Geweld tegen politie - antwoord Minister van Justitie

Chambre des représentants

Kamer van volksvertegenwoordigers

Question parlementaire

Parlementaire vraag

Numéro de la question : 55-2-000803 Parlementaire : PIVIN Philippe Date de dépôt : 21/10/2021 Date fin de délai : 30/11/2021 Titre : Agressions à l'encontre des policiers.

La COL 10/2017 a été réformée il y a presqu'un an. J'avais pu déposer une proposition demandant au gouvernement d'agir en ce sens. Cette réforme permet d'assurer une réponse judiciaire à l'encontre de tous les auteurs de faits d'agression contre des policiers.

1. Combien de procès-verbaux pour agression contre des policiers ont été enregistrés depuis le 1er décembre 2020? Combien ont été enregistrés sur la même période lors des trois précédentes années?

2. Combien d'informations judiciaires dans ce cadre ont été réalisées?

3. Combien de poursuites judiciaires ont été enclenchées à la suite de ces procèsverbaux?

4. Combien de parties civiles, par des zones de police, ont été constituées dans le cadre de ces agressions?

5. Combien de sanctions, en vertu des articles 276, 280 et 410bis du Code pénal, et lesquelles, ont été décidées à l'encontre des auteurs des agressions constatées dans ces procès-verbaux?

6. Quels moyens financiers ont été alloués aux parquets, pour le traitement de ces dossiers depuis le 1er décembre 2020? Une augmentation précise a-t-elle été décidée?

7. Quel est le taux de classement sans suite pour ces différents faits, par an, pour les cinq dernières années, et précisément sur cette période de 11 mois depuis le 1er décembre 2020?

QESV.55-2-000803 1/5

Question n° 55-2-000803 de monsieur le député Philippe PIVIN du 21/10/2021 au Vice-Premier ministre et ministre de la Justice et de la Mer du Nord.

Vraag nr. 55-2-000803 van mijnheer de volksvertegenwoordiger Philippe PIVIN van 21/10/2021 aan de Viceeersteminister en minister van Justitie en Noordzee.

1) Dans le cadre de la violence contre la police, il convient de se référer au flux de données MISI, qui signifie Melding Incidenten Signalement Incidents. Dans les outils de saisie utilisés pour établir un procès-verbal, trois cases à cocher ont été créées, lesquelles, si elles sont correctement validées par l'utilisateur, enregistrent les violences contre la police et l’usage (légal) de la force par la police ainsi que le vol et la perte d'équipement. Ces cases sont soit cochées automatiquement en fonction de la nature de l'infraction enregistrée, soit cochées manuellement par le fonctionnaire de police.

1) In het kader van geweld tegen de politie moet verwezen worden naar MISI, wat staat voor Melding Incidenten Signalement Incidents. In de vattingstools om een proces-verbaal op te stellen zijn er drie aanvinkvakjes gecreëerd die, mits correcte vatting door de gebruiker, geweld tegen en door politie en diefstal en verlies van uitrustingsstukken registreren.

Deze aanvinkvakjes worden ofwel automatisch aangevinkt in functie van de aard van het geregistreerde feit, ofwel kunnen ze manueel door de politieambtenaar worden aangevinkt.

Depuis le 1er août 2017, ce système d'enregistrement permet d'établir des statistiques générales qui sont publiées en interne tous les mois au sein de la police intégrée. En outre, MISI permet également aux districts de police de fournir leurs propres statistiques sur la violence contre la police et l’usage (légal) de la force par celle-ci. En outre, depuis octobre 2017, le système d'enregistrement fournit des données quotidiennes aux partenaires GPI62 pour leur permettre de réaliser leurs propres analyses quantitatives et qualitatives.

Dit registratiesysteem voorziet sinds 1 augustus 2017 in de opmaak van algemene statistieken die maandelijks intern binnen de Geïntegreerde Politie worden gepubliceerd. Daarnaast laat MISI de politiezones ook toe te voorzien in de opmaak van hun eigen statistieken omtrent geweld tegen en door politie. Verder levert het registratiesysteem sinds oktober 2017 dagelijks gegevens aan de partners GPI62 die moeten toelaten eigen kwantitatieve en kwalitatieve analyses uit te voeren.

La notion de Violence contre la police renvoie à l’article 32ter de la loi du 4 août 1996 relative au bien-être des travailleurs lors de l’exécution de leur travail. Elle concerne également des formes plus légères de violence à

Geweld tegen politie verwijst naar artikel 32ter van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Maar ook lichtere vormen van geweld, waarmee men tijdens de uitoefening van zijn ambt mee geconfronteerd wordt, vallen hieronder.

QESV.55-2-000803 2/5

laquelle les policiers sont confrontés dans l’exercice de leur fonction.

Le tableau de l'annexe 1 ci-dessous reprend le nombre de procès-verbaux et de faits enregistrés ainsi que le nombre de faits par procès-verbal pour le volet «Violence contre la police», au niveau national, pour les années 20182021.Ces chiffres proviennent de l’extraction des données effectuée à la date du 9 décembre 2021.

De tabel in bijlage 1 bevat het aantal geregistreerde processen-verbaal, feiten en het aantal geregistreerde feiten per proces-verbaal voor het luik “Geweld tegen politie” op nationaal niveau voor de pleegjaren 2018-2021. Deze gegevens zijn afkomstig van de extractie op datum van 9 december 2021.

2) En ce qui concerne le nombre d’informations judiciaires réalisées dans le cadre de cette problématique, il convient de se référer aux statistiques livrées en annexe 2 (voir graphiques n°1 et 2 et commentaires y afférents) en attirant l’attention sur le fait que les données livrées, portent sur les entrées effectuées entre le 1er janvier 2018 et le 31 août 2021 avec, soit une distinction par année d’entrée des affaires aux parquets, soit une distinction entre deux périodes : celle correspondant à la première version de la COL 10/2017 et celle se rapportant à la seconde (révisée le 24/11/2020).

2) Wat het aantal gerechtelijke opsporingsonderzoeken dat is uitgevoerd in het kader van deze problematiek betreft, moet worden verwezen naar de statistieken in de bijlage 2 (zie de grafieken nr. 1 en 2 en de bijbehorende toelichting), waarbij de aandacht erop wordt gevestigd dat de verstrekte gegevens betrekking hebben op wat tussen 1 januari 2018 en 31 augustus 2021 werd ingevoerd, waarbij ofwel een onderscheid wordt gemaakt per jaar van instroom van de zaken bij de parketten ofwel tussen twee perioden: degene die overeenstemt met de eerste versie van COL 10/2017 en degene die overeenstemt met de tweede versie (herzien op 24 november 2020).

3) Il en va de même en ce qui concerne le nombre de poursuites judiciaires entamées de ce chef (voir les graphiques n°4 et 5 en annexe 2).

3) Voor het aantal gerechtelijke vervolgingen dat uit dien hoofde is ingesteld, geldt hetzelfde (zie de grafieken nr. 4 en 5 in de bijlage 2).

4) La Justice n’est pas en mesure de répondre à cette question étant donné que l’enregistrement des constitutions de parties civiles n’est pas effectué de manière uniforme dans la base de données MaCH. Le SPF Intérieur en revanche dispose d’une vue d’ensemble en ce qui concerne la police fédérale. A ma connaissance, il n’y a pas de données centralisées pour la police locale.

4) Deze vraag kan niet worden beantwoord vanuit Justitie, aangezien de burgerlijkepartijstellingen niet op eenvormige wijze worden ingevoerd in de MaCH-gegevensbank.

De FOD Binnenlandse Zaken beschikt wel over een overzicht wat betreft de federale politie. Voor de lokale politie zijn er bij mijn weten geen gecentraliseerde gegevens beschikbaar.

QESV.55-2-000803 3/5

5) Cette question semble se rapporter à la question n° 3. Elle mentionne cependant des articles du Code pénal qui font référence à différents faits de violence spécifiques. Afin de répondre au mieux à cette question, ces différents faits commis envers les policiers, seront détaillés (notamment les outrages, les rébellions et les coups) dans les données statistiques jointes en annexe (voir annexe 2 - graphique n°3).

5) Deze vraag lijkt aan te sluiten bij vraag nr. 3. In vraag 5 wordt echter gewag gemaakt van artikelen uit het Strafwetboek die betrekking hebben op verschillende specifieke feiten van geweld. Teneinde deze vraag zo goed mogelijk te beantwoorden, worden die verschillende feiten gepleegd tegen politieagenten gespecificeerd (met name smaad, weerspannigheid en slagen) in de bijgaande statistische gegevens (zie bijlage 2 - grafiek nr. 3).

Dans la mesure où cette question concerne également les sanctions appliquées aux faits de violence commis au préjudice de victimes autres que des policiers, telles que visées à l’article 410 bis du Code pénal, il sera renvoyé pour cet aspect spécifique, à la réponse à la question parlementaire n° 806.

Aangezien deze vraag eveneens betrekking heeft op de straffen voor feiten van geweld gepleegd tegen andere slachtoffers dan politieagenten, bedoeld in artikel 410bis van het Strafwetboek, wordt voor dit specifieke aspect verwezen naar het antwoord op parlementaire vraag nr. 806.

6) Comme vous le savez, ce gouvernement investit de manière substantielle dans la justice. En 2021 et 2022, 10,5 millions d'euros ont été investis dans les points prioritaires pour les tribunaux de première instance (procédure accélérée, chambres de médiation et chambres d'ajustement) et pour les parquets (transactions immédiates, procédure accélérée et chambres d'ajustement).

Ces investissements permettront de recruter 142 personnes. La problématique de la violence contre les policiers nécessite une approche rapide et ferme, comme le prescrit d’ailleurs la COL. Cet objectif pourra être poursuivi précisément grâce aux transactions immédiates, la procédure accélérée et les chambres d'ajustement.

6) Zoals geweten investeert deze regering substantieel in justitie. In 2021 en 2022 werd 10,5 miljoen euro geïnvesteerd in de prioriteiten voor de rechtbanken eerste aanleg (snelrecht, bemiddelingskamers en bijsturingskamers) en voor de parketten (lik-op-stuk, snelrecht en bijsturingskamers). Daarmee kunnen 142 medewerkers worden aangeworven Tegen deze specifieke problematiek van geweld tegen politie moet snel en kordaat worden opgetreden. Da’s wat de Col voorschrijft en dat is wat via lik-op-stuk, snelrecht en bijsturingskamers mogelijk gemaakt wordt.

7) En ce qui concerne le taux de 7) Wat het percentage sepots met classement sans suite relatif à ces betrekking tot die verschillende feiten différents faits, il convient de se référer betreft, moet worden verwezen naar de QESV.55-2-000803 4/5

aux statistiques livrées en annexe 2 (graphiques n°4 et 5 et commentaires y afférents) en attirant l’attention sur le fait que les données livrées, portent sur les entrées effectuées entre le 1er janvier 2018 et le 31 août 2021 avec, soit une distinction par année d’entrée des affaires aux parquets, soit une distinction entre deux périodes : celle correspondant à la première version de la COL 10/2017 et celle se rapportant à la seconde (révisée le 24/11/2020).

statistieken in de bijlage 2 (zie de grafieken nr. 4 en 5 en de bijbehorende toelichting), waarbij de aandacht erop wordt gevestigd dat de verstrekte gegevens betrekking hebben op wat tussen 1 januari 2018 en 31 augustus 2021 werd ingevoerd, waarbij ofwel een onderscheid wordt gemaakt per jaar van instroom van de zaken bij de parketten ofwel tussen twee perioden: degene die overeenstemt met de eerste versie van COL 10/2017 en degene die overeenstemt met de tweede versie (herzien op 24 november 2020).

Il n’est malheureusement pas possible de distinguer les dossiers concernant des policiers ayant été victimes de faits de coups et blessures volontaires ayant entraîné une incapacité de travail de ceux concernant des policiers ayant été victimes de faits de coups et blessures volontaires n’ayant pas entrainé d’incapacité de travail.

Helaas is het niet mogelijk een onderscheid te maken tussen de dossiers van politieagenten die het slachtoffer zijn geweest van opzettelijke slagen en verwondingen met een arbeidsongeschiktheid tot gevolg en de dossiers van politieagenten die het slachtoffer zijn geweest van opzettelijke slagen en verwondingen zonder arbeidsongeschiktheid tot gevolg.

De databank laat inderdaad niet toe om dit onderscheid te maken omdat er in de huidige stand van zaken geen ‘variabele’ is om de arbeidsongeschiktheid van het slachtoffer te coderen.

En effet, la banque de données ne permet pas de faire cette distinction dans la mesure où il n’existe pas de «variable» pour encoder une incapacité de la victime en l’état actuel des choses.

V. VAN QUICKENBORNE Vice-Premier ministre et ministre de la Justice et de la Mer du Nord Vice-eersteminister en minister van Justitie en Noordzee

Bijlage(n)/annexe(s) : 2

QESV.55-2-000803 5/5

Annexe 1 question 803 / Bijlage 1 vraag 803 Jaar feit Année du fait

Aantal PV Nombre de PV

Aantal feiten Nombre de faits

Aantal feiten per PV Nombre de faits par PV

2017 (aug-dec/aout-déc)

3.611

5.335

1,48

2018

8.545

12.400

1,45

2019

8.456

12.033

1,42

2020

9.124

13.342

1,46

2021

6.759

9.820

1,45

(Bron: Federale Politie/Source: Police fédérale)

Bijlage 2 bij parlementaire vraag nr. 803

1. Algemene opmerkingen – afbakening van het gevoerde onderzoek 1. De cijfers in de onderstaande tabellen zijn geëxtraheerd uit de gegevensbank van het College van procureurs-generaal (toestand op 4 september 2021). Daarin worden de registraties van de correctionele afdeling van de parketten van de procureurs des Konings ingevoerd (MaCH-systeem).

2. De gegevens in dit document houden geen rekening met de feiten van geweld tegen politieagenten gepleegd door minderjarigen. De zaken met minderjarigen worden geregistreerd in een ander informaticasysteem (PJG-systeem), dat geen veld bevat op basis waarvan het aantal feiten van geweld tegen politieagenten kan worden geteld.

3. In de tabellen van dit document is de rekeneenheid de strafzaak. Een strafzaak stemt overeen met een dossiernummer en kan een of meer verdachten, alsook een of meer misdrijven omvatten.

4. De zaken die werden geselecteerd om deze vraag te beantwoorden, werden geselecteerd op basis van de contextcode 'Geweld tegen een lid van de politiediensten', die op 28 november 2017 in het MaCH-systeem werd ingevoerd ingevolge omzendbrief COL 10/2017 van het openbaar ministerie.

5. De gegevens van deze analyse zijn geen indicatie voor de daadwerkelijke criminaliteit. De kwantitatieve gegevens in de tabellen van deze analyse omvatten namelijk enkel de bij de parketten aanhangig gemaakte dossiers die correct werden ingevoerd in het MaCH-informaticasysteem, inzonderheid volgens de richtlijnen die zijn uitgevaardigd in COL 10/2017.

2. Verzamelde gegevens en context

Grafiek 1: Aantal zaken van geweld tegen politieagenten dat tussen 1 januari 2018 en 31 augustus 2021 bij de parketten van de procureurs des Konings is ingestroomd, per jaar van instroom 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0

1 342

Grafiek 2: Aantal en percentage zaken van geweld tegen politieagenten dat tussen 1 januari 2018 en 31 augustus 2021 bij de parketten van de procureurs des Konings is ingestroomd, volgens de periode vóór of na de herziening van COL 10/2017

1 508

576 282

n=1 686 45,47%

n=2 022 54,53

van 01/01/2018 tot 23/11/2020 (vóór de herziening van COL 10/2017) van 24/11/2020 tot 31/08/2021 (na de herziening van COL 10/2017) Bron: gegevensbank van het College van procureurs-generaal – statistisch analisten.

Tijdens de referentieperiode (van 1 januari 2018 tot 31 augustus 2021) werden 3 708 zaken van geweld tegen politieagenten geregistreerd door de parketten. Uit grafiek 1 blijkt dat het aantal geregistreerde zaken sinds 2018 toeneemt, maar dat is waarschijnlijk te wijten aan een toename in het gebruik van de contextcode 'Geweld tegen een lid van de politiediensten' door de parketten. Die code werd op 28 november 2017 in het MaCH-systeem ingevoerd.

In grafiek 2 moet worden opgemerkt dat 45,47 % van die zaken in de tweede bestudeerde periode werd geregistreerd in het MaCH-informaticasysteem, dat wil zeggen in de periode tussen de datum van herziening van COL 10/2017 (24 november 2020) en 31 augustus 2021.

Grafiek 3: Aantal en percentage zaken van geweld tegen politieagenten dat tussen 1 januari 2018 en 31 augustus 2021 bij de parketten van de procureurs des Konings is ingestroomd, per tenlasteleggingscode

n=84 2%

41C - Weerspannigheid tegenover de overheid of tegenover personen met een openbare hoedanigheid 41A - Smaad

n=24 n=160 1% 4%

n=182 5%

41B - Slagen aan een persoon met een openbare hoedanigheid

n=450 12%

45C - Bedreigingen n=1 770 48%

n=1 038 28%

43A - Opzettelijke slagen en verwondingen 30D - Poging moord of poging doodslag Andere

Bron: gegevensbank van het College van procureurs-generaal – statistisch analisten.

De voornaamste tenlasteleggingscodes die voor de zaken van geweld tegen politieagenten werden ingevoerd, zijn in dalende volgorde: -

41C – Weerspannigheid tegenover de overheid of tegenover personen met een openbare hoedanigheid (1 770 zaken, of 47,73 % van het totaal); 41A – Smaad (1 038, of 27,99 %); 41B – Slagen aan een persoon met een openbare hoedanigheid (450 zaken, of 12,14 %); 45C – Bedreigingen (182, of 4,91 %); 43A – Opzettelijke slagen en verwondingen (84, of 2,27 %); 30D – Poging moord of poging doodslag (24, of 0,65 %).

Een vergelijking tussen jaren of tussen perioden zou geen correcte interpretatie opleveren, gelet op de toename in het gebruik van de contextcode ‘Geweld tegen een lid van de politiediensten’ door de parketten.

Grafiek 4: Laatste voortgangsstaat, op 4 september 2021, voor de zaken van geweld tegen politieagenten die tussen 1 januari 2018 en 31 augustus 2021 bij de parketten zijn ingestroomd, al dan niet toegevoegd aan een moederzaak, per jaar van instroom (a en 100% 90%

8 39

14 68

80% 70%

86

155

40 195 241

40%

51

181 317

60% 50%

48 185

107

378 338

97

229

430

10% 2018

2019

2020

100%

54

90%

274

80%

439

461

56 213

40%

20%

392 702

10% 0%

Sepots om opportuniteitsredenen

481

30% 2021 (jusqu'au 31/08)

Sepots van technische aard

202 372

60% 50%

57

0%

Uitblijven van een reactie (seining van de dader, ter beschikking)

70%

30% 20%

Grafiek 5: Laatste voortgangsstaat, op 4 september 2021, voor de zaken van geweld tegen politieagenten die tussen 1 januari 2018 en 31 augustus 2021 bij de parketten zijn ingestroomd, al dan niet toegevoegd aan een moederzaak, volgens de periode vóór of n

451

Alternatieve maatregelen en andere (onmiddellijke inning betaald, verwijzing naar de korpschef, pretoriaanse probatie, administratieve sanctie, minnelijke schikking betaald of bemiddeling in strafzaken beëindigd) Vervolging (rechtstreekse dagvaarding, gerechtelijk onderzoek, raadkamer)

49

van 01/01/2018 tot van 24/11/2020 tot 23/11/2020 (vóór de 31/08/2021 (na de herziening van COL herziening van COL 10/2017) 10/2017) Bron: gegevensbank van het College van procureurs-generaal – statistisch analisten.

Nog te beslissen (opsporingsonderzoek)

Van de 3 708 zaken van geweld tegen politieagenten die tussen 1 januari 2018 en 31 augustus 2021 zijn ingestroomd, was op de datum van de laatste gegevensextractie (4 september 2021) 17,89 % geseponeerd om opportuniteitsredenen. Dat percentage neemt elk jaar af (gaande van 30,50 % voor de zaken die in 2018 zijn ingestroomd naar 12,00 % voor de zaken die in 2021 zijn ingestroomd, of van 22,81 % voor de zaken die in de periode vóór de herziening van COL 10/2017 zijn ingestroomd naar 11,98 % voor de zaken die in de periode na de herziening van COL 10/2017 zijn ingestroomd) en er moet rekening worden gehouden met de ouderdom van het bestudeerde cohort.

De zaken die hier werden ingevoerd in het MaCH-informaticasysteem zijn namelijk tussen 5 dagen en 3 jaar en 248 dagen oud. Uit het grote aantal zaken dat zich op 4 september 2021 nog in het stadium van het opsporingsonderzoek bevond voor de zaken die in 2021 of in de periode na de herziening van COL 10/2017 (vanaf 24 november 2020) zijn ingestroomd, blijkt eveneens dat het van belang is om rekening te houden met de ouderdom van de bestudeerde zaken bij elke eventuele interpretatie van de cijfers/percentages, aangezien de parketten nog richting moeten geven aan een groot aantal van die zaken.

Dat wordt ook weerspiegeld in het lagere percentage vervolgingen (gerechtelijk onderzoek, raadkamer en dagvaarding en vervolg) voor de zaken die in 2021 zijn ingestroomd (22,41 % tegenover 32,07 % voor de zaken die in 2020 zijn ingestroomd en 39,76 % voor die uit 2019) of voor de zaken die in de periode na de herziening van COL 10/2017 zijn ingestroomd (vanaf 24 november 2020 – 23,25 % tegenover 34,74 % voor de periode vóór de herziening).

Tot slot wordt gewezen op het hoge aandeel van de alternatieve maatregelen (pretoriaanse probatie, minnelijke schikking, administratieve sanctie en bemiddeling en maatregelen) met 23,80 % voor de zaken die in de periode vóór de herziening van COL 10/2017 zijn ingestroomd en 22,06 % voor de zaken die in de periode na de herziening van COL 10/2017 zijn ingestroomd.