Miłość uwierzy przyjaźń zrozumie. Zapiski z poetyckiego pamiętnika by Edycja Świętego Pawła

MIŁOŚĆ uwierzy PRZYJAŹŃ zrozumie

Zapiski z poetyckiego pamiętnika

„…i

duszę moją poznacie”

Wieczorem na mnie spojrzycie i duszę moją poznacie –Wtedy gdy nic wam nie powiem – wtedy gdy nigdy nie wrócę. Jan Twardowski, z wiersza *** Odgłos mych butów… (1934)

O Janie Twardowskim można powiedzieć najkrócej: lubił ludzi, lubił być księdzem i lubił pisać wiersze. Sam ksiądz poeta na siebie patrzył z dystansem i mawiał, że „zwykle od księdza oczekuje się rekolekcji, katechezy, a ja jestem trochę «kaczką dziwaczką», księdzem piszącym wiersze”. Zanim wiersze Jana Twardowskiego stały się popularne i zjednały sobie przyjaciół w kolejnych pokoleniach czytelników, były raczej poetyckim pamiętnikiem ucznia, studenta, kleryka. Bez względu na okres, w jakim powstały, zawsze były autentyczne, prawdziwe, mniej lub bardziej opisujące świat wewnętrznych przeżyć ich autora. Kiedy co roku każdego osiemnastego stycznia mija kolejna rocznica odejścia księdza Jana, szczególnej wymowy nabierają te przemyślenia, które sięgały poza czas, zwłaszcza jeśli wyszły one spod pióra jeszcze gimnazjalisty. Teraz za księdza Jana mówią już tylko te słowa, które wypowiedział, zapisał i przekazał – sam „już nic nam nie powie, bo już nigdy nie wróci”. Pozostała także pamięć „odgłosu butów” na słynnych krętych schodach, wiodących do mieszkania przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.

Miłość uwierzy przyjaźń zrozumie

„…i duszę moją poznacie”

Tom i dwie płyty wydane pod wspólnym tytułem: Miłość uwierzy przyjaźń zrozumie. Zapiski z poetyckiego pamiętnika, zawierają nieprzypadkowy wybór tekstów. Przypomniane tu utwory są bardzo osobiste, wspomnieniowe, refleksyjne. Nawiązują do wypowiedzi księdza Twardowskiego o własnych wierszach: „Swoje zapisy traktowałem trochę jak poetycki pamiętnik, notujący spostrzeżenia, przeżycia, refleksje, wspomnienia, trochę jak listy do najbliższych lub zwierzenia. Może dlatego miały one charakter bezpośredniej rozmowy z serca do serca” (Autobiografia, t. II, s. 241). W niniejszym wyborze tworzą one duchowy portret księdza Jana. Każdy wiersz poprzedzony jest wypowiedzią zaczerpniętą z autobiograficznych publikacji Autora. Dzięki temu ksiądz Jan staje się niejako komentatorem prezentowanych tu wierszy. Podprowadza do każdego z nich, przybliża jego genezę, odnosi do swoich przeżyć, łączy wiersze z osobistymi refleksjami. Znajdziemy tu wspomnienia z dzieciństwa, słowa o matce – pierwszej nauczycielce wiary, wczesnej fascynacji Ewangelią i osobą Jezusa, odkrywaniu Boga w świecie przyrody, echa przeżyć wojennych, decyzji wstąpienia do seminarium, doświadczeń kapłana, a także poszukiwań i rozterek poety. Wszystko, co Janowi Twardowskiemu torowało drogę wiary w Boga i wiary Bogu w każdej sytuacji życia, co było przejawem ufnej miłości do Boga i wiernej z Nim przyjaźni.

Książkę wzbogacają dwie płyty. Pierwsza przynosi wspomnienia księdza Twardowskiego oraz jego wiersze.

Miłość uwierzy przyjaźń zrozumie

Czyta je Jerzy Trela, który dokonał nagrania prezentowanego tu materiału w listopadzie 2021 roku. Ten wybitny aktor, zmarły 15 maja 2022 roku, swoją interpretacją stworzył wręcz Teatr Jednego Aktora, a czytany przezeń tekst stał się monodramem malującym słowny portret księdza poety. Płyta druga zawiera śpiewane wiersze. Historia jej powstania sięga roku 2015, kiedy w Edycji Świętego Pawła ukazała się płyta zespołu Wszystkiego Dobrego pod tytułem: Po prostu w Niego uwierzyć. Piosenki do wierszy księdza Jana Twardowskiego. Zrodziła się wówczas myśl, by zespół przygotował kolejną płytę. Początkowo miały ją wypełniać wiersze modlitwy. Jednakże członkowie zespołu odczuli potrzebę pójścia dalej – zaprezentowania takich utworów poetyckich, które w jakiejś mierze rysowałyby portret duchowości księdza Jana. I tak Jacek Swoboda, kompozytor, gitarzysta, wokalista, sięgał po coraz to nowe wiersze, do których pisał muzykę oddającą jego własne odczuwanie przeżyć i przemyśleń księdza Jana. W rezultacie aranżacja powstałych piosenek, ich subtelne wykonanie przez członków zespołu tworzą nastrojowy koncert, będący spotkaniem nie tyle z twórczością księdza Twardowskiego, ale z nim samym. *

Tom wieńczą krótkie noty o twórcach: księdzu Janie Twardowskim i zespole Wszystkiego Dobrego. Wspomnienie o Jerzym Treli zechciała napisać Anna Dymna, aktorka, dla której Jerzy Trela był mistrzem interpretacji, wzorem szacunku dla słowa, ponieważ – jak powiedziała – „szanował słowa, a słowami szanował ludzi”.

Aleksandra Iwanowska

Przez całe życie, zwłaszcza kapłańskie, czułem się dzieckiem Pana Boga, dzieckiem Jego zmiłowania się nade mną, miłosierdzia, łaski, dobroci. Zawsze bezradny, niezdarny. Czułem się dzieckiem, które Bóg nosi na rękach. Moja wiara nie jest wiarą uczonego teologa, ale jest wiarą człowieka, który doświadczył istnienia Boga – Bogu ufa tak, jak dziecko.

ks. Jan Twardowski

Zachwycają mnie same tajemnice. To, że tajemnice w ogóle są. Niedomówienia Pana Boga. Jezus mówi o Ojcu, o sobie, o Duchu, ale wszystkiego do końca wcale nie dopowiada. I wcale nie chce tłumaczyć się do końca.

Mam niechęć do programów. Cenię najbardziej podziw dla Tajemnicy. Nie udaję, że wszystko wiem. To jest tak wielkie, że dla mnie także często niepojęte. Dlaczego zło? – Nie wiem. Ludzie mówią: on cierpi, bo pijak. To nie wszystko tłumaczy.

Komunia – wchłaniam tajemnicę niewidzialnego Życia. Przyjmuję Niewidzialnego. On nie chce, żeby Go widzieć. Dlaczego? – Nie wiem. Bóg się przede mną nie tłumaczy.

10 Zapiski z poetyckiego pamiętnika

Modlitwa (Jezu Frasobliwy)

Modlitwa Jezu Frasobliwy na przekór wszystkim bez parasola na deszczu z gołymi kolanami słaby bo bezstronny nieśmiały jakbyś debiutował wierszem z prośbą o prostotę samotny bo spokrewniony ze światem pewnie martwią Cię ludzie którzy są jak katechizm na każde pytanie muszą mieć koniecznie odpowiedź

Źródła tekstów

Publikacje księdza Jana Twardowskiego:

Autobiografia. Myśli nie tylko o sobie.

Oprac. A. Iwanowska, t. 1: Smak dzieciństwa 1915-1959, wyd. 2 popr., Kraków 2010.

Autobiografia. Myśli nie tylko o sobie.

Oprac. A. Iwanowska, t. 2: Czas coraz prędszy 1959-2006, wyd. 2 popr., Kraków 2010.

Nie przyszedłem pana nawracać. Wiersze 1945-2006. Wybór i oprac. A. Iwanowska, wyd. 13, Poznań 2017. Niecodziennik cały, wyd. 2, Kraków 2006.

Resztę zostawić Łasce.

Wybór i oprac. A. Iwanowska, Poznań 2000.

Taka jest moja wiara. Rozważania. Wybór i oprac. A. Iwanowska, Pelplin 2011. Zaufałem drodze. Wiersze zebrane 1932-2006. Zebrała i oprac. A. Iwanowska, Warszawa 2007.

A.Iw.

CD 1: Wspomnienia Autora oraz wiersze czyta Jerzy Trela 01. Wstęp 0’14” 02. Przez całe życie… 0’39” 03. Zachwycają mnie same tajemnice… 1’08” 04. Modlit wa (Jezu Frasobliwy) 0’42” 05. Tak sobie myślę… 1’34” 06. Zaczekaj 0’47” 07. Wielu ludziom wydaje się… 1’05” 08. *** (W miasteczku, w którym ludzie wymieniają uśmiechy) 0’54” 09. Moją najbardziej ulubioną i codzienną modlitwą… 1’15” 10. Daj nam ubóstwo 0’58” 11. Lubię piętrzyć paradoksy… 1’03” 12. Gwiazdy 0’54” 13. Modlitwa dla mnie jest jak chleb… 1’27” 14. Na szpilce 1’05” 15. Wstąpiłem do stanu duchownego… 0’59” 16. O jednym z pacierzy 0’57” 17. Co jest istotą modlitwy?... 1’16” 18. Spotkanie piątkowe 1’00” 19. W seminarium mnie uczono… 1’25” 20. Wiersz do Najświętszej Panny 1’35” 21. Miłość to mój temat… 1’03” 22. Jeszcze nie umiesz 0’53” 23. W jak nieoczekiwany sposób… 1’00” 24. *** (Już myślałem, że Ciebie wielkiego zobaczę) 1’02”

25. „...własnego kapłaństwa się lękam”… 1’00” 26. Modlitwa spowiednika 0’49” 27. Jestem bardzo wdzięczny… 1’14” 28. Do Patrona Dobrej Sławy 1’02” 29. Bóg to nie jest pogotowie… 1’15” 30. List 0’29” 31. Cenię wielką teologię, ale… 1’14” 32. Modlitwa (Święta dziewczynko z zapałkami) 0’53” 33. *** (Odgłos mych butów zostanie po wieczne czasy na schodach) 1’03” CD 2: Wiersze Autora z muzyką Jacka Swobody wykonuje zespół Wszystkiego Dobrego 01. Zaczekaj 2’26” 02. *** (W miasteczku, w którym ludzie wymieniają uśmiechy) 3’22” 03. Daj nam ubóst wo 3’14” 04. Gwiazdy 2’56” 05. Na szpilce 3’48” 06. O jednym z pacierzy 2’58” 07. Spotkanie piątkowe 3’59” 08. Wiersz do Najświętszej Panny 3’37” 09. Jeszcze nie umiesz 4’56” 10. *** (Już myślałem, że Ciebie wielkiego zobaczę) 3’48” 11. Modlitwa spowiednika 2’32” 12. Do Patrona Dobrej Sławy 2’55”

Nagrań dokonano: CD 1: 18 listopada 2021 roku w Studio Radia Kraków S.A.

Realizacja nagrań: Grzegorz Dąbek

Mix: Michał Trąbski, Studio Edycji Świętego Pawła w Częstochowie

CD 2: W okresie od marca do sierpnia 2022 roku w Studio „Oho” w Tarnowskich Górach

Muzyka: Jacek Swoboda

Aranżacja i mix: Dominik Sławiński, Radosław Mikołajczyk, Jacek Swoboda

Realizacja nagrań: Adam Pyrek z zespołem

Płyty CD stanowią integralną część książki i nie są przeznaczone do osobnej dystrybucji.

Wszelkie prawa autorskie i prawa producenta do nagrania utworów zastrzeżone. Kopiowanie, wynajmowanie, wypożyczanie, wykorzystywanie tego nośnika do publicznych odtworzeń i nadań RTV bez zezwolenia zabronione. ZAiKS

Spis treści

„…i duszę moją poznacie” (Aleksandra Iwanowska) 6

Przez całe życie… (p.) 9

Zachwycają mnie same tajemnice… (p.) 10 Modlit wa (Jezu Frasobliwy) (w.) 11

Tak sobie myślę… (p.) 12 Zaczekaj (w.) 13

Wielu ludziom wydaje się… (p.) 14 *** (W miasteczku, w którym ludzie wymieniają uśmiechy) (w.) 15 Moją najbardziej ulubioną i codzienną modlitwą… (p.) 16

Daj nam ubóst wo (w.) 17 Lubię piętrzyć paradoksy… (p.) 18 Gwiazdy (w.) 19

Modlit wa dla mnie jest jak chleb… (p.) 20 Na szpilce (w.) 21

Wstąpiłem do stanu duchownego… (p.) 22

O jednym z pacierzy (w.) 23 Co jest istotą modlit wy?... (p.) 24 Spotkanie piątkowe (w.) 25

W seminarium mnie uczono… (p.) 26

Wiersz do Najświętszej Panny (w.) 27

Miłość to mój temat… (p.) 28 Jeszcze nie umiesz (w.) 29

W jak nieoczekiwany sposób… (p.) 30 *** (Już myślałem, że Ciebie wielkiego zobaczę) (w.) 31

„...własnego kapłaństwa się lękam”… (p.) 32

Modlitwa spowiednika (w.) 33

Jestem bardzo wdzięczny… (p.) 34

Do Patrona Dobrej Sławy (w.) 35 Bóg to nie jest pogotowie… (p.) 36 List (w.) 37 Cenię wielką teologię, ale… (p.) 38

Modlit wa (Święta dziewczynko z zapałkami) (w.) 39 *** (Odgłos mych butów zostanie po wieczne czasy na schodach) (w.) 41

O księdzu Janie Twardowskim (Aleksandra Iwanowska) 43

Wspomnienie o Jerzym Treli (Anna Dymna) 47

O zespole Wszystkiego Dobrego (Alicja Czura-Musialik, Jacek Swoboda) 51

(p.) – proza; (w.) – wiersz

Wybór tekstów i opracowanie: Aleksandra Iwanowska Wybór wierszy śpiewanych: Jacek Swoboda Redaktor prowadzący: ks. Daniel Łuka SSP

Projekt okładki i opracowanie graficzne: Katarzyna Rećko

Zdjęcia: © Aleksandra Iwanowska (okładka s. 1: ks. Jan Twardowski, Warszawa przy ul. Kamienne Schodki, 1996 r.; okładka s. 4: wnętrze mieszkania ks. Jana Twardowskiego; s. 40, 42: ks. Jan Twardowski w drodze do kościoła, 1996 r.; na ławce przed domem, 1997 r.).

ISBN 978-83-8131-430-5

Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • e-mail: dystrybucja@edycja.com.pl

Księgarnia internetowa: www.edycja.pl