Komentarze do codziennej liturgii słowa

Komentarze do codziennej

l i t u r g i i s łow a

OKRES ZWYKŁY od 22 do 27 tygodnia

Komentarze do codziennej liturgii słowa

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 1

28.06.2017 07:39

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 2

28.06.2017 07:39

Komentarze do codziennej liturgii słowa OKRES ZWYKŠY od 22 do 27 tygodnia

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 3

28.06.2017 07:39

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 4

28.06.2017 07:39

LITURGICZNE MISTERIUM Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy okres Wielkanocy i otwiera przed nami długą serię tygodni zwykłych, inaczej zwanych okresem w ciągu roku. Charakterystykę tego długiego okresu, który rozciąga się od Bożego Narodzenia do Wielkiego Postu, a następnie od Zesłania Ducha Świętego do Adwentu, dobrze określa termin „czas Kościoła”. Jest to trzecia część historii zbawienia. Po czasie oczekiwania i przygotowania (ST) celebrowanym w Adwencie oraz spełnienia obietnicy (Chrystus i całe Jego misterium) celebrowanym w tzw. okresach mocnych, nastaje czas Kościoła, który „«wśród prześladowań świata i pociech Bożych podąża naprzód w pielgrzymce», głosząc krzyż i śmierć Pana, aż przyjdzie” (KK 8). Tymczasem królestwo Boże w nim jest obecne i powoli wzrasta, zmierzając do pełni (por. KK 5). Charakterystykę tego okresu lepiej widać w porównaniu z cyklem chrystologicznym, który obejmuje okres Narodzenia Pańskiego i Wielkanocy.

Następują wtedy po sobie, w krótkich odstępach czasu, święta, podczas których celebrujemy różne misteria życia Chrystusa: od urodzin do Paschy, od chwalebnego 5

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 5

28.06.2017 07:39

Wniebowstąpienia do Zesłania Ducha Świętego. Czas ten, poświęcony posłannictwu Syna, ukazuje kolejne etapy życia Chrystusa w historii.

Z tematyką okresu zwykłego nie wiążą się żadne wielkie uroczystości liturgiczne. Nawet uroczystości Bożego Ciała czy Najświętszego Serca Pana Jezusa, które wyznaczają jego początek, nie łączą się z żadnym konkretnym wydarzeniem. Pierwsza nie łączy się, tak jak Wielki Czwartek, z ustanowieniem Eucharystii. Jest to raczej święto aktualnej obecności Chrystusa w Kościele pod postacią chleba i wina. Podobnie uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa nie jest wspomnieniem Śmierci Zbawiciela. Jego serce przedstawiane jako przebite pozwala nam dostrzec wypływające z rany „strumienie miłosierdzia i łaski” oraz wielkość miłości ciągle aktualnej, którą symbolizuje.

Posłannictwo Ducha i misterium Kościoła

Te dwa okresy, pomimo różnego charakteru, nie są rozdzielone ani przeciwstawne. A to z dwóch powodów: – po pierwsze, dlatego że niedziela, która wyznacza rytm obydwu, celebruje, ujmując w całość, to samo misterium, którego elementy w pierwszym okresie przeżywamy w różnych uroczystościach; – po drugie, dlatego że obydwa posłannictwa, to Syna i to Ducha, które są, jak mówili starożytni, „dwiema dłońmi Ojca”, to dwa wymiary tego samego zbawczego działania. Z jednej strony posłannictwo Syna przygotowało posłannictwo Ducha, z drugiej posłannictwo Ducha sprawia, że misterium Chrystusa jest ciągle żywe w Kościele. W tajemniczy sposób Duch przedłuża Wcielenie Chrystusa w członkach Kościoła.

6

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 6

28.06.2017 07:39

Dlatego, podczas gdy pierwszy okres celebruje i wspomina wielkie wydarzenia, jakie wypełniły się w Chrystusie, drugi celebruje – możliwy dzięki uświęcającemu działaniu Ducha – udział człowieka w tych misteriach w okresie Kościoła.

Chociaż w Chrystusie Odkupienie się dokonało i zrodził się Kościół, to jednak wszystko musi dokonywać się na nowo do czasu, aż Odkupienie dotrze do wszystkich ludzi, do każdego z osobna. Ze strony Boga wszystko się już dokonało, ze strony człowieka, który ma otworzyć się na dar, wszystko musi się dopiero dokonać.

Ma to miejsce w Kościele, który jest ukrytym życiem Chrystusa w świecie; znakiem Jego ciągłej obecności. Wydaje się, że wspaniałe wyrażenie Pawłowe: Chrystus pośród was – nadzieja chwały (Kol 1, 27) najpiękniej to definiuje. Kościół tworzy w nas Chrystus. Kościół to Jego Ciało, które obejmuje cały świat, wszystkie stulecia i kontynenty. W tym Kościele obecny jest Duch Nauczyciela, ciągle żywe jest Jego słowo.

Prawdziwie Jego słowo, które kiedyś zabrzmiało w Palestynie, teraz powraca żywe w ustach Kościoła. Serce Chrystusa bije w piersi Kościoła. Kiedyś przechodził, uzdrawiając, pocieszając, nawracając: teraz nadal to czyni przez misjonarzy, kapłanów, zaangażowanych świeckich, i tak słowo kontynuuje swój bieg. Kiedyś sam wskazywał drogę zbawienia, teraz czyni to przez nauczanie Kościoła, które ukazuje dzisiejsze problemy w odwiecznym świetle Jego słowa. Kiedyś złożył ofiarę na krzyżu dla naszego zbawienia, dziś odnajdujemy tę samą rzeczywistość w Ofierze eucharystycznej i w sakramentach. „Ja jestem z wami przez wszystkie dni...”

(Mt 28, 20) – obiecał.

7

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 7

28.06.2017 07:39

Ewangelia i święci

W okresie zwykłym celebrujemy tętniące życie Kościoła, który niestrudzenie pielgrzymuje w czasie. Czynimy to poprzez dwa zasadnicze elementy: 1. Wspomnienia świętych, zwłaszcza Najświętszej Maryi Panny, których większość znajdziemy w tym okresie. Stanowią one wspaniały wyraz świętości Chrystusa, która odradza się w Kościele, żywy komentarz do życia Boskiego Mistrza. Jak kwiaty na wiosnę, niczym żywy cud, pojawiają się na gałęziach uśpionych przez zimę i ukazują trwałą żywotność drzewa, podobnie święci, którzy rodzą się z wiekowego pnia Kościoła, ukazują, że ciągle ożywia go Duch Zmartwychwstałego. Poza tym oni, uprzedziwszy nas w drodze do ojczyzny, wstawiają się za nami u Boga.

2. By objaśnić życie Kościoła, liturgia nieprzerwanie głosi Ewangelię. Nie po to, by wspominać, co Chrystus uczynił danego dnia, ale by ukazywać Chrystusa działającego w dzisiejszym świecie. Odczytuje Listy apostolskie nie jako przesłanie skierowane do zamierzchłych wspólnot pierwotnych, ale jako słowo, które dotyka istoty naszych dzisiejszych problemów.

Misterium niedzielne1

Niedziela jest niczym „postój dla Kościoła wędrującego”, który nadaje rytm pielgrzymowaniu Kościoła do czasu, „aż On przyjdzie”. Eucharystia niedzielna, poPor. CEI, Il Giorno del Signore. Nota pastorale, Roma 1984; Jan Paweł II, List apostolski Dies Domini, Rzym 1998; CEI, Comunicare il Vangelo in un mondo che cambia. Orientamenti Pastorali per il 1° decennio del 2000, nn. 4749; Benedykt XVI, Posynodalna adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis, Rzym 2007, nr 72nn.

1

8

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 8

28.06.2017 07:39

karm w drodze, daje Kościołowi ciągle nowe siły, by szedł na spotkanie z Panem.

Niedziela jest pierwotnym dniem świątecznym, podstawą i rdzeniem całego roku liturgicznego (por. KL 106). Wymownym i proroczym wspomnieniem cudów, jakie Bóg uczynił, do których należą: – początek stworzenia; – chwalebne Zmartwychwstanie Chrystusa; – cud Zesłania Ducha Świętego.

Wszystkie wielkie dzieła Pan dokonał tego dnia.

Dlatego Kościół wszystkich czasów może powtarzać wyznanie męczenników z Abiteny (304 rok): „Nie możemy żyć bez sprawowania Eucharystii w dniu Pańskim”.

Samo „przykazanie” jest tylko formalnym wyrazem nieprzepartej potrzeby chrześcijanina. Chodzi o odnowę rozumienia „dnia Pańskiego” (dies Domini), aby był dniem Chrystusowym (dies Christi), dniem Kościoła (dies Ecclesiae), dniem człowieka (dies hominis) i symbolem dnia dni (dies dierum)2. Niedziela jest dniem Pańskim, ponieważ upamiętnia Jego Paschę. Tego dnia spotykamy Chrystusa Zmartwychwstałego, niemal odczuwamy tchnienie Jego żywej obecności, po czym idziemy głosić światu Jego zwycięstwo nad złem i nad śmiercią. Jest to dzień Kościoła, wspólnoty zbawionych i rodziny Bożej. „Kościół” oznacza zgromadzenie. Samo bycie razem członków Kościoła stanowi jego widzialną realizację.

I ukazuje się światu jako Ciało Pańskie. Wspaniały obraz stanowi wizyta Samuela w domu Jessego: „Samuel zapytał Jessego: «Czy to już wszyscy młodzieńcy?». Odrzekł: «Został jeszcze najmłodszy, który pilnuje owiec».

2

Por. Jan Paweł II, List apostolski Novo millennio ineunte, Rzym 2001.

9

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 9

28.06.2017 07:39

Samuel powiedział do Jessego: «Poślij kogoś i sprowadź go tutaj, gdyż nie zasiądziemy do uczty ofiarnej, zanim on nie przybędzie». Posłał więc Jesse i kazał sprowadzić chłopca [Dawida]” (1 Sm 16, 11-12). Tak powinniśmy stale postępować na każdej niedzielnej Eucharystii.

Wszystkich dotyczy zalecenie Kościoła pierwotnego: „Aby nikt nie zmniejszał Kościoła swoją nieobecnością i nie pozbawiał Ciała Chrystusa jednego członka” (Didascalia Apostolorum, 27).

Niedziela jest dniem Eucharystii. To czyńcie na moją pamiątkę – powiedział Jezus po uczynieniu eucharystycznego gestu. W przełamanym chlebie było całe Jego życie ofiarowane za nas Ojcu, w kielichu cały dar bezgranicznej miłości, aż po męczeńską Śmierć. Od tamtej pory, co tydzień, Kościół gromadzi się, by powtarzać ten gest i ponawiać tę tajemnicę. Czyni to jako pamiątkę i zapowiedź, żeby przez wspominanie wieczerzy i krzyża głosić nową rzeczywistość, w której miłość jest normą, a dar z siebie – prawem. Jest to dzień świąteczny: świętem jest wspólne spotkanie, aby celebrować wielkie wydarzenie – Zmartwychwstanie, na którym opiera się nasza nadzieja. Święto oznacza radość i głęboki pokój: radość ze spotkania z Nim, a także z bycia razem z braćmi. Kościół pierwotny mówi: „Ten, kto się zamartwia i smuci w tym dniu, popełnia grzech”.

Potrzeba więc, kluczowego w tym czasie, zaangażowania godnego miana chrześcijanina. Chodzi o udział co niedzielę w wielkiej uczcie zbawienia, o radosne czerpanie ze źródła Zbawiciela, by głosić Jego Śmierć i Zmartwychwstanie w oczekiwaniu na Jego powtórne przyjście.

10

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 10

28.06.2017 07:39

Ilustracje – między narracją a symbolem

Rysunki w naszej publikacji czerpią inspirację raz z aspektu symbolicznego innym razem narracyjnego czytań liturgicznych w ich różnorodności i bogactwie.

Nie są tylko ozdobą graficzną cieszącą oko i wprowadzającą dynamizm. Jak każdy element ikonograficzny, stanowią wartościowy dodatek, oferują też myślom i sercu element piękna oraz okazję do skupienia uwagi na jednym uchwyconym przez artystę szczególe, czasem nietypowym.

W ilustracjach zostały uwzględnione dwie propozycje wzajemnie się uzupełniające: – w ilustracjach do poszczególnych tygodni, w nagłówku znalazły się jednokolorowe rysunki nawiązujące do fragmentów Ewangelii: Marka (tygodnie 1 – 9), Mateusza (tygodnie 10 – 21), Łukasza (tygodnie 22 – 34); – pozostałe rysunki (czarno-białe), przy zachowaniu symbolicznego charakteru, proponują przedstawienie opisowo-wyobrażeniowe Ewangelii.

Rysunki otwierają zatem serce na Bożą inspirację dla naszej wyobraźni, a przez powiązanie i przeplatanie się elementów, symbole i opisy wprowadzają mocny akcent duchowy oraz zachętę do oderwania ducha od codziennych spraw i podniesienie go ku Bogu, a także do radowania się w Duchu, który żyje i działa w sercu każdego człowieka.

11

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 11

28.06.2017 07:39

22 TYDZIEŃ ZWYKŁY

22 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, ROK A

Naśladować Jezusa Kraj, który Jezus wybrał, by przepowiadać swoje słowo, znajdował się w owym czasie pod obcą władzą; jego lud był politycznie podporządkowany i ekonomicznie wyzyskiwany. To doświadczenie narodu izraelskiego, który wcześniej również doświadczył, co znaczy być niewolnikami, sprawiło, że wśród ludu zrodziła się nadzieja na przyjście Mesjasza, silnego i dzielnego, zdolnego odwrócić porządek rzeczy, stanąć na czele gwałtownej rewolucji. „Całe środowisko żydowskie żywiło rozgorączkowane mesjańskie marzenia o władzy i triumfie” (G. Barbaglio). Jezus był postrzegany przez wielu jako wyzwoliciel polityczny, który siłą miał zbudować swoje królestwo, niszcząc wrogów Izraela i obejmując panowanie nad innymi narodami.

Mentalność rozpowszechniona między ludźmi jest „zgorszeniem” dla Jezusa, który odkrywa w tych fałszywych mesjańskich nadziejach pokusę diabelską: Bóg nie używa przemocy i siły, żeby rządzić ludźmi. Diabeł kusił Jezusa już na pustyni (Mt 4, 1-11), a teraz pokusa zastąpienia Boga człowiekiem znajduje wyraz w słowach 12

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 12

28.06.2017 07:39

Piotra buntującego się wobec idei Boga, który będzie musiał cierpieć aż po śmierć krzyżową.

Idź za Mną, szatanie!

W Piśmie Świętym trudno jest znaleźć wywody na temat zła i jego zasad; raczej przedstawia się rzeczywistość zła i konieczność zwalczania go. Hebrajskie słowo „szatan” znaczy właśnie „przeciwnik”. Dlatego Jezus wtedy, gdy jest kuszony przez diabła, aby się stał władcą narodów, zdolnym je wszystkie nakarmić i sprawować swą władzę jak ziemski król, walczy z nim aż do oddalenia go.

Również gdy spotyka opętanych (Mt 8, 28-34), wypędza złe duchy z ich serc. Jezus toczy walkę z pokusą zła, które wprowadza podział w człowieku i oddala go od Boga. Tutaj surowo gani Piotra; możemy z pewnością wyobrazić sobie Jego gniew. „Idź za Mną, szatanie!”, mówi. Nieco wcześniej powierzył mu budowanie Kościoła, a teraz ostrzega go ostro przed szatańską pokusą fałszywych oczekiwań względem Mesjasza. „Dwie wypowiedzi Jezusa – Ty jesteś Opoką i Odejdź ode mnie, szatanie – są dramatycznie nierozłączne i należy je obie brać po uwagę”, pisze B. Häring. Piotr, właśnie dlatego, że jest opoką Kościoła, właśnie dlatego, że będzie musiał „umacniać wiarę braci” (por. Łk 22, 32), powinien „radykalnie zmienić mentalność, powinien się nawrócić, zwrócić się całkowicie ku rzeczywistemu Mesjaszowi, ku pokornemu i gotowemu cierpieć Słudze Bożemu, który nie używa przemocy. Ku Temu, który niesie wszystkie nasze ciężary i wskazuje nam i otwiera drogę pokoju”.

Piotr i Kościół będą przedłużeniem obecności Jezusa w świecie, a zatem winniśmy: zaprzeć się samych 13

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 13

28.06.2017 07:39

22 TYDZIEŃ ZWYKŁY

siebie, czyli odrzucić stawianie siebie w centrum uwagi; wziąć krzyż, czyli być gotowymi do wyjścia naprzeciw trudnemu życiu, a nawet śmierci, aby spełnić wolę Bożą i służyć braciom; naśladować Jezusa, czyli podążać Jego drogą, przyjąć Jego sposób myślenia i postępowania.

Droga zbawienia, jaką przemierza Jezus, jest drogą naznaczoną wolą Ojca: On jest Mesjaszem poprzez całkowite podporządkowanie się Ojcu. Jezus wybiera pokorę sługi i panowanie człowieka pokornego. Z tego powodu nastawia do siebie wrogo przywódców ludu i budzi pogardę, podobnie jak budził ją prorok Jeremiasz. Mesjasz będzie skazany na śmierć krzyżową obok dwóch złoczyńców. Chrześcijanin powinien się uwolnić od pokusy „tworzenia sobie” innego Boga, potężnego i silnego.

Kościół naśladujący Jezusa

Jezus, przemawiając do uczniów, stawia krzyż w centrum chrześcijańskiego życia. To stosunek do krzyża jest miarą przynależności do Pana, tutaj ukazuje się, do jakiego momentu Bóg króluje w naszym życiu. Piotr reprezentuje pokusę prostej, powierzchownej wiary: przynależności religijnej, w której chrześcijanin niczym nie ryzykuje. Jezus przyszedł, aby służyć, a więc krzyża i śmierci nie można oddzielić od Jego istnienia.

Dla dzisiejszych chrześcijan wziąć własny krzyż i naśladować Jezusa oznacza odkryć wolę Bożą w swoim życiu. Krzyż jest symbolem rezygnacji z samego siebie bardziej niż z ciężaru codziennych cierpień i trudów.

Bóg każdemu powierza jego własny krzyż; nikt nie może nikogo zastąpić w przyjęciu go. W opisie męczeństwa św. Felicyty znajdujemy słowa wyjaśniające, skąd może 14

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 14

28.06.2017 07:39

przyjść zdolność do zniesienia męki: „Kiedy będę cierpieć, On będzie cierpiał ze mną! Będzie we mnie cierpiał ktoś inny za mnie, ponieważ i ja będę cierpiała za niego”3. Są to słowa zdolne wyjaśnić sens męczeństwa, z którym jeszcze dziś spotyka się wielu chrześcijan w świecie, jako pokorni słudzy woli Ojca.

Prorok poddany próbie pierwsze czytanie, Jr 20, 7-9

Jest to urywek „wyznań” proroka Jeremiasza. Zwraca się on do Boga, aby wyrazić przed Nim udrękę wobec olbrzymich trudności, jakie napotyka w wypełnianiu swojej misji. Ogłasza słowo Boże przeciwko gwałtowi i uciskowi, a ludzie odpowiadają mu pogardą.

Zwiodłeś mnie, Panie, a ja dałem się zwieść.

Udało Ci się mnie pokonać.

Każdego dnia byłem pośmiewiskiem, wszyscy drwią ze mnie.

Ilekroć bowiem przemawiam, muszę krzyczeć i wołać: „Przemoc i gwałt!”.

Słowo Pana każdego dnia sprowadza na mnie poniżenie i szyderstwo.

Powiedziałem więc: Nie będę Go już wspominał!

Nie będę więcej mówił w Jego imieniu!

Wtedy powstał w moim sercu

Cyt. za: Męczeństwo Perpetuy i Felicyty (http://www.kbroszko. dominikanie.pl/kl_perpetua_felicyta.htm; tłum. A. Malinowski, ‘Męczennicy’ (Ojcowie żywi, t. IX), wyd. Znak 1991 r.; dostęp: 16.03.2017 – przyp. tł. i red.).

3

15

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 15

28.06.2017 07:39

22 TYDZIEŃ ZWYKŁY

jakby płonący ogień, który przenika moje kości.

Próbowałem go opanować, ale nie mogłem.

Ciebie mój Boże, pragnie moja dusza psalm responsoryjny, Ps 63

Psalm 63 to jedna z najpiękniejszych modlitw zawartych w Biblii. Pewien człowiek, który uczynił Boga ośrodkiem swego życia, pośród wielkich życiowych trudności czuje ogromne pragnienie spotkania się ze swoim Panem.

Boże, mój Boże, szukam Ciebie od świtu; Ciebie pragnę całym sercem!

Do Ciebie tęskni moje ciało jak pustynna, sucha i pozbawiona wody ziemia!

Jakże pragnę Cię ujrzeć w świątyni, zobaczyć Twą moc i chwałę.

Bo łaska Twa lepsza nad życie; moje wargi wielbić Cię będą.

Oto będę Cię wysławiał swym życiem i w Twoje imię będę wznosił me ręce.

Będę się cieszył jak w wesołe święta, radosnym uwielbieniem napełnię me usta.

Bo stałeś się moją pomocą, rozweselę się w cieniu Twych skrzydeł.

Sercem przylgnąłem do Ciebie, Twoja prawa ręka mnie podtrzymuje.

Czytanie z Listu Świętego Pawła Apostoła do Rzymian drugie czytanie, Rz 12, 1-2

Apostoł Paweł udziela pierwszej wspólnocie chrześcijańskiej w Rzymie precyzyjnych wskazówek dotyczących 16

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 16

28.06.2017 07:39

sposobu, w jaki powinni zachowywać się chrześcijanie: nie mogą mieć mentalności ludzi czczących bożki, lecz powinni ofiarować życie Chrystusowi.

Proszę was, bracia, przez miłosierdzie Boże, abyście składali wasze ciała na ofiarę żywą, świętą, miłą Bogu jako doskonały wyraz waszego kultu. Nie upodabniajcie się do tego świata, ale przemieniajcie się poprzez odnowę myślenia, aby rozeznać, jaka jest wola Boża, co szlachetne, co miłe, co doskonałe.

Jeśli ktoś chce pójść za Mną, niech się zaprze samego siebie Ewangelia, Mt 16, 21-27

Po tym, jak Piotr, oświecony boskim światłem, rozpoznał w Jezusie Mesjasza, Syna Bożego, Jezus zaczyna mówić do uczniów o swojej śmierci i zmartwychwstaniu.

Nie będzie On inicjatorem świętej wojny, ale pokornym Sługą Bożym, nieużywającym przemocy i gotowym cierpieć i zostać zabitym dla swoich braci. Piotr odrzuca tę perspektywę, lecz Jezus podnosi głos, aby ostrzec go przed tą szatańską pokusą.

Od tego czasu Jezus zaczął tłumaczyć uczniom, że musi iść do Jerozolimy. Tam starsi ludu, wyżsi kapłani i nauczyciele Pisma zadadzą Mu wiele cierpień i zabiją Go, jednak trzeciego dnia zmartwychwstanie. Wtedy Piotr wziął Go na bok i stanowczo Go upominał: „Niech Cię Bóg broni! Panie, na pewno się to Tobie nie przydarzy!”. On zaś odwrócił się i rzekł do Piotra: „Idź za Mną, szatanie! Przeszkadzasz Mi, bo nie myślisz po Bożemu, ale po ludzku”.

Potem Jezus powiedział do uczniów: „Jeśli ktoś chce iść za Mną, niech się wyrzeknie samego siebie; niech weź-

17

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 17

28.06.2017 07:39

22 TYDZIEŃ ZWYKŁY

mie swój krzyż i niech Mnie naśladuje. Bo kto chce ocalić swoje życie, straci je; a kto straci swoje życie z mojego powodu, znajdzie je. Jaką korzyść będzie miał człowiek, jeśli zdobędzie cały świat, ale straci swoje życie? Albo co może dać człowiek w zamian za swoje życie?

Gdy więc Syn Człowieczy przybędzie wraz ze swymi aniołami w blasku chwały swojego Ojca, wtedy odpłaci każdemu zgodnie z jego postępowaniem.

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 18

28.06.2017 07:39

Spis treści LITURGICZNE MISTERIUM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 22 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 22 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 22 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Poniedziałek 22 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Wtorek 22 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Środa 22 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Czwartek 22 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Piątek 22 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Sobota 22 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 23 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 23 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 23 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Poniedziałek 23 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Wtorek 23 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Środa 23 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Czwartek 23 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Piątek 23 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Sobota 23 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 24 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 24 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 24 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 Poniedziałek 24 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . 154 Wtorek 24 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Środa 24 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Czwartek 24 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 381

28.06.2017 07:39

Piątek 24 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 Sobota 24 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 25 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 25 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 25 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 Poniedziałek 25 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . 215 Wtorek 25 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 Środa 25 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 Czwartek 25 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 Piątek 25 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Sobota 25 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 26 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 26 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 26 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . 269 Poniedziałek 26 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . 276 Wtorek 26 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 Środa 26 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 Czwartek 26 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 Piątek 26 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 Sobota 26 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 27 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 27 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . 324 27 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . 332 Poniedziałek 27 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . 339 Wtorek 27 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 Środa 27 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354 Czwartek 27 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 Piątek 27 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368 Sobota 27 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 382

28.06.2017 07:39

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 383

28.06.2017 07:39

Tytuł oryginału: Messale dell’assemblea cristiana, feriale © 2011 Editrice ELLEDICI www. elledici.org Nuovo messale della comunità, domeniche, solennità e feste © 2008 Editrice ELLEDICI www. elledici.org Opracowanie wersji włoskiej: Komentarze na dni powszednie: Mario Filippi, Marino Gobbin, Enrico Pollet, siostry z klasztoru Arca Pacis – Emanuela Fossati Komentarze na niedziele: Teresio Bosco Tłumaczenie: Komentarze na niedziele i święta: Wojciech Bernasiewicz Komentarze na dni powszednie: Magdalena Dobosz Ilustracje: Severino Fabris Redakcja: s. M. Iwona Kopacz PDDM Korekta: Ewa Stuła, Ilona Kisiel, Joanna Wójcik Skład i łamanie: Tomasz Mstowski Projekt okładki: Anna Kawecka, Tomasz Mstowski Druk i oprawa: WDN PAN Sp. z o.o. – Wrocław Nihil obstat: ks. Bogusław Zeman SSP przełożony prowincjalny Towarzystwa Świętego Pawła Częstochowa, 21 kwietnia 2017 r.

Teksty czytań i psalmów pochodzą z: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu.

Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem. © Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011 Teksty czytań i psalmów nie są zatwierdzone do użytku liturgicznego, mają jedynie pomóc w zrozumieniu komentarza do czytań liturgicznych.

ISBN 978-83-7797-848-1 © Edycja Świętego Pawła, 2017 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.362.06.89 • fax 34.362.09.89 www.edycja.com.pl • e-mail: edycja@edycja.com.pl Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • fax 34.370.83.74 e-mail: dystrybucja@edycja.com.pl Księgarnia internetowa: www.edycja.pl

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 384

28.06.2017 07:39

www.edycja.pl

848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_ins.indd 383 848A_Komentarze_okres_zwykly_22-27_cover.indd 1

28.06.2017 07:39

od 22 do 27 tygodnia

Kolejny tom serii komentarzy do liturgii zawiera rozważania do czytań i Ewangelii, zarówno na dni powszednie, jak i na niedziele okresu zwykłego od 22 do 27 tygodnia w ciągu roku. W dni powszednie w tym czasie towarzyszy nam św. Łukasz nazywany ewangelistą miłosierdzia.

Komentarze do codziennej liturgii słowa

Seria komentarzy do codziennej liturgii to niezwykła pomoc dla (nie)zwykłego czytelnika. Napisane prostym, przystępnym językiem, z odniesieniem do naszej codzienności pozwalają spotkać się z Bożym słowem, które otrzymujemy w codziennej liturgii, i odkryć je na nowo jako drogowskaz naszego życia.

Komentarze do codziennej liturgii słowa to książka nie tylko dla specjalistów czy kapłanów poszukujących tematów do homilii, lecz dla wszystkich, którzy z braku czasu nie mogą sobie pozwolić na dłuższą medytację czy pogłębione studium Pisma Świętego. Dla tych, którzy czytając słowo Boże, nie bardzo wiedzą, jak je odnieść do własnego życia.