14
NR. 93 | NOVEMBER 2019 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
GEHEIMEN VAN DE STAD
Rondleiders van Gilde Utrecht vertellen over verborgen en onbekende plekken in de stad.
De geschiedenis van het Agnietenklooster In het begin van de vijftiende eeuw moest men toestemming hebben van het stadsbestuur om een klooster te stichten. Die vond het grote aantal kloosters in de stad zo langzamerhand wel genoeg. Desalniettemin kregen de zusters van het St. Agnietenklooster toestemming om ‘besloten’ te worden. Tekst: Gilde Utrecht / Fotografie: Nienke Kamphuis
H
et klooster was een enorm complex, omsloten door het Nicolaaskerkhof, de Agnietenstraat, de Lange Nieuwstraat en de zuidelijke stadswal. Het St. Agnietenklooster heeft ongeveer twee eeuwen gefungeerd als religieuze instelling. Na de Reformatie moesten alle kloosters gesloten worden, maar liet het stadsbestuur de vrouwenkloosters ongemoeid, als ze niet naar buiten toe optreden. Het einde kwam voor de nonnen rond 1613. Daarna hebben de gebouwen nog verschillende functies gehad, waaronder een fabriek en een schildersatelier. In 1674 worden de ge-
bouwen door het stadsbestuur bestemd als weeshuis. Ambachtskinderen waren kinderen die niet toegelaten werden in het Burgerweeshuis aan de Springweg. Het ging om kinderen van ouders die geen burger van de stad waren, vondelingen, of kinderen die om een of andere reden door hun ouders niet verzorgd konden worden. Het waren de verschoppelingetjes van de maatschappij. Tot 1674 werden deze kinderen ondergebracht bij pleegouders met de bedoeling dat ze onderwijs zouden krijgen en een vak zouden leren. Daar werd op grote schaal misbruik van gemaakt. Ze kregen geen onderwijs en werden als slaafjes gebruikt. Daarom besloot het stadsbestuur om een weeshuis voor deze kinderen op te richten. Vanaf dat moment werden zo’n 280 kinderen, jongens en meisjes, ondergebracht in het voormalige Agnietenklooster. Het bestuur van dit weeshuis werd gevormd door twaalf regenten, die voor het leven werden benoemd. De levensomstandigheden voor de kinderen waren vaak schrijnend. Veelzeggend is dat koning Lodewijk Napoleon in 1806 naging of kinderen uit het Ambachtskinderhuis wellicht geschikt waren voor de krijgsdienst. Hij liet 25 jongens keuren, slechts 1 bleek geschikt. De anderen waren te klein, of waren ziekelijk. De Fundatie van Renswoude Uit de nalatenschap van Maria Duyst van Voorhout, een rijke adellijke dame, die zonder kinderen gestorven was, werd de Fundatie van Renswoude opgericht. Zij had in haar testament bepaald dat de slimste jongens van boven de 15 jaar uit het Ambachtskinderhuis een beroepsopleiding zouden
KIDS
LEZINGEN
THEATER
Vanaf 16 nov
Ma 18 nov
Do 21 t/m za 23 nov
MUSEUM CATHARIJNECONVENT
TIVOLIVREDEBURG [20.30]
huisvansinterklaas.nl
sg.uu.nl
Huis van Sinterklaas Science Café: Wie bepaalt wat je eet? [3-8]
krijgen. Hiervoor werd een speciaal huis gebouwd, naast het weeshuis, dat in 1761 klaar was. Het staat er nog steeds. In 1823 werden uit het hele land in het kader van heropvoeding, kinderen uit weeshuizen en andere instellingen naar de koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid in Drenthe gestuurd, een Rijksinstelling. De regenten van het weeshuis wisten de meeste kinderen bij familie onder te brengen. Slechts zes kinderen belandden uiteindelijk in Frederiksoord. Officieel hield het Ambachtskinderhuis op te bestaan in 1825. In de Fundatie van Renswoude ging het bedrijf echter gewoon door. Er werd er zelfs een kweekschool opgericht, waar kinderen werden opgeleid die konden doorstromen naar een beroepsopleiding. Deze kwekelingen werden nog steeds streng gescheiden van de leerlingen van de Fundatie. In 1828 waren er negentien kwekelingen en stond het Ambachtskinderhuis grotendeels leeg. Het Utrechtse stadsbestuur kwam een jaar later met het verzoek aan de regenten of het kinderhuis ingericht kon worden als kazerne. Het verzoek werd ingewilligd, en de kwekelingen kregen onderdak in de Fundatie van Renswoude. In de rest van de gebouwen van het Ambachtskinderhuis werden 280 cavaleriesoldaten gehuisvest. In 1974 werden de gebouwen van het voormalige Agnietenklooster en Ambachtskinderhuis in gebruik genomen door het Centraal Museum Utrecht.
What we leave behind Theater Utrecht DE PAARDENKATHEDRAAL [20.00]
MUSEA & EXPOSITIES
Joint Memory: Photographic Fragments
Stefanos Tsivopoulos - The Precarious Archive
theaterutrecht.nl
Collectief geheugen, maatschappelijk geheugen, cultureel geheugen, publiek geheugen, familiegeheugen, nationaal geheugen, wereldgeheugen. We leven in een tijdperk waarin herinneringen centraal staan. Deze tentoonstelling is een verzameling van werken die laten zien hoe collectieve herinneringen aan historische gebeurtenissen gevormd zijn door middel van fotografie. Begin twintigste eeuw lag de focus vooral op de toekomst. Na WOII verschoof de maatschappij haar aandacht juist naar het verleden. Dekolonisatieprocessen brachten daarna de drang teweeg om de geschiedenis opnieuw te kaderen en te herschrijven. Ook werd het steeds belangrijker om inzicht te krijgen in de aard van herinneringen, deze staan namelijk niet op zichzelf. Ze vormen zich binnen een gemeenschap, door groepservaringen te delen. Individuele herinneringen worden gevormd en blijven bewaard door verhalen, rituelen en beelden. De tentoonstelling laat projecten zien die ingaan op verdrongen aspecten van de hedendaagse geschiedenis en geeft een toelichting op fotografische voorstellingen van relevante gebeurtenissen bewaard in het publieke domein als familiealbums, massamedia, sociale netwerken en archieven.
Vanaf 14 nov
Joint Memory: Photographic Fragments FOTODOK [WO T/M ZO]
fotodok.org
Sinterklaas logeert dit jaar weer in Museum Catharijneconvent. In het Huis van Sinterklaas is van alles te zien en te doen. Je maakt kennis met de Goedheiligman en beleeft spannende avonturen in zijn huis. Ontdek waarom hij zo van varen houdt en hoe het komt dat Sinterklaas zo graag snoept. Neem een kijkje in zijn kajuit en wordt door de Sint ontvangen in zijn eigen werkkamer.
Denk jij dat je voedingspatroon je eigen, vrije keuze is? Gezondheidswetenschapper dr. Maartje Poelman (UU), hersenonderzoeker dr. Floor van Meer (LEI) en cultuurhistoricus Jon Verriet, MA (RU) durven dit te betwijfelen. Zij gaan deze avond hierover in discussie met elkaar en het publiek. Studium Generale daagt je uit om in de aanloop naar deze talkshow je eigen eetgedrag te onderzoeken.
Grote veranderingen hebben vaak diepe wortels in het verleden. Vaak zien we veel later pas het effect van onze daden. Wat laten we achter en wat nemen we mee? Theatermaker Davy Pieters (winnaar Mimeprijs 2019) laat in deze beeldende en fysieke voorstelling met 16 mimetalenten en performers ons in- en uitzoomen op de lange keten van grote gebeurtenissen en kleinste handelingen.
Muziekproeverij ZIMIHC THEATER ZUILEN [10.30]
zimihc.nl
Foto: Saskia Kerkhoff
Tijdens de Muziekproeverij staat een concert van het Nederlands Kamerkoor centraal die later te bezoeken is in TivoliVredenburg. Met livemuziek, bandopnames, lezingen of verhalen door het Nederlands Kamerkoor. Deze editie is de proeverij van het concert van 30 november met werken van Schein, Brahms, Wagner en Strauss o.l.v. multitalent Maxime Pascal.
UITACTIE
Utrecht is een stad vol muziek. Je kunt onder andere naar deze concerten en optredens:
Ma 18 nov
Stefanus Appeltaartconcert ZIMIHC THEATER STEFANUS [10.30]
Wo 20 nov
The Bad Plus Akoestisch jazzpianotrio met de kracht van een rockband. TIVOLIVREDENBURG [20.30]
Za 23 nov
DOMKERK [15.30]
Win 3 X 2 vrijkaarten voor Fort Europa Op 7 december brengen acht jonge acteurs in Podium Hoge Woerd een geestige en muzikale afscheidsrede van het Europa van nu. Europa is versleten en verteerd. Niet door mensen van buiten, maar door de Europeanen zelf. We hebben jammerlijk gefaald. De oude mens heeft afgedaan, Foto: Eva Roefs Photography lang leve De Nieuwe Mens! Het oude continent valt kibbelend uiteen. Het bouwt een muur om zich heen, om gelukszoekers en vluchtelingen buiten te houden. Een voorstelling vol hilarische dialogen en pakkende muziek. Jij kunt erbij zijn; we geven kaarten weg! Kijk nu op uitagendautrecht.nl/acties
Meer tips? Neem het magazine UITagenda Utrecht o.a. bij
Foto: Warm at heart - Stopcontact
Zaterdagmiddagmuziek: Georg Friederich Händel
MUZIEK
Wo 27 nov
GildeUtrecht.nl
mee of kijk op
Zo 24 nov
Libero Strijkorkest Dit pop-up concert maakt klassieke muziek springlevend en toegankelijk voor iedereen. HOOG CATHARIJNE [13.00]
Di 26 nov
Pussy Riot Russische feministische en politieke punkrockband TIVOLIVREDENBURG [19.45]
Vr 29 nov
Warm at heart De muzikanten van Stopcontact band raken verzeild in een absurdistisch klankenavontuur. STADSSCHOUWBURG [20.30]