Herkomst straatnamen

Straatnamen

Loe Berchmakerstraat

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we uit.

In het centrum van Utrecht, tussen de Voorstraat en de Breedstraat, vind je de Loeff Berchmakerstraat. Deze 200 meter in de oude binnenstad zijn vernoemd naar een toch wel markant lid van de Raad van de stad Utrecht. In het kader van de gemeenteraadsverkiezingen 2022 een mooi moment om terug te blikken op de vroegere volksvertegenwoordiger van de stad.

Loeff Berchmaker werd in 1455 lid van de Raad der stad Utrecht. Een jaar later brak de Utrechtse Oorlog uit. Een roerige tijd, die werd veroorzaakt door onenigheid over wie de bisschopszetel van Utrecht zou gaan bekleden. In het Biographisch woordenboek der Nederlanden schrijft Van der Aa dat Berchmaker niet bepaald de-escalerend te werk ging. Hij nam volgens de auteur ‘een groot deel aan de woelingen die destijds Utrecht beroerden’.

Berchmaker zou een aanhanger zijn geweest van de bisschopskandidaat David van Bourgondië, een van de achttien buitenechtelijke kinderen van de Bourgondische hertog Filips de Goede. De hertog was zelf in opmars in het toenmalige Holland. Zijn zoon David voordragen als bisschop van Utrecht, dat moet een strategische keuze zijn geweest. Berchmakers voorkeur voor de Bourgondiërs viel hoogstwaarschijnlijk niet in goede aarde bij veel Utrechters. Die wilden juist de lokale provoost Gijsbrecht van Brederode in de bisschopszetel zien. Loeff Berchmaker zou om die reden uit Utrecht worden verbannen. Een ongeoorloofd bezoek aan de stad kon voor hem de doodstraf betekenen.

Hoewel Gijsbrecht van Brederode de bisschopsverkiezing met ontzagwekkende cijfers won – hij zou 68 van de 70 stemmen hebben gekregen – werd uiteindelijk David van Bourgondië de bisschop van Utrecht. Van Brederode liet zich afkopen door Filips de Goede. Berchmaker mocht daarop weer in Utrecht komen en kreeg enkele jaren later naar verluidt zelfs zijn stemrecht in het gilde terug.

De verbanning uit de stad moet weinig indruk op Loeff Berchmaker hebben gemaakt; hij betrad in 1479 opnieuw de Raad van de stad Utrecht. Twee jaar later trad hij nog een laatste keer toe tot de Raad. In 1482 nam hij, voor zover bekend, voorgoed afscheid van zijn taken als functionaris.

De naam Loeff wordt in oudere bronnen gespeld met één f. De voornaam Loef komt maar heel zelden voor, in Het Utrechts Archief zijn enkele anderen met deze naam te vinden. Loeff komt als voornaam praktisch niet voor. Berchmaker is in sommige bronnen ook Bergmaker. Een vijftiende-eeuws jaarboek uit Utrecht spreekt ook van Boichmaker, maar geen andere Utrechtse bron gebruikt diezelfde spelling. Volgens andere bronnen kan de naam naar het vak als boogmaker verwijzen. #De stad in cijfers

In de rubriek De stad in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een ets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.

De gasprijzen stijgen al maanden, maar sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen rijzen de prijzen echt de pan uit. Het roept discussies op over afhankelijkheid van Russisch gas, over het sluiten van de gaskraan in Groningen en over versneld ‘van het gas af’ gaan. Hoeveel Utrechtse huizen hebben eigenlijk een gasaansluiting?

Utrecht is al jaren bezig met het verduurzamen van huizen in de gemeente. In nieuwbouwwijken worden alleen nog maar huizen zonder gasaansluiting gebouwd, maar het merendeel van de bestaande huizen in Utrecht is voor zowel verwarming als koken nog afhankelijk van een gasaansluiting.

In 2018 hadden 105.860 woningen in Utrecht een gasaansluiting voor zowel verwarming als koken. 13.068 huizen gebruikten alleen gas om te koken en 28.136 woningen hadden helemaal geen gasaansluiting. 12.761 van die woningen staat in de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn.

In 2050 moet heel Utrecht van het gas af zijn, maar in 2030 wordt de gaskraan op veel plekken al dichtgedraaid. In 24 Utrechtse buurten moeten in 2030 al 40.000 woningen van het gas af zijn. De meeste huizen zullen voor koken overgaan op elektrisch koken. Voor de verwarming is het alternatief iets complexer: omdat de CV-ketel in veel huizen draait op gas, moet die eerst vervangen worden.

In other news

Inwoners van Nicosia (Cyprus) denken net als Utrechters mee over toekomst van hun stad

Meedenken over de toekomst van de stad is voor Utrechters niks nieuws, maar in de Cypriotische stad Nicosia is dat een beetje anders. De gemeente heeft inwoners gevraagd om mee te denken over de toekomst van de oude stad. Dat maakt onderdeel uit van een project waar ook Utrecht aan meedoet, schrijft nieuwswebsite Cyprus Mail.

De gemeente Nicosia heeft vorige week een online enquête verspreid onder bewoners van de stad. De enquête is een idee van de gemeente, het Cyprus Energy Agency en het HUB-IN-project; een project dat tot doel heeft om innovatie en ondernemerschap in steden te bevorderen en de unieke identiteit van historische plekken te behouden.

En daar komt de link met Utrecht om de hoek kijken. Ook Utrecht doet namelijk mee aan het HUB-IN-project. In totaal werken acht Europese steden vier jaar lang samen, met behulp van subsidie van de Europese Commissie. De andere steden zijn - naast Utrecht en Nicosia - Angoulême, Genua, Lissabon, Belfast, Brasov en Slovenska Bistrica.

De antwoorden uit de enquête worden door de gemeente Nicosia gebruikt voor het maken van plannen om het historische centrum van de stad nieuw leven in te blazen als centrum van ondernemerschap en innovatie, aldus Cyprus Mail.