Biblia młodego detektywa by Edycja Świętego Pawła

BIBDLETIEKATYWA

MŁ0DEG0

01_Biblia.indd 1

09.02.2022 09:33

Tytuł oryginału: La Bible des curieux de Dieu © First published in French by Mame, Paris, France – 2019 Tłumaczenie: Michał Wojciechowski Konsultacja merytoryczna: ks. Bogusław Zeman SSP, dr Beata Stypułkowska Redakcja: Anna Wojciechowska Korekta: Ewelina Michniowska-Addario Skład: Tomasz Mstowski Nihil obstat: ks. Witold Wiśniowski SSP, cenzor Towarzystwa Świętego Pawła, Częstochowa, 26 kwietnia 2021 r. ISBN 978-83-8131-010-9 Cytaty biblijne pochodzą z: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem © Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011 © Edycja Świętego Pawła, 2022 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.362.06.89 • e-mail: edycja@edycja.com.pl Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • e-mail: dystrybucja@edycja.com.pl Księgarnia internetowa: edycja.pl

01_Biblia.indd 2

09.02.2022 09:33

François Campagnac, Christophe Raimbault i Fabienne Py-Renaudie

Sophie Chaussade, H engjing ang

A I L B I B A W Y T K E T E D 0 G MŁ0DE

01_Biblia.indd 3

09.02.2022 09:33

01_Biblia.indd 4

09.02.2022 09:33

Drodzy młodzi detektywi! Biblia to bardzo duża książka! Na początku może to nas trochę wystraszyć… Ale ta książka opowiada długą i piękną historię o spotkaniu między Bogiem a ludźmi. Warto więc poznać te niezwykłe postacie i dowiedzieć się:

JAK OPOWIEŚCI POCHODZĄCE SPRZED WIELU TYSIĘCY LAT MOGĄ BYĆ DZISIAJ CIĄGLE ŻYWE?

W Biblii znajdziesz wspaniałe historie postaci, które przeżyły wielką przygodę przyjaźni z Bogiem, takich jak: Adam i Ewa, Abraham i Sara, Mojżesz, Dawid… aż do Jezusa, który opowiedział nam o Bogu, ponieważ jest „Bogiem z nami”!

Bohaterowie Biblii są tacy jak my Nie są idealni, o nie! Ale stopniowo odkrywają coś bardzo ważnego, co zmienia ich życie: Bóg jest zawsze z nimi, nawet gdy robią głupstwa, czasami wielkie głupstwa…

Otwórz Biblię i dołącz do nas! Posłuchaj słów, które mówią o miłości, o szczęściu. Są to słowa na wczoraj, na dziś i na jutro! Sprawiają one, że chce się wzrastać, żyć razem jak bracia i być szczęśliwym.

MIŁEJ LEKTURY!

ZOSIA I TOMEK

•5•

01_Biblia.indd 5

09.02.2022 09:33

Biblia młodego detektywa Biblia, wielka biblioteka

Biblia dzieli się na dwie główne części: Stary i Nowy Testament. Stary Testament opowiada o tym, co przydarzyło się narodowi izraelskiemu przed nadejściem Jezusa. Nowy Testament mówi o Jezusie i pierwszych chrześcijanach. Każda z tych części składa się z wielu utworów, czyli „ksiąg”.

UWAGA: STARY” ” NIE ZNACZY DAWNY

BIBLIA ZAWIERA ŁĄCZNIE 73 UTWORY, KTÓRE NAZYWAMY KSIĘGAMI!

I PRZESTARZAŁY, ALE TYLKO POPRZEDNI”, ” TEN, KTÓRY JEST PRZED NOWYM”.

TO DAJE RAZEM

”

CO NAJMNIEJ MILION SŁÓW!

Co znajdziesz w Biblii?

Każdy rozdział tej książki jest ułożony tak, jak na sąsiedniej stronie. Przyjrzyjmy się temu wspólnie. TO JEST NAPRAWDĘ DOBRZE ZROBIONE!

PODOBAJĄ MI SIĘ ODSYŁACZE DO INNYCH ZDARZEŃ. TO TAK, JAKBYŚMY PROWADZILI ŚLEDZTWO! ZOBACZYSZ, ŻE W NOWYM TESTAMENCIE JEST WIELE ODNIESIEŃ DO STAREGO. I ODWROTNIE, TO, CO DZIEJE SIĘ W NOWYM TESTAMENCIE, BYŁO ZAPOWIEDZIANE W STARYM!

•6•

01_Biblia.indd 6

09.02.2022 09:33

Jak to działa? Tytuł rozdziału

Na marginesach

Odpowiada jednej lub kilku księgom Biblii. Tytuł wskazuje, o kim i o czym będzie mowa.

umieszczono mały słownik z objaśnieniem wszystkich trudniejszych słów oraz informacje pomagające zrozumieć, o czym jest mowa.

A tu my!

W każdym rozdziale znajdziesz nas i będziesz mógł z nami zadawać pytania. żeby iejscu, dnym m ląd zem, a się w je e or rz m ie ę od a zb zwał w ła wod Bóg na iech ca o. a„N ał ł: st ek się imi rodz Bóg rz ”, i tak wszystk dobre. się ląd trawą, ami ze to jest pokazał zieloną ę roślin ział, że si ę id si e , w yj a ył kr Bóg po widział pokr ziemia ziemią. e. Bóg I ziemia ł: „Niech łe owoc oców”. Bóg rzek w, drzew i ow wspania ą aj yd a dnia iató óre w jami kw dzieleni ami, kt zeci. i i roślin ie dla od c i gwiazdy dzień tr na nieb ży kwiatam obre. To był ię tła ks ia arty. ą św st d dnia, a ień czw powstan że to je ietlenia To był dz wodzie. dla ośw ł: „Niech st dobre. w ISZ, słońce je y ł Bóg rzek b to zy ry SĄDZ że or ł, wić dzaju ”. Stw natychg widzia G SIĘ Błogosłakomuś dobra. TAK. kiego ro od nocy Morze ŻE BÓ nocy. Bó yć ą wszel E MA Ł? tarły niebie”. ił swoje to życz ietlenia ZTĄ NI ICH BA LNEJ rozpos powstan aków lata po ogosław dla ośw TURA ZRES II: II NA A ptaki Bóg pobł a, żeby żyły a. pt „Niech i. BIBL ęt ł: ch STOR rz im W TYL ek HI ny lk H ie AK ni rz IC ZEUM ił zw Bóg PTEROD i i wie lobarw stworze ęśliwe. ie aw W MU TAM ym w sł , ał e o WA PS ał m g zi cz ATO MO siąc ami, TRICER pobło i były sz ENIU Bóg wid Niech ty się ryb WORZ u! Bóg liczne. O ST pełniło B ku nieb ały się W, RY miast na żały i st PTAKÓ ulecieć ziemi, CH rozmna ła, by ę na yd si a rz y I INNY ęt sk rz żeb iąty. … aju zwie osób RZĄT ział im, dzień p ZWIE ego rodz orzył w ten sp Powied . To był E wszelki ALE NI stw st dobre UR wstaną ÓW! MOZA że to je ch”. Bóg st dobre. ELAS ZAUR zy iech po o ks „N ię DINO ł: je jw y był d Bóg rzek h do na I widział, że to raz, żeb MIŁO niejszyc a. Nasz ob takami nieba ZBYT E od najm zikie zwierzęt ieka na p , w AK NI ło za DN cz or d JE ie im zmy … wszystk DAŁY „Utwór d rybam ł. WYGLĄ ł więc: aanuje na stworzy Bóg rzek ny. I niech p nia’. To dl i”. oży ich c: , pochodze i na ziem z: na obraz B odob in p , mówią am ku dz Płodny do dawania as ęt ąt ro N , na pocz ławił im obra du zwierz ją i ro os ym ój e a g m im ci sw ło ęg sa tk to zdolny dania dzieci. b czyń mo zy ‘ksi tę. I wszys az dzi na na sia i ie ac ia lu or b da w zn ię ia ko ta óg to życia, po ow ziem zeds nę i wem aju” op zył B e pr yz ct a dz or ci u cz ta w ijn Ro aj aj p st bl a ęż ni dz „I Ro ga bi zalud „Księg i, nad ię ga e i jako m ię m ks ”. sz ę h ki a i» Ks w si ic rs ł sz er y. et żcie ziem i. Pi erw bi orzy i mo o pi m nó w ko p i dź m am St ta ę , b lu ny si że ni ry a d em tego, ie płod szającą u mężczyz jcie na dzy Bogi ją ludzie: «Bądźc tą poru ą. Panu o stworzeni lacji mię óre zada ką isto oddan wszystk świata, o czątek re tania, kt d wszel sobie p eło: to ierć i zło? ważne py śm ystkim po ym i na ą oje dzi sz je uj zn w ie sw tr jm tn de ał ie is go ejrz prze pow e pode ze ob dz ac y ię Dl m óg ks d B 8 j -2 nia . Sió i w te odzimy? Rd z 1, 27 tego d począł opowieśc Skąd poch świąec szós obre! Bóg od ął świat? Na koni wdę bardzo d zi zone i e dniem w ńc sz ę o w si uk za pra Skąd stało się na N IA C H było na enia zo a, stał EŚ C IU D stworz ku Bog pusta. TA W S Dzieło dpoczyn ia była IE Ś W IA ę . Ziem dzień o tylko EN ię , ę eń R si em zi dzieć si O zi ło d osi ST W – 2, 4 ebo i y dowie dach . dami un tło” i światło ✔ Ab orzył ni o cu tecznym ad wo Rd z 1, 1 óg stw więcej nia, idź do się świa tło ność. N ia ątku B ie cz św an em ło ze o st ci ał p ie or w Na stw owała Arcy dz m świeł: „Niech st dobre. Naz zie pan wiedzia je aniały Wszęd Bóg po We wsp stworzył Bóg, światło szy. y e Boże. ział, że To był cie, któr się arcydzieeń pierw óg wid stało. tchnieni zi B w d o ć. ył p ci je b o a świe eb znajdu przewyższ cą. To o” i ni zaczęło e ność no ę nieb ło, któr inne: to męża ciem anie si ie dniem, wszystk bieta, stwoiech st i ko ekł: „N rz • 15 • g czyzna z Boga na Jego ó B ze zień. rzeni pr g powie drugi d To im Bó

CA ŚW R Ó W T S , BÓG

I ATA

s.137

świat. obraz! cudowny ty m rzy ten o da ni e mym Op ow ia sa na się znajduje Biblii. początku

Odsyłacze biblijne

• 14 •

Opowieść biblijna

Na niebiesko oznaczony jest dokładny tekst biblijny

Wspaniała historia, pełna przygód! Zaczerpnięta z Biblii, ale opowiedziana prostszym językiem.

aby można było znaleźć ten tekst w każdym wydaniu Biblii*.

Strony, na których można znaleźć podobne tematy biblijne

*Więcej informacji o odsyłaczach biblijnych znajdziesz na s. 9.

•7•

01_Biblia.indd 7

09.02.2022 09:33

Biblia młodego detektywa Gdy zadajesz sobie wiele pytań… CZY STWORZENIE

SKĄD ZNANE

ŚWIATA NAPRAWDĘ

JEST IMIĘ BOGA?

TAK WYGLĄDAŁO?

CZY CHRZEŚCIJANIE OBCHODZĄ ŚWIĘTA ŻYDOWSKIE?

…na końcu każdego rozdziału znajdziesz stronę informacyjną z bardzo ciekawymi wiadomościami. Dzięki temu tak dobrze poznasz historie i najważniejsze postacie biblijne, że nie dasz się zaskoczyć, gdy ktoś cię o nie zapyta.

z mnóstwem objaśnień,

aby stać się bardzo, bardzo mądrym! d Każdy lu

CI O P O W I E Ś O S T WO R z E Czytając

orzenia

opisy stw

, jak… odzi o to

pu: tania ty ć na py życie na wiedzie ło Nie ch się odpo ? Jak powsta e dla bani e stara zony Biblia ni został stwor pytania to zada iają nad iat aw te edź na zy się zastan dzkości. „Jak św lu . Odpowi ór ziemi?” ukowców, kt nad ewolucją b na daczy, Wybuchem lu m Wielki

, że?

czy Wiesz

świaorzenia isy stw mej epoce. a! dwa op orzeni isy stw i znajdują się wstały w tej sa zenie Dwa op ia stwor zed nie po u Bibli taw isy ątk ds cz op dwa Na po ry prze z VI wieku pr ieka. Te u opis, któ chodzi X wiek ta i człow , że pierwszy odzi z wszy. Po ch no się t po a jes dni, Uważ iejszy, siedem wcześn świata w m. Drugi jest se stu m. Chry rystuse ał tylistprzed Ch e wybr go świat sznie ni ważnego. „Dlacze aczego żyś sty, słu raczej: ł te tek zuje co iat ważne Dl Oba są , który połączy z nich przeka stworzył św i pytają łowiek? g y nor y biblijn ć na ziemi cz eje zło?”. Bó żd kt rz Ka da że . to go w ce Re o, ch Au nia, ni do teg go z ni ma robi umieścił zego ist ne pyta ko jedne są zgodne co i życie. Bóg nieje? Co ieramy? Dlac bardzo trud się słoow m iek ze jąc te um ra gu i łow Za na jemy ci dał cz edzieć rie, posłu li te opowiałoś wi sto mi po hi z i a. niałe Aby od wet jeś ś do przeorzeni ają wspa oki. Na co trum stw

ze …ale dlac

potop

am a legend ezwykła, prawda? Bliskim na e jest ni dawno temu dzie. Te o potopi zo wo Historia cza się, że bard e ogromne po owiadań op sz Przypu ie miały miejsc do powstania mię. Na dz yniły się wili zatopić zie ek dla Wscho cz zy pr no stat ofy katastr wie posta ter zbudował jak bogo y boha m żn o tym, wa obecny i. cie od szczęś ia grupki ludz amii (czyli w asis, co ot -H an Mezop no Atra uratow kańców nazywa U miesz go człowieka te Iraku) ądry’. a ‘przem oznacz ły mierze e powsta iera przy ia, któr historii nia Bóg zaw znali te opowiadan dla opisa oś innego. ii bl Bi y eg i użyli ich Autorz dnich, nauczyć nas cz i ze śmiersie są u ludów cieli jednak chem, an wy począi z grze Ch Noego. nie godzi się an ał ludziom no ow . ii Bóg Bibl topie zapropon mi przymierze po warł z ni cią. Po za ej, więc tek. Co

Inspiracj

TA N IU Ś W IA

ma swój

Babel la wieżogyromne wieżebozwkóanw.e Wzór otdam ii istniały ztałt czworo , przy

ks op er Miały W Mez ch pięt tami”. ratowy od pou kwad „ziggura niejsze się z kilk było m na buSkładały e następne była gigantycz świążd czym ka o, jak gdyby to ie mieściła się bóg yc ej ieg przedn ocków. Na szcz schodził do ni do kl że enie się liż dowla z dzie uważali, zb lu ób na tynia, a ł to więc spos By nieba. niego.

bilonie bel) cja w Ba ajsku Ba Konstruk bilon (czyli po hebrna 90 metrów.-

soki zeby cie Ba kurat wy sem Żydzi pr ęc, W mieś wi ał się zik stu znajdow u przed Chry nii. Uważa się rię ek bilo histo W VI wi gnaniu w Ba irowała sp in za wy a wieża wali na jąc nu po że ta im bel. Ba o wieży

go?

opowiad edzą swojej ep l mają nam da wi stare, na wami i bardzo dania są isiaj. a dz kazani

Iraku. y. iszczon ratu, t w Ur, w Ziggura wli jest dziś zn letnego zikku mp budo dnego ko Szczyt ziono ża o górnej części. ale zn Nie jeg brakuje ze ws za

• 25 •

Z ilustracjami,

• 24 •

żeby lepiej pokazać, o czym jest mowa.

•8•

01_Biblia.indd 8

09.02.2022 09:33

Jak to działa? Jak orientować się w Biblii?

Każda księga w Biblii ma swój tytuł. Na przykład pierwsza księga Biblii to Księga Rodzaju. Czasami nazwę skraca się do dwóch lub trzech liter: Rdz zamiast „Księga Rodzaju”. Każda księga jest podzielona na rozdziały, które są ponumerowane. Wewnątrz rozdziałów prawie każde zdanie ma swój numer; mówi się wtedy o wersetach lub wierszach. Wszystkie te numery pozwalają łatwo znaleźć szukany tekst. Pierwszy numer oznacza rozdział, następne dotyczą wierszy. Na przykład: Rdz 12, 1-3 oznacza Księga Rodzaju, rozdział 12, wiersze od 1 do 3. Lista wszystkich ksiąg biblijnych ze skrótami znajduje się na s. 315-316.

Chcesz sprawdzić, czy wszystko rozumiesz? najdź w Biblii odpowiedzi na te pytania.

CO BÓG MYŚLI O STWORZENIU ŚWIATA? JAK PIOTR (Możesz to sprawdzić na s. 15).

Rdz 1, 31

NAZYWA CHRZEŚCIJAN?

1 P 2, 4-5

GDZIE

(Możesz to sprawdzić na s. 298).

URODZIŁ SIĘ JEZUS? (Możesz to sprawdzić na s. 162).

Mt 2, 5

DOKĄD ZMIERZAŁ JONASZ, GDY ZOSTAŁ POŁKNIĘTY PRZEZ WIELKĄ RYBĘ?

Jon 1, 2

(Możesz to sprawdzić na s. 146).

•9•

01_Biblia.indd 9

09.02.2022 09:33

01_Biblia.indd 10

09.02.2022 09:33

PATRZ, TOMKU, DOSTAŁAM BIBLIĘ NA PIERWSZĄ KOMUNIĘ ŚWIĘTĄ!

? STARY TESTAMENT

ALE SKORO BÓG NAPISAŁ TESTAMENT, CZY TO ZNACZY, ŻE NIE ŻYJE?

DLACZEGO NOWY” TESTAMENT? ” CZY W STARYM SIĘ POMYLIŁ?

NOWY TESTAMENT

01_Biblia.indd 11

TO WSZYSTKO NIE JEST TAKIE PROSTE… MUSZĘ PRZEPROWADZIĆ DOCHODZENIE!

09.02.2022 09:33

02_Biblia.indd 12

09.02.2022 09:34

STARY TESTAMENT STARY TESTAMENT

STAMENT

STARY TE

PRZYPOMINA SZAFĘ WYPEŁNIONĄ KSIĄŻKAMI, GDZIE KAŻDA Z NICH JEST INNA.

PIĘCIOKSIĄG

KSIĘGI HISTORYCZNE

STARY TESTAMENT 1. PIĘCIOKSIĄG 2. KSIĘGI HISTORYCZNE 3. KSIĘGI POETYCKIE I MĄDROŚCIOWE 4. KSIĘGI PROROCKIE

TO JEDNAK BAŁAGAN, BIBLIOTEKARKA NIE BĘDZIE ZADOWOLONA…

KSIĘGI POETYCKIE I MĄDROŚCIOWE

KSIĘGI PROROCKIE

02_Biblia.indd 13

09.02.2022 09:34

BÓG, STWÓRCA ŚWIATA W MUZEUM HISTORII NATURALNEJ TRICERATOPS

PTERODAKTYL

TAK.

SĄDZISZ,

ZRESZTĄ NIE MA

ŻE BÓG SIĘ

ICH W BIBLII:

ICH BAŁ?

MOWA TAM O STWORZENIU PTAKÓW, RYB I INNYCH

ELASMOZAUR

ZBYT MIŁO

ZWIERZĄT…

JEDNAK NIE

ALE NIE

WYGLĄDAŁY…

DINOZAURÓW!

„Księga Rodzaju” to znaczy ‘księga rodu, narodzin, pochodzenia’. To dlatego, że ta pierwsza księga biblijna opowiada nam o samym początku świata, o stworzeniu mężczyzny i kobiety. Księga Rodzaju przedstawia przede wszystkim początek relacji między Bogiem a ludźmi. Pierwsze opowieści w tej księdze podejmują ważne pytania, które zadają ludzie: Skąd się wziął świat? Skąd pochodzimy? Dlaczego istnieje śmierć i zło?

Arcydzieło

We wspaniałym świecie, który stworzył Bóg, znajduje się arcydzieło, które przewyższa wszystkie inne: to mężczyzna i kobieta, stworzeni przez Boga na Jego obraz! To im Bóg powierzy ten cudowny świat. Opowiadanie o tym znajduje się na samym początku Biblii.

STWOR z ENIE ŚWIATA W SIEDMIU DNIACH Rdz 1, 1 – 2, 4

Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia była pusta. Wszędzie panowała ciemność. Nad wodami unosiło się tylko tchnienie Boże. Bóg powiedział: „Niech stanie się światło” i światło zaczęło świecić. Bóg widział, że światło jest dobre. Nazwał światło dniem, a ciemność nocą. To był dzień pierwszy. Bóg rzekł: „Niech stanie się niebo” i niebo powstało. To był drugi dzień.

• 14 •

02_Biblia.indd 14

09.02.2022 09:34

Bóg rzekł: „Niech cała woda zbierze się w jednym miejscu, żeby pokazał się ląd”, i tak się stało. Bóg nazwał wodę morzem, a ląd ziemią. Bóg widział, że to jest dobre. Bóg rzekł: „Niech ziemia pokryje się roślinami ze wszystkimi rodzajami kwiatów, drzew i owoców”. I ziemia pokryła się zieloną trawą, kwiatami i roślinami, które wydają wspaniałe owoce. Bóg widział, że to jest dobre. To był dzień trzeci. Bóg rzekł: „Niech powstaną światła na niebie dla oddzielenia dnia od nocy”. Stworzył słońce dla oświetlenia dnia, a księżyc i gwiazdy dla oświetlenia nocy. Bóg widział, że to jest dobre. To był dzień czwarty. Bóg rzekł: „Niech powstaną wszelkiego rodzaju ryby w wodzie. Niech tysiące wielobarwnych ptaków lata po niebie”. Morze natychmiast napełniło się rybami, małymi i wielkimi. A ptaki rozpostarły skrzydła, by ulecieć ku niebu! Bóg pobłogosławił zwierzęta. Powiedział im, żeby się rozmnażały i stały się liczne. Bóg widział, że to jest dobre. To był dzień piąty. Bóg rzekł: „Niech powstaną wszelkiego rodzaju zwierzęta na ziemi, od najmniejszych do największych”. Bóg stworzył w ten sposób wszystkie dzikie zwierzęta. I widział, że to jest dobre. Bóg rzekł więc: „Utwórzmy człowieka na Nasz obraz, żeby był do Nas podobny. I niech panuje nad rybami morza, ptakami nieba i wszystkimi zwierzętami na ziemi”. „I stworzył Bóg ludzi na swój obraz: na obraz Boży ich stworzył. Stworzył ich jako mężczyznę i kobietę. I błogosławił im, mówiąc: «Bądźcie płodni, mnóżcie się i zaludniajcie ziemię oraz czyńcie ją sobie poddaną. Panujcie nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszelką istotą poruszającą się po ziemi»”.

Błogosławić

to życzyć komuś dobra. Bóg pobłogosławił swoje stworzenia, aby żyły i były szczęśliwe.

Płodny

to zdolny do dawania życia, posiadania dzieci.

Rdz 1, 27-28

Na koniec szóstego dnia Bóg obejrzał swoje dzieło: to wszystko było naprawdę bardzo dobre! Dzieło stworzenia zostało ukończone i Bóg odpoczął. Siódmy dzień, dzień odpoczynku Boga, stał się na zawsze dniem świątecznym.

✔

• 15 •

02_Biblia.indd 15

Aby dowiedzieć się więcej o cudach stworzenia, idź do

s.137 09.02.2022 09:34

02_Biblia.indd 16

09.02.2022 09:34

STWOR z ENIE MĘ ż C z Y z NY I KOBIETY Rdz 2, 4 – 3, 24

Bóg podniósł trochę pyłu z ziemi. Utwardził go, nadał mu kształt mężczyzny i potężnym dmuchnięciem dał mu życie! Potem Bóg zasadził ogród w Edenie: wspaniały, pełen drzew o smacznych owocach. Pośrodku ogrodu rosło drzewo życia, a także drzewo poznania dobra i zła… Bóg umieścił mężczyznę w ogrodzie i zwrócił się do niego: „Możesz jeść wszystkie owoce oprócz tych z drzewa poznania dobra i zła, bo wtedy umrzesz”. Potem Bóg powiedział: „Nie jest dobrze, by mężczyzna był sam. Znajdę mu odpowiednią pomoc”. Bóg ukształtował z ziemi zwierzęta i ptaki. Przyprowadził je do mężczyzny, żeby nadał im nazwy. Jednakże mężczyzna nie znalazł istoty żywej podobnej do siebie. Wtedy Bóg pogrążył mężczyznę w cudownym śnie. Wyjął jedno z jego żeber, powstałe miejsce zapełnił ciałem i utworzył kobietę. Potem przyprowadził ją do mężczyzny. „Wtedy mężczyzna rzekł: «Ta wreszcie jest kością z moich kości i ciałem z mego ciała. Będzie się zwała kobietą, bo z mężczyzny została wzięta». Dlatego opuści mężczyzna swego ojca i swoją matkę, a złączy się ze swoją żoną, tak że staną się jednym ciałem”.

Historia miłości

Księga Rodzaju w tym drugim opowiadaniu o stworzeniu człowieka wyjaśnia, że kobieta została stworzona, by kochać mężczyznę i być przez niego kochana. Ich historia zaczyna się dobrze, ale niestety potem dzieje się coś złego… Za namową Szatana ludzie postanawiają sami decydować o tym, co jest dobre, a co złe.

Rdz 2, 23-24

Mężczyzna i kobieta żyli szczęśliwie w ogrodzie. Ale stało się nieszczęście! Wąż, najbardziej przebiegły ze wszystkich zwierząt, spotkał kobietę. Spytał ją szeptem: „A więc Bóg wam zabronił jeść owoce z ogrodu?”. Kobieta odpowiedziała: „Ależ nie! Mamy prawo jeść wszystkie owoce oprócz tych z drzewa poznania dobra i zła. Bóg uprzedził nas, że jeśli z niego zjemy, umrzemy”. „Ależ skądże! – zasyczał wąż – nie umrzecie. Przeciwnie, będziecie jak bogowie, poznacie dobro i zło”.

• 17 •

02_Biblia.indd 17

09.02.2022 09:34

OPOWIEŚCI

O STWOR z ENIU ŚWIATA

Czytając opisy stworzenia Nie chodzi o to, jak… Biblia nie stara się odpowiedzieć na pytania typu: „Jak świat został stworzony? Jak powstało życie na ziemi?”. Odpowiedź na te pytania to zadanie dla badaczy, naukowców, którzy się zastanawiają nad Wielkim Wybuchem lub nad ewolucją ludzkości.

…ale dlaczego? Autorzy biblijni pytają raczej: „Dlaczego świat istnieje? Co ma robić na ziemi człowiek? Dlaczego żyjemy i umieramy? Dlaczego istnieje zło?”. Aby odpowiedzieć na te bardzo trudne pytania, opowiadają wspaniałe historie, posługując się słowami i wiedzą swojej epoki. Nawet jeśli te opowiadania są bardzo stare, nadal mają nam coś do przekazania dzisiaj.

czy Wiesz, że? Dwa opisy stworzenia! Na początku Biblii znajdują się dwa opisy stworzenia świata i człowieka. Te dwa opisy nie powstały w tej samej epoce. Uważa się, że pierwszy opis, który przedstawia stworzenie świata w siedem dni, jest nowszy. Pochodzi z VI wieku przed Chrystusem. Drugi jest wcześniejszy, pochodzi z X wieku przed Chrystusem. Oba są ważne Redaktor, który połączył te teksty, słusznie nie wybrał tylko jednego z nich. Każdy z nich przekazuje coś ważnego. Zarazem są zgodne co do tego, że Bóg stworzył świat i z miłości dał człowiekowi życie. Bóg umieścił go w centrum stworzenia.

• 24 •

02_Biblia.indd 24

09.02.2022 09:34

Każdy lud ma swój potop

Wzór dla wieży Babel

Inspiracja legendami

W Mezopotamii istniały ogromne wieże zwane „zigguratami”. Miały kształt czworoboków. Składały się z kilku kwadratowych pięter, przy czym każde następne było mniejsze od poprzedniego, jak gdyby to była gigantyczna budowla z klocków. Na szczycie mieściła się świątynia, a ludzie uważali, że schodził do niej bóg nieba. Był to więc sposób na zbliżenie się do niego.

Historia o potopie jest niezwykła, prawda? Przypuszcza się, że bardzo dawno temu na Bliskim Wschodzie miały miejsce ogromne powodzie. Te katastrofy przyczyniły się do powstania opowiadań o tym, jak bogowie postanowili zatopić ziemię. Na szczęście odważny bohater zbudował statek dla uratowania grupki ludzi. U mieszkańców Mezopotamii (czyli w obecnym Iraku) tego człowieka nazywano Atra-Hasis, co oznacza ‘przemądry’.

Konstrukcja w Babilonie W mieście Babilon (czyli po hebrajsku Babel) znajdował się ziggurat wysoki na 90 metrów. W VI wieku przed Chrystusem Żydzi przebywali na wygnaniu w Babilonii. Uważa się więc, że ta imponująca wieża zainspirowała historię o wieży Babel.

Bóg zawiera przymierze Autorzy Biblii znali te opowiadania, które powstały u ludów sąsiednich, i użyli ich dla opisania historii Noego. Chcieli jednak nauczyć nas czegoś innego. Bóg Biblii nie godzi się ani z grzechem, ani ze śmiercią. Po potopie zaproponował ludziom nowy początek. Co więcej, zawarł z nimi przymierze.

Ziggurat w Ur, w Iraku. Szczyt budowli jest dziś zniszczony. Nie znaleziono żadnego kompletnego zigguratu, zawsze brakuje jego górnej części.

• 25 •

02_Biblia.indd 25

09.02.2022 09:34

03_Biblia.indd 156

09.02.2022 09:37

DODATKI

04_Biblia.indd 305

09.02.2022 09:41

Kto napisał Biblię? Lud Izraela wiedział, że Bóg jest z nim. Dlatego we wszystkim, co się wydarzyło, Izraelici odkrywali działanie Boga. Próbowali je zrozumieć i wyciągnąć wnioski dla swojego życia. Aby niczego nie zapomnieć, rodzice opowiadali i powtarzali to wszystko swoim dzieciom, a następnie dzieciom swoich dzieci. Pewnego dnia uczeni postanowili zebrać i spisać całą pamięć ludu Izraela. Była to niezwykle trudna i bardzo długa praca. Trwała kilka wieków. Stary Testament został napisany prawie w całości po hebrajsku. Natomiast Nowy Testament napisano po grecku. Powstał on wkrótce po śmierci Jezusa, jeszcze zanim umarli pierwsi świadkowie.

Ta Biblia została dostosowana do potrzeb dzieci i zawiera tekst łatwiejszy w odbiorze. Ale znajdują się w niej również fragmenty autentycznego tekstu biblijnego, aby umożliwić najmłodszym przyzwyczajenie się do lektury tekstów Pisma Świętego.

04_Biblia.indd 306

09.02.2022 09:41

Autorzy książki FRANÇOIS CAMPAGNAC, ksiądz diecezji Sens-Auxerre, proboszcz w Montréal i dziekan 7 parafii w Yonne. Jako wikariusz biskupi zajmuje się formacją i towarzyszeniem ruchom wiernych świeckich w swojej diecezji. Jako ksiądz jest też asystentem katechetów i katechumenatu. Jest animatorem grup biblijnych i autorem kilku książek przeznaczonych dla dzieci i młodzieży. CHRISTOPHE RAIMBAULT, wikariusz generalny diecezji Tours, doktor teologii i absolwent Francuskiej Szkoły Biblijnej i Archeologicznej w Jerozolimie. Uczył o świętym Pawle jako egzegeta w Instytucie Katolickim w Paryżu, a ponadto prowadził wykłady o Biblii i katechezie w instytucie pastoralno-katechetycznym (ISPC). Jest też autorem kilku książek dla dzieci, młodzieży i dorosłych. FABIENNE PY-RENAUDIE jest doktorem historii religii. Studiowała literaturę dla młodzieży, a w szczególności prowadziła badania nad Biblią i historiami świętych dla dzieci, napisanymi we Francji w XIX i XX wieku. SOPHIE CHAUSSADE jest rysowniczką w wydawnictwach i prasie dla młodzieży; jest również grafikiem. Szczególnie upodobała sobie komiksy, w których tworzy zabawne i figlarne postacie. Od 2017 roku współpracuje z wydawnictwem Mame przy postaciach Zosi i Tomka, którzy zadają sobie tysiące pytań dotyczących Boga. Ta książka jest już trzecim dziełem przedstawiającym te postacie, po Enquête sur Dieu i Enquête sur les religions. HENGJING ZANG jest chińską ilustratorką, ukończyła Uniwersytet w Pekinie (USTB) i École Émile Cohl. Od 2015 roku związana jest z wydawnictwem i prasą młodzieżową. Jej pasją jest sztuka użytkowa.

• 307 •

04_Biblia.indd 307

09.02.2022 09:41

Spis treści Stary Testament

Bóg, Stwórca świata. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Abraham, ojciec wierzących. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jakub i Józef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wyjście z Egiptu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lud Izraela na pustyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ziemia Obiecana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dawid, wielki król. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Salomon, król mądry i potężny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Prorocy królestwa Izraela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Izajasz i Jeremiasz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Wygnanie do Babilonii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Powrót z wygnania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 Psalmy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 Historie dające nadzieję. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

Nowy Testament Narodziny Jezusa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Jezus rozpoczyna swoją misję . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Nauczanie Jezusa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 Przypowieści Jezusa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Cuda Jezusa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 Spotkania Jezusa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 Kim więc jest Jezus? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 Jezus wzywa, by iść za Nim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Śmierć Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 Zmartwychwstanie Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 Dzieje Apostolskie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 Pierwsi chrześcijanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 Podróże św. Pawła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 Koniec Nowego Testamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 • 318 •

04_Biblia.indd 318

09.02.2022 09:41

Dodatki Kto napisał Biblię?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 Autorzy książki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 Ważne postacie i główne epizody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 Wyjaśnienie trudnych słów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 Skróty ksiąg biblijnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

• 319 •

04_Biblia.indd 319

09.02.2022 09:41

s. 167: Kryształowy pojemnik z relikwiami żłóbka Jezusa w bazylice Matki Bożej Większej, Rzym (Włochy) © serato / Shutterstock.com

s. 239: Luneta wejścia północnego, Dobry Pasterz, mauzoleum Galii Placydii, Rawenna (Włochy) © Archives Alinari, Florence, Dist. RMN Grand Palais / Raffaello Bencini BEN – Raffaello Bencini / Alinari Archives, Florence

s. 99: Rekonstrukcja świątyni Salomona © meunierd / Shutterstock.com s. 99: Fresk z królami Dawidem i Salomonem, Enrico Reffo, kościół San Dalmazzo, Turyn (Włochy), © Renata Sedmakova / Shutterstock.com s. 99: Karawana – grafika © Shutterstock.com s. 108: Posążek boga Baala, Paryż, Muzeum Luwru © RMN-Grand Palais / Franck Raux s. 108: Świątynia boga Baala, Palmira (Syria) © Monik-a / Shutterstock.com s. 108: Grafika postaci biblijnej © Arak Rattanawijittakorn / Shutterstock.com s. 119: Relief z żołnierzami asyryjskimi © Radiokafka / Shutterstock.com s. 119: Grafika miasta © ArtMari / Shutterstock.com s. 126: Brama Isztar, Muzeum Pergamońskie, Berlin (Niemcy) © Ana Candida/ Shutterstock.com s. 127: Grafika miasta © Polela / Shutterstock.com s. 134: Grobowiec Cyrusa, Pasargades (Iran) © Alexandros A Lavdas / Shutterstock.com s. 134: Grafika strażnika © Ivan Demyanov / Shutterstock.com s. 135: Posąg Aleksandra Wielkiego, Tesaloniki (Grecja) © gokind / Shutterstock.com

s. 239: Grafika pasterza © rudall30 / Shutterstock.com s. 252: Via Dolorosa, Jerozolima (Izrael) © rudall30 / Shutterstock.com s. 253: Pieta Michała Anioła, Bazylika św. Piotra, Rzym (Włochy) © Paolo Gallo / Shutterstock.com s. 262: Noli me tangere, Fra Angelico (lata 1400-1455), Muzeum św. Marka, Florencja (Włochy) ©Archives Alinari, Florence, Dist. RMN-Grand Palais / Raffaello Bencini s. 263: Grób Święty, Bazylika Grobu Pańskiego, Jerozolima (Izrael) © Mikhail / Shutterstock.com s. 272: Tryptyk z Uffizzi, Wniebowstąpienie, Andrea Mantegna (1431-1506), Galeria Uffizzi, Florencja (Włochy) © Archives Alinari, Florence, Dist. RMNGrand Palais / Fratelli Alinari CSE – Alinari Archives, Florence s. 273: Pięćdziesiątnica, David Teniers (1610-1690), Neuburg (Niemcy) © BPK, Berlin, Dist. RMN-Grand Palais / image BStGS s. 283: Baptysterium, Mersin (Turcja) © Serj Malomuzh / Shutterstock.com s. 283: Grafika © grace21 / Shutterstock.com s. 294: Bazylika św. Pawła, Rzym (Włochy) © Bernard Barroso/ Shutterstock.com

s. 302: Święty Michał zwycięża smoka, tympanon zachodniej fasady kaplicy św. Michała w Nevers, Muzeum Luwru, Paryż © RMN-Grand Palais (musée du Louvre) / Thierry Ollivier

04_Biblia.indd 320

09.02.2022 09:41