Preventieve werking van probiotica

Kolonisatie van ziekteverwekkende bacteriën in het spijsverteringskanaal kan leiden tot een groot aantal aandoeningen. Probiotische bacteriestammen kunnen afwijkende kolonisatie verhinderen. Zij dragen niet alleen bij tot instandhouding of herstel van een beschermend microbioom, maar zij helpen ook bij het herstellen van door pathogene kiemen beschadigde bindweefselstructuren van de darmwand. Tegelijkertijd ondersteunen ze het immuunsysteem in de darm. Dat leidt tot een betere functie van de darmbarrière, waardoor het hele organisme effectiever beschermd wordt.

De dikke darm wordt gezien als een controle-apparaat voor de energiebalans in het lichaam. Ook daarbij spelen probiotica een rol, aangezien zij de opname van voedingsstoffen beïnvloeden en zelfs energiesubstraten leveren.

Probiotica communiceren via zenuw- en hormoonsignalen met het honger- en energiecentrum in het centrale zenuwstelsel (de hersenen en het ruggenmerg) en met andere cellen die bij de energiehuishouding van het lichaam betrokken zijn. De complexe wisselwerking tussen probiotica en lichaamscellen leidt tot een betere verzadiging en meer controle op het lichaamsgewicht.

Een van de belangrijkste taken van het microbioom is de ontwikkeling van het immuunsysteem. Ongeveer 60% van het lichaamseigen afweersysteem (GALT = gut-associated lymphoid tissue) bevindt zich in de darm.

De darmbarrièrefunctie heeft een belangrijke positieve invloed op ontstekingsreacties die getriggerd worden door het immuunsysteem, in het hele lichaam. Die functie kan met gebruik van probiotica versterkt worden. Daarop gebaseerd kunnen probiotica toegepast worden bij preventie van ontstekingsprocessen, zoals allergieën.

Daarnaast ondersteunen probiotica andere fysiologische functies van het microbioom in de darm. Daartoe behoren:

• Invloed op de darmactiviteit

• Afbraak of inactief maken van giftige, ontstekingsbevorderende of mutagene stoffen

• Remmen van ontstekingsbevorderende ziekteverwekkers door concurrentie via voedingsstoffen en aanmaak van antibiotica-achtige stoffen

• Activering van tolerantiemechanismen

Een reeks experimenten liet zien dat, afgezien van de preventieve werking van probiotica, het gebruik van bepaalde probiotische stammen ook effectief is bij diverse ziekten. De mogelijke therapeutische toepassing van probiotica bij verschillende ziekten wordt in het volgende hoofdstuk toegelicht.

Mutagene stoffen = stoffen die het erfelijk materiaal van de gastheer veranderen en daarmee kanker kunnen doen ontstaan