Działamy Lokalnie Nr 02 (Listopad 2020)

STOWARZYSZENIE INICJATYW OBYWATELSKICH

Nr 2/2020 SPIS TREŚCI

Szanowni Państwo, mamy przyjemność zaprezentować Państwu drugi numer naszego czasopisma „Działamy Lokalnie”.

Jego powstawanie przypadło na ciężki okres epidemii SARS-CoV-2 i wszystkich ograniczeń z niej wynikających, a także niepokojów i znacznych ruchów społecznych. Życie każdego z nas musiało ulec znacznym zmianom. Obawa o zdrowie, uczucie strachu i odosobnienia towarzyszą nam wszystkim

już od ponad pół roku. Jednak z nadzieją patrzymy w przyszłość.

Wszelkie działania, które Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie” musiało odłożyć w czasie – m.in.: piknik ekologiczny, konferencja klimatyczna czy kontynuacja warsztatów – będą wznowione, gdy tylko sytuacja na to pozwoli. Tymczasem w oczekiwaniu na lepsze dni proponujemy Państwu tę ciekawą lekturę.

Rafał Florczyk Prezes Zarządu Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie”

Wstęp

1

Otwarcie muzycznego 2 placu zabaw Czy na Covid-19 można 3 się przygotować?

Globalne ocieplenie – problem, który dotyczy nas 5 wszystkich Assistance domowe

6

Legionowska „Jedynka” czyli Szkoła Podstawowa nr 1 imienia Mikołaja Kopernika

6

Wirtualny Spacer

9

Strefa Schengen, obywatelstwo UE, wspólny rynek 10 – co to takiego?

Jak pozostać w kontakcie z muzyką w czasie 10 epidemii? Krótki poradnik ukulturalniania on-line Jesienne rośliny lecznicze 11 Kształtowanie nawyków u maluchów

12

Urlop macierzyński

14

Ubezpieczenie Ochrony Prawnej

15

Pasek chronologiczny

15

Podział Mazowsza a środki 16 z Unii Europejskiej

mgr Rafał Florczyk Magister gospodarki przestrzennej, absolwent studiów doktoranckich z geografii na UW. Urzędnik samorządowy. Prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie”.

Otwarcie muzycznego placu zabaw Muzyczny Plac zabaw przy MOKu na ul. Targowej w Legionowie czeka na dzieci! 11 lipca 2020 r. Prezes naszego stowarzyszenia – Rafał Florczyk i Dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury – Zenon Durka uroczyście otworzyli to miejsce, a pierwsi użytkownicy przetestowali urządzenia.

Projekt zrealizowany został w ramach inicjatywy lokalnej.

Dziękujemy za współpracę MOK Legionowo i Miastu Legionowo.

Dziękujemy również wszystkim wolontariuszom za pracę włożoną w realizację projektu.

Walne zebranie członków SIO „Działamy Lokalnie”, wręczenie legitymacji nowej członkini str. 2 | DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r.

IDŹ DO SPISU TREŚCI

„Kurs pierwszej pomocy dla młodzieży” – to pierwszy projekt zgłoszony przez nas w budżecie obywatelskim Legionowa. Założenia projektu: Organizacja profesjonalnego kursu pierwszej pomocy dla legionowskiej młodzieży – uczniów szkół średnich, którzy są mieszkańcami Legionowa (20 osób według kolejności zgłoszeń).

Kurs przeprowadzony zostanie przez wyspecjalizowany podmiot i obej-

mie m.in. postępowanie z osobą nieprzytomną, tamowanie krwotoków, zaopatrywanie ran i złamań, zabezpieczenie miejsca wypadku, resuscytację krążeniowo-oddechową, obsługę defibrylatora, podstawy ratownictwa wodnego. Kurs składać się będzie z części teoretycznej i praktycznej (12 godzin). Uczestnikom wydanie zostanie imienny certyfikat ukończenia kursu.

„Młodzieżowa strefa aktywności na os.

Młodych” - to drugi ze złożonych przez nas projektów w budżecie obywatelskim Legionowa.

Zakres projektu: Zagospodarowanie fragmentu pustej działki o powierzchni 665m² przy os. Młodych (obok terenu PWK) poprzez utworzenie skateparku (m.in. Fun Box, rampa, poręcze) oraz instalację urządzeń sprawnościowych do Street Workout’u. W ramach projektu proponujemy też nasadzenia zieleni i infrastrukturę towarzyszącą (ławki, kosze, stojaki na rowery).

Czy na Covid-19

Renata Wiśniewska Dyplomowana fizjoterapeutka i terapeutka SI specjalizująca się w pracy z dziećmi, absolwentka WUM oraz wielu specjalistycznych szkoleń.

Członek SIO „Działamy Lokalnie”.

szości z nas, nie oznacza to wielkiego niebezpieczeństwa.

Przypomnijmy kilka faktów: Koronawirusy to duża rodzina wirusów, które odpowiedzialne są za około 10-20 proc. wszystkich przeziębień Koronawirus SARS-CoV-2 wywołuje chorobę COVID-19, której główne objawy to gorączka, kaszel i osłabienie organizmu Najczęściej do zarażenia dochodzi drogą kropelkową, rzadziej przez kontakt błon śluzowych (nosa, jamy ustnej) z zanieczyszczonymi rękami Wirus nie przenika przez skórę Okres wylęgania wirusa trwa średnio 14 dni, ale pierwsze objawy pojawiają się zwykle po 5 dniach Obecnie nie ma skutecznego leku na COVID-19, leczenie sprowadza się do działań objawowych

•

można się przygotować?

O koronawirusie słyszymy od kilku miesięcy właściwie bez przerwy, wiele mówi się o profilaktyce zakażenia. W mediach widzimy medyków ubranych dosłownie od stóp do głów w specjalne jednorazowe kombinezony mające zabezpieczyć ich przez zakażeniem oraz dodatkowo przed roznoszeniem wirusa. To ma ZAPOBIEC zakażeniu. A czy można się jakoś na nie przygotować?

Brzmi to być może trochę niepokojąco, ale należy zdać sobie sprawę,

że wszyscy jesteśmy realnie zagrożeni chorobą i na szczęście, dla więk-

• • • • •

DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r. | str. 3 IDŹ DO SPISU TREŚCI

• WHO szacuje, że nawet 80 proc. • Trening

infekcji koronawirusem może dawać łagodne objawy lub przebiegać bezobjawowo.

Jak wynika z powyższych informacji, wszyscy powinniśmy się liczyć z możliwością przejścia choroby COVID-19. I tu dochodzimy do clue sprawy – jak się na to przygotować?

Czy można sobie zawczasu pomóc przejść chorobę lżej?

1. Stres

Stresujemy się na co dzień, a co dopiero w takiej rzeczywistości! Teraz stres może mieć gorsze konsekwencje: długotrwały osłabia zdolności immunologiczne organizmu a więc zmniejsza naszą odporność!

Może także być przyczyną zaburzeń snu, biegunek lub zaparć, bólów głowy itp.

Każdy powinien znać najlepsze dla siebie sposoby radzenia sobie ze stresem i teraz je wykorzystać. Ważne też, abyśmy stale poszukiwali nowych sposobów, oto kilka pomysłów: Rób przerwy w śledzeniu informacji o pandemii Podejmuj próby zachowania codziennej rutyny Wysypiaj się Podejmuj przyjemne aktywności Poszukaj profesjonalnej pomocy w przypadku rozwinięcia się Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) oraz Wtórnego Zespołu Stresu Pourazowego (STSD) Poszukaj wsparcia i nie bój się prosić o pomoc w przypadku doświadczania żałoby Zapewnij sobie wsparcie innych i bądź na bieżąco w kontakcie z najbliższymi Wypróbuj różne techniki rozluźniające: Ćwiczenia oddechowe – przyjmij najbardziej komfortową dla siebie pozycję i w pełni skup się na oddechu, wciągaj powietrze nosem, a wypuszczaj ustami, możesz zamknąć oczy i odliczać po 3-5 sekund. Powtarzaj ćwiczenie 5 minut.

Wizualizacje – przyjmij wygodną pozycję i wyobraź sobie miejsce, w którym chciałbyś się znaleźć. Może ułatwi Ci to ulubiona muzyka.

• • • • • • • • •

•

Jacobsona – ćwiczenia rozluźniające polegające na napinaniu wraz z wdechem jednej grupy mięśni i rozluźnianiu jej z wydechem. Nie ma znaczenia w jakiej kolejności będziesz napinał mięśnie, możesz rozpocząć np. od głowy i szyi, przejść do rąk, pleców, brzucha, nóg i zakończyć na stopach. Napięcie powinno trwać około 5 sekund, każdą grupę mięśniową napinamy 2-3 razy.

Trening autogenny Schultza – polega na wywołaniu metodą autosugestii stanu zbliżonego do hipnozy oraz stosowania medytacji wewnętrznej.

Słuchając tekstu (np. https://www. youtube.com/watch?v=K2ZU9diZgkI) i podążając za jego sugestiami odczuwamy ciężar ciała, ciepło lub chłód w określonym partiach ciała. Podstawowym założeniem treningu jest przywrócenie równowagi w układzie nerwowym.

•

2. Odżywianie

Nie istnieje dieta, konkretne produkty spożywcze ani tym bardziej suplementy diety, które uchronią nas przed zarażeniem koronawirusem. Nie ma też dowodów, że żywność może być źródłem zakażenia – oczywiście przy zachowaniu zasad higieny.

Odpowiednio dobrany jadłospis może jednak wspomóc odporność.

Co jeść?: Produkty zawierające witaminy A (wątróbka, ryby, ser żółty), E (orzechy, oleje tłoczone na zimno, zielonolistne warzywa), C (świeże warzywa i owoce, np. czarna porzeczka, natka pietruszki, papryka, brokuły, cytrusy) Suplementy witaminy D Cynk (produkty zbożowe, rośliny strączkowe, orzechy) Żelazo (mięso, strączki, natka pietruszki) Kwasy omega-3 (ryby morskie, orzechy włoskie, olej lniany) Bakterie probiotyczne (produkty fermentowane jak kefir i kiszonki) Pić wodę!

•

• • • • • •

3. Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna pozwala rozładować napięcie, wytwarza endorfi-

str. 4 | DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r.

IDŹ DO SPISU TREŚCI

ny i substancje przeciwzapalne, dlatego jest w stanie pozytywnie wpłynąć na odporność. WHO wskazuje na konieczność ruchu również podczas kwarantanny: Rób krótkie aktywne przerwy w ciągu dnia – tańcz, baw się z dziećmi, wykonuj prace domowe wymagające ruchu Nie siedź, wstań – jeśli pracujesz w pozycji siedzącej wstawaj co 30 minut, może uda się część pracy zrealizować stojąc? Spędzaj czas wolny w pozycji stojącej Spaceruj po domu – podczas rozmowy telefonicznej, prac domowych. Jeśli to możliwe, idź pieszo po zakupy, do apteki itp. Pamiętaj o środkach ostrożności! Ćwicz w domu, wykorzystaj propozycje Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej: dla osób wykonujących pracę siedzącą, przeciwdziałające bólom kręgosłupa: https://www.youtube.com/ watch?v=r_qN7KNfZ0w przygotowania do sportów zimowych, ale nie tylko: https:// www.youtube.com/watch?v=RtokTC1FAUQ ćwiczenia rozciągające: https://www.youtube.com/ watch?v=Qf8XidUrYDM ćwiczenia równowagi: https:// www.youtube.com/watch?v=_ bv37mMV27E Pomocne mogą okazać się również ćwiczenia oddechowe stosowane przez chorych na astmę. Są to proste ćwiczenia polegające na kontroli oddechu, jego poszczególnych faz i np. wzmacnianiu mięśni oddechowych. https://www.mp.pl/covid19/zalecenia/230716,zalecenia-do-prowadzenia-fizjoterapii-oddechowej-u-doroslych-pacjentow-z-covid-19

• • • • • • •

Globalne ocieplenie – problem, który dotyczy nas wszystkich

Globalne ocieplenie stanowi wyzwanie, z którym wszyscy będziemy musieli się mierzyć w coraz większym stopniu. Zmiany klimatyczne wpływają na naszą codzienność w wielu aspektach m.in. powodując częstsze i bardziej intensywne zjawiska ekstremalne.

Naukowcy od lat informują o postępującym wzroście średniej temperatury na Ziemi. Problem globalnego ocieplenia (przez niektórych wciąż kwestionowany) mógł wydawać się mało dostrzegalny i względnie niezbyt groźny. Jednak ostatnie wydarzenia uwidoczniły jak poważne konsekwencje mogą za sobą nieść zmiany klimatyczne.

Pod koniec 2019 r. obserwowaliśmy największą od kilku dziesięcioleci powódź w Wenecji, która spowodowała liczne zniszczenia budynków. Stale podnoszący się poziom mórz zagraża w przyszłości nie tylko temu pięknemu włoskiemu miastu, ale także wielu innym aglomeracjom oraz przede wszystkim mniejszym wyspom znajdującym się na oceanach, które w całości mogą zostać zatopione.

Susza jest jednym z kolejnych skutków globalnego ocieplenia. Wyższa średnia temperatur i mniejsze opady deszczu i śniegu przyczyniają się do zagrożenia pożarowego. Rok 2020 przyniósł tragiczne w skutkach pożary, które objęły olbrzymie obszary w Australii (186 tys. kilometrów kwadratowych czyli obszar odpowiadający ponad połowie powierzchni Polski).

Latem pożary w Kalifornii i ich skutki w postaci miast spowitych dymem i pomarańczową poświatą zszokowały cały świat. Zaś w 2019 r. płonęła tajga i tundra na Syberii. Zniszczone ekosystemy, śmierć setek milionów zwierząt, a także ofiary śmiertelne wśród ludzi i utrata przez wiele osób dorobku całego życia to najtragiczniejsze skutki tych katastrof.

W Polsce również ostatnio doświadczyliśmy niszczycielskiej siły pożaru – płonął dotknięty suszą Bie-

brzański Park Narodowym, niezwykle cenny przyrodniczo obszar, będący ostoją wielu gatunków zwierząt. Spłonęło ok. 5,5 tys. hektarów bagiennych łąk i lasów.

Wszystkie te wydarzenia skłaniają do przemyśleń i podjęcia działań, które po pierwsze pozwolą spowolnić zmiany klimatu oraz po drugie pomogą nam dostosować się do zachodzących zmian.

Szczególnie niepokojąco brzmią ostrzeżenia dotyczące niskich zasobów wody w Polsce, z czym wszyscy będziemy musieli się zmierzyć.

Musimy działać, aby spowolnić postępujące zmiany i ocalić naszą planetę. Nie sposób nie wspomnieć w tym miejscu o pojęciu zrównoważonego rozwoju, którego zastosowanie pomoże przeciwdziałać zmianom klimatycznym. Pojęcie to, pomimo że ostatnio bardzo często używane, wcale nie jest nowe. Zgodnie z zapisami Karty Lipskiej z 2007 r. zrównoważony rozwój traktuje na równi sfery społeczną, gospodarczą i środowiskową. Jest to także model rozwoju, który pozwala na wykorzystywanie zasobów i zaspokajanie ludzkich potrzeb, pozostawiając taką samą możliwość kolejnym pokoleniom – tak definiuje go raport z 1987 r. pt. Nasza wspólna przyszłość…

mgr Rafał Florczyk Magister gospodarki przestrzennej, absolwent studiów doktoranckich z geografii na UW. Urzędnik samorządowy. Prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie”.

wydany przez Światową Komisję ds. Środowiska i Rozwoju. Zaś modelem rozwoju, który jeszcze bardziej priorytetowo traktuje sferę środowiskową jest ekorozwój.

Jako Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie” planowaliśmy na maj bieżącego roku organizację w Legionowie konferencji poświęconej zmianom klimatu – ich przyczynom i skutkom oraz sposobom ich zapobiegania i minimalizowania szkód. Mieliśmy przy tym wydarzeniu współpracować z ekspertami z Uniwersytetu Warszawskiego, jednak sytuacja epidemiczna uniemożliwiła nam realizację tego pomysłu.

Jak tylko względy bezpieczeństwa na to pozwolą, powrócimy do tej inicjatywy, o czym będziemy Państwa informować.

DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r. | str. 5 IDŹ DO SPISU TREŚCI

Assistance domowe W kolejnym artykule z cyklu „Okrasa prostuje przepisy ubezpieczeniowe” omówimy ubezpieczenie assistance domowe.

Ubezpieczenie assistance jest pomocowym ubezpieczeniem w różnego rodzaju przykrych sytuacjach.

W ramach ubezpieczenia assistance, które zazwyczaj jest częścią tzw. pakietów domowych, mieszkaniowych, ubezpieczającemu oraz osobom bliskim z nim zamieszkującym oferowane są następujące świadczenia:

•

zorganizowanie interwencji w do­ mu, gdy z przyczyn losowych np. zalanie, kradzież, dewastacja, pożar, wybuch, powódź, huragan, śnieg, grad, uderzenie pioruna, został on uszkodzony i nie nadaje się do zamieszkania.

W ramach tej usługi operator assistance zorganizuje m.in. transport mienia ubezpieczającego do miejsca wskazanego przez niego, dozór domu oraz pozostawionego w nim mienia przez okres wskazany w umowie, jeżeli zachodzi taka konieczność. Ponadto ubezpieczyciel oferuje również pomoc w dokonaniu podstawowych prac naprawczych w zniszczonym mieszkaniu, domu lub budynku, w szczególności poprzez zorganizowanie wykonania usług przez specjalistów takich jak: ślusarz, elektryk, szklarz, hydraulik

itp. oraz pokryje koszty dojazdu i robocizny tych specjalistów. interwencję i opiekę medyczną (lekarską, pielęgniarską, opiekuńczą), jeżeli na skutek nieszczęśliwego wypadku w domu ubezpieczający

•

dr Piotr Okrasa

Manager działu ubezpieczeń komunikacyjnych spółki MAI Insurance Brokers Polska Sp. z o.o.

Od 2015 roku bezpłatnie udziela porad i pomocy mieszkańcom Legionowa, poszkodowanym w zdarzeniach losowych m.in. drogowych, również tym które znalazły się w problematycznych sytuacjach/relacjach z towarzystwami ubezpieczeniowym.

Autor kilkudziesięciu artykułów z zakresu ubezpieczeń, likwidacji szkód oraz diagnostyki ubezpieczeniowej.

Członek Zarządu SIO „Działamy Lokalnie”.

doznał trwałego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zorganizowanie opieki nad dziećmi, osobami wymagającymi opieki oraz opiekę nad zwierzętami domowymi w przypadku hospitalizacji ubezpieczającego na skutek nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania w postaci usługi informacyjnej dotyczącej m.in. najbliższych dostępnych placówek medycznych, aptek, numerów telefonów służb użyteczności publicznej i usługodawców technicznych.

Z usług assistance korzysta się najczęściej za pośrednictwem działającej w ramach towarzystwa ubezpieczeniowego wyspecjalizowanej jednostki lub firmy świadczącej usługi assistance czyli operatora assistance.

W celu skorzystania ze świadczeń objętych ubezpieczeniem assistance konieczny jest telefoniczny kontakt się ze wskazaną w polisie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia jednostką oraz podanie wstępnych informacji o zaistniałym zdarzeniu.

Numer telefonu, pod który należy dzwonić znajduje się na polisie lub dodatkowym do niej dokumencie.

•

•

We wrześniu 2020r. ruszyła kolejna rozbudowa Szkoły Podstawowej nr 1 w Legionowie. Inwestorami są Miasto Legionowo oraz KZB Legionowo.

Legionowska

„Jedynka”

czyli Szkoła Podstawowa nr 1 imienia Mikołaja Kopernika

str. 6 | DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r.

IDŹ DO SPISU TREŚCI

Plany przewidują powstanie dwóch kondygnacji nawiązujących do istniejącej siedziby szkoły. Na ponad 2 tys. m² znajdzie się 11 sal lek-

cyjnych, 4 świetlice, 6 szatni oraz sala konferencyjna. Przewidziano też miejsce na pokój nauczycielski, gabinety specjalistyczne i zerówkę szkolną z oddzielnym wejściem. Przy budynku powstanie również plac zabaw. Zgodnie z dzisiejszymi planami firma Eko-Invest rozpoczęła realizację tej inwestycji od rozbiórki blaszaka, w którym do tej pory uczyli się najmłodsi uczniowie, oraz ogrodzenia od strony ulicy Zakopiańskiej.

Zaplanowane przez ratusz prace modernizacyjne i budowlane powinny zakończyć się w ciągu 12 miesięcy.

Ich koszt to 13,2 mln zł.

Od samego początku istnienia szkoły wszyscy jej dyrektorzy i nauczyciele starali się aby dzieci miały swoje ukochane miejsce, o którym będą pamiętać przez całe życie. Rozbudowa szkoły jest bardzo dobrą okazją aby przypomnieć sobie niektóre fakty związane ze szkołą, zwłaszcza że uczęszczała do niej przynajmniej połowa legionowskich dzieci.

Jedynka to szkoła ze stuletnią historią. Nazwa pojawiła się w 1920r., zaś obecnie wszystkim znany budynek na Bukowcu został przekazany do użytku w grudniu 1956r. Nauka w nim rozpoczęła się w styczniu 1957r. i trwa do dziś. W 1973r. odbyło się nadanie imienia szkole, przekazanie sztandaru oraz odsłonięcie tablicy pamiątkowej patrona – Mikołaja Kopernika. Początkowo uczyło się w szkole 900 uczniów. Od 2012r. był to Zespół Szkół nr 1. Wtedy szkoła wzbogaciła się o nowe skrzydło dla uczniów gimnazjum, halę sportową, boiska oraz bieżnię lekkoatletyczną.

Dziś znów jest SP1 – uczy się tu 933 uczniów pod opieką 85 nauczycieli.

Ze strony internetowej szkoły dowiadujemy się, że w szkole jest biblioteka, stołówka, świetlica, a także opieka pielęgniarska.

Mało kto, z rdzennych mieszkańców nie zna szkoły. Gdy rozmawiałam z p. Hanną Gołębiewską – wieloletnią nauczycielką j. angielskiego, stwierdziła ona, że zna prawie wszystkich mieszkańców Legionowa urodzonych po wojnie, gdyż uczyli się w tej szkole. Na pytanie o wygląd szkoły Hanna Gołębiewska powie-

działa w 2016r.: „…(szkoła ) podobnie wyglądała.

To była powojenna szkoła, zbudowana w latach pięćdziesiątych(…) W tej chwili ona jest bardzo rozbudowana, bo kiedy już pracowałam powstała tzw. dobudówka w postaci jakby blaszaka.

Tam mieściły się dzieci z klas młodszych, 1-3. I rozluźniła „starą” szkołę.

Z chwilą, kiedy powstało osiedle Piaski i nie było tam szkoły, wszystkie dzieci należały do szkoły nr 1. Ponad tysiąc dzieci tu chodziło. Myśmy pracowali na trzy zmiany. Lekcje kończyły się nawet o 18-tej. Dziś szkoła jest bardzo rozbudowana. W miejscu nie wykorzystywanego basenu zbudowano salę gimnastyczną. Sala ta bardzo ułatwiła pracę nauczycielom wychowania fizycznego. Przedtem mieliśmy jedną salę gimnastyczną, która spełniała dodatkowo inne funkcje i służyła do innych celów, jak na przykład akademie, spotkania.

Bardzo dużo lekcji wf odbywało się wówczas na korytarzu szkolnym.”

A jak wspomina swoją szkołę była uczennica Elżbieta Barszczewska – Waldeker, która uczyła się w niej od samego początku funkcjonowania budynku, od stycznia 1957 roku? „Mój dziadek był radnym w Miejskiej Radzie Narodowej, a potem nawet jej przewodniczącym. Bardzo zabiegał o budowę nowej szkoły podstawowej. Toczył jednak batalię z dyrektorem liceum Piotrem Chruścielem(…) Wreszcie wygrała szkoła podstawowa, która powstała przy ulicy Zakopiańskiej.”(…) Czwartą klasę rozpoczęłam w starej, a ukończyłam w nowej, pięknej szkole.(…)

Z rozpoczęciem nauki w nowej szkole podstawowej przy ulicy Zakopiańskiej powstały też nowe możliwości.

Była piękna, duża sala gimnastyczna, w której odbywały się poza lekcjami gimnastyki, różne szkolne uroczystości. Zawsze brałam w nich udział.

Występowałam w skeczach, tańczyłam i śpiewałam. Wszystkie występy przygotowywała z nami pani świetliczanka. Na parterze była kuchnia i stołówka, która po wydaniu obiadów zamieniała się w świetlicę. Chodziłam tam na dodatkowe zajęcia, na których uczyłam się różnych typów haftów i mereżek. Bardzo to lu-

mgr Tamara Stasiak Magister geografii UMCS, meteorolog, interesuje się i wspiera zrównoważony rozwój naszej planety, zachowania proekologiczne i pro-zwierzęce, członek Zarządu TPL, interesuje się historią Legionowa.

Członek SIO „Działamy Lokalnie”.

biłam. Przydały mi się te umiejętności w dorosłym życiu. Na co dzień zaczęły też obowiązywać granatowe fartuszki z białym kołnierzykiem. Na lewym rękawie musiała być przyszyta tarcza szkolna. Szkoły podstawowe miały tarcze z numerem szkoły na niebieskim tle.(…)

Po szkole chodziliśmy w obuwiu gimnastycznym, które nie ślizgało się na parkietach. Tak, w tej szkole były parkiety. Wobec tego nie można było wybiegać podczas przerwy na boisko. Bawiliśmy się na korytarzach.

Biegać też nie było wolno. Pilnowały tego dyżurujące nauczycielki. Co myśmy robili? Tworzyliśmy duże kółko i tańczyliśmy, wtórując sobie śpiewem. Śpiewaliśmy głównie walczyki, bo to się fajnie tańczyło, np. „Jarzębino czerwona”. „Mam chusteczkę haftowaną” też się nadawało. To nie było takie głupie. Ważne było, koło kogo w tym kółku się tańczy i kogo trzyma za rękę. Chłopcy z początku patrzyli na nas dziwnie, ale potem dołączyli i była przeplatanka chłopców i dziewcząt. Częste były przepychanki.

Z tyłu szkoły było prowizoryczne boisko i ogródek uprawiany przez uczniów. Ogródek był pod opieką naszej pani Gawin. Ona uczyła biologii. Latem na boisku odbywały się lekcje gimnastyki. Szkoła była w sąsiedztwie lasu. Często chodziliśmy w ramach lekcji na spacery do tzw.

Leśniczówki. Podobno przed wojną rzeczywiście była tam leśniczówka.

Została spalona przez Niemców. Za moich czasów była już tylko duża polana i jeziorko. W okolicznym lesie bawiliśmy się w podchody.” (…)

W kl asach szóstej i siódmej w czerwcu jeździliśmy na wycieczki. Od lat funkcjonowała w szkole Szkolna Kasa Oszczędności. Co miesiąc pani Gawin zbierała od nas po 10 złotych. Te pieniążki były przeznaczone później na

DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r. | str. 7 IDŹ DO SPISU TREŚCI

opłacenie wycieczki. Nie wszystkich rodziców stać było, aby wpłacić jednorazowo dużą kwotę. Do wycieczki było dofinansowanie ze szkoły i komitetu rodzicielskiego. (…)

Komitet rodzicielski, do którego oczywiście należała moja mama, zbierał pieniądze, ale nie tylko od rodziców. Urządzali w szkole kiermasze, zabawy sylwestrowe i karnawałowe.

Zabawy cieszyły się dużym powodzeniem. Całą oprawę i potrawy przygotowywały same panie z komitetu, one też obsługiwały cały bal, a przy okazji same się bawiły. Dochody z imprez zasilały budżet komitetu. Mogli potem dofinansować nasze wycieczki.”

Na niedawnym spotkaniu z Elżbietą Pogorzelską i Leszkiem Kmiecikiem prześledziłam następne lata szkoły, jakie zachowały się w pamięci jej uczniów. Oboje uczyli się w tej samej klasie od 1959 roku. Byli uczniowie wspominają budowę basenu, który powstał w 1959r. Przez kilka kolejnych lat dzieci mogły w nim pływać w czasie wakacji, co było wielką atrakcją, ale szkolnej nauki pływania nie było. W szkole uczyło się około tysiąc dzieci z Bukowca, Piasków, Grudzia. W ich klasie było 42 uczniów, wychowawczynią i nauczycielką matematyki była Irmina Kraw-

czyk, zaś Tadeusz Bisiński był kierownikiem szkoły i uczył historii. Po lekcjach dzieci spędzały czas na różnych zajęciach pozalekcyjnych. Elżbieta grała na mandolinie w zespole kierowanym przez panią Barszczewską, a Leszek był zapalonym harcerzem działającym pod opieką Piotra Kołodzińskiego – harcmistrza drużyny szkolnej. Sportem zajmował się nauczyciel wf. pan Wieczorek, który w sportowym „kąciku” prowadził zajęcia piłki ręcznej, lekkoatletyki, piłki nożnej. Latem w szkole odbywały się kolonie i półkolonie. Na rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego odbywały się szkolne akademie, w czasie których po okolicznościowych przemówieniach uczniowie deklamowali wiersze, śpiewali. Najlepsi w nauce otrzymywali nagrody książkowe. Od czasu do czasu uczniowie brali udział w obowiązkowych pracach społecznych. Pracownie tematyczne np. klasa biologiczna były dobrze wyposażone.

Po zakończeniu szkoły podstawowej uczniowie bez problemów dostawali się do szkół średnich. To była dobra szkoła o wysokim poziomie nauki.

Wspominając dawne lata i szkolne czasy moi goście zgodnie stwierdzili, że „było kapitalnie”, a Legionowo jest najlepszym miejscem do życia.

Szkoła Podstawowa nr 1 imienia Mikołaja Kopernika. Zdjęcie B. Chojna str. 8 | DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r.

IDŹ DO SPISU TREŚCI

Udało mi się także porozmawiać z szóstoklasistą, który aktualnie uczy się w Jedynce. Obecnie trwa remont i rozbudowa, a uczniowie po długiej przerwie spowodowanej pandemią koronawirusa wrócili do szkoły. Od Olka dowiedziałam się, że: „W połowie roku szkolnego 2019/2020, w marcu szkoły zostały zamknięte, wszystko z powodu pojawienia się nowego wirusa… Nie było łatwo mi przyzwyczaić się do nauki zdalnej, zostały ograniczone kontakt z kolegami, nie mogłem wychodzić z domu…

Od września szkoły zostały ponownie otwarte, jednak nie jest to już to samo co kiedyś…

Na teren szkoły musimy wchodzić w maseczkach i przestrzegać reżimu sanitarnego.

Plan lekcji jest indywidualnie dostosowany do klasy, prawie wszystkie lekcje mamy w jednej sali. Podczas zajęć lekcyjnych, nie musimy mieć maseczek na twarzach. Jeśli chcemy wyjść na korytarz lub jakąś inną cześć wspólną szkoły np. toaleta, stołówka, musimy zakładać maseczki. Ściśle przestrzegana jest dezynfekcja rąk, dzieci u których są objawy przeziębienia np. katar, kaszel muszą pozostać w domu, nie mogą przychodzić o szkoły. Jeśli uczeń źle się po-

czuje w szkole albo ma podwyższoną temperaturę wzywani są rodzice – w tym czasie uczeń przebywa w izolatce. Na lekcjach wf zostały zabronione gry i zabawy zespołowe. Na innych lekcjach np. plastyka, technika nie możemy pożyczać sobie przyborów. Obiady są nadal wydawane, ale dzieci chodzą klasami i nie ma pierwszego dania. Podczas przerw chodzimy w maseczkach, ale nie możemy przemieszczać się po szkole, chodzić po niej swobodnie. Wszystkie źródeł-

ka z wodą zostały zamknięte, każdy musi mieć swoją wodę do picia. Także sklepik szkolny jest zamknięty, jednak nadal czynne są automaty, w których można kupić przekąski. Z kolegami z innych klas nie mogę rozmawiać, ponieważ nie powinniśmy mieć kontaktu z innymi oddziałami.

Dla mnie plusem powrotu do szkoły jest możliwość spotkania się z kolegami. Ograniczenia, które są na nas nałożone nie przeszkadzają mi w utrzymywaniu znajomości z kolegami w szko-

Wirtualny Spacer Muzeum Historyczne w Legionowie działa w Legionowie od 2006 roku i zajmuje się między innymi organizacją wystaw oraz udostępnianiem zbiorów dla celów edukacyjnych i ekspozycyjnych.

W dobie pandemii korzystanie z zasobów muzeów zostało utrudnione, dlatego nasze Muzeum złożyło wniosek do Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Kultura w Sieci” i otrzymało dofinansowanie.

Dzięki otrzymanemu wsparciu finansowemu udało się przygotować „Wirtualne Spacery w Muzeum Historycznym w Legionowie”. Umożliwiają one zwiedzanie naszych wystaw bez potrzeby wychodzenia z domu. Taka oferta pozwala osobom, szczególnie z grup podwyższonego ryzyka zachorowania na covid-19, na zapoznanie się z historią przedstawioną na wystawach.

Udało się nam udostępnić trzy wystawy i są to: „Dzieje Garnizonu Legionowo. Czas wojen i pokoju”, wystawa stała, w filii Muzeum na osiedlu “Piaski”. Wystawa prezentuje ponad 270 pamiątek ze 120-letniej historii garnizonu. Eksponaty pochodzą ze wszystkich etapów działalności wojska w Legionowie. Najstarszy dział dotyczy pierwszych lat istnienia garnizonu (1892-1915) i związany jest z jednostkami rosyjskimi. Cennymi zabytkami są niemieckie pocztówki przedstawiające wygląd koszar w okresie I wojny światowej.

Wystawa obejmuje również pa-

miątki dotyczące budynku w którym mieści się Filia „Piaski” oraz eksponaty związane ze stacjonującą przeze wiele lat w Legionowie 1. Warszawską Dywizją Zmechanizowaną im.

Tadeusza Kościuszki. „Nad głowami sosny szumiące… 100. rocznica nadania nazwy Legionowo”, wystawa czasowa, w filii Muzeum na osiedlu „Piaski”.

Na wystawie przedstawiono dzieje Legionów Polskich oraz miasteczka frontowego, na Polesiu Wołyńskim zwanego Legionowem oraz miasteczka garnizonowego przy stacji kolejowej Jabłonna w 1919 roku (dzisiejsze Legionowo). Ukazane zostały również okoliczności nadania nazwy Legionowo podwarszawskim koszarom. Aranżacja wystawy jest nietypowa, a jej szczególnym elementem jest rekonstrukcja fragmentu budynku z legionowej osady polowej „Zegrze.

Zapomniane miasto nad Narwią”, wystawa czasowa, w pawilonie wystawowym muzeum. Ekspozycja prezentuje historię Zegrza oraz wyniki prac archeologicznych prowadzonych na terenie cmentarza w Zegrzu w 2017 roku.

Większość eksponatów pochodzi właśnie z tego miejsca. Niezwykle ciekawym eksponatem jest srebrny dirhem arabski – moneta.

le. Jeśli chodzi o naukę, to jest tak samo jak zawsze, jest jej dużo…”

Wciąż nie wiemy, jak w tych trudnych czasach potoczą się losy szkoły i uczniów, ale wydaje się, że jednak Jedynka wszystko przetrwa i 63-letnia historia będzie miała swój dalszy ciąg. W lepszych warunkach lokalowych, odmłodzona rozbudową i nowoczesna przyjmie kolejne pokolenia legionowskich uczniów, którzy po latach będą ciepło wspominać swoje szkolne czasy.

Tomasz Kitaj Asystent muzealny Muzeum Historycznego w Legionowie

Zapraszamy wszystkich do zapoznania się z przygotowanymi wystawami. Dla osób, które nie miały jeszcze do czynienia z Wirtualnymi Spacerami przygotowany został krótki film – instrukcja jak z tego typu ekspozycji korzystać, jest on dostępny na kanale Muzeum Historyczne w Legionowie na portalu Youtube.com.

DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r. | str. 9 IDŹ DO SPISU TREŚCI

Strefa Schengen, obywatelstwo UE, wspólny rynek – co to takiego?

Aż 175 miliardów euro z budżetu Unii Europejskiej trafiło do Polski od maja 2004 r. do końca 2019 r. Jednak członkostwo we Wspólnocie Europejskiej to nie tylko fundusze. Jakie są więc inne aspekty uczestnictwa w UE oraz korzyści z bycia obywatelem Unii?

Każdy, kto podróżuje po Unii Europejskiej mógł doświadczyć ułatwień, które płyną z uczestnictwa w strefie Schengen – czyli obszaru bez wewnętrznej kontroli granicznej. Strefa Schengen obejmuje obecnie 26 państw. W jej skład wchodzą zarówno kraje członkowskie UE (poza Chorwacją, Rumunią, Bułgarią i Cyprem), jak i Norwegia, Islandia, Szwajcaria i Liechtenstein. Polska przystąpiła do niej w grudniu 2007 r.

Kolejną istotną kwestią jest obywatelstwo Unii Europejskiej. Każdy obywatel państwa członkowskiego posiada zarazem obywatelstwo UE, z którego wynika szereg praw. Na obecny moment z obywatelstwem UE nie wiążą się żadne obowiązki.

Do praw obywatela Unii Europejskiej należą: prawo do przemieszczania się po UE i zamieszkania w kraju członkowskim (po spełnieniu wymogów obowiązujących w danym państwie np. podjęcia pracy), czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do Europarlamentu i wy-

• •

borach lokalnych na takich samych zasadach jak obywatel kraju, w którym mieszka (np. obywatel Polski mieszkający na Słowacji może startować w wyborach na radnego), prawo do zwrócenia się z petycją do Parlamentu Europejskiego i skargą do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, prawo do ochrony konsularnej w państwie poza UE, jeśli kraj macierzysty nie posiada w nim placówki dyplomatycznej (np. obywatel Polski, który przebywa w kraju X, gdzie nie ma polskiego konsulatu i potrzebuje pomocy, może udać się do placówki dyplomatycznej np. Francji), prawo do udziału w Europejskiej Inicjatywie Obywatelskiej (jest to inicjatywa prawodawcza kierowana do Komisji Europejskiej), prawo do dostępu do dokumentów (w celu zachowania przejrzystości działania instytucji unijnych).

Innym aspektem członkostwa w UE, z którego wynikają określone prawa jest jednolity (wspólny) rynek obejmujący kraje członkowskie UE i kilka innych państw – Norwegię, Islandię, Szwajcarię, Liechtenstein oraz Wielką Brytanię.

Wiążą się z nim cztery swobody: swoboda przepływu osób – obywatel państwa członkowskiego może osiedlić się i pracować w innym państwie członkowskim. Rynek pracy

• •

• •

•

Jak pozostać w kontakcie z muzyką w czasie epidemii?

Krótki poradnik ukulturalniania on-line

str. 10 | DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r.

IDŹ DO SPISU TREŚCI

mgr Rafał Florczyk Magister gospodarki przestrzennej, absolwent studiów doktoranckich z geografii na UW. Urzędnik samorządowy. Prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie”.

dla obywateli z tzw. nowych państw członkowskich był stopniowo uwalniany. Obecnie obywatele Polski mogą bez ograniczeń pracować we wszystkich krajach jednolitego rynku, poza Liechtensteinem. W związku z Brexitem warunki zatrudnienia w Wielkiej Brytanii również ulegają zmianom. swoboda przepływu kapitału – dotyczy płatności i transgranicznych transferów pieniężnych, swoboda przepływu towarów – obejmująca zniesienie barier utrudniających przepływ towarów wewnątrz UE. Przepisy związane ze swobodą zakazują nakładania ceł na produkty z innych krajów członkowskich, nakładania wyższych podatków na te produkty niż na podobne towary produkowane w danym państwie (zakazy protekcji i dyskryminacji) oraz wprowadzania limitów ilościowych tych towarów. swoboda świadczenia usług – podmiot zarejestrowany w jednym kraju członkowskim ma prawo świadczyć usługi na rzecz odbiorców w innych krajach wspólnego rynku, bez konieczności zakładania w nich swojego stałego przedstawicielstwa lub filii.

Udział we Wspólnocie Europejskiej, jak widać wiąże się z wieloma udogodnieniami zarówno dla zwykłych mieszkańców państw członkowskich, jak i działających w nich przedsiębiorstw.

• •

•

mgr Bartosz Barański Doktorant Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW, pracownik administracji publicznej, wiolonczelista i popularyzator muzyki klasycznej.

Obostrzenia wprowadzone od marca 2020 roku w celu zahamowania rozprzestrzeniania się koronawirusa uderzyły właściwie we wszystkie dziedziny naszego życia. W wielu przypadkach działalność została jedynie ograniczona, ale były i takie gałęzie gospodarki, które z dnia

na dzień niemal całkowicie przestały funkcjonować. Poza turystyką do tego grona należała także różnorodna branża eventowa. Na całym świecie odwoływano zarówno wielkie, jak i mniejsze imprezy kulturalno-rozrywkowe. Po kilku miesiącach przerwy doszło jedynie do częściowego odmrożenia dość rozbudowanej branży eventowej, którą współtworzą instytucje prowadzące różnego rodzaju działalność muzyczną i sceniczną, m.in. teatry, filharmonie, opery, kluby muzyczne i domy kultury. Do tego dochodzą również inne obiekty, w których okazjonalnie gości kultura, np. stadiony i centra kongresowo-wystawiennicze. Chcąc zachęcić czytelników do „uczestniczenia” w jakże wartościowych wydarzeniach wpisujących się w szeroko rozumianą kulturę wysoką, ograniczyłem treść opracowania głównie do tematyki związanej z muzyką poważną.

Aby pozostać w kontakcie ze swoimi słuchaczami i widzami duża część wymienionych wcześniej instytucji kultury stworzyła bądź rozbudowała ofertę on-line, transmitując lub udostępniając na stałe archiwalne materiały audiowizualne zarejestrowane podczas występów na żywo w ostatnich latach. Na wysokości zadania stanęły także dwie najważniejsze warszawskie instytucje muzyczne – Filharmonia Narodowa oraz Teatr Wielki – Opera Narodowa. Filharmonia regularnie udostępnia na swoim kanale w serwisie YouTube wykonania różnych utworów (m.in. symfonicznych, wokalno-instrumentalnych itd.). Teatr Wielki natomiast co jakiś czas zapraszał na sobotnie bezpłatne transmisje spektakli, które udostępniał na specjalnej platformie www. vod.teatrwielki.pl.

Coraz częstsze udostępnianie od niedawna spektakli w internecie daje nam możliwość doświadczenia życia kulturalnego także z dalekich zakątków świata. Archiwalne nagrania spektakli operowych transmituje m.in. Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Jest to niepowtarzalna okazja do obejrzenia naprawdę spektakularnych i wysokobudżetowych realizacji wielkich dzieł muzycznych z niezwy-

kle bogatą oprawą sceniczną. Wykaz wszystkich streamingów regularnie uzupełniany jest na stronie www. operalovers.pl oraz na fanpage’u na Facebooku „Opera Lovers”. W internecie transmitowane bywały także wielkie przeboje musicalowe. Największą oglądalnością cieszyły się naturalnie kultowe musicale Andrew Llloyda Webbera ­– „Upiór w operze” oraz „Koty”. Swój bardzo udany musical pt. „Piloci” na platformie www. player.pl udostępnia także warszawski Teatr Muzyczny ROMA. Latem 2020 roku instytucje kultury tylko częściowo wznowiły działalność artystyczną w siedzibach, ale dalej wydarzenia transmitowane bywają również on-line. W okresie jesienno-zimowym transmisje zapewne stanowić będą dobrą alternatywę dla osób chcących uczestniczyć w życiu kulturalnym, ale jednocześnie obawiających się o swój stan zdrowia. Wspomniane powyżej formy spędzenia czasu w domu podczas ewentualnie ponownie wprowadzonej kwarantanny lub złej pogody w okresie jesienno-zimowym to oczywiście jedynie skromny wycinek propozycji dostępnych w internecie. Koncerty on-line organizują obecnie także zespoły oraz gwiazdy muzyki popularnej i zapewne każdy śledzi na bieżąco działalność swoich idoli. Tym artykułem chciałem zachęcić przede wszystkim do zainteresowania muzyką uchodzącą niezbyt słusznie za poważną. Choć jest to kultura wysoka, to na pewno nie ZA wysoka dla każdego z nas.

Oczywiście nie wszystkich zainteresuje, bo przecież mamy odmienne gusta i preferencje co do spędzania czasu, ale zdecydowanie warto chociaż okazjonalnie obcować z kulturą wysoką.

Doświadczanie jej harmonii i piękna może sprawić, że zechcemy otaczać się harmonią i pięknem codziennie – w relacjach międzyludzkich, w życiu zawodowym, w szkole… Ludzie rodzą się ze zróżnicowanym poziomem wrażliwości, ale jest to cecha, którą można trochę kształtować. Właśnie kontakt z kulturą wysoką jest na to sprawdzoną receptą i prawdopodobnie najbardziej skutecznym sposobem na uwrażliwianie ludzi.

Jesienne rośliny lecznicze inż. Bartłomiej Chojna

Inżynier Technologii Drewna Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Muzealnik i konserwator zabytków z powołania. Pasjonat pszczelarstwa i zielarstwa. Członek SIO „Działamy Lokalnie”.

Jarząb pospolity, jarzębina (Sorbus aucuparia) – jest dobrze wszystkim znanym drzewem, gdyż często jest sadzony na osiedlach i na wsi.

Choć owoce są powszechnie uważane za trujące, można je spożywać pod warunkiem, że się je odpowiednio przygotuje. Jarzębinę powinniśmy zbierać po pierwszych przymrozkach, ale ze względu na łakome ptaki możemy zrobić to wcześniej i następnie włożyć na trzy dni do zamrażarki. Przemrożenie pozwala związać szkodliwy dla nas kwas parasorbowy, który w większej ilości powoduje silną biegunkę. Owoce jarzębu zawierają wiele dobrych dla naszego organizmu związków: witamina C wzmacnia naszą odporność i dodaje energii w deszczowe dni, sorbitol jest znany z zapobiegania próchnicy, garbniki wspomagają trawienie. Owoce są odpowiednie do przygotowywania różnych przetworów. Ze świeżych owoców możemy ugotować kompot, do którego dobrze jest dodać kilka słodkich jabłek, by przełamać cierpki smak jarzębiny.

Dobrym pomysłem jest ugotowanie konfitury, która wzbogaci naszą zimową dietę i będzie genialnym dodatkiem do mięsnych i ciężkostrawnych potraw.

Przepis na konfiturę ze strony www.beszamel.se: 1 kg jarzębiny, 1 kg cukru, 2 kwaśne jabłka, sok z połowy cytryny, kieliszek rumu.

Jarzębinę zalewamy niewielką ilością wody, dodajemy sok z cytry-

DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r. | str. 11 IDŹ DO SPISU TREŚCI

ny. Podgrzewamy przez 10 minut, dodajemy cukier. Mieszamy co jakiś czas. Dodajemy drobno pokrojone jabłka. Smażymy aż konfitura zgęstnieje. Powtarzamy podgrzewanie po kilku godzinach. Dodajemy alkohol i sok z cytryny. Rozkładamy do podgrzanych małych słoików. Tak przygotowana konfitura będzie dobra przez kolejny rok, aż do kolejnych zbiorów.

Dzika róża (Rosa canina) – jest popularną rośliną ogrodową zarówno na wsi jak i w mieście oraz rośnie dziko, dzięki czemu jest łatwo dostępnym surowcem zielarskim. Kwiaty można przecierać z cukrem na przecier różany, popularny dodatek do ciast.

Owoce (zwane szupinkami) są popularne jako dodatek do domowych herbat. Ze względu na bardzo wysoką zawartość witaminy C warto za-

opatrzyć się w dużą ilość suszonych owoców przed zimą. Owoce zawierają między innymi witaminy A, B, E, K, ponadto są bogate w związki mineralne i kwasy roślinne. Ogólne działanie owoców dzikiej róży określa się jako immunostymulujące, czyli pobudzające naszą odporność. Są stosowane przede wszystkim w stanach ogólnego osłabienia i zmęczenia, ale posiada też szereg innych zastosowań.

Z dzikiej róży możemy korzystać bez obaw przez długi czas, gdyż nie zawiera żadnych szkodliwych substancji. Owoce możemy jeść na surowo, a także przetwarzać na wina, nalewki i dżemy. Często występujący gatunek inwazyjny – róża pomarszczona (Rosa rugosa) można używać podobnie.

Głóg (Crataegus sp.) – jest łatwym do rozpoznania krzewem lub niewysokim drzewem rosnącym na skraju

Kształtowanie

nawyków u maluchów Szczęśliwe są rodziny, które mają poczucie bezpieczeństwa zagwarantowane przez swoich rodziców, zwłaszcza mieszkających w pobliżu.

Dziadkowie na emeryturze, to najlepsze, co może się trafić społeczności rodzinnej. Dla rodziców oznacza pomoc w każdej dziedzinie życia, a zwłaszcza przy opiece nad małymi

dziećmi, w tym zaprowadzanie lub odbieranie z przedszkola czy szkoły.

Wasz uśmiech, życzliwość rozbraja dorosłych, a maluchowi sprawia tak ogromną radość, że niejednokrotnie pojawiają się łzy szczęścia.

Z tej obustronnej radości kochana babcia lub najdroższy dziadek zapominają, że wnuczka/wnuk ma już

str. 12 | DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r.

IDŹ DO SPISU TREŚCI

lasów lub w zadrzewieniach śródpolnych. Kwitnące w maju kwiaty wydzielają silną woń, która dla niektórych jest nieprzyjemna. Kwiaty, owoce i młode liście są cennym surowcem zielarskim, gdyż korzystnie wpływają na pracę serca – zwiększają siłę jego skurczów, a zmniejszając częstotliwość, łagodzą ból serca i pobudzają przepływ krwi przez naczynia w mózgu. Zalecane jest długotrwałe stosowanie preparatów na bazie kwiatów bądź owoców, ze względu na działanie wzmacniające serce. Nalewka i wino z głogu jest szczególnie zalecana osobom starszym i w podeszłym wieku, ze względu na działanie wzmacniające serce. Z kwiatów można przygotować napar lub wino, jednak trzeba pamiętać, że głóg wykazuje swe lecznicze działanie dopiero po długotrwałym stosowaniu.

Przepis na nalewkę z głogu: świeżo zebrane owoce lub kwiaty z młodymi liśćmi głogu zalewamy 50-70 % alkoholem (70 % spirytus jest optymalny do zalewania większości ziół oraz propolisu). Owoce powinny być zmiażdżone. Odstawiamy na dwa tygodnie, a następnie zlewamy znad osadu do czystej butelki. Nalewkę możemy pić samą, zmieszać z inną nalewką lub dosłodzić do smaku. Pamiętajmy jednak, że zdrowsze dla serca będzie stosowanie nalewki częściej ale w mniejszej ilości, np. trzy razy w tygodniu po jednym kieliszku.

mgr Grażyna Chojnowska Nauczycielka z 32 letnim stażem pracy, w tym 20 lat na stanowisku dyrektora przedszkola, inicjatorka i realizatorka projektu adaptacji dzieci do przedszkola od stycznia do sierpnia. Członek SIO „Działamy Lokalnie”.

3-4-5-6-7 lat i potrafi sama/sam założyć buty, czapkę, sweterek a nawet kurtkę. Babcia zrobi to lepiej i szybciej, bez wątpienia, ale dziecko ma zdobywać doświadczenia, uczyć się samodzielności poprzez działanie, a nie obserwację. Dajcie im szansę!

Mylą buty prawy z lewym? – to pokażcie, że mają się kochać,

jak Wy to robicie, czy rodzice, czyli przytulać się do siebie. Takie skojarzenie, utrwalane przez kilka dni z rzędu, zostanie w główkach milusińskich, a poprawne zakładanie butów stanie się nawykiem.

Przy okazji uwaga do rodziców, wyjdźcie z domu 5 minut wcześniej, by rano Wasze dziecko samodzielnie zdjęło buty i założyło kapcie. Od starszych dzieci oczekujmy samodzielności we wszystkich czynnościach samoobsługowych. Takie wychowanie będzie współgrało z tym realizowanym przez przedszkole.

Kolejna uwaga, która jak ta wyżej, nie dotyczy wszystkich, babć i dziadków, czy rodziców, ale zdarza się, że przychodzicie po dziecko z pączkiem, drożdżówką, cukierkami, lizakiem czy nawet chipsami. Dziecko, w zależności od godziny odbioru z przedszkola, może być ciut głodne, bo obiad był o 14.00 a podwieczorek będzie np. za pół godziny.

Zabierzcie jabłko lub inny owoc, będzie smacznie i zdrowo.

Ponadto myślę, że wracacie do domu, w którym wspólnie z Wami lub też z rodzicami dziecko usiądzie przy stole i coś jeszcze zje. Jest to ważne o tyle, że uczy się dobrych nawyków lub je utrwala. Wspólne nakrywanie do stołu, mycie rąk, formy grzecznościowe: “smacznego, poproszę, dziękuję”, korzystanie ze sztućców, posługiwanie się nożem (nie, nic sobie nie zrobi, jesteście przecież blisko dziecka), to waż-

ne umiejętności i nie tak oczywiste, jak myślicie. Wielokrotnie dziecko chwyta kotleta ręką, kręci się przy stole, wylewa kompot, opiera łokcie na blacie stołu, itp. Poza tym wspólne posiłki bardzo integrują rodzinę.

W dobie koronowirusa, ale też w codziennym, normalnym życiu (liczę, że takie wkrótce będzie), należy ze szczególną starannością dbać o nawyki higieniczne.

I jeszcze o pobycie w przedszkolu. Najczęściej pierwsze pytanie do dziecka brzmi “Co jadłeś?”. Zamieńmy je na “Co dzisiaj ciekawego robiłeś? Czego się nauczyłeś?” (w zależności od wieku dziecka). Nawiążcie dłuższy dialog, obejrzyjcie prace dziecka, stwórzcie przestrzeń do wyrażenia dziecięcych emocji, nagromadzonych w ciągu całego dnia.

Pobyt w ogrodzie to temat bardzo drażliwy, ale konieczny, bym się też na nim skupiła. Przede wszystkim pamiętajcie, że dziecko odebrane z sali od nauczycielki, pozostaje wyłącznie pod Waszą opieką. To nie jest czas na sąsiedzkie pogawędki, dobre rady, czy refleksje nad przedszkolem i jego pracownikami, choć pokusa duża.

Nie zapominajcie o dziecku i jego nieprzewidywalnych pomysłach, jak choćby chodzenie po dachu lokomotywy, czy innego wysokiego sprzętu, ogrodzenia, a nawet próby przejścia przez nie, czy inne popisywanie się przed kolegami własnymi sprawnościami. Musicie, jak nauczycielki, „mieć oczy dookoła głowy”. Dziecko,

przez cały dzień podporządkowane koniecznym zasadom życia zbiorowego, próbuje odreagować, jak potrafi. To Wy możecie zaproponować im bezpieczną aktywność na placu zabaw, w parku lub własnym ogrodzie, towarzysząc maluchowi.

W domu, kiedy rodzice późno wracają z pracy, wykorzystajmy czas atrakcyjnie i pożytecznie. Zrezygnujcie z ulubionego serialu, a dziecku nie podsuwajcie laptopa z wymarzoną grą. Może to być zabawa klockami z rozmową o tworzonej budowli, czytanie bajek, wspólne pieczenie ciasteczek, spacer, piłka, zabawa w przedszkole, teatr – gwarantowana przyjemność dla obu stron!

Widziałam mnóstwo Babć i Dziadków spełniających wszelkie potrzeby wnuków, na których wszyscy mogliśmy się wzorować.

Powyższe uwagi kierowałam z potrzeby serca. Są one tak oczywiste, wszystkim tak dobrze znane, że czasami po prostu nieświadomie popełniamy błędy.

Babcie i Dziadkowie, życzę Wam dumy i radości z wnucząt. Cieszmy się, że nie musimy Je wychowywać, a możemy rozpieszczać, mądrze rozpieszczać!

Z wyrazami szacunku Grażyna Chojnowska – mgr pedagogiki przedszkolnej i wszesnoszkolnej, wieloletni dyrektor przedszkola, babcia trzech najukochańszych wnuków.

Słuchacze LUTW w przedszkolu im. Króla Maciusia DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r. | str. 13 IDŹ DO SPISU TREŚCI

Urlop macierzyński Od wielu lat Polacy są nieprzerwanie informowani o złej sytuacji demograficznej kraju. Dotyczy to zarówno niskiego i wciąż malejącego współczynnika przyrostu naturalnego (–0,7‰ w roku 2018 wg. danych GUS)1, jak i wzrastającej liczby rozwodów (62,8 tysięcy w roku 2018 wg. danych GUS)2. Zdaniem Głównego Urzędu Statystycznego, Polska stoi przed kolejnym ,,kryzysem demograficznym”3.

Przyczyny tej niepokojącej sytuacji są liczne i złożone, jednak dominuje pośród nich tendencja widoczna również w innych rozwiniętych krajach Europy, a mianowicie inwestycja młodych ludzi we własną edukację oraz pracę przed podjęciem decyzji o założeniu rodziny4. Ta zapobiegliwość jest w mojej ocenie słuszna, jednak nie zawsze konieczna, zwłaszcza w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Kodeks pracy zawiera szereg przepisów, które chronią pracowników zakładających rodziny5. Jednym z przysługujących praw jest prawo do urlopu macierzyńskiego. Nazwa ta z pewnością nie brzmi obco, jednak diabeł tkwi w szczegółach. Stąd też warto przyswoić sobie najważniejsze informacje, by móc w pełni korzystać ze swoich praw.

Zgodnie z przepisami prawa pracy, wymiar urlopu macierzyńskiego przysługującego pracownicy zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Przy jednym dziecku będzie to 20 tygodni, ale już

przy dwójce dzieci – 31 tygodni. Jak widać, różnica jest znaczna. Wymiar wzrasta także przy większej liczbie dzieci. Przy trojgu dzieci przy jednym porodzie, wynosi 33 tygodnie, przy czworgu – 35 tygodni, a przy pięciorgu i więcej – 37 tygodni6.

Niezależnie od liczby dzieci, pracownica zawsze może wykorzystać do 6 tygodni urlopu macierzyńskiego jeszcze przed przewidywaną datą porodu7. Po porodzie przysługuje wtedy niewykorzystany wciąż wymiar urlopu8.

Wbrew swojej nazwie, urlop macierzyński może przysługiwać również ojcu dziecka. Takie uprawnienie mężczyzna nabywa, jeżeli po porodzie pracownica wykorzysta co najmniej 14 tygodni urlopu, po czym zrezygnuje z pozostałej jego części i powróci do pracy. Tę wspomnianą ,,pozostałą część” może wówczas wykorzysta pracownik-ojciec wychowujący dzie­cko albo ubezpieczony-ojciec, który w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przerwał działalność zarobkową9. Takie

mgr Piotr Wójcik Magister prawa, absolwent UKSW w Warszawie. Zainteresowany językami, kulturami oraz systemami prawnymi i politycznymi krajów byłego ZSRR.

rozwiązanie może okazać się dużym udogodnieniem w przypadku dysproporcji w zarobkach małżonków.

Na sam koniec, warto wspomnieć o dzieciach wymagających opieki szpitalnej (dotyczy to zwłaszcza tzw. ,,dzieci-wcześniaków”). W takiej sytuacji, pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, może wykorzystać pozostałą część tego urlopu dopiero w terminie późniejszym, kiedy dziecko już opuści szpital10. Świadomość prawna Polaków nieustannie wzrasta i bez wątpienia warto podtrzymywać ten pozytywny trend. Coraz lepsza znajomość praw chroniących pracowników, może przyczynić się do stopniowej poprawy negatywnych statystyk demograficznych i spowolnienia procesu starzenia się polskiego społeczeństwa.

1 Główny Urząd Statystyczny, Sytuacja demograficzna Polski do 2018 r. Tworzenie i rozpad rodzin, s. 15.

2 Ibidem, s. 89.

3 Ibidem, s. 16.

4 Ibidem, s. 60.

5 Dz.U.2020.0.1320 t.j. – Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej zwany KP), Dział Ósmy. Uprawnienia Pracowników Związane z Rodzicielstwem.

6 Art. 180 § 1 KP. 7 Art. 180 § 2 KP. 8 Art. 180 § 3 KP. 9 Art. 180 § 4 KP. 10 Art. 181 KP.

Posiedzenie Zarządu SIO”Działamy Lokalnie”, od lewej siedzą: T. Ciułkowski, K. Pióro, R. Florczyk, K. Kępska- Tlaga, J. Jóźwiak str. 14 | DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r.

IDŹ DO SPISU TREŚCI

Ubezpieczenie Ochrony Prawnej dr Piotr Okrasa

Manager działu ubezpieczeń komunikacyjnych spółki MAI Insurance Brokers Polska Sp. z o.o.

Od 2015 roku bezpłatnie udziela porad i pomocy mieszkańcom Legionowa, poszkodowanym w zdarzeniach losowych m.in. drogowych, również tym które znalazły się w problematycznych sytuacjach/relacjach z towarzystwami ubezpieczeniowym.

Autor kilkudziesięciu artykułów z zakresu ubezpieczeń, likwidacji szkód oraz diagnostyki ubezpieczeniowej.

Członek Zarządu SIO „Działamy Lokalnie”.

W kolejnym artykule z cyklu „Okrasa prostuje przepisy ubezpieczeniowe” omówimy ubezpieczenie Ochrony Prawnej.

Polisa ubezpieczenia ochrony prawnej zapewniająca ochronę prawną ma przede wszystkim chronić ubezpieczonego przed ponoszeniem kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Główną cechą ochrony ubezpieczeniowej jest zapewnienie pomocy prawnej w dochodzeniu roszczeń lub zwrot kosztów obrony np. w postępowaniu karnym. W zależności od towarzystwa ubezpieczeń jej zakres może być różny. Najczęściej takie ubezpieczenie obejmuje pokrycie następujących kosztów: koszty porad, opinii i konsultacji prawnych, wynagrodzenie adwokata albo radcy prawnego, koszty sądowe, koszty procesu zwracane stronie przeciwnej w wypadku przegranej sprawy, koszty podróży w przypadku obowiązku stawienia się przed sądem zagranicznym, świadczenie na kaucję w razie aresztowania.

Wykupienie takiej polisy pozwala na uniknięcie kosztów związanych z dochodzeniem swoich praw na drodze sądowej.

Podobnie jak w polisach ubezpieczenia mienia czy OC tak i w przypadku ubezpieczenia ochrony prawnej będziemy mieli do czynienia z sumą ubezpieczenia. Jest ona określona w umowie zawartej z zakładem ubezpieczeń i stanowi górną granicę, do

• • • • • •

której ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność.

W zapisach towarzystw ubezpieczeń znajdziemy także informacje o tym, że ochroną ubezpieczeniową nie są objęte wypadki ubezpieczeniowe powstałe m.in. w wyniku działania umyślnego, upojenia alkoholowego lub pod wpływem innych środków odurzających.

Na niektóre zdarzenia może zostać nałożona karencja. Jest to okres, podczas którego dane zdarzenie nie jest objęte ochroną ubezpieczeniową.

Bardzo ważny jest też fakt, że w przypadku gdy postępowanie karne skończy się orzeczeniem umyślnej winy, ubezpieczyciel może domagać się zwrotu kosztów, które poniósł w wyniku postępowania sądowego.

Zarówno wtedy, kiedy jesteśmy poszkodowanym, jak i sprawcą możemy liczyć na pokrycie kosztów sądowych z polisy ochrony prawnej. Jako poszkodowany możemy dochodzić swoich praw na drodze sądowej np. jeśli ubezpieczyciel, w którym OC miał

Pasek chronologiczny 06.03.2020 r.

Ogłoszenie stanowiska Zarządu Stowarzyszenia wobec propozycji przebiegu nowej linii kolejowej;

08.06.2020 r.

Prace przy Muzycznym placu zabaw na terenie MOK przy ul. Targowej;

19.06.2020 r.

Walne zebranie członków Stowarzyszenia;

21.06.2020 r.

Prace przy Muzycznym placu zabaw na terenie MOK przy ul. Targowej;

25.06.2020 r.

Prace przy Muzycznym placu zabaw na terenie MOK przy ul. Targowej;

27.06.2020 r.

Prace przy Muzycznym placu zabaw na terenie MOK przy ul. Targowej;

11.07.2020 r.

Otwarcie muzycznego placu zabaw przy MOK na ul. Targowej;

21.08.2020 r.

Posiedzenie Zarządu Stowarzyszenia;

10.09.2020 r.

Zgłoszenie uwag do Programu współpracy Gminy Miejskiej Legionowo w 2021r. z organizacjami pozarządowymi;

30.09.2020 r.

Zgłoszenie dwóch projektów w ramach budżetu obywatelskiego w Legionowie: - Kurs pierwszej pomocy dla młodzieży; - Młodzieżowa strefa aktywności na Osiedlu Młodych;

16.10.2020 r.

powołanie Prezesa Stowarzyszenia do Miejskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego w Legionowie;

DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r. | str. 15 IDŹ DO SPISU TREŚCI

sprawca wypadku, wypłacił odszkodowanie / świadczenie za szkodę osobową niższą niż ta, o którą wnioskowaliśmy.

Powodem sporu sądowego może być też uszkodzenie pojazdu w wyniku wjechania w dziurę w drodze. Kiedy zarządca drogi odmawia wypłaty odszkodowania, mamy prawo dążyć do odszkodowania w postępowaniu cywilnym. I w tym wypadku będziemy mogli liczyć na to, że część kosztów pokryje m.in. DAS Ubezpieczenie Ochrony Prawnej.

W Polsce ubezpieczenie ochrony prawnej nie jest produktem znanym.

Produkt ten oferują m.in. Concordia TUW, Allianz Polska, Compensa SA, jednak liderem i towarzystwem specjalizującym się w tym ubezpieczeniu jest DAS TU Ochrony Prawnej, który oferuje tylko tego typu ubezpieczenia.

Podział Mazowsza

a środki z Unii Europejskiej Obecnie trwa dyskusja nad podziałem terytorialnym i administracyjnym województwa mazowieckiego. Pretekstem służącym argumentowaniu za wydzieleniem województwa stołecznego jest podział środków unijnych. Ale czy jest to argument prawdziwy? Warto więc wyjaśnić jak rozdzielane są środki z UE. Środki unijne kontraktowane są w ramach siedmioletnich perspektyw finansowych. Kwoty przydzielane są państwom członkowskim m.in. w ramach funduszy strukturalnych (np. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego). Środki te są rozdysponowywane w krajach za pośrednictwem programów operacyjnych (m.in. w Polsce są to Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój oraz Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko).

Ważnym aspektem jest poziom maksymalnego dofinansowania projektów, a zależy on terytorialnie od poziomu rozwoju danego regionu. Re-

giony w UE dzielą się na trzy rodzaje w zależności od poziomu rozwoju mierzonego wysokością PKB na mieszkańca – na lepiej rozwinięte, w okresie przejściowym i słabiej rozwinięte.

Regiony lepiej rozwinięte otrzymują procentowo mniejszą pomoc. Regiony słabiej rozwinięte mogą ponadto liczyć na większą pomoc z Funduszu Spójności.

Regiony (oznaczane w UE jako poziom administracyjny NUTS 2) w Polsce do niedawna całkowicie odpowiadały terytorialnie i liczebnie województwom. W mijającej perspektywie jedynym lepiej rozwiniętym regionem w Polsce było województwo mazowieckie, reszta województw zaklasyfi-

str. 16 | DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r.

IDŹ DO SPISU TREŚCI

mgr Rafał Florczyk Magister gospodarki przestrzennej, absolwent studiów doktoranckich z geografii na UW. Urzędnik samorządowy. Prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie”.

kowana była jako regiony słabiej rozwinięte.

W tym momencie rzeczywiście pojawił się problem, ponieważ wewnątrz Mazowsza istnieją duże dysproporcje w rozwoju. Średnią zawyżała stolica i okoliczne gminy tworzące wspólnie tzw. Obszar Metropolitalny Warszawy, przez co pozostałe mazowieckie samorządy mogły być pokrzywdzo-

Działamy Lokalnie – czasopismo SIO „Działamy Lokalnie” WYDAWCA Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie” ADRES REDAKCJI Legionowo ul. Krakusa 1A Znajdź nas na Facebooku – Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie” adres e-mail: sio@dzialamylokalnie.pl Redaktor naczelny Tamara Stasiak Zastępca redaktora naczelnego Renata Wiśniewska Sekretarz redakcji Bartłomiej Chojna ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Rafał Florczyk - prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich „Działamy Lokalnie” Bartosz Barański Bartłomiej Chojna - członek SIO „Działamy Lokalnie” Grażyna Chojnowska - członek SIO „Działamy Lokalnie” Tomasz Kitaj Piotr Okrasa – członek zarządu SIO „Działamy Lokalnie” Tamara Stasiak - członek SIO „Działamy Lokalnie” Renata Wiśniewska - członek SIO „Działamy Lokalnie” Piotr Wójcik ZDJĘCIA: Rafał Florczyk Zbigniew Oczkowicz Bartłomiej Chojna MIEJSCE I DATA WYDANIA Legionowo, listopad 2020 r.

Stanowisko Stowarzyszenia wobec propozycji przebiegu nowej linii kolejowej

ne mniejszą skalą wsparcia środkami unijnymi (np. z Funduszu Spójności).

Ale problem ten został już rozwiązany! Poziom wsparcia środkami unijnymi zależny jest bowiem, jak wcześniej wskazałem, od regionów, które można statystycznie oddzielić od administracyjnych województw. Region stołeczny został wydzielony statystycznie już 1 stycznia 2018 roku i nie zawyżać będzie średniej dla pozostałej części Mazowsza! Rozwiązanie to stanowi jeden z możliwych z wariantów w założeniach do Umowy Partnerstwa – czyli dokumentu regulującego przepływ środków unijnych w nadchodzącej perspektywie finansowej. Sa-

morządowcy i politycy mają od dawna tego świadomość.

Podział administracyjny nie jest niezbędny dla sprawiedliwego podziału środków UE w województwie mazowieckim, a do tego spowoduje różnego rodzaju konsekwencje finansowe np. konieczność utworzenia nowych struktur administracyjnych. Powodów do podziału należy więc upatrywać gdzie indziej. grafika: pl.wikipedia.org autor: Halibutt

DZIAŁAMY LOKALNIE Nr 2/2020 | Listopad 2020 r. | str. 17 IDŹ DO SPISU TREŚCI