Το αστυνομικό
αφήγημα, στις
διάφορες εκδοχές
του, συνεχίζει να
εξελίσσεται και,
αναβαθμισμένο
εκδοτικά,
γνωρίζει
παγκόσμια
επιτυχία. Από
την πληθωρική
και φέτος
νουάρ εκδοτική
παραγωγή
του πρώτου
εξαμήνου
του 2023
επιλέξαμε και
παρουσιάζουμε, ομαδοποιημένα,
αξιανάγνωστα
βιβλία κάθε
είδους.
Γρίφοι και μυστήρια της κλασικής εποχής
ΔΈΣΠΟΣΈ αναμφισβήτητα στη χρυσή περίοδο της αγγλικής αστυνομικής λογοτεχνίας, διαβάστηκε άπληστα και συνεχίζει να στοιχειώνει τα βράδια μας. Η σειρά των βιβλίων της Αγκαθα Κρίστι (1890-1976), από τις εκδόσεις Ψυχογιός, εμπλουτίστηκε
με νέους τίτλους. Οι θρυλικοί Πουαρό και Μαρπλ, ο κοσμοπολίτης Πάρκερ Πάιν, ο μυστηριώδης Χάρλεϊ Κουίν και το ζεύγος των ανορθόδοξων Τόμι και
Τάπενς, όλοι τους αντιμέτωποι με απο-
χρώσεις της ανθρώπινης σεξουαλικής συμπεριφοράς και το απρόβλεπτο της ερωτικής επιθυμίας, σε μια χορταστική συλλογή σκοτεινών ερωτικών μυστηρίων («Θανάσιμος έρωτας» (Αικ. Δουρίδα, Ψυχογιός).
Ο Bέλγος ντετέκτιβ, αν και σε προχωρημένη ηλικία και καθηλωμένος
από την αρθρίτιδα, επιστρέφει παρέα με τον Αρθουρ Χέιστινγκς στο σκηνικό της πρώτης τους συνάντησης («Η μυ-
στηριώδης υπόθεση στο Στάιλς», 1921) για ένα τελευταίο περίπλοκο διανοητικό παζλ: τους πέντε φόνους του δολοφόνου «Χ». Το «Αυλαία: Η τελευταία υπόθεση του Πουαρό» (Δ. Κανελλοπούλου, Ψυχογιός), γραμμένη κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν το τελευταίο μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε η Κρίστι έναν χρόνο πριν από τον θάνατό της.
Σχεδόν έναν
αιώνα μετά το
ντεμπούτο της (1927)
και πενήντα χρόνια
από την τελευταία
της μυθιστορηματι-
κή εμφάνιση (1976),
δώδεκα συγγραφείς, μεταξύ των οποίων
η Ρουθ Γουέαρ, η Βαλ Μακντέρμιτ, η
Λούσι Φόλει κ.ά. μας επανασυστή-
νουν τον μυθοπλαστικό χαρακτήρα της πιο διάσημης γυναίκας ντετέκτιβ όλων των εποχών. Ο συλλογικός τόμος «Μαρπλ: δώδεκα νέες ιστορίες» (Ψυχογιός) περιλαμβάνει ισάριθμα πρωτότυπα διηγήματα μυστηρίου
και λογικών γρίφων που καλείται να εξιχνιάσει με τη μοναδική της μέθοδο η δαιμόνια Αγγλίδα ντετέκτιβ.
Το θεατρικό ύφος της Νεοζηλαν-
δής συγγραφέως και ηθοποιού Νάιο Μαρς (1895-1982) το θυμηθήκαμε πέρσι χάρη στον πρώτο τόμο της σειράς «Ιστορίες μυστηρίου» των εκδόσεων Καλειδοσκόπιο. Στην εικοστή πέμπτη (1968) περιπέτειά του, ο επιθεωρητής της Σκότλαντ Γιαρντ, Ρόντρικ Αλεν, θα χρει-
αστεί την καλλιτεχνική φύση και διαίσθηση της γυναίκας του για τον εντοπισμό του ενόχου, σ’ ένα μυθιστόρημα για την πλαστογραφία έργων τέχνης: ανάμεσα στους εκκεντρικούς συνταξιδιώτες της συζύγου του, κατά τη διάρκεια μιας κρουαζιέρας σε κανάλια που μοιάζουν με τοπιογραφίες του Κόνσταμπλ, είναι κρυμμένος ένας επικίνδυνος εγκληματίας… («Κρουαζιέρα θανάτου», Ι. Βετσοπούλου).
Ο λόρδος Πίτερ Γουίμζι πρωταγωνιστεί σε πολλά διηγήματα και σε δώδεκα κομψούς μυθιστορηματικούς γρίφους της Ντόροθι Σέγιερς (1893-1957). Το
«Πτώμα αγνώστων στοιχείων» (Φ. Λύκα, Καλειδοσκόπιο)
είναι η πρώτη (1923) υπόθεση του καλλιεργημένου αριστοκράτη ντετέκτιβ και συμπίπτει με μια αριστοτεχνικά σκηνοθετημένη δολοφονία στο μεσοπολεμικό Λονδίνο. Κλασικός, γοτθικά πατιναρισμένος, γρίφος της χρυσής εποχής και «Ο ειδεχθής χιονάνθρωπος» (Δ. Αρβανίτης, Αλεξάνδρεια) του Νίκολας Μπλέικ [ψευδώνυμο του Ιρλανδού ποιητή Σεσίλ Ντέι Λιούις (1904-1972)]. Στην πέμπτη του (1941) υπόθεση, ο γοη-
τευτικός τζέντλεμαν ιδιωτικός ντετέκτιβ
Νάιτζελ Στρέιντζγουεϊζ (χαρακτηριστικά του οποίου
ανακαλούν τον φίλο του συγγραφέα και ποιητή Ου. Χ. Οντεν)
αντιλαμβάνεται γρή-
γορα ότι ο απαγχονισμός της όμορφης
Ελίζαμπεθ στο παγωμένο αρχοντικό
του Ιστερχαμ δεν είναι αυτοκτονία, οπότε πρέπει να συνεργαστεί με τον
επιθεωρητή Μπλόουντ της Σκότλαντ
Γιαρντ για την εξιχνίαση του φόνου.
Παλιοί, νέοι και μοντέρνοι
κλασικοί του αστυνομικού
αφηγήματος Τα «Πράσινα παντζούρια» (Α. Μακάρωφ, Αγρα) είναι ένα «σκληρό»
μυθιστόρημα της αμερικανικής περιόδου του Βέλγου μετρ της νουάρ
ατμόσφαιρας και της διαβρωτικής
ψυχογράφησης
Ζορζ Σιμενόν (19031989), που ο ίδιος θεωρούσε «κεντρικό»
στη μεγάλη παραγωγή του: μετά την απειλητική διάγνωση του καρδιολόγου του, ένας ηλικιωμέ-
νος Παριζιάνος ηθοποιός ανακαλεί την ακραία ζωή του, γεμάτη σκληρή δουλειά, καταχρήσεις και ερωμένες. Οσο το τέλος πλησιάζει, το κονιάκ δεν αρκεί για να διώξει το άγχος, τις ενοχές και τις ενοχλητικές σκέψεις. Μπορεί ο όρος να μην άρεσε στον αρχηγέτη του νεοπολάρ, αλλά ο ανήσυχος ριζοσπάστης Ζ. Π. Μανσέτ (1942-1995) είναι ο βασικός υπεύθυνος για τη μεταμόρφωση του γαλλικού αστυνομικού τη δεκαετία 1970, όταν ο αμερικανικός σκληροτράχηλος ρεαλισμός υπερτονίζεται και το είδος αναβαθμίζεται καλλιτεχνικά και χρωματίζεται πολιτικά με αριστερό πρόσημο. Το «Τι τρέλα, τι μεγαλείο!» (Σ. Παπασταύρου, Αγρα), ένα γκροτέσκο εκρηκτικό και βίαιο ανθρωποκυνηγητό μιας ευαίσθητης νεαρής γυναίκας και του ανιψιού ενός εκατομμυριούχου από έναν ψυχοπαθή δολοφόνο και την παρέα του, δίνει άπειρες ευκαιρίες στον συγγραφέα για κριτική της παρακμιακής κοινωνίας που βυθίζεται στον υλισμό. Πρωτεργάτης του νέου γαλλικού αστυνομικού και ο αναρχικός Ζαν Αμιλά
[ψευδ. του Ζαν Μεκέρτ (19101995)]. «O χασάπης του Υρλύ» (Μ. Θεοχάρη, Oposito) του 1982 είναι
ένα συγκλονιστικό και πλάγια αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα για την κοινωνική κατακραυγή την οποία υφίσταται η οικογένεια ενός στρατιώτη που συμμετείχε στις μαζικές ανταρσίες στα χαρακώματα του 1917.
«Η μανία με τον Καραβάτζο» (Α. Αποστολίδης, επιμ: Κύριλλος Σαρρής, Αγρα) του Ολιβερ Μπανκς (1941-1991) είναι
η δεύτερη (μετά το «Ο χαμένος
πίνακας του Ρέμπραντ») συναρπαστική περιπέ-
τεια του Εϊμος Χάτσερ, ειδικού στην εξιχνίαση κλοπών έργων τέχνης. Η δολοφονία ενός μικροέμπορου έργων τέχνης οδηγεί τον ντετέκτιβ-ιστορικό στη Ρώμη και στα ίχνη ενός αλλόκοτου εγκληματία που συνδυάζει πολυμάθεια, απάνθρωπα ένστικτα, ύποπτες σχέσεις με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες και μια ιδιαίτερη λατρεία για τον Καραβάτζο…
Τον μάλλον άδικα παραγνωρισμένο θεμελιωτή του σύγχρονου βρετανικού νουάρ Ντέρεκ Ρέιμοντ [ψευδώνυμο του Ρόμπιν Κουκ (19311994)] τον γνωρίσα-
με μόλις πέρσι στα
ελληνικά με το «Πέ-
θανε με τα μάτια
ανοιχτά» (Χ. Παπαδημητρίου, Ερμα).
Φέτος, το τέταρτο
και ίσως καλύτερο
βιβλίο της σειράς «Factory novels»
επιβεβαιώνει την εντύπωση ενός ιδιοσυγκρασιακού στιλίστα συγγραφέα, που επαναπροσδιόρισε το είδος αναβαθμίζοντας τη λογοτεχνική του ποιότητα. Στο «Ημουν η Ντόρα Σουάρεζ» (Ο. Καρυώτη, Ερμα), μια πόρνη και η σπιτονοικοκυρά της δολοφονούνται άγρια και ο αρχιφύλακας του Τμήματος Ανεξιχνίαστων Υποθέσεων που ασχολείται με φόνους ταπεινών και καταφρονεμένων ανθρώπων και δένεται συναισθηματικά με τα θύματα αναλαμβάνει δράση.
Ο μετρ του μεσογειακού νουάρ και δημιουργός του ονειροπαρμένου Μονταλμπάνο, Aντρέα Καμιλέρι (1925-2019), σ’ ένα πολύ προσωπικό βιβλίο: είκοσι τρεις ιστορίες-αναμνήσεις που σημάδεψαν τη ζωή του, υπαγορευμένες
το καλοκαίρι του 2016, από τον ενενηντάχρονο τότε και ακάματο συγγραφέα που είχε αρχίσει να χάνει το φως του («Ασκήσεις της μνήμης», Φ. Ζερβού, Πατάκης).
Σκληροτράχηλοι ντετέκτιβ
και θρίλερ στις δύο όχθες του Ατλαντικού Ρώσοι κατάσκοποι, πράκτορες του FBI, νεοναζί εθνικιστές και μια σκοτεινή υπόθεση συνωμοσίας, στη νέα περιπέτεια του σκληροτράχηλου Τζακ Ρίτσερ, το πρώτο βιβλίο που ο Λι Τσάιλντ (κατά κόσμον Τζέιμς Ντόβερ Γκραντ) συνυπογράφει με τον νεότερο αδελφό του, Αντριου («Ο φρουρός», Ν. Ιβραϊνίας, Bell). Αντιμέτωπος μ’ έναν εξαιρετικά επικίνδυνο και ευφυή σίριαλ κίλερ και ο ντετέκτιβ Ρόμπερτ Χάντερ, στη δέκατη ιστορία του ειδικευμένου στην εγκληματική συμπεριφορά ψυχολόγου και πρώην κιθαρίστα σε ροκ συγκροτήματα Κρις Κάρτερ («Ο
κρύπτη σωστά προ-
καλούν την ανησυ-
χία του επιθεωρητή
Αρμάν Γκαμάς και
της ομάδας του στο
νέο μυθιστόρημα
της Kαναδής Λουίζ
Πένι («Ενας κόσμος
παράξενος», Α. Δεληγιάννη, Μίνωας).
Κατάσκοποι, μυστήρια
και τρελές σφαίρες από τη
Γηραιά Αλβιώνα
Ενας Γερμανός κατάσκοπος των
ναζί στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη
διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ανακαλύπτει ζωτικής σημασίας πληροφορίες για τη σχεδιαζόμενη
Απόβαση. «Το μάτι της βελόνας» (Μ. Παπανδρέου, Bell) είναι ένα επικό ιστορικό κατασκοπευτικό μυθιστόρημα και η πρώτη μεγάλη επιτυχία (αρχικός τίτλος «Storm island», 1978) του πολυγραφότατου Ουαλού ΚενΦόλετ, που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1981 με πρωταγωνιστή τον Ντόναλντ Σάδερλαντ. Εναςύπουλοςκαιεξαιρετικάβίαιος δολοφόνοςτρομοκρατείτηνπόλητου
Σαουθάμπτον σε άλλη μία περιπέτεια της επιθεωρήτριας
Ελεν Γκρέις (Μ. Τζ.
Αλριτζ, «Το παιχνίδι
της γάτας», Σ. Τάπα, Διόπτρα), η Ρουθ
Γουέαρ μπολιάζει
τον ευρηματικό γρίφο της με στοιχεία campus novel («Η
τέλεια φίλη», Α. Καλοκύρης, Κλειδάριθμος), ενώ, σ’ ένα
γρίφος του κακού», Α. Γιαννούλης, Bell).
Ο φόνος που αναστατώνει πρωτοχρονιάτικα το Χόλιγουντ είναι μόνο η αρχή της καταιγιστικής νέας περιπέτειας του Μάικλ Κόνελι, καθώς η ντετέκτιβ της
αστυνομίας του Λος Αντζελες Ρενέ
Μπάλαρντ θα χρειαστεί τη βοήθεια
του περιβόητου Χάρι Μπος για να
εξιχνιάσει παλιές και νέες υποθέσεις
(«Σκοτεινές ώρες», Χ. Σακελλαροπούλου, Διόπτρα),
ενώ η επιστροφή
των παιδιών μιας
δολοφονημένης
γυναίκας στο γραφικό Θρι Πάινς του
Μόντρεαλ και η ανα-
κάλυψη ενός παλιού γράμματος σε μια
ειδυλλιακό θέρετρο, η ντετέκτιβ Ελίν Γουόρνερ έρχεται αντιμέτωπη με φόνους, μυστικά και ψέματα
στο νέο βιβλίο της
Σάρας Πιρς («Το
θέρετρο», Ν. Καλαϊτζής, Ψυχογιός) που
έλκεται ιδιαίτερα
από τα μυστήρια
κλειστών χώρων.
Νέα υπόθεση και
για την παρέα της
Λέσχης των Φόνων
στο επίσης απολαυ-
στικό «Η σφαίρα που
αστόχησε» (Α. Κορ-
τώ, Ψυχογιός) του
Ρίτσαρντ Οσμάν:
αυτή τη φορά, τα μέλη αποφασίζουν να
ασχοληθούν με μια
ανεξιχνίαστη υπό-
θεση φόνου… χωρίς
πτώμα, που τελέστηκε πριν από δέκα
ολόκληρα χρόνια!
Από την Κορέα στην
Αυστραλία μέσω Σρι Λάνκα
Πρώτη γνωριμία με την πολυβραβευμένη Σούλαρι Τζεντίλ (Αυστραλή, με καταγωγή από τη Σρι Λάνκα)
και ένα πολυδαίδα-
λο, γεμάτο αντικρι-
στούς καθρέφτες
βιβλιοφιλικό μυ-
στήριο, που ξεκινά
μ’ έναν φόνο σε μια
πολυσύχναστη βι-
βλιοθήκη («Η γυναίκα στη βιβλιοθήκη», Ζ. Κόκκα, Διόπτρα),
ενώ στο ζοφερά
χιουμοριστικό μυθι-
στόρημα «Οι δολο-
φόνοι δεν παίρνουν σύνταξη ποτέ» (Δ. Αλεξίου, Διόπτρα)
της Κορεάτισσας
Γο Μπιονγκ-Μο ένας τραυματισμός
σημαδεύει τη δύση
της καριέρας μιας εξηνταπεντάχρονης
επαγγελματία δολοφόνου… Ο Σέχαν Καρουνατίλακα (1975)
από τη Σρι Λάνκα
απέσπασε το βραβείο Booker (2022) με ένα βαθιά ανθρώπι-
νο και πολιτικό μυθιστόρημα για το
συλλογικό τραύμα του εμφυλίου στη
Σρι Λάνκα του 1990. Τα «Εφτά φεγ-
γάρια του Μάαλι Αλμέιντα» (μτφρ. Ρ.
Χατχούτ) είναι ένα μεταφυσικό θρί-
λερ με στοιχεία μαγικού ρεαλισμού
που ενοφθαλμίζει στοιχεία της παγκοσμιοποιημένης κουλτούρας σε
τοπικές δοξασίες και παραδόσεις: ένας πολεμικός ανταποκριτής ξυπνάει σε μια αίθουσα αναμονής και συνειδητοποιεί ότι είναι νεκρός· έχει
μόλις επτά νύχτες στη διάθεσή του, προτού η ψυχή του μεταφερθεί οριστικά στον άλλο κόσμο, για να ανακαλύψει τον δολοφόνο…
Από το ανεξάντλητο κοινωνικοπολιτικό λάτιν
νουάρ
Μια δολοφονία στο Μεξικό του 1977, οι απειλές κατά της ζωής της κόρης μιας ηθοποιού, καθώς και οι
θρύλοι για τον Εμιλιάνο Ζαπάτα απασχολούν ταυτόχρονα το μυαλό του
ιδιωτικού ντετέκτιβ Εκτορ Μπελασκοαράν Σάυν, στο δεύτερο μέρος
της νουάρ σειράς του Ισπανομεξι-
κανού πολύτροπου συγγραφέα και
ακτιβιστή Πάκο
Ιγκνάσιο Τάιμπο ΙΙ (1949). Καταιγιστική
δράση και μελαγ-
χολική ειρωνεία σε
μια μαύρη κωμωδία
για τις αλλαγές στη
μεγαλύτερη πόλη
του κόσμου και την
«αλήθεια» της πο-
λιτικής κατάστασης του σύγχρονου
Μεξικού («Μια εύκολη υπόθεση», Δ. Σταυρίδου, Ερμα) που έγινε πρόσφατα πολύ καλή σειρά στο NETFLIX.
Ο Μάριο Κόντε, εξηντάρης πια, δεν θα αρνηθεί να προσφέρει τη βοήθειά του όταν η αστυνομία ανακαλύπτει το πτώμα ενός κυβερνητικού στελέχους. Οπως συμβαίνει συνήθως στις ιστορίες του Λεονάρδο Παδούρα (1955), που συνεχίζει να παρακολουθεί τη μεταβαλλόμενη κοινωνία της πατρίδας του, το παρελθόν (εδώ, η δολοφονία γυναικών στη «Νίκαια της Καραϊβικής» όπως αποκαλούνταν η Κούβα των αρχών του προηγούμενου αιώνα) εισβάλλει στο αφηγηματικό παρόν του 2016, εποχή της ψευδαισθητικής εξομάλυνσης των σχέσεων με τις ΗΠΑ μετά την επίσκεψη Ομπάμα («Εντιμοι άνθρωποι», Κ. Αθανασίου, Καστανιώτης).
Ο Σέρχιο Ραμίρες (1942) συμμετεί-
χε στην επανάσταση των σαντινίστας και, σήμερα, ζει εξόριστος από το καθεστώς στην Ισπανία. Το μυθιστόρημά του «Ο Τονγκολέλε δεν ήξερε να χορεύει» (Μ. Παλαιολόγου, Ικαρος), γραμμένο στον απόηχο της φοιτητικής εξέγερσης που συντάραξε τη Νικαράγουα το 2018, είναι ένα πολιτικό νουάρ με κεντρικό άξονα την πτώση του αρχηγού των μυστικών υπηρεσιών, γνωστού με το προσωνύμιο του τίτλου. Είναι το τρίτο βιβλίο μιας τριλογίας που παρακολουθεί την ιστορία της σύγχρονης Νικαράγουας, μέσα από την ιστορία του επιθεωρητή Ντολόρες Μοράλες.
Μετά τις «Νυχτερινές ικεσίες» (Πόλις), ακόμα ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα του Σαντιάγο Γκαμπόα (1965). Το «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (Δ. Σταυρίδου, Διόπτρα) αποτελεί μια μυθιστορηματική ανατομία της κατάστασης στην Κολομβία, μετά τον τερματισμό του πολυετούς εμφύλιου πολέμου, ο οποίος έχει αφήσει ανεξίτηλα τα ίχνη του σε μια κοινωνία που ακόμα αναζητά τον βηματισμό της: σ’ έναν αγροτικό δρόμο, ένα κομβόι αυτοκινήτων πέφτει σε ένοπλη ενέδρα. Το σκηνικό καθαρίζεται, η είδηση κουκουλώνεται. Ερευνώντας μια ανώνυμη καταγγελία, ένας αδέκαστος εισαγγελέας και μια θαρραλέα δημοσιο-
γράφος ξετυλίγουν το κουβάρι… Πολύτροπη ντοκουμενταρισμένη
αφήγηση και η ευαίσθητη στις ψυχολογικές αποχρώσεις
φεμινιστική ματιά
της Κλαούδια Πινιέιρο (1960) από
την Αργεντινή, που
γνωρίσαμε πέρσι με
το «Η Ελένα ξέρει» (2021), σε μια νου-
άρ καταβύθιση στο
νοσηρό περιβάλλον
και την υποκρισία της μεγαλοαστικής
οικογένειας («Δικιά σου για πάντα», Α. Καμπύλη, Carnivora).
Πολιτικά νουάρ και θρίλερ από
την Ιταλία και την Ισπανία Μπριόζικο ύφος, χιούμορ και βία
στην πρώτη μας γνωριμία με τον ΡαβέλοΑλέξις (1971-2023). Το «Τρεις κη-
δείες για τον Ελάδιο
Μονρόι» (Α. Δημη-
τρούκα, Τόπος) είναι
το πρώτο βιβλίο της
σειράς με κεντρικό
ήρωα έναν συντα-
ξιούχο ναυτικό από
το Λας Πάλμας. Το
2004, λίγο πριν απ’
τη μεγάλη κρίση,
αναλαμβάνει να βοηθήσει την πρώην
γυναίκα του και νυν σύζυγο επιχειρη-
ματία και πολιτικού από ροζ εκβιασμό.
Από τη Μαδρίτη στις ακτές της Αν-
δαλουσίας, ένα καταιγιστικό θρίλερ
κατά συρροή δολοφόνων, με ήρωες την Αντόνια Σκοτ και τον σύντροφό της στην αναμενόμενη συνέχεια της
«Κόκκινης βασίλισσας» του δημοσιογράφου Χουάν
Γκόμεθ-Χουράδο
(«Η μαύρη λύκαινα», Α. Βασιλάκου, Κλειδάριθμος) και ένας
πρώην αστυνομικός στα ίχνη ενός
βιβλιογραφικού
θησαυρού, στο γοτθικά πατιναρισμένο
«Μαύρο βιβλίο των ωρών» (Α. Βασιλάκου) της καθηγήτριας οπτικής Εύας
Γκαρθία Σάενθ
ντε Ουρτούρι Ο εγκληματολόγος και σεναριογράφος Ντονάτο
Καρίσι (1973) είναι
σήμερα ένας από
τους πιο επιτυχημένους Ιταλούς
συγγραφείς αστυνομικών βιβλίων.
«Ο υποβολέας» (Μ.
Οικονομίδου, Πατάκης), πρώτη του εμφάνιση (2009), αφηγείται τις προσπάθειες της νεαρής πράκτορα Μίλας Βάσκες και του διάσημου εγκληματολόγου Γκόραν Γκαβίλα για την εύρεση αγνοούμενων
κοριτσιών ενός κατά συρροή δολοφόνου.
Πολιτικά θρίλερ
και βιβλιοφιλικά νουάρ
από τη Γαλλία
Μεγάλο Γαλλικό Βραβείο Αστυνο-
μικής Λογοτεχνίας (2008), ομότιτλη
ταινία από τον Ζερόμ Σαλ (2013), το
επικό «Ζούλου» (Α. Μακάρωφ, Αγρα)
είναι ένα από τα
καλύτερα μυθιστορήματα του ταξι-
διώτη-συγγραφέα
Καρίλ Φερέ: βία,
διαφθορά, ναρκω-
τικά, δολοφονίες
γυναικών και η
μάστιγα του AIDS
σ’ ένα χαοτικό Κέιπ
Τάουν που παραπαίει, καθώς κάτω
από την εθνική συμφιλίωση μαίνεται
ένας υπόγειος εμφύλιος. Εντυπωσια-
κή εμφάνιση του Γάλλου Φρεντερίκ
Πολέν (1972) μ’ ένα ντοκουμενταρι-
σμένο μυθιστόρημα για τη «Μάχη
της Γένοβας» κα-
τά τη σύνοδο των
ισχυρών του κό-
σμου (G8) το 2021:
δύο νεαροί ακρο-
αριστεροί Γάλλοι
έρχονται αντιμέ-
τωποι με την πρω-
τοφανή αγριότητα
της μπερλουσκονικής αστυνομίας, σ’ ένα μελαγχολικό μυθιστόρημα για τις αυταπάτες και την προσγείωση μιας ολόκληρης γενιάς στη σκληρότητα της νεοφιλελεύθερης επέλασης («Η νύχτα που έπεσε στις ψυχές μας», Μ. Μαντά, Πόλις).
Ατμόσφαιρα, κινηματογραφικός
ρυθμός, αλλά και εσωτερικότητα, στη «Μαύρη γραμμή» (Τ. Πλυτά, Καλέντης)
του Ζαν Κριστόφ Γκρανζέ, όπου ένας Γάλλος δημοσιογράφος παθιάζεται
με την ιστορία ενός συμπατριώτη του
που συλλαμβάνεται και φυλακίζεται
στη Μαλαισία. Παιχνίδια με τον χρό-
νο και λαβύρινθοι
με μυστικά και στο
νέο μυθιστόρημα
του Γκιγιόμ Μισό («Κάθε χρόνο στο Μανχάταν», Γ. Ξενάριος, Κλειδάριθμος), όπου μια φοιτήτρια υποκριτικής γνωρίζει έναν νεαρό γιατρό που έχει κληρονομήσει έναν φάρο με ένα κλειδωμένο δωμάτιο…
Ο «Κώδικας Αρσέν Λουπέν» (Σ. Παπασταύρου, Πατάκης) είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Μισέλ Μπισί και αποτελεί φόρο τιμής στον περίφημο αριστοκράτη άσο της αναλυτικής σκέψης και των μεταμφιέσεων Αρσέν Λουπέν που μας χάρισε η φαντασία του Μορίς Λεμπλάν (1864-1941): ένας διάσημος καθηγητής και μια φοιτήτρια Ιστορίας αναζητούν έναν καλά κρυμμένο θησαυρό στη Νορμανδία, με οδηγό τις περιπέτειες του ανθρώπου με τα χίλια πρόσωπα… Συνέχεια και στην εμπνευσμένη σειρά εποχής «Στις μυστικές υπηρεσίες της Μαρίας Αντουανέτας» του Φρεντερίκ Λενορμάν: η επιδέξια μοδίστρα Ροζ Μπερτόν και ο επιπόλαιος κομμωτής Λεονάρ Οτιέ λύνουν αστυνομικά
αινίγματα στο Παρίσι και στις Βερσαλλίες («Η νύφη φορούσε μαύρα» /
«Η γυναίκα με το χρυσό πιστόλι», Μ. Γυπαράκη, Ελληνικά Γράμματα).
Η σκοτεινή γοητεία
του nordic νουάρ
Ο Γκούναρ Στόλενσεν ενοφθάλμισε το αμερικανικό σκληρό μυθιστόρημα στη χώρα του και δημιούργησε
τονπρώτοδιάσημοιδιωτικόντετέκτιβ τηςσύγχρονηςνορβηγικήςαστυνομικής λογοτεχνίας: στην κωμόπολη του
Μπέργκεν, ο μοναχικός ντετέκτιβ και
πρώην κοινωνικός λειτουργός Βαργ Βέουμ βρίσκεται αντιμέτωπος με μια ανεξιχνίαστη υπόθεση
εξαφάνισης παιδιού («Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ», Β. Γιαννίσης, Διόπτρα).
Νέα, δέκατη τρίτη περιπέτεια του
πιο διάσημου σύγ-
χρονου ντετέκτιβ…
και ο Χάρι Χόλε στα
ίχνη ενός ιδιοφυούς
δολοφόνου, μεταξύ
Οσλο και Λος Αντζελες (Γιου Νέσμπο,
«Ματωμένη Σελήνη», Κ. Γλυνιαδάκη, Μεταίχμιο). Η παγωμένη πριγκίπισσα τηςσκανδιναβικήςαστυνομικήςλογοτεχνίας Καμίλα Λάκμπεργκ επιστρέφειστογραφικόψαροχώριΦιελμπάκα που συγκλονίζεται
από περίεργες δολοφονίες συγγενών ενός νομπελίστα συγγραφέα, σε μία ακόμη περιπέτεια της ερευνήτριας
Ερικα και του αστυνομικού συζύγου
της, Πάτρικ («Ο
κούκος», Α. Νάτση, Μεταίχμιο). Πέμπτη
περιπέτεια και για το
δίδυμο του επιθεω-
ρητή Σαμ Μπέργκερ
και της μυστικής
αστυνομικού Μόλι Μπλουμ, από την εθιστική πένα του
Αρνε Νταλ, ψευδώνυμο του Σουηδού
συγγραφέα και πανεπιστημιακού Γιαν Αρναλντ («Τρία στην Πέμπτη», Γ. Κονδύλης, Μεταίχμιο).
Αιματοβαμμένο
ΝΗΣΙΔΕΣ | 1-2 ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
τέλος και για την ιστορική τριλογία του Νίκλας Νατ οχ Νταγκ, που διαδραματίζεται
στην ταραγμένη από
τους ανέμους της
Γαλλικής Επανάστασης Στοκχόλμη του
18ου αιώνα («1795: Η
ώρα της κάθαρσης», Γ. Κονδύλης, Μεταίχμιο) και εντυπωσιακή πρώτη εμφάνιση της κριτικού κινηματογράφου
Μάρτας Καουκόνεν με το ψυχολογι-
κό θρίλερ «Ματωμένη πεταλούδα» (Μ.
Μαρτζούκου, Ψυχογιός): η ασθενής της ψυχοθεραπεύτριας Κλαρίσα Βίρτανεν είναι παθολογική ψεύτρα ή κατά συρροή δολοφόνος;
Ναζί και πολιτικά θρίλερ από τη Γερμανία
Συνέχεια σε δύο ευπώλητες σειρές ιστορικής μυθοπλασίας που συνδυάζουν το ιστορικό μυθιστόρημα με
τη νουάρ ατμόσφαιρα της μεσοπολεμικής και της μεταπολεμικής Γερ-
μανίας. Ο συμπαθής αστυνομικός
Γκέρεον Ρατ ανακαλείται από τις διακοπές του αμέσως μετά την πυρπό-
ληση του Ράιχσταγκ και αναλαμβάνει
την εξιχνίαση της δολοφονίας ενός άστεγου βετεράνου του Μεγάλου
Πολέμου, στο «Επιχείρηση Αλμπεριχ»
(Δ. Κανελλοπούλου,
Διόπτρα) του Βό-
λκερ Κούτσερ, ο
οποίος με τα βιβλία
του παρακολουθεί
την ταραγμένη γερ-
μανική ιστορία, από τη Δημοκρα-
τία της Βαϊμάρης έως και την αρχή
του εθνικοσοσιαλισμού (τα βιβλία
του ενέπνευσαν τη δημοφιλή σειρά
«Babylon Berlin»).
Στο αποκλεισμένο Βερολίνο του
1948, ο Εβραίος Βερολινέζος επιθεω-
ρητής Οπενχάιμερ
αντιμετωπίζει φρι-
κιαστικά εγκλήματα
στην «Αερογέφυρα»
(Β. Τσαλής, Μεταίχ-
μιο) του Χάραλντ
Γκίλμπερτς, ο οποί-
ος, συμπληρώνοντας
τον Κούτσερ, παρα-
κολουθεί την τελική φάση του ναζιστι-
κού κράτους και τις κοινωνικές αλλαγές
στην κατεχόμενη από τους Συμμάχους
γερμανική πρωτεύουσα.
Στο δεύτερο μέρος μιας τριλογίας
επίκαιρων πολιτικών θρίλερ του Γερ-
μανού ρεπόρτερ Χάραλντ Λί-
ντερς, ο δημοσιογράφος Μιτς
Μπέργκερ θα
βρεθεί ανάμεσα σε διασταυρούμενα
πυρά: μια τρομοκρατι-
κή επίθεση σε τζαμί
της κακόφημης περιοχής γύρω από τον σιδηροδρομικό σταθμό
της πολυπολιτισμικής
Φρανκφούρτης οδηγεί σ’ έναν πραγματικό εμφύλιο, φέρνοντας αντιμέτωπους πρόσφυγες, ισλαμιστές, κτηματομεσίτες, ρατσιστές, αλλά και οπαδούς της Αϊντραχτ... («Παράτα τον Θεό στη δυστυχία του», Β. Κωστόπουλος, ΚΨΜ).
Και ελληνικά και μαύρα
Καλοκαίρι χωρίς Γιάννη Μαρή από τις εκδόσεις Αγρα δεν γίνεται. Δύο κλασικά βιβλία του κυκλοφορούν σε νέα φροντισμένη έκδοση και κατατοπιστικούς προλόγους του Α. Αποστολίδη. Το «Διακοπές στη Μύκονο» του 1956, η άνοδος και η πτώση ενός ζιγκολό της εποχής, δηλαδή, στο πιο μαύρο αστυνομικό του Μαρή, και το «Χαμόγελο της Πυθίας», μυθιστόρημα του 1971, που έχει ως θέμα την οργάνωση κλοπής του Ηνίοχου από το Μουσείο των Δελφών
και είναι το δεύτερο (μετά τον «Ιλιγγο»)
βιβλίο του πολύτροπου πατριάρχη του ελληνικού αστυνομικού που ασχολείται με την αρχαιοκαπηλία.
Με τον υπότιτλο «λαϊκά νουάρ αφηγήματα», ο Κώστας Καλφόπουλος συγκεντρώνει σε έναν τόμο έξι δημοσιευμένα και ένα καινούργιο διήγημα, που όλα τους μοιάζουν να αναδύονται από ασπρόμαυρες ταινίες και παλιά περιοδικά, συνδυάζοντας
την ατμόσφαιρα του αμερικανικού νουάρ με
την αθηναιογραφία του Μαρή και λαϊκά στοιχεία της νεοελληνικής κοινωνίας του ’60 και ’70 («Ο,τι αρχίζει ωραία τελειώνει με ένα φόνο», Καστανιώτης).
Ο Δημήτρης Μαμαλούκας δεν έκρυψε ποτέ τον θαυμασμό του για τον Στίβεν Κινγκ. Αφήνοντας, προς το παρόν, τον μοναχικό ντετέκτιβ Νετούνο, στο νέο του μυθιστόρημα «Σκότωσε σαν τον Στίβεν Κινγκ» (Κέδρος) αποτίει φόρο τιμής στον μεγάλο Αμερικανό μετρ
του τρόμου και του μυστηρίου, μ’ ένα βιβλιοφιλικό, περιπετειώδες και κοσμοπολίτικο θρίλερ: φανατικοί συλλέκτες βιβλίων του Κινγκ, μυθοπλαστικές υποστασιοποιήσεις χαρακτήρων του και διαρκείς προβολές στο έργο του, σ’ ένα αγωνιώδες κυνηγητό γύρω από ένα κλεψίτυπο βιβλίο-φάντασμα.
Ο αστυνόμος Χριστόφορος Μάρκου
καλείται να ανακαλύψει ποιος κρύβεται
πίσω από τον τραγικό θάνατο της μεγάλης Ελληνίδας σταρ Νένης Βαντά, κατά την αποχαιρετιστήρια συναυλία της, στο «Θάνατος επί σκηνής» (Μίνωας) του Χρήστου Μαρκογιαννάκη, και ο Βαγγέλης Γιαννίσης εμφανίζεται και ως paper author εντός της μυθοπλασίας του στο νέο του μυθιστόρημα με επίκεντρο την εξαφάνιση ενός εφήβου μιας δυσλειτουργικής οικογένειας στην Ελευσίνα της δεκαετίας του 1990 («Ο άλλος αδελφός», Διόπτρα).
Ατμοσφαιρικός συνδυασμός μυστηρίου και υπαρξιακής αναζήτησης στην τρίτη εμφάνιση της Βίκυς Χασάνδρα («Μαύρη Ασφαλτος», Bell), καθώς οι τελετουργικά σκηνοθετημένες δολοφονίες νεαρών γυναικών σχεδόν εκβιάζουν την εμπλοκή ενός ιδιωτικού ερευνητή, ενώ μια μυστηριώδης σκιά αναπαριστά σκηνές άγριων φόνων από τα βιβλία της συγγραφέως Αγκάτα Γέσενσκα στο ψυχολογικό θρίλερ της Κικής Τσιλιγκερίδου που εκμεταλλεύεται τη σχετική μυθολογία της κεντροευρωπαϊκής πρωτεύουσας («Το γκόλεμ της Πράγας», Bell). Στο τρίτο βιβλίο του Τάσου Παπαναστασίου, και πάλι νοτισμένο στην υγρασία της Θεσσαλονίκης, ο ιδιόρρυθμος αστυνόμος Απτόσογλου και η συνεργάτις του, Αντιγόνη Δημητρίου, αναζητούν τα ίχνη αδίστακτων κυκλωμάτων τράφικινγκ ανήλικων παιδιών από το πρώην ανατολικό μπλοκ («Το σπάσιμο», Μεταίχμιο). Επιστροφή με ψυχολογικό θρίλερ και για τον Δημήτρη Σίμο: η Σίλβια Κώτσου, μετά την εγκληματική επίθεση που στέρησε τη ζωή του άντρα της, βρίσκει καταφύγιο στο Δέλτα του Αξιού, αλλά το εφιαλτικό παρελθόν επιστρέφει («Πάρε ανάσα» (Μεταίχμιο).
Στην πρώτη του εμφάνιση, ο Νικ Πατσίνο («Φύλακας άγγελος», Καστανιώτης) υπογράφει ένα κατασκοπευτικό αστυνομικό θρίλερ με απρόσμενη επικαιρότητα:
μυστικές υπηρεσίες και
λογισμικά κατασκοπίας
στη σύγχρονη Αθήνα, και ένας πράκτορας της CIA αναλαμβάνει την παρακολούθηση μιας ομάδας αντιεξουσιαστών
που έχουν στοχοποιήσει
τον Αμερικανό πρέσβη.
Συνδυάζοντας τη μυθοπλασία με την ερευνητική δημοσιογραφία, ο έμπειρος δημοσιογράφος Νικόλας Ζηργάνος
περνά με άνεση στη λογοτεχνία. Σκοτεινά
κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας, διαπλοκή, διαφθορά και πολιτικές σκοπιμότητες στο πρώτο του μυθιστόρημα· ένα διαδικαστικό
αστυνομικό, κεντημένο πάνω στα αληθινά γεγονότα μιας πολύκροτης υπόθεσης αρχαιοκαπηλίας, της δεκαετίας του 2000. Ο απόηχος
της διαμάχης που ξεσπά
για την «κληρονομιά»
των αμφίβολης νομιμότητας αρχαιοτήτων, μετά τον ύποπτο θάνατο ενός διάσημου αρχαιοπώλη, αφού συγκλονίσει μεγάλα μουσεία και συλλέκτες, φτάνει και στην Ελλάδα, όπου το ρεπορτάζ
του Αλέξη Καρρά συναντά την αστυνομική έρευνα του αστυνόμου της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας Γρηγόρη Γεωργίου και της ομάδας του («Επιχείρηση “Νόστος”. Ενα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά», Τόπος).
Τέλος, στη συλλογική έκδοση «Είκοσι τρία εγκλήματα στον Χολαργό» (εκδ. Κύφαντα), ισάριθμοι συγγραφείς διαφόρων γενιών, αφετηριών και αποβλέψεων υπογράφουν διηγήματα μυστηρίου και αγωνίας για τη… νουάρ πλευρά
του Χολαργού! Οι προφανώς άνισες συμβολές συγγραφέων που ασχολούνται περιστασιακά ή
και συστηματικά με το είδος αποτυπώνουν την ποικιλομορφία των τάσεων και των στιλ γραφής στην ελληνική αστυνομική πεζογραφία των ημερών μας που συνεχίζει να εξελίσσεται προσελκύοντας διαρκώς νέο κοινό. Απόδειξη, ίσως, αποτελεί και η μακροημέρευση της επιθεώρησης αστυνομικής λογοτεχνίας Πολάρ, Crime, Fiction, Theory (εκδόσεις DOLCE) που έφτασε αισίως στο 12ο τεύχος.
Στην πάντα πλούσια και ενδιαφέρουσα ύλη (μελέτες, συνεντεύξεις, βιβλιοκριτικές) ξεχωρίζει ο αφιερωματικός φάκελος «Poirot & Co».
Καλές καλοκαιρινές αναγνώσεις ή, όπως θα έλεγε και ο Βέλγος μεσιέ, «Ο ήλιος λάμπει, η θάλασσα είναι καταγάλανη. Ξεχνάτε, όμως, πως το κακό καραδοκεί παντού υπό τον ήλιον».