|
47 39
26-27 Σεπτεμβρίου 2020
11
ΑΦΙΈΡΩΜΑ Της Κωνσταντίνας Ιωακειμίδου
Ο
ΟΙ ΣΦΑΓΕΣ ΤΩΝ ΝΑΖΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Ολοκαύτωμα χωρίς δικαίωση
ι μαυροφορεμένες γυναίκες της Κατοχής. Oι μαυροφορεμένες φιγούρες μετά την Κατοχή. Γυναίκες ως αρχαίες τραγωδοί, αμίλητες, με σφιγμένα δόντια και με πείσμα. Η ζωή πρέπει να συνεχιστεί. Οχι γι' αυτές αλλά για τα παιδιά τους. Οχι γι' αυτές αλλά στη μνήμη αυτών που χάθηκαν, που εκτελέστηκαν, που βασανίστηκαν, που εκτοπίστηκαν, που αντιστάθηκαν. 3.700 πόλεις και χωριά που ισοπεδώθηκαν στα Ολοκαυτώματα, 408.000 σπίτια που καταστράφηκαν με πάνω από ένα εκατομμύριο αστέγους. Μια χώρα ολοκαύτωμα στα αντίποινα του ολοκληρωτικού πολέμου της ναζιστικής Γερμανίας, με ενάμισι εκατομμύριο νεκρούς, τραυματίες και ανάπηρους. Και η ελληνική πολιτεία στάθηκε αρωγός στα θύματα; Κατέγραψε τις συμφορές; Διεκδίκησε αποζημιώσεις; Οι προτεραιότητες του μετεμφυλιακού κράτους ήταν σε κάθε περίπτωση διαφορετικές. Οσοι αντιστάθηκαν πλήρωσαν βαρύ τίμημα, κρίθηκαν ένοχοι, η Ιστορία παραχαράχτηκε, θύτες και θύματα εξομοιώθηκαν και οι οφειλές της Γερμανίας προς τη χώρα εν πολλοίς παραμερίστηκαν. Χώρες με ασύγκριτα μικρότερο αριθμό θυμάτων διεκδίκησαν και έλαβαν ασύμμετρες για τα δεδομένα αποζημιώσεις. Εμείς περιοριστήκαμε Η Ιστορία στον ρόλο του επαίτη, παραχαράχτηκε, ευγνώμονες μάλιθύτες και θύματα στα για τα σποραδικά ψίχουλα που εξομοιώθηκαν δόθηκαν. Στις δε και οι οφειλές της ρηματικές διακοιΓερμανίας προς τη νώσεις της χώρας, η Γερμανία, ηγέτιδα χώρα εν πολλοίς δύναμη της Ευρώπης παραμερίστηκαν χάρη και στη Συμφωνία του Λονδίνου του 1953, απαντά, όπως συνηθίζει, ασεβώς και με αλαζονεία.
«Εάν εσένα δεν σε βρει το βόλι, όταν συναντάς ανθρώπους στον δρόμο θα λες καλημέρα και από εμένα, και όταν πίνεις κρασί θα πίνεις κρασί και από εμένα, και όταν ακούς τον παφλασμό των κυμάτων θα τον ακούς και για μένα, όταν ακούς το θρόισμα των φύλλων, θα το ακούς και για μένα, και όταν χορεύεις θα χορεύεις και για μένα. Μπορώ να ξεχάσω;» Μανώλης Γλέζος Η μνήμη όμως, όσο και αν διαιρέθηκε, όσο και αν επιχειρήθηκε η διαγραφή της, παραμένει ζωντανή και επίμονη. Γιατί πάντα θα υπάρχουν αυτοί οι ονειροπόλοι ξεροκέφαλοι που θα απαιτούν δικαίωση. Εστω και 77 χρόνια μετά. Που θα απαιτούν αξιοπρέπεια, την αξιοπρέπεια μιας ολόκληρης χώρας. Διότι τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας είναι απαράγραπτα. Στα ολοκαυτώματα της χώρας, αυτό των Καλαβρύτων κατέχει δεσπόζουσα θέση στην τοπογραφία του τρόμου της ναζιστικής θηριωδίας. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί μια νέα σκηνοθέτις, με το δικό της βαρύ φορτίο μνήμης, μας δίνει την αφορμή να θυμηθούμε το ολοκαύτωμα της πόλης, τον μακρύ αγώνα προσωπικοτήτων για τις διεκδικήσεις των γερμανικών αποζημιώσεων, αλλά και τη μεγάλη τιμή της καταγραφής μιας συγκλονιστικής μαρτυρίας επιζώντος. Η ίδια με το ντοκιμαντέρ της φιλοδοξεί να μας υπενθυμίσει: 3.368 αγωγές ιδιωτών στα Καλάβρυτα. Και καμία δικαίωση…
ΟΚΤΩΒΡΗΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 1943
Το χρονικό της θηριωδίας ΣΤΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΜΝΗΜΗ των κατοίκων των Καλαβρύτων, ο τόπος τους φέρει έναν εξαιρετικά ισχυρό συμβολισμό. Εκεί, σύμφωνα με τον μύθο, ξεκίνησε στο Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας η Επανάσταση του 1821. Εναν αιώνα και λίγα χρόνια μετά η ελευθερία χανόταν από έναν νέο κατακτητή. Οι Γερμανοί στις 13 Δεκεμβρίου του 1943 σκότωσαν όλο τον ανδρικό πληθυσμό (διασώθηκαν ελάχιστοι), πυρπόλησαν τα σπίτια, ισοπέδωσαν όλη την κωμόπολη. Τι είχε όμως προηγηθεί; Κατά τη διάρκεια της ιταλογερμανικής κατοχής στην Πελοπόννησο και συγκεκριμένα στην ευρύ-
τερη περιοχή Αιγιαλείας Καλαβρύτων η αντιστασιακή δράση ήταν εντυπωσιακή. Τα σαμποτάζ και οι αντάρτικες ενέδρες θορύβησαν τους Γερμανούς και η κατατρόπωση των αντιστασιακών ομάδων κρίθηκε ως απολύτως αναγκαία. Σύμφωνα με την έκθεση της 117ης Μεραρχίας Κυνηγών, που συντάχθηκε τον Νοέμβρη του 1943, «ολόκληρη η Πελοπόννησος πρέπει να θεωρείται σήμερα συμμορίτικη περιοχή. Οι διαρκείς επιθέσεις δείχνουν ότι και εκεί όπου υπάρχουν συγκεντρωμένα γερμανικά στρατεύματα δεν μπορεί να γίνεται λόγος για ειρηνοποίηση της χώ-
ρας. Η ορεινή ενδοχώρα είναι υπό την πλήρη κυριαρχία των συμμοριτών. Εκεί αυτές αποτελούν κράτος εν κράτει και ασκούν απεριόριστα την κομμουνιστική κυβερνητική εξουσία τους… Εδρες του ΕΛΑΣ το Δομέστικο (19 χιλιόμετρα έξω από την Πάτρα), τα βουνά της Μεσσηνίας και ο Ταΰγετος...». Αναφορικά με τη χαρτογράφηση των «συμμοριών» στην Πελοπόννησο, βρίσκει κανείς στις γερμανικές αναφορές ενδιαφέροντα στοιχεία. Στην περιοχή της Αιγιάλειας και των Καλαβρύτων, σύμφωνα με την αναφορά, βρίσκονταν τρεις ομάδες ανταρτών:
Kατά τη διάρκεια της κατοχής στην Πελοπόννησο η αντιστασιακή δράση ήταν εντυπωσιακή
Η πρώτη, με αρχηγό τον Βλάση Ανδρικόπουλο, με 200-300 άντρες, σε μια ευρύτερη περιοχή έξω από τα Καλάβρυτα. Η δεύτερη, με τον καπετάνιο Μίχο και 400-500 άντρες, στα Καλάβρυτα και στο Λεωνίδιο. Η τρίτη, με τον καπετάνιο Πελοπίδα και 500 άντρες, στα Καλάβρυτα-Μαζέικα» (διδακτορική διατριβή «Μνημονικοί τόποι και δημόσια ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα – μια συγκριτική προσέγγιση», Αννα Μαρία Δρουμπούκη, Αθήνα, Μάρτιος 2014). Τον Οκτώβρη του '43, ο διοικητής του τάγματος στο Αίγιο λαμβάνει