Egzorcyści

Historie kapłanów walczących przeciwko

Złemu

Wydawnictwo AA Kraków

Tytuł oryginału: Esorcisti. Storie di preti in lotta contro il Maligno

Tłumaczenie: Jacek Partyka

Redakcja, korekta, skład i łamanie, projekt okładki: Wydawnictwo AA

ISBN 978-83-7864-759-1

Wydawnictwo AA s.c. 30-332 Kraków, ul. Swoboda 4 tel.: 12 345 42 00, 695 994 193

e-mail: klub@religijna.pl www.religijna.pl

„Gdy duch nieczysty opuści człowieka, błąka się po miejscach bezwodnych, szukając spoczynku. A gdy go nie znajduje, mówi:

‘Wrócę do swego domu, skąd wyszedłem’. Przychodzi i zastaje go wymiecionym i przyozdobionym.

Wtedy idzie i bierze siedem innych duchów złośliwszych niż on sam; wchodzą i mieszkają tam. I stan późniejszy owego człowieka staje się gorszy niż poprzedni”

(Łk 11, 24-26)

ks. Antonio Palma

Kwestia egzorcyzmu w obecnych czasach

Nieco objaśnień na temat egzorcyzmu

Poważny problem związany z udziałem w sektach ezoterycznych, kultach demonicznych, z praktykami przesądnymi, magicznymi, wróżbiarskimi i spirytystycznymi nie tylko prowadzi do życia w grzechu (jako naruszenie pierwszego przykazania), ale również do niebezpiecznej ekspozycji człowieka na szeroko rozumiane opętanie diabelskie.

Skoro przyjmujemy istnienie złego ducha, zgodnie z doktryną Kościoła katolickiego, to istnieje również możliwość ze strony Złego, by opanować jakieś miejsce albo opętać ciało jakiejś osoby. Działanie złego ducha jest dwojakiego rodzaju: dzieli się na zwyczajne (kuszenie do grzechu) i nadzwyczajne (zjawiska opętania, obsesji i dręczenia). Tutaj mamy do czynienia z działaniem nadzwyczajnym, któremu sprzyja podejmowanie praktyk ezoterycznych. Na przykład z tego punktu widzenia najbardziej niebezpieczna jest praktyka spirytyzmu.

Punkt styczny pomiędzy ezoteryzmem (wszystkie praktyki magiczne, przesądy, wróżby, aż po spirytyzm i satanizm) a egzorcyzmem (ryt, poprzez który wzywa si ę Boga, aby uwolnić od

Przedmowa

złego ducha jakąś osobę, miejsce lub zwierzę) może być następujący: w dłuższej perspektywie rytuały magiczne mogą doprowadzić do kontaktu ze złowrogimi bytami duchowymi, wśród których są również złe duchy, i aby uwolnić się od nich, należy powrócić do sakramentów, do życia w modlitwie, do praktyki postu, a w ciężkich przypadkach opętania uciec się do interwencji Kościoła za pośrednictwem egzorcyzmu.

W sierpniu 2008 ówczesny przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Egzorcystów (AIE – Associazione Internazionale degli Esorcisti), śp. o. Giancarlo Gramolazzo, skierował list do egzorcystów oraz ich współpracowników, zwięźle objaśniając rzeczywistość egzorcyzmu:

„Termin egzorcyzm, pochodzący z greckiego słowa exorkistes (= zaklęcie), w Starym i Nowym Testamencie oznacza usunięcie działania złych mocy (demonów) w człowieku, połączone czasami z uzdrowieniem choroby powiązanej z opętaniem. Ewangelie synoptyczne ukazują Jezusa również jako egzorcystę. Uczestnictwo uczniów Jezusa w Jego misji jest przedstawiane również poprzez tego typu działalność.

Egzorcyzm w tradycji Kościoła to w swej istocie modlitwa wstawiennicza, będąca elementem rytu sakramentalnego. Poświadczony po raz pierwszy w III wieku, jest odprawiany w czasie chrztu jako jeden ze skutecznych znaków wyrzeczenia się ‘dawnego życia’ i początku nowego. W Kościele katolickim obecnie stanowi również osobny rytuał, w rzadkich przypadkach, kiedy leczenie psychiatryczne okazuje się nieskuteczne”1.

1 Giancarlo Gramolazzo, Lettera del presidente dell’AIE agli esorcisti e agli ausiliari, n. 46, Roma 2008, 7, dostępny online pod adresem: http://www.aie. org.mx/it/pdf/Lettera_46.pdf.

Zatem egzorcyzm to nie tylko uwolnienie człowieka od złych mocy, ale również uzdrowienie ze stanu choroby, która czasem jest powiązana z nadzwyczajnym działaniem złego ducha i może mieć swoje źródło we wcześniejszym praktykowaniu magii, przesądów, spirytyzmu.

Kim jest egzorcysta?

Charakterystyka egzorcysty została dobrze przedstawiona przez ks. Raffaella Martinellego, niegdyś rektora w Collegio Ecclesiastico Internazionale San Carlo oraz prepozyta Bazyliki św. św. Ambrożego i Karola przy Corso (Rzym), a obecnie biskupa:

„Egzorcysta to człowiek modlitwy, który działa w imię Kościoła z mocą Ducha Świętego. To posługa, która jest darem Boga, udzielana przez biskupa wyłącznie kapłanom wewnątrz diecezji, a następnie sprawowana przez nich za pośrednictwem Kościoła. Pobożność, wiedza, życiowa prawość, równowaga, zdolność do osądu, przygotowanie teologiczne oraz doświadczenie duchowe i zdolność do wsłuchania się – to cechy niezbędne w tej posłudze, która jest również ścieżką szczególnej świętości, ponieważ prowadzi do bezpośredniego starcia ze złym duchem. Od egzorcysty w sposób szczególny wymaga się roztropności, zarówno po to, żeby upewnić się co do obecności Złego, jak również by przestrzegać normy ustalone przez Kościół. Posługa egzorcysty, oprócz uwolnienia, to również posługa pociechy”2.

2 Zob. R. Martinelli, 50 Argomenti di attualità. Frammenti di verità cattolica. Catechesi dialogica, Città del Vaticano 2008, s. 403-405.

Podstawowe znaczenie ma życie duchowe, jako ścieżka świętości egzorcysty, który powinien posiadać: ludzkie cechy pobożności, wiedzy i zdolności wsłuchania się, cnoty roztropności i osądu; doświadczenie duchowe oraz przygotowanie teologiczne.

Pozostając w kontakcie z wielkim cierpieniem, powinien przeżywać swoją posługę również w perspektywie niesienia pociechy dla tak wielu serc, które są dręczone przez Złego.

Judaistyczna praktyka egzorcystyczna

Badacz Pietro Sorci w artykule z roku 2000 3 dokonuje uważnej analizy egzorcyzmów praktykowanych przez Żydów. Już księga Dziejów Apostolskich (19,13-14) informuje o kilku wędrownych egzorcystach, synach najwyższego kapłana Skewasa, który próbowali posługiwać się imieniem Jezusa, uważanym za skuteczne wezwanie przeciwko duchom zła.

Judaistyczną praktykę egzorcystyczną poświadcza historyk Józef Flawiusz, który informuje o sławie Salomona jako największego egzorcysty starożytności.

Według Józefa Flawiusza Bóg miał obdarować Salomona zdolnością wypędzania złych duchów dla ocalania ludzi4.

Uzdrawianie opętanych odbywało się za pośrednictwem szczególnego rytu: pod nosem opętanego egzorcysta umieszczał pierścień upleciony z korzeni, które wcześniej wskazał Salomon,

3 Zob. P. Sorci, Gesti e atteggiamenti nel Rito degli Esorcismi, [w:] Rivista Liturgica, n. 6, nov.-dic. 2000, s. 919-938.

4 Józef Flawiusz, Starożytności żydowskie (Dawne dzieje Izraela) 8, 42 i nast.

a gdy został on powąchany przez chorego, wówczas zły duch opuszczał go przez nos.

Opętany natychmiast padał na ziemię, a egzorcysta, wypowiadając nad nim magiczne zaklęcie ułożone przez samego Salomona, zaklinał złego ducha, aby już nie wracał do tego człowieka5.

Święty Atanazy informuje o istniejącej wśród ludu żydowskiego praktyce wypędzania złych duchów poprzez odczytywanie Pisma Świętego6.

Natomiast święty Justyn potwierdza również praktykę stosowania zapachów oraz pętania7. W starożytnych tekstach można napotkać również opisy innych praktyk magiczno-egzorcystycznych8.

Praktyka Jezusa i praktyka w pierwszych wiekach

Również Jezus był egzorcystą. W Ewangeliach odnajdujemy wiele opisów uwolnienia od złego ducha.

Ten, który wypędzał złe duchy palcem Bożym (zob. Łk 11,20), a nie w imię Belzebuba, księcia demonów (zob. Mt 12,27), to Jezus Chrystus, Syn Ojca, który poprzez swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie przyszedł zbawić całą ludzkość od śmierci i grzechu.

5 Tamże, 8, 45.

6 Atanazy, List do Marcellina, 33, PG 27, kol. 44.

7 Justyn, Dialogus cum Tryphone Judaeo, 85, 3, PG 6, 676-677.

8 Józef Flawiusz, Wojna żydowska VII, 6, 3.

Syn Boży, Jezus z Nazaretu, nigdy nie sięga po gesty o charakterze magicznym, a tym bardziej po takie ryty egzorcyzmu, jakie znane były z praktyki judaistycznej. On uzdrawia chorych i wypędza złe duchy mocą swego słowa (zob. Mk 4,25-26; Mt 4,24; 9,32-33; 12,22; 17,14-20), dzięki Duchowi Boga, który jest w Nim (zob. Mt 12,22-32; Mk 3,22-30). Gest nakładania rąk wydaje się odnosić do przekazywania Ducha uzdrawiającego, który działa w Nim (zob. Mk 5,23; 6,5; 7,32; 8,23; Łk 4,40; 13,13)9.

On udziela tej mocy również Dwunastu, a także uczniom (zob. Mt 10,7; 10,1; Mk 3,10), którzy jednak nie zawsze są w stanie uwolnić opętanych (zob. Mt 17,16); będą musieli czynić to w Jego imię (zob. Mk 16,15-18); wyzwala jedynie moc Jego słowa i wiary, jaką się żywi wobec Niego: w istocie to sam Bóg zwycięża nad mocami Złego10.

Biblista Rudolf Pesch w taki sposób objaśnia kwestię postu jako niezbędnego, wraz z modlitwą, dla uwolnienia (zob. Mk 9,29), co znajduje potwierdzenie w niektórych kodeksach, a przez inne jest pomijane:

„Do większości kodeksów [...] przeniknęła glosa kai nesteia, z czego wynika, że w Kościele pierwotnym post był wykorzystywany jako przygotowanie do praktyk egzorcystycznych”11.

9 Zob. R. Fabris, I miracoli di Gesù, i suoi riti di guarigione e la predicazione del regno di Dio, [w:] Liturgia e terapia. La sacramentalità a servizio dell’uomo nella sua interezza, red. A. N. Terrin, Padova 1994, s. 54-86.

10 P. Grelot, Esorcismo, [w:] Grande dizionario delle religioni, Torino 1998, s. 652.

11 R. Pesch, Il vangelo di Marco Commentario teologico del Nuovo Testamento, Brescia 1982, s. 139.

Zatem post, niezależnie od tego, na ile możemy być pewni zapisu dotyczącego jego obecności w starożytnych kodeksach, w Kościele pierwotnym stał się, z czasem i w praktyce, duchowym przygotowaniem dla tego, kto przystępuje do odprawiania egzorcyzmów.

Interesujące jest również i to, co stwierdza Joachim Gnilka w odniesieniu do synoptycznego ustępu w Ewangelii św. Mateusza (zob. Mt 17,21):

„Chociaż [werset 21] można odnaleźć w licznych rękopisach i chociaż w patrystyce i w średniowieczu niemal zawsze uznawano go za fragment tekstu Mateuszowego, to nie pozostaje on w harmonii z ideą, która w sposób wyraźny znajduje swą konkluzję w wersecie 20. Jego dodanie można wyjaśnić poprzez wpływ paralelnego fragmentu Mk 9,29”12.

W Kościele apostołów egzorcyzmy będą praktykowane w tym samym duchu, poprzez wezwanie imienia Chrystusa zmartwychwstałego, jedynego zwycięzcy szatana (zob. Mk 16,17; Dz 19,12) i z Jego nadania również uczniowie wypędzają złe duchy (zob. Dz 5,16; 16,18).

12 J. Gnilka, Il vangelo di Matteo Commentario teologico del Nuovo Testamento, Brescia 1990, s. 166.

Źródła i dokumenty Kościoła

W odniesieniu do egzorcyzmu, tego skomplikowanego zagadnienia, które należy traktować z delikatnością i rozwagą, z pomocą przychodzi nam Kodeks prawa kanonicznego 13oraz Katechizm Kościoła katolickiego14 .

Po szkicowym przedstawieniu egzorcyzmów w Nowym Testamencie należy jasno przedstawić normy, jakie znajdujemy w Kodeksie prawa kanonicznego.

Jesteśmy w księdze IV, która dotyczy munus sanctificandi Kościoła (czyli funkcji uświęcania, jaką Kościół wypełnia poprzez celebrację sakramentów), w części II, która dotyczy Pozostałych aktów kultu Bożego. Znajdujemy się przy Tytule I, który omawia sakramentalia.

„§ 1. Nikt nie może dokonywać zgodnie z prawem egzorcyzmów nad opętanymi, jeżeli od ordynariusza miejsca nie otrzymał szczególnego i wyraźnego zezwolenia.

§ 2. Takiego zezwolenia ordynariusz miejsca może udzielić tylko prezbiterowi odznaczającemu się pobożnością, wiedzą, roztropnością i prawością życia”15.

Innymi słowy, Kodeks prawa kanonicznego mówi: kto nie posiada wyraźnego i szczególnego pozwolenia od ordynariusza miejsca, nie może w sposób zgodny z prawem odpraw iać

13 Zob. Codice di Diritto canonico (CIC), Città del Vaticano 1983, s. 1166-1172.

14 Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK), 1237; 1673.

15 CIC, 1172.

egzorcyzmów, a tym mniej człowiek świecki; może to wykonywać tylko kapłan wyznaczony do takiego zadania przez biskupa, kapłan, który musi posiadać cnotę pobożności, dar wiedzy, roztropność i prawość życia.

Katechizm Kościoła Katolickiego o egzorcyzmie mówi wiele razy i w różnych kontekstach. Już w objaśnieniu tajemnicy odkupienia zdziałanego przez Zbawiciela, przenikniętego krwią krzyża, cudów i tajemnicy Chrystusa, wzmiankuje się o egzorcyzmach, które przybliżają uzdrowienie:

„Całe życie Chrystusa jest misterium Odkupienia. Odkupienie przychodzi do nas przede wszystkim przez krew Krzyża (zob. Ef 1,7; Kol 1,13-14; 1 P 1,18-19), ale to misterium jest obecne w dziele całego życia Chrystusa; jest już w Jego Wcieleniu, przez które, stawszy się ubogim, ubogacił nas swoim ubóstwem (zob. 2 Kor 8,9); w Jego życiu ukrytym, w którym przez swoje poddanie (zob. Łk 2,51) naprawia nasze nieposłuszeństwo; w Jego słowie, przez które oczyszcza słuchaczy (zob. J 15,3); w Jego uzdrowieniach i egzorcyzmach, przez które ‘On wziął na siebie nasze słabości i nosił nasze choroby’ (Mt 8, 17); w Jego Zmartwychwstaniu, przez które nas usprawiedliwia (Mt 8,17)”16.

Egzorcyzmy stają się również wielką zapowiedzią zwycięstwa Chrystusa nad oskarżycielem, i szczególnymi znakami, które głoszą Królestwo Boga obecnego i działającego:

16 KKK, 517.

„Przyjście Królestwa Bożego jest porażką królestwa szatana (zob. Mt 12,26): ‘Jeśli Ja mocą Ducha Bożego wyrzucam złe duchy, to istotnie przyszło do was Królestwo Boże’ (Mt 12, 28). Egzorcyzmy Jezusa wyzwalają ludzi spod władzy złych duchów (zob. Łk 8,26-39). Uprzedzają one wielkie zwycięstwo Jezusa nad ‘władcą tego świata’ (J 12, 31). Królestwo Boże będzie ostatecznie utwierdzone przez krzyż Chrystusa: Regnavit a ligno Deus – ‘Bóg zakrólował z krzyża’ (hymn Vexilla Regis)17.

W rycie chrztu nad kandydatem, który zostaje namaszczony olejem katechumenów, odmawia się egzorcyzm nazywany „mniejszym”:

Ponieważ chrzest oznacza wyzwolenie od grzechu i od kusiciela, czyli diabła, dlatego wypowiada się nad kandydatem egzorcyzm (lub kilka egzorcyzmów). Namaszcza się go olejem katechumenów lub celebrans kładzie na niego rękę, a on w sposób wyraźny wyrzeka się szatana. Tak przygotowany kandydat do chrztu może wyznać wiarę Kościoła, której zostanie ‘powierzony’ przez chrzest (zob. Rz 6,17)”18.

Katechizm oferuje również jasną i wyczerpującą definicję tego, czym w rzeczywistości jest egzorcyzm: wezwaniem Kościoła na pomoc jakiejś osobie lub obiektowi, w sposób publiczny i z autorytetem, który otrzymuje od samego Chrystusa, aby ta osoba lub obiekt otrzymały opiekę i uwolnienie spod władzy szatana.

17 KKK, 550.

18 KKK, 1237.

„Gdy Kościół publicznie i na mocy swojej władzy prosi w imię Jezusa Chrystusa, by jakaś osoba lub przedmiot były strzeżone od napaści Złego i wolne od jego panowania, mówimy o egzorcyzmach.

Praktykował je Jezus, a Kościół od Niego przyjmuje władzę i obowiązek wypowiadania egzorcyzmów (zob. Mk 1,25 i nast.; 3,15; 6,7; 6,13; 16,17). W prostej formie egzorcyzmy występują podczas celebracji chrztu. Egzorcyzmy uroczyste, nazywane ‘wielkimi’, mogą być wypowiadane tylko przez prezbitera i za zezwoleniem biskupa. Egzorcyzmy należy traktować bardzo roztropnie, przestrzegając ściśle ustalonych przez Kościół norm. Egzorcyzmy mają na celu wypędzenie złych duchów lub uwolnienie od ich demonicznego wpływu, mocą duchowej władzy, jaką Jezus powierzył Kościołowi. Czymś zupełnie innym jest choroba, zwłaszcza psychiczna, której leczenie wymaga wiedzy medycznej. Przed podjęciem egzorcyzmów należy więc upewnić się, że istotnie chodzi o obecność Złego, a nie o chorobę”19.

Przed przystąpieniem do egzorcyzmu należy mieć pewność co do obecności Złego, a zyskuje się ją dzięki dokładnemu rozeznaniu i dzięki życiu wiary oraz modlitwy, jakim powinien odznaczać się egzorcysta.

19 KKK, 1673.

Biskupi diecezjalni są proszeni o czujność20, aby wierni otrzymywali sakramenty i sakramentalia z troską i szacunkiem, i by w taki sposób były one odprawiane, aby unikać przesądów i niejasności; dlatego wiele tekstów zwraca uwagę na zrozumienie i na wcielanie w życie norm prawa kanonicznego21, na czujność, jaką biskupi powinni się odznaczać na tej delikatnej płaszczyźnie22.

Ważny w tym kontekście dokument to list, który Kongregacja Nauki Wiary wysłała we wrześniu 1985 r. do wszystkich biskupów23, w którym zwraca uwagę na narastający problem egzorcyzmu i pewnych grup, które się łączą, aby uzyskać uwolnienie od złych duchów. Zostaje wyjaśnione, że te modlitwy, prowadzone również przez laików, nie są w istocie egzorcyzmami: tylko kapłan wyznaczony przez ordynariusza może egzorcyzmować, zgodnie z kanonem 1172 Kodeksu prawa kanonicznego.

Wiernym świeckim nie wolno pytać złe duchy o imię ani ich indagować, a tym mniej stosować słynnej formuły egzorcyzmu przeciwko szatanowi i zbuntowanym aniołom:

„Z tego zapisu wynika, że wiernym ani nie wolno używać formuły egzorcyzmów przeciw szatanowi i upadłym aniołom, która

20 Zob. Kongregacja ds. Biskupów, Direttorio per il Ministero pastorale dei Vescovi, Apostolorum Successores, 22 II 2004, 151.

21 Zob. CIC, 1172.

22 Zob. Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Ordo benedictionum, 3 V 1984.

23 Zob. Kongregacja Nauki Wiary, List Inde ab aliquot annis, [w:] Mentem normae vigentes de exorcismis revocantur, 29 IX 1985, [w:] AAS 77 (1985), 1169-1170.

do biskupów

Listy

została opublikowana na polecenie Papieża Leona XIII, ani tym bardziej nie wolno używać tekstu integralnego tego egzorcyzmu. Biskupi, w przypadku konieczności, zatroszczą się o ostrzeżenie wiernych w tej sprawie.

W końcu, z tych samych powodów, Biskupi są proszeni o czuwanie, by – także w przypadkach, w których należy wykluczyć prawdziwe opętanie przez szatana – ci, którzy są pozbawieni odpowiedniej władzy, nie organizowali zgromadzeń, w czasie których są używane, w celu otrzymania wyzwolenia, modlitwy, w których są wprost wzywane demony i dąży się do poznania ich tożsamości”24.

Teksty kapłanów egzorcystów na płaszczyźnie duszpasterskiej

Wielu kapłanów egzorcystów postanowiło spisać swoje doświadczenia i w ten sposób wnieść wkład w dzieło poznania tej tajemniczej rzeczywistości. W większości przypadków są to teksty, które nie noszą w sobie jakichś znamion naukowości ani też do niej nie pretendują, ale są interesujące dla poznania współczesnej praktyki egzorcystycznej.

Wszyscy egzorcyści, którzy pisali albo publikowali teksty o charakterze popularnym – wśród najsłynniejszych spotykamy o. Gabriele Amortha, o. Raula Salvucciego, o. Francesco Bamonte

24 Zob. Kongregacja Nauki Wiary, List Inde ab aliquot annis, [w:] Mentem normae vigentes de exorcismis revocantur, 29 IX 1985, 2-3; tekst pol. za List do ordynariuszy miejsca przypominający niektóre normy dotyczące egzorcyzmów, www.vatican.va.

– są zgodni w stwierdzeniu, że praktyki spirytystyczno-ezoteryczne są bramą dla diabła.

I wszyscy trzej zgodnie twierdzą, że bez życia duchowego umocnionego modlitwą, ożywionego sakramentami (zwłaszcza częstym sakramentem pojednania), Słowem Bożym, adoracją eucharystyczną, praktykowaniem cnót, trudno jest uciec przed wpływem złego ducha w jego różnych formach.

Ojciec Gabriele Amorth w swojej słynnej pierwszej książce z roku 1990, Un esorcista racconta 25 (w j. polskim znanej pt. „Wyznania egzorcysty”), mówi o swoich doświadczeniach jako egzorcysta i obszernie opowiada o magii, spirytyzmie i wróżbiarstwie jako „pułapkach”, w które każdy może wpaść26.

Po ogromnym sukcesie pierwszej książki Amorth pisze na ten temat drugą, zatytułowaną Nuovi racconti di un esorcista („Nowe wyznania egzorcysty”), w której omawia świadectwa życia i otwarte problemy dotyczące egzorcyzmu i modlitwy o uwolnienie27, podkreślając, że największy problem stanowi towarzyszenie opętanemu wiernemu na „ścieżce modlitwy i katechezy”28.

W swojej trzeciej publikacji, Esorcisti e psichatri („Egzorcyści i psychiatrzy”), w zasadniczy sposób objaśnia, czym jest okultyzm i spirytyzm29 oraz potwierdza wkład psychiatrów w pracę egzorcystów30. Szkody powodowane przez okultyzm, sekty ezoteryczne oraz spirytyzm nie obejmują wyłącznie płaszczyzny materialnej

25 Zob. G. Amorth, Un esorcista racconta, Bologna 1990.

26 Tamże, s. 159-169.

27 Zob. G. Amorth, Nuovi racconti di un esorcista, Bologna 1992, s. 97-103.

28 Tamże, s. 102.

29 Zob. G. Amorth, Esorcisti e psichiatri, Bologna 1996, s. 41-56; s. 75-85.

30 Tamże, s. 91-125.

i ekonomicznej, ale są też natury psychologicznej i fizjologicznej, ponieważ wymagają współpracy ekspertów z tych dziedzin. Ojciec Raul Salvucci, egzorcysta od roku 1975, w swojej pierwszej publikacji, Indicazioni pastorali di un esorcista („Wskazówki duszpasterskie pewnego egzorcysty”) postanawia ujawnić praktyki magiczne i oszustwo magii, ale również praktyki spirytyzmu i satanizmu, które szerzą się w kulturze i w różnych kręgach naszego społeczeństwa31, a w centralnym miejscu umieszcza to, co Kościół mówi na temat zwycięstwa Chrystusa nad szatanem, na temat zaklęć i uroków32.

Inny tekst o fundamentalnym znaczeniu, należący do tego nurtu demaskatorskiego, to pierwsza publikacja zakonnika ze zgromadzenia Sług Niepokalanego Serca Maryi, o. Francesco Bamonte33, która, wraz z jego drugą książką, omawia praktyki spirytyzmu34.

Jego trzecia książka, odznaczająca się znacznie większą naukowością niż cytowane wcześniej teksty o charakterze popularyzatorskim, skupia uwagę na Opętaniach diabelskich i egzorcyzmie , dostarczając klucz do interpretacji nadzwyczajnego działania złego ducha35, do dokonania rozróżnienia pomiędzy nawiedzeniem, opętaniem, obsesją i diabelskim dręczeniem.

31 Zob. R. Salvucci, Cosa fare con questi diavoli? Indicazioni pastorali di un esorcista, Milano 1992, s. 57-70.

32 Tamże, s. 99-121; s. 123-125.

33 Zob. F. Bamonte, Cosa fare con questi maghi? Come liberarsi dalla superstizione e difendersi dai truffatori, Milano 2000, s. 50-71.

34 Zob. F. Bamonte, I danni dello spiritismo. L’azione occulta del Maligno nelle presunte comunicazioni sull’aldilà, San Paolo, Milano 2003.

35 Zob. F. Bamonte, Possessioni diaboliche ed esorcismo. Come riconoscere l’astuto ingannatore, Milano 2006, s. 58-63.

Ojciec Bamonte w taki sposób wypowiada się o praktykach okultystycznych i magicznych:

„Niemało jest takich, którzy są przekonani, że przesądy i praktyki okultystyczne są nieszkodliwe, ale nie zdają sobie sprawy, że mogą one zrobić szeroki wyłom dla złego ducha, aby mógł on przeprowadzić swoje nadzwyczajne działanie wobec osób i rzeczy.

W sprawowaniu posługi egzorcyzmu zauważa się, że pewna liczba przypadków nadzwyczajnego działania złego ducha wynika z faktu, że dany człowiek zbliżył się do praktyk okultystycznych, nie wiedząc, czemu wychodzi naprzeciw.

Oto zatem dla właściwego rozpoznania nadzwyczajnego działania demonicznego ważne jest, żeby zaobserwować, czy pewne zjawiska rozpoczęły się po jednym albo wielu szczególnych wydarzeniach bądź okolicznościach, które można zaliczyć do tych wskazanych w poniższym wykazie:

– uczestnictwo w spotkaniach spirytystycznych czy nawet tylko obecność podczas nich;

– odwiedzanie medium, magów, kabalistów albo działanie jako medium, uprawianie magii, kabały;

– przywiezienie z Afryki, Azji albo Ameryki Południowej obiektów typowych dla lokalnej magii, kupionych jako prezent;

– uczestnictwo w rytuałach voodoo, makumba albo candomblé;

– przynależność do sekt, grup albo stowarzyszeń, w których doprawia się rytuały ezoteryczne albo praktyki okultystyczne;

– przynależność do sekt satanistycznych albo sporadyczne uczestnictwo w rytuałach satanistycznych, takich jak pakt krwi

zawierany ze złym duchem, uczestnictwo w czarnych mszach, uczestnictwo w mordach rytualnych, dobrowolna profanacja Eucharystii;

– słuchanie przez długi okres albo przez wiele godzin dziennie muzyki zawierającej przesłania, które wzywają do kultu szatana albo do przemocy, nekrofilii, bluźnierstwa, morderstwa, samobójstwa.

Te przesądne praktyki i różne opisane formy okultyzmu, w połączeniu z nałogami, które stają się alienującymi uzależnieniami (alkohol, narkotyki, wszelkiego rodzaju deprawacja seksualna, bluźnierstwo itd.), czynią człowieka jeszcze bardziej podatnym na nadzwyczajne działanie złego ducha”36.

Tutaj do gry wkracza kwestia życia duchowego, w prawdziwy sposób przeżywanego i celebrowanego, a następnie również wkład, jaki stanowią owoce teologii duchowości oraz hagiografii.

Oto przykłady świętych, którzy walczyli ze złym duchem: święty Antoni opat, święta Gemma Galgani, święty Pio z Pietrelciny. Oni stają się przykładem, jak mistyczna unia z Chrystusem w konsekwencji prowadzi do walki, w której można zwyciężyć tylko poprzez modlitwę i rozeznanie, roztropność i wiarę.

36 Tamże, s. 59-61.

259 SPIS TREŚCI Przedmowa. Kwestia egzorcyzmu w obecnych czasach (ks. Antonio Palma) ............................. 7 Nieco objaśnień na temat egzorcyzmu ....................................... 7 Kim jest egzorcysta? ...................................................................... 9 Judaistyczna praktyka egzorcystyczna ........................................ 10 Praktyka Jezusa i praktyka w pierwszych wiekach ................... 11 Źródła i dokumenty Kościoła ...................................................... 14 Listy do biskupów .......................................................................... 18 Teksty kapłanów egzorcystów na płaszczyźnie duszpasterskiej .............................................. 19 Uwagi wstępne. Egzorcysta: misja uciążliwa i trudna .............. 25 Egzorcyzmy: sztuka i święci ......................................................... 25 Posługa egzorcysty ........................................................................ 29 Wprowadzenie. Zły duch, pan ciemności .................................. 37 Antychryst ...................................................................................... 41 Mroczny duch w Ewangeliach ..................................................... 43 Działanie demoniczne .................................................................. 47 Dekalog egzorcystów .................................................................... 49

260 Rozdział 1. Terminologia egzorcystyczna ................................. 53 Działania demoniczne zwyczajne (pokusy) i nadzwyczajne (dręczenie, nawiedzenie, obsesja, opętanie) ........................ 54 Skuteczność sakramentaliów ...................................................... 61 Znaczenie wizerunków ................................................................ 62 Rozdział 2. Oznaki opętania diabelskiego ................................. 67 1. oznaka: płynna mowa w nieznanych językach albo rozumienie kogoś, kto nimi przemawia ...................... 70 2. oznaka: znajomość „rzeczy tajemnych” ................................. 72 3. oznaka: okazywanie siły niewspółmiernej do wieku albo kondycji fizycznej danej osoby ..................... 74 4. oznaka: odraza wobec sacrum ................................................. 76 Inne oznaki .................................................................................... 82 Rozdział 3. Inne formy nadzwyczajnego działania złego ducha ............................................................................... 87 Dręczenie diabelskie .................................................................... 88 Obsesja diabelska .......................................................................... 89 Nawiedzenie diabelskie ................................................................ 92 Szczególna postać opętania: diabelskie podporządkowanie ... 94 Klątwa (urok) ................................................................................ 95 Rozdział 4. Jezus jako egzorcysta i przekazanie przez Niego mocy egzorcyzmowania ...................................... 101 Apostołowie egzorcyści ............................................................. 104

261 Rozdział 5. Egzorcysta z Doliny Aosty – ks. Alfonso Commod ......................................................... 109 Egzorcyzm „wiejski” ................................................................... 111 „Przypadek V.M” ........................................................................ 115 Rozdział 6. Egzorcysta z południa – ks. Leone Iorio ............. 121 Pierwszy egzorcyzm ................................................................... 127 Rozdział 7. Egzorcysta w Rzymie – ojciec Candido Amantini .................................................. 131 Na Świętych Schodach ............................................................... 134 W szkole ojca Candida .............................................................. 138 Rozdział 8. Egzorcysta sycylijski – ojciec Giuseppe Tomaselli ................................................. 143 Wywiad z Melidem ..................................................................... 147 Co myśleć? Jakaś sugestia? ........................................................ 149 Złe oko i przeklęte obiekty ........................................................ 150 Pierwsze spotkanie ..................................................................... 151 Drugie spotkanie ........................................................................ 154 Wyjaśnienia ................................................................................. 159 Komentarze ................................................................................. 160 Dobrze jest być świadomym ..................................................... 160 Rozdział 9. Egzorcysta z Sardynii – ojciec Salvatore Vico .... 163

Dodatek.

262 Wielki nauczyciel – egzorcysta ...................................................167 Wywiad ..........................................................................................168 Rozdział 10. Ojciec Gabriele Amorth – egzorcysta par excellence .....................................................177 Wspomnienia jego przyjaciół .....................................................181 Z autobiografii ojca Amortha .....................................................188 Wspomnienie Angeli Musolesi ..................................................192 Ojciec Amorth w Radio Maria ...................................................194 Wywiad z Marco Tosattim ..........................................................194 Ojciec Amorth mówi o diable ....................................................201 Ojciec Amorth i święty ojciec Pio z Pietrelciny ........................206

wywiadu udzielonego przez ojca Gabriele Amortha podczas kursu dla egzorcystów na uniwersytecie Regina Apostolorum w Rzymie .............................................207 Zakończenie. Diabeł według nauczania i tradycji Kościoła ....227

z rąk szatana” (świadectwo Karoliny) ...................................235 Wywiad ..........................................................................................237 Bibliografia ....................................................................................253

Doświadczenie opętanej: „Pan wyrwał mnie

Egzorcysta to katolicki ksiądz, który działa w imieniu Kościoła mocą Ducha Świętego. Jego misją jest posługa duchowej walki z mocami diabelskimi, posługa wyzwolenia i pocieszenia, sprawowana za pośrednictwem Kościoła.

Pobożność, nauka, integralność życia, równowaga, rozeznanie, przygotowanie teologiczne, doświadczenie duchowe i umiejętność słuchania – to wymogi niezbędne do tej posługi, która jest jednocześnie drogą szczególnej świętości, ponieważ prowadzi do bezpośredniej konfrontacji z diabłem.

Prezentujemy tutaj historie i doświadczenia walki ze złym duchem kilku z najbardziej uznanych współczesnych katolickich egzorcystów, którzy posługiwali z wielkim poświęceniem i w duchu modlitwy, a ze względu na swą niezwykle cenną, bardzo trudną posługę powinni cieszyć się stale rosnącym szacunkiem. Są wśród nich: Gabriele Amorth, Giuseppe Tomaselli, Salvatore Vico, Alfonso Commod, Leone Iorio czy Candido Amantini.

Oprócz ukazania sylwetek wybitnych współczesnych egzorcystów oraz ich dokonań w walce przeciwko złemu duchowi książka przybliża też kwesti ę egzorcyzmu w czasach obecnych, wyjaśnia istotę egzorcyzmu oraz posługi egzorcysty. Przedstawia obecne nauczanie Kościoła na temat złego ducha, specyﬁkę działania demonicznego w świecie doczesnym, rozmaite formy zniewolenia i opętania demonicznego oraz najważniejsze zasady walki przeciwko mocom zła.

ISBN 978-83-7864-759-1

9 788378 647591

Cena: 39,90 w tym 5% VAT