Het werk van boeren is deels losgezongen van de natuur en van de dorpen. Dat heeft te maken met falen van de vrije markt, betoogt Ineke Noordhoff in de Eerste Hornhuister Aardappellezing. Boeren die de komende transitie wil overleven maken meer kans naarmate zij het natuurlijke domein weer omarmen en een betekenisvolle rol weten te spelen in de samenleving. Ineke Noordhoff is hoofdredacteur van Noorderbreedte, tijdschrift voor landschap, identiteit en duurzaamheid. Ze schreef Schaduwkust, een documentaire over vier generaties boeren lang de Groninger kust.
Lofrede op de Vita Bella, 5 oktober 2019 1 Ter introductie Het was een halve eeuw geleden. Ik woonde nog thuis. We waren net uit Amsterdam Osdorp naar Groningen verhuisd. Johnny, de buurman, kwam dagelijks even een jenevertje drinken. Hij had er asbach uralt bij. Mijn ouders dronken sherry. Hier koop je in augustus een mud aardappels, leerden we van Johnny - hij zat in de scheepvaart, dus hij wist ook veel van het land. Enfin hij bracht het overtuigend. De kist arriveerde en Johnny strooide er persoonlijk een poeder over uit. ‘anders gaan ze uitlopen’ zei hij. Omdat het niet helemaal gezond leek, schilden we de piepers dik – dat bleek verstandig. We aten dus elke avond aardappelen. Eerst aangebrand, tot we hoorden we dat we ‘afkokers’ hadden en je op de bodem van de pan een rekje moest zetten. Naarmate de winter vorderde werden ze steeds rimpeliger, blauw en zacht. Het poeder was niet opgewassen tegen het voorjaar. Onze piepers vonden het tijd om naar het licht van het raam in de schuurdeur te groeien. Op een dag lag er verrassing in de kist: Bintje, onze poes, had op de spruitende zompige aardappels haar kleintjes ter wereld gebracht. Het waren teveel spruiten die een aanval deden op de eetlust. De aardappels werden afgevoerd en zo leerde ik de voordelen van een zakje aardappels uit de winkel zien. 2 In welke wereld wonen we? Als ik een leeuwerik boven het veld, maakt mijn hart een spongetje van blijdschap. Zulke vrolijke trillers! Maar ik hoor er nog zelden een. De laatste decennia is 96 procent van deze akkervogels verdwenen. Naast alarmerende berichten over het aantal vogels dat terugloopt is daar een categorie bijgekomen: insecten. Dieren die broodnodig zijn voor bestuiving van veel planten.