DBAM O ZDROWIE
rozmowa z lekarzem
Uwaga!
pytamy eksperta
LEK. MED. MARTA STARZYK psychiatra, lekarz rodzinny LUX MED Warszawa
Nikotynizm
Chroń nastolatka przed paleniem! Najczęściej w sidła nałogu wpadają osoby, które zaczęły palić w młodości!
to choroba
Ponad 8 mln Polaków regularnie sięga po papierosy – tradycyjne lub elektroniczne. Prawie 50 proc. tych osób pali dłużej niż 20 lat. Wiele z nich chce jednak pożegnać się z nałogiem. Niestety, nie jest to łatwe. Dlaczego warto podjąć ten trud i na jakie wsparcie ze strony specjalistów możemy liczyć, zapytaliśmy kierownika medycznego Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia Grupy LUX MED, specjalistę psychiatrę i specjalistę medycyny rodzinnej, Martę Starzyk. Tyle osób wokół pali, że chyba przywykliśmy do tego nałogu... Uzależnienie od papierosów, tzw. nikotynizm wydaje się pozornie bezpieczną praktyką, bo jego negatywne skutki nie są widoczne natychmiast, jak obserwuje się np. u osób przyjmujących narkotyki czy dopalacze. To jednak tylko pozory. Nikotynizm to poważne uzależnienie, czyli choroba, która na dodatek niesie za sobą duże konsekwencje zdrowotne: znacząco zwiększa ryzyko niektórych nowotworów, chorób układu krążenia (w tym nadciśnienia, miażdżycy, choroby wieńcowej), przyczynia się do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Nałóg ten po prostu niszczy nasze zdrowie.
O czym trzeba pamiętać, decydując się na rzucenie palenia? Warto podkreślić, że nałóg to choroba, która ma tendencje do nawrotów. Wielu palaczy ma już za sobą nieudane próby rzucenia papierosów. Dlatego warto na początek wspomnieć o tym, jak ważna jest motywacja samego chorego i wsparcie jego najbliższych. Jeśli ktoś w naszym otoczeniu chce przestać palić, należy go w tym umacniać. Nie rozpamiętujmy nieudanych prób leczenia, nie potęgujmy w nim poczucia winy, nie przyczyniajmy się do frustracji. Lepiej pokazywać mu plusy (co zyska, gdy przestanie palić), wpływać na poprawę jego nastroju, itp. Oczywiście nie należy także w towarzystwie takiej osoby palić.
Nałóg to choroba. Na jakie wsparcie ze strony lekarza może liczyć osoba, która chce wyleczyć się z nikotynizmu? Palacza w walce z nałogiem wspierać może lekarz psychiatra lub internista. Na pewno doradzi on pacjentowi spotkania z terapeutą uzależnień lub psychologiem. Ci specjaliści wskażą choremu m.in., co robić, gdy pojawi się chęć na papierosa, podpowiedzą, jak działać, by nie wpaść w pułapkę innego nałogu (np. uzależnienia od jedzenia). Lekarz natomiast może m.in. zalecić pacjentowi stosowanie środków dostępnych w aptece, np. zawierających nikotynę (w plastrach, gumach, tabletkach) lub cytyzynę, środek, który zmniejsza odczuwanie głodu nikotynowego.
A co z lekami na receptę? Czy tego typu środki mają uzasadnienie w leczeniu uzależnień od nikotyny? W terapii nikotynizmu stosuje się również leki na receptę, np. zawierające wareniklinę, która zmniejsza głód nikotynowy. W niektórych przypadkach zastosowanie ma środek zawierający bupropion (na receptę). To lek z grupy antydepresantów działający na tzw. układ nagrody w mózgu oraz układ kary (podobnie jak robi to nikotyna). Z jednej strony łagodzi on objawy zespołu odstawienia, a z drugiej – zmniejsza chęć zapalenia papierosa. Połączenie leków i psychoterapii przynosi w tym przypadku najlepsze efekty.
32
dbam o zdrowie
rozmawiała Agnieszka Czechowska
