Nu Sinterklaas is vertrokken, halen Utrechters weer massaal een kerstboom in huis P. 4
Afval op, rond en naast de containers: een groeiend probleem
Het oorlogsdagboek van burgemeester Ter Pelkwijk
Fenna(8), Matilde (9) en Levi (9) over het parkeerprobleem P. 13 bijdrageDoneerjijeen
Kom schaatsen tussen de treinen! Reserveren verplicht
Nieuwe wildroosters geven de kuddes meer ruimte in Elst
Het verbinden van natuurgebieden is belangrijk voor het versterken van de biodiversiteit. In de Elster Buitenwaarden heeft de provincie wildroosters geplaatst die voor zowel het wild als de natuur in het gebied een groot verschil maken.
De aanwezigheid van grote grazers heeft positieve invloed op het hele natuurlijke systeem
Wie komt aanrijden bij het gebied kijkt er gemakkelijk overheen. Toch spelen de twee wildroosters in de weg een belangrijke rol. “De wilde kuddes hebben nu meer uitwijkmogelijkheden bij hoog water” licht kuddebeheerder Juleo Litjens van het Utrechts Landschap toe.
Hoe meer ruimte voor de dieren, hoe groter de verspreiding van planten en dieren in het gebied. “Kijk naar de vacht van de galloways, daar blijven heel wat zaden in hangen die vervolgens meegenomen worden naar andere delen van het gebied.
Samen voor een sterk landelijk gebied
Hoe houden we het landelijk gebied leefbaar, ook in de toekomst? Dat staat omschreven in het Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG). Het programma gaat over water en bodem, natuur, klimaat en landbouw.
Waarom dit programma?
We staan in Nederland voor een flinke opgave. Net als andere provincies, zit ook de provincie Utrecht op slot. De vergunningverlening stagneert,
met grote gevolgen voor woningbouw, energietransitie en landbouw. Als we de natuur herstellen en de waterkwaliteit verbeteren, ontstaat er weer ruimte om te ondernemen. Daarvoor staan in het Ontwerp-UPLG de voorstellen. Vanaf 6 januari 2026 ligt het Ontwerp-UPLG zes weken lang ter inzage.
Meer informatie: provincie-utrecht.nl/ uplg
Zo dragen ze bij aan de biodiversiteit”, legt Juleo uit.
De belangrijkste reden om hier kuddes te houden is het maaibeheer. “Met een machine maai je in één keer alles weg, ook de nog bloeiende soorten. Dan is er geen voedsel meer voor bestuivers zoals bijen en vlinders.” Paarden en runderen ‘maaien’ juist gefaseerd. Daarbij werken deze grasmaaiers op hoeven mooi samen. “Runderen eten graag lange en ruige grassen, paarden houden van korter gras.”
Dat kun je terugzien aan de poep van de dieren. “Paardenpoep trekt andere insecten aan dan koeienpoep door
de verschillende dieetwensen van de dieren. Die verschillende insecten trekken weer verschillende vogelsoorten aan.” Zo werkt de aanwezigheid van grote grazers als een vliegwieleffect voor het hele natuurlijke systeem. En hoe meer ruimte de grazers krijgen in de natuur, hoe groter dat effect.
Benieuwd geworden naar het gebied? Er loopt een wandelroute door het gebied die zich goed leent voor een winterwandeling. Trek wel laarzen aan want het kan behoorlijk nat zijn en honden zijn niet toegestaan.
Lees het volledige artikel hier: provutr.nl/nwelst
Verspreid over de provincie zijn regenmeters geplaatst.
Provincie onderzoekt regenwater op PFAS
Samen met onderzoeksinstituut KWR is de provincie Utrecht een onderzoek gestart naar PFAS-stoffen in regenwater. In het grondwater meten we steeds vaker PFAS-stoffen. Dit vinden we zorgelijk. Op dit moment weten we onvoldoende hoe PFAS in het grondwater terecht komt. Dit onderzoek moet duidelijk maken of regenwater een bron is.
Omgevingsvisie en -verordening 6 januari ter inzage
Vanaf 6 januari liggen – onder voorbehoud van vaststelling – de ontwerpwijzigingen van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening zes weken ter inzage. Jekunt de stukken vanaf dat moment bekijken via het Omgevingsloket en op onze website. De terinzagelegging van deze stukken loopt gelijk met de stukken van het Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG).
De Omgevingsvisie beschrijft hoe onze provincie er in 2050 uit moet zien, met aandacht voor onder andere wonen, natuur en water. In de Omgevingsverordening staan de bijbehorende regels. Beide documenten zijn het afgelopen jaar aangepast. Op 12 en 20 januari organiseren we online vragenuurtjes. Vanaf 6 januari lees je op onze website hoe je je aanmeldt of een zienswijze indient. Meer informatie: provincie-utrecht.nl
Verspreid over de provincie zijn daarom regenmeters geplaatst. Het opgevangen regenwater wordt onderzocht. Zo wordt bekeken of regenwater een rol speelt, welke stoffen het zijn en in welke mate regenwater bijdraagt aan de gevonden concentraties in de bodem. Het volledige onderzoek duurt een half jaar.
Meer informatie: provutr.nl/onderzoek-pfas
Kuddebeheerder Juleo
Vergaderingen Provinciale Staten
De openbare vergaderingen van Provinciale Staten Utrecht kun je altijd volgen vanaf de publieke tribune in het provinciehuis en via provincialestatenutrecht.nl. Voor de komende tijd staan de volgende bijeenkomsten gepland:
17 december, 10.00 uur: Provinciale Statenvergadering 6 januari, 19.00 uur: Praten met de Staten, thema-avond Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG)
14 januari, 09.00 uur: Statencommissie Landelijk gebied, Water (bodem) en Milieu
14 januari, 14.00 uur: Statencommissie Bereikbaarheid en Energietransitie
14 januari, 19.30 uur: Praten met de Staten, thema-avond Omgevingsvisie en -verordening en andere onderwerpen
21 januari, 09.00 uur: Statencommissie Bestuur, Economie en Cultuur & erfgoed 21 januari, 14.00 uur: Statencommissie Ruimtelijke Ontwikkeling en Wonen
Werk aan de weg
Hieronder een greep uit de geplande wegwerkzaamheden van de provincie Utrecht. De planning is onder voorbehoud van onvoorziene (weers-)omstandigheden.
N201 Vreeland: nachtelijke werkzaamheden 12 – 18 december
N225 Driebergen: aanleg doorfietsroute 16 juli – eind 2025 N226 Maarsbergen: aanleg spoortunnel tot eind 2027
N230 Maarssen: werkzaamheden verkeerslichten bij aansluiting A2 5 – 11 januari
N402 Nieuwersluis: werkzaamheden Nieuwe Weteringbrug 24 november –22 december
Een interactieve kaart van alle actuele wegwerkzaamheden aan de provinciale wegen vind je op: provincie-utrecht.nl/wegen Volg ons account op X @werkaandewegutr. Bel voor spoedeisende zaken zoals storingen aan de verkeerslichten, wegversperringen en olie op de weg met het Meldpunt calamiteiten (030) 258 36 00.
Officielebekendmakingen.nl
Voor officiële bekendmakingen kun je terecht op officielebekendmakingen.nl en op mijnoverheid.nl. Via mijnoverheid.nl krijg je automatisch bericht bij publicaties over een locatie bij jou in de buurt. Wil je toch een geprinte versie van een provinciale verordening, beleidsregel of kennisgeving, die betrekking heeft op jouw directe leefomgeving? Bel dan (030) 258 91 11.
Video: wat doet de provincie
De provincie is de bestuurslaag tussen het Rijk en de gemeenten. Wil je weten hoe wij werken aan een provincie waar huidige en toekomstige generaties goed en gezond kunnen wonen, werken en recreëren? Kijk dan hier de video: provutr.nl/ wat-doet-de-provincie
Litjens in de Elster Buitenwaarden, met op de achtergrond konikpaarden
INHOUD
Nieuws
4 DUIC in beeld
Kerstbomen
6 Afval
Een groeiend probleem
10 Tachtig jaar vrijheid
Het dagboek van burgemeester Ter Pelkwijk
Cultuur / Uit
12 Uittips
Elke week de leukste tips
Stad / Leven
13 Utrecht door kinderogen
Het parkeerprobleem
14 Op pad met Oud-Utrecht
De Kromme Rijn en Galgenwaard Sport
15 Puzzel
Zoek de verschillen
Een grote stad als Utrecht heeft te maken met grootstedelijke uitdagingen. Logisch, wanneer honderdduizenden mensen samenleven in een relatief klein gebied. Neem het groeiende afvalprobleem of de eeuwige parkeerstress. Is het bijvoorbeeld de taak van de gemeente om het op te lossen, of begint verantwoordelijkheid gewoon bij de inwoner zelf? En hoe pak je dat parkeerprobleem ooit écht goed aan? Dat zijn twee vragen die in deze krant worden behandeld. De gemeente en een bevlogen Utrechtse vrijwilliger delen hun perspectief op het afvalprobleem. De parkeeroverlast wordt behandeld door een minstens net zo belangrijk onderdeel van de stad: de Utrechtse kinderen. En dan zijn er
DE VERANDERENDE
STAD IN BEELD
SUMATRASTRAAT
Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.
Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
nog de stedelijke problemen die onder zulke uitzonderlijke omstandigheden ontstaan dat ze een totaal andere aanpak vragen. Burgemeester Gerhard ter Pelkwijk kan daarover meepraten. Hij weet hoe het is om een stad te moeten besturen zonder er werkelijk grip op te hebben – in de eerste twee jaar van de Tweede Wereldoorlog. Om de stad draaiende te houden, moest hij naar eigen zeggen continu schipperen tussen de belangen van zijn inwoners en de eisen van de bezetter. Misschien is dat een besef om deze decembermaand - de tijd van bezinning – in het achterhoofd te houden.
De DUIC-redactie
Colofon
CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl 030 7600 226
VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 030 7600 146
UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers
ADVERTEREN
Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 030 7600 146
Uniek gesigneerde print van Amor Fati - the city of Utrecht
Het schilderij Amor Fati van Iris Frederix toont een engel met elementen van Sint-Maarten, de beschermheilige van Utrecht, met de Domstad op de achtergrond. Amor Fati betekent ‘liefde voor het lot’ en staat voor het omarmen van alles wat het leven brengt. Dit unieke schilderij is nu te koop als hoogwaardige print, persoonlijk gesigneerd door Iris. De oplage is beperkt, dus bestel snel. De prijs is inclusief btw en bezorging Voor de echte Utrecht-liefhebber!
Advertentie
Bas van Setten, Bo Steehouwer, Cas Bergsma, Else Marie Vonk, Jasper Witte, Josje Janssen, Nella van Leeuwen, Robert Oosterbroek en Sam Pol
DUIC IN BEELD
Nu Sinterklaas inmiddels vertrokken is uit Nederland, duiken de eerste tekenen van kerst alweer op in het Utrechtse straatbeeld. Etalages vullen zich met kerstmannen en rendieren, tuinen worden versierd met feestelijke kerstverlichting en op parkeerplaatsen en pleinen komen de kleine dennenbosjes weer tevoorschijn. Voor de kerstboomverkopers breekt daarmee
e: Cas Bergsma
een drukke periode aan. Zo ook aan de Mecklenburglaan in Utrecht-Oost, waar de verkoop op straat weer volop bezig is en bewoners hun perfecte boom kunnen uitzoeken. Naast deze locatie duiken door de hele stad tijdelijke verkooppunten op, van het Smaragdplein in UtrechtZuid tot het Willem van Noortplantsoen in Tuinwijk, waarmee de aanloop naar kerst offcieel is begonnen. a
Fotogra
Wie is verantwoordelijk voor gemeente of de Utrechter?
Afval dat naast ondergrondse containers wordt gezet, is al jarenlang een hardnekkig probleem in Utrecht. De gemeente probeert dit op verschillende manieren aan te pakken. Uit onderzoek van journalistiek platform Pointer blijkt dat de kosten van het opruimen van afval naast de containers tussen 2021 en 2024 ruim zijn verdubbeld, en ondertussen blijft het aantal bijplaatsingen stijgen. In hoeverre ligt de verantwoordelijkheid dan nog bij de gemeente? Of moeten inwoners hun gedrag aanpassen?
Tekst: Else Marie Vonk / Fotogra e: Cas Bergsma & Bas van Setten
De gemeente zegt hard te werken aan een schone stad. De afgelopen jaren is fors geïnvesteerd in het inzamelen en opruimen van afval. Volgens Pointer was Utrecht in 2021 zo’n 1,2 miljoen euro kwijt aan het opruimen van afval bij de containers; in 2024 liep dat op tot 2,8 miljoen euro. De kosten zijn in drie jaar tijd dus ruim verdubbeld. Die uitgaven gaan naar extra personeel en materieel, communicatiecampagnes en het uitdelen van gratis afvalknijpers. Sinds 2024 zijn ondergrondse containers bovendien uitgerust met sensoren die automatisch aangeven wanneer ze voor 80 procent vol zitten. Ook rijden speciale teams rond om meldingen van inwoners af te handelen en bekende probleemlocaties in de gaten te houden.
Volgens de gemeente worden containers over het algemeen minimaal één keer per week geleegd en is er in elke buurt voldoende capaciteit.
De gemeente doet meer Naast praktische maatregelen richt de ge-
meente zich ook sterk op gedragsverandering. Zo is de handhaving toegenomen én aangescherpt: boetes voor overtredingen, zoals het plaatsen van afval naast containers, zijn sinds 1 december 2024 verhoogd naar 110 euro. De vorige verhoging was in 2023, van 70 naar 100 euro. In 2024 leidde de handhaving tot 1.955 boetes.
Daarnaast zet de gemeente in op bewonersparticipatie. Ze werkt samen met ‘Schone Stad-coaches’ die de wijken ingaan en gastlessen geven op scholen over bewust omgaan met afval. Ook op lokaal niveau gebeurt veel: opschoondagen, ‘containeradoptanten’, extra papiercontainers en containerkunst door bewoners. “Dit is belangrijk, omdat we zien dat het tegengaan van bijplaatsingen en zwerfafval op straat ook een verandering van gedrag van de inwoners vraagt. Daar zetten we dus, los van de operationele zaken, ook op in”, zegt een woordvoerder.
Hoe groot is het probleem? Ondanks deze investeringen neemt het afval-
probleem nog altijd toe. Dit is overigens niet alleen in Utrecht het geval: ook Amsterdam, Den Haag en Rotterdam hebben er volgens Pointer last van.
De gemeente Utrecht weet dit onder andere door de maandelijkse metingen van de staat van containerlocaties in de stad. Dat doet zij met de zogenaamde CROW-meting, opgesteld door stichting CROW – het kennisinstituut voor kwaliteit van de openbare ruimte.
Hierbij wordt gekeken of containerlocaties voldoen aan de door de gemeenteraad vastgestelde CROW B-norm: er mogen maximaal twee stuks afval naast de ondergrondse container staan. In 2024 vonden steekproefsgewijs 5.375 van dit soort inspecties plaats bij containers.
Bij 9,5 procent van de inspecties lagen in 2024 drie of meer stuks afval naast de bak. Utrecht voldoet daarmee nog aan de CROWnorm van maximaal tien procent, maar overschrijdt wel de eigen streefwaarde van vijf procent. In 2020 – het jaar waarin het aantal bijplaatsingen explosief groeide – zat de gemeente nog op die vijf procent, en daarop is de huidige ambitie gebaseerd.
Per wijk en inwoner
De wijken waar - volgens de meest recente metingen - het meeste afval op straat ligt in 2024 en 2025 zijn Zuidwest, Overvecht en Noordwest. Bekijk je het op kleinere schaal, dan wordt per inwoner 6,2 kilogram bijgeplaatst afval opgehaald door de gemeente. In 2023 was dat nog 4,9 kilogram per inwoner. Door diezelfde inwoners zijn in 2024 53.347 meldingen van afval naast containers geregistreerd. Dat is een toename van ongeveer 49 procent ten opzichte van 2023. Voor 2025 ziet de gemeente opnieuw een stijging in meldingen, maar cijfers over het hele jaar zijn nog niet beschikbaar. Er wordt de laatste jaren dus meer afval bijgeplaatst en tegelijkertijd worden er ook meer meldingen hierover gemaakt. De gemeente zegt hierover dat
het de laatste jaren ook makkelijker is geworden om meldingen te maken over afval naast de container.
De waarom-vraag
Maar waarom wordt er steeds meer afval naast de container gezet? De gemeente ziet verschillende oorzaken. Zo speelt de groei van het aantal containers de laatste jaren een rol; hoe meer containers, hoe groter het risico op bijplaatsing. Toch leegt de gemeente Utrecht de containers sinds een jaar wanneer ze voor 80 procent vol zitten. Hoe kan het dan dat er alsnog wordt bijgeplaatst?
“Containers worden in de vaste route van vuilniswagens meegenomen zodra het sensorsysteem aangeeft dat ze ongeveer 80 procent vol zitten. Het kan echter gebeuren dat een container toch tijdelijk vol raakt, bijvoorbeeld wanneer er in korte tijd veel afval wordt aangeboden”, geeft een gemeentewoordvoerder als verklaring.
Bovendien is een veelvoorkomende oorzaak een verstopping. “Mensen gooien bijvoorbeeld grote stukken karton of piepschuim in de container, waardoor de klep klem komt te zitten.”
Maar zelfs als een container niet vol én niet verstopt is, belanden er soms toch afvalzakken naast. “Zodra er één zak naast de container staat, volgen er vaak snel meer”, licht de woordvoerder toe. Dat verschijnsel valt goed te verklaren met het principe van de ‘broken-window’-theorie uit de criminologie: een vervuilde omgeving trekt al snel meer vuil aan als er niet meteen iets aan wordt gedaan.
‘Niet meer dan normaal’ “De gemakzucht is groot”, stelt Janne van Malestein (74). De Utrechtse is een van de 341 containeradoptanten van de stad. Zij heeft van de gemeente de sleutel van de container, een stamper voor verstoppingen, een schep en een bezem gekregen. Als er vuilnis naast de containers staat, kan ze dat vanuit haar
voor het afvalprobleem: de
appartement zien. Janne woont al veertig jaar in Overvecht-Noord, aan de zuidkant van Park de Gagel. Ze is een van de wijkambassadeurs ‘Schoon’, die in 2022 het project ‘Schoon in de buurt’ startten. Samen met andere vrijwilligers – of een Schone Stadcoach – geeft ze voorlichting op basisscholen over het schoonhouden van de stad. De kinderen maken tekeningen waarvan een lokale kunstenaar affches maakt, die de leerlingen later op de containers plakken. Namens de wijkambassadeurs is ze dit jaar in gesprek gegaan met wethouder Susanne Schilderman over het afvalprobleem. Dat leidde al tot één vruchtbaar overleg in Overvecht en de volgende staat gepland op 12 december. Het is voor haar niet meer dan normaal om je buurt schoon te houden. Dat geldt voor iedereen in haar fat. “Wij hebben een sterk gemeenschapsgevoel. Het is daarentegen klip en klaar dat anonimiteit in de buurt bijdraagt aan vervuiling. Meestal maak je je alleen druk om je eigen huis. En als buiten wel je zorg is, is het probleem vaak zo groot dat je niet weet hoe te beginnen.”
Afvaldumping
Dankzij die onderlinge betrokkenheid in haar fat blijft het rondom Janne’s containers netjes. Verderop in de wijk is het volgens haar problematisch. “Ik heb enorm veel bewondering voor de mensen die daar containeradoptant zijn.” Het probleem ligt volgens haar niet alleen bij restafval, maar vooral ook bij grofvuil. “Zakken afval kunnen we als adoptanten nog wel wegwerken, maar stoelen, buggy's en banken niet.”
Janne ziet verschillende verklaringen voor het afvalprobleem: “Mensen moeten het allereerst belangrijk genoeg vinden dat het buiten schoon is. Ook speelt gebrek aan informatie een rol. We zien bijvoorbeeld vaak dat mensen verhuizen en hun hele inboedel op straat zetten. Woningcorporaties zouden daar beter in kunnen handelen. Zo’n actie legt namelijk een finke last bij anderen, zoals containeradoptanten en vuilnisophalersnog los van een slordig straatbeeld.” In Overvecht zien bewoners ook regelmatig dat afval
uit busjes gedumpt wordt bij de brengparkjes, maar de gemeente kan pas ingrijpen als zij de dumpers op heterdaad betrapt. “Slecht gedrag wordt volgens ons (de wijkambassadeurs, red.) zo te veel beloond. Het is makkelijker om te dumpen dan om het goed te doen." Een pilot met cameratoezicht op enkele van die dumpplekken zou volgens Janne een goed idee kunnen zijn. “Wat vooral zou helpen, is betere handhaving en een afvalscheidingsstation in Overvecht zelf.”
Janne stelt namens de wijkambassadeurs dat de gemeente een systeem van afvalinzameling heeft dat sterk afhankelijk is van goed gedrag van inwoners. “Het stelselmatig verwijderen van de bijplaatsingen vergroot de gemakzucht.” De gemeente zou volgens haar meer op positief gedrag moeten sturen. Ook tuintjes rond containers zouden tot verbetering kunnen leiden. Bij 'haar' containers werkt dat.
‘Gedeelde verantwoordelijkheid’ Volgens de gemeente is het probleem van afvaldump rond containers een gedeelde verantwoordelijkheid. “De stad houden we samen schoon, daar hebben inwoners en gemeente elkaar voor nodig”, aldus de woordvoerder.
Hij licht verder toe: “De gemeente zorgt dat er genoeg personeel en materieel is, en dat de containers gebruikt kunnen worden en zo vaak mogelijk opgeruimd worden. Bewoners hebben de verantwoordelijkheid om zakken in de containers te doen en het grofvuil op de juiste manier aan te bieden. Ook is het belangrijk dat containers niet verstopt raken, bijvoorbeeld door grote stukken piepschuim of grote stukken karton niet in de containers van restafval te proppen en ze zo te verstoppen.” Dit is ook de categorie afval die Janne het meest tegenkomt naast de container.
Wat kunnen inwoners én gemeente nog meer doen?
Maar wat als die bak al vol of verstopt zit; hoe kan afval dan juist worden aangeboden? Daar heeft Janne een duidelijk antwoord op: “Dan loop je even naar een andere of neem je je
afval mee terug naar huis. Als een container is geadopteerd, ziet de adoptant het meestal snel en kan die de blokkade verhelpen. Maar je kunt natuurlijk ook gewoon een melding doen van een volle of kapotte container.”
Volgens Janne is het vooral ‘vervelend’ wanneer zakken op de containerplaat worden gezet: de vuilnisman of -vrouw moet dan eerst al het losse afval verwijderen voordat de container kan worden geleegd. Bij groot afval moet zelfs eerst een ander voertuig langskomen, wat extra ritten en vertraging bij het legen van de container veroorzaakt.
De gemeente erkent dat hier ook verbeterpunten liggen, bijvoorbeeld om het voor bewoners makkelijker te maken een kapotte of volle container te melden. “We onderzoeken onder andere nieuwe manieren om meldingen eenvoudiger en effectiever te maken, bijvoorbeeld via QR-codes of beschikbaarheidsindicatoren op containers”, aldus de woordvoerder.
Blijven werken
Daarnaast bouwt de gemeente voort op de ervaringen in Overvecht, waar in 2024 op verzoek van de wijk is geëxperimenteerd met
zaterdagse containers op drie plekken in de wijk. De wijkambassadeurs – en heel veel Overvechters – waren volgens Janne blij met dit project: “Helaas is de pilot niet doorgezet, omdat er te weinig kilo’s afval zouden zijn ingezameld. Naar de effecten op gedragsverbetering is niet gekeken. Dat is in de ogen van de wijkambassadeurs een geweldige misser. Met deze aanpak zal het probleem van de bijplaatsingen alleen maar groeien.
De gemeente zegt in 2026 wel door te gaan met een vernieuwd containerproject: “Van maart tot en met oktober organiseren we elke maand een grofvuilcontainer op wisselende locaties in de wijk. In totaal gaat het om acht containerdagen, in samenwerking met Ontspulknul, waarbij naast het inzamelen ook wordt ingezet op bewustwording en gedragsverandering.”
Voor bewoners is het volgens de gemeente belangrijk dat zij het gewenste gedrag volhouden, actief bijdragen aan een schone buurt en waar mogelijk deelnemen aan lokale initiatieven. “Samen willen we met onze inwoners zo de overlast van afval bij containers terugdringen en de leefomgeving schoner en prettiger maken.” a
Janne van Malestein
Campina
Alle Melkunie Breaker
Lauteslager Makelaars: 175 jaar vakmanschap én aandacht
voor elkaar: ‘Eet met je Hart, zou iedereen moeten doen’
Lauteslager Makelaars in Utrecht bestaat 175 jaar. Een indrukwekkende periode. Deze makelaar is niet meer weg te denken in de stad. Een boomleven lang dat begon met het innen van de huur van zes cent in de binnenstad tot een moderne makelaar die Utrecht tot in zijn haarvaten kent. Mede-eigenaar en makelaar Ben Steegenga vertelt over het vak, de relatie met klanten
Elke maand trekt Ben met collega’s en een groep ouderen de stad in. Twee auto’s, vier ouderen, twee chauffeurs, een restaurant in Utrecht en drie uur tafelgezelschap. De stichting Met je Hart organiseert het en draagt dertig euro per persoon bij. ,,Het gaat, net zoals bij onze klanten om aandacht,” zegt Ben. ,,Een avond uit eten geeft ouderen een gevoel van erbij horen. Je neemt iemand mee naar een plek waar die zich welkom voelt. Dat is precies wat wij als makelaars ook willen bieden.”
Tijdens die avonden hoort Ben indrukwekkende verhalen. Over wandelingen van honderden kilometers in de Oorlogswinter, over een schippersdochter die vertelde over het verlies van haar broer. Maar ook over een tijd die eenvoudiger voelde, met minder haast en minder afeiding. ,,Het levenstempo van deze mensen ligt letterlijk een stuk lager. Die rust doet iets met je. Het brengt geluksmomenten voor hen én voor ons,” zegt Ben. ,,Het laat zien hoe waardevol oprechte aandacht is.”
Het team van het 175 jaar jonge Lauteslager Makelaars herkent die metafoor in het makelaarsvak. Een woning kopen of verkopen draait volgens Ben niet alleen om een prijs. Het gaat om vertrouwen, tijd nemen en luis-
teren. ,,Zoals wij met ouderen aan tafel zitten, zo zitten we ook met klanten aan tafel. Dat bouwt relaties op. Ons werk draait om oprechtheid.” Alleen door oprechte betrokkenheid word je 175 jaar oud
Het kantoor vierde het jubileum met een lang weekend op een bijzondere locatie in Nederland waar o.a. een spectaculaire boottrip op de Waddenzee werd gemaakt. Op de website en op de te-koopborden valt het jubileum direct op. Maar het kantoor kijkt vooral naar de toekomst. De makelaardij verandert snel. Digitalisering en AI spelen een grotere rol, en het kantoor beweegt daarin mee. Wil je het nog eens 175 jaar volghouden dan is vernieuwing in je bedrijfsvoering essentieel. Toch blijft één waarde onveranderd: aandacht en betrokkenheid.
,,Wij staan al 175 jaar midden in de stad,” zegt Ben. ,,We kennen Utrecht, we kennen de huizen, de mensen én we blijven ons inzetten voor initiatieven zoals Eet met je Hart. Aandacht voor elkaar is misschien wel het belangrijkste wat we hebben.”
Ook meedoen? Voor wie wil bijdragen of vrijwilligerswerk wil doen, is Stichting Eet met je Hart het centrale aanspreekpunt. Alle informatie over aanmelden als vrijwilliger of doneren staat op www.metjehart.nl.
MOORDSPEL
BIJ CAMPING GANSPOORT
DURF JIJ HET AAN?
Ben je goed met puzzels en codes? Hou je van spellen zoals Cluedo en Escaperoom? Dan zou je weleens de moord op de camping op kunnen lossen. Probeer met jouw team erachter te komen wie de dader is.
De hele camping wordt omgebouwd tot een crime scene. Het thema zal zijn Casino: Russian Roulette. Het spel is avondvullend en minstens één teamlid moet in het bezit zijn van een smartphone. Durf jij het aan?
TIP: kom voorafgaand (uiterlijk 19.00 uur) gezellig dineren bij Camping Ganspoort.
DINSDAG 16 DECEMBER 2025
20.00 UUR TOT CA. 23.00 UUR MIN. 2 TOT MAX. 6 PERSONEN PER TEAM
DEELNAME + DINER € 42,50 P.P.
ALLEEN DEELNAME € 24,95 P.P.
RESERVEER NU VIA GANSPOORT.NL
Betaling is achteraf bij de kassa via pin.
Meer info op onze website campingganspoort.nl
Bij Tzorg maak jij elke dag het verschil.
Wat houdt het werk in?
Ga jij aan de slag als thuishulp in Utrecht en de Meern?
Als thuishulp bij Tzorg ondersteun je mensen die hulp nodig hebben om zelfstandig te blijven wonen Je helpt met huishoudelijke taken, maar biedt ook een luisterend oor en persoonlijke aandacht
TACHTIG JAAR VRIJHEID
Van ongeloof tot onderduik: van burgemeester Ter Pelkwijk
Dit jaar staat Utrecht stil bij 80 jaar bevrijding. Vijf jaar lang had de gemeente moeten buigen voor de Duitse bezetter, een periode waarin bestuurders voortdurend worstelden met hun geweten. Eén naam blinkt hierbij uit: die van burgemeester Gerhard ter Pelkwijk (1882-1964). We vertellen zijn verhaal aan de hand van zijn dagboek en notities, vol van ethische dilemma’s, verzet, een spannende tijd in onderduik en een glorieuze terugkeer.
Tekst: Karlijn ten Cate / Fotogra e: Het Utrechts Archief
Ter Pelkwijk was getrouwd met Alida Donath. Met haar kreeg hij twee dochters en drie zoons. Zijn politieke carrière begon in Den Haag, waar hij eerst ambtenaar en later gemeentesecretaris was. In 1934 ruilde hij de Hofstad in voor de Domstad, om hier aan de slag te gaan als burgemeester. Hij was onder meer verantwoordelijk voor de opening van het stadion Galgenwaard en een van de restauraties van de Domtoren. Die restauratie werd voltooid in 1939, vlak voor de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Want op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen.
Optimistische dagen vóór de oorlog
In de dagen daarvoor was daar in Utrecht nog weinig van te merken. Het leven ging vooral gewoon door. In zijn dagboek schrijft Ter Pelkwijk over de opening van een speeltuin in de Sterrenbuurt - volgens hem een “genoeglijke bedoeling” - en over de eerste Varsity-wedstrijd. “Groot succes. Dag van jolijt. Zullen we dit roeifeest voortaan elk jaar in Utrecht kunnen houden?”
Hij dacht, net zoals vele andere Utrechters, dat het wel zou loslopen. Tot een échte oorlog met Duitsland zou het toch niet komen? Bovendien kwamen er geruststellende verklaringen vanuit Berlijn, die een inval te-
genspraken. Vanuit eigen overheid werd ondertussen opgeroepen gewoon op vakantie te gaan - het was immers mei. “Geniet van het schone in eigen land!”, las Ter Pelkwijk nog in de krant op 9 mei 1940.
De Duitse inval: “Wanhopige situatie!”
De volgende ochtend werd hij wakker geschud door het geluid van ronkende vliegtuigen en afweergeschut. Na wat bevestigende telefoontjes van de luchtbescherming en de politie, noteerde Ter Pelkwijk verontwaardigd in zijn dagboek: “Het is dus oorlog met Duitsland!”. De daadwerkelijke ernst van de situatie moest nog inzinken. Vol ongeloof vernam hij het nieuws van het vertrek van de Koninklijke familie en de Regering in de dagen erna. “Koningin en Regering zijn dus werkelijk uit het land weg, terwijl de vesting Holland nog verdedigd moet worden! Wanhopige situatie!”
Steeds meer vluchtelingen stroomden de stad binnen. De burgemeester probeerde deze zo goed mogelijk op te vangen en kreeg daarbij hulp van onder meer zijn vrouw, dochter en het Vrouwelijk Vrijwilligers Corps, die speciale vermelding krijgen in zijn dagboek. Veel van de vluchtelingen kwamen uit Rotterdam, dat op 14 mei werd getroffen door zware bombardementen. De Maasstad brandde nog dagen na en dat was tot in Utrecht in te zien. “De hemel is naar de zijde van Rotterdam rossig gekleurd. In de lucht zie ik zwarte verbrande stukken dwarrelen”, aldus Ter Pelkwijk. Een soortgelijk lot wachtte Utrecht, aldus de bezetter, als Nederland zich niet zou overgeven. Over een eventuele
overgave hoorde Ter Pelkwijk telkens wisselende berichten. “Voel mij ellendig en geslagen. Begrijp den toestand niet”.
Bestuurders onder bezetting: pijnlijke momenten Uiteindelijk zou Utrecht eenzelfde lot als Rotterdam bespaard blijven. Nederland capituleerde op 15 mei 1940. De bevolking onderging het nieuws opvallend rustig, volgens de burgemeester. “De overgave werd door velen zelfs als een verlossing beschouwd na de zware bedreigingen.”
Wat volgde was een chaotische periode waarin veel onduidelijk was, onder meer over de houding van bestuurders onder Duitse bezetting. Ter Pelkwijk hield er verschillende vergaderingen over in het Stadhuis. “Er worden veel vragen gesteld over de houding, welke moet worden aangenomen, bij niet allen is daarover een juist begrip”, schrijft de burgemeester. Toch was de sfeer over het algemeen goed. “Wij voelen ons één om samen te aanvaarden, wat ons zal wachten”. Volgens de offciële richtlijnen van de Nederlandse regering moesten bestuurders aanblijven en hun werk zo goed mogelijk voortzetten. Ook burgemeester Ter Pelkwijk bleef op zijn plek zitten. Om de stad draaiende te houden, moest hij continu schipperen tussen de belangen van zijn inwoners en de eisen van de bezetter. Een lastige situatie, al hielden de Duitsers zich de eerste jaren nog relatief gedeisd. Behalve tegenover Joodse Utrechters, dan. Zij kregen in toenemende mate te maken met antisemitische maatregelen. Zo moest Ter Pelkwijk, met pijn in zijn
Ter Pelkwijk en zijn vrouw, op het Oudkerkhof in Utrecht, met een escorte van leden van de Binnenlandse Strijdkrachten, op weg naar het Stadhuis in 1945.
onderduik: Het oorlogsdagboek Pelkwijk
hart, zijn Joodse collega’s ontslaan. Ook kon hij de uitzetting van sommige groepen Joden, zoals staatlozen, niet voorkomen. “Lijdelijk moest ik aanzien, dat in overleg met de Joodse Raad een 250-tal Duitse en staatloze Joden naar Drenthe werden overgebracht. Een 80tal woningen werden ontruimd”, schrijft hij daarover in zijn dagboek.
Ter Pelkwijk’s verzet
Toch probeerde Ter Pelkwijk zich, als enige burgemeester in de provincie, te verzetten tegen de Duitsers. Zo liet hij het Wilhelminapark haar naam houden, wat in strijd was met de geldende regels. Publieke plaatsen mochten immers geen namen dragen van nog levende leden van het Koningshuis. Nadat de Ortskommandant zijn pols brak in het park, wat er de aandacht op vestigde, doopte Ter Pelkwijk het Wilhelminapark alsnog om tot het Nassaupark.
Ook probeerde hij antisemitistische maatregelen tegen te gaan. Vanaf eind 1941 werden Joden uitgesloten van vrijwel alle openbare plaatsen, zoals parken, stranden en restaurants. Overal in het land verschenen ‘Voor Joden verboden’-bordjes. Ter Pelkwijk wist tijdens zijn bestuur te voorkomen dat deze bordjes in Utrecht geplaatst werden. Ook wist hij begin 1942 te voorkomen dat het Joodse Weeshuis werd ontruimd. “Met behulp van het departement van Binnenlandse Zaken kon dit gevaar worden gekeerd.” Grote irritatie van de Duitsers was zijn verzet tegenover de NSB-geschiedenisleraar Brunner en zijn gebruik van Mein Kampf op school.
Ontslag en onderduik
Het bleek allemaal uitstel van executie, want uiteindelijk werden veel van de maatregelen tóch doorgevoerd. En zijn verzet kwam Ter Pelkwijk duur te staan. Op 31 maart 1942 werd hij ontslagen, onder grote druk van de NSB. Hij nam afscheid van zijn medebestuurders in het Stadhuis. “Bewogen drukte ik mijn oude getrouwen de hand. Met grote zorg zag ik de komende tijd voor hen tegemoet; zij zouden het heel moeilijk krijgen, terwijl ik, tot mijn verdriet, niets meer voor hen kon doen in de ongelijke strijd, welke hen wachtte.” In Ter Pelkwijk’s plaats kwam de NSB-er Cornelis van Ravenswaay, die burgemeester bleef tot het einde van de oorlog. Het was onduidelijk, wat Ter Pelkwijk nu te wachten stond. “Ik had aanvankelijk geen vrees, dat ik als gijzelaar zou worden weggevoerd en ging dus niet in op waarschuwingen om onder te duiken, maar, toen weder enige vooraanstaande burgers waren gegijzeld, ben ik voorzichtiger geworden.” Nadat hij aan het nippertje ontsnapte aan arrestatie door de Duitsers, besloot Ter Pelkwijk onder te duiken. Zijn zwerftocht bracht hem door heel Nederland, maar het grootste deel van de tijd bracht hij door in Doorn, waar zijn gezin hem vergezelde. Hij was blij weer verenigd te zijn met zijn zin en kon ook nog de lichtpuntjes inzien van de situatie: “Het was heerlijk wonen op onze heuvel, met ver uitzicht over het lage land.”
Toch was het een spannende tijd, waarin hij telkens waarschuwingen kreeg dat de
Duitsers hem op de hielen zaten. Hij hield ondertussen contact met andere bestuurders en ambtenaren, die ook ondergedoken zaten. “Door berichten, bezorgd door koeriersters, bleef ik op de hoogte van de gang van zaken in Utrecht.” Dr Max, de schuilnaam van de verzetsvrouw Marie Tellegen, was daarbij het spil in het web. Ze werkte voor en tijdens de oorlog voor Ter Pelkwijk als gemeente-ambtenaar. Nadat hij was ontslagen, stapte zij uit protest ook op en ging ze het verzet in. Ter Pelkwijk noemt “Dr Max” en haar hulp vaak in zijn dagboek. Ook in de begindagen van de oorlog, toen ze nog door het leven ging als Tellegen. “In mijn naaste omgeving had ik grote steun aan Mej. Dr. Tellegen, die opgewekt, vol goeden moed hielp, waar het nodig was”, aldus de burgemeester.
Het glorieuze uur van de bevrijding Op 5 mei 1945 kwam daar eindelijk het langverwachte moment: de capitulatie van de Duitsers. Een aantal dagen later, op 7 mei 1945, werd Utrecht offcieel bevrijd door de geallieerden. Ter Pelkwijk keerde nog diezelfde dag terug naar Utrecht als burgemeester. Daar wachtte hem een warm welkom van een uitzinnige menigte.
Onder begeleiding van de Binnenlandse Strijdkrachten maakte hij en zijn vrouw een tocht door de stad, richting het stadhuis waar hij jarenlang verstoken van was geweest. Hier onthaalde hij de Canadese en Britse bevrijders.
“Tegen het middaguur ontplooiden de vlaggen zich of onze machtige Domtoren en
luidden de grote klokken, de St. Salvator met zijn heldere, volle zware stem”, schrijft hij. “Het glorieuze uur van de bevrijding!”
Ter Pelkwijk richtte zich ijverig op het herstel van Utrecht. Hij bleef nog burgemeester tot 1948. a
Dit artikel is geschreven voor het project ’80 jaar bevrijding’. In 2025 staan we stil bij bijzondere Utrechtse oorlogsverhalen. De verhalen zijn ook te beluisteren in onze podcast ‘Utrecht ten tijde van oorlog’ via Spotify en Apple Podcasts. Dit verhaal is een productie van HUB Utrecht, in samenwerking met DUIC, UStad, Stichting Journallab de gemeente Utrecht en het Mediafonds Provincie Utrecht.
De podcast-afevering over Ter Pelkwijk is vanaf 12 december te beluisteren:
Ter Pelkwijk samen met zijn echtgenoot terug als burgemeester, op het bordes van het Stadhuis in 1945.
Wereld F*ck de Kers(t) Dag
Waar: Graftituin
Wanneer: Vrijdag 12 december 17.00 tot 18.00 uur Prijs: Gratis
Stichting Urban Minds U organiseert een avond om kerststress van je af te schudden. “Kerst op zijn Utregs”. Dit is géén anti-kerstfeest, maar een creatieve uitlaatklep. Bezoekers kunnen een graftiworkshop volgen, kerstballen smijten, stencil-decemberkaarten maken. Ook is er muziek en zijn er warme hapjes en drankjes.
Kerstmarkt Tuin van Croese
Waar: Croeselaan
Wanneer: Zaterdag 13 december 14.00 tot 17.00 uur Prijs: Gratis
In de Tuin van Croese wordt op zaterdag 13 december een kerstmarkt georganiseerd. Er zijn winterse drankjes en zelfgemaakte hapjes. De kerstmarkt is opgezet door een buurtbewoner, met steun van Wonderwoods en de gemeente Utrecht.
Lichtjesroute Leidsche Rijn
Waar: Start bij Castellum Hoge Woerd
Wanneer: Zaterdag 13 december 16.30 uur
Prijs: Gratis
Op zaterdag 13 december verandert Leidsche Rijn weer in een zee van lichtjes. Dit jaar begint de kerstwandeling al om 16.30 uur, een half uur eerder dan voorgaande jaren. Vanaf Castellum Hoge Woerd lopen deelnemers een sfeervolle wandeling van ongeveer 1,7 kilometer langs het kerstverhaal –inclusief toneel, muziek en honderden waxinelichtjes – naar de Marekerk.
Intercultureel Kerstdiner bij Resto VanHarte Parkwijk
Waar: Resto vanHarte Parkwijk
Wanneer: Vrijdag 12 december 18.00 uur Prijs: 4 tot 8 euro
Op 12 december staat het kerstfeest centraal tijdens een diner bij Resto VanHarte. Er wordt onderzocht hoe deze periode wordt beleefd in verschillende culturen en religies. Het kerstfeest is een christelijk feest maar is geworteld in veel oudere tradities rondom midwinter. De fguren die er centraal staan hebben ook een rol in andere culturen.
Expositie Embrace Tree Project
Waar: De Nieuwe Salon
Wanneer: Van zaterdag 13 december tot en metzondag 11 januari Prijs: Gratis
Zes kunstenaars uit binnen- en buitenland exposeren hun werk rondom het thema omarmen in de Nieuwe Salon, van schilderijen tot sieraden en textielinstallaties. De kunstenaars tonen met verschillende materialen en technieken hun betrokkenheid bij alleenstaande minderjarige vluchtelingen, inheemsen uit Amazone, diversiteit en ouderen.
Wintermarkt Molen de Ster
Waar: Molenpark, ingang Floresstraat
Wanneer: Zaterdag 13 en zondag 14 december
Prijs: Gratis
Op het Molenerf van Molen De Ster wordt op 13 en 14 december een kerstmarkt gehouden. Bezoekers kunnen rondstruinen langs zeker 45 kraampjes met allerlei verschillende producten en cadeaus voor de feestdagen. Ook is er livemuziek, warme glühwein en zijn er eetkraampjes.
Kerstmarkt Twijnstraat
Waar: Twijnstraat
Wanneer: Zondag 14 december Prijs: Gratis
De Twijnstraat verandert op zondag 14 december weer in een gezellige kerstmarkt. Verwacht allerlei verschillende kraampjes, glühwein en vaak zijn er ook verrassende optredens in de winkelstraat.
UTRECHT DOOR KINDEROGEN
Het parkeerprobleem door de ogen van Fenna (8), Matilde (9) en
Levi (9)
In de rubriek 'Utrecht door Kinderogen' geven basisschoolkinderen hun blik op de ‘volwassen’ thema’s die in de stad spelen. Deze toekomstige generatie Utrechters mag ofcieel nog niet naar de stembus, maar krijgt in deze rubriek wél de kans om haar verhaal te vertellen.
Utrecht krijgt steeds meer klachten over parkeeroverlast. Waar in 2023 nog 12.215 meldingen binnenkwamen, liep dat in 2024 op tot 17.696. Ook dit jaar blijft het aantal stijgen: in de eerste vijf maanden van 2025 stond de teller al op 7.715 meldingen, ruim tweeduizend meer dan in dezelfde periode een jaar eerder. Hoewel deze overlast misschien geen probleem lijkt voor kinderen – zij hebben tenslotte nog geen rijbewijs – heeft het wel degelijk invloed op hun leefwereld. Hoe kijken Fenna (8), Matilde (9) en Levi (9) van de Julianaweg in Hoograven naar deze parkeeroverlast?
Tekst: Nella van Leeuwen / Fotografe: Cas Bergsma
Het is een veelvoorkomend scenario: je hebt haast en bent op zoek naar een parkeerplaats. De hele straat staat al vol, en je wilt je auto liever niet in een betaalde parkeerzone neerzetten. Wat doe je dan? Je zet je auto op de grasstrook. Aan de Julianaweg in Hoograven is dit dagelijkse kost. Het lijkt een onschuldige daad, want de hele rij auto’s voor je heeft precies hetzelfde gedaan. Klopt, het is niet ideaal voor het gras, maar ach… wie heeft er nu écht last van? Er kan tenslotte nog prima een auto tussen de aan beide kanten geparkeerde auto’s door. Toch is er een groep die hier wel degelijk hinder van ondervindt: de buitenspelende kinderen in de straat, onder wie Fenna, Matilde en Levi. Volgens deze drie moet het eens klaar zijn met al die geparkeerde auto’s. Naast de praktische ‘volwassen’ nadelen – zoals het niet goed kwijt kunnen van vuilcontainers en de beperkte doorgang voor vuilniswagens, brandweerauto’s en campers – heeft de “parkeergekte”, zoals Fenna het noemt, ook een ander belangrijk nadeel: de speelveiligheid in de straat staat onder druk.
Oversteekgevaar
De drie leggen uit dat de belangrijkste reden dat spelen op straat minder veilig is, te maken heeft met het oversteken. Fenna benoemt dat je door alle geparkeerde auto’s minder zicht hebt als kind en daardoor soms lastig kunt inschatten of je de straat veilig kunt oversteken. “De broer van mijn beste vriend wilde een keer oversteken”, vult Levi vervolgens aan. “En omdat hij tussen twee auto’s doorging en niet goed kon kijken, heeft iemand hem in zijn rug aangereden.” Gelukkig liep dit
goed af, vertelt Levi.
Om dit soort gevaarlijke situaties in de toekomst te voorkomen – en ook verdere schade aan de grasstrook tegen te gaan – besloot Fenna een brief te sturen aan burgemeester Dijksma. In de brief legt zij uit dat de kinderen van de Julianaweg het vervelend vinden dat er in de grasstrook wordt geparkeerd.
Om haar brief extra kracht bij te zetten, ging Fenna langs de deuren. “Om de namen van de kinderen uit de straat te verzamelen die het ook niet fijn vinden dat de auto’s in het gras parkeren”, vult ze enthousiast aan. Het resultaat: “een heel blad vol”. Fenna hoopt dat het parkeerprobleem zo onder de aandacht van de gemeente komt en dat er voortaan strenger wordt gehandhaafd op de fout geparkeerde auto’s in de straat.
Gesloten schoolplein
Een goed alternatief om alsnog veilig buiten te spelen zou het schoolplein kunnen zijn: een plek waar geen auto’s komen en waar speeltoestellen staan. “Maar dat mag niet”, zegt Matilde direct. “Buiten schooltijd mogen we daar niet spelen, dan zit het hek op slot.” Best zonde, vinden alle drie. Volgens Fenna, Matilde en Levi zou het schoolplein namelijk een prima optie zijn voor kinderen die in een drukke straat wonen. “Want daar kun je wel gewoon veilig spelen”, benadrukt Matilde. In hun geval is dit alleen geen optie, omdat het schoolplein na schooltijd wordt gebruikt door de buitenschoolse opvang en uit veiligheid voor de kinderen gesloten blijft. Omdat spelen buiten schooltijd op het schoolplein dus niet kan, en de groenstrook
van de Julianaweg zelf ook geen veilige plek biedt, gaan Fenna, Matilde en Levi liever naar het Hamersplantsoen: een groot speelveld iets verderop. “Hier heb je duikelrekken, een voetbalveld, een speeltuin voor kleinere kinderen en een bosje waar je hutten kunt bouwen”, omschrijft Fenna.
“Hier kun je bijvoorbeeld wél gewoon voetballen”, voegt Levi toe. “Op de groenstrook in onze straat staan aan alle kanten auto’s, waardoor je er niet goed kunt spelen; anders trap je per ongeluk de bal tegen een auto.” De drie zijn dan ook blij dat zij het Hamersplantsoen dichtbij hebben, maar vinden het tegelijkertijd vervelend voor andere kinderen die het wel alleen met een drukke straat vol geparkeerde auto’s moeten doen.
Parkeerplekken in de lucht Eigenlijk zijn Fenna, Matilde en Levi van mening dat er überhaupt veel minder auto’s zouden moeten zijn en dat mensen meer gebruik zouden moeten maken van de fiets en het openbaar vervoer. Maar ze realiseren zich dat dit soms tot lastige situaties kan leiden. “Je kunt bijvoorbeeld een auto delen met je buren”, bedenkt Fenna. “Maar als ik bijvoorbeeld naar België moet en mijn buren ook, dan werkt dat niet.”
Betaald parkeren, met een vergunning voor bewoners, zou volgens Fenna een goede optie kunnen zijn. “Maar dan verplaatsen de auto’s zich naar een andere straat waar het nog gratis is”, reageert Levi kritisch. “Om het probleem echt op te lossen, moet er een grote parkeerplaats komen.” Ondanks zijn jonge leeftijd beseft Levi dat het niet eenvoudig is om op korte termijn te realiseren. Toch ziet hij mogelijkheden. Hij wijst op bedrijven die een eigen parkeerterrein hebben, waar volgens hem nog regelmatig plekken onbenut blijven. “Je zou bijvoorbeeld kunnen invoeren dat mensen die daar niet werken na 11.00 uur ‘s ochtends de lege plekken mogen opvullen”, stelt Levi voor. “Zo hebben de werkende mensen eerst voorrang, en daarna mogen anderen er ook parkeren.”
Matilde en Fenna zien ondergrondse parkeerplaatsen als een goede oplossing voor het parkeerprobleem. Zo blijft de straat vrij én kun je je auto kwijt, vertellen de twee. En als écht alles mogelijk zou zijn, is een parkeerplek in de lucht volgens hen dé perfecte oplossing. “Dan heb je speciale laarzen waarmee je omhoog naar je auto kunt vliegen”, fantaseert Fenna verder.
‘Kinderen spelen hier, kijk uit!’ Zolang dit soort parkeerplekken nog niet gerealiseerd kunnen worden en de straat vol-
staat met auto’s, vinden de drie het belangrijk dat er in de tussentijd meer aandacht komt voor spelende kinderen op straat. Matilde vertelt over de gele verkeerspoppen, die mensen waarschuwen dat er kinderen in de straat kunnen spelen, maar volgens haar niet echt effectief zijn. “Mensen rijden vaak alsnog te snel, waardoor niet iedereen ze ziet.” Een andere mogelijkheid zouden volgens haar letters op straat kunnen zijn, zoals je die soms dichtbij een school ziet. “Dat er dan speelzone staat in plaats van schoolzone”, licht Matilde toe.
Toch denkt Fenna dat er meer nodig is om bestuurders alert te maken. “Als je in een auto rijdt, zie je het verkeersmannetje of de letters niet goed”, merkt ze op. Volgens haar zou een hoog bord of een poort aan het begin van de straat beter werken. “Met daarop de tekst: ‘Kinderen spelen hier, kijk uit!’”
Voor één dag burgemeester van Utrecht Ondanks de verschillende meningen over de perfecte oplossing voor het parkeerprobleem zijn Fenna, Matilde en Levi het over één ding in ieder geval eens: er moet meer aan kinderen gedacht worden. Op de vraag ‘Wat zou je aan Utrecht veranderen als je voor één dag de burgemeester zou zijn?’ is het antwoord dan ook unaniem: meer veilige speelplekken voor kinderen.
“Nou ja, eigenlijk zou ik het liefst een wet willen invoeren waardoor ik oneindig veel wetten mag verzinnen”, voegt Levi lachend toe. Daar zijn Fenna en Matilde het stiekem ook wel mee eens.
De drie hopen dat hier in de toekomst beter naar geluisterd wordt – en vooral dat er ook meer mee wordt gedaan. “Ik vind namelijk dat de politici wel wat minder ruzie moeten maken en meer moeten doen”, zegt Fenna kritisch. Dat gevoel wordt gedeeld: als partijen weten dat ze het land niet in hun eentje kunnen besturen, zouden ze het volgens Levi ook wel wat vaker eens mogen zijn met de ander. “Want als jullie alleen maar blijven discussiëren, hebben we straks maar één speeltuintje in heel Utrecht… Lekker is dat.” Tot slot heeft Levi ook nog iets te zeggen tegen de Utrechters zelf. In plaats van alleen te focussen op wat niet goed gaat, mag er volgens hem best wat vaker gekeken worden naar wat er wél goed gaat. “Je kunt wel heel veel zeuren”, zegt hij, “maar volgens mij wonen we alsnog in een hele mooie stad.” a Ben jij tussen de 7 en 12 jaar oud en lijkt het je leuk om jouw mening te geven over grote thema’s in de stad? Mail dan naar nella@ duic.nl.
OP PAD MET OUD-UTRECHT
De Kromme Rijn en Galgenwaard
We starten net voorbij het voormalige Pieter Baan Centrum aan de Gansstraat, historisch erfgoed met een Huis van Bewaring en een TBS kliniek die worden herontwikkeld voor wonen, werken en horeca. Restaurant Bar Barak is al geopend. Het complex kreeg de nieuwe titel Het Wakkere End, als tegenstelling tot Het Luie End, zoals deze plek door Utrechters werd genoemd. Vroeger was het grapje: hier liggen ze (begraafplaats) en daar zitten ze (gevangenis). We buigen vanuit de binnenstad gezien linksaf en gaan voor het Rode Kruisgebouw langs, waar je bij Books4life geweldige boeken over Utrecht kunt vinden. Een klein stukje verder dalen we rechtsaf naar het Kromme Rijnpad. We komen dan op het Lodewijk Napoleonplantsoen in de Kromme Rijn wijk. Lodewijk Napoleonplantsoen Toen de gemeente Utrecht in 1953-‘54 de flats aan het Lodewijk Napoleonplantsoen liet bouwen was het de bedoeling dat ze ‘fris en luchtig’ zouden komen te liggen in een ‘groene gordel’. Dat verklaart onder andere de schuine plaatsing van de flats aan het plantsoen met de Kromme Rijn. Vanuit alle 144 woningen moest je de Kromme Rijn kunnen zien. De woningen erachter kijken tussen de flats door ook uit op de Kromme Rijn. De flats waren onderdeel van één van de eerste moderne wijken in Utrecht van na de Tweede Wereldoorlog en de ambities voor de wijk waren hoog. Nieuw was ook dat de net opgerichte Vrouwen Adviescommissie bouw-
plannen ging beoordelen. Hun eerste advies betrof de inrichting van deze flats voor de huisvrouw: er moest meer kastruimte in. Het Kromme Rijnpark waar we nu lopen is een plek voor ontmoeting voor buurtbewoners, er zijn grote kunstobjecten geplaatst en het biedt fraaie uitzichten op water en groen.
Tijdschrift Oud-Utrecht van 2021 over De Groene Stad beschrijft plantsoenmeester Perk Vlaanderen. Hij was goed op de hoogte van de ontwikkelingen rond actieve recreatie in parken en schreef: ‘Wij leven in de eeuw van het kind. Utrecht is op het gebied van parken en vooral practische, doelhebbende parken goed voorzien. Dezen zijn niet zoo zeer bestemd “om naar te kijken” als wel “om in te leven”. De menschen en vooral de jeugd moeten er iets kunnen doen.’
Aan de overkant van de Kromme Rijn is eind jaren vijftig een kleine wijk gebouwd met rijtjeshuizen en villa’s. Hier zien we vanaf de Kromme Rijn aan de Breitnerlaan twee wat minder bekende, maar fraaie woningen naar ontwerp van Gerrit Rietveld: Huis Muus (1958) en Huis Theissing (1959). Dit laatste huis is gebouwd met gebruikmaking van holle B2 betonblokken, voor de directeur van het laboratorium van Bredero’s Bouwbedrijf.
Onder de Waterlinieweg door naar stadion Galgenwaard Als we het pad langs de Kromme Rijn vervolgen kunnen we linksaf onder de Waterlinieweg door lopen. Daarna zien we stadion Galgenwaard links liggen. Rechts ligt sport-
Wil je lid worden van Oud-Utrecht? Kijk dan op oud-utrecht.nl/ lid-worden
De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Deze keer lopen we een stukje stad langs de eeuwenoude Kromme Rijn, onder de Waterlinieweg door met een rondje Galgenwaard.
terrein Zoudenbalch. Over stadion Galgenwaard is heel veel te vertellen. De naam verwijst naar het woord ‘galghenwert’, de plek waar in de middeleeuwen de lichamen van ter dood veroordeelde misdadigers werden tentoongesteld. Bij het zien van de bungelende lijken zouden mensen het wel uit hun hoofd laten om een misdrijf te begaan, zo was de gedachte. In 1936 verrees op deze plek een voorloper van Galgenwaard. Het was een project in het kader van de werkverschaffing: 100 tot 250 ongeschoolde werklozen werden elke week ingezet voor de bouw van het stadion. Er was een wielerbaan en daarbinnen een voetbalveld van 68 bij 104 meter dat ook geschikt was voor atletiek- en gymnastiekdemonstraties. De wielerbaan en de tribunes voor 10.000 a 12.000 toeschouwers werden aangelegd op een aarden baan. De voetbalclubs USV Hercules en DOS (Door Oefening Sterk) waren de eerste gebruikers, en er werden wielerwedstrijden gehouden. In 1970 ging DOS samen met de clubs Velox en Elinkwijk verder onder de naam FC Utrecht. Het stadion voldeed niet meer. Door de wielerbaan was de afstand tussen het publiek en het veld te groot en er waren te weinig zitplaatsen. In 1981, na een wedstrijd tegen PSV, begon de fanatieke aanhang van FC Utrecht eigenhandig met de sloop van het oude stadion. Een jaar later al werd de nieuwe Galgenwaard geopend. Het werd een modern stadion met onder de tribunes ruimte voor bedrijven. Het stadion werd goed gebruikt als thuisbasis voor de wedstrijden van
FC Utrecht. Geliefd bij Utrechters, gevreesd door tegenstanders: daar krijg je geen grassprietje cadeau. Er was ook ruimte voor grote evenementen, zoals het concert van Prince in 1987 en het WK Hockey in 1998. In 2001 en 2003 kwam de volgende verbouwing van het stadion dat nu plaats biedt aan 24.000 toeschouwers. Als de wind goed staat, en Utrecht heeft gescoord, kun je in de binnenstad het publiek horen juichen. We kunnen een rondje om het stadion lopen naar het Herculesplein. Voor de hoofdingang staat een mooi gedenkteken uit de Utrechtse sporthistorie: het landskampioenschap van DOS dat op 15 juni 1958 met een golden goal door Tonny van der Linden in de verlenging van DOS tegen Sportclub Enschede werd beslist.
De Kromme Rijn
We kunnen het jaagpad vervolgen langs de Kromme Rijn. We gaan dan onder een brug door en lopen een stuk parallel aan de Weg tot de Wetenschap. Links zien we Rijnsweerd en de sneltram en aan de rechterkant lopen we langs de Moestuin en Mytylschool Ariane de Ranitz. Nog één keer onder een weg door en we zijn op weg naar de landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen. Echte wandelliefhebbers stappen door over het 29 kilometer lange Kromme Rijnpad naar het eindpunt Wijk bij Duurstede. a
Tekst: Dick de Jong / Fotografe: Het Utrechts Archief & Dick de Jong
Stadion Galgenwaard
Kromme Rijnpark
Luchtfoto van Stadion Galgenwaard, 1936
ZOEKPLAAT
Vaststelling wijzigingsbesluiten Vogelrichtlijngebieden vanwege aanwijzen gru o als broedvogel
De Staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur hee de aanwijzingsbesluiten van 25 bestaande Natura 2000-gebieden aangepast. De reden is dat de gru o daar ook als broedvogel is opgenomen.
Van 17 december 2025 tot en met 27 januari 2026 kunt u de wijzigingsbesluiten inzien via www.natura2000.nl en in de Staatscourant. De papieren versie kunt u inzien bij het ministerie
van LVVN.
Bent u het niet eens met de besluiten? U kunt in deze periode in beroep gaan bij de rechtbank waar uw woonplaats onder valt. Bent u belanghebbende dan kunt u ook in beroep gaan als u geen zienswijze hee ingediend.
Hee u vragen? Neem contact op met RVO via 088 042 42 42.
Zoek de zeven verschillen
OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN. LOCATIE: BAKKERSTRAAT
een persoonlijke
voor
U bent altijd welkom voor een open gesprek.
Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/utrecht
Ook als u niet of elders verzekerd bent.
Utrecht
Advertentie
Tessa di Corrado
SnackpanXL € 37,99
± 10 pers. 90 hapjes
30 balletjes, 30 mini-saté, 10 pittige kluifjes, 10 zoete kluifjes, 10 naturel kluifjes.
Kluifpan € 37,99
± 8 pers. 75 kluifjes
25 pittige kluifjes,
25 zoete kluifjes, 25 naturel kluifjes.
Kippiepopspan € 44,99
± 10 pers. ± 75 hapjes
20 Kippie pops, 30 balletjes, 25 mini-saté.
Maaltijdpan € 37,99
± 6-8 pers. ± 2400 gram
Keuze uit: bami, nasi, mihoen of Chinese bami met 6 balletjes, 6 mini-saté.
Kippieplank € 34,99
Gezellige feestdagen
Heerlijk (makkelijk) genieten met onze kant & klare producten!
Feestpan € 43,99
± 10 pers. ± 100 hapjes
20 balletjes ketjapsaus, 20 balletjes pindasaus, 20 mini-saté indian mystery marinade, 20 mini-saté ketjapsaus, ± 300 gram kippeling, 12 kluifjes naturel.
± 10 pers. 100 hapjes
25 mini-saté indian mystery marinade, 25 mini-saté ketjapsaus, 25 balletjes ketjapsaus, 25 balletjes pindasaus.
Satépan € 42,99
± 12 pers. 35 stokken
Keuze uit de smaken: pittig, ketjap- of pindasaus.
Mini-saté/ballenpan € 46,99
Sparerib-pan € 39,99
± 6 pers. ± 2500 gram
Keuze uit de smaken: ketjap of pittig.
Alle pannen zijn ook in XXL variant verkrijgbaar. Inhoud x 3. Prijs x 3. Borg elektrische Kippiepan € 15,00. Borg elektrische Kippiepan XXL € 50,00.
± 10 pers. ± 1200 gram. ± 120 hapjes.
Inclusief kartonnen plank. Direct klaar voor gebruik.
Inhoud: gevulde olijven, kaasblokjes met dille, gevulde peppers met roomkaas, mini-saté, grillworst naturel, grillworst kaas, kipgehaktballetjes, salami blokjes, kipfilet roomkaas rolletjes, salami roomkaas rolletjes, serrano roomkaas rolletjes.
Ga voor het hele assortiment naar www.kippie.nl
