TEST Det Norske Teateret by Duy Dinh

Andromake – Framsyningane dine har som regel eit bevisst og – I tolv år har du prega to viktige teaterinstitusjonar, først vakkert visuelt uttrykk. Rogaland Teater og no dei siste åtte åra Nationaltheatret. – Takk for det, men tenkjer du etter, så er speleplassen Du har stort sett vore sjef heile ditt yrkesaktive liv, korleis ofte berre eit nesten tomt rom. At det gir ei visuell oppleving, blir det å vere avhengig av andre sjefars kunstnarlege val? skal du i all hovudsak takke scenografen Kari Gravklev for. Eg – Berre tanken på å miste den fantastiske sekretæren min jobbar stort sett berre med henne. Ho går inn i regien og eg i gjer meg desperat. Nei, ærleg talt, det blir sikkert ein brå over hennar felt. Vi ønskjer å skape eit rom der skodespelarar kan gang. Du blir lett bortskjemd som sjef. Det er så mange dyktige møtast på ein sensuell måte, og rommet skal nesten umerkeleg menneske som tar deg seriøst og støttar deg. Dei går ut ifrå at du forandrast i møte med publikum. har noko å fare med, og i dei lykkelegaste augneblinkane dine – Og no set du for første gong opp på Det Norske trur du det sjølv òg. Det er noko djupt tilfredstillande ved å vere Teatret, Andromake av Jean Racine. ansvarleg for eit større kunstnarleg prosjekt enn dine eigne opp – Men det er ikkje første gong eg set opp eit stykke av det setjingar. Du er med i ein samanheng. Dei mindre attraktive franske geniet. I Sverige har eg gjort sidene ved sjefinga gløymer ein snart. REGISSØREN Fedra, og både da og no i ein nyskriven Men tolv år som sjef får vere nok. versjon av Jon Fosse. Han fører dei – Men samstundes som du var Eirik Stubø elegante alexandrinane over til sitt sjef, skapte du deg òg eit namn som eige rytmisk suggererande språk. framgangsrik regissør, slik at opp Aktuell som regissør i Andromake. – Begge stykka har ustyrlege og gåvene no står i kø både heime og ute. desperate kvinner i sentrum. Har – Eg tenkte aldri på å slutte å setje • Har vore teatersjef ved både Rogaland du ein dragnad mot desse ekstreme opp, sjølv om eg var leiar. Og eg til Teater (19972000) og Nationaltheatret kvinnemenneska? let meg også å arbeide med den same (2001–2008). – Eg beundrar nok desse kvinnene. gruppa av skodespelarar i ensemblet • Har haust stor respekt i arbeidet som regissør og blei i 2007 tildelt den amerikanske Eg har sett opp mange andre stykke over fleire år og i mange produksjonar. OBIE-prisen for beste regi for framsyninga som også handlar om kvinneleg despe Dette vart ikkje berre møtt med blide Vildanden som gjesta New York i 2006. rasjon og besetting: Medea, Hedda auge, men det var ein herleg periode. • Ved Nationaltheatret har han m.a. hatt regi Gabler, Rosmersholm, Blodbryllaup m. Vi kunne møtast med kunnskap om på Ashes to Ashes (Pinter), Blodbryllup (Lorca), Ibsens Vildanden, Hedda Gabler fl. Kvinnene ein møter i desse verka, kvarandre utan å måtte begynne på og Rosmersholm. Han regisserte òg vik ikkje, dei svik; dei er ufordrage nytt kvar einaste gong, vi vart trygge Eg er vinden (Fosse) som var ein del av lege og mordariske, og så oppstår på kvarandre. Eg kjem til å sakne dei. Samtidsfestivalen 2007. mysteriet; vi elskar dei likevel. Dei På den andre sida kan ein lett bli sit • På Svenska Riksteatert har han hausta gode kritikkar for framsyningane Någon har ein stordom ved seg, eit nivå og jande fast i tryggleiken, ein blir vant kommer att komma (Fosse) og Fedra ein tragisk klårleik som gjer dei eine til mindre motstand og går kanskje (Racine). ståande og fascinerande. Einkvan for snøgt fram. No gler eg meg til å har sagt at teatret ikkje må redusere møte nye folk og lage framsyningar på mennesket, tvert om, det må syne alt det mennesket kan vere ulike teater og på ulike språk. på godt og vondt. Det er mykje i det. Desse kvinnene let seg – Du er i ferd med å bli eit begrep – Stubø-teater, blir det ikkje redusere. sagt. Kva meiner ein eigentleg med det? – Andromake er ikkje så kjend som Fedra og hennar despe – Eg er nokså sikker på at ein meiner at det er regiteater, rate kjærleik til stesonen. Kven er eigentleg Andromake? men eg veit ikkje kva det elles betyr, og om det er meint – Ho er den trufaste enkja etter Hektor, Trojas store positivt. Det motsette måtte vere teater utan regissør. Og det krigshelt, og ho er ikkje eit så eintydig sentrum i stykket som er ikkje særleg pirrande, vil eg tru. Eg arbeider bra med skode Fedra er. Andromake er heller eit generasjonsstykke. Rundt spelarar, eg set dei i sentrum, ikkje for deira eiga skuld, men Andromake finn vi dei vaksne barna til hovudpersonane i dei for framsyninga si skuld. Så mitt regiteater kan ikkje vere det greske heltesegnene, søner av Akilles og Agamemnon, dotter til motsette av skodespelarteater. Men kva er det da? Eg høyrer den vakre Helena. Barn til den store generasjonen, til dei greske òg at folk seier at eg har ein eigen stil, og det tar eg som eit superkjendisane, barn som reduserer seg sjølve til taparar. Den kompliment. Men det betyr ikkje at eg sit heime og seier til desperate kampen deira spelar seg ut på kjærleikens slagmark, meg sjølv at no skal eg lage ei framsyning i min heilt eigne stil. der går dei under. Og det er ingen heroisk undergang vi er vitne Eg prøver berre å fortelje ei historie så klart eg berre kan, og til, snarare den gjenkjennelege livsens strid prega av mindre gjennom denne oppklaringa håpar eg å nå inn til ein kjerne verdskompleks, nevrosar, arv, falske framtidsvoner og presta som ikkje er heilt forklarleg. «Når ein ikkje kan tale, da teier sjonsangst. Racine skildra desse kjendisbarna med ein distanse ein», seier Wittgenstein. Det oppstår alltid ein augneblink da på nesten to tusen år; likevel skriv han seg gjennom historias du saknar ord. Eit kunstverk bør ha sin tagnad, sitt mysterium; slør slik at desse barnebarn av gudar kjem oss nær på si villfarne store forfattarar har det. Ein må ikkje ta det frå dei ved å prøve vandring her på jorda. å løyse og forklare løyndomane deira. Og publikum skal òg ha sitt rom for å kunne gjere opplevinga til si. side 34 det norske – våren 2009