÌfikhu ytƒkhk{kt ıfikt sE˛ ?í Akufhku Ákku’fiku, ënwt ⁄kkuzku Ìkkhk {kxu yk‘fiku Awt? nwt Ìkku hkÚ Mkk⁄ku ˛hÌk ˜ELku yk‘fiku Awt. yk §Lkwt Vq˜ ˜u k LkefÈfiku Awt. nwt ÌkLku ⁄kkuzku ˜u k yk‘fiku Awt ?í YræfikLke fwt he Ákku˜e, ëyu...í’fik, ÌkLku yk §Lkwt Vq˜ yn™⁄ke s {§˛u.í Akufhku Ìkku nu˜ku QXeLku ¯kfiku ƒq˝eyu. YræfikLku Ìk k{kt⁄ke s¯kkz‚ku yLku Ákku’fiku, ëÁkk kwS, {Lku yk §Lkwt Vq˜ yk kku.í Ákk ku {Lk{kt r [khu, ëyk Ìkku ºq˜e ¯kfiku nÌkku yLku §e fikÀ yk‘fiwt ?í kAe Ákk ku Ákku’fiku, ëÁkuxk, 232

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo233

Ìkkhu yk §Lkk Vq˜Lku ˛wt fh Au ? {khe kkMku ˝w ƒLk Au. ækE- keLku yn™ {Ú

fh.í Akufhku fnu, ë{khu ƒLk{k˜ Lkn™ ÚuEyu. {Lku Ìkk yk §Lkwt Vq˜ s yk kku.í Ákk ku Ákku’fiku, ëÁkuxk, yk §Lkwt Vq˜ ˜u yu Ìkku ˝wt s fX˝ Au. Ìfikt Ìkku {]ÌfiwLkwt

{wæ Au.í Akufhku fnu, ë{h k Ìkku uh⁄ke LkefÈﬁku Awt.í

Yræfiku Ákku’fiku, ëÌkkhu yk §Lkwt Vq˜ ˜u s nkufi Ìkku Õx Ìkifikh ⁄kk. n{˝kt º¯k kLkLkk hLke kheyku yk Àrhfik{kt Lkkn k yk ˛u. ÀrhfikrfLkkhu

Ákƒkt f kzkt fkZeLku Ìkuyku Lkkn k kz˛u. kk˝e{kt h{ k ˜k¯ku yu Mk{ﬁu Ìkwt Ákƒkt

f kzkt ˜ELku {khe kkMku LkkMke yk su. yk u§k {khe kkMku yk e Lkn™ ˛fu Ìkku kheyku ÌkLku ºhæe s˛u. Ìkkhkt nkzfkt k˝ e˝e æk˛u. Ìkuyku Ú˝u Lkn™ yLku

f kzkt MktÌkkzeLku yk e ¯kﬁku Ìkku Ìkkhku Ák[k ⁄k˛u. Ìkkhku k§ k˝ ktfku Lkn™

§u.í Yræfiku ykx˜wt Ákku’fiku yux˜k{kt Ìkku ykfk˛{kt y ks yk k ˜k¯fiku yLku Mk{zeLkk u˛{kt [kh kheyku yk Ìke ÀuækE. Yræfiu ü[w ÚuELku fÃkwt, ëÚu Ákuxk, yu...yk Ìku º¯k kLkLke kheyku Au ! Ìkuyku s Àrhfik{kt Lkkn k kz˛u. Ìkuyku kkMku s yk §Lkwt Vq˜ Au.í Mk{zeykuLkk k¯k s{eLku yzfÌkkt{kt Ìkku ku˜e Ìkku ⁄kE ¯kE Üeyku.í kAe Ákƒe fwt heykuyu nÌkkt yux˜kt f kzkt fkZe Lkkœfikt yLku Lkk¯ke kqt¯ke ⁄kELku Àrhfik{kt Lkkn k kze. kheyku MktÌkkfqfze h{ yLku Lknkfi. yux˜k{kt r ƒ kLkku Akufhku qtx˝u kze MkzkÌkku MkzkÌkku f kzkt [kuh k ¯kfiku. Ìkuyku u˛ ÁkÀ˜eLku MktÌkkfqfze h{ k ˜k¯ke. knu˜e zqÁke Ìkku kk˝e ˜kune su ⁄kE ¯kfiwt. ÁkeS

zqÁke Ìkku kk˝e Ak˛ su ⁄kE ¯kﬁwt. keS zqÁke Ìkku kk˝e ykfk˛u [ze ¯kﬁwt. [ku⁄ke

zqÁke Ìkku kk˝e kkÌkk§{kt ¯kﬁwt. knu˜e Vhe zqÁkeLku kk˝e Wzkz‚wt Ìkku kk˝e nÌkwt yu s ⁄kE ¯kﬁwt. kheyku zqÁke zqÁkeLku h{ k ˜k¯ke Au. yk u§kyu Akufhkyu æhku

kx ÚuELku kheykuLkkt f kzktLkku ¯kkuxku k§eLku qtx˝u kze MkzkÌkku, {qXeyku k§eLku ÀkuzeLku Àuhk{kt Àkæ˜ ⁄kE ¯kfiku. kheykuLku æÁkh ⁄kE ¯kE, Ìkuyku kÌkku fh k ˜k¯ke, ëyuí˜e, yk k˝kt f kzktLku [kuh ˜k¯fik !í kheyku Õx Õx kk˝e{kt⁄ke Áknkh Lkef§e. n knuhu ˛twt ? Ìkuyku yuf nk⁄k yk¯k§ yLku yuf nk⁄k kkA§ hkæeLku [kuhLkk k¯k˜u k¯k˜u s k ˜k¯ke. Yræfiu Ìkku AkufhkLku {e˝Lke {kæ ÁkLkk eLku ¯ks k{kt {qıfiku. Ìkuyku k¯k˜u k¯k˜u Àuhk{kt yk eLku YræfikLku fnu k ˜k¯ke, ëÁkk kwS, [kuh fkZe yk kku Lkn™Ìkh Ìk{u [kuh ⁄kkyku.í Yræfiku fnu, ëÁkkEyku, {khu Ìk{khkt f kzktLkwt ˛wt fk{?í khe Ákku˜e, ëÌfikhu yn™⁄ke [kuh Úfi ıfikt ?í ku˜e Ìkku Lkk¯ke- kqt¯ke [khu Qºe hne. kAe Yræfiku Ákku’fiku, ëswyku, nwt fnwt Ìku {kLk˛ku?í Ìkuyku fnu, ë{kLk k su n˛u Ìkku {kLke˛wt.í ëÌfikh Ìk{u [Lk yk kku.í ku˜e [kh [Lk yk ku, ë k[k k[k, y{h k[k, k[k [qfwt Ìkku Qºe MkwfkÙ ! kheykuLku

[Lk{kt ÁkktƒeLku Yræfiku Ákku’fiku, ëyk §Lkwt Vq˜ ÚuEyu, yk kku !í khe Ákku˜e, ëyÌfikhu Ìkku Lkn™ yk ke ˛feyu. k˝ fk˜u Ákkh k¯ku yk k˛wt.í kAe Yræfikyu f kzkt yk fikt. kheyku f kzkt knuhe, ykuZeLku, Mk{ze ⁄kELku k Lk Mkk⁄ku M ¯ko{kt Qze ¯kE. Yræfiu {e˝Lke {kæ ¯ks k{kt⁄ke fkZeLku {kæLkku kkAku nÌkku Ìku ku

Akufhku ÁkLkk e Àeƒku. kAe Yræﬁkyu yk AkufhkLku Ákƒe kÌk fhe.

Ákesu rÀ Mku Ákkh k¯ku Ák kkuhu kheyku n{T{T{T, n{T{T{T fhÌke Mk{zeLkk u˛{kt ÀrhfikrfLkkhu QÌkh k ˜k¯ke. ƒhÌkeyu k¯k kzÌkkt Ìkku kkAe M keyku ⁄kE ¯kE. Yræfiku AkufhkLku Mk{Ú eLku Ìkifikh fh k ˜k¯fiku, ë ku˜e [kh khe yux˜e MkwtÀh n˛u fu yzƒku Mkqhs Õktæku s˛u. ÌkuykuLke Â[ yuf khe ⁄kkuzwt ⁄kkuzwt Lkk[Ìke n˛u. ÌkuLku nk⁄keLkk su zk ÀktÌk n˛u yLku Mkq kzk s zk fkLk n˛u. fk§e ykuZ˝e ykuZe n˛u yLku ˜kfzeLkk xufu Lkk[Ìke n˛u. sELku ÌkuLku Ìkwt kfzsu. Ìkwt kfz k sE˛ yu Mk{fiu MkwtÀh kheyku LkfiLkku Lk[k Ìke, ÌkLku Ákku˜k ˛u. k˝ Ìkwt fkuELkk Mkk{u ÚuÌkku Lkn™ yLku fkuELkk Mkkz˜kLkk AuzkLku k˝ yze˛ Lkn™. sELku ku˜e zkuMkeLku s kfzsu. Ìkku s ÌkLku yk §Lkwt Vq˜ {§˛u. ÁkeS MkwtÀh kheLku yzfe˛ Ìkku S ⁄ke sE˛.í yk{ Yræfikyu Mk{Ú‘fiku. kheyku ÀuhkLkk ykt¯k˝k{kt yk e. yzƒe k]⁄ eLkwt Y k kheyku Ìkku kÚt [zk eLku Lkk[ k ˜k¯ke. Akufhku æw˛ ⁄kÌkku kheyku kkMku ¯kfiku. ÌkuLke Mkk{u Ìkku MkwtÀh khe LkfiLk Lk[k yLku yuf §e MkkLkku (R˛khk) fheLku LkSf Ákku˜k u. Akufhku AkLkku{kLkku Ìkwo§{kt s¯fik ÚuELku Â[u Àkæ˜ ⁄kfiku yLku zkuMke nÌke ÌkuLku s kfze. ÌkuLku kfzÌkkt fwY k khe Ìkku nku§eLke fl k§k su e ⁄kE ¯kE. ÁkeS kheykuLkwt Ákƒwt Y k Ìku{kt yk‘fiwt. ÁkkfeLke Ákƒe kheyku Ìkku fk§e {U˛ ⁄kE ¯kE. Ákƒe Ákku˜e, ëy{u Ákƒe nkhe Lku Ìkwt SÌke ¯kfiku.í Ákƒkt ¯kfikt YræfikLke ƒq˝eyu. ƒq˝eyu yk Ìkkt Ìkku Yræfikyu AkufhkLkk {k⁄ku nk⁄k Àeƒku yLku kAe Ákku’fiku, ëÁkuxk, ÌkLku n yk §Lkwt Vq˜ {§e ¯kfiwt. !í Akufhku Ákku’fiku, ëıfikt Au Ákk kwS ? yk e yk e Ìkku nwt Áku kx{kt {qfeLku yk‘fiku Awt.í Yræfik Ákku’fiku, ëAkufhk, Ìkwt Ìkku ¯kktzku ⁄kfiku fu Ákk hku ? Ìkwt nSfiu ºq˜u Au, yk s yk §Lkwt Vq˜ Au !í ëLkk, Ákk kwS ! nwt ykLku ˛wt fhwt ? ÌkuLku Ìkku Ìk{u s ˜E ˜ku yLku {Lk yk kku yk §Lkwt Vq˜.í khe Ìkku Qºe Qºe nMku Au. Yræfiu ÌkuLku fÃkwt, ëÁkkE, Ìkwt ykLku yk §Lkwt Vq˜ ÁkÌkk su.í khe Ákku˜e, ëÁkk kwS, yk hÃkku fk[k {k⁄kkLkku {Lkwªfi y Ìkkh. yk Ìkku Mkk[kt yk §Lkkt Vq˜ ÚuÌkkt s {he s˛u.í Yræfiku Ákku’fiku, ëÁkkE, yk u§kyu su ⁄kkfi yu Mkk[wt k˝ yk k˝u [Lk{kt Áktƒkfikt Aeyu yux˜u Vq˜ Ìkku ÁkÌkk kz˛u.í khe {tÌkh Ákku˜eLku yuf Ìkk§e kkzÌkkt Ìkku MkkuLkkLke AkÁkze{kt Vq˜ Ìkifikh ⁄kfikt. AkÁkze

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo235

W kh⁄ke ëykÏMkkhí ˜uÌkkt Ìkku Áku f˜f˜Ìkkt Vq˜ ! Vq˜{kt⁄ke Ìkus r˜Mkkuxku QX‚ku yLku

ÚuÌkkt s Akufhku {he ¯kﬁku. khe Ákku˜e, ëÁkk kwS, nwt Ìk{Lku LknkuÌke fnuÌke? n

Ìk{u S Ìkku fhku. Yræﬁkyu ƒq˝e{kt⁄ke fr˝ﬁkuhLke fktÁk yLku y{eLkku ntMkku ˜ELku

Akufhk W kh Vuh‘fiku. Akufhku nMkÌkku nMkÌkku MkS Lk ⁄kfiku yLku Ákku’fiku, ëyku nku! nku ! Ákk kwS, Vq˜ ÚuELku yux˜ku Ìkku hkS ⁄kfiku fu ü yk e yLku MkqE ¯kfiku !í

Ákƒkt nMk k ˜k¯fikt. kAe Yræfiku Ákku’fiku, ëÁkuxk, Ìkwt Vq˜ ÚuELku MkqÌkku yu Ìkku y{ufiu Úufiwt !í Akufhku Ákku’fiku, ëÁkk kwS, ën {Lk yk §Lkwt Mkk[wt Vq˜ {§e ¯kfiwt. n Ìk{u Ákƒkt ÁkuMkÚu yLku nwt Ìkku sÙ.í yk{ fnuÌkkt Ìkku Ákƒe kheyku yufÁkeÚLkk {wæ Mkk{u Úu k ˜k¯ke. kAe yk kheLku fnu, ëÁkkE, Ú§ eLku ssu yLku Ú§ eLku yk su. ºez kzu Ìkku kkufkh fhsu. Ìkkhe ºez ºk¯k k y{u yk e˛wt.í yk{ fneLku {k⁄kk kh nk⁄k ÀELku yk˛e koÀ yk ke Aqxe kze. kheyku Mk{zeLkku u˛ ˜ELku k Lk Mkk⁄ku M ¯ko{kt Qze ¯kE. ÁktLku Yræfik kkMku⁄ke hÚ {k¯ku Au. Yræfiu ÁktLkuLkk {k⁄ku nk⁄k Àeƒku, kAe Ákku’fiku, ëÌk{Lku ºez kzu Ìkku kkufkh fhÚu. nwt ºez ºk¯k k yk e˛.í YræfikLke ƒq˝e⁄ke YræfikLke Àefhe, khe yLku Akufhku k˝u [k˜e LkefÈfikt.

MktMkkhLke kÌkku fhÌkkt fhÌkkt [k˜ k ˜k¯fikt. [k˜Ìkkt [k˜Ìkkt hk˚kMkLkk Lk{kt yk‘fikt yLku rÀ Mk yk⁄k{ k ˜k¯fiku. yux˜k{kt Ìkku hk˚kMkLkku {nu˜ Àuækfiku. yk Mk{fiu Akufhku Ákku’fiku, ëyk k˝u §e yuf MÌkw ºq˜eyu Aeyu. {nu˜ Àuækfi

Ìfikt yuf hk˚kMkLke Àefhe Au. ÌkuLku k˝ ˜uÌkkt sE˛wt.í Ákƒkt yk¯k§ [k˜ k ˜k¯fikt. hk˚kMkLke Àefhe yk{Lku yk Ìkkt Àuæe ¯kE. k§e {qXeyku Lku Àkuze Ìku yk{Lke kkMku yk e. fÃkwt, ëfw˛§ Aku ?í ëÌfikhu ÁkkE ! Ìkwt fw˛§ Au fu ?í yk{ Ákƒkt {Èfikt. {§eLku hk˚kMkLke fwt he Ìkku k˝u s˝ktLku yk¯k§ fheLku ˜E ¯kE. {nu˜{kt hk˚kMk k˝ uh yk u˜ku nÌkku. ÁkƒktLku {§ k Áknkh LkefÈfiku. ÁkƒktLku ÚuELku Ákku’fiku, ëÁkƒkt fw˛§ Ìkku æhkt ?í ëÁkƒk Ákku’fikt, ënk!í hk˚kMk ÁkƒktLku {nu˜{kt ˜E ¯kfiku. hk˚kMkLke fwt he Ìkku Õx Õx fk{u ˜k¯ke. kk˝e QLkwt {qfeLku k˝u s˝ktLku Lk zk e Lkkœfikt. æk kLkwt fheLku æ zk‘fiwt. kAe hk˚kMk Ákku’fiku, ëÀefhe, ÁkƒktLku Mkwæu Mkw kzsu. nwt Ìkku {khe Ákæku˜{kt Mkq k ÚÙ Awtí. yk{ fneLku hk˚kMk Ákæku˜{kt Mkq k ¯kfiku. ku˜kt [kh s˝kt ÁkuXkt-MkqÌkkt kÌkku fhu yLku nMku-{~fheyku fhu. fqfzu kkuÌkkLkwt M⁄kkLk Akuze Àeƒtw. ´ºkÌk ⁄kfiwt yLku ´fk˛ yk‘fiku. Ákƒkt nu˜kt QXeLku Ìkifikh ⁄kELku hk˚kMk kkMku ¯kfikt. Akufhku hk˚kMkLku k¯ku ˜k¯keLku hk{ hk{ fheLku kAe Ákku’fiku, ëMkMkhk, ˝k {kLk⁄ke ÁkuMkÚu yLku y{u Ìkku yk LkefÈfikt.í hk˚kMk fnu, ëLkk hu s{kE Àefhk ! Ìk{u ıfikt s˛ku. Lk⁄ke s wt. s nkufi Ìkku {khe ÀefheLku k˝ ˜uÌkkt

Úyku. {khe y khkƒ{kt kzu˜e Àefhe kkhfu º˜e.í kAe Ìfikt⁄ke [khu s˝kt LkefÈfikt. Ìkuyku yuf ætz {qfu yLku ÁkeÚ ætz{kt Úfi. Ìkuyku Ìkk AkufhkLke Lk¯khe LkSf yk k ˜k¯fikt. Lk¯khe LkSf yk e yLku rÀ Mk yk⁄k{e ¯kfiku. hk˝e Ákku˜e, ëhkÚ, yk k˝u n ⁄kkuze kh ÁkuMkeLku r hk{ kk{eyu.í Ákƒkt ÁkuXkt. kAe kkAkt

QX‚kt, ¯kk{Lku ¯kkUÀhu yk‘ﬁkt. Akufhku fnu, ëyk {kh Lk¯kh Au. ku˜e [kh s˝e

Ìfikt æ[fkE yLku Ákku˜e, ën Ìkku Ìkwt hkÚ yLku y{u k˝ Ìkkhe hk˝eyku ! yk k˝u Ìkku {kuxkt ˜kuf ! rÀ Mk yk⁄k{u Lk¯kh{kt Lkn™ sEyu. yk k˝u yn™ MkqE hneyu. nu˜e Mk khu ksÌku ¯kksÌku Mkk{ifikt ⁄k˛u yLku ¯kk{{kt k¯k {qf˛wt.í Akufhku Ìkku ⁄kktº˜ku Qºku hnu Ìku{ Qºku hÃkku yLku Ákku’fiku, ëMkk[e kÌk Au, k˝u hk˝eyku ˜k¯ke Ìku yuf Mkkz˜ku kk⁄kfikuo, Ìfikt §e ¯kkuÀzkt ˛kLkkt. hkÚ Mkkz˜k W kh ÁkuXku. ykæk rÀ MkLkku [k˜e [k˜eLku ⁄kkfu˜ku nÌkku yux˜u ykzku kz‚ku yu ku s MkqE ¯kfiku. ku˜e k˝ufiu MkqÌke.

ëyÕÕÕ- ÕÕhí hkÌk Úﬁ yLku Ìkuyku Ìkku yzƒe hkÌk ⁄kE Lku kkAe

QXe. QXeLku kÌkku fh k ˜k¯ke, ëftEf Lk eLkÌkk fhey Ìkku s yk k˝u Mkk[e.í º¯k kLkLke khe Ákku˜e, ëyuf Ìkk§e kkzwt Ìkku yn™ MkkÌk {kr§fiku {nu˜ Lku W kh MkkuLkkLkwt #zwt ⁄kE Úfi.í ÁkeS YræfikLke Àefhe Ákku˜e, ëÚu nwt Ìkk§e kkzwt Ìkku {nu˜Lke kkæ§ fkux ⁄kE Úfi.í hk˚kMkLke Àefhe Ákku˜e, ënwt Ìkk§e kkzwt Ìkku {nu˜Lke kkæ§ ˜e˜ku Ákk¯k ⁄kE Úfi. Ákk¯k{kt⁄ke sqE-ÚMkwÀ yLk {h k-{ku¯khkLkkt Vq˜kuLke Mkwt¯ktƒ yk u. fk§e kktækuLkk º{h ¯kwtsLk fhu yLku ˜e˜e kktækuLkk Mkqzk Qzu. Â[u Ìkku Lkkn kLkwt Ìk§k ⁄kE Úfi yLku yk k˝u yLku hkÚ ykLktÀ Mkk⁄ku Lkkneyu.í yk{ kÌkku fhÌkkt fhÌkkt{kt Ìkku Mkk[wt, yufu Ìkk§e kkze Ìkku MkkÌk {kr§fiku {nu˜ Lku W kh kkAwt MkkuLkkLkwt #zwt [ktÀkLkk ys k§k{kt ës§wfkí (Ìkus r˜Mkkuxk) kkzu. ÁkeSyu Ìkk§e kkze Ìkku kkæ§ fkux ⁄kE ¯kfiku. keSyu Ìkk§e kkze Ìkku Ákk¯k{kt fkuEyu Lkn™ Úufikt nkufi yu kt ]˚k ⁄kE ¯kfikt. Â[u kkAwt Ìk§k Lku ytÀh kk˝e ërf’˜kxkí fhu. kAe k˝ufiu ku˜kLku ü[ku fheLku MkkÌk{k {kr§fi ˜E ¯kE. kAe MkqE ¯kE. hkÚ nu˜ku QXeLku swyu. yu {Lk{kt r [khu, ënwt Ìkku Mk kLkk{kt Awt fu ˛wt Au ?í ku˜e hk˝eykuLku ÚuELku Ákƒe kÌk Mk{S ¯kfiku. nu˜k kr˝fik-Ák˙kÒ˝ Õkzu Vh k Áknkh LkefÈfik Ìkku {§Ìfik¯k ffikuo Lk ffikuo nk⁄k{kt ˜kuxk yLku yk‘fik Ìku kxu kkAk. ˜kufku ÀkuzÌkk hkÚLkk {nu˜u ¯kfikt yLku fnu k ˜k¯fik, ëVrhfikÀ hu VrhfikÀ !í hkÚ ÀkÌk˝ fhÌkkt Ákku’fiku, ëMk kh{kt ˛kLke VrhfikÀ ?í ˜kufku fnu k ˜k¯fikt, ë¯kk{Lkk ¯kktÀhu fkuEf MkqÁkku Ú¯fiku Au Ìku

ne- kÌkku- khÌkkyku-{tkkuLkkuMkk{krsf-ƒkä{fMktÀºo237

MkkÌk {kr§ﬁku {nu˜ ÁkLkk‘ﬁku Au Lku W kh MkkuLkkLkw #zwt ftE [§fu ! kkæ§ fkux k˝

hkÌk{kt fhe Lkkœfiku Au.í hkÚ rMk kkneykuLku fnu, ëÕx Àkuzku. ÌkuLku Õx f[uhe{kt nksh fhku.í hkÚ Ìkku Õx Õx ÀkÌk˝-fku¯k§k fheLku Qºk ⁄kfiku. k¯k{kt MkkuLkkLke {kusze yLku nk⁄k{kt hÌkLk ¯kurzfiku ˜ELku f[uhe{kt ¯kfiku. MkkuLkkLkk ÆMknkMkLk W kh ÁkuXku Lkn™ ÁkuXku Lku rMk kkne Ìkku ÀkuzÌkk f[uhe{kt yk‘fik. k˝ hkÚLku ftE fne ˛fu Lkn™. ku˜k AkufhkLku ÚuELku hkÚ yLku ´ƒkLk Ìk⁄kk Ákƒk ÀhÁkkheyku Qºk ⁄kE ¯kfik. Akufhku Ákku’fiku, ëhkÚ, yk e ¯kfiku yk §Lkwt Vq˜ ˜ELku.í hkÚLkk nwf{ Aqx‚k. ykæe Lk¯khe{kt ZtZuhku r kxk‘fiku fu, ër ƒk kLkku Àefhku yk §Lkwt Vq˜ ˜ELku yk‘fiku Au. Ákƒkt ˜kuf ¯kk{Lkk [kuf{kt Vq˜ Úu k yk Úu. ÁkƒktLku æk kLkwt k˝ yn™ {§˛u. fkuE ºk¯fik k¯kLkwt [f˜wt k˝ uh hnu Lkn™ ÚuEyu.í ZtZuhku Mkktº§Ìkkt Ìkku ¯kk{Lkk [kuf{kt {kLk eykuLkku {u§ku ºhkE ¯kfiku. rMk kkE ˜k¯fik Ìku Ákƒkt {kLk eykuLku yuf kt¯kÌk{kt ÁkuMkkze Àeƒkt. k˝u hk˝eykuyu Ìkk§eyku kkzeLku Ák keMkÌku keMk ´fkhLkkt ºkusrLkfikt ÁkLkk eLku Lk¯kheLkkt Ákƒkt ˜kufkuLku s{kze Àeƒkt. kAe Ákƒkt ˜kuf yLku Akufhku yLku k˝ hk˝eyku hkÚLke f[uhe{kt ¯kfikt. ˜kufku Ìkku f[uhe{kt ëWh Lku kqhí Q{x‚kt. ykæe f[uhe ºhkE ¯kE. kAe Akufhkyu º¯k kLkLke kheLku fÃkwt, ëhk˝e, n Ìkwt MkwtÀh yk §Lkkt Vq˜ ÁkLkk e Àu.í º¯k kLkLke khe {tÌkh Ákku˜eLku yuf Ìkk§e kkze Ìkku MkkuLkkLke AkÁkze ÁkLke ¯kE. ÁkeS Ìkk§eyu ˜e˜ku- ke§ku ëykÏMkkhí AkÁkze W kh yk e ¯kfiku. keS Ìkk§eyu AkÁkze{kt ¯kkzkLkk kizk su zkt {kuxkt Vq˜ ⁄kE ¯kfikt. yk Vq˜ Mkqt kzÌkkt yzƒkt Ìkku ÚuELku s {he ¯kfikt yLku yzƒkt ˜kuf Ìkku Mkqt eLku kze ¯kfikt. hkÚ k˝ Vq˜ Mkqt eLku {hu˜e ´Ú ÚuELku {he ¯kfiku. n Ìkku ku˜kt [kh rMk kfi ºk¯fik k¯kLkw [f˜wt k˝ yk f[uhe{kt S Ìkwt ÁkÂfiwt Lkn™. ku˜e k˝ s˝e fr˝fikuhLke fktÁk yLku y{eLkku ntMkku ˜ELku Qºe ⁄kE. yuf yufLku ÁkuXkt fhe Àeƒkt. kAe Ìkku Lk¯kh-˛nuh{k Mkku§{kt kÚt k¯k k ˜k¯fikt. ˛uhe-ÁkÚhu {k§ eyku ¯kku§ nut[k k ˜k¯fiku. hkÚ yLku Akufhku f[uhe{kt yk‘fik. hkÚyu kkuÌkkLkk nk⁄ku AkufhkLku MkkuLkkLkk ÆMknkMkLk kh ÁkuMkkz‚ku. kAe sÌkkt sÌkkt Ákku’fiku, ëyks⁄ke Ìkwt hkÚ ! Ú§ eLku hks fhsu yLku Ákƒe ´ÚLku Mkwæe hkæsu.í hkÚ AkufhkLku hks- kkx MkkU keLku [k˜ k {ktz‚ku. yk{ hkÚ yLku AkufhkLke nX kqhe ⁄kE. {kÌkk yLku Ákƒktyu Mkk⁄ku {§eLku ækƒwt, keƒwt Lku hks ffiwO, kÌk ⁄kkfi kqhe. yktÁku yk fuhe kAe yk Úu....

˛ÁÀMkqr[

(´Àu˛,ÚrÌk,Àu e-Àu Ìkk,MktkkÀf,˜uæf,{n• Lkk´fkhkrÀLke.)

y⁄k uÀ 3, 9

y⁄kof⁄kk 2

yLkwckLk 16, 18 y kk˜k - yk kuﬁe, 3

yÁkk 17

y{urhfLk 5 yhs˝ºkE ˜’˜wºkE ( khÌkkf⁄kf)

yhw{ktLk 16

yhu˜ku 14

yt¯kkMkeÀu e 28

ykœﬁkrﬁfk 2

ykÀ{e yLku h™Aze (ºe˜e ˜kuf kÌkko)

ykrÀ{kLk 18

ykrÀ kMke 5, 6

ykﬁh˝ 28

ykﬁhku 28

yk §Lkwt Vq˜ 30, 229

RrÌknkMk 2, 9

Wr{ﬁk, 17 W o˛e 3

ykuh{kLk {k 84

f⁄kf 12 f⁄kk 9

f⁄kkMkrhÌMkk¯kh 4

fLkwºkE ÚuLkke 7 fh{e S Lke khÌkk (ºe˜e ˜kufkœﬁkLk)

fh{ehkLkku yhu˜ku 19 fnkLke 2

f’ kLkk 12

fkÀBÁkhe 2

fkLk¯kwhw 24

fk{f⁄kk 2

fk‘ﬁ˛kÜ 2

fk§kºkE fMLkkºkE kh{kh (ºe˜ ykrÀ kMke ˜kuf kÌkkof⁄kf) 33

fw khfk 28 fwt he yLku nk⁄ke (ºe˜e kÌkko) 17 fwt heÁknuLk Úu¯kkºkE ¯k{kh (ykrÀ kMke ˜kuf kÌkkof⁄kf) 12 fqfzku yLku rÁk˜kze (ºe˜ ykrÀ kMke ˜kuf kÌkkof⁄kf) 9

fkÏt˝e 12, 13

fkuÁkrhﬁku Xkfkuh 17, 23

ætzf⁄kk 2

ækÌkhkÕk˜kLkku yhu˜ku 27

æe˜rhﬁku hæe 147

æqÌkktLkku hkÕ e yLku Àu ku˜ ¯kwÕh˝ (ºe˜e ˜kufkœﬁkLk) 26

æU¯kkhºkE yhækºkE hkurnMkk 204

æuzÁk˙Òk(Ìkk˜wfkLkwtM⁄k§) 27,12,16, 25, 33, 117, 132, 137

¯k˝ krÌk 17

¯krhﬁkuhfkux 20

¯kt¯kkÁknuLk ˜kƒkºkE æih 57

¯kkﬁf 26

¯keÌk 8

¯kwshkÌk 12

¯kwshkºkE ƒLkkºkE ¯k{kh (ºe˜e ˜kuf kÌkkof⁄kf) 24, 25, 6, 8

¯kwshktLkku yhu˜ku 13, 20

¯kw˝kZ‚ 3, 4

¯kkuÌk{hæe 147

¯kkuÁkrhﬁku eh 145

¯kkiÌk{…rªk 19

[˝kuXeLkk ÕuhLkku Õkhku (˜kuf{t k) 134

[k{wtzk 17

[k{wtzkÀu e 26

[wzu˜ 13

A¯kLkºkE Lkk⁄kkºkE æih 83

sr§ﬁku ºuh 27

s§wfkh 21, 22

ÚÀw 18

rsøkkMkk 13

sw khLkk {e˝kLkku Õkhku 136

Úu¯kkºkE ºkuÚºkE æih (ºe˜e

˜kuf kÌkko-f⁄kf) 49

Úuxt¯k un 141

Õ¯kÀu kh{khLke khÌkk (ºe˜e

˜kuf kÌkko) 26

Õkhku - 14

Õu§w nku§k¯k˝ 20

ÕkÏ kk-ÕkÏ khe 145

xw[fku 10

xwn˜wt 22, 173

zkf˝ 13, 147

zkf˝ ºkºeLke kÌk (ºe˜e ˜kuf kÌkko)

210

zkf˝Lke E (ºe˜e kwhkf⁄kk) 30

zkfU˝ kkÁkeLke fkÏt˝e (ºe˜e ˜kuf kÌkko)

zkuMkku yLku zkuMke (ºe˜e ˜kuf kÌkko) 54

Ìkt k uÀe (ºe˜e ˜kufkœﬁkLk) 118

ÀhS 6

ÀtÌkf⁄kk 9, 10, 11, 26

ÀktÌkk (Ìkk˜wfk {⁄kf) 43, 80

Àu Lkkhkﬁ˝ 20

Àu Ìk 178, 179, 180, 181

Àur ﬁk k§ku 21

Àu eykuLke ne 22, 198

Àu k§ kLkku {t k 183

240 ºe˜kuLke ne- kÌkku- khÌkkyku

ƒLkkºkE MkLkkºkE Ìkhk˜ (ºe˜e ˜kuf kÌkko - f⁄kf 43, 80)

ƒ kMkkÀu e 28

ƒ{of⁄kk 2

ƒh˝e yLku {Lkwªﬁ y ÌkkhLke ne (ºe˜e kwhkf⁄kk) 149

ƒq§kLkku Xkfkuh 23

Lkf˜˛uX (ºe˜e ˜kuf kÌkko) 38

LkhMkt¯kku eh 144

Lkkhkﬁ˝ ktrzÌk 4

Lk ˜kæ Àu eyku 17-18

Lk k{kuxk (ºe˜ ykrÀ kMke ¯kk{) 25, 117, 132, 137

Lkkx‚Lk]Ìﬁ 18

LkkÏhÌkwt 18

kh⁄kefkLkLke kÌk (ºe˜e ˜kuf kÌkko) 3

khk´kf]rÌkf 18

khef⁄kk 10

kt[Ìkt k 4

kt⁄kk˜ (ºe˜ ykrÀ kMke ¯kk{) 53

kkx e ºku kku 168

kkÌkk§ætz 24

kkÁkwºkE LkkLkSºkE ¯k{kh 201

kkt[{nwzk (ºe˜ ykrÀ kMke ¯kk{) 33

r kﬁk˜ku 182

kwhkf⁄kk 1, 9, 10, 11, 30

kwhk MÌkwr „k 1

kwYh k 3

ke k§hæe 146

kwhk˝ 9

kuh 16

ki˛k[e 2, 3

´kf]Ìk 2, 3, 4

Vxk˝kt 8

Vkuf-yur kf 11

Vkufxu˜ 12

Vkufr˜rhf 11

rVrLk˛ 5

Vq˜ kÀe 7

ÁkLkkMkfktXk (rs’˜kLkwt Lkk{) 43, 80

Ákk˝ºË 2

ÁkkÁkrhﬁku ºqÌk 141

rÁk˜kzeÁkkE (ºe˜e ˜kuf kÌkko) 7

ÁkwÿM k{e, 4

Ák]nÌf⁄kk{tshe 4

Ák]nÌf⁄kk&˜kufMkt¯k˙n 4

ÁkuLVu 1

Áku˜uz 11

Ákkuhze (ºe˜ ykrÀ kMke ¯kk{) 16, 31

ºıÌkk˝e 7

º¯k kLkÀkMk kxu˜ 26

º¯k kLkLkkt À˛oLk (ºe˜e ˜kuf kÌkko) 81

ºe˜ (ÚrÌk) 18

ºe˜ ¯keÌkf⁄kk 26

ºqræﬁkÀu e 26

ºuh 17

ºkuÚu (¯kwshktLkku yhu˜ku ˜kuf{nkfk‘ﬁLkku

Lkkﬁf) 20

ºkuÚºkE ƒq§kºkE æih (ºe˜e ˜kuf kÌkko-f⁄kf) 73

ºku kku (ºq ku) 23

{Ìkh ({t k-{tÌkh) 14

{Lkæe k§ku (fr˜ﬁw¯k) 21

{LkMkqhºkE kÀeºkE ÁkwÁkrzﬁk 69

{t k - 14, 30

{kLk zkf˝Lke ne (ºe˜e kwhkf⁄kk)

163

{khe ˜kufﬁk kk 26

{k˜ kMk (ºe˜ ykrÀ kMke ¯kk{) 8

{krnÌkeÀkÌkk 24

r{⁄k ( kwhkf⁄kk) 9

{uıMkBﬁq˜h 1

{unku 20

{U˜kLke {u˜he 145

{kurnLke {t k 7

ﬁsw uoÀ 3

ﬁ{ - ﬁ{e 3

ﬁ˛ku¯kk⁄kk 11

hæe 13, 16, 145

hr˛ﬁLk 5

hks kqÌk 28

hkÚ yLku fw§Àu e (ºe˜e ˜kuf kÌkko)

hk{kºkE ºk{kºkE æih (ºe˜e

˜kuff⁄kf) 24, 25

hkMkzk 11

hknhku 14

hkÏ{-MkeÌkk{kLke khÌkk 29

Y kkºkE ytÀwºkE ¯k{kh 204

huze 22, 30

˜’˜wºkE {kuÌkeºkE æktx (ºe˜e

˜kuf kÌkko-f⁄kf) 16, 31

˜k˜ kÀe 7

˜wnkh 6

˜kuf 11, 28

˜kuff⁄kk 1, 2, 3, 10

˜kuff§k 7

˜kufºkªkk 2

˜kuf{nkfk‘ﬁ 14, 23, 26

˜kuf{t kku 7, 189

˜kuf{kLkMk 28

˜kufr „k 1, 4, 15

˜kufMktMf]rÌk 7

˜kufMkkrnÌﬁ 8, 11

˜kufMkkrnÌﬁr økkLk 31

˜kufkœﬁkLk 14, 26

˜kÏ¯kÀu e 20, 28

E - 14

˝fh 6

ÚºkE funhkºkE ¯k{kh (ºe˜e ˜kufkœﬁkLk f⁄kf) 24, 25, 7, 11, 25, 132

MkwÀu Ænze, 4 neyku (ºe˜e kwhkf⁄kkyku) 16

k S (¯kwshktLkku yhu˜ku {nkfk‘ﬁLkwt yuf [rh k) 26

kr˝ﬁ˝ yLku ¯kku k§ (ºe˜e ˜kuf kÌkko)

khÌkk (ºe˜e ˜kufkœﬁkLk) 23, 24,

kMkwrf 17

knf 25

k„ 24

eh 13

eh{kºkE suXkºkE ¯k{kh 202

ehhMk 8

uÌkk˜ kt[kÆ ˛rÌkfk 4

un 13

irÀf MktrnÌkk 3

r˛ - 17

r˛ yLku kk oÌkeLke ne 155

˛wLk:˛u k 3

Mkf˜f⁄kk 2

Mk˝k˜e (ºe˜ ykrÀ kMke ¯kk{) 43

Mkt ÀkMk ¯kr˝ 4

Mkt˛kuƒf 13

MktMf]Ìk 2, 5

MktMf]rÌk 18

MkkÌk zkf˝Lke kÌk (ºe˜e ˜kuf kÌkko)

206

Mkk{ uÀ 3

MkkÁkhfktXk (rs’˜ku) 12, 16, 25, 31, 33, 49, 117, 132, 137

MkkMkw yLku nw (ºe˜e ˜kuf kÌkko) 50

MkkrnÌﬁ 2

Mkktf§eÁknuLk Lkk⁄kkºkE ¯k{kh 205

Mkkt¯k (˜kuf k„) 24

MkktX˜ku (fktxk W kkz kLkwt Áku kktræﬁwt

MkkƒLk) 9

rMkÿhks Mkku˜tfe 27

Mkw⁄kkh 6

Mkw{uh 1

Mkwtz 28

MkwıÌk 11

Mkkuæ˜k ¯khkrMkﬁk 28

MkkuæktLke Mkkuæ˜e (ºqÌk-´uÌk) 145

MkkuLk˜ÁknuLk (ºe˜e ˜kuf kÌkko) 223

Mkku{Àu 4

M Y k 8, 11

nÚhe´MkkÀ rÓ uÀe 4

nh{kÁknuLk Àu kºkE æktx 53

nhk§eÀu e 28

nrhyku{ 26

nrhºˇk[kﬁo 2

nMkw ﬁkrøkf 1, 5

nkÌk kkE Lkt yuf ÁkuLkLke 30

rnÌkÀu e 20, 28

rnÌkku kÀu˛ 4

Æn¯krxﬁk (ºe˜ ykrÀ kMke ¯kk{) 49, 57, 83

neﬂﬁku˜kÏS 28

nkuLkku˜ ÁkULkheLke kÌk (ºe˜e ˜kuf kÌkko) 30