De Droomfabriek

DE

DE VER

K E I R B A F DROOM

DENIS VAN D GETEN GESCHIE HET LANDGOED

OOSTERBEEK A

E NEDERL

COON LOET C ANDSE FILMT Y

D DECOR VAN LS SCHRIJNEN

DE TWINTIGSTE

. BARNSTIJN

EEUW

Colofon: Uitgave: Stichting LCB Filmstad Willem van der Ham Juni 2016

Voorwoord Het eeuwenoude landgoed Oosterbeek, grondgebied van Wassenaar maar eigendom van de gemeente Den Haag, heeft in de eerste helft van de twintigste eeuw een veelbewogen geschiedenis gekend. Een geschiedenis die nauw verbonden is met de gebeurtenissen in de jaren dertig en veertig en die de cineast Louis van Gasteren (1922-2016) omschreef als ‘episch’.

De Nederlandse filmtycoon Loet C. Barnstijn opende op Oosterbeek in 1935 een voor die tijd moderne filmstudio, genaamd Filmstad. De eerste twee films die hier werden opgenomen stonden onder regie van de uit Duitsland gevluchte Kurt Gerron, een beroemdheid in die dagen.

Later, tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd Gerron gedwongen om mee te werken aan de beruchte propagandafilm, die het concentratiekamp Theresiënstadt als een idylle voorstelde. Tegelijkertijd ontstonden in Filmstad, inmiddels onder Duitse leiding, speelfilms, tot het moment dat er V2-raketten zouden worden geassembleerd, die vanuit Den Haag en Wassenaar op Engeland werden afgeschoten. Een bombardement van de RAF was het gevolg en daarmee kwam er einde aan het oude landhuis en de studio’s.

Vandaag herinneren nog enkele gebouwen en bunkers aan die bijzondere episode uit de historie van Oosterbeek en dus van Wassenaar en Den Haag. Deze geschiedenis verdient ons inziens meer aandacht. Daarom ondersteunen wij van harte het project ‘De Droomfabriek’ waarmee historicus Willem van der Ham, in samenwerking met de Stichting LCB Filmstad, het Filmhuis Den Haag en het Haags Historisch Museum, de lotgevallen van Filmstad en de daarmee verbonden personen voor het voetlicht zal brengen. Een hoofdstuk uit het verleden van Wassenaar en Den Haag, waarin zich de meest dramatische periode van de Europese geschiedenis weerspiegelt.

Jan Hoekema, burgemeester van Wassenaar Jozias van Aartsen, burgemeester van Den Haag

De Droomfabriek vertelt de geschiedenis van de flamboyante filmondernemer Loet C. Barnstijn en de droom die hij wilde verwezenlijken: het bouwen van een filmstudio naar Amerikaans model. Daar zouden films moeten worden gemaakt die de Nederlandse film op minstens gelijke voet zette met films van andere landen. De plek waar hij de filmstudio’s bouwde werd, wat schrijver en beeldend kunstenaar Armando noemde, een schuldig landschap.

Nergens anders wordt de geschiedenis van de twintigste eeuw beter gereflecteerd dan daar. Droom en werkelijkheid kwamen op die plek op wrange wijze samen.

LCB Filmstad verrees op het landgoed Oosterbeek aan de rand van Den Haag. Louis Jean Lumière, grondlegger van de cinematografie, behoorde op 12 oktober 1935 tot de 800 aanwezigen. De eerste grote successen van de Nederlandse film konden op Filmstad aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog worden gevierd. De oorlog maakte een eind aan de dromen van de filmmakers. De studio’s kwamen in Duitse handen. Frontsoldaten lachten om de kluchten die daar werden gemaakt. In 1945 werden er V2 raketten gemonteerd, die vanuit de directe omgeving werden afgevuurd. Het waren prototypes van de raketten die later naar de maan vlogen.

Loet C. Barnstijn

Twee oude Haagse bioscopen: Flora en Thalia. (foto’s collectie Haags Gemeentearchief)

De filmgeschiedenis van Nederland begint met de Hagenaar Willy Mullens. Hij bracht film van de kermis in de bioscoop. Als film rond 1912 razend populair wordt, is Loet C. Barnstijn er als de kippen bij, eerst als bioscoopexploitant en later in andere gedaanten. Hij gaat de concurrentie aan met Mullens. Het lukt hem door slimme reclametrucs bezoekers zijn eigen bioscopen in te lokken en kwam als winnaar uit de strijd.

Barnstijn ontpopt zich tot de enige echte filmtycoon die Nederland heeft gekend. Zijn voorbeelden waren Amerikaanse filmbazen als Louis Burt Mayer en William Fox, mannen die met hun enorme studiocomplexen al gauw het filmklimaat in de wereld bepaalden.

In 1915 richt Loet Barnstijn de HAP Film Company op. Op gebied van filmverhuur en distributie weet hij een aparte plaats in te nemen. Barnstijn beschikte over uitstekende contacten in de Verenigde Staten. Hij heeft het monopolie op de films van Walt Disney, Paramount en United Artists. De Nederlander heeft het aan Barnstijn te danken, dat hij bekend raakt met grote sterren van het witte doek zo als Charlie Chaplin en Douglas Fairbanks.

Links boven: Louis Burt Mayer Rechts boven: Walt Disney Links onder: Charlie Chaplin Rechts onder: Douglas Fairbanks

Barnstijn bemoeit zich met alles wat maar enigszins te maken heeft met film. Zo houdt hij zich bezig met het maken van bioscoopjournaals, gaat hij de strijd aan met de verstikkende filmcensuur en richt hij met andere exploitanten de Nederlandse Bioscoop bond op. Ondertussen volgt hij de snelle technische ontwikkelingen op de voet. De belangrijkste vinding in die tijd is de geluidsfilm. Samen met een ingenieur van Philips lukt het hem een instrument te ontwikkelen - de Loetafoon - waardoor Nederland op dat gebied korte tijd voorop loopt.

Het biedt hem de mogelijkheid om zelf films te maken “met Nederlandse acteurs, die ons in onze eigen taal van het witte doek toespreken�. Barnstijn zou niet Barnstijn zijn, als hij niet zou zorgen dat elke bioscoop met zijn vinding is uitgerust.

Willy Mullens aan het werk, een concurrent met wie Barnstijn intensief gaat samenwerken, boven De Loetafoon, onder (Collectie Nationaal Archief)

Als producent helpt hij jonge cineasten die artistieke films maken. De film Vrijdagavond (Sjabbos) van Jan Teunissen is hiervan een voorbeeld. En als er geen geld meer is om de productie van De Jantjes af te maken, springt hij bij. Met de winst die De Jantjes hem oplevert, kan hij zijn droom - een eigen filmstudio verwezenlijken.

Still uit Sjabbos, links boven Still uit De Jantjes, links onder Het filmaffiche van de Jantjes, rechts

Het studiocomplex Filmstad op Oosterbeek is zijn grote trots.

Op 12 oktober 1935 kan de studio feestelijk worden geopend. Hij kiest juist voor dit landgoed omdat het zo’n prachtig decor vormt bij buitenopnames. De machtige treurbeuk bij de vijver blijkt uiterst geschikt voor het witte doek.

Met het Mysterie van de Mondscheindsonate en Merijntje Gijzens jeugd breekt de Nederlandse film bij publiek en pers door.

Links boven: Beeldmerk uit folder van Filmstad Den Haag Rechts boven: Een overzicht van Filmstad uit een in 1936 uitgegeven brochure Links onder: Het oude landhuis met vijver en treurbeuk en de studiogebouwen Rechts onder: De opening van filmstad in 1935 met Loet Barnstijn geflankeerd door de ministers Gelissen en De Wilde.

De opkomst van Filmstad speelt zich af tegen de gitzwarte achtergrond van het wereldgebeuren. In 1933 komt Hitler in Duitsland aan de macht. Op dezelfde dag als de opening van Filmstad houdt de NSB in een weiland aan de noordelijke stadsrand van Den Haag alweer zijn 4e landdag. Eerst profiteert Barnstijn van de omstandigheden: het lukt hem om de beroemde acteur en regisseur Kurt Gerron en de uit Hongarije afkomstige cameraman Akos Farkas te strikken, twee joodse vluchtelingen in Nederland op zoek naar emplooi.

Uiteindelijk betekent het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog de vroege ondergang van Filmstad, van Barnstijns droom.

Rechts boven: De 4e Landdag van de NSB in Den Haag. De ontvangst van Anton Mussert Rechts onder: Kurt Gerron in Der Blaue Engel en het filmaffiche met Marlene Dietrich Links: Het filmaffiche met Marlene Dietrich (foto Collectie Nationaal Archief)

In 1942 krijgt Filmstad een tweede leven als het door het Duitse filmbedrijf Ufa wordt geconfiskeerd.

De filmproductie bestaat vooral uit kluchtig vermaak voor de frontsoldaten. Het landgoed verandert ondertussen deels van karakter. Aan de ene rand wordt de Duitse verdedigingslinie de Atlantikwall gegraven, aan de andere kant verrijzen een Duitse kazerne en de enorme schuilbunker van de Duitse machthebber in Nederland, rijkscommissaris Arthur SeyssInquart.

Afbeeldingen uit het album van de beheerders van UFA Filmstad

Zo’n 800 kilometer van Den Haag, in Peenemünde op het eiland Usedom aan de Oostzee, werkt de jonge natuurkundige Wernher von Braun aan zijn droom om een raket naar de maan te sturen. De ontwikkelingen van zijn Droomfabriek lopen vrijwel synchroon met die van Barnstijn. Film is voor Von Braun ook een belangrijke inspiratiebron en hulpmiddel. De eerste officiële raketten bereiken niet de maan maar worden vanaf Wassenaar en het Haage Bos door de Duitsers op Londen afgeschoten. Deze V2’s worden eerst naar de studio’s van Filmstad getransporteerd waar ze worden gemonteerd. Een verzetsgroep in en om Filmstad tipt de geallieerden. Filmstad wordt net als Peenemünde met de grond gelijk gemaakt.

Wat nog rest zijn enkele schamele gebouwtjes en... de treurbeuk die alles meemaakte.

De raket in de film (film van Fritz Lang 1929) en in het echt (testraket Peenemünde 1943)

Schuldig landschap.

Landschap zonder dromen.

De Droomfabriek als het vergeten decor van de twintigste eeuw.

De film als nieuw medium, de ruimtevaart, de Holocaust: nergens anders komen de belangrijkste kenmerken van die tijd zo nadrukkelijk samen.

Dit tijdsbeeld wordt in ‘De Droomfabriek’ verbeeld aan de hand van enkele personen die nauw bij Oosterbeek en de gebeurtenissen betrokken waren. Door de oorlog krijgen al deze levens een wending.

Links boven: De treurbeuk die alles meemaakte Rechts boven: Oosterbeek na het bombardement Links onder: de gevolgen van de Raf aanval op de rakettenfabriek van Peenemünde Rechts onder: Still uit de film Der Führer schenkt den Juden eine Stadt van Kurt Gerron (1944)

De Droomfabriek De hoofdpersonen De belangrijkste hoofdpersoon van De Droomfabriek is Loet C. Barnstijn. Hij is de enige Nederlandse filmtycoon die Nederland ooit heeft gekend. LCB: zo noemde Loet Cohen Barnstijn zich graag en zo presenteerde hij zijn onderneming. Want de grote Amerikaanse filmmagnaten waren zijn voorbeeld. Het verhaal wordt verder gedragen door enkele personen rondom Loet C. Barnstijn en Filmstad. Zij zijn meer of minder belangrijke figuranten in het grotere verhaal van oorlog en rampspoed.

Buiten de filmwereld onderging ieder zijn eigen lot.

Loet C. Barnstijn werd op 19 juni 1880 in Enschede geboren onder de naam Lodewijk Cohen (later heeft hij zich naar zijn moeder vernoemd). Hij vertrok in 1904 naar Den Haag om daar zijn geluk te beproeven. In de toen opkomende filmindustrie zagen Loet C. Barnstijn en enkele andere familieleden, met wie hij nauw samenwerkte, grote kansen.

Hij wist in een mum van tijd een goede positie op te bouwen door een bioscoopimperium op te zetten en als distributeur exclusieve rechten te verwerven van de grote Amerikaanse filmmaatschappijen. Hollywood was in opkomst. Hij nam een voorbeeld aan de Amerikaanse filmtyconen. Hij introduceerde de geluidsfilm in Nederland door een eigen systeem te ontwerpen – de Loetafoon. In 1935 bouwde hij Filmstad. De films die daar gemaakt werden, leken de doorbraak te zijn van de Nederlandse film. Loet Barnstijn overleed in 1952 in de Verenigde Staten, zijn droomland.

Frits Prinsen, uitvinder van de Loetafoon. Werknemer bij Philips en vervolgens een eigen bedrijf. Hij behoorde tot de eerste in de wereld die zich met de ontwikkeling van televisie en 3D bezig hield. Hij overleed in 1981 in Den Haag.

Kurt Gerron: een joodse immigrant uit Duitsland, een zeer gevierd Berlijns filmacteur die als regisseur van Filmstad een succes maakte. Zijn droom: een groot artiest te zijn die nimmer in de vergetelheid raakt. Hij overleed in 1944 in Auschwitz.

Willy Mullens: Filmpionier.

Bracht de Nederlandse film van de kermis naar de bioscoop. Hij bouwde in Den Haag als eerste een bioscoopimperiumpje op maar verloor de strijd later van Barnstijn. Daarna werkten ze intensief samen. Als oprichter van Haghe-­film legde hij ongeveer heel Nederland in documentairevorm vast.

Hij overleed in 1953 in Den Haag.

A.M. de Jong aan het bureau met Loet Barnstijn, volksschrijver. Zijn droom: zijn boeken voor de massa op het doek tot leven brengen. Schrijver van de beroemde serie Merijntje Gijzen. Hij raakte dik bevriend met Kurt Gerron.

In de oorlog zat hij in het verzet. Hij overleed in 1943 in Haarlem.

Jan Teunissen: filmer en maker van de eerste Nederlandse documentaire met geluid. Zijn droom: een beroemde regisseur worden van artistieke films en documentaires. Kreeg in de oorlog de bijnaam filmtsaar en verbleef na de oorlog drie jaar in gevangenschap. Hij overleed in 1975 in Den Haag

Wernher von Braun in 1942 in PeenemĂźnde. Von Braun was rakettechnicus, natuurkundige en briljant geleerde. Zijn droom: een raket afschieten naar de maan.

De Droomfabriek Deel 1 Het verhaal De Droomfabriek is opgebouwd uit drie delen. Het eerste gaat over het levensverhaal van Loet Barnstijn, de opkomst van film in allerlei vormen met als (voorlopig) einde de verwezenlijking van de droom: een eigen studiocomplex. Het begint met de introductie van film in Nederland door Willy Mullens (de kangaroe/levend kanon-anekdote) en eindigt met de opening van filmstad in oktober 1935. Een belangrijke moment was de uitvinding van de Loetafoon.

“De Gouden stem op het zilveren doek.”

Aan het intieme Apollo-theater, dat zijn sporen verdiend heeft met het brengen van het beste en nieuwste op filmgebied en er steeds op uit is de eerste te zijn om nieuwe vindingen te introduceeren, is het mogen gelukken in Nederland na Amerika en heel enkele Europeesche plaatsen vooraan te staan de musiceerende en zingende hoofdfilm aan het Nederlandsche publiek te vertoonen.

We zijn er trotsch op dit resultaat bereikt te hebben, te meer, waar wij tevens kunnen verklaren, dat de gehele installatie door Nederlanders is vervaardigd en door

Nederlanders is opgesteld. De kostbare installatie werd nl. wat het film-technische gedeelte betreft, geleverd en opgesteld door de N.V. Loetafoon, een Hollandsche Maatschappij, die de uitvinding exploiteert van haar directeur, den heer Loet C. Barnstijn, terwijl het gedeelte der geluidsweergave wordt geleverd en opgesteld door de N.V. Philips te Eindhoven.

Reclame Apollotheater van 15 maart 1929 voor de film “Two Lovers”, in Nederland uitgebracht onder de titel “Onder Alva’s bewind”.

De Droomfabriek Deel 2 Het tweede deel gaat over het studiocomplex Filmstad in een tijd van oorlogsdreiging en toenemend antisemitisme. Hoofdpersonen zijn A.M. de Jong en Kurt Gerron, twee personen die het studiocomplex tot een succes maakten. Zij trokken na 1936 verder samen op en ondergingen tijdens de oorlog hun eigen droevig lot.

“Een lichtstraal schiet door het duister…. In spanning, geamuseerd of ontroerd staren vele oogenparen naar het fascineerende witte doek… In zwart, grijs en wit trekt daar het leven voorbij… het leven zooals het is, of zou kunnen zijn…. Het leven, zooals wij, menschenkinderen, dat misschien niet kennen, maar we toch graag accepteeren, omdat het is zooals in onze droomen en in onze fantasie.

En dan ineens is de illusie voorbij. Op het doek flitst een titel: Einde. Met kleine letters staat er nog iets onder. Bijvoorbeeld: Een Loet C. Barnstijn Filmstad productie. De groote letters, die het slot van de film aankondigen, zijn voor U, waarde toeschouwer, véél en véél belangrijker dan het restje. Want dat woord “Einde” beteekent, dat U , Uw jas moet aantrekken. En het is te begrijpen, dat U de mededeeling, dat het en Filmstad Productie is, niet meer bewust realiseert.”

Uit brochure Filmstad 1936.

“Kurt was iemand van ietwat ongewone afmetingen. Hij voerde dan ook als embleem een olifantje, dat op zijn tafel in de studio stond en er nooit af mocht, omdat dit ongeluk brengen zou. … Hij had een buitengewone gave om de mensen voor zich in te nemen, en iedereen in de studio’s en op de kantoren noemde hem “Pappie”; dat vond hij prettig en was gemakkelijk” A.M. de Jong over Kurt Gerron

De Droomfabriek Deel 3 Het derde deel gaat over het verlangen naar de maan en het lot van Filmstad. Hoofdpersonen zijn Wernher von Braun, die Wassenaar waarschijnlijk nooit bezocht, en de groep amateurfilmers op en rond UFA Filmstad. Beide Droomfabrieken werden in de oorlog vernietigd.

In the film city of Neubabelsberg to the west of Berlin, the director Fritz Lang was filming a banal story of love among inventors, Frau im Mond, in 1928. Lang had heard of Hermann Oberth, and invited him to help the film to success as its scientific advisor. Oberth brought Rudolf Nebel on board, and the two of them started work on a rocket, set to be launched on the day of the film premiere as a publicity coup. Despite all their efforts, the publicity rocket was not finished on schedule. The film, however, did feature an animated rocket launch that prompted spontaneous applause on the premiere. (Volkard Bode en Gerhard Kaiser “Building Hitler’s Missiles”) Nebel en Obert waren de leermeester en later assistenten van Wernher von Braun. De eerste raket, gelanceerd in Peenemünde in 1942, droeg het logo van de film ‘Frau im Mond’, ook voor Von Braun een belangrijke inspiratiebron.

Film, tentoonstelling en boek Het verhaal De Droomfabriek wordt verwerkt in een boek, een film en tentoonstelling. Het rijk geïllustreerde boek wordt geschreven door Willem van der Ham en zal worden uitgebracht door uitgeverij Boom in Amsterdam. De film krijgt de vorm van een documentaire.

Gerenommeerde filmmakers zorgen voor regie en productie. Het Haags Historisch Museum maakt de tentoonstelling, mogelijk in samenwerking met het Nederlands Filmmuseum Eye. De tentoonstelling komt tot stand in samenwerking met Haags Historisch Museum en met steun van het Nederlands Filmmuseum Eye. De tentoonstelling wordt gerealiseerd op een nader te bepalen locatie.

aantal keren de onderzoeksresultaten wordne gepresenteerd in combinatie met een bzijnder filmprogramma, waarin films met betrekking tot het porject centraal staan. Daarbij wordt een inleiding verzorgd door een prominent persoon.

In het Huize De Paauw (Wassenaar) en mogelijk ook elders worden de resultaten tentoongesteld. Deze voorlopige resultaten zijn voorproefjes van de latere grote tentoonstelling.

Deze voorstellingen en tentoonstellingen hebben tot doel aandacht voor het project te vragen en zo mogelijk informatie en materiaal te werven, mensen te werven als lid en op andere wijze warm te maken voor het project.

Onderzoek en bronnen De geschiedenis van Filmstad, Oosterbeek en Loet C. Barnstijn is nog erg onbekend. Het verhaal zit in tal van bronnen verstopt. Op basis van het vooronderzoek kan worden geconcludeerd dat er veel bijzondere en veel gevarieerde gegevens en prachtig beeldmateriaal over dit onderwerp zijn te vinden.

Onderzoek vindt plaats onder meer bij het Nationaal Archief, Instituut Beeld en Geluid, Nederlands filmmuseum Eye, Letterkundig Museum, Historisch-technisches Informationszentrum Peenemünde, Archiv, KZ-Gedenkstätte Mittelbau-Dora, Archiv, Bundesarchiv Militärisches Zwischenarchiv Potsdam, Beit Theresin, Haags Gemeentearchief, gemeentearchief Wassenaar.

Het onderzoek bestaat uit de volgende activiteiten: - Literatuuronderzoek (waaronder ook internet) - Archiefonderzoek - Beeld- en geluidsonderzoek (foto’s en film, radiofragmenten) - Interviews ooggetuigen/familie van betrokkenen, deskundigen/ informanten.

Het onderzoek wordt uitgevoerd en staat onder leiding van door de historicus en sociaal-geograaf dr. Willem van der Ham, onderzoeker en schrijver van onder meer de geschiedenis van het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap, Rijkswaterstaat en de biografieën van Cornelis Lely en Johan van Veen. Hierbij wordt waar mogelijk samengewerkt met diverse instellingen en andere (jonge) onderzoekers.

The making of… Filmstad Onder de werktitel The making of... Filmstad Den Haag zullen in het Haags Hilmhuis, het filmhuis van Wassenaar en mogelijke andere locaties een

Verantwoording illustraties De meeste illustraties met betrekking tot Filmstad zijn afkomstig van Eye, Nationaal Museum voor de Film, tenzij anders aangegeven.

Stichting De stichting LCB Filmstad heeft als eerste doelstelling dit project te realiseren.

In de geest van Loet Barnstijn wil de stichting vervolgens het Nederlandse filmklimaat verbeteren en jonge filmmakers een kans bieden. Het bestuur van de stichting bestaat uit de volgende leden: Loet Donkers (voorzitter, directeur van Moulin International en kleinzoon van Loet C. Barnstijn), Peter Groenendijk (penningmeester, accountant), Mischa van der Klei (secretaris, acteur en internetondernemer), Loet Farkas (kleinzoon van Loet C. Barnstijn).

Comité van Aanbeveling De volgende mensen bevelen het project aan: - Joke Meerman-van Gasteren en Louis van Gasteren (†) filmmakers - Bert Hogenkamp emeritus hoogleraar VU Geschiedenis van film, radio en televisie, mediageschiedenis Beeld en Geluid - Renee Soutendijk actrice - Patricia Pisters hoogleraar Professor of Film Studies/Department of Media Studies Director Amsterdam School of Cultural Analysis (ASCA) - Hans Blom emeritus hoogleraar Nederlandse geschiedenis, oud-directeur Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) - Roel van Duijn Nederlands politicus en activist, vader Van Duijn was de accountant van en bevriend met Barnstijn - Jozias van Aartsen burgemeester van Den Haag - Jan Hoekema burgemeester van Wassenaar - Joris Wijsmuller wethouder Cultuur gemeente Den Haag

Wordt vriend van de stichting LCB Filmstad en help mee dit project te realiseren!!!

U bent al begunstiger voor € 193,50 per jaar.

Wat krijgt u ervoor terug?

- Toegang tot speciale filmvoorstellingen - Uitnodiging voor de première van de film - Uitnodiging voor de opening van de tentoonstelling - Een exemplaar van het boek Meldt u aan op www.lcbfilmstad.nl of stuur bijgaand formulier naar: stichting LCB Filmstad, Molenstraat 14 2513 BK Den Haag

Of steun ons door 1 x € 19,35 (of een veelvoud daarvan) over te maken. U wordt op de hoogte gehouden over de vorderingen en u ontvangt korting op boek, de tentoonstelling en op de speciale filmvoorstellingen.

Voornaam: Naam: Geboortejaar: Straat en huisnr.: Postcode: Woonplaats: E-mailadres: Eventuele relatie met Loet C. Barnstijn en/of Filmstad/Oosterbeek:

Ik steun het project door het overmaken van:

1 x € 19,35

2 x € 19,35

3 x € 19,35

4 x € 19,35

5 x € 19,35

x € 19,35