Lengu cerebrospinal_ Cerebrospinal fluid

Prof: Zana Gafurri Punoi: Edona Halili Ermira Zogaj

LENGU CEREBROSPINAL (LIKVORI) Roli dhe formimi i tij PERMBAJTJA E LCS

PËRMBAJTJA

PUNKTURA LOMBARE

ANALIZAT LABORATORIKE RASTE KLINIKE

LIKVORI - Lëngu Cerebrospinal Lëng i qartë dhe i pangjyrë i trupit që gjendet në tru dhe palcë kurrizore Lëng që mbush hapësirat nënaraknoidale të trurit, të palcës së kurrizit, si dhe barkushet e trurit Formohet nga pleksusi koroid .Është mjet mbrojtës dhe funksional për organet qendrore të sistemit nervor

Roli i lengut cerebrospinal

Mbron sistemin nervor Mban balancen Jonike

BĂŤn Transportin e lendeve ushqyese dhe hormoneve ne SNQ

BĂŤn Transportin e Nutrientve

Rregullon Oreksin



Te të rriturit varion nga 140 -270 ml

 LCS prodhohet në një normë prej 0.2 - 0.7 ml për minutë ose 600-700 ml në ditë

Lëngu cerebrospinal sintetizohet permes dy proceseve: Sekretimi - (duke prodhuar rreth 50 deri në 70% të vëllimit) ndodh në qelizat e pleksusit koroid dhe qelizat ependimare qe veshin hapesirat e ventrikujve te trurit Sintetizimi nga ultrafiltrimi i plazmës së gjakut përmes kapilarëve korioidalë.

QARKULLIMI I LCS LCS Ventrikulin e trete

Ventrikuli lateral Vrimes nderventrikulare (Foramen Monro)

Hapesiren subaraknoidale Kanali mezencefalik

Ventrikulin e trete Ventrikulin e katert

Kanalin qendror te palces kurrizore

Prejardhje nga Plazma e gjakut  Pothuajse pa proteina ne krahasim me plazmen ( 0.3% proteina te plazmes )

 Nivel me te larte te klorurit  Nivel ekuivalent te Natriumit  Mungojne qelizat e kuqe te gjakut  Permban vetem disa qeliza te bardha te gjakut

JONET

pH

SG 7.28- 7.32

K

Na

Ca 2.0-3.0 mmol/l

135-150 mmol/l

1003-1008

Cl 1.1- 1.25 mmol/l

115- 130 mmol/l

Proteinat dhe nutritientet

Glukoza

2.2 – 4.2 mmol/L

Proteina

0.1- 0.40 g/L

Lipide

10-30 mg/L

Qelizat

Eritrocite

0 / mm³

Limfocite

0-5 / mm³

Bakterie

0 / mm³

PUNKTURA LOMBARE  Procedurë me anë të së cilës doktorët marrin një sasi lëngu cerebrospinal (lengu qe rrethon trurin dhe palcën kurrizore)

PUNKCIONI LUMBAL  Me punkcion lumbal nënkuptojmë hyrjen në kanalin e palcës kurrizore me gjilperë për të marr lëngun cerebrospinal apo likvorin  Punksioni lumbal bëhet për qëllime :  Diagnostike  Terapeotike  Kontrolluese

PUNKTURA LOMBARE BËHET KUR DYSHOJMË

Meningjit, Encefalit Crregullime të SNQ (Sindromi Guillain-Barre,Skleroza e shumefishtë)

Kancer të trurit ose palcës kurrizore

RREZIQET E PUNKTURES LUMBALE

Gjakderdhje në kanalin kurrizor Dhimbje koke pas intervenimit Reaksion hipersensitiv(alergjik) ndaj anastezise Infeksioni i futur me gjilpërë qe kalon përmes lëkures

PUNKTURA LUMBALE ËSHTË E RREZIKSHME PËR PACIENTET ME .

Crregullime në mpiksjen e gjakut (Trombocitopenia) .

Pacientët me shtypje interkraniale të ngritur .

Pacientët me infeksione lokale në lekurë në regjionin lumbal

Punkcioni lumbal është lloj intervenimi kirurgjik i vogël prandaj duhet të përgaditët edhe materiali i caktuar për ketë punë

          

Dorzat sterile Gazat sterile dhe veshje sterile Materiali dezinfektues (jodi , alkooli), Anestezia Shiringë Gjilpërat spesiale për punkcion lumbal(2ose 3) Ambalazha me eproveta sterile dhe kimikisht te pastra për te vendosë likvorin Ena me materije dezinfektuese Manometer Udhëzimi Ngjitesi

TEKNIKA E PUNES Pacienti duhet të qëndroj ne njërën anë ose ulur

TEKNIKA E PUNËS Caktojmë pikat referente anatomike (L4-L5)

TEKNIKA E PUNES Kurrizi i tij pastrohet me një solucion antiseptik Vendosim fleta te bardha për rreth

Injektojme anastezion lokal në lekurën e tij

TEKNIKA E PUNES Kur zona te mpihet nga anastezioni lokal do te vendoset nje gjilpere e vogel ne kurriz ne lartesine e kockave te legenit ne pjesen fundore te palces kurrizore Gjilpera shtyhet ngadale deri sa te gjendet LCS

TEKNIKA E PUNES Vendosim manometrin per te matur presionin e hapjes LCS Merret LCS ne epruveta sterile

KUJDESI PËR TË SEMUARIN

Pacienti 24 orë duhet të mos ngrihet nga shtrati fare. 2-3 ore motra vazhdimisht duhet të jetë pranë te semuarit dhe te kujdeset per të

DËRGIMI I LIKVORIT NË LABORATOR Likëvori i marrur bashkë me udhëzim duhët menjehere të dërgohet në laborator

Lengu cerebrospinal duhet të ndahet në 3 epruveta:  Epruveta I (analiza mikrobiologjike)  Epruveta II (analiza biokimike)  Epruveta III (analiza citologjike)

Perfshijne disa analiza baze fillestare: Ngjyra,qartësia dhe presioni gjatë grumbullimit Proteinat Glukoza

Numërimi i qelizave

LCS

TURBULLT

Infeksion ose ndërthurje e qelizave të bardha të gjakut ose proteinave

LCS

KUQE (PERGJAKSHME)

Gjakderdhje subarahnoidale Lendimit gjate punktimit

LCS I VERDHË (LIKVORI KSANTOKROMATOZ)    

Pranisë së produkteve të zbërthimit të hemoglobines Prania e sasisë së madhe të proteinave Prania e sasive të medha të qelbit

LCS - PRESIONI Rritja e presionit te LCS mund të jetë si shkak:  Rritjes së presionit interkranial (presionit brenda kafkes) Zvoglimi i presionit të LCS mund të jetë si shkak :  Tumorit te palces kurrizore  Tronditjes  Komes diabetike

LCS - GLUKOZA Rritja e glukozes se LCS mund te jete si shkak:  Sheqerit te larte ne gjak (hiperglikemise)  Tetanusi  Encefaliti Zvoglimi i glukozes se LCS mund te jete si shkak :  Hipoglikemise  Infeksionit bakterial ose kerpudhave (Meningjiti)  Tuberkulozit  Lloje te tjera te meningjitit

LCS - PROTEINAT Rritja e proteinave te LCS mund të jetë si shkak:  Tumorit  Lendimit  Inflamacionit  Diabetit Zvoglimi i proteinave te LCS mund të jetë si shkak:  Prodhimit te shpejte te LCS

LCS – QELIZAT E GJAKUT Rritja e qelizave të bardha të gjakut në LCS mund te jetë si shenjë:  Meningjitit  Infeksionit Akut  Tumorit  Fillimit të sëmundjes kronike  Abcesit Prania e qelizave të kuqe të gjakut në LCS mund të jetë si shenëj:  Gjakderdhjes në lëngun kurrizor  Lendimi gjatë punkcionit lumbal

RASTE KLINIKE DUKJA E LCS: I qarte PRESIONI I HAPJES Normal ose i ngritur WBC COUNT 10-1000 cells/µL NIVELI I GLUKOZES I rritur (>60% glukozë serumi) NIVELI I PROTEINES I rritur (> 50 mg / dL)

MENINGJITI VIRAL

RASTE KLINIKE

MENINGJITI BAKTERIAL

DUKJA E LCS: I qarte, I turbullt, purulent PRESIONI I HAPJES I ngritur (> 25 cm H20) WBC COUNT >100 cells/µL NIVELI I GLUKOZES I ulët (<40% e glukozës në serum) NIVELI I PROTEINES I rritur (> 50 mg / dL)

RASTE KLINIKE DUKJA E LCS: I qartë PRESIONI I HAPJES Normal WBC COUNT 0-20 cells/µL NIVELI I GLUKOZES Normal NIVELI I PROTEINES Pak i rritur (45-75 mg / dL)

SKLEROZA E SHUMEFISHTE

[1] Cerebrospinal fluid, Wikipedia The free Encyclopedia [online] https://en.wikipedia.org/wiki/Cerebrospinal_fluid [2] Punkcioni lumbal [online] http://rapitful.blogspot.com/2013/05/cka-eshte-punksionilumbal.html [3] Cerebrospinal Fluid, Blood-Brain Barrier and Blood-CSF Barrier [online] http://fblt.cz/en/skripta/regulacni-mechanismy-2-nervovaregulace/12-likvor-hematoencefalicka-a-hematolikvorova-bariera/ [4] Cerebral Spinal Fluid (CSF) Collection [online] http://www.nytimes.com/health/guides/test/cerebral-spinal-fluidcsf-collection/overview.html [5] Lumbar Puncture (LP) Interpretation of Cerebrospinal Fluid [online] https://emedicine.medscape.com/article/2172226-overview

Faleminderit pĂŤr vĂŤmendjen tuaj!