Καταιγισμός αντιδράσεων για τις αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο Φλωρίδη by Εφημερίδα των Συντακτών

Το νομοσχέδιο του υπ. Δικαιοσύνης: αναμόρφωση ή παραμόρφωση του ποινικού συστήματος; Συντονίστρια της εκδήλωσης Μαρία Καιάφα-Γκμπάντι (ομ. Καθηγήτρια ΑΠΘ) Η ΕΕΠΔ και η ΕΕΠ με τη σημερινή εκδήλωση αποβλέπουν να παρέμβουν στη διαβούλευση για το νομοσχέδιο του υπ. Δικαιοσύνης αναφορικά με την για πολλοστή φορά πλέον τροποποίηση των δύο βασικών νομοθετημάτων της χώρας που ρυθμίζουν την ποινική καταστολή . Παράλληλα όμως αποβλέπουν να αναδείξουν τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει η θεσμικά επιβεβλημένη καλή νομοθέτηση αλλά και τις συνέπειες που έχουν οι τυχόν αποκλίσεις από αυτήν με απώτερο στόχο να συμβάλλουμε σε ένα ουσιαστικό και νηφάλιο διάλογο για τον –όπως φαίνεταιεπιβεβλημένο επανέλεγχο του σχν από τους αρμόδιους. Επιτρέψτε μου να θυμίσω ότι η καλή νομοθέτηση είναι κομβική έκφραση της ασκησης νομοθετικής εξουσίας σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία γι αυτό και ρυθμίζεται θεσμικά και στη χώρα μας (Ν. 4048/2012 και 4622/2019 για το επιτελικό κράτος). Πέρα από διαφάνεια λογοδοσία και νομοτεχνική αρτιότητα στη σχετική διαδικασία η καλή νομοθέτηση απαιτεί από άποψη ουσίας πρώτιστα απόλυτο σεβασμό όλων ανεξαιρέτως των θεμελιωδών αρχών του κράτους δικαίου. Γι’ αυτό εξάλλου ο νόμος 4622/2019 για το επιτελικό κράτος όπως μάλιστα τροποποιήθηκε το 2020 πέρα από τις ουσιαστικές αρχές καλής νομοθέτησης προβλέπει στο αρ. 64 επιτροπή αξιολόγησης ποιότητας της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας η οποία διερευνά πρωτίστως την συνταγματικότητα των ρυθμίσεων και τη συμβατότητα με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, ιδιαίτερα δε με τους κανόνες της ΕΣΔΑ ενώ ελέγχει επίσης την πληρότητα των ρυθμίσεων, τις τυχόν επικαλύψεις κλπ. των θεσμικών παραμέτρων του κράτους δικαίου και ειδικά για τις νομοπαρασκευαστικές διαδικασίες που διασφαλίζουν την τήρηση του Συντάγματος και τη συμβατότητα με της ΕΣΔΑ, με το διεθνές δίκαιο κλπ. Έτσι όσοι υπηρετούμε το δίκαιο οφείλουμε να αναρωτηθούμε: όταν οι δικαιοπολιτικές επιλογές που αφορούν το ποινικό δίκαιο αποβλέπουν με έμφαση στην αποτελεσματική πάταξη του εγκλήματος μέσω μιας συστημικής αυστηροποίησης των ποινών τόσο σε επίπεδο απειλής όσο και επιβολής αλλά και έκτισης, μήπως θέτουν ζήτημα αναφορικά με τη συνταγματική δέσμευση που απορρέει από την αρχή της αναλογικότητας, την κατάσταση των ελληνικών φυλακών, τις σχετικές καταδίκες της χώρας από το ΕΔΔΑ αλλά και την ιστορική πραγματικότητα της Ελλάδας στην οποία το έγκλημα ποτέ δεν αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά μέσω της αυστηροποίησης των ποινών. Το τελευταίο στοιχείο τεκμηριώνεται χαρακτηριστικά από τους νόμους για τα ναρκωτικά, την παράνομη μετανάστευση αλλά και τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της ΕΛΑΣ που δείχνουν ότι η αυστηροποίηση την ποινικής νομοθεσίας του 2021 δεν επέφερε μείωση της εγκληματικότητας αλλά παρατηρήθηκε αύξηση περίπου στο 25%. Απ’ την άλλη πλευρά όταν το νομοθετικό έργο δημιουργεί τουλάχιστον αμφιβολίες για την τήρηση αρχών της καλής νομοθέτησης πρέπει να είναι σαφές ότι δυσκολεύει επίσης το δικαστικό έργο, δημιούργει πρόσφορο έδαφος για καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης επειδή μεγιστοποιεί τις προκλήσεις για το σεβασμό του κράτους δικαίου απ’ το δικαστή ο οποίος οφείλει μέσω του διάχυτου ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων στη χώρα μας να εγγυηθεί την πραγματική υπερίσχυση των θεμελιωδών αρχών του ποινικού δικαίου. Τυχόν αμφισβήτηση των αρχών της καλής νομοθέτησης