ΕΦΣΥΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2022

Page 1

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ» ΚΕΙΜΕΝΑ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ Βιώσιμη Ανάπτυξη Σε σταυροδρόμι βιωσιμότητας οικονομία και κοινωνία ▪ Ανάπτυξη και εργασία ▪ Οι αναγκαίες ταχύτητες για την «πράσινη» μετάβαση ▪ Οι στόχοι για κλιματική ουδετερότητα ▪ Κυκλική οικονομία: τα σημεία προσοχής ▪ Δικλίδες διαφάνειας για τις «πράσινες» δράσεις και το greenwashing ▪ Σπατάλη τροφίμων και λύσεις ▪ Βιώσιμη ανάπτυξη και τοπικές κοινωνίες ▪ Εκπαίδευση - ΑΕΙ και παραγωγική ανασυγκρότηση 26-27|11|2022 Μ εγάλο ζητούμενο σε μια συγκυρία ριζικών αναθεωρήσεων οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραδειγμάτων είναι η διασφάλιση ενός οδικού χάρτη με σηματωρούς τη βιωσιμότητα και την αειφορία. Από τους όρους και τις συνθήκες εργασίας μέχρι το μοντέλο επιχειρηματικότητας της επόμενης μέρας ή τη διαχείριση των μεγάλων ενεργειακών και περιβαλλοντικών προκλήσεων, κοινή παράμετρος παραμένει η διασφάλιση ισόρροπης και ισότιμης ανάπτυξης, με όρους δικαιοσύνης και σεβασμού των κοινωνιών. Εκεί έρχεται να εισφέρει η Ειδική Εκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών» για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, με μια ευρεία θεματολογία από τις προκλήσεις της επόμενης μέρας.

νέους και για τους εργαζόμε-

μερικής απασχόλησης έχει

σημαντικά. Παράλληλα, σύμφωνα με το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, η ανισότητα εισοδήματος μεταξύ του πλουσιότερου και του φτωχότερου 20% του πληθυσμού στη χώρα μας διευρύνθηκε. Ο πραγματικός μέσος μισθός των εργαζομένων μειώθηκε κατά 12% και τα νοικοκυριά με μηνιαίο εισόδημα χαμηλότερο των 750 ευρώ έχουν υποστεί μείωση της αγοραστικής τους δύναμης έως 40%. Μια ανάπτυξη λοιπόν που υποβαθμίζει την εργασία, διευρύνει τις ανισότητες, μειώνει το βιοτικό επίπεδο και οδηγεί σε φτωχοποίηση τα χαμηλά και μεσαία στρώματα του ελληνικού λαού μπορεί να είναι βιώσιμη;

Καμία ανάπτυξη δεν μπορεί να είναι βιώσιμη αν δεν είναι συνεκτική και κοινωνικά δίκαιη. Αν δεν οδηγεί σε ευημερία το σύνολο της κοινωνίας και όχι μόνο ένα μικρό κομμάτι αυτής.

λοιπόν η ανάπτυξη

δίκαιη και βιώσιμη, απαιτείται ένα διαφορετικό παραγωγικό και κοινωνικό σχέδιο ανοικοδόμησης της οικονομίας, με επίκεντρο τη σημαντική αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών και την ενίσχυση της πλήρους, παραγωγικής, ποιοτικής και αξιοπρεπούς εργασίας. Αυτό προϋποθέτει, κατ’ αρχήν, μια άμεση και γενναία αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία όμως πρέπει να φτάσει σε όλους τους εργαζόμενους. Γι' αυτόν τον λόγο χρειάζεται, παράλληλα, η ενίσχυση του θεσμού των συλλογικών συμβάσεων. Σήμερα, οι συλλογικές συμβάσεις καλύπτουν μόνο το 24% των εργαζομένων. Στόχος πρέπει να είναι η κάλυψη τουλάχιστον του 80% των εργαζομένων της χώρας. Αυτός είναι άλλωστε και ο στόχος

που έθεσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις χώρες της Ε.Ε. Προϋποθέτει, επίσης, τη φορολογική ελάφρυνση της μισθωτής εργασίας, των συνταξιούχων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, μέσω της μείωσης της άμεσης και της άδικης έμμεσης φορολόγησης. Δεν γίνεται η κυβέρνηση να μειώνει τον φόρο επί των εταιρικών κερδών καθώς και επί των μερισμάτων και να αρνείται να ελαφρύνει τη μικρή και μεσαία τάξη.

Επιπρόσθετα, είναι αναγκαίο η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος να επιτευχθεί, ταυτόχρονα, μέσα από την αύξηση της πλήρους απασχόλησης και όχι της επισφαλούς εργασίας, δηλαδή των εργαζομένων-λάστιχο, των «ενοικιαζόμενων», των εργαζομένων με μπλοκάκι, με μερική απασχόληση κ.λπ.

Η βιώσιμη και αξιοπρεπής εργασία πρέπει να αποτελέσει τον κεντρικό στόχο της οικονομικής και της κοινωνικής πολιτικής της χώρας.

Αν πραγματοποιηθούν τα παραπάνω, η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών που θα προκύψει θα μπορέσει να αποτελέσει μοχλό ενεργοποίησης των απαραίτητων για τη χώρα ιδιωτικών παραγωγικών επενδύσεων.

Παράλληλα με στοχευμένες διαρθρωτικές παρεμβάσεις, θα βοηθούσε να αντιμετωπιστούν τα δύο βασικά μειονεκτήματα της οικονομίας, η χαμηλή ροπή για επένδυση και η αδύναμη παραγωγική διάρθρωσή της.

Μια συνολική, λοιπόν, πολιτική προσανατολισμένη στην εργασία και στην ενίσχυση των εισοδημάτων είναι η βασική προτεραιότητα του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ, η οποία θα συμβάλει ταυτόχρονα στην επίτευξη των στόχων της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ για μια βιώσιμη, συμπεριληπτική

26-27 Νοεμβρίου 2022 | Βιώσιμη Ανάπτυξη 2 Εκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών» Νοέμβριος 2022 ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Σωτήρης Μανιάτης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ Τάσος Παππάς ART DIRECTOR Λουίζα Καραγεωργίου ΣΕΛΙ∆ΟΠΟΙΗΣΗ Γιώργος Μαντενιώτης Η ελληνική οικονομία παρουσίασε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης το πρώτο εξάμηνο του έτους. Ομως, την ίδια ώρα, το 30% του πληθυσμού της χώρας
σιμο
της
εργασιακής
τους
έχει διαθέ-
εισόδημα κάτω από το όριο
φτώχειας. Ο δείκτης κινδύνου
φτώχειας κυρίως για
νους
αυξηθεί
Για να είναι
ισόρροπη,
εποχή και θα
να χτίσουμε ένα καλύτερο
για όλους τους πολίτες της χώρας μας. Αλλωστε το να ευημερούν οι αριθμοί μικρή αξία έχει, εάν δεν ευημερούν και οι άνθρωποι. *Οικονομολόγος, γενικός σύμβουλος ΓΣΕΕ, μέλος
Πολιτικής
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Ανάπτυξη για όλους ή για μερικούς; Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΟΥΠΚΟΥ* Για
η
και ανθρωποκεντρική ανάπτυξη. Ετσι, θα διασφαλίσουμε μια ισορροπημένη, δίκαιη μετάβαση στη νέα
μπορέσουμε
αύριο
της Κεντρικής
Επιτροπής του
να είναι
ανάπτυξη ισόρροπη, δίκαιη και βιώσιμη, απαιτείται ένα διαφορετικό παραγωγικό και κοινωνικό σχέδιο ανοικοδόμησης της οικονομίας, με επίκεντρο τη σημαντική αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών και την ενίσχυση της πλήρους, παραγωγικής, ποιοτικής και αξιοπρεπούς εργασίας

Eurobank ανασχεδιάζει διαρκώς την ESG στρατηγική της εξισορροπώντας τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης σύμφωνα με τον Εταιρικό Σκοπό της Τράπεζας («Η ευημερία χρειάζεται πρωτοπόρους») και στοχεύοντας σε δυο διακριτά επίπεδα επίδρασης: οικονομική επίδραση σε ο,τι αφορά στις χρηματοδοτήσεις και τα προϊόντα της, και επιχειρησιακή επίδραση σε ο,τι αφορά το εσωτερικό περιβάλλον και τον τρόπο που είναι οργανωμένη και λειτουργεί. Το 2022 είναι μια σημαντική χρονιά, καθώς επικαιροποιείται η στρατηγική ESG και η λειτουργία των πλαισίων και της διακυβέρνησης ESG. Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι η Eurobank ανέπτυξε Πολιτική Βιωσιμότητας (Sustainability Policy Framework) η οποία περιγράφει την ολιστική προσέγγισή της για τη βιωσιμότητα σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της, τις απαιτήσεις του κανονιστικού πλαισίου και τις παγκοσμίως αναγνωρισμένες βέλτιστες πρακτικές. Ως προς αυτήν την κατεύθυνση, έχει θεσπίσει μια δομή διακυβέρνησης ESG η οποία περιλαμβάνει μια εξειδικευμένη Διοικητική Επιτροπή ESG για την εποπτεία των σχετικών σχεδίων, δράσεων και επιδόσεων, με Πρόεδρο τον Αναπληρωτή Διευθύνοντα Σύμβουλο, Group COO & Διεθνείς Δραστηριότητες (μέλος Δ.Σ. υπεύθυνο για τους κλιματικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους σε επίπεδο Ομίλου). Ενας από τους τρεις κεντρικούς άξονες του επιχειρησιακού σχεδιασμού που ήδη υλοποιείται, με ορίζοντα δεκαετίας, είναι η χρηματοδότηση, βάσει των κριτηρίων ESG, εμβληματικών έργων σε καίριους τομείς όπως υποδομών, αναπλάσεων, ενέργειας κ.λπ. Μόνο το 2021 εγκρίθηκαν σχεδόν €1 δισ. σε δάνεια με βιώσιμα χαρακτηριστικά, ενώ για το 2022 η Τράπεζα στοχεύει, τουλάχιστον το 20% των ετήσιων νέων εκταμιεύσεων προς επιχειρήσεις, να ταξινομούνται ως πράσινες/περιβαλλοντικά βιώσιμες, αποδεικνύοντας τη διαρκή δέσμευσή της να βελτιώνει υφιστάμενα βιώσιμα προϊόντα και να αναπτύσσει νέα, ακόμη πιο καινοτόμα. Η Eurobank, πιστή στη δέσμευσή της να πρωτοπορεί για ένα καλύτερο αύριο και επιδεικνύοντας διαχρονική δέσμευση για την περιβαλλοντική και ενεργειακή διαχείριση, είναι

μώνα. Συγκεκριμένα, προβλέπονται δράσεις μεγάλης κλίμακας (όπως μετάβαση των υποδομών IT στο Cloud), αλλά και πρωτοβουλίες που αφορούν την καθημερινή ενεργειακή συμπεριφορά όλων των εργαζομένων της. Η Τράπεζα έχει να επιδείξει αξιόλογα επιτεύγματα στη διαχείριση ενέργειας, ιδιαίτερα τα τελευταία 8 χρόνια, καθώς έχει καταφέρει ήδη να περιορίσει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κατά 38%, ενώ στο-

νται σε «πράσινα» κτίρια, όπως το Piraeus Port Plaza -βραβείο GOLD στα Hellenic Responsible Business Awards 2022- και το Κτιριακό συγκρότημα Ν. Ιωνίας - Πιστοποίηση κατά LEED (“Leadership in Energy and Environmental Design”). Η σχετική προσπάθεια της Eurobank αναγνωρίζεται με βραβεία, όπως βραβείο GOLD στα Facility Management Awards 2022.

Η Eurobank αναγνωρίζει τη σημασία και την επίδραση των δραστηριοτήτων της στην κοινωνική ισότητα για τους εργαζομένους, τους πελάτες και την κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό, η Τράπεζα έχει δεσμευτεί να προάγει μια κουλτούρα διαφορετικότητας, ισότητας και συμπερίληψης, στην οποία οι σχετικές αρχές ενσωματώνονται στις καθημερινές εργασιακές πρακτικές του οργανισμού, στο μοντέλο διακυβέρνησης και τις σχετικές δεσμεύσεις. Συγκεκριμένα, η Eurobank δεσμεύεται για την ενίσχυση της ίσης εκπροσώπησης των φύλων, μέσω του προγράμματος mentoring από γυναίκες σε γυναίκες “Women in Banking (WiB)” -βραβείο GOLD στα Women Empowerment Awards 2022- και της στήριξης της πρωτοβουλίας «the Boardroom» ως η πρώτη τράπεζα-μέλος, παρέχοντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά την προετοιμασία γυναικών για την ένταξή τους σε Διοικητικά Συμβούλια οργανισμών και εταιρειών. Την ίδια στιγμή, η Τράπεζα δηλώνει δημοσίως τις δεσμεύσεις μηδενικής ανοχής της μέσω της

Δήλωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της Πολιτικής για τη Διαφορετικότητα, την Ισότητα και τη Συμπερίληψη, καθώς και της Πολιτικής ενάντια στην Βία και την Παρενόχληση στο Εργασιακό Περιβάλλον. Αξίζει να σημειωθεί η ένταξη της Τράπεζας στον διεθνή δείκτη ισότητας των φύλων Bloomberg Gender Equality Index (GEI) 2022 (ως μία από τις πέντε μόνο ελληνικές εταιρείες σε σύνολο 418 εταιρειών παγκοσμίως που συμπεριλαμβάνονται σε αυτόν

δείκτη), πιστοποιώντας την έντονη προσήλωσή της στη διαφορετικότητα τόσο ως ζήτημα αρχής όσο και ως επιχειρησιακή μέθοδος. Οταν μιλάμε για βιωσιμότητα σήμερα πρέπει να σκεφτόμαστε ότι όλες οι διαστάσεις περιβαλλοντικές, κοινωνικές αλλά και αυτές της υπεύθυνης διακυβέρνησης είναι συνδεδεμένες και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Στην Eurobank αναγνωρίζουμε ότι οι άξονες του ESG δεν είναι απλώς διακριτοί αλλά αναπόσπαστα μέρη ενός ενιαίου συστήματος και εργαζόμαστε διαρκώς σε αυτή την πολυδιάστατη κατεύθυνση.

που καταναλώνει προέρχεται κατά 97%
ΑΠΕ
μένες εγγυήσεις προέλευσης), ενώ μεγάλα
μετατρέπο-
χεύει σε περαιτέρω μείωση κατά 10% σωρευτικά για τα έτη 2022 - 2023. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι η ηλεκτρική ενέργεια
από
(πιστοποιη-
ακίνητα
το
Η
εξοικονόμησης ενέργειας εν μέσω της πρωτόγνωρης τρέχουσας ενεργειακής κρίσης και εν αναμονή ενός δύσκολου χειΗ Eurobank στηρίζει τη μακροπρόθεσμη ευημερία χρηματοδοτώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη και δημιουργώντας αξία για όλες τις ομάδες ενδιαφερόμενων μερών και θετική επίδραση στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον EUROBANK Διακυβέρνηση Βιώσιμης Ανάπτυξης
η πρώτη τράπεζα και από τους λίγους οργανισμούς στην Ελλάδα που ανακοίνωσε συγκεκριμένη δέσμη μέτρων περαιτέρω

Ο

υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό, μια μακρά παράδοση στη θάλασσα, την 4 φορές μεγαλύτερη θαλάσσια έκτασή της απ’ ό,τι η στεριανή και το γνωστό σε όλους υψηλό αιολικό δυναμικό στο Αιγαίο. Υπό αυτό το πρίσμα είναι προφανές ότι τα θαλάσσια αιολικά είναι μονόδρομος για τη χώρα μας. Τα θαλάσσια αιολικά προσφέρουν μια σειρά πλεονεκτημάτων με μοναδική οικονομική αξία διαχέοντας σε όλη την κοινωνία το οικονομικό αποτέλεσμα. Οι πρώτοι που θα ωφεληθούν είναι οι νησιωτικοί πληθυσμοί που θα δουν τη νέα αυτή δραστηριότητα ως ευκαιρία για διαφοροποίηση της οικονομικής δραστηριότητάς τους σε ένα υψηλής προστιθέμενης αξίας αντικείμενο και με ενασχόληση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι επόμενοι που θα ωφεληθούν είναι οι ελληνικές βιομηχανίες και βιοτεχνίες, οι οποίες θα αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους και θα αναπτύξουν προϊόντα σε αντικείμενα τα οποία μπορούν να τους ανοίξουν την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα με πολύ μεγάλο πολλαπλασιαστή αξίας.

σαίες

Σχεδόν

υλοποιηθεί

καινοτομία

εταιρεία

του περιβάλλοντος, τα οποία θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση

Τα θαλάσσια αιολικά πάρκα είναι ευκαιρία για την Ελλάδα Η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματά της: ένα υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό, μια μακρά παράδοση στη θάλασσα, την 4 φορές μεγαλύτερη θαλάσσια έκτασή της απ’ ό,τι η στεριανή και το γνωστό σε όλους υψηλό αιολικό δυναμικό στο Αιγαίο Του ΑΝΤΏΝΗ ΠΈΠΠΑ*

κών ινστιτούτων και επενδυτών στα νερά της Ελλάδας. Πιο συγκεκριμένα η εταιρεία ανέγνωσε ένα κενό της αγοράς των υπεράκτιων, αυτό της υψηλής αξιοπιστίας ανεμολογικών μετρήσεων για τη χρηματοδότηση των πλωτών αιολικών πάρκων ήδη από το 2012, όταν υπήρχαν μόνο δύο πλωτά πρωτότυπα ανεμογεννητριών παγκοσμίως. Ακολούθως υλοποίησε, σε συνεργασία με αποκλειστικά ελληνικές δυνάμεις στο Αιγαίο, τον πρώτο παγκοσμίως πλωτό μετεωρολογικό σταθμό με ιστό μετρήσεων για τις ανάγκες των ενεργειακών μελετών των θαλάσσιων αιολικών πάρκων. Παράλληλα το καλοκαίρι του 2020 στο Λαύριο, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης θαλάσσιας ανεμολογικής καμπάνιας στην Ελλάδα, πρωτοστάτησε στη δημιουργία της Ομάδας Εργασίας των Θαλάσσιων Αιολικών Πάρκων με στόχο την προώθηση της εν λόγω δραστηριότητας, στην οποία συμμετέχουν το ΥΠΕΝ, οι κατασκευαστές, οι «Developers», η εφοδιαστική αλυσίδα και η αλυσίδα αξίας με στόχο την προαγωγή των θαλάσσιων αιολικών. Η ψήφιση του νόμου 4964/2022 αποτέλεσε ορόσημο για την εκκίνηση της εν λόγω βιομηχα-

σπουδή και αποφασιστικότητα στην ταχύτατη υλοποίηση

Master στη Διαχείριση του Περιβάλλοντος και ειδικότερα στην Υδρολογία και επικεφαλής της

26-27 Νοεμβρίου 2022 | Βιώσιμη Ανάπτυξη 6 και
σημαντικές: α) η γεωπολιτική παράμετρος, δεδομένου ότι η εκμετάλλευση του θαλάσσιου χώρου δημιουργεί τετελεσμένα συμβάλλοντας στην κατοχύρωση των εθνικών δικαιωμάτων μας και β) η εκπαιδευτική και ερευνητική παράμετρος, δεδομένου ότι η τεχνολογία των υπεράκτιων πλωτών αιολικών είναι ανώριμη και απαιτεί σημαντική έρευνα και
ανάπτυξη
θα
να
νίας στην Ελλάδα. Για την επίτευξη όμως των ωφελειών των θαλάσσιων αιολικών στην κοινωνία απαιτούνται: ένα κράτος το οποίο θα επιδείξει
του
προστασία, αφού δεν μπορεί να προστατευτεί κάτι εάν δεν μετριέται. Ταυτόχρονα τα θαλάσσια αλιεύματα θα αυξηθούν, καθώς οι αγκυρώσεις των αιολικών μπορούν να λειτουργήσουν ως τεχνητοί ύφαλοι φιλοξενώντας θαλάσσια είδη, ενώ παράλληλα θα προστατευτούν οι περιοχές από την παράνομη αλιεία. Στα ανωτέρω οφέλη πρέπει να προστεθούν και άλλες δύο παράμετροι εξαιρετικά ελληνικής
τεχνολογική
στην οποία
μπορούν
δραστηριοποιηθούν ιδρύματα, ινστιτούτα και
καινοτόμες μικρομε-
επιχειρήσεις.
όλα τα παραπάνω έχουν
σε μικρή κλίμακα με την
FloatMast, την οποία η
ΕΤΜΕ συνέλαβε πριν από 10 έτη και κατόπιν υλοποίησε μαζί με μια ομάδα εταιρειών, ερευνητι-
πλαισίου που το ίδιο έθεσε, μια ελληνική επιχειρηματική κοινότητα η οποία θα συνειδητοποιήσει το τεράστιο μέγεθος της παγκόσμιας οικονομικής ευκαιρίας και με τρόπο διαφανή και ισότιμο θα επιδιώξει να αποτελέσει τμήμα και όχι τροχοπέδη της και ένα κοινωνικό σύνολο που θα δει τα οφέλη των συγκεκριμένων ΑΠΕ και θα αποτελέσει αρωγό στο πράσινο μέλλον της χώρας. Η ευκαιρία είναι γιγαντιαία,
στην προσπάθεια αυτή δεν περισσεύει κανείς και πρέπει όλοι να στοχεύσουμε ψηλά για να χτίσουμε μια νέα καθαρή βιομηχανία με προοπτική για τις γενιές τόσο του σήμερα όσο και του αύριο. *Πολιτικός μηχανικός του ΕΜΠ, κάτοχος
εταιρείας ETME, εφευρέτης της
τεχνολογίας FloatΜast
ι ΑΠΕ αποτελούν μονόδρομο στην ηλεκτροπαραγωγή. Χρειαζόμαστε μεν όσο το δυνατόν περισσότερες, πρέπει δε να είναι οικονομικές (όχι φτηνές) ώστε να αποδίδουν πίσω στην κοινωνία οικονομικό όφελος και ανάπτυξη. Παράλληλα, πρέπει να συνδυαστούν με τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, οι οποίες επίσης να είναι «πράσινες». Επιπροσθέτως σε όλα αυτά πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν και το γεωστρατηγικό πλαίσιο το οποίο μας οδηγεί στην παραγωγή ΑΠΕ κατά απόλυτη προτεραιότητα εντός Ελλάδος και Ε.Ε. Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματά της: ένα
Επόμενες είναι οι ελληνικές εφοπλιστικές εταιρείες, οι οποίες θα μπουν σε έναν τομέα που γίνεται ολοένα και πιο σημαντικός παγκοσμίως, αναπτύσσοντας τεχνογνωσία και δραστηριότητα σε μια νέα διεθνή αγορά, διαφοροποιώντας τον παραδοσιακό μεταφορικό τους χαρακτήρα. Παράλληλα το περιβάλλον θα ωφεληθεί, όχι μόνο επειδή μειώνονται οι εκπομπές γενικά, αλλά επειδή ειδικά στην Ελλάδα η ανάπτυξη στον θαλάσσιο χώρο θα δημιουργήσει μια νέα μεγάλη βάση δεδομένων

κλι-

αλλαγής παρα-

σημαντικότερη

πρόκληση

αφορά πλέον 8 δισ.

με προοπτική αύξησης του πληθυσμού σε σχεδόν 10 δισ. το 2050. Η επιχειρηματικότητα στήριξε και στηρίζει την επιλογή της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) να αποτελέσει υπόδειγμα προς μίμηση για άλλες οικονομίες, παρά το γεγονός ότι η συνεισφορά της στις παγκόσμιες εκπομπές είναι κάτω του 10%. Στην πράξη, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θεσπίζει στόχο μείωσης κατά 61% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (ΕΑΘ) από τη βιομηχανία, προκειμένου να επιτευχθεί η συνολική μείωση 55% στην Ε.Ε. το 2030 και να ολοκληρωθεί η μετάβαση σε κλιματική ουδετερότητα, μηδενικό δηλαδή αποτέλεσμα μεταξύ εκπομπών και απορροφήσεων ΕΑΘ το 2050. Η στήριξη αυτή, που ενέχει και την ανάληψη του κόστους της πράσινης μετάβασης, παραμένει ενεργή και υπό το βάρος των απροσδόκητων, όσο και σημαντικών διεθνών εξελίξεων της τελευταίας περιόδου. Εξελίξεις που κατέδειξαν αδυναμίες οι οποίες δεν είχαν συνυπολογιστεί, όπως της ενεργειακής επάρκειας και του κόστους ή της απρόσκοπτης λειτουργίας των εφοδιαστικών αλυσίδων. Πλέον το κυρίαρχο ερώτημα πώς –και όχι εάν– θα γίνει η κλιματική μετάβαση, με τρόπο που να διασφαλίζεται η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και η κοινωνική συνοχή, γίνεται ακόμη πιο επιτακτικό να απαντηθεί και στο ευρωπαϊκό και στο εθνικό επίπεδο. Η ήδη σημαντική πολυπλοκότητα του εγχειρήματος εντείνεται από το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόσμου δεν φαίνεται διατεθειμένο να ακολουθήσει το ευρωπαϊκό υπόδειγμα. Ενδεικτική είναι η επιλογή των ΗΠΑ να προχωρήσουν προς την κατεύθυνση της κλιματικής ουδετερότητας αλλά μόνο με θετικά μέτρα (επιδοτήσεις) και όχι με τιμολόγηση άνθρακα, γεγονός που επιτείνει την ασυμβατότητα της προσέγγισης με την Ε.Ε. Παράλληλα, η πιθανότητα συντονισμένης και αποτελεσματικής δράσης σε παγκόσμιο επίπεδο στο στάδιο αυτό φαίνεται να απομακρύνεται, λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Αλλά και εντός Ε.Ε. καθίσταται ευκρινές ότι το μέγεθος των επενδύσεων και το πρόσθετο κόστος που συνεπάγεται η μετάβαση σε πράσινη ενέργεια θα πρέπει να αναληφθούν σε συνθήκες πίεσης για την ανταγωνιστικότητα και σε ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον. Ο κίνδυνος μεταφοράς επενδύσεων εκτός Ε.Ε. λόγω της πίεσης στην ανταγωνιστικότητα που δημιουργεί η διαφορά στις κλιματικές

Ο κίνδυνος

μεταφοράς επενδύσεων

εκτός Ε.Ε. λόγω της πίεσης στην

ανταγωνιστικότητα που

δημιουργεί η διαφορά στις κλιματικές δεσμεύσεις στο παγκόσμιο επίπεδο δεν αποτελεί οικονομική θεωρία αλλά μια πραγματικότητα που, ήδη, επηρεάζει το

βάση τα παραπάνω, ως Συμ-

βούλιο ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη θεωρούμε υποχρέωσή μας να: ● Αναδείξουμε μέσω μελέτης που εκπόνησε το ΙΟΒΕ ότι οι κλάδοι που επηρεάζονται ιδιαίτερα παράγουν το 40% του συνόλου των εξαγωγών της χώρας με πάνω από το 50% αυτών να κατευθύνεται εκτός Ε.Ε. ● Αποτυπώσουμε ότι ο κίνδυνος για την Ελλάδα είναι σημαντικός αφού τα ποσοστά αυτά είναι υψηλότερα του μέσου ευρωπαϊκού όρου και η απώλεια των εξαγωγών αυτών θα προκαλούσε το 2035 μείωση έως και €5,1 δισ. στο ΑΕΠ και 82.000 λιγότερες θέσεις εργασίας. ● Υποστηρίξουμε σε κάθε ευκαιρία διαβούλευσης ή παρουσίας σε ευρωπαϊκά ή εθνικά φόρα ότι η σημαντικότητα των επιπτώσεων σε συνδυασμό με τη βαρύτητα του διακυβεύματος δεν αφήνουν περιθώρια για ατεκμηρίωτες τοποθετήσεις ή λήψη αποφάσεων χωρίς προσεκτική εκτίμηση του συνολικού ρίσκου, ● Επιμένουμε ότι η Ε.Ε. οφείλει να

διασφαλίσει την ομαλή μετάβαση από το υφιστάμενο πλαίσιο παροχής δωρεάν δικαιωμάτων ΕΑΘ –του βασικότερου και αποτελεσματικότερου μέτρου προάσπισης της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας στον υπό θέσπιση μηχανισμό διασυνοριακής προσαρμογής του κόστους άνθρακα. ● Επισημαίνουμε ότι η ψήφιση του κλιματικού νόμου αποτέλεσε σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά η επίτευξη των επιμέρους στόχων και ο καθορισμός των προϋπολογισμών άνθρακα θα πρέπει οπωσδήποτε να συνοδεύονται από εκτίμηση επιπτώσεων για την οικονομία και την κοινωνία. Η λήψη σωστών αποφάσεων ήταν και θα παραμένει απόρροια σφαιρικής ενημέρωσης και ειλικρινούς αλλά κυρίως τεκμηριωμένου διαλόγου, τον οποίο θα συνεχίσουμε να υπηρετούμε με συνέπεια. *Γενικός διευθυντής, Συμβούλιο ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη

26-27 Νοεμβρίου 2022 | Βιώσιμη Ανάπτυξη 8
στην
απασχόληση.
δεσμεύσεις στο παγκόσμιο επίπεδο δεν αποτελεί οικονομική θεωρία αλλά μια πραγματικότητα που, ήδη, επηρεάζει το εμπορικό ισοζύγιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2021 το συνολικό πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου της Ε.Ε. μειώθηκε σε €57 δισ. από €216 δισ. το προηγούμενο έτος, ενώ στο εμπορικό ισοζύγιο σιδήρου, χάλυβα, αλουμινίου και τσιμέντου το εμπορικό έλλειμμα διογκώθηκε σε €25 δισ. από €6 δισ. το προηγούμενο έτος. Αν δεν αντιμετωπιστεί αυτή η απειλή, η Ε.Ε. κινδυνεύει να καταστεί η πρώτη ήπειρος με εξαιρετικές περιβαλλοντικές επιδόσεις, αλλά έχοντας καταβάλει βαρύ τίμημα
οικονομική ευημερία και την
Η δε συνεισφορά στο κλίμα θα είναι μάλλον αρνητική, αν ληφθούν υπόψη οι πολλαπλάσιες εκπομπές που εκλύονται ανά τόνο προϊόντος που παράγεται εκτός Ε.Ε. σε σύγκριση με τον μέσο ευρωπαϊκό. Με
Ηαντιμετώπιση της
ματικής
μένει η
παγκόσμια
που
ανθρώπους
ήπειρος με εξαιρετικές περιβαλλοντικές επιδόσεις, αλλά έχοντας καταβάλει βαρύ τίμημα στην οικονομική ευημερία και την απασχόληση ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΕΣ Η πορεία για την κλιματική ουδετερότητα Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥ*
εμπορικό ισοζύγιο. Αν δεν αντιμετωπιστεί αυτή η απειλή, η Ε.Ε. κινδυνεύει να καταστεί η πρώτη

μεγάλη παγκόσμια πρόκληση της κλιματικής αλλαγής παραμένει κορυφαία προτεραιότητα για τη διεθνή κοινότητα και συνδέεται άρρηκτα με κάθε στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης που αποτελεί πλέον μονόδρομο για όλες τις χώρες. Αποτελεί πλέον αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή πλήττει τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος, τη βιοποικιλότητα, τις οικονομίες και τις κοινωνίες, υποθηκεύοντας το μέλλον του πλανήτη και των επόμενων γενιών. Παρ' όλα τα προβλήματα και τις αντιστάσεις, η διεθνής κοινότητα κινητοποιείται. Τα κράτη, ιδιαίτερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και συνακόλουθα και το χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι αγορές, έχουν αλλάξει τις αναπτυξιακές τους στρατηγικές, προωθούν αλλαγές του οικονομικού και επιχειρηματικού μοντέλου, ενώ οι δημόσιοι και οι ιδιωτικοί χρηματοδοτικοί πόροι προσανατολίζονται σε νέες κατευθύνσεις με άξονες την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και όλα όσα συνεπάγεται οδηγεί σε ριζικούς μετασχηματισμούς σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας και έχει τεθεί ως θεμέλιο για κάθε στρατηγική που οδηγεί στη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Τράπεζα Πειραιώς έχει δεσμευτεί στρατηγικά να υποστηρίζει έμπρακτα τον μετασχηματισμό και τη μετάβαση της οικονομίας και της κοινωνίας σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης πρωτοπορώντας στην υποστήριξη των αναγκαίων προσαρμογών για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Παράλληλα υλοποιεί μια πολυδιάστατη στρατηγική Εταιρικής Υπευθυνότητας με στόχους άμεσα συνδεδεμένους με τις αναπτυξιακές

και κοινωνικές ανάγκες της χώρας και της ελληνικής κοινωνίας. Οι στόχοι με βάση τους οποίους αναπτύσσει όλες τις δραστηριότητές της υπηρετούν με συνέπεια τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και είναι συμβατές με τις Παγκόσμιες Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής. Η στρατηγική της αυτή αναπτύσσεται σε 4 άξονες:

● Στη σταθερή μείωση του αποτυπώματος άνθρακα από τις λειτουργίες του Ομίλου.

● Στη στήριξη επενδύσεων σε έργα ΑΠΕ καθώς και σε έργα εξοικονόμησης ενέργειας.

την

χνογνωσία για να προσφέρει τις καταλληλότερες χρηματοδοτικές λύσεις για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας με: ▪ Πράσινες χρηματοδοτήσεις άνω του €2,2 δισ. έως σήμερα, τα οποία ισοδυναμούν σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με ισχύ άνω των 2,2 GW. ▪ Χρηματοδοτήσεις ΑΠΕ που θα υπερβούν το €1 δισ. την επόμενη διετία. ▪ Αξιολόγηση επιχειρηματικών χρηματοδοτήσεων με κριτήρια περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG). Πολιτικές ESG Η Τράπεζα Πειραιώς είναι η πρώτη τράπεζα στην Ελλάδα που εισήγαγε και ενσωμάτωσε στις

τους

για δεύτερη συνεχή χρονιά στις 400 κορυφαίες εταιρείες στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις της σε θέματα διαχείρισης της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τη λίστα που δημοσιοποίησαν οι Financial Times. Στο ίδιο πλαίσιο η Πειραιώς στηρίζει διαχρονικά τις πράσινες επενδύσεις και διαθέτει την τε-

πετύχει: • μείωση κατά 35% στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, • μείωση κατά 5% στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ανά εργαζόμενο, • μείωση κατά 40% στην κατανάλωση χαρτιού, • μείωση κατά 44% στην κατανάλωση μελανοδοχείων.

εταιρικές χρηματοδοτήσεις της κριτήρια ESG (Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Εταιρικής Διακυβέρνησης) που συνδυάζουν την ανάπτυξη και την οικονομική απόδοση με την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα σε κλάδους από την ενέργεια και τη βιομηχανία μέχρι και τη ναυτιλία. Τα κριτήρια αυτά παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο στη δυνατότητα των επιχειρήσεων να απορροφήσουν τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και να προσελκύσουν επενδυτικό ενδιαφέρον. Στόχος η κλιματική ουδετερότητα Εχοντας θέσει ως στόχο να είναι κλιματικά ουδέτερη ώς το 2050, η Τράπεζα Πειραιώς υλοποιεί ένα ευρύ και πολύπλευρο πρόγραμμα περιβαλλοντικής διαχείρισης που ήδη αποδίδει σημαντικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τη μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος. Στο πλαίσιο αυτό έχει δεσμευτεί να συνεχίσει να προμηθεύεται αποκλειστικά πράσινη ενέργεια για τα κτίριά της, ενώ έχει θέσει στόχο μέχρι το 2025 να μειώσει κατά 30% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη λειτουργία της (Scope 1, Scope 2 και Scope 3-cat.1-14). Σε αυτή την προσπάθεια συμμετέχει ενεργά το προσωπικό του Ομίλου με πάνω από 400 άτομα να έχουν ρόλο Συντονιστή Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.

που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή για τις επιχειρήσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Πειραιώς συμπεριελήφθη
● Στη στήριξη των επιχειρήσεων με συγκεκριμένες λύσεις για
προσαρμογή
στο νέο κλιματικό περιβάλλον και τη μείωση του δικού τους περιβαλλοντικού αποτυπώματος. ● Στην αξιολόγηση των κινδύνων
Η
ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Στρατηγική για το Περιβάλλον και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη Για την περίοδο 2022-2025 η Πειραιώς έχει ανακοινώσει αύξηση των χρηματοδοτήσεων βιώσιμων τραπεζικών δραστηριοτήτων περίπου στα 9 δισ. ευρώ Η ΤΡΆΠΕΖΆ ΠΕΙΡΆΙΏΣ έχει επιτύχει σημαντική βελτίωση σε πολλούς περιβαλλοντικούς δείκτες. Σε σχέση με το 2016 έχει

Οδημόσιος διάλογος για περισσότερο βιώσιμες αερομεταφορές, αλλά και οι φωνές των ίδιων των επιβατών για περισσότερο «πράσινες» πτήσεις, ως ένα ακόμη μέτρο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, έχουν επανέλθει τους τελευταίους μήνες ξανά στο προσκήνιο, καθώς αφήσαμε πίσω την πανδημία του Covid και η πτητική δραστηριότητα επανήλθε ή και σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπέρασε τα προ πανδημίας επίπεδα. Η κανονιστική δραστηριότητα σε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο επανεντατικοποιείται τους τελευταίους μήνες (EU FIT for 55, UNFCCC COP27), αν και ουδέποτε είχε σταματήσει στην πράξη, ενώ και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (π.χ. Γαλλία, Ολλανδία) εμφανίζονται να λαμβάνουν και εθνικά μέτρα για να επιταχύνουν την προσαρμογή τους στους στόχους τους οποίους έχουν δεσμευτεί. Το ίδιο ισχύει όμως και για τις πρωτοβουλίες που υλοποιεί συνολικά ο αεροπορικός κλάδος παγκοσμίως, η προσαρμογή του οποίου στις προκλήσεις τις κλιματικής αλλαγής έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες. Ετσι, παρ' όλο που οι αερομεταφορές ευθύνονται μόλις για το 1/10 της συνεισφοράς συνολικά του κλάδου των μεταφορών και ήδη για περισσότερα από τα 10 τελευταία χρόνια έχει καταφέρει να μειώσει τις εκπομπές αερίων ενόσω αναπτύσσεται, οι προσαρμογές που θα κληθεί να πραγματοποιήσει είναι σημαντικές και διατρέχουν οριζόντια την αλυσίδα αξίας των αερομεταφορών. Ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και την

που πέτυχε ο κλάδος σε μακροσκο-

καθώς τα σημερινά αεροσκάφη καταναλώνουν περίπου 80% λιγότερο

ανά χιλιομετρική θέση από ό,τι τα

εμπορικά jets το 1960.

τούτοις, καθώς οι τεχνολογικές λύσεις που θα μηδενίσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στις αεροπορικές μεταφορές δεν είναι ακόμη εφαρμόσιμες, σε μεγάλη κλίμακα, η προσπάθεια για την αναζήτηση άμεσα

και δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για να ακολουθήσει και ο υπόλοιπος κλάδος στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου της AEGEAN Παράλληλα, και ήδη από το 2018, έχει ξεκινήσει να υλοποιεί το πρόγραμμα ανανέωσης και αναβάθμισης του στόλου της με την παραγγελία των 46 AIRBUS 320 και 321 neo αλλά και το πρόγραμμα σταδιακής ανανέωσης των μικρότερων, ελικοφόρων αεροσκαφών της AEGΕAN και της Olympic Air. Η ανανέωση του στόλου της εταιρείας αποτελεί, εκτός από τη μεγαλύτερη οικονομική επένδυση για την εταιρεία αλλά και το σύνολο του κλάδου, και τη μεγαλύτερη φιλοπεριβαλλοντική δράση της, καθώς μειώνει σημαντικά το ανθρακικό αποτύπωμα από τη δραστηριότητά της. Τα νέα αεροσκάφη εξασφαλίζουν 19-23% χαμηλότερο αποτύπωμα CO2 σε σχέση με τα προηγούμενης γενιάς Airbus και έως 50% χαμηλότερο αποτύπωμα CO2 από τα πρώτα και τότε νέα αεροσκάφη της εταιρείας το 1999, σηματοδοτώντας μια ουσιαστική πράξη σεβασμού και φροντίδας προς το περιβάλλον. Παράλληλα, καθώς είναι εξοπλισμένα με τη νέα γενιά κινητήρων GTFTM της Pratt & Whitney, τα νέα αεροσκάφη συμβάλλουν όχι μόνο στη μείωση

2022

εταιρεία προχώρησε και στη σταδιακή αύξηση των αεροσκαφών τύπου ATR, αντικαθιστώντας τα Q400. Τα ATR υπολογίζεται να έχουν από 25 έως 30% χαμηλότερο αποτύπωμα CO2 σε σχέση με τα Q400 και συμβάλλουν κατ’ αυτόν τον τρόπο στην περαιτέρω μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της εταιρείας και στη δέσμευσή της για περισσότερο βιώσιμες, περισσότερο «πράσινες» πτήσεις, ενώ είναι επίσης πιστοποιημένα για να χρησιμοποιούν βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα (Sustainable Aviation Fuel, SAF).

συνολικό

αντικατάστασης των προϊόντων και υλικών συσκευασίας που χρησιμοποιεί κατά την πτήση, στα lounges ή στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, καλύτερης αξιοποίησης των αεροσκαφών, ελαχιστοποίησης κατανάλωσης νερού και ενέργειας, μείωσης θορύβου κ.λπ. προκειμένου να κάνει πράξη της δέσμευσή της για συστηματική μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος, όσο το οικονομικό

| 26-27 Νοεμβρίου 2022 Βιώσιμη Ανάπτυξη 11
πρόοδο
κές αλλά
Στην Ελλάδα
από την πλευρά του αεροπορικού κλάδου ηγείται, όπως μας έχει άλλωστε συνηθίσει, η AEGEAN, με σημαντικές προσπάθειες να γίνονται εξίσου και από τα αεροδρόμια ή σταδιακά και από άλλα μέρη της αλυσίδας αξίας του κλάδου. Η χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων (SAF) Η AEGEAN είναι η πρώτη αεροπορική εταιρεία που πραγματοποίησε δοκιμαστική πτήση με μείγμα (SAF) στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 2021, ενώ από τον Ιούλιο του 2022 ξεκίνησε ήδη να πραγματοποιεί το πρώτο και μοναδικό πρόγραμμα στην Ελλάδα συστηματικής χρήσης SAF, για όλες τις πτήσεις της που αναχωρούν από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης. Ετσι,
με τα συμβατικά καύσιμα παρεμποδίζουν τη γενικευμένη εφαρμογή τους, η
τοποθετείται εγκαίρως και αποφασιστικά απέναντι στις προκλήσεις της
των
περιορίζουν εξίσου το αποτύπωμα θορύβου, ενώ εξοπλίζονται με
ανακυκλωμένα
Στο
πικό επίπεδο
καύσιμο
πρώτα
Εν
εφαρμόσιμων και πρακτικών λύσεων εντοπίζεται εκτός από την πολιτεία, που πάντα έχει τον πρώτο ρόλο, εξίσου στις αεροπορι-
και στους ίδιους τους επιβάτες.
των πρωτοβουλιών αυτών
παρόλο που η αδυναμία παραγωγής SAF σε επαρκείς ποσότητες, η έλλειψη υποδομών για την αποθήκευση και διανομή τους και το αυξημένο κόστος τους σε σχέση
AEGEAN
νέας εποχής
αερομεταφορών αναζητώντας λύσεις
των εκπομπών CO2 και NOx, ανά πτήση και ανά επιβάτη, αλλά
επαναχρησιμοποιούμενα ή πλήρως
υλικά εξυπηρέτησης.
ίδιο πλαίσιο, από τις αρχές του
η
Συμπληρωματικά,
ένα φιλόδοξο πρόγραμμα βιωσι-
για το σύνολο των δραστηριοτήτων της, που εκκινεί από δράσεις ανακύκλωσης,
της
Η AEGEAN δείχνει τον δρόμο για ένα πιο «πράσινο» μέλλον στις αερομεταφορές στην Ελλάδα
Το
πρόγραμμα βιώσιμης ανάπτυξης
τα τελευταία χρόνια η AEGEAN έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή και υλοποιεί
μότητας
αποτύπωμα θα συνεχίσει να μεγαλώνει.

στις τιμές των εμπορευμάτων, τις ελλείψεις σε βασικά αγαθά, όπως ο σίτος και τα φυτικά έλαια, και με την αύξηση του κόστους των πρώτων υλών για παραγωγούς και επιχειρήσεις, έχει εγείρει ανησυχίες για μια ενδεχόμενη διατάραξη της διατροφικής ασφάλειας. Παρά την πρόσφατη μικρή πτώση των τιμών σε αρκετά διατροφικά προϊόντα, όπως γαλακτοκομικά, κρέας κ.ά., διεθνείς αναλυτές επιμένουν πως η συνεχής αύξηση του πληθωρισμού, η αστάθεια στην παγκόσμια αγορά, το αυξημένο κόστος ενέργειας θα εντείνουν τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα και τα αγροδιατροφικά συστήματα, αυξάνοντας ταυτόχρονα τις πιθανότητες για μια νέα επισιτιστική κρίση. Σε εθνικό επίπεδο, δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα δεδομένα που να επιβεβαιώνουν το παραπάνω σενάριο. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να προβλέψει αν θα επιδεινωθούν τα επίπεδα επισιτιστικής ανασφάλειας, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η διαρκής μετακύλιση του κόστους, λόγω της αύξησης των πρώτων υλών, στον καταναλωτή. Ανεξάρτητα από την εξέλιξη του ντόμινο που ήδη έχουν προκαλέσει οι υψηλές τιμές ενέργειας, είναι σημαντικό να στραφούμε σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας και σε πρακτικές με θετικό πρόσημο για το περιβάλλον και την οικονομία. Παρότι είναι λογικό οι χώρες να στρέφονται βραχυπρόθεσμα στις παραδοσιακές μορφές ενέργειας, οφείλουμε να έχουμε το βλέμμα μας στραμμένο στο μέλλον. Σε αυτό το πλαίσιο το Μπορούμε έχει αποφασίσει να είναι μέλος της Ενεργειακής Κοινότητας ΥΠΕΡΙΩΝ, ώστε να διασφαλίσει την κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών από φωτοβολταϊκό πάρκο. Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), η σύγχρονη ενέργεια είναι ζωτικής σημασίας για την καινοτομία των αγροδιατροφικών συστημάτων και τον μετασχηματισμό τους, ώστε να γίνουν πιο αποδοτικά, χωρίς αποκλεισμούς και περισσότερο βιώσιμα για μια καλύτερη παραγωγή, ένα καλύτερο περιβάλλον και μια καλύτερη ζωή. Η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, που αποτελεί και το μεγάλο στοίχημα της σημερινής και των επόμενων γενεών, μπορεί να επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό αν ληφθούν αποτελεσματικές

είναι υπεύθυνο σε μεγάλο βαθμό για

υπερθέρμανση του πλανήτη. Επιπροσθέτως, ενώ η συμβολή του πλαστικού στην εκπομπή αερίων θερμοκηπίου παγκοσμίως ευθύνεται για το 3,8%, των αερομεταφορών για το 2,5%, επισημαίνεται ότι η σπατάλη τροφίμων ευθύνεται για το 8-10% των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Ομως, σπαταλάω την τροφή δεν σημαίνει μόνο έκλυση μεθανίου. Ση-

26-27 Νοεμβρίου 2022 | Βιώσιμη Ανάπτυξη 16 μηση της σπατάλης τροφίμων. Η περιβαλλοντική διάσταση της σπατάλης τροφίμων Τα τρόφιμα,
χωματερές,
μπουν
φορές
ως
ντική
από το
και το
μαίνει και
για την
γωγή των τροφίμων. Δηλαδή από το πρώτο στάδιο της εφοδιαστικής
μέχρι
Για
και
νερό που χρειάστηκαν
Η παγκόσμια ενεργειακή κρίση που ξεκίνησε το 2021 με τις επακόλουθες αυξήσεις-ρεκόρ
Η σπατάλη των τροφίμων στην εποχ Διεθνείς αναλυτές επιμένουν πως η συνεχής αύξηση του πληθωρισμού, η αστάθεια στην παγκόσμια αγορά, το αυξημένο κόστος ενέργειας θα εντείνουν τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα και τα αγροδιατροφικά συστήματα, αυξάνοντας ταυτόχρονα τις πιθανότητες για μια νέα επισιτιστική κρίση Του ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΥ ΘΈΟΔΩΡΊΔΗ* Το έργο τού Μπορούμε γ της σπατάλης τροφίμων ΈΊΜΑΣΤΈ μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που έχει στόχο τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και την ενίσχυση της επισιτιστικής στήριξης στη χώρα μας. Στα δέκα χρόνια λειτουργίας μας, έχουμε αναπτύξει μια ολιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Εχουμε δημιουργήσει προγράμματα με κοινό παρονομαστή την πρόληψη της σπατάλης μέσω ενεργειών διάσωσης και προσφοράς τροφίμων και ενεργειών ενημέρωσης και κινητοποίησης των εμπλεκόμενων μερών στη διατροφική αλυσίδα. Από τα τέλη του 2011 που σώσαμε 12 τυρόπιτες από ένα αναψυκτήριο και τις προσφέραμε σε ένα τοπικό συσσίτιο, έχουμε σώσει και προσφέρει μέχρι σήμερα περισσότερες από 60 εκατομμύρια μερίδες τρόφιμα σε 650 κοινωφελείς φορείς σε όλη την Ελλάδα. Τα τρόφιμα που έχουν σωθεί αντιστοιχούν σε 88.200.000 κιλά CO2 eq τα οποία έχουν αποτραπεί από το να επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα.
όταν καταλήγουν στις
αποσυντίθενται και εκπέ-
μεθάνιο, ένα αέριο περίπου 25
πιο ισχυρό
προς τη θερμα-
επίδραση
CO2
οποίο
την
σπατάλη πρώτων υλών, όπως νερό, γη, ενέργεια, και άλλων πόρων που χρειάστηκαν
παρα-
αλυσίδας
το προϊόν να φτάσει στο πιάτο μας.
παράδειγμα, σπαταλώντας ένα καρβέλι ψωμί σπαταλάμε ταυτόχρονα
1.000 λίτρα
για την παραγωγή του ή
πρωτοβουλίες σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο την καταπολέ-

Η απώλεια και η σπατάλη τροφίμων αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα με τεράστιο κοινωνικό,

κτικές και μοντέλα μετατροπής των τροφίμων που σπαταλώνται σε ενέργεια. Αν και η ιδεατή λύση παραμένει ο κατακόρυφος περιορισμός της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων, το σενάριο της αξιοποίησης των τροφίμων σε εναλλακτικές μορφές ενέργειες και της αποφυγής κατάληξης στις χωματερές είναι σίγουρα προτιμότερο. Η πρόληψη εξακολουθεί να παραμένει, ωστόσο, η πιο αποδοτική λύση για την καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων. Σύμφωνα με το ιεραρχικό μοντέλο πρόληψης της σπατάλης τροφίμων και της διαχείρισης αποβλήτων, η αποφυγή δημιουργίας πλεονασμάτων τροφίμων και δευτερευόντως η δωρεά περισσευούμενων τροφίμων για κοινωφελή σκοπό που συνιστούν πρακτικές πρόληψης, δισ. 28,3% 10% Για τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου η σπατάλη τροφίμων ευθύνεται για τη μείωση ων στην Ελλάδα Επιπρόσθετα,

Λαϊκή», έχουμε σώσει και προσφέρει περισσότερους από 800 τόνους τρόφιμα, ενώ μέσα από το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα «Μπορούμε στο Σχολείο», έχουμε μιλήσει σε περισσότερα από 25.000 παιδιά πανελλαδικά για την αξία της τροφής, τη σημασία της μείωσης της σπατάλης, καθώς και για αξίες ζωής, όπως ο εθελοντισμός, η κοινωνική προσφορά, η αλληλεγγύη. Από το 2016 είμαστε ενερ-

τους θα εγείρει σημαντικά κοινωνικά και ηθικά ζητήματα.

βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας. Στη συνέχεια, ακολουθεί η χρήση για ζωοτροφή των τροφίμων που δεν προορίζονται πλέμας

σε

και γό μέλος της Πλατφόρμας της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τις Απώλειες και τη Σπατάλη Τροφίμων και το 2020 δημιουργήσαμε τη Συμμαχία για τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων στη χώρα μας. Στα δέκα χρόνια τού Μπορούμε, το όραμά μας παραμένει το ίδιο. Να οικοδομήσουμε έναν βιώσιμο κόσμο χωρίς σπατάλη τροφίμων και πολύτιμων φυσικών πόρων και με περισσότερο σεβασμό για το περιβάλλον στο οποίο ζούμε και μεγαλώνουμε εμείς και τα παιδιά μας.

| 26-27 Νοεμβρίου 2022 Βιώσιμη Ανάπτυξη 17
ον για ανθρώπινη κατανάλωση
έπονται η αξιοποίηση υποπροϊόντων των αποβλήτων τροφίμων
υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντα, στη συνέχεια η ανάκτηση ουσιών για χαμηλής προστιθέμενης αξίας χρήσεις, όπως κομποστοποίηση ή αναερόβια χώνευση, και μετά η ανάκτηση ενέργειας μέσω καύσης. * Συνιδρυτής και chief food saving warrior της οργάνωσης Μπορούμε οχή της ενεργειακής κρίσης Σπαταλώντας ένα καρβέλι ψωμί σπαταλάμε ταυτόχρονα και 1.000 λίτρα νερό που χρειάστηκαν για την παραγωγή του ή πετώντας ένα κιλό βοδινού κρέατος σπαταλάμε ταυτόχρονα και 15.000 λίτρα νερό ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΣΠΑΤΑΛΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΠΛΑΣΤΙΚΑ Παράγοντες περιβαλλοντικής επιβάρυνσης ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΑΕΡΙΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ Σπατάλη τροφίμων και βιώσιμη ανάπτυξη 8-10%
οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Λόγω του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού, η μη αποτελεσματική αντιμετώπισή
1/3 3,8% 2,5% 6%
πετώντας ένα κιλό βοδινού κρέατος σπαταλάμε ταυτόχρονα και 15.000 λίτρα νερό. Είναι θετικό ότι το θέμα της σπατάλης τροφίμων αρχίζει να αποκτά υψηλή θέση στην περιβαλλοντική ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ η τάση που διαμορφώνεται σταδιακά είναι η ένταξη του φαινομένου στις κλιματικές πολιτικές κάθε κράτους-μέλους. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα καταλαμ-
βάνει σημαντική θέση στις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία και την Πράσινη Συμφωνία. Παγκοσμίως, η σπατάλη τροφίμων περιλαμβάνεται μεταξύ των 17 Στόχων του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (στόχος 12.3), ενώ σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Project Drawdown, η αντιμετώπισή της μπορεί να αποτεβρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (ΕΛΣΤΑΤ) H συνολική σπατάλη τροφίμων στην Ε.Ε. ανέρχεται σε 57 εκατ. τόνους τρόφιμα, τα οποία αντιστοιχούν σε 127 κιλά ανά κάτοικο (2020, Eurostat)
λέσει κορυφαία αποτελεσματική λύση για την κλιματική αλλαγή. Πώς να αντιμετωπίσουμε τη σπατάλη τροφίμων; Για τη μετάβαση στην αειφόρο ανάπτυξη και τη μείωση της παγκόσμιας εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα που θα συντελέσει και στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ήδη σε ορισμένες χώρες εφαρμόζονται πρα3,1 άνθρωποι παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση σε υγιεινή διατροφή και υποσιτίζονται 828 εκατ.
της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής χάνεται μετά τη συγκομιδή Ενας τόνος οργανικά απορρίμματα εκλύει 1 τόνο
μεθάνιο στην ατμόσφαιρα
του ελληνικού πληθυσμού
μέσω του προγράμματός
«Μπορούμε
στη

ευκαιρία και τον χώρο, μπορεί να ανακάμψει. Κι αυτό δεν είναι μόνο καλό για τα είδη και τα οικοσυστήματα που απειλούνται, αλλά και για την κοινωνία και την οικονομία. Η φύση παρέχει στον άνθρωπο αγαθά, όπως τρόφιμα, φάρμακα και πρώτες ύλες, αλλά και λειτουργίες, όπως η ρύθμιση του κλίματος, η αντιπλημμυρική προστασία και η αναψυχή. Αυτές οι παροχές της φύσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ύπαρξη του ανθρώπου, ενώ από αυτές εξαρτώνται πολλοί κλάδοι της οικονομίας, όπως η γεωργία, η φαρμακοβιομηχανία και ο τουρισμός. Πρόσφατη (2020) έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ συμπέρανε ότι περίπου το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ εξαρτάται άμεσα ή έμμεσα από τη φύση και άρα τίθεται σε κίνδυνο λόγω της οικολογικής κρίσης. Σήμερα όλο και περισσότερο αναζητούνται τρόποι να γεφυρωθεί ξανά η σχέση φύσης, κοινωνίας και οικονομίας, τόσο σε επίπεδο πολιτικής όσο και τοπικής δράσης. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται όχι μόνο οι δράσεις διατήρησης αλλά και αποκατάστασης οικοσυστημάτων που έχουν υποβαθμιστεί, αλλοιωθεί ή καταστραφεί. Προς αυτή την κατεύθυνση, τον Ιούνιο 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε πρόταση νόμου για την αποκατάσταση της φύσης που βρίσκεται τώρα στο στάδιο επεξεργασίας από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Πρόκειται για το πρώτο συνολικό νομικό κείμενο για τη φύση ύστερα από τρεις δεκαετίες. Ο στόχος είναι μέχρι το 2030 να έχει αποκατασταθεί το 20% των χερσαίων και θαλάσσιων εκτάσεων της Ε.Ε. και μέχρι το 2050 όλα τα οικοσυστήματα που πρέπει να αποκατασταθούν. Κάθε κράτος-μέλος, και άρα και η Ελλάδα, θα κληθεί σύντομα να θέσει τους εθνικούς του στόχους και να υλοποιήσει ένα εθνικό σχέδιο αποκατάστασης της φύσης. Η Ελλάδα έχει ένα σχετικό προβάδισμα σε αυτή την προσπάθεια καθώς συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο τα οικοσυστήματά της βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση. Ομως την ίδια στιγμή είναι από τις πλέον ευάλωτες χώρες στην κλιματική κρίση. Ηδη βιώνουμε τις επιπτώσεις της, ενώ μελέτες της τελευταίας δεκαετίας, κυρίως από την Τράπεζα της Ελλάδος, δείχνουν πως αν δεν ληφθεί άμεση κλιματική δράση, το ελληνικό ΑΕΠ θα παρουσιάζει ετήσια μείωση κατά 2% έως το 2050 και 6% έως το 2100. Υλοποιώντας δράσεις για την αποκατάσταση της φύσης, η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει την ασπίδα της χώρας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Με την αποκατάσταση δασών και ποταμών δίνεται φυσικός χώρος για εκτόνωση των πλημμυ-

μειώνονται τα φαινόμενα αστικών θερμικών νησίδων. Η αποκατάσταση φυσικών εκτάσεων έχει και άλλα οικολογικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη, πολλές φορές μάλιστα συνδυαστικά. Αποκαθιστώντας ένα ρέμα, για παράδειγμα, δίνεται χώρος για την εκτόνωση μιας πλημμύρας και για την ανάκαμψη ζώων και φυτών. Παράλληλα δημιουργείται χώρος

άσκησης που συνδέεται με τη σωματική και ψυχική υγεία. Στη ανάλυση επιπτώσεων της πρότασης νόμου της Ε.Ε. εκτιμάται ότι τα οφέλη της αποκατάστασης των οικοσυστημάτων εκείνων που ήδη προστατεύονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία θα είναι περισσότερο από 10 φόρες το κόστος που απαιτείται: 1.860 δισ. ευρώ έναντι 154 δισ. ευρώ. Η πρόταση όμως καλύπτει και άλλα οικοσυστήματα υδάτινα, θαλάσσια, αγροτικά και αστικά που δεν προστατεύονται. Επιπλέον, μια πρόσφατη εκτίμηση

26-27 Νοεμβρίου 2022 | Βιώσιμη Ανάπτυξη 18 ρών, μειώνοντας τις καταστροφικές ζημιές τους. Με την αποκατάσταση παράκτιων οικοσυστημάτων, από τα λιβάδια ποσειδωνίας μέχρι τις αμμοθίνες και τους παράκτιους υγρότοπους, αυξάνεται η φυσική προστασία από τη διάβρωση που επηρεάζει περισσότερο από
τρίτο
το ένα
των ακτών της χώρας. Με την αύξηση χώρων πρασίνου και της σκίασης από τα δέντρα στις πόλεις
ανέδειξε
η αποκατάσταση του 15% των
βαθμισμένων οικοσυστημάτων της Ε.Ε. μπορεί να δημιουργήσει 20.000-70.000 θέσεις πλήρους απασχόλησης. Η αποκατάσταση της φύσης είναι μια αναγκαία, αλλά ακόμα αθέατη όψη της βιώσιμης ανάπτυξης. Με ένα ισχυρό ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο, ενισχυμένο με επαρκείς πόρους και τεχνική υποστήριξη για την εφαρμογή του, θα ξαναφέρουμε τη φύση σε αρμονική σχέση με τις τοπικές κοινωνίες και την οικονομία και θα χτίσουμε μαζί της μια σχέση ισότιμη και ανταποδοτική – θα την προστατεύουμε και θα μας προστατεύει. *Διευθύντρια πολιτικής, The Green Tank Ε ίναι κοινός τόπος ότι η φύση βρίσκεται υπό απειλή. Το θετικό είναι ότι αν δώσουμε στη φύση την
εκτάσεων έχει οικολογικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη, πολλές φορές μάλιστα συνδυαστικά. Αποκαθιστώντας ένα ρέμα, για παράδειγμα, δίνεται χώρος για την εκτόνωση μιας πλημμύρας και για την ανάκαμψη ζώων και φυτών. Παράλληλα δημιουργείται χώρος άσκησης που συνδέεται με τη σωματική και ψυχική υγεία Ο ΝΕΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ∆ΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αποκατάσταση της φύσης Της ΙΟΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ*
ότι
υπο-
Η αποκατάσταση φυσικών

Σε έναν κόσμο που αλλάζει, με συνθήκες διαρκών και απρόβλεπτων προκλήσεων, η έννοια της αειφορίας και της βιώσιμης ανάπτυξης καθίσταται περισσότερο από ποτέ αναγκαία και ένας τρόπος ζωής. Για τον Ομιλο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, με τις βιομηχανίες UNI-PHARMA και InterMed, την εμπορική εταιρεία στην Κύπρο Pharmabelle και την πρότυπη βιομηχανία εκχύλισης φαρμακευτικών φυτών UniHerbo, η στοχοπροσήλωση στην αειφορία και τη βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί βασικό άξονα της κουλτούρας του γύρω από το Ηθικό Επιχειρείν, αλλά και της στρατηγικής του, με άξονες την προστασία του περιβάλλοντος, τη στήριξη της κοινωνίας, της έρευνας, της επιστήμης και της νέας γενιάς. Η έννοια της αειφορίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ισορροπία που πρέπει να έχουν οι κοινωνίες σε σχέση με το περιβάλλον και το οικοσύστημα, καθώς οι φυσικοί πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι. Διότι η ανθρωπότητα επιβάλλεται να έχει ποιότητα ζωής και αύριο και οι επόμενες γενιές να

το περιβαλλοντικό και ενεργειακό αποτύπωμα, παραμένοντας προσηλωμένος στην αποτελεσματική εταιρική διακυβέρνηση,

η ώρα να δούμε το σύγχρονο επιχειρείν με μια άλλη οπτική ματιά, υπό το πρίσμα της βιώσιμης ανάπτυξης. Ηρθε η ώρα να δούμε ξανά τη γη μας ως ένα αγαθό μέσο με το οποίο μπορεί να καρποφορήσει ουσιαστικά η καθημερινότητά μας, η αγορά εργασίας, η οικονομία και να ζήσει με ευημερία η κοινωνία. Οι κρίσεις των καιρών μας απαιτούν εγρήγορση, άμεσα αντανακλαστικά, οργάνωση, κοινωνική συνοχή και συμμαχίες.

| 26-27 Νοεμβρίου 2022 Βιώσιμη Ανάπτυξη 19
μεγαλώσουν
Μιλώντας
για Sustainability
αποτελεί ο όρος αυτός ακόμα μία λέξη της εποχής. Γιατί στην πραγματικότητα και στον πυρήνα του ο όρος Sustainable δεν σχετίζεται
σει τα κριτήρια ESG και τα πρότυπα Βιώσιμης Ανάπτυξης ως αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής του λειτουργίας, ενώ εκδόθηκε για πρώτη φορά ο Απολογισμός Βιωσιμότητας. Ο Ομιλος έχει στόχο να αυξήσει ακόμη περισσότερο το κοινωνικό του αποτύπωμα, μειώνοντας παράλληλα
στην κοινωνική προσφορά, στη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης και στο ηθικό επιχειρείν. Οι 3 πυλώνες της στρατηγικής του ΟΦΕΤ, οι οποίοι εμπεριέχουν μια ολιστική προσέγγιση της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας μέσω των κριτηρίων ESG, αφορούν: ■ Την ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ■ Το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ και το ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ και ■ Την ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ & ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, μέσα από στοχευμένες δράσεις προς την κοινωνία. Εμείς στον Ομιλο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη υπηρετούμε με αλληλεγγύη και ενσυναίσθηση το νέο παραγωγικό
υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, της αειφορίας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της ενίσχυσης της έρευνας και της νέας γενιάς. Ηρθε
σε δράσεις και πρακτικές πράσινης ανάπτυξης που μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των μονάδων μας, εξασφαλίζουν εξοικονόμηση της ενέργειας και συμβάλλουν στη βέλτιστη περιβαλλοντική απόδοσή τους. Ο Ομιλος ΟΦΕΤ επενδύει σε πράξεις μακροπρόθεσμης ωφέλειας, δημιουργώντας αξία για τον άνθρωπο, την κοινωνία αλλά και την οικονομία. Για εμάς αυτό είναι το πραγματικό νόημα του Sustainable Growth και το πραγματικό νόημα της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η Ιουλία Τσέτη, φαρμακοποιός MSc, επίτιμη δρ Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ, είναι πρόεδρος & CEO του Ομίλου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, γενική γραμματέας Δ.Σ. του ΣΕΒ & πρόεδρος του UN Global Compact Network Hellas Δράση καθαρισμού, Δήλος 2022 ΟΦΕΤ. ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ESG & ΗΘΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ: Μονόδρομος σε έναν κόσμο γεμάτο προκλήσεις! Βράβευση της UNI - PHARMA από το ΕΒΕΑ για την Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα, παρουσία των Κ. Μητσοτάκη και Γ. Μπρατάκου
σε ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον.
επιπλέον
και Sustainable Growth έχει σημασία να καταλάβουμε όλοι μας ότι δεν
μόνο με τη βιωσιμότητα -περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομικήαλλά και με την ευημερία και την πρόοδο των ανθρώπων. Με τη λογική ότι οι ενέργειες των κυβερνήσεων και των εταιρειών μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Ο Ομιλος ΟΦΕΤ έχει υιοθετή-
και αναπτυξιακό μοντέλο στη μετά COVID εποχή, καθώς και το μοντέλο της βιώσιμης ανάπτυξης, της
Με σεβασμό στο περιβάλλον, επενδύουμε συστηματικά

συνθηκών που θα εξακολουθούν να ορίζουν τη ζωή του, σήμερα ένας αγρότης καλείται να αναλάβει νέους ρόλους, όπως αυτόν του επιχειρηματία και του διαχειριστή του φυσικού περιβάλλοντος. Για αυτούς τους αναθεωρημένους ρόλους, οι στέρεες εκπαιδευτικές βάσεις, η πλήρης κατανόηση τεχνικών θεμάτων και η δυνατότητα αξιοποίησης της σύγχρονης τεχνολογίας αποκτούν καθοριστική σημασία. Κρίσιμες προϋποθέσεις είναι επίσης η υιοθέτηση πράσινων και κυκλικών πρακτικών, ο προσανατολισμός στα συνεργατικά σχήματα και η ενίσχυση της μεταποίησης, με δεδομένη την πρότερη κατάρτιση. Συνθέτοντας τη μεγαλύτερη εικόνα, ο αγροδιατροφικός κλάδος σήμερα αναφέρεται συνολικά στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την παραγωγή τροφίμων, καθώς και τις υπηρεσίες γύρω τους. Επιπλέον, ο κλάδος σήμερα καλείται να απαντήσει σε μεγάλες προκλήσεις, όπως η επισιτιστική επάρκεια και, αναπόφευκτα, η κλιματική κρίση και η παγκόσμια υγεία.

Η ταυτότητα του κλάδου Στην Ελλάδα δε ο αγροδιατροφικός κλάδος αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο τομέα απασχόλησης, με την αναγκαιότητα της στέρεης και ουσιαστικής εκπαίδευσης να αναδεικνύεται όλο και περισσότερο. Σύμφωνα με στοιχεία που προκύπτουν από τη νέα ΚΑΠ 2023-27, ενώ στους κάτω των 35 ετών το ποσοστό των γεωργών με βασική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι ταυτόσημο με τον μέσο όρο της Ε.Ε. (21,3%), στην πλήρη εκπαίδευση το ποσοστό στην Ελλάδα ανέρχεται μόλις στο 2,9% έναντι 21,7% στην Ε.Ε. Με κεντρικό άξονά της την εκπαίδευση, η Νέα Γεωργία-Νέα Γενιά, ένας ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, κάνει σκοπό του τη στήριξη της απασχόλησης, της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στην αλυσίδα αξίας της αγροδιατροφής. Στον οργανισμό η εκπαίδευση αντιμετωπίζεται όχι σαν ένα ακόμα σεμινάριο. Οι δράσεις που πραγματοποιούνται αφορούν την ανάπτυξη του ανθρώπινου

δυναμικού, προκειμένου να αποκτήσει γνώσεις κι εργαλεία για να κάνει πιο αποτελεσματικά τη δουλειά του. Προωθούνται οι νέες τεχνολογίες, οι καλές πρακτικές, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, η περιφερειακή ανάπτυξη και η ανάπτυξη υποδομών, αλλά και η καινοτομία. Παράλληλα, ο οργανισμός συνεργάζεται με Πανεπιστήμια, με εξειδικευμένους συμβούλους, με επαγγελματίες του κλάδου, με ανθρώπους της αγοράς κ.ά., προσφέροντας γνώση και τις υπηρεσίες που χρειάζεται ο αγροδιατροφικός τομέας και οι άνθρωποι που απασχολούνται σε αυτόν. Επιπλέον, η Νέα Γεωργία-Νέα Γενιά επενδύει συνεχώς στην καθιέρωση μιας κουλτούρας συλλογικής προσπάθειας και συνεργειών, καλλιεργώντας το έδαφος για συζήτηση, ανταλλαγή απόψεων και συνεργασίας σε σωστές βάσεις. Αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας, η αλληλοϋποστήριξη, η αποτελεσματική αντιμετώπιση προβλημάτων και η εξεύρεση ιδανικών λύσεων που οδηγούν στον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη της αγροδιατροφής στη χώρα μας. Στον τομέα της καινοτομίας, ιδιαίτερα, ο οργανισμός έχει δη-

μιουργήσει προγράμματα, όπως ο Αγροδιατροφικός Επιταχυντής «Αγροανέλιξη» αλλά και ο διαγωνισμός «Trophy-Τροφή Challenge» για ελληνικές αγροδιατροφικές επιχειρηματικές ιδέες και startups, οι οποίες αναπτύσσουν εμπορικές και επιχειρηματικές λύσεις για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων στον κλάδο της αγροδιατροφής.

Κλείνοντας, θα καταρρίψουμε ένα ακόμα στερεότυπο, αυτό που θέλει τον κλάδο «ανδροκρατούμενο οχυρό». Η ενδυνάμωση και οικονομική χειραφέτηση των γυναικών στην ύπαιθρο είναι στοίχημα ουσίας για τη Νέα Γεωργία-Νέα Γενιά. Οι γυναίκες είναι καταλύτης της περιφερειακής ανάπτυξης και αξίζουν ίσες ευκαιρίες προσωπικής και επαγγελματικής εξέλιξης. Στην Ελλάδα, ως επικεφαλής αγροτικών εκμεταλλεύσεων οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 27,5% του συνολικού πληθυσμού αγροτών. Δυστυχώς, είναι πιθανό στην πραγματικότητα το ποσοστό να είναι ακόμη χαμηλότερο. Γίνεται, επομένως, φανερό ότι χρειάζονται εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες με στοιχεία δικτύωσης και συμβουλευτικής, κίνητρα επιχειρηματικότητας ειδικά για τις γυναίκες στην ύπαιθρο, πρόνοια από την πο-

λιτεία για την κάλυψη υποχρεώσεων γονεϊκότητας. Τέλος, είναι αναγκαίο να προωθούνται υγιή και επιτυχημένα πρότυπα, δίνοντας βήμα στις αγρότισσες να μιλούν για τις εμπειρίες τους. Οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες έρχονται να ενισχυθούν από τα συμπεράσματα πρόσφατης έκθεσης του ΟΑΣΑ με τίτλο «Ενδυνάμωση των γυναικών στη μετάβαση προς την πράσινη ανάπτυξη στην Ελλάδα», η οποία επικεντρώνεται κυρίως σε πολιτικές και μέτρα που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών σε τομείς που σχετίζονται με το περιβάλλον, την περιβαλλοντική ηγεσία και λήψη αποφάσεων, καθώς και την ενσωμάτωση της ισότητας των φύλων και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας στον επιμέρους διάλογο. Η στρατηγική υποστήριξη των γυναικών στις σπουδές, οι σταδιοδρομίες STEM και η υποστήριξή τους στην κατάκτηση ηγετικών θέσεων θα μπορούσαν να αυξήσουν τον αριθμό των γυναικών σε παραδοσιακά ανδροκρατούμενους τομείς, όπως η καινοτομία.

26-27 Νοεμβρίου 2022 | Βιώσιμη Ανάπτυξη 20
Νέα
Οσύγχρονος αγρότης απέχει παρασάγγας από το στερεότυπο του αποκαμωμένου από τον ήλιο και τη βαριά σωματική εργασία γεωργού. Πέραν της κούρασης και των καιρικών
*Communications manager του Οργανισμού
Γεωργία-Νέα Γενιά
ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ Τα «κλειδιά» για την παραγωγική ανασυγκρότηση Χρειάζονται εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες με στοιχεία δικτύωσης και συμβουλευτικής, κίνητρα επιχειρηματικότητας ειδικά για τις γυναίκες στην ύπαιθρο, πρόνοια από την πολιτεία για την κάλυψη υποχρεώσεων γονεϊκότητας. Είναι αναγκαίο να προωθούνται υγιή και επιτυχημένα πρότυπα, δίνοντας βήμα στις αγρότισσες να μιλούν για τις εμπειρίες τους Της ΓΙΏΤΑΣ ΜΠΟΥΓΑ*

ΑΛΑΤΙ Μια «καταπράσινη» παραγωγική διαδικασία

ου, η εταιρεία «Ελληνικές Αλυκές» εισφέρει στο «μάζεμα» των εισαγωγών, εξασφαλίζει έναν κρίσιμο πόρο με εθνικές παραγωγικές πηγές, ενώ δίνει και πνοή στην περιφέρεια. Εχει δε, ισχυρό «πράσινο» αποτύπωμα. Οπως αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της «Ελληνικές Αλυκές» Αντώνης Δουμάνογλου, που από τον Ιανουάριο 2021 έχει αναλάβει τα ηνία, «μέσω της παροχής απασχόλησης σε κατοίκους, της προμήθειας υλικών και υπηρεσιών από τις τοπικές κοινωνίες, καθώς και με το ανταποδοτικό τέλος που καταβάλλεται στους τοπικούς δήμους συμβάλλουμε στην περιφερειακή ανάπτυξη».

κ. Δουμάνογλου προσθέτει ότι

το

μοναδικές

χρησιμοποιούνται

κές της χώρας. Αυτές βρίσκονται σε Αιτωλοακαρνανία, Πιερία, Θεσσαλονίκη, Ξάνθη, Ροδόπη και Λέσβο. Μέσω της παροχής απασχόλησης σε κατοίκους των περιοχών αυτών, κάποιες από τις οποίες έχουν υψηλότερα του εθνικού μέσου όρου ποσοστά ανεργίας, η εταιρεία συμβάλλει στην περιφερειακή ανάπτυξη. Η πρώτη ύλη είναι μόνο το θαλασσινό νερό. Η μοναδική μορφή ενέργειας που χρησιμοποιείται στην παραγωγική διαδικασία είναι η απ' ευθείας χρήση του ήλιου και του αέρα χωρίς τη μετατροπή σε άλλη ενδιάμεση μορφή ενέργειας, μειώνοντας το ανθρακικό αποτύπωμα της εταιρείας. Σε αντίθεση με το ορυκτό αλάτι, δεν χρησιμοποιείται κανενός είδους χημικό ή άλλο πρόσθετο. Το αλάτι είναι ένα προϊόν ευρείας χρήσης. Ενδεικτικά, το αλάτι χρησιμοποιείται στη βιομηχανία καθαριστικών, φαρμακευτική βιομηχανία, βυρσοδεψία, σαπωνοποιία, βιομηχανία χρωμάτων, υφαντουργία, παραγωγή ελαστικών, εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, βιομηχανία χάρτου, αλίπαστα, τυροκομία, ζωοτροφές, παραγωγή τροφίμων, αποχιονισμό δρόμων, επεξεργασία νερού, εφαρ-

μογές ηλιακής ενέργειας και τέλος στη λιανική. Αυτό κατατάσσει το αλάτι στα διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα. Η εταιρεία λοιπόν από τη μια πλευρά λειτουργεί σαν φραγμός, υποκαθιστώντας μέρος των εισαγωγών, καθιστώντας τη χώρα αυτάρκη σε ένα τόσο σημαντικό προϊόν, με όλα τα συνακόλουθα οικονομικά οφέλη. Στο παρελθόν έχουν γίνει πόλεμοι για το αλάτι. Από την άλλη πλευρά, μέσω των πελατών της, οι οποίοι χρησιμοποιούν το αλάτι ως μέρος των διαφορετικών επώνυμων προϊόντων τους, συμμετέχει και συμβάλλει στις εξαγωγές. Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και με την εσωτερική αγορά. Στόχος της εταιρείας είναι -μέσω επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες- η συνεχής βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου αλατιού και η αύξηση της ποσότητας ώστε να καλύψουμε το σύνολο των αναγκών σε αλάτι. Αποτέλεσμα θα είναι η ταυτόχρονη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων. Τα έσοδά της το 2021 ήταν στα € 8,02 εκατ., παρουσιάζοντας αύξηση € 1,9 εκατ. ή 31,61% σε σχέση με 2020. Τα καθαρά μετά τους φόρους κέρδη ήταν το 2021 € 362.000 έναντι ζημιών € 547.000 το 2020.

Η πρώτη ύλη είναι μόνο το θαλασσινό νερό. Η μοναδική μορφή ενέργειας που χρησιμοποιείται στην παραγωγική διαδικασία είναι η απ' ευθείας

χρήση του ήλιου και του αέρα χωρίς τη μετατροπή σε άλλη ενδιάμεση μορφή ενέργειας, μειώνοντας το ανθρακικό

αποτύπωμα της εταιρείας. Σε

26-27 Νοεμβρίου 2022 | Βιώσιμη Ανάπτυξη 22
Κ
Ο
«η
λασσινό
και φιλικό
πο. Καθώς
κασία δεν
λειδί για την πορεία της αλυσίδας αξίας που χτίζεται γύρω από την αγροδιατροφή είναι ένα προϊόν «ταπεινό» για πολλούς, που παράγεται «αθόρυβα» από πραγματικά μερακλήδες «σκαπανείς», κόντρα στην κρίση των καιρών και στην αντίληψη όσων θεωρούν ότι υπό την ομπρέλα του Δημοσίου δεν μπορεί να ανθήσει μια εταιρεία. Βέβαια όλα αυτά δεν γίνονται αυτόματα και χωρίς εγγενείς δυσκολίες, αλλά με την κατάθεση μιας μεγάλης προσπάθειας που θα γίνει και πιο καρποφόρα με την προώθηση ενός φιλόδοξου επενδυτικού προγράμματος. Ο λόγος για την εταιρεία «Ελληνικές Αλυκές Α.Ε.», ο ρόλος της οποίας είναι κομβικός και βέβαια η πορεία της τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζεται. Ενδεικτική η δήλωση πριν από λίγους μήνες του Γρηγόρη Δημητριάδη, επικεφαλής του υπερταμείου, όπου ανήκει η εταιρεία, ο οποίος απέδωσε τα εύσημα στη διοίκηση για την εκτόξευση των πωλήσεων και για το πώς ένα σύγχρονο μάνατζμεντ σε μια εταιρεία του Δημοσίου μπορεί να αποφέρει καρπούς και μερίσματα στη μητρική εταιρεία. Πέρα από τη συνεισφορά της στον «κουμπαρά» του υπερταμείείδους
"Ελληνικές Αλυκές" παράγει θα-
αλάτι με απόλυτα φυσικό
προς το περιβάλλον τρό-
στην παραγωγική διαδι-
χρησιμοποιείται κανενός
χημικό ή άλλο πρόσθετο,
τελικό προϊόν είναι βιολογικό. Οι
μορφές ενέργειας που
είναι ο ήλιος και ο αέρας, δημιουργώντας τη βάση μιας αειφόρου ανάπτυξης. Επιπλέον, αυτή καθαυτή η λειτουργία των αλυκών δημιουργεί ένα πλούσιο οικοσύστημα». Η εταιρεία λειτουργεί όλες τις μεγάλης κλίμακας παραγωγικές αλυ-
αντίθεση με το ορυκτό αλάτι, δεν χρησιμοποιείται κανενός είδους χημικό ή άλλο πρόσθετο

ανάπτυξη της οικονομίας και

κοινωνίας, ο Oμιλος

ΤΕΡΝΑ στηρίζει την εθνική προσπάθεια για ανάκαμψη και βιώσιμη ανάπτυξη με έργα και επενδύσεις μεγάλης εγχώριας προστιθέμενης αξίας που διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για ένα αειφόρο μέλλον. Τη σημαντική συνεισφορά της δραστηριοποίησης του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και στην ευημερία της κοινωνίας, επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της μελέτης κοινωνικοοικονομικής επίδρασης για το 2021, ποσοτικοποιώντας το κοινωνικό-οικονομικό αποτύπωμα του Ομίλου. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη μελέτη που διεξήχθη σε συνεργασία με την ΕΥ Ελλάδος, από τις δραστηριότητες του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στη χώρα μας το περασμένο έτος, προέκυψαν τα παρακάτω οφέλη σε εθνικό επίπεδο: ● € 635 εκατ. ή 0,35% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) είναι η συνολική προστιθέμενη αξία που δημιούργησε ο Oμιλος.

● € 264 εκατ., δηλαδή 0,4% των συνολικών φορολογικών εσόδων του κράτους, προήλθαν από τη δραστηριότητα του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. ● Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ υποστηρίζει το εισόδημα 54.304 ανθρώπων στην ελληνική κοινωνία

● 20.886 θέσεις εργασίας στην ευρύτερη οικονομία, ήτοι 0,55% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα, υποστηρίζονται μέσω των δραστηριοτήτων του Ομίλου.

● Κάθε 1 άμεση θέση εργασίας που προσφέρει ο Oμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, υποστηρίζει άλλες 6 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα. ● € 443 εκατ. είναι η συνολική προστιθέμενη αξία που δημιουργείται για τους εγχώριους προμηθευτές από τις δραστηριότητες του Ομίλου. Επιπρόσθετα, ο Oμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για το 2021, στο πλαίσιο του προγράμματος κοινωνικής υποστήριξης που υλοποιεί, διέθεσε € 3,54 εκατ. μεταξύ άλλων για την ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας εν μέσω της πανδημίας, τη δημιουργία σχολικών υποδομών σε σεισμόπληκτες περιοχές (πλήρης ανακατασκευή Δημοτικού Σχολείου στο Δαμάσι Τυρνάβου), την παροχή μηχανημάτων έργου στην Πολιτική Προστασία και στο Πυροσβεστικό Σώμα για την αποκατάσταση πυρόπληκτων περιοχών και τη δημιουργία προγράμματος στήριξης επαγγελματιών πρωτογενούς τομέα στην Εύβοια, ενώ συνέβαλε στην υλοποίηση πλήθους πολιτιστικών και εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών σε όλη την Ελλάδα, μέσω του χορηγικού

οικονομίας, ο Oμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ πρωταγωνιστεί στα έργα παραγωγής και αποθήκευσης καθαρής ενέργειας, στην κυκλική οικονομία, στις υποδομές και στις παραχωρήσεις, απασχολώντας 4.000 εργαζομένους και προωθώντας προς υλοποίηση επενδύσεις 6,5 δισ. ευρώ, που θα δημιουργήσουν περισσότερες από 20.000 νέες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, μέσα στην επόμενη πενταετία.

από την πλήρη απαλλαγή της Μονάδας από το κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και κάλυψης των αναγκών θέρμανσης, θα ξεπεράσει τις 400.000 ευρώ.

Επιπλέον, ο Oμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ υποστηρίζει την καινοτομία, τις ικανότητες και το ταλέντο των νέων ανθρώπων. Οπως κάθε χρόνο, χορηγεί μέσω των εταιρειών του εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και επιστημονικά και ερευνητικά προγράμματα σε όλη την Ελλάδα. Σε αυτές τις δράσεις εντάσσονται, μεταξύ άλλων, η οικονομική ενίσχυση των ομάδων «TUCer» του Πολυτεχνείου Κρήτης, «Greco Racing Team» καθώς και της ομάδας «Lamborgenius Team» του τμήματος Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, για τη συμμετοχή τους σε παγκόσμιους διαγωνισμούς.

Παράλληλα, αναγνωρίζοντας το ρόλο του πολιτισμού στην ανάπτυξη της οικονομίας και της κοινωνίας η θυγατρική του Ομίλου, ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, στηρίζει μέσω χορηγιών δράσεις για την ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου σε όλη την Ελλάδα. Ανάμεσα σε αυτές ξεχωρίζουν: ■ H υποστήριξη για δεύτερη χρονιά, στην υποβρύχια αρχαιολογική ανασκαφική έρευνα που πραγματοποιείται στο θαλάσσιο χώρο της Κάσου από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, η οποία έχει ήδη φέρει στο φως ιδιαίτερα σημαντικά ευρήματα για την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. ■ Tο ερευνητικό πρόγραμμα επιφανειακής, γεωφυσικής και ανασκαφικής έρευνας στην ακρόπολη του ΓΛΑ Βοιωτίας, μια ανασκαφή που συμβάλλει στην κατανόηση του μυκηναϊκού πολιτισμού στην περιοχή.

■ H αρχαιολογική έρευνα στη θέση Γκουριμάδι στη Νότια Εύβοια, καθώς και η εκπόνηση μελέτης υποστύλωσης και ανάδειξης του αρχαίου κάστρου «Ριζόκαστρο»

Μ
ε στόχο την ισόρροπη
της
ΓΕΚ
ηγετικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση της χώρας, ο Oμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, μέσα από τη θυγατρική του ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ,
στην προσπάθεια για αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης στην Ελλάδα, ο Oμιλος έχει αναλάβει τη σημαντική πρωτοβουλία της μετατροπής του στρατιωτικού αεροδρομίου της 115 Πτέρυγα Μάχης στη Σούδα σε «πράσινη» εγκατάσταση, καλύπτοντας τις ανάγκες του κατά 100% από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Η υλοποίηση προχωρά και σύντομα η 115 Π.Μ. στη Σούδα θα είναι από τις πρώτες εγκαταστάσεις παγκοσμίως που θα λάβουν τις σχετικές πιστοποιήσεις, ενώ το ετήσιο όφελος
του προγράμματος. Δράσεις για το περιβάλλον, τον πολιτισμό και την υποστήριξη της νέας γενιάς επιστημόνων Με
πρωταγωνιστεί στην παραγωγή και αποθήκευση καθαρής ενέργειας έχοντας ως στόχο την εξασφάλιση εγκατεστημένης ισχύος 6,4 GW από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μέσα στην επόμενη επταετία. Παράλληλα, συμβάλλοντας
στο δήμο Κύμης Αλιβερίου. ΟΜΙΛΟΣ ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ 635 εκατ. ευρώ η προστιθέμενη αξία του Ομίλου στην Ελλάδα Πυλώνας οικονομικής ανάπτυξης της χώρας Με πολυδιάστατη δραστηριότητα
της
σε στρατηγικούς τομείς

την ανάδειξη της μεγάλης διατροφικής αξίας του γάλακτος και συνολικά των γαλακτοκομικών προϊόντων που παράγουν οι εγχώριες ποικιλίες αιγοπροβάτων στοχεύει το ερευνητικό έργο CheeseCult, μέρος προγράμματος Interreg ΙPA II Eλλάδα-Αλβανία 2014-2020 με συντονιστή και επικεφαλής εταίρο το Τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην Αρτα και με τη συμμετοχή της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων, του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, του Πανεπιστημίου Eqrem Çabej Αργυρόκαστρου και του φορέα ARGJIRO από τη γειτονική χώρα. Το ενδιαφέρον της πρωτοβουλίας αυτής είναι ότι προσεγγίζει τον κοινωνικό χώρο, τις περιοχές και τα προϊόντα με έναν ολιστικό χαρακτήρα θέλοντας να στηρίξει την κοινωνική συνοχή αλλά και τη συγκράτηση παραγωγικών δυνάμεων και ανθρώπινου δυναμικού στην ύπαιθρο, με αιχμή τις τοπικές «μοναδικότητες» μιας ακόμη εν πολλοίς «παρθένας» χλωροπανίδας, αλλά και κατ' επέκταση με όχημα τα προϊόντα που παράγονται από γηγενείς «ράτσες» προβάτων όπως το Καλαρρύτικο και το Καραμάνικο. Ετσι, το πρόγραμμα αυτό προβλέπει τη χάραξη γαστρονομικών διαδρομών και συγκεκριμένα του «Δρόμου του Τυριού» αλλά και την επιστημονική τεκμηρίωση της διατροφικής αξίας των παραγόμενων στον «δρόμο» αυτό προϊόντων. Ηδη μάλιστα

την πολιτιστική, φυσιολατρική και γαστρονομική αποτύπωση μιας ιστορικής διαδρομής για την αιγοπροβατοτροφία και την τυροκομία της περιοχής, με απώτερο στόχο να αναδειχθεί ένας γαστρονομικός προορισμός με επωνυμία -brand name-, που θα προσομοιάζει στον Δρόμο του Τυριού στα Πυρηναία. Μάλιστα στο πλαίσιο του έργου CheeseCult, πραγματοποιήθηκε ένα πιλοτικό ταξίδι με τη συμμετοχή ειδικών, δημοσιογράφων και με πα-

ρούσα την «Εφημερίδα των Συντακτών» μεταξύ 7 και 8 Ιουλίου 2022. Ακολουθώντας μια πρωτόλεια διαδρομή του «Δρόμου του Τυριού», με αφετηρία την Αρτα και διαδρομή μέσω Ιωαννίνων και Πωγωνίου στο Αργυρόκαστρο της Αλβανίας, με ενδιάμεσες στάσεις σε τοπικές τυροκομικές μονάδες για γευσιγνωσία τυροκομικών προϊόντων και επίσκεψη στο νεοϊδρυθέν από το έργο Μουσείο Τυροκομίας στη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννί-

νων, έγινε μια αναλυτική παρουσίαση των δυνατοτήτων των περιοχών αλλά και των προβλημάτων που υπάρχουν λόγω της ενεργειακής συγκυρίας που οδηγεί σε εκτόξευση του παραγωγικού κόστους αλλά και σε απομείωση του ζωικού κεφαλαίου. Να σημειωθεί ότι η διαδρομή πέρασε από παραδοσιακά τυροκομεία και ξενώνες -ΣΚΑΡΦΙ ΕΠΕ Παππάς, Τσουτσοπλίδης Μέτσοβο Α.Ε., Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων, Τυροκομεία του Ξενώνα Κωσταράς, τυροκομική μονάδα FAM Λιμπόχοβο Αλβανίας και Gjirofarma S.A. στο Αργυρόκαστρο- όπου οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν τυριά και να ξεναγηθούν στις εγκαταστάσεις των τυροκομείων.

των αιγοπροβατοτρόφων και της αιγοπροβατοτροφίας της Ηπείρου, που μεγάλωσε με το γάλα και τα τυροκομικά της προϊόντα γενιές και γενιές, ο πολιτισμός των βουνών και αντίστοιχα το νότιο τμήμα της Αλβανίας, που μοιάζει με το δικό μας, να μπορέσουν να γίνουν απτά χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής των Ελλήνων και ξένων τουριστών.

26-27 Νοεμβρίου 2022 | Βιώσιμη Ανάπτυξη 24
στο πλαίσιο του CheeseCult επιδίωξη είναι να διαμορφωθεί μια εμβληματική
δρομή, μέσα στην οποία «η
στην Ήπειρο και τη Νότια Αλβανία, που περιλαμβάνουν ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ∆ΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Οι δρόμοι του τυριού Ο καθηγητής Γ. Σκούφος στο Εργαστήριο της Γεωπονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Με «οδηγό» τη Γεωπονική του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων αναδείχθηκαν οι καινοτόμες δράσεις που προωθεί η σχολή για τον πρωτογενή τομέα. Στους χώρους του Πανεπιστημίου στην Αρτα και στο Εργαστήριο Υγείας των Ζώων, Υγιεινής και Ποιότητας Τροφίμων αναλύονται με βάση τις τεχνολογίες αιχμής η παρασκευή μονοποικιλιακών τυριών από εγχώριες φυλές προβάτων και γιδιών, ο διατροφικός τους πλούτος και οι δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης της παραγωγής τους
Οπως τόνισε ο συντονιστής του προγράμματος, καθηγητής Γιάννης Σκούφος,
δια-
ιστορία
Σ
έχουν χαρτογραφηθεί εναλλακτικές οδεύσεις του συγκεκριμένου «Δρόμου του Τυριού»

Και να μην έρχονται εδώ μόνο για μια απλή επίσκεψη σε ένα καλό εστιατόριο, αλλά για να γνωρίσουν τον τρόπο παραγωγής των τυροκομικών προϊόντων, να γνωρίσουν το μεράκι των ανθρώπων και να μπορούν όλα αυτά να ενταχθούν σε ένα σύστημα αξίας της διατροφής. Να το εντοπίσουμε, να το ιχνηλατήσουμε και η Ηπειρος να γίνει ένας πρωτογενής γαστρονομικός περιπατητικός προορισμός που θα δώσει μια θερμή χειραψία με το καλό ελληνικό και μεσογειακό φαγητό σε όλες του τις εκφάνσεις». Αξίζει να σημειωθεί ότι με αφορμή το πρόγραμμα και με «οδηγό» τη Γεωπονική του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (που βρίσκεται στην Αρτα) αναδείχθηκαν οι καινοτόμες

που προωθεί η σχολή για τον πρωτογενή τομέα. Μάλιστα στους χώρους του Πανεπιστημίου στην Αρτα και στο Εργαστήριο Υγείας των Ζώων, Υγιεινής και Ποιότητας Τροφίμων αναλύονται με βάση τις τεχνολογίες αιχμής η παρασκευή μονοποικιλιακών τυριών από εγχώριες φυλές προβάτων και γιδιών, ο διατροφικός τους πλούτος και οι δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης της παραγωγής τους. Οσο για τη θεσμοθέτηση διαδικασιών πιστοποίησης της επισκεψιμότητας σε τυροκομεία και ανάλογες υποδομές, ήδη έχει τεθεί σχετική ρύθμιση σε διαβούλευση σε πρόσφατο πολυνομοσχέδιο του υπ. Εργασίας.

τoυ ΕΝΩΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΕΑΕΕ) Πολλαπλός ο ρόλος του ασφαλιστικού κλάδου στη βιώσιμη ανάπτυξη Από αριστερά οι Ε. Μοάτσος, Ε. Παπασπυροπούλου, B. Bacani, Δ. Αυγερινοπούλου, Α. Σαρρηγεωργίου, Φ. Κουντούρη, Ph. Angelis

Ηνω-

προστασίας και

άμεση ενεργοποίηση και δράση.

| 26-27 Νοεμβρίου 2022 Βιώσιμη Ανάπτυξη 25
δράσεις
Οργανισμού
μένων Εθνών
για
ριβάλλον
2022, η ΕΑΕΕ προσκάλεσε
μαντικές προσωπικότητες από την Ελλάδα και το εξωτερικό για να αναλύσουν την πολύπλευρη συμβολή της ασφαλιστικής αγοράς στη βιωσιμότητα του πλανήτη και την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στις ασφαλιστικές και επενδυτικές δραστηριότητες του κλάδου. Οπως αναφέρθηκε, σε παγκόσμιο επίπεδο και μέσω του Προγράμματος UNEP FI έχει τεθεί ένας φιλόδοξος στόχος
την αύξηση του ρόλου της
λιστικής αγοράς στη βελτίωση
της ασφαλιστικής εταιρείας: ως διαχειριστή κινδύνου και συμβούλου, ως παρόχου ασφαλιστικής κάλυψης και
ως επενδυτή ● η ανάγκη για
Οπως μάλιστα σημειώνεται, τη
ασφάλισης ως
ρού πυλώνα προστασίας,
Hασφαλιστική βιομηχανία επιδρά καταλυτικά μέσω του τριπλού της ρόλου, ως διαχειριστή κινδύνων, ως παρόχου ασφαλιστικής κάλυψης και ως επενδυτή στη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό ήταν το βασικό μήνυμα εκδήλωσης που οργάνωσε η Ενωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ) με τίτλο «Insurance industry contribution in building a sustainable future» στις 24 Οκτωβρίου, ημέρα που έχει οριστεί ως η Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών. Μέλος του Προγράμματος UNEP FI ος δίνει δυναμικά το «παρών» στην προσπάθεια για αναζήτηση βιώσιμων λύσεων.
(ΟΗΕ)
το πε-
[UN Environment’s Principles for Sustainable Insurance (PSI) Initiative] από το
ση-
για
ασφα-
της ανάλυσης του κλιματικού κινδύνου και την ευθυγράμμιση των ασφαλιστικών και επενδυτικών χαρτοφυλακίων με σκοπό να συμβάλει ο κλάδος στον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για μείωση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5οC τα επόμενα χρόνια. Οι Αρχές, δε, για τη Βιώσιμη Ασφάλιση ενσωματώνουν τα ESG κριτήρια στην αλυσίδα αξίας και στον διοικητικό κορμό των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, καλώντας τον κλάδο σε δράσεις για τη διαχείριση των σχετικών κινδύνων αλλά και των ευκαιριών που προκύπτουν από αυτούς. Με βάση σχετική ανακοίνωση τη ΕΑΕΕ, «η κλιματική αλλαγή είναι υπαρκτή και ήδη συντελείται με ραγδαίους ρυθμούς. Οι επιπτώσεις της είναι εμφανείς με τη μορφή ολοένα συχνότερων και ισχυρότερων φυσικών καταστροφών, οι οποίες επηρεάζουν κάθε έκφανση της ανθρώπινης δραστηριότητας. Μέσω της ασφάλισης περιορίζονται οι επιπτώσεις των κλιματικών κινδύνων και των φυσικών καταστροφών, ενισχύοντας έτσι την ανθεκτικότητα των κοινωνιών. Η Βιώσιμη Ασφάλιση μέσω των Αρχών του ΟΗΕ δεν εξαντλείται στα κρίσιμα θέματα του περιβάλλοντος, αλλά σηματοδοτεί την ευρύτερη, θετική επίδρα-
ση που μπορεί να έχει η ασφαλιστική βιομηχανία, μέσα από πολλά διαφορετικά επίπεδα και κανάλια, στην περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική βιωσιμότητα σε ολόκληρο τον κόσμο, προωθώντας τη δικαιοσύνη, τις ίσες ευκαιρίες και την πρόσβαση στην ασφάλιση αλλά και τη διαφάνεια στη διακυβέρνηση». Μάλιστα με βάση την Ενωση, από τη συζήτηση προέκυψαν τα εξής βασικά συμπεράσματα: ● η ανάγκη για στενή συνεργασία όλων των μερών (επιστημονική κοινότητα, επιχειρήσεις, εποπτεία, ενεργοί πολίτες, κυβερνήσεις) ● η ανάγκη να τεθούν μακροπρόθεσμοι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης και ανθεκτικότητας ● η σημασία του τριπλού ρόλου
συγκεκριμένη πρωτοβουλία της ΕΑΕΕ θα ακολουθήσουν και άλλες ανάλογες δράσεις με στόχο να υπογραμμιστεί ο ρόλος της ιδιωτικής
ισχυ-
ο οποί-

Ηβιώσιμη ανάπτυξη είναι εδώ και καιρό στην ατζέντα όλων των σύγχρονων επιχειρήσεων που θέλουν να συνεισφέρουν σε ένα καλύτερο μέλλον για όλους. Στους αυτοκινητόδρομους, η κύρια επίπτωση στο περιβάλλον είναι η κατανάλωση ενέργειας. Γι’ αυτό στην Ολυμπία Οδό, που πολλές φορές μάς έχει ξαφνιάσει με τις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες της, πήραν μια στρατηγική απόφαση για την κατάκτηση της ενεργειακής ουδετερότητας έως το 2025. Με αυτόν τον στόχο, η Ολυμπία Οδός προχώρησε στη μέτρηση του ανθρακικού της αποτυπώματος για το 2021, θέτοντας τις βάσεις για τη διαρκή μείωσή του. Με σταθμό εκκίνησης το 2018, όταν υλοποιήθηκε η πρώτη φάση της αντικατάστασης των συμβατικών φωτιστικών με νέα φωτιστικά τεχνολογίας LED, σε 17 σήραγγες του αυτοκινητόδρομου, η στρατηγική της εταιρείας για την ελαχιστοποίηση του αποτυπώματος άνθρακα έχει φέρει μέχρι στιγμής εντυπωσιακά αποτελέσματα. Μέσα σε αυτά περιλαμβάνονται η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 60% στην Κακιά Σκάλα και 80% στην Περιμετρική Πατρών, ενώ το ανθρακικό της αποτύπωμα ελαττώθηκε κατά 60% με περίπου 4.000 λιγότερους τόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα ανά έτος. Επίσης, η ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας αντιστοιχεί σε περίπου 10GWh, 6 GWh στην Περιμετρική Πατρών και 4 GWh στην Κακιά Σκάλα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εταιρεία προμηθεύεται ηλεκτρική ενέργεια από πιστοποιημένες και 100% ανανεώσιμες πηγές για το σύνολο των ενεργειακών αναγκών του αυτοκινητόδρομου. Η εταιρεία συνεχίζει δυναμικά την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού της. Βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη η επόμενη φάση της αντικατάστασης των συμβατικών φωτιστικών με LED στα ανοιχτά τμήματα του αυτοκινητόδρομου, ενώ το επόμενο διάστημα, θα εγκατασταθούν μικρά φωτοβολταϊκά πάρκα κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου, τα οποία θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη του μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος μέχρι το 2025.

SMART TUNNEL: Το IoT στη διαχείριση του αυτοκινητόδρομου Επενδύοντας σταθερά στην καινοτομία, η Ολυμπία Οδός έχει επίσης αναπτύξει και υλοποιεί πιλοτικά από το 2019 το πρόγραμμα SMART TUNNEL, με το οποίο βάζει το internet of things στην υπηρεσία της διαχείρισης του αυτοκινητόδρομου. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα παρέχει μόνιμη παρακολούθηση του εξοπλισμού των σηράγγων μέσω αισθητήρων, διαβίβαση όλων των δεδομένων ασύρματα στο cloud μέσω «έξυπνων» κόμβων συλλογής δεδομένων και εισαγωγή στο σύστημα αναλυτικών στοιχείων συντήρησης. Ταυτόχρονα, αισθητήρες πε-

αναπτύ-

στάθμευσης

(50,8 χλμ.) στην κατεύθυνση προς Αθήνα στην περιοχή της Κακιάς Σκάλας, με κύριο στόχο την αναβάθμιση της ταξιδιωτικής εμπειρίας μέσω της βιώσιμης και αξιόπιστης παροχής καθαρού, φρέσκου, πόσιμου νερού που παράγεται από την υγρασία του αέρα με τη βοήθεια του ήλιου. Το σύστημα «Νερό από τον αέρα» είναι απλό, αποτελεσματικό και ασφαλές: αποτελείται από έναν υδρο-συλλέκτη που λειτουργεί αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια και μέσω ενός συμπιεστή μετατρέπει τους υδρατμούς του ατμοσφαιρικού αέρα σε νερό, το οποίο συλλέγεται σε δεξαμενή που είναι ενσωματωμένη στην εγκατάσταση. Στη συνέχεια το συλλεγόμενο νερό εμπλουτίζεται με μεταλλικά στοιχεία που βελτιστοποιούν τα ποιοτικά και γευστικά χαρακτηριστικά του, καθιστώντας το ιδανικό για πόση. Το σύστημα λειτουργεί πλήρως αυτόνομα, χωρίς σύνδεση στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και ύδρευσης, ενώ έχει μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Με βλέμμα στραμμένο σε ένα βιώσιμο αύριο, με σεβασμό στο περιβάλλον και όχημα την καινοτομία,

| 26-27 Νοεμβρίου 2022 Βιώσιμη Ανάπτυξη 27
ριβάλλοντος μετρούν ανά πάσα στιγμή στοιχεία της ατμόσφαιρας στο εσωτερικό της σήραγγας, όπως την ποιότητα του αέρα, τη θερμοκρασία και την υγρασία. Από το πρόγραμμα εξάγονται χρήσιμες πληροφορίες για την κατάσταση του εξοπλισμού και εντοπίζονται τυχόν προβλήματα πριν γίνουν πραγματικά εμφανή, επιτρέποντας τη στοχευμένη συντήρησή τους. Ετσι βελτιώνεται η ασφάλεια των χρηστών του αυτοκινητόδρομου αλλά και των εργαζομένων, ενώ αναβαθμίζεται το επίπεδο εξυπηρέτησης, εξοικονομώντας πόρους και εξασφαλίζοντας ότι ο εξοπλισμός των σηράγγων συντηρείται σωστότερα. Με αυτόν τον τρόπο, ο κύκλος ζωής του εξοπλισμού αυξάνεται σημαντικά. Σήμερα, το SMART TUNNEL περνά πλέον στην επόμενη φάση του και επεκτείνεται σε 4 ακόμα σήραγγες. Ο δρόμος παράγει «Νερό από τον αέρα» Ταυτόχρονα, υλοποιεί
δράση
από
κειται
η Ολυμπία Οδός είναι σε διαρκή επαγρύπνηση για να υλοποιεί ενέργειες σαν τις παραπάνω, που ταυτόχρονα βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των τοπικών περιοχών μέσα στις οποίες δραστηριοποιείται. Η Ολυμπία Οδός έχει στόχο την ενεργειακή ουδετερότητα έως το 2025 Smart Tunnel ● Real time παρακολούθηση ● Στοχευμένη και προληπτική συντήρηση ● Αναβάθμιση επιπέδου εξυπηρέτησης ● Ασφάλεια εργαζομένων
και τη
«Νερό
τον αέρα». Πρό-
για μια δράση που
χθηκε πιλοτικά στον χώρο
Πανοράματος-Κινέτας
Οn line έκδοση για να μαθαίνεις ό,τι συμβαίνει Εντυπη έκδοση για να καταλαβαίνεις το «γιατί συμβαίνει» και το πώς σε επηρεάζει Ξένες λέξεις* Είδηση Επεξήγηση Ανάλυση Αποψη ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ *ανεξάρτητη ενημέρωση

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.