Het jaar van Waku Waku

HET JAAR VAN WAKU WAKU HET JAAR VAN

Symbool van het protest tegen de coronapas

Eigenaar Floris Beukers kijkt toe hoe demonstranten worden gearresteerd

Vredenburg in de ban van demonstraties

2021 was opnieuw een jaar waarin de horeca hard geraakt werd door de coronacrisis. Het demissionaire kabinet besloot in september de coronapas te verplichten in de horeca en de cultuursector, in de hoop dat restaurants, cafés, theaters en concertzalen zo veilig gasten konden ontvangen. De maatregel zorgde voor verdeeldheid bij ondernemers, want niet iedereen zag het zitten om mensen te weigeren die geen geldige QR-code konden laten zien. Waku Waku aan het Vredenburg was een van de restaurants die weigerde om QR-codes te controleren. Het restaurant werd in september het symbool van het protest tegen de coronapas.

Burgemeester Sharon Dijksma sloot het restaurant in september omdat Waku Waku geen coronapassen controleerde, maar de eigenaren besloten zich niet gewonnen te geven en hielden hun zaak open. Terwijl binnen mensen zaten te dineren, verzamelden tientallen sympathisanten zich op maandag 27 september voor de deur van het restaurant om de politie tegen te houden. De aanwezigen kwamen naar Waku Waku na verschillende oproepen op sociale media. De meesten wilden met hun aanwezigheid laten zien dat ze tegen de coronapas en ook tegen andere coronamaatregelen zijn.

De politie liet het in eerste instantie begaan, maar eiste later op de avond dat de eigenaar om 23.00 uur de sleutels van het restaurant zou inleveren. De sympathisanten daarentegen, wilden dat het restaurant tot 23.00 uur open mocht blijven en dat de eigenaar de sleutels van zijn zaak mocht houden. Na meerdere overleggen werd besloten dat toe te staan, wat op luid gejuich van de actievoerders kon rekenen. De burgemeester besloot om het incident niet te laten escaleren.

Dinsdag

De sympathisanten lieten op de eerste avond al weten dat ze in de dagen daarna weer naar het restaurant zouden komen als sluiting of ontruiming wederom zou dreigen en dat gebeurde dan ook. Toen de gemeente de volgende ochtend ingreep door het slot van de deur van Waku Waku te vervangen, verzamelden zich al snel weer mensen voor de deur. De eigenaren van Waku Waku reageerden op Instagram op het vervangen van de sloten. “We moeten dicht. Omdat wij weigeren te discrimineren. Op welke grond dan ook”, stelden de eigenaren. “Onze zaak, waar we zo hard voor hebben gewerkt en zo veel liefde in hebben gestopt, glipt uit onze handen. […] We zijn onthutst.”

Aan het eind van de middag was de groep sympathisanten fink gegroeid. Honderden actievoerders barstten in juichen uit toen een van de twee voordeuren van Waku Waku weer openging en de eigenaar begon met de verkoop van blikjes drinken. De gemeente ging die dinsdag ook in gesprek met de eigenaren, maar de uitkomst bleef hetzelfde: het restaurant moest dicht en er mochten geen gasten worden bediend. De eigenaar van Waku Waku besloot vervolgens om wel het terras te openen om ‘aandacht te vragen voor zijn standpunt en fnanciële situatie’.

De actievoerders zagen de opening van het terras als een overwinning. De eigenaar riep iedereen op om het vredelievend te houden en geen overlast te veroorzaken. Die oproep kon echter niet voorkomen dat het naastgelegen restaurant Kloek die avond besloot om dicht te blijven vanwege de commotie. “Dit is een erg verdrietig besluit maar door al deze commotie voor onze deur voelen wij ons hiertoe gedwongen”, schreef het restaurant op Facebook. “Geen enkele ondernemer zit te wachten op het spelen van politie-agent aan de deur. De keuze die Waku Waku maakt vinden we dapper, maar door de situatie voor onze deur twijfelen we of we de veiligheid van onze gasten en het personeel vanavond kunnen waarborgen.” Omdat de groep demonstranten zo gegroeid was, moesten dinsdag ook fetsers worden omgeleid en werd het busverkeer over Vredenburg een tijd stilgelegd.

Woensdag

De gemeente Utrecht besloot woensdag dat actievoerders zich niet langer meer mochten ophouden voor de deur van Waku Waku en verplaatste de demonstratie naar het Jaarbeursplein. “De ervaringen van de afgelopen dagen maken dat een demonstratieve actie voor deur van de horecagelegenheid niet langer wordt toegestaan”, liet de gemeente weten. De belangrijkste redenen voor de verplaatsing waren volgens de gemeente ‘de impact op de omgeving zoals voor nabijgelegen bedrijven’, ‘de beperkte ruimte waardoor een gevaarlijke situatie voor de (verkeers-)veiligheid ontstaat’ en ‘het risico op wanordelijkheden dat met het verloop van de tijd toeneemt’.

De gemeente meldde woensdag ook dat bij zowel ondernemers, als de gemeente en burgemeester naar aanleiding van het sluiten van Waku Waku berichten binnenkwamen ‘met een zeer kwetsende en soms ook bedreigende inhoud’. Dijksma zei daarover: “Hier trek ik een grens. Iedereen kan laten weten wat hij of zij van beslissingen vindt. Maar bedreigingen en beledigingen mogen we nooit normaliseren. Als mensen beledigende of bedreigende berichten hebben ontvangen, roep ik hen op hiervan aangifte bij de politie te doen.”

De gemeente benadrukte dat demonstreren een grondrecht is, waar de gemeente volop ruimte aan geeft. “In Utrecht kunnen we van mening verschillen. We geven alle ruimte aan het – op een respectvolle manier – uiten hiervan. Het aanwijzen van een plek (Jaarbeursplein) waar mensen kunnen demonstreren is hier een voorbeeld van, terwijl we anderzijds ook rekening houden met de belangen van ondernemers en verkeersgebruikers op de drukke verkeersader die het Vredenburg is”, legde burgemeester Sharon Dijksma uit.

Ondanks het demonstratieverbod bij Waku Waku zelf, verzamelden zich woensdagavond opnieuw tientallen mensen bij het restaurant. De Mobiele Eenheid (ME) rukte rond 18.00 uur uit om demonstranten uit de omgeving te weren. 101 actievoerders die weigerden te vertrekken werden opgepakt en met stadsbussen afgevoerd naar het arrestantencomplex. “Er is ruim de tijd gegeven om naar de aangewezen demoplek (Jaarbeursplein, red.) te gaan”, zei de politie over de aanhoudingen.

Donderdag

Drie dagen na de sluiting stonden de eigenaren van Waku Waku en de gemeente Utrecht tegenover elkaar in de rechtbank. Het restaurant ging bij de gemeente in bezwaar tegen de sluiting en wilde bij de rechter afdwingen dat het besluit van de burgemeester tot de behandeling daarvan geschorst zou worden, zodat het restaurant weer open zou kunnen. De emoties liepen tijdens de rechtszaak hoog op. De eigenaren van Waku Waku gaven aan dat het coronatoegangsbewijs volgens hen discriminerend werkt, omdat er onderscheid gemaakt moet worden tussen mensen die het bewijs wel en mensen die het bewijs niet kunnen laten zien. Volgens de gemeente is van discriminatie geen sprake, omdat het coronatoegangsbewijs juist voor elke Nederlander gelijk is. Ook zou de coronapas volgens de gemeente van belang zijn voor de bestrijding van de coronapandemie, die ‘nog steeds een feit’ is.

De rechter oordeelde dat de sluiting van het restaurant terecht was. Hij zei dat het coronatoegangsbewijs inderdaad leidt tot onderscheid tussen restaurants, bedrijven en andere instellingen, maar oordeelde dat dat gerechtvaardigd is voor de bestrijding van de coronapandemie. “Deze voorlopige uitspraak bekrachtigt dat we als gemeente Utrecht terecht hebben gehandhaafd volgens de landelijke regelgeving. Ik ben mij ervan bewust dat de maatregelen om het coronavirus te bestrijden ingrijpend zijn. Ze zijn er in het belang van ons allemaal en we moeten ons eraan houden”, reageerde Dijksma op de uitspraak.

Vrijdag

De rechter moest zich die week twee keer buigen over de situatie bij Waku Waku. Op donderdag draaide de rechtszaak nog om de rechtmatigheid van de coronapas en de sluiting van het restaurant, terwijl het op vrijdag ging over de locatie van demonstreren. Een van de sympathisanten van Waku Waku spande namelijk een zaak aan omdat hij vond dat de groep actievoerders toch voor het restaurant moest kunnen demonstreren.

De rechter ging daar niet in mee en oordeelde dat de gemeente een goede afweging had gemaakt. Het ging volgens de rechter om een combinatie van factoren, waarbij de plaats van de demonstratie van belang is. “De burgemeester mag dus de verkeersveiligheid betrekken bij de locatie. Verzoeker wil een week lang dagelijks demonstreren met 500 mensen en dat levert een te groot risico op.” De locatie zou ingrijpen voor de politie ook bemoeilijken. “Overzicht houden is door de locatie, in combinatie met tegendemonstranten en uitgaanspubliek lastig”, vond de rechter. a