bel i [estará begiyak, beren burnak apaindu eta "nun (lira erromeriyak"? gaztiak ñola ibiltzen dirán badaki bertsolariak.
ko duzue zergati...? Iparragirre berez ez zen bertsolaria. Bere burua "cantautor" bezela zedukan. Berak letra eta musika jartzen baizien, baina letra gogoangarriak, herriaren bihotzean itsatsi direnak eta ahaztuko ez direnak. Beraz, heuren artean inbiri edo bekaizkeri pixka bat egongo zen. Bertsoak ikusi besterik ez dago "Iparragirre abilla déla" Eta gu ñor gera ba...? esango zuen. Molde hautsiak deritzaie, errima bertsoaren erdian aldatzen dutelako. Baina bitxikeri bat agertzen da: egitura berdina ez dutela lehenengo jarriak eta gero berak jarri zituenak. Horra...
4.- Hamarreko txikian. Nahiko ezagunak dirá gure artean Patxi Bakallo eta Xenpelarren artean kantatuak. Bakallok: Iñork baldin badaki Oiartzungo berri, eskumiñak Ardotxi eta Xenpelarri: dibersiyo polit bat nai genduke jarri: hirez erdi bezela llago Benta-berri. konbidatzen ditut nai hádale etorri.
1 Iparragirre abilla déla askorí diol aditzen. eskola ana eta musika ori oiekin serbitzen. Ni enazu ibiltzen. kantuz dirtta biltzen komeriante moduandebalde pesia preparatzeu gogua dedan orduan.
Xenpelarrek: Xeiipelar probatzeko egin ilute masa. gizon baten itzari eman diyot traza. ez Astigarratikan o mu t izag o pasa. bertara ¡nango uaiz. egon zaitez lasa. nai dezun ordurako eska zaza plaza.
del
Baina ikusi ditzagun berak "Oiartzungo neskatxeri" jarriak. 1 Iparragirren bozian ditut bertso berriak parata, Gipuzkoctko euskal erriya al hanezake nonbratu; asko ezkongai daude gustokorikan gabe ezin dutela topatu; projimuari erakustia ezta ¡zango pekatu.
5.- Bederatzi puntukoak. Basarrik esan ohi zuen oso zaila zela bat batean kantatzeko. eta ez zuen gezur haundirik esaten, benetan zaila baida. Hala ere izugarrizko bizitasuna ematen dio bertsoari. Guretzat doinu hori "Betroiarena" bezela gelditu da, eta bertsoak luiskal Herri guzian ezagunak dirá.
Ikusi desberdintasunak. Lehenengoan, azkenengo bi errimak aldatzen ditu, baina bigarrenean, bi erdikoak, beste laurak errimatuz. Nonbait, hau hala gelditu da betirako. Ondorengoak bigarren moldea onartu zuten. Ikusi zazue Basarrik 1.962-ko txapelketan kantatutako bertsoa... eta geroztik hórrela entzun dut beti. ^ Basarri, bukatu den une zarrari bota
/
lien so herriyak jartzen orain naiz abiyan, predikatzera nua IJiskal-erriyaii; betroi bat arta unen Ernanin feriyan, galantzíya egingo miela agiyan; tristura hegiyan. bel i a ¡derivan. ez aren premiyan. itere fanieliyan. Senpelarrek daukazki Errenderiyan.
^^* /-* ¡ $ / ¡ 1*
.
ím^m ^ i
a
<• ,
^H ,
6.- Molde hautsiak: Zortziko nagusi hauísia. Bertso mota hauei "Iparragirreren ahotsa edo doinua" deitzaíe. Pentsatu-
_^^jtJ
UDARR EGIREN BELAU ^JALDIARE N EKAF RÍA BERTS 3LARITZAR EN HISTORIARI
1 995 ABENDUA £ H
ÍO/AI bertso bat.
Basarrik: Anai-arrebok, pasatu zaigu. pasatu zaigu arte hele, zartulzen ari gera guztiok, orrekiu daukagu kalle. gaztetasun nun ziñan...? gure or izan giñan. la orain zaude aparte, ahí míe txarra etxera izan la ondo ezkulalu zaite.