






Soms vallen puzzels mooi in elkaar bij het samenstellen van een uitgave als de Plusser. Je krijgt als redactie een leuke tip, in dit geval over een 94-jarige Dordtse die haar 4-jarige kleindochter voor haar eerste schooldag naar de Statenschool brengt. De school waar zij negentig jaar (!) eerder ook voor het eerst naar binnen stapte. Het resultaat: niet alleen de mooie foto op de voorpagina van deze Plusser, maar ook het bijbehorende verhaal over wat er in die lange tussentijd is veranderd op de school aan de Hofstraat in het centrum van Dordrecht. Aan het gebouw zelf niet zo heel veel, blijkt. Dat is eigenlijk zeer goed bewaard gebleven. Aan het onderwijs wel, maken wij op uit de herinneringen van ‘Oma Ammie’, al was het alleen maar dat de klassen veel groter waren en de jongens en de meisjes apart les kregen. Hoewel, niet helemaal, maar leest u dat zelf in deze uitgave.
In het gesprek, nu komt het toeval, kwam ook de ijzerwaren- én speelgoedwinkel voorbij die de ouders van overgrootmoeder Annie Faasse Buijs voorbij. En laat Caty Kroon, maker van de rubriek Verdwenen Etalages
nu een prachtverhaal hebben over Buys in de Sarisgijn. Ook dat leest u dus in deze Plusser.
Ook de Dordt Centraal Pubquiz komt overigens uit de koker van Caty. Gezien het grote aantal inzendingen en de vele positieve reacties van lezers is het een populaire nieuwe rubriek in deze uitgave van Dordt Centraal, die zes per jaar uitkomt en gratis af te halen is op tientallen locaties in de regio (Kijk voor een overzicht op www. dordtcentraal.nl/afhaalpunten). En kijk dan meteen even op www.catykroon.nl, waar u meer leest over de pubquizzen die ze organiseert in bibliotheken in de regio. En nog veel meer leuks overigens.
Ook in deze Plusser: een verhaal over honderd jaar Dordrechts Philharmonisch Orkest, de boekentips van Bart, een boeiend historisch verhaal van Henk Mesman en Bas ‘Big Rivers’ de Zwart die vertelt over de muziek in zijn leven. Veel leesplezier!
Tips? Mail ze naar redactie@dordtcentraal.nl.
De Plusser is een uitgave van Dordt Centraal. Verschijnt eens per 2 maanden. Kijk voor een overzicht van de afhaalpunten op: www.dordtcentraal.nl
ADVERTEREN IN DE PLUSSER? Mail naar advertentie@dordtcentraal.nl
KANTOOR: Toermalijnring 1200, 3316 LC Dordrecht Tel. algemeen: 078-614 01 49
OPENINGSTIJDEN: Maandag tot en met vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur.
ACQUISITIE: Michel van Wijland 06-152 172 20 Edwin van Rijswijk 06-306 713 59 Joost van Westen 06-511 881 09
REDACTIE: Caty Kroon Kees-Jan Visser Tel. 078-613 32 23
LAY-OUT & ZETWERK: Wendy Raczewski Erik Vos
DIRECTIE: Piet van Westen Tel. 078-614 01 49
Bij De Merwelanden draait alles om een goed leven voor bewoners. Een warme glimlach, een gezellig gesprek of een fijne activiteit – kleine momenten maken een groot verschil. Als vrijwilliger kun jij een waardevolle bijdrage leveren aan een passende daginvulling en het creëren van geluksmomenten. Samen bouwen we aan een warme, fijne plek waar bewoners centraal staan en thuiskomen.
We zoeken mensen met een warm hart, die graag tijd en aandacht geven aan anderen. Enthousiast, betrokken en klaar om samen mooie momenten te creëren.
Contact: Mary Kraal T: 06 38332265
Bij Grafsteenwinkel stel je in 4 eenvoudige stappen een complete grafsteen samen.
Wat kun jij doen?
• Begeleid activiteiten zoals spelletjesmiddagen, muziekavonden of creatieve workshops.
• Maak persoonlijke connecties door samen koffie te drinken, een wandeling te maken of een ritje op de duofiets.
• Deel je talent! Kun je zingen, bakken, schilderen of klussen? Onze bewoners genieten graag mee.
Klinkt dit als iets voor jou? Neem dan contact op of kom langs bij onze kraam op de Beleefmarkt Vrijwillige Inzet op 10 mei a.s. van 13.00 tot 16.00 uur. Locatie: Hof en Hofstraat - Dordrecht (centrum).
De Merwelanden Haringvlietstraat 515 3313 EM Dordrecht www.demerwelanden.nl
Grafsteenwinkel heeft al meer dan 45 jaar ervaring in het leveren en plaatsen van grafstenen door geheel Nederland. In onze vijf winkels ontvangen we dagelijks mensen die we mogen ondersteunen met het uitzoeken van een grafsteen.
ons op:
Stuur ons een e-mail:
Pieter Zeemanweg 30A di, do en za van 10.00 – 16.00 uur
stuur ons via de website
voor 20 tot 40 uur per week
Ter versterking van ons team zijn we op zoek naar een representatieve
U bent:
In negentig jaar kan er heel veel veranderen. Ook op de Statenschool. Hoewel het gebouw aan de Hofstraat eigenlijk nog steeds hetzelfde uiterlijk heeft. En binnen nog bijna dezelfde sfeer, merkte 94-jarige overgrootmoeder Annie Faasse-Buijs, toen ze er onlangs haar 4-jarige achterkleinkind Rune voor haar eerste schooldag afzette.
Rune en haar overgrootmoeder in het lokaal waar die laatste bijna negentig jaar geleden les kreeg.
wat zij zich nog herinnerde van haar tijd op de Statenschool en wat er allemaal was veranderd.” Op de begane grond was onder meer de speelzaal verplaatst, constateerde Annie. “Maar heel veel is nog hetzelfde. Ook de sfeer. Erg leuk om er terug te zijn. Ik heb hier een fijne tijd gehad.”
‘Oma Ammie’, zoals Rune haar overgrootmoeder noemt, liep in 1937 voor het eerste de school binnen. “In mijn tijd kregen de jongens en meisjes gescheiden les. Beneden was de meisjesschool, School 2. Boven was de jongensschool, School 1. Ook het buitenspelen ging apart. De jongens speelden op het schoolplein, wij in het Hof. In de vijfde klas gingen de ‘slimme meisjes’ naar boven en de ‘minder slimme jongens naar beneden’. Het was ook allemaal een stuk gedisciplineerder. Moest ook wel, want er zaten meer dan veertig kinderen in de klas. We marcheerden in een rij de school binnen en aan het begin van de les was het muisstil. De school is in de oorlog trouwens een jaartje geconfisqueerd geweest door de Duitsers. Wij kregen toen tijdelijk les op andere locaties. Ik ging toen aan het Kromhout naar school.”
Buys Speelgoed en IJzerwaren
pakweg negentig
gezin, waarin onder meer Joke Polak werd geboren. Zij is de moeder van Jeanine Crusoa-Polak, de moeder van Rune. “Ik groeide op in Sterrenburg, maar woon nu weer met mijn gezin in de binnenstad”, zegt de laatste. “Mijn oudste dochter Tatum (13) heeft ook op de Statenschool gezeten. Een hele gezellige, creatieve school. Vandaar dat we ook Rune hebben er hebben aangemeld.”
Zelfde sfeer
En zo stonden ‘Oma Ammie’ en Rune dus eerder deze maand maandagochtend om half negen samen voor de Statenschool. Moeder Jeanine: “Het was even wennen voor Rune, want het is een echte uitslaper. Maar toen ze eenmaal goed wakker was, nam ze meteen het voortouw en leidde ze haar overgrootmoeder door het gebouw. Ondertussen vertelde mijn oma over
Anno 1913
Annie groeide op in de Vriesestraat, waar haar vader een ijzerwarenzaak. “Later kwam daar speelgoed bij. Spelletjes, puzzels, huisvlijt (zoals figuurzagen, red.). Op een gegeven moment is de winkel verhuisd naar de Sarisgang, hoek Vriesestraat.” Lees elders in deze Plusser het verhaal dat Caty Kroon schreef over Buys Speelgoed en IJzerwaren van haar boek ‘Blijf maar’. Na de Statenschool en een tijdje op de mulo werkte Annie ook mee in de winkel. Later stichtte ze een
Dankbaar en trots
Voor Rune was het een enerverende dag. “Maar ze was al heel snel vertrouwd”, vertelt moeder Jeanine. “Ze vond het erg leuk om met haar overgrootmoeder rond te lopen door de school. En om te poseren voor de fotograaf.” Ze gingen onder meer op de foto in het lokaal waar Rune dit jaar les krijgt, de ruimte waarin haar overgrootmoeder ooit in de vijfde zat. Jeanine: “Ik ben enorm trots op mijn oma en ontzettend dankbaar dat ze dit nog kan en mag meemaken.” Inmiddels heeft Rune ook een zusje van een paar weken. Oke heet ze en over vier jaar gaat ze natuurlijk naar de Statenschool.
De Statenschool aan de Hofstraat 5 is in 1913 gebouwd naar ontwerp van de Dienst Gemeentewerken. Het was bestemd als Gemeenteschool No. 2 voor openbaar lager-onderwijs. De nummering hangt samen met het grote aantal scholen dat in die tijd door de gemeente werd gebouwd. In januari 1901 werd de Algemene Leerplichtwet ingevoerd, waardoor er grote behoefte was aan nieuwe schoolgebouwen. De voorgevel is gebouwd in Hollandse neorenaissancestijl, met verwijzing naar de zeventiende-eeuwse Dordtse gevels. Het heeft een uitkragende trapgevel, boogtrommels met decoratief metselwerk, driepasbogen en hardstenen koppen. De dubbele bordestrap heeft een balustrade van kunststenen zuiltjes en op de hoeken twee kunststenen leeuwen met een wapenschild. Het pand is gebouwd volgens het type gangschool, waarbij de lokalen zich aan de lange voorzijde bevinden met daarachter een gang over de volle breedte. Aan de gang hebben alle lokalen binnenramen en glasdeuren. De lokalen zijn op het zuidoosten gericht voor voldoende zonlicht. Jassen waren verboden in de klas, daarvoor kwamen aparte kapstokken in de gang. In 2011 werd het gebouw weer in de oorspronkelijke kleuren geschilderd. Omdat er in het 100-jarige bestaan van de school weinig ingrijpende verbouwingen hebben plaatsgevonden, is het pand in goede oorspronkelijke staat bewaard gebleven. Tegenwoordig is het een Jenaplanschool, onder de vlag van de Nestas Scholengroep.
Het Dordrechts Philharmonisch viert dit jaar haar 100-jarig bestaan. Dat is een mooie aanleiding voor een terugblik op de geschiedenis van de vereniging. En een vooruitblik op de diverse bijzondere concerten die dit jaar op het programma staan.
Een orkest voor iedereen
Het Dordrechts Philharmonisch bestaat uit meerdere harmonieorkesten. Dit zijn orkesten bestaande uit blaasinstrumenten en slagwerk. Het repertoire voor deze orkesten is veelzijdig. Er zijn speciaal voor harmonieorkest geschreven werken van hedendaagse componisten, en ook veel bewerkingen van klassieke muziek, filmmuziek, musicals, pop en jazz. Het Dordrechts Philharmonisch Orkest is één van de orkesten van de Phil en komt uit in de eerste divisie, dus de hoogste (amateur)muziekafdeling. Dit orkest speelt zowel serieuze hedendaagse als lichte muziek. De Phil heeft nog een harmonieorkest voor volwassenen, namelijk Phil Good. Dit is een gezellig orkest dat populaire harmoniemuziek speelt. De Phil kent ook een Bigband, met zangeres Theresia Kranendonk, die zich laat horen met jazz en swing. Er zijn twee jeugdorkesten. Phil Kidzz (voor jonge kinderen) speelt zowel klassieke als eigentijdse muziek en Phil Young (voor jongeren) speelt muziekstukken die goed in het gehoor liggen. Denk daarbij aan pop-, jazz-, en rockmuziek. Bij voldoende belangstelling wordt er ook blokfluitles gegeven aan de jongste muzikanten: Phil Starterzz. Er is dus plek in de Phil voor jong en oud en voor muzikanten van elk niveau. Nieuwe leden zijn van harte welkom.
Op straat
De samenstelling van de Phil uit bovengenoemde orkesten is het resultaat van een lange geschiedenis. In 1925 begon de Phil met één orkest, dat ontstond uit een con-flict in de Dordrechtse Harmonie. Dit orkest gaf op Koninginnedag in 1928 haar eer-ste concert.
Het streven naar een hoog niveau zat er al snel in, zoals blijkt uit de vele concoursen waar de vereniging vanaf 1931 aan meedeed. Sinds de jaren ’50 zijn diverse ensembles ontstaan, waarvan sommige later weer verdwenen en andere zijn blijven bestaan. Er ontstond in deze tijd een jeugdafdeling. Dit kwam doordat dirigent Dirk Koster in 1953 de oprichting hiervan als eis stelde bij zijn aanstelling. In 1955 werd het accordeonorkest Philharmonica opgericht en in 1956 volgden een Philkoor en een drumband, die op straat marcheerde. Dit op straat lopen was in die tijd ook gebruikelijk voor het hoofdorkest en voor de jeugdharmonie. In 1968 werd zelfs een jeugdteam van majorettes opgericht om de optochten van de Phil compleet te maken. Het palet aan gezelschappen groeide verder in de jaren ’70 met een carnavalsorkest met de creatieve naam Philèntroep. In 2009 werd Phil Good opgericht als harmonieorkest voor volwassenen, naast het bestaande orkest. Dit orkest was bedoeld voor leden die bijvoorbeeld vanwege hun leeftijd op een minder ambitieus ni-veau muziek wilden maken.
Van Grotekerksbuurt naar Spirea Een belangrijk moment voor de Phil was de aankoop van het Werkmansgebouw aan de Grotekerksbuurt in 1954. Tot dan toe werd de repetitieruimte steeds gehuurd. Vooral oudere leden hebben tal van herinneringen aan dit ‘Phil-gebouw’ omdat het maar liefst 45 jaar werd gebruikt. In 1999 verkocht de vereniging het pand vanwege het vele onderhoud en het aanscherpen van de wettelijke geluidsnormen. Er werden plannen gemaakt voor een nieuw multifunctioneel verenigingsgebouw in de buurt Zuidhoven in Crabbehof. Met hulp van de gemeente en massale sponsoracties lukte het om het enorme bedrag van 1,6 miljoen gulden bij elkaar te krijgen. In november 2001 werd het Benevia Muziekcentrum geopend op de Spirea 7, naast NS-station Dordrecht Zuid. In 2021 werd het gebouw omgedoopt tot het Fidus Muziekcentrum, naar de naam van de huidige hoofdsponsor. Het gebouw wordt intensief gebruikt voor repetities en concerten van de orkesten zelf, maar ook door organisaties die de ruimten huren. Het gaat dan om muziekdocenten,
andere orkesten, koren, bedrijven en organisaties die evenementen organiseren en voor kerkdiensten. Sjarlot Kooi, voorzitter van de Phil, zegt hierover: “We zijn heel blij dat we als vereniging zo’n mooi eigen gebouw hebben. Met alle vrijwilligers in onze club houden we het gebouw in stand, zodat we het kunnen gebruiken voor onze evenementen en de verhuur.”
Volle agenda
Elk orkest van de vereniging verzorgt dit jaar een jubileumconcert. Phil Good heeft op 8 maart deze reeks concerten afgetrapt met een muzikale reis door verschillende muziekstijlen in 100 jaar, beginnend in 1925 tot nu. Er staan voor de rest van het jubileumjaar nog meer activiteiten op de rol. Zo komt de bekende saxofonist Michel Lamers op 10 mei (20.15 uur) meespelen met het Dordrechts Philharmonisch Orkest. Dit wordt een bijzondere reünie, want Michel Lamers is zelf op 11-jarige leeftijd begonnen bij de Phil. Lamers is een veelgevraagd musicus in de theater- en musicalwereld. Op 24 mei geven de jeugdorkesten Phil Kidzz en Phil Young hun jubileumconcert, en op 27 september is het de beurt aan de Bigband. De volledige agenda is te vinden op www.dpho.nl.
Jubileumwijn
Wie meer wil weten van de geschiedenis van 100 jaar Dordtse Phil kan het jubileumboek bestellen op www. dpho.nl. Er zijn ook jubileumwijn en water-, bier- en wijnglazen met het Phil-logo te bestellen. Wie de Phil wil steunen kan daarnaast gebruikte kleding en accessoires doneren of vriend van de Phil worden.
Een goede mondgezondheid is essentieel voor een gezond, comfortabel en zelfverzekerd leven. De mond is namelijk niet alleen het begin van het spijsverteringskanaal, maar ook een toegangspoort tot de rest van het lichaam. Problemen in de mond kunnen gevolgen hebben voor je algehele gezondheid. Daarom is het onderhouden van een gezonde mond en het regelmatig bezoeken van de tandarts van groot belang.
Wat is mondgezondheid precies?
Mondgezondheid betekent meer dan geen gaatjes. Het houdt in dat je:
• Gezond tandvlees hebt (geen bloedingen, zwellingen of pijn)
• Geen cariës (gaatjes) of tandbederf hebt
• Geen aanhoudende slechte adem of mondinfecties hebt
• Comfortabel kunt eten, praten en lachen
• Geen pijn ervaart aan tanden, kiezen of kaak
Een gezonde mond ondersteunt je dagelijks functioneren en verhoogt de levenskwaliteit.
Waarom is een gezonde mond belangrijk?
1. Voorkomen van mondproblemen
Goede mondhygiëne voorkomt veelvoorkomende problemen zoals:
• Tandbederf (gaatjes)
• Tandvleesontsteking (gingivitis)
• Parodontitis (ernstige tandvleesontsteking (die het kaakbot aantast)
• Tandverlies
Slechte adem (halitose)
2. Invloed op de algemene gezondheid
Er is een sterke link tussen mondgezondheid en je algehele gezondheid. Chronische ontstekingen in de mond kunnen bijdragen aan of verergerd worden door:
• Hart- en vaatziekten: Bacteriën uit de mond kunnen in de bloedbaan terechtkomen en ontstekingen veroorzaken in bloedvaten.
Diabetes: Slechte mondgezondheid maakt het moeilijker om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden. Longaandoeningen: Bacteriën uit de mond kunnen
worden ingeademd en zo luchtweginfecties veroorzaken. Zwangerschapscomplicaties: Vrouwen met ernstige tandvleesproblemen hebben een groter risico op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht van hun baby.
3. Zelfvertrouwen en sociale interactie Een gezonde mond zorgt voor een frisse adem en een mooie, verzorgde glimlach. Dat heeft een positieve invloed op je zelfbeeld en op hoe je communiceert met anderen.
4. Voeding en spijsvertering Gezonde tanden en kiezen zorgen ervoor dat je goed kunt kauwen. Kauwen is de eerste stap van het spijsverteringsproces. Een slecht gebit kan leiden tot slikproblemen, ondervoeding en maagklachten.
Wat kan de tandarts voor je betekenen?
De tandarts is dé professional die je helpt om je mond gezond te houden. Dit doet hij of zij door:
1. Regelmatige controle en vroegtijdige signalering Twee keer per jaar naar de tandarts gaan zorgt ervoor dat problemen in een vroeg stadium ontdekt worden. Dit voor komt ernstigere aandoeningen, pijn en hoge behandelkosten.
2. Professionele reiniging Tandplak en tandsteen kunnen zich ophopen op plekken die je zelf lastig kunt schoonmaken. De tandarts of mondhygiënist kan dit grondig verwijderen om tandvleesproblemen te voorkomen.
3. Preventieve zorg
Bijvoorbeeld:
• Sealen van kiezen bij kinderen om ze te beschermen tegen gaatjes
hulpmiddelen
Fluoridebehandelingen om het glazuur te versterken
4. Behandelen van bestaande problemen
Als er toch een probleem is, zoals een gaatje, infectie of afgebroken tand, kan de tandarts dit op een deskundige manier behandelen.
5. Persoonlijk advies
Iedere mond is anders. De tandarts kan je adviseren over de beste manier van mondverzorging die past bij jouw situatie, bijvoorbeeld bij gevoelige tanden, beugels of een droge mond.
Kortom: investeren in mondzorg is investeren in je gezondheid
Veel mensen gaan pas naar de tandarts als ze pijn hebben. Maar juist preventieve zorg is essentieel. Door regelmatig op controle te gaan en goed voor je gebit te zorgen, voorkom je pijn, ongemak en dure behandelingen.
Een gezonde mond = een gezond lichaam, meer zelfvertrouwen en een betere levenskwaliteit. Maak van je mondzorg een prioriteit!
Meer informatie op totaldentaltandartsen.nl, via 078-6174588 of info@totaldentaltandartsen.nl
Wat dat wekelijkse bezoekje met mij doet
Wij zijn apetito. Bezorger van maaltijden, maar vooral bezorger van een lach. Onze medewerkers zetten zich met veel plezier
Die glimlach, dat vriendelijke gebaar, dat moet wel de apetito-bezorger zijn.
We werken met vaste bezorgers en komen op vaste momenten, zodat er altijd een vertrouwd gezicht voor de deur staat. Dat voelt goed.
Ontdek wat apetito met ú doet. Ons brede aanbod voldoet aan elke wens en smaak.
lactosevrij of eiwitrijk dieet? We helpen u graag bij het selecteren van uw maaltijden.
Bestel een voordelig proefpakket en ontvang 4 maaltijden voor slechts € 22,50.
Meer weten? Ga naar apetito-shop.nl/proefpakket of bel 088 - 2012 123. Vermeld bij uw bestelling actiecode 202-AAFJE02A25
Deze actie is enkel voor nieuwe klanten. Leden van Allemaal
Elke dag een lach
Winterfolk
Dat Eureka-moment speelt zich af in een speeltuin, gebouwd door mannen uit de wijk met materialen van de kabelfabriek en scheepswerven waar zij werkten. “Daar stond het speeltuinhuisje, waarin ik op een dag een bandje zag repeteren. Vanaf dat moment was ik verkocht. Dat is wat ik ook wilde. Bij sociëteit Carpe Noctem ging ik glazen ophalen als er beatbandjes speelden en ik ging helpen op bedrijfsfeestjes in het Dorpshuis, waar ik soulbands hoorde.” Als het gezin een paar jaar later naar Zwijndrecht verhuist, doet puber Bas een muzikale ontdekking die daarna een rode draad door zijn leven zal blijken. Hij hoort The Beatles. Love Me Do is het eerste singletje dat hij koopt. Al snel zit hij zelf ook in een bandje. “Ik speelde waldhoorn in de harmonie. We repeteerden in de kantine van Unimills. Daar vonden we in de archiefkelder van de vereniging het complete instrumentarium voor een band.” Dat was het begin van Marakesh, een verwijzing naar het nummer van Crosby, Stills, Nash & Young. “Ik bleek zelf niet echt geschikt, dus werd geluidsman en schreef liedjes. Mijn broer Leo probeerde optredens te regelen.”
Dat laatste bracht hen in 1975 bij Jan Wiersma van de Culturele Raad. “Hij had net de nota Popbeleid geschreven voor de gemeente en zei: maak een plannetje en regel bandjes voor een muziekfestival in Kunstmin. Dat werd de eerste editie van Mei Manifest, met vijftig, voornamelijk Dordtse bandjes.” Achteraf gezien werd hier het zaadje geplant voor Big Rivers. Helemaal toen Bas medeoprichter werd van de Stichting Amateurmuziek en twee jaar later een festival mocht organiseren rond de opening van de Drechttunnel. Ben Matthijssen van Munich Records kwam erbij als programmeur. Het werd een mega-evenement in drie zalen van Kunstmin: Winterfolk, dat ruim tien jaar succesvol heeft bestaan. Later breidde het uit naar Arnhem en Groningen. Dan braken we hier af, pakten in en gingen daar weer verder. Hier heb ik
de smaak van het organiseren van muziekfestivals te pakken gekregen. En het goed in de vingers gekregen door alles te doen, van productie tot presentatie.
Earth & Fire
Ondertussen ontwikkelt Bas zijn eigen muzikale smaak. Hij leert via goede vriend Jan Plomp, ook bekend als de man achter (en voor) poprockkoor Xing, CSNY kennen en heeft in ‘73 nog zo’n muzikaal Eureka-moment als hij met Jan en drie anderen op de brommer naar Renesse op vakantie gaat en in de lokale club Apollo Earth & Fire hoort. “De hemel ging open. We hebben die band daarna tien jaar intensief gevolgd. Ik herinner me ook het eerste grote popconcert, een magisch optreden van Santana in AHOY. We hadden de goedkoopste kaartjes: achter het podium. Daarna kreeg ik verkering met Hanneke via wie ik Frank Zappa leerde kennen. Die is ook lang belangrijk voor me geweest. De vrije geest. Muzikaal niet te vangen. Zijn maatschappijkritische betrokkenheid.”
Aïda
Als hij in ’84 met zijn moeder naar de film Amadeus gaat, gaat de klassieke wereld voor Bas open. “Ik ben alles van Mozart gaan luisteren en over hem gaan lezen. Zo ontdekte ik hoe belangrijk hij is geweest voor de ontwikkeling van de opera en ben ik naar dat genre gaan luisteren.” Door de liefde voor livemuziek komt hij in 2008 zijn huidige partner Liselotte tegen. Zij komt werken in zijn organisatiebureau Iventors en wordt in 2011 mede-eigenaar. Doordat ze samen naast Big Rivers ook het Bach Festival produceren, horen en zien ze niet alleen veel bands, maar bezoeken ze ook veel klassieke concerten. Eén ervan, twee jaar geleden, noemt hij het “culturele hoogtepunt van zijn leven.” Een uitvoering van Aïda tijdens het Operafestival van Verona. “In een amfitheater met 15.000 man publiek. Een orkest van tachtig personen. Op het hoogtepunt stond er vierhonderd man op het podium. Overweldigend! Mooier wordt het
niet.” Recent deden ze nog een muzikale ontdekking. “Countertenors vinden wij prachtig. Dat geluid komt heel diep binnen. Onlangs hoorde ik voor het eerst de nog jonge Italiaan Mayaan Licht, opgeleid op het conservatorium in Amsterdam. Prachtig! Die wordt heel groot.”
Big Rivers
Muziek is een zeer belangrijke component van zijn leven geworden. Ook professioneel, want het is ook zijn broodwinning. Wat ons bij Big Rivers brengt, het grote muzikale stadsfeest dat deze zomer zijn 25e editie beleeft. “In al die tijd heb ik natuurlijk heel veel gehoord. En ik heb ook best wel eens de plank misgeslagen bij het programmeren. Maar inmiddels weet ik aardig wat het Big Rivers-publiek wil horen. We voegen ook steeds elementen toe. Recent bijvoorbeeld de Hollandse middag, en dit jaar ook smartlappen en musicalmuziek. Niet mijn genre, maar dit is wat het publiek ook leuk vindt. Dat is echt wel de inbreng van Liselotte geweest: we zijn een festival geworden voor iedereen.”
The End
Dan nog de vrolijke laatste vraag. “Wat ze op mijn uitvaart draaien? Dat vertel ik niet, dan moet je maar komen.” Dat er iets van The Beatles tussen zal zitten, kan bijna niet missen. “Heb je de zeven uur durende documentaire Get Back gekeken? Dat creatieve proces, de ontwikkeling van een nummer. Het vakmanschap. Zeer fascinerend. Ik ben niet zo erg gericht op teksten, maar die van het laatste liedje van The Beatles, The End, vind ik wel erg mooi.”
And in the end
The love you take The love you take Is equal to the love you make Is equal to the love you make
VOORDEEL TOT WEL € 2.500,-
De Suzuki S-Cross combineert kracht, zuinigheid en stijl, zodat je altijd met vertrouwen op weg kunt. Met een trekgewicht tot 1.500 kg is deze SUV ideaal voor het vervoeren van een caravan of fietsen. Het vernieuwde multimediasysteem en het Suzuki Safety System zorgen voor een veilige en plezierige rit. Dankzij de hybride technologie rijd je ook nog eens krachtig en zuinig.
Profiteer nu van extra voordeel wat kan oplopen tot wel € 2.500,- of € 10,- korting op private lease (o.b.v. 72 mdn). Met een netto bijtelling vanaf slechts € 200,- per maand en 6 jaar garantie is dit hét moment om in te stappen. OP=OP! Kom snel langs en ontdek de veelzijdigheid van de nieuwe S-Cross.
wijkvervoer bevordert op duurzame wijze de mobiliteit in de stadswijken van Dordrecht.
Toen
Met de Toen-foto uit de beeldbank van het Regionaal Archief Dordrecht zoekt onze fotograaf dezelfde plek op om een Nu-foto te maken. Vandaag is hij op de Blekersdijk in Dordrecht.
Alsof er in zestig jaar niets is veranderd, zo lijken deze foto’s vantoen en nu op elkaar. Toch is er door de eeuwen heen wel een wereld van verschil als je kijkt naar de functie van dit gebouw. Wat eerst een deel van een hoeve was, werd later een kerkgebouw. Vroeger was dit namelijk een schuur die hoorde bij Buitenplaats Zuidhoven in Dordrecht. De buitenplaats werd in 1611 gebouwd door de familie Van Beveren, destijds een van de meest invloedrijke regentfamilies in Dordrecht. Het had een hoofdgebouw met een gracht eromheen en er hoorde een hoeve bij met een schuur. Daar kon je komen via de Achterweg en de Oudendijk. De entree vanaf de Oudendijk heet het Zuidhovenlaantje en is nog steeds de entreeweg. Toen de Tweede Wereldoorlog begon, zijn in de meidagen de buitenplaats, de hoeve en de schuur verwoest. Twee jaar later, in 1942, zijn ze ook weer opgebouwd. En die schuur is dus sinds 1965 in gebruik als Zuidhovenkerk, het hoofdgebouw dient als pastorie.
Nu De Zuidhovenkerk is een Christelijk Gereformeerde Kerk. Deze kerkelijke gemeente heeft een lange geschiedenis in Dordrecht. Toen hun aanvankelijke kerkgebouw in de Museumstraat te klein werd, lieten zij op de hoek van de Dubbeldamseweg en de Singel een kerk bouwen die in 1921 in gebruik werd genomen. In 1965 kwam daar de ingebruikname van deze Zuidhovenkerk bij. Zuidhoven is een Oud Dubbeldamse polder uit 1603. De wijk zoals we die nu kennen verrees in de jaren 1960 als een rustige woonplek met veel laagbouw, veel groen en veel huizen in het duurdere segment. Vaak wordt Zuidhoven geografisch gezien in één adem genoemd met de naastliggende wijk Crabbehof. Behalve dat de twee wijken ‘buren’ zijn, is het zoeken naar nog meer overeenkomsten. Omdat de relatief nieuwe wijk Zuidhoven (nog) geen monumenten heeft, vormen de monumentale aanblik van de Zuidhovenkerk samen met de manege aan de Spirea hierop een uitzondering. Mede door de aanwezigheid van de Zuidhovenkerk lijkt het of de wijk Zuidhoven al eeuwen oud is.
Op zaterdagmiddag 10 mei vindt in het Hof de vierde editie van de Beleefmarkt plaats. Dé jaarlijkse vrijwilligersmarkt waar Dordtenaren kennis kunnen maken met de kleurrijke wereld van vrijwillige inzet. Liefst 36 Dordtse vrijwilligersorganisaties laten de bezoeker zien en beleven wathet er wordt feestelijk uitgepakt met muzikale optredens van Jubal Orange Brass en Maarten Teekens.
De Beleefmarkt is een evenement dat wordt georganiseerd door INZET078!, het kennis- en adviescentrum voor vrijwillige inzet in Dordrecht. De Beleefmarkt is veel meer dan een informatiemarkt. Er van alles te zien en te doen wat met vrijwillige inzet te maken heeft. Margriet Aalberts, Adviseur vrijwillige inzet: “Voorgaande jaren was deze vrijwilligersmarkt een onderdeel van de Open Deuren Dag. Omdat de Beleefmarkt ieder jaar meer succes boekt, hebben we de keuze gemaakt om er, samen met alle deelnemende organisaties, een inspiratiemiddag van te maken. Vanwege de groei van het evenement wordt dit jaar de Hofstraat erbij betrokken.”
Vrijwillige energie
Veel stichtingen, verenigingen en andere maatschappelijke initiatieven spreken vaak over een tekort aan vrijwilligers en hebben moeite om nieuwe vrijwilligers
te werven. “We hebben extra handjes nodig is een veel gehoorde uitspraak”, aldus Aalberts. “We zien in Dordrecht dat de bereidheid om zich vrijwillig in te zetten groot is, maar de keuze voor de vrijwilliger is ook groot. Daarbij komt dat de meeste mensen graag iets voor een ander willen doen, maar wel op flexibele basis. Dat is een ontwikkeling waar organisaties rekening mee moeten houden.” Er is zoveel leuks en goeds te doen, dat het voor vrijwilligers een uitdaging is om te ontdekken waar talenten en interesses het beste tot zijn recht komt. Het is een goede ontwikkeling dat veel organisaties en nieuwe initiatieven de samenleving een beetje mooier willen maken, maar hóe vind je nou het vrijwilligerswerk dat écht bij je past? Daar is de Beleefmarkt geschikt voor. Belangstellenden kunnen vrijblijvend ‘shoppen’ om te ontdekken wat het beste bij hen past.
Dordrecht versterken
Het kennis- en adviescentrum INZET078! versterkt organisaties bij het werven, behouden en waarderen van vrijwilligers. Dit doen zij in opdracht van gemeente Dordrecht, onder andere door het voeren van adviesgesprekken, het begeleiden van Goed Geregeld Keurmerk-trajecten en het geven van workshops, trainingen en themabijeenkomsten. Om het vrijwilligerswerk in Dordrecht te stimuleren en zichtbaar te maken is de jaarlijkse Beleefmarkt in het leven geroepen.
Het evenement vindt plaats op zaterdag 10 mei Het evenement vindt plaats op 10 mei in het Hof en de Hofstraat en duurt van 13.00 tot en en van 13 00 16.00 uur. Raadpleeg www.inzet078.nl voor een 16 00 uur www inzet078 nl voor een overzicht van alle deelnemende organisaties. overzicht van alle deelnemende organisaties
Om antwoorden te geven op vragen zoals:
Wat zijn mijn mogelijkheden om te verhuizen?
Krijg ik nog wel een hypotheek?
Zal ik gaan huren of toch weer kopen?
Wat is mijn woning waard?
Kan ik niet beter blijven wonen waar ik nu woon?
Moet ik mijn woning eerst opknappen voor de verkoop?
In een vrijblijvend en kosteloos gesprek bij u thuis geven wij antwoord op bovenstaande vragen en stellen wij op basis van uw situatie en wensen een helder plan op. Met onze jarenlange ervaring in de makelaardij en onze contacten met banken, hypotheekadviseurs, projectontwikkelaars en bouwbedrijven heeft OZP Makelaars de antwoorden op uw vragen.
Bel 078-6351753 voor een afspraak met ons kantoor. Robin Bouw en Johan Oosterlee staan u graag telefonisch te woord of komen voor een vrijblijvend gesprek bij u thuis.
MAAK VANDAAG NOG EEN AFSPRAAK
makelaars DORDRECHT de van
Vissersdijk Beneden 25 3319 GW Dordrecht 078-6351753 info@ozp-makelaars.nl
Moederdag
High Tea Cruise
€ 49,95 | 4-11 jr. € 24,95 zondag 11 mei
in de toekomst
Vergrijzing, een krappe woningmarkt, arbeidstekorten in de zorg: allemaal grote uitdagingen voor de toekomst. Een belangrijke vraag voor de gemeente is hierbij is hoe we huisvesting en zorg beschikbaar stellen/houden voor ouderen en kwetsbare inwoners.
Met de recent gepresenteerde Woonzorgvisie wil de gemeente Dordrecht voor deze doelgroepen passende woningen bieden met zorg, welzijn en faciliteiten in de nabije omgeving.
Wethouder Wim van der Kruijff (Volkshuisvesting): “Om dit te bereiken hebben deze doelgroepen (deels) extra hulp en ondersteuning nodig. Deze inwoners moeten, al dan niet met voorrang, kunnen doorstromen naar een woonplek. Tegelijkertijd zorgt dit voor druk op de woningmarkt, waardoor het lastiger wordt voor andere zoekers om een betaalbare woning te vinden.” Dat vraagt dus om meer betaalbare woningen en creatieve woonvormen. “Als ouderen door kunnen stromen naar een passende zorgwoning biedt dat kansen voor starters en jongeren op de woningmarkt.” Omdat er schaarse ruimte is voor nieuwbouwprojecten moeten er dus keuzes gemaakt worden. De gemeente Dordrecht zoekt daarom de samenwerking. “Binnen de schaarse
Reserveer uw tickets online op spido.nl
ruimte, middelen en personeel moet gezocht worden naar oplossingen en creatieve vormen van samenwerking.”
“Als ouderen door kunnen stromen naar een passende zorgwoning biedt dat kansen voor starters en jongeren op de woningmarkt.”
Wethouder Chris van Benschop (Zorg): “De opening van de eerste Plusflat is een mooi voorbeeld. Door zorg en welzijn te combineren in de bestaande Zephyrflat in Crabbehof, versterken we de zelfredzaamheid van bewoners en creëren we een inclusieve woonomgeving. Zo kunnen mensen langer zelfstandig en prettig wonen, met de juiste ondersteuning dichtbij.” De Woonzorgvisie is tot stand gekomen in samenwerking met diverse partners, waaronder woningcorporaties, zorgaanbieders en huurdersorganisaties.
Ontdek vrijwilligerswerk!
Heel veel moois is ondenkbaar zonder de inzet van vrijwilligers. Geen voetbalwedstrijd wordt gespeeld, geen gratis festival wordt georganiseerd en heel veel prachtige sociale projecten zijn onmogelijk zonder vrijwilligers. Ze voegen iets essentieels toe aan onze samenleving. Ze zijn waardevol en onmisbaar. INZET078!, het kennis- en adviescentrum voor vrijwillige inzet in Dordrecht, zet iedere Plusser een vrijwilligersorganisatie in de schijnwerpers en laat iemand aan het woord die zich daar vrijwillig inzet. Ontdek de kleurrijke wereld van vrijwillige inzet. Lees wat vrijwilligers voor u kunnen doen, maar ook en vooral, hoe je zelf als vrijwilliger actief kunt worden. Want vrijwilligerswerk geeft voldoening en zingeving, opent nieuwe werelden en leidt tot nieuwe ontmoetingen. In deze a flevering maakt u kennis met: Tuinmomentje.
Tuinmomentje is een initiatief waarbij bewoners in Dubbeldam en Stadspolders hun tuin openstellen voor bezoekers. Tuinbezoeker Ans Nijsen en tuinaanbieder
Alex Bosman Jansen vertellen wat er zo leuk is aan Tuinmomentje.
Ans: “Vorig jaar heb ik samen met mijn man Arie voor het eerst een tuin bezocht.
Voor ons is het echt een uitje dat nog goed zelfstandig te doen is. Zelfs als je wat mankeert. Ik heb reuma en mijn man woont inmiddels in een verpleeghuis. Maar bij Tuinmomentje is dat geen probleem. Het is voor mijn man rustig, niet te veel prikkels en je bent even heerlijk buiten. De tuin die wij bezochten was groot en er was veel te zien. Al gauw zat mijn man honderduit te praten met de gastheer. Beiden ongeveer even oud en beiden Dubbeldammers, dus gespreksstof genoeg. Ik ben zelf een echte tuinliefhebber, dus voor mij was er ook genoeg te zien. Je kunt kiezen uit verschillende tuinen en wij waren in een tuin met veel exotische planten en ook een kas met veel cactussen en bijzondere vetplanten. Het bezoek was heel gezellig. Ook voor de gastheer. Het werkt dus twee kanten op. Deze tijd van het jaar is zo mooi, je hoort de bloemen bijna groeien. Het is toch prachtig als je dat met een ander kunt delen!”
Genieten van zon, natuur én gezelligheid
Groene vingers
Alex: “Ik ben dit jaar gestart als tuinaanbieder bij Tuinmomentje in Stadspolders. Ik ben hier zeven jaar geleden komen wonen en ben toen meteen aan de tuin begonnen. Elk jaar heb ik er aan gewerkt om het steeds wat verder te verfraaien en verbeteren. Ik heb ooit de Land-
en Tuinbouwschool gedaan en heb daarna bij Tuinderij Boender aan de Reeweg gewerkt. Dertig jaar geleden heb ik me laten omscholen. Vanaf dat moment heb ik in de metaal gewerkt. Maar je groene vingers raak je nooit kwijt.”
Paradijsje
De tuin van Alex is een waar paradijs, met veel bloeiende planten en een heerlijke overkapping met openhaard voor dagen dat het wat frisser is. Alex: “Ik ben best trots op mijn tuin, dus toen mijn vrouw Loes thuis kwam met een flyer van Tuinmomentje, hoefde ik niet lang na te denken. Het is leuk om anderen te laten genieten van de bloemen en planten en ik ontvang de bezoekers graag om ze alles te laten zien en erover te vertellen. Nu ik met pensioen ben, heb ik daar alle tijd voor. Onder de overkapping zit je lekker in de schaduw of als het wat frisser is bij de haard. In het voorjaar kun je op het terras in de zon zitten.”
Bezoeken of ontvangen
Wilt u ook een tuin bezoeken? Kijk dan op www.tuinmomentjedordrecht.nl. Er zijn twaalf tuinen in de wijken Dubbeldam en Stadspolders. U kunt deze op de website allemaal bekijken. Ook vindt u per tuin informatie over de toegankelijkheid met rolstoel of rollator. Elke tuin heeft een eigen thema. Zo is er bijvoorbeeld een voorleestuin, waar u getrakteerd wordt op een mooi verhaal en een eetbare tuin met veel fruitbomen en een moestuin. Heeft u een tuin gekozen, dan belt u eenvoudig met Carla, de telefoniste van Tuinmomentje, om een afspraak te maken. Heeft u zelf een tuin en wilt u meedoen met Tuinmomentje? Ook dan bent u van harte welkom! U kunt dan ook bellen met Carla om alles te bespreken. Zij is op werkdagen te bereiken via tel. 06-22732394.
NIEUWE SITE
Buurtinitiatief Tuinmomentje bestaat vijf jaar. De bewoners vieren het eerste lustrum met de lancering van een website. Wijkmanager van Stadspolders en Dubbeldam, William Jacobs drukte onlangs symbolisch op de knop, waardoor www.tuinmomentjedordrecht.nl ‘live’ ging. Bezoekers kunnen er de tuinen uitgebreid bekijken en gemakkelijk informatie vinden over bijvoorbeeld de toegankelijkheid. Er zijn twaalf tuinen, elk met een eigen thema.
BIJ AFNAME VAN 6 MAALTIJDEN ONTVANGT U DE 7 e MAALTIJD NAAR KEUZE GEHEEL GRATIS!
RUNDVLEES
1200 Sucadelapje, stoofpeertjes, gekookte aardappelen 1020 2 Rundvleeskroketten, appelcompote en geb. aardappelen 1202 Oma’s sudderlapje, bietjes, gekookte aardappelen 1022 Stoofpotje spekjes/champ., sperziebonen aardappelpuree 1001 Gehaktbal, witlof, gekookte aardappelen 1021 Biefburger in jus met ui, dopwerten en geb. aardappelen 1005 Hollandse hachee met rode kool en gek. aardappelen 1006 Stoofpotje met appeltjes en gekookte aardappelen 1023 Stukjes rundvlees, bloemkool met saus en gek. aardappelen 1024 Jachtschotel, rode kool en aardappelpuree 1201 Runderlapje, andijvie en gekookte aardappelen
1205 Runderlapje, snijbonen en gekookte aardappelen
2010 Varkenshaas in pepersaus, boontjes, geb. aardappelen 2029 Spare-ribs, aardappelschotel met paprika/champignons 2025 Speklapjes, met bietjes en gekookte aardappelen 2026 Gehaktbal (h.o.h.), bloemkool en gekookte aardappelen
GEHAKT EN WORSTGERECHTEN
2028 Hamburger in barbequesaus, appeltjes, geb. aardappelen 1025 Rundergehakt, bladspinazie en gekookte aardappelen 2027 Gehaktballetjes in jagersaus, spruitjes, gek. aardappelen
KIPGERECHTEN
4014 Bonne Femme met kippenpoot
4015 Kippendijen, katjangsaus en gevulde groenterijst
4016 Drumsticks, Betuws fruit en gebakken aardappelen
4017 Kip Cordon Blue, spinazie à la crème, aardappelpuree
6007 Kipstukjes in Kerriesaus met rijst
SNACKS/BROODJES
8003 Friet met 2 frikandellen
9012 Friet met varkenshaas in satésaus
9020 Friet met kipsaté
Per maaltijd €7,95
Minimale afname 6 stuks
9067 Friet met BBQ runderhamburger 1160 Broodje kipgyros met paprika 1162 Broodje Italië, rundergehakt/tortillasaus, tomaat, ui, kaas
VISGERECHTEN
STAMPPOTTEN
5001 Hollandse erwtensoep met hele rookworst
5003 Stamppot zuurkool met rookworst en jus
5002 Stamppot hutspot met hachee
5004 Stamppot boerenkool met rookworst en jus
5007 Stamppot rode bietjes met rundergehaktballetjes
5009 Andijviestamppot met een gehaktbal in jus
INTERNATIONALE GERECHTEN
6000 Italiaanse Fusilli met kip en bolognesesaus
6001 Nasi goreng, kipstukjes in satésaus
6002 Bami goreng, kipstukjes in satésaus
6004 Spaghetti bolognese
6005 Nasi met babi pangang
6006 Bami met babi pangang
6011 Indische rijstschotel
6013 Nasi, kip, omelet en sesamsaus
6018 Spaghetti carbonara met doperwten
6019 Kip Tandoori, paprika, boontjes en rijst
6021 Chili con carne met aardappelpuree
9024 Italiaanse penne bolognese
VEGETARISCH/OVERIG
7000 Penne, spinazieroomsaus en champignons
7007 Boerenkool, vegetarische jus en worst
7011 Spaghetti bolognese vegetarisch 9001 Pannekoeken naturel 3 stuks
ONZE MAALTIJDEN ZIJN VAN HOLLANDSE KWALITEIT. OOK HALAL & ZOUTARME MAALTIJDEN LEVERBAAR.
In de maand waarin De Plusser verschijnt blikken we terug op dezelfde maand in andere jaren. Wat gebeurde er in die maand in stad en regio?
DORDRECHT - De Wereldtentoonstelling van 1910 wordt gehouden in Brussel. Op de Wereldtentoonstelling kunnen landen zich presenteren
neemt ook deel aan de tentoonstelling met iets heel bijzonders voor die tijd. Slotenfabrikant
gaan maken en hoopt daar meer bekendheid mee te krijgen door deelname aan de Wereldtentoonstelling. In het grote Nederlandse paviljoen pre-
speciaal ontwikkeld voor de Wereldtentoonstelde hoofdprijs op de tentoonstelling. Maar het verhaal is hiermee nog niet klaar. Want er breekt een enorme brand uit op de Wereldtentoonstelling die enkele paviljoenen verwoest. Antwerpse
April 1910
kostbare edelstenen en edelmetaal opgeslagen in de kluis. En die kwamen er na de brand helemaal
vanaf dat moment niet meer stuk.
Mei 1916
Mei 1970
DORDRECHT - Het huis aan de Jan de Grootlaan wordt op 30 mei 1970 enkele uren door Kabouters gekraakt. De Kabouterbeweging met boegbeeld Roel van Duijn riep in 1970 een eigen staat uit: de Oranje Vrijstaat. Het kraken van het Dordtse pand was een protest tegen de raadskandidatuur van huisjesmelker
Democraten. Ten onrechte dachten de Kabouters dat het pand toebehoorde aan Koning.
DORDRECHT - De eerste van drieduizend palen gaat op 3 mei 1916 de grond in voor de bouw van het Gemeenteziekenhuis aan de Bankastraat. Het gebouw is ontworpen door de architect Cuypers. Vier jaar later is het
April 1841
DORDRECHT - Door abdicatie van Willem I wordt Willem II op 7 oktober 1840 koning. Na zijn feestelijke intocht en inhuldiging in Amsterdam gaat de nieuwe koning op verschillende feesttochten door de provincies. Hij brengt op 29 april 1841 een bezoek aan Dordrecht waar hij ‘s middags om half drie koers zet richting Moerdijk om vanaf daar zijn feesttocht door Noord-Brabant voort te zetten.
Mei 1986
DORDRECHT - De tweede editie van Dordt in Stoom is er eentje om door een ringetje te halen. Het is 24 mei 1986 en het is een prachtige lentedag. Dat was tijdens de allereerste Dordt in Stoom wel anders. Die vond een jaar ren er sneeuwbuien. Mede door de hulp van de gemeente Dordrecht wordt deze tweede editie een groot succes. Wel besluit de organisatie om er een tweejaarlijks festijn van te
DORDRECHT - Het is 18 april 1962 als prins Bernhard de nieuwe orlonfabriek op de Staart feestelijk opent. Met deze fabriek van Du Pont de Nemours & Co doet de Amerikaanse fabrikant zijn intrede in Dordrecht. Het is de eerste van vier chemische fabrieken in Dordrecht. De fabrieken werden vooral welkom geheten uit vrees voor het vertrek van de metaalindus-
April 1962
Dordtenaren werkeloos thuis te zitten. De fabrieken leveren al tijdens de bouw en ook daarna veel werkgelegenheid op. De eerste fabriek zorgde al meteen voor vierhonderd arbeidsplaatsen en in de andere fabrieken gebruikt die schadelijk zijn voor mens en milieu.
• STOFFEERWERK
• LEERBEWERKING
• SENIORENKORTING
• ALTIJD 3 JAAR GARANTIE
• VULLINGEN VERNIEUWEN
• RESTAURATIE VINTAGE / ANTIEK
• MOBIELE SHOWROOM / WERKPLAATS
Openingstijden: Ma. t/m vrijdag van 09.00 - 17.00 uur. Zaterdag van 10:00 - 15:00 uur.
U KUNT BIJ ONS TERECHT VOOR:
-GRATIS CONTROLE -REPARATIES (ZELFDE DAG KLAAR)
-PIJNKLACHTEN
-OPVULLEN VAN UW HUIDIGE PROTHESE (REBASEN) -NIEUWE VOLLEDIGE/ GEDEELTELIJKE PROTHESE
-PROTHESE OP IMPLANTATEN
-WIJ HEBBEN OOK MET UW ZORGVERZEKERAAR EEN CONTRACT!
Wilt u weten wat uw eigen bijdrage is voor een nieuwe prothese?
Maak dan snel een afspraak 078 612 14 42
Het Dordrechts Museum staat in dit 400e geboortejaar stil bij het leven van Johan de Witt (1625-1672), één van de belangrijkste en bekendste politici uit de Nederlandse geschiedenis, geboren in Dordrecht. In een boeiende tentoonstelling, te zien tot en met 26 oktober, met werken van de beroemdste kunstenaars uit de zeventiende eeuw stelt het museum de vraag: wie was Johan de Witt?
In de tentoonstelling dompelen we ons onder in zeventiende-eeuwse schilderkunst die nieuw licht werpt op het leven van Johan de Witt. Hij is bekend als raadpensionaris die beslissingen nam voor de Nederlandse Republiek die vandaag de dag nog steeds doorwerken. In de kunst zag men De Witt als een zwaan die zijn nest beschermt. Nu leren we hem ook kennen als levensgenieter, echtgenoot, vader, broer en zoon. Hij leert dansen in het Franse stadje Angers, moet omgaan met het verlies van zijn vrouw en kinderen, en overleeft een moordaanslag voordat hij in 1672 wordt gelyncht in Den Haag.
De tentoonstelling ‘De Wereld van Johan de Witt. Kunst uit het hart van de 17de eeuw’ introduceert Johan als persoon aan de hand van zijn brieven, persoonlijke objecten en topstukken uit binnen- en buitenland van onder meer Rembrandt, Aelbert Cuyp, Jan Steen en Jan Asselijn. En van de meesterwerken ‘Oorlog en Vrede’ van Jan Lievens die normaal gesproken in de Eerste Kamer hangen. Een aanrader!
Meer info: www.dordrechtsmuseum.nl.
Oud-bibliothecaris Bart van Aanholt deelt iedere Plusser zijn leestips voor senioren, steeds met een overkoepelend thema. Reageren? Mail dan naar redactie@dordtcentraal.nl.
Over de Tweede Wereldoorlog is heel veel geschreven. Toch verschijnen er nog steeds nieuwe boeken. Iedere invalshoek geeft weer een andere kijk op dit stukje verschrikkelijke geschiedenis. Frank van Riet belicht de oorlogsjaren in Dordrecht vanuit de politie. Jodenvervolging, opsporing van onderduikers, de organisatie van het verzet en de zwarte handel, allemaal zaken waarbij het politieapparaat een grote rol speelde. Politieman Harry Evers speelt een dubbelrol, hij is pro-Duits en anti-Joods, maar werkt ook met het verzet. Frank van Riet volgt deze agent nauwgezet, voor, tijdens en na de oorlog. Ondanks de vele bronnen is het moeilijk om een duidelijk beeld te krijgen. Is Evers goed of fout? Deze rode draad laat je heel goed voelen hoe deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis is geweest. Ook na de oorlog, als voor en tegen binnen de Dordtse illegaliteit tot op het bot verdeeld zijn. Door gebruik van veel bronnen, het noemen van veel namen ben je betrokken. Door het vermelden van veel adressen in Dordrecht wordt geschiedenis tastbaar. Het juridisch getouwtrek na de oorlog, de tegengestelde meningen en de vele, vele bronnen maken het eind taai, maar het blijft spannend tot het eind over de vraag: was Harry Evers een pro-Duitse Jodenhater of toch een verzetsheld?
Frank van Riet – De Dordtse affaire: vervolging, verzet en verraad in en rond Dor- van Riet – De a aire: verzet en verraad in en rond Dordrecht, 2022. 2022
Ver-geet-mij-niet
Ver-geet-mij -niet
Bart van Es is hoogleraar Engelse literatuur aan de Universiteit van Oxford. Hij duikt in het verhaal van Lientje, die als Joods meisje ondergedoken zat in Dordrecht. Zij woonde in Krispijn, op de Bilderdijkstraat nummer 10. Het gezin waar zij werd opgenomen is dat van zijn opa en oma. Omdat Lien op latere leeftijd gebrouilleerd is geraakt met de familie gaat deze Engelse hoogleraar op onderzoek uit. Hij ontrafelt aan de hand van vraaggesprekken met Lien haar hele geschiedenis, van het begin van de oorlog, alle verschrikkingen tijdens en de nasleep erna. Zo word je meegenomen in het leven van Lien. Een naam met een verhaal zegt meer dan de grote hoeveelheid cijfers van het aantal Joden dat in Nederland was ondergedoken. Het verhaal van wat er na de oorlog gebeurde met Joodse weeskinderen gebeurde was nieuw voor mij. Lien mocht na veel getouwtrek tussen verschillende instanties bij haar pleegouders blijven. Wel blijft duidelijk wat voor littekens Lien aan haar onderduikleven heeft overgehouden. Het Dordtse in het verhaal maakt het tastbare geschiedenis en voegt zo een nieuw aspect toe aan deze treurige episode. Het boek won de prestigieuze Costa Book of the Year en is in zes talen vertaald.
Bart van Es - Ver-geet-mij-niet: Over het verborgen leven van een Joods meisje, 2018.
van Es - Over het leven van een Joods 2018.
Voor de Historische Vereniging Oud-Dordrecht heeft historicus Kees Weltevreden het Jaarboek 2021 gemaakt. Hierin wordt minutieus beschreven wat er vanaf mei 1940 met de Joodse Dordtenaren gebeurde. Ook hier worden weer vele namen, gebeurtenissen en adressen genoemd. Als je Dordrecht in het heden goed kent, krijg je een beeld hoe het er toen was. Met name het verslag van Suus Benedictus maakte veel indruk op mij. Zij heeft een dagboek bijgehouden. Dat leest als het Achterhuis van Anne Frank. Suus zat ondergedoken bij de familie Burger in de Wijnstraat 87 (nu nummer 137-139). Ze schrijft op 9 oktober 1942: “…Maar we voelen ons wel veel veiliger en slapen diep, lang en rustig. We moeten vanzelfsprekend eventjes wennen; geen waterleiding en geen wc, het doodstil blijven zitten, wanneer de nietsvermoedende smids de werkplaats, die vlak onder onze verdieping ligt, binnenkomt.” Kees Weltevreden is ook huidige voorzitter van de Werkgroep Stolpersteine Dordrecht. En heeft vele verhalen geschreven als achtergrond bij de huidige stenen, die herinneren aan weggevoerde en vermoorde Joden. Voor meer informatie: www.stolpersteine-dordrecht.nl.
Kees Weltevrede – We zijn vertrokken……: de Jodenvervolging in Dordrecht
Geruisloos verdwenen uit de bibliotheekgeschiedenis verdwenen uit de biblio theekgeschiedenis
Mark Dekkers is een specialist op het gebied van openbare bibliotheken. Hij schreef een boek over het ontslag van Joodse bibliotheekmedewerkers. Bijzonder dat er iedere keer weer andere invalshoeken zijn om naar de Tweede Wereldoorlog te kijken. Zo blijft geschiedschrijving boeiend en actueel. Een hoofdstuk gaat over Salomon Barend van der Meeusen. Hij was zaalwacht in de Openbare Bibliotheek Dordrecht. Hem wordt aan het begin van de oorlog meegedeeld dat hij niet terug hoeft te komen. Emanuel Hamburger zit in het bibliotheekbestuur en hij treedt vrijwillig af. Salomon van der Meeuwen woonde aan de Houttuinen 13A. Op 4 december 1942 gaat hij op transport naar Auschwitz en vind daar op 7 december de dood. Bijzonder is de in dit boek opgenomen inboedellijst van zijn woning. Ook op de Houttuinen 13A zijn de stolpersteine te vinden. Bij de presentatie van dit boek zijn deze stenen hier gelegd door een familielid van Salomon van der Meeusen.
Mark Deckers – Geruisloos verdwenen uit de bibliotheekgeschiedenis: Het lot van de
Mark Deckers – Geruisloos verdwenen uit de Het lot van de ontslagen Joodse bibliotheekmedewerkers. Joodse bibliotheekmedewerkers
Profiteer nu van onze 60 jaar jubileumacties
Met trots nodigen wij u graag uit om deze week op ons jubileumfeest te komen. Profiteer nu van onze jubileum acties, in de grootste keukenshowrooms van Nederland, met de allernieuwste keukenmodellen met keukens voor ieder budget in alle kleuren. Nu ook zelfs duizend luxe keukens welke binnen 7 dagen leverbaar zijn!
DAAROM KEUKENWARENHUIS.NL
• volledig zelfstandig familiebedrijf;
• ontzorgde Duitse keukens Half Geld;
• apparatuur tegen onze internetprijzen;
• advies van opgeleide keukenexperts;
• 1000 keukens met razendsnelle levertijd;
• 12 maanden reserveren mogelijk;
• rustig en ontspannen zelf oriënteren;
• alles met prijzen in de showroom;
• kiezen en kopen in twee stappen;
• montage in geheel Nederland.
Woe 30 april 10 - 18 uur
Don 1 mei 10 - 22 uur
Vrij 2 mei 10 - 22 uur
Zat 3 mei 9 - 18 uur
KOOPzondag 4 mei
- Ter Aar 10 - 18 uur
- Dordrecht 12 - 18 uur WELKOM!
De ijzerwaren- en speelgoedwinkel van Buys aan de Sarisgang.
Buys vertrok uit de Vriesestraat en opende in 1966 de gloednieuwe winkel aan de Sarisgang.
Deze rubriek is een nostalgische reis langs verdwenen winkels. Winkels die ooit het hart van de buurt vormden of een begrip waren. Van kleine kruidenier tot chique juwelier. Ze verdwenen uit het straatbeeld, maar roepen bij velen nog herinneringen op. Deze keer het verhaal van Buys.
”Wie kind was in Dordrecht in de zestiger jaren zal waarschijnlijk de winkel van Buijs aan de Sarisgang kennen en er anders misschien weleens een cadeautje van hebben gekregen met het befaamde blauwe stickertje waar in zilveren letter stond: ik kom van Buijs. Hoewel de familienaam wordt geschreven met ‘ij’, stond er een ‘y’ op de gevel van het pand en in alle reclame-uitingen van de winkel. Volgens Annie Faasse-Buijs waren die stickers zó populair dat mensen soms weigerden een artikel te kopen als die sticker er niet op zat.
Meubels en sjoelbakken
Annie Faasse-Buijs (1931) is de dochter van Bertus Buijs (1907-1981). Bertus was timmermansbaas bij sigarettenfabriek Ardat aan de Dordtse Burgemeester de Raadtsingel. Hij was een goede vakman en begon in 1932 een eigen bedrijfje in de Lastig Eendstraat waar hij meubels en sjoelbakken maakte. Het echtpaar Buijs kreeg een dochter en een zoon. In het bedrijf werden ook hout, gereedschappen, schroeven en beits verkocht. Toen dochter Annie vijf jaar was, verhuisde het gezin naar de Museumstraat. In 1941 begon haar vader een winkel in de Vriesestraat waar hij een houtzagerij had, huisvlijtartikelen en wat huishoudelijke artikelen verkocht, maar vanwege de oorlog was dat heel beperkt.
Tinnen soldaatjes
Bertus Buijs had gietmallen van speelgoedpoppetjes op de kop getikt en hij begon met het zelf maken van
onder andere tinnen soldaatjes en indianen die enorm populair zouden worden. De kleine figuurtjes waren gemaakt van lege lijmtubes die lood bevatten. Van de lege tubes werden de soldaatjes gegoten. Ook dat werd vanwege de oorlog moeilijk omdat Buijs pas een volle tube lijm kreeg als hij de lege inleverde.
Vriesestraat en Sarisgang
Na de oorlog verhuisde het gezin Buijs naar een pand met een woonhuis iets verder op de hoek van de Sarisgang en de Vriesestraat. Later kwam er nog een pand bij in de Vriesestraat. In 1966 werd dat gedeelte van de binnenstad afgebroken en verrees er een nieuw blok winkels met woningen erboven. Buijs betrok de grote winkel van drie verdiepingen en kocht ook de drie bovenliggende woningen. Het winkelinterieur timmerde hij zelf. Elders in de binnenstad had hij verschillende pakhuizen. De houtzagerij deed hij van de hand en op de nieuwe locatie legde hij zich toe op de verkoop van gereedschap, huisvlijtartikelen en vooral veel speelgoed en treintjes.
Bovenaan de trap
Bertus Buys op de trap van zijn drie verdiepingen tellende winkel.
De hele familie werkte mee in de zaak, van de eigen zoon en dochter tot aangetrouwde familie en kleinkinderen. Joke Polak-Faasse, de dochter van Annie en Chris Faasse werkte met haar twee zussen en broer ook mee in de zaak aan de Sarisgang. De winkel met drie verdiepingen had een open trap. Joke herinnert zich dat haar opa vaak bovenaan de trap stond en de boel scherp in de gaten hield. Iedereen moest aan de slag zijn. Ook vertelde Joke dat als ze uit school kwamen, ze wegdoken maar dat had geen zin want opa had zijn kleinkinderen allang gezien. Hij vroeg dan of ze iets te doen hadden en als de kinderen zo snel niets konden verzinnen, sommeerde hij hen naar achteren om ik-kom-van-Buysjes te plakken. Zelfs Chris Faasse, echtgenoot van Annie, kon zich dat herinneren. Hij heeft ook jaren bij Buijs gewerkt en vertelde dat de familie zelfs op vakantie werd herkend. Toen Chris eens nietsvermoedend over een camping in Italië liep, werd hij nageroepen: ‘Ik kom van Buys!’
Bron: boek ‘Blijf Maar!’ (niet meer leverbaar)
Burgemeester Jaslaan 35 • Dordrecht Tel. 078 - 6160364
De Big Green Egg is gebaseerd op de ruim 3.000 jaar oude Aziatische kleioven, een traditionele houtgestookte oven. Met de hedendaagse kennis, productieprocessen en innovatieve materialen is op basis hiervan een volmaakt kooktoestel ontwikkeld.
Het hoogwaardige keramiek zorgt in combinatie met de deksel voor een zeer laag brandstofverbruik. Mede door de perfecte luchtcirculatie, waardoor het voedsel op de gewenste temperatuur gelijkmatig gaart, zult u met een Big Green Egg verrassend lekkere en sappige gerechten op tafel zetten met een ongeëvenaarde smaak!
Iedereen die voor het eerst een gerecht een gerecht probeert dat is bereid op de Big Green Egg valt er als een blok voor. Wat is het geheim achter deze ongeëvenaarde smaak? Een combinatie van factoren. Doordat de warmte weerkaatst tegen het keramiek ontstaat er een luchtstroom
Thuis is voor iedereen anders, maar één ding is zeker:
Het thuisgevoel is belangrijker dan ooit, we hechten steeds meer belang aan een woonsfeer die aansluit bij ons karakter en die past bij onze manier van leven, kortom een huis waar je je echt thuisvoelt. Sfeerverwarming is daarbij onmisbaar, het biedt gezelligheid, warmte, sfeer en comfort. Bovendien is een sfeerhaard het middelpunt voor het interieur.
Bent u op zoek naar een mooie haard of kachel? Dan wilt u zeker weten of u een prima product aanschaft en dat onder voorwaarden die voor u gunstig zijn. Van de Merwe sfeerhaarden & wooncomfort is aangesloten bij de NHK verkoop en installatie (NHK Stichting Nederlandse Haarden en Kachelbranche). De NHK verkoop en installatie is een waarborg voor Vakmanschap, Verantwoordelijkheid en Veiligheid Nederland onderschat de houtkachel als duurzame hernieuwbare energiebron. De echte open haard is niet meer van deze tijd vanuit de NHK wordt de echte openhaard, het gat in de muur gezien als een sterk verouderde stookvorm die met de kennis van nu eigenlijk niet meer gebruikt zou mogen worden met het rendement van 15 tot 20% is de openhaard een echte vervuiler.
Met een afsluitbaar toestel stookt u uw kamer sfeervol en verantwoord warm, een moderne houtkachel heeft zelfs een rendement van meer dan 80%. Heeft u nu nog een openhaard overweeg dan om deze te renoveren door het plaatsen van een inzethaard dat kan in de meeste situaties naar keuze hout of gas gestookt.
De pelletkachels branden op pellets, samengeperst houtzaagsel, deze geavanceerde houtkachels bieden de gezelligheid van een houtkachel maar het comfort en eenvoudig gebruik van een gashaard. Een gashaard willen kopen maar geen idee heeft waar te moeten beginnen?Gashaarden zijn er in vele soorten en mogelijkheden de verschillend haarden hebben wij allemaal in ons assortiment wij kunnen u helpen met het vinden van uw ideale haard. Heeft u geen gasaansluiting, maar wilt u graag een haard die eenvoudig te bedienen is en warmte en sfeer brengt in uw woning? Het overgrote deel van onze haarden zijn
butaan een bestaande (aard)gas haard kan zelfs worden omgebouwd tot een haard op
Geen rookkanaal nodig
Het kan zijn dat u niet de mogelijkheid heeft om een rookkanaal aan te leggen. Bijvoorbeeld omdat u in een appartement woont. Door die situatie hoeft u niet de gezellige charme van een haard te missen. Integendeel, elektrische sfeerverwarming voegt een nieuwe dimensie toe aan een eigentijds interieur Op de plekt waar u de haard wilt plaatsen heeft u allen een stopcontact nodig.
die zorgt voor extra mals vlees. De garing gaat heel gelijkmatig en kan heel goed, tot op de graad nauwkeurig, gereguleerd worden.
Misschien een detail, maar toch niet onbelangrijk: de Big Green Egg ziet er gewoon goed uit. De producent is bovendien zo overtuigd van de kwaliteit van de ‘EGG’ dat je levenslange garantie krijgt op het materiaal en de constructie van alle keramische onderdelen. Het buitengewoon hoogwaardige keramiek heeft extreem goede isolerende eigenschappen, waardoor er, in combinatie met de andere gepatenteerde onderdelen, een uniek apparaat staat.
Het keramiek van de Big Green Egg weerstaat alle temperaturen en schommelingen daarin. Dat zorgt ervoor dat de EGG keer op keer en tot in lengte van dagen kunt blijven gebruiken, zonder dat de kwaliteit afneemt. Een culinair wondertje dus, die EGG!
HORIZONTAAL
1 geenenkelding, 5 dakbedekking, 8 vet, 12 oproerling, 15 toen, 17 genegenheid, 19 daar, 20 vrucht, 22 part, 23 VerenigdeStaten, 24 deelvanhetgeraamte, 26 gebakkenvloertegel, 28 ingezelschapvan, 29 staaf goud, 31 voedingsregel, 32 vleesgerecht, 33 zeehond, 35 mep, 36 zeer, 37 rookgerei, 38 nietinstaattezien, 40 poos, 41 paard, 43 sprookjesfiguur, 45 ergoeduitzien, 47 deelvaneenpiano, 49 honingdrank, 51 sterkedrank, 52 zeeman, 54 voorzetsel, 55 infine(afk.), 56 waarschijnlijkheid, 57 breuk, 59 zaterdag(afk.), 60 achtereinde, 63 afzonderlijk, 65 dood, 68 legeruimte, 69 mannetjesschaap, 70 Griekseletter.
VERTICAAL
1 dichterbij, 2 tijdvak, 3 Friesevluchtheuvel, 4 roeivaartuig, 5 computer, 6 uitroepvanverrassing, 7 Engelse ontkenning, 8 vleespen, 9 fijngemalengraan, 10 grondbij eenboerderij, 11 vergaanvanijzer, 13 naaigerei, 14 pleidooi, 16 zangstuk, 18 tweezang, 21 gordijnroede, 22 tweegevecht, 25 splijten, 27 beroep, 28 materiaalmet aantrekkingskracht, 30 rodeedelsteen, 32 werktuig, 34 onderdompeling, 36 sprookjesfiguur, 39 makkelijkte begrijpen, 41 klip, 42 stukhout, 44 deelvaneengebouw, 46 donatie, 47 familielid, 48 echopeiling, 50 aanwijzend voornaamwoord, 52 kantlijn, 53 serieereschoten, 56 boekomslag, 58 inhetnauw, 61 paling, 62 bevel, 64 een zekere, 66 deoudere, 67 rond.
SPECIALISTEN IN CREATIEVE OPLOSSINGEN!
Meer naamsbekendheid, nieuwe klanten, een nieuwe uitstraling? Wij helpen graag met ontwerp en promotie in de vorm van drukwerk, (buiten)reclame, presentatiemateriaal of een relatiegeschenk!
Altijd een aansprekend ontwerp
Alles onder één dak
Ontwerp, bedrukking en montage
Persoonlijk advies
Wij denken graag met u mee!
creatief!
x 200 cm. incl. gratis opbergtas
Toermalijnring 1200 3316 LC Dordrecht
078 6140 149
Omgezoomd
Voorzien van ringen
gratis ontwerp
Ontwerp & realisatie
Al meer dan 40 jaar de betrouwbaarste zonnestudio in Dordrecht.
Waarom naar De Jagerweg?
• Grootste zonnestudio uit de regio
•Nu al 19 cabines
•Zelden wachttijd.
•Meer dan 40 jaar kennis en ervaring.
•Zonnen altijd €10,-
NA HET GROTE SUCCES VAN DE VEGAZ GROTE HEBBEN WIJ NU ALS EERSTE ZONNESTUDIO
IN NEDERLAND DE JEWEL ZONNEBANK.
• Full LED
• Full LED gezichtsbruiner
• LED en
• LED Schouder- en nekbruiner
• 100%
• 100% bruiningskracht
• Maar liefst 2 cabines Jewel • 2 Jewel K O M D E J E W E
Openingstijden: Maandag t/m vrijdag 9:00 - 21:30 uur
Zaterdag 10:00 - 18:00 uur | Zondag 10:30 - 17:00 uur
Nieuw kunstgebit
Heeft u een
nieuw kunstgebit nodig? Bij onze praktijk bent u aan het juiste adres. Wij begeleiden u tijdens het gehele proces van A tot Z.
Klikgebit op implantaten
Wilt u liever kiezen voor een duurzame oplossing?
Kies dan voor een klikgebit op implantaten.
Reparatie & rebasing
Is uw kunstgebit gebroken/ gescheurd? Ook voor reparaties en rebasing kunt u bij ons terecht.
Deelprothese
Meer mensen verliezen niet al hun tanden en kiezen, maar slecht één of een aantal. In dat geval is een gedeeltelijk kunstgebit de oplossing.
“Uw glimlach, onze passie”
WWW.KUNSTGEBITTENROTTERDAM.NL
Astrid Erkelens Uitvaartverzorging maakt uw afscheid uniek
Details maken elk afscheid uniek
Opmerkzaam als Astrid Erkelens is, pikt ze de kleinste signalen op die een afscheid dierbaar maken. Met een groot inlevingsvermogen en een luisterend oor zet Astrid zich in voor een unieke uitvaart die zowel bij uw dierbare als bij u past. Ze neemt de organisatie uit handen, draagt originele ideeën aan en betrekt desgewenst de kinderen bij het maken van keuzes.
Astrid zorgt voor rust en duidelijkheid
Astrid treedt niet op de voorgrond, maar is altijd een duidelijk aanspreekpunt. Ze beantwoordt vragen en geeft advies bij beslissingen. Toch vindt haar belangrijkste werk achter de schermen plaats. Hier zorgt zij dat de keuzes die jullie maken op de juiste wijze worden uitgevoerd. Haar zorgzame karakter uit zich ook in een jaarlijkse donatie aan het goede doel. Met diezelfde zorg leeft zij met families naar het naderende afscheid toe.
Persoonlijkheid op de voorgrond
Afscheid nemen op uw manier helpt u om te gaan met het verlies. Laat zien wie uw dierbare was en ontdek samen met Astrid wat u kunt doen om de persoonlijkheid van de overledene op de voorgrond te zetten. Laat de kist bijvoorbeeld beschilderen door de kinderen of kies voor een afscheidslocatie waar de overledene graag kwam. Laat een slideshow afspelen met persoonlijke foto’s of laat deze laatste de dag als dierbare herinnering in beeld brengen door een afscheidsfotograaf. Neem voor al uw keuzes uitgebreid de tijd en leg ze aan Astrid voor.
In onze mooie Merwestad is men begonnen met bouwen van huizen rond het jaar 1100. Die eerste huizen waren van hout en stonden langs het riviertje de Thuredrith, de tegenwoordige Voorstraathaven. Later zijn er stenen huizen voor in de plaats gekomen in allerlei stijlen. In de 18e eeuw was dat voornamelijk de Franse stijl. Hoe komt dat?
Franse godsdienstoorlogen
In de tweede helft van de 16e eeuw woedde er in Frankrijk, zoals overal in Europa, een groot intern geloofsconflict. De eerste variant van het Christendom, de katholieke kerk, ging de Bijbel steeds creatiever interpreteren. Op de lange duur werkte dit misbruik van het christelijk geloof in de hand. Er waren veel mensen die tegen deze misstanden protesteerden. Zij noemden zichzelf protestanten. Ze wilden terug naar de basis van het christelijk geloof, de Bijbel. Een bekende protestantse activist was Johannes Calvijn uit het Zwitserse Genève. De volgelingen van Calvijn noemden zich calvinisten. In Frankrijk noemden de aanhangers van Calvijn zich ‘huguenots’. Waar de naam ‘huguenot’ van is afgeleid, is onduidelijk. De strijd in Frankrijk tussen katholieken en ‘huguenots’ was grimmig in de laatste helft van de 16e eeuw. In de periode tussen 1560 tot 1589 woedden er acht religieus gerelateerde burgeroorlogen in Frankrijk. Met het edict van Nantes in 1589 kwam er een eind aan deze afschuwelijke godsdienstoorlogen. Het aantal slachtoffers in deze periode is moeilijk te schatten maar zal zeker in de honderdduizenden lopen.
Edict van Fontainebleau
HZo heeft hij het kasteel Hampton Court net buiten Londen verbouwd voor Willem III toen hij koning van Engeland werd. In Nederland herken je deze stijl aan de indeling van de gevel en de vorm van de versieringen, de ornamentiek (zie figuur 1).
De gevel is meestal symmetrisch. De gevelhelften links en rechts van de verticale gevelmiddellijn zijn elkaars spiegelbeeld. De versieringen bevinden zich hoofdzakelijk dicht tegen middenas van de gevel. De daklijst (2) is meestal recht. In de Lodewijk XIV-stijl worden vaak beelden van dames gebruikt, die kariatiden (1) worden genoemd. De beide dames houden in deze gevel een boog omhoog met één arm. Vrouwenfiguren als architectuurornament stammen uit de Griekse oudheid en herinneren aan de oorlog tussen de Perzen en Grieken. In deze oorlog steunden de overgelopen bewoners van de Griekse stadsstaat Karyae de Perzen. Toen de Grieken uiteindelijk de oorlog tegen de Perzen gewonnen hadden, werden de overgelopen Karyanen gestraft. De mannen werden gedood en de vrouwen werden tot slavinnen gemaakt. Zij moesten boeten door een ‘eeuwige’ last te dragen. Dat werd vormgegeven in de Griekse architectuur door vrouwenbeelden te gebruiken als draagconstructie. De Lodewijk XIV- bouwmeesters namen dit gebruik over, zoals zoveel door de Franse architecten uit de klassieke wereld werd overgenomen.
Rococo
Het edict van Nantes, waar de vrede was getekend tussen katholieken en ‘huguenots’, werd in 1685 door de katholieke koning Lodewijk de XIV nietig verklaard. Dit verdrag werd vervangen door het edict van Fontainebleau. Hiermee werden de ‘huguenots’ illegaal verklaard en kwam er een einde aan de geloofsvrede tussen beide partijen. Op 18 oktober 1686 werden ruim 400.000 ‘huguenots’ gedwongen om Frankrijk te verlaten. Zij verspreidden zich over Europa, Afrika en Amerika. Tussen de vijftig- en honderdduizend ‘huguenots’ vluchtten naar de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, waar het calvinisme staatsgodsdienst was.
Hugenoten
In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was men blij met de vaak goed opgeleide Franse vluchtelingen. Wat ook meespeelde, was dat de calvinisten in 1572 de macht hadden gegrepen in ons land, maar de meerderheid van de bevolking was nog steeds katholiek. Vers protestantsbloed was welkom. Alleen die naam van dit volkje ‘huguenots’ was moeilijk uit te spreken voor Nederlanders, het werd al snel hugenoten. Onder de Franse vluchtelingen waren uitstekende architecten. Zij bouwden in drie verschillende stijlen volgens Frans concept. De gevluchte architecten vernoemden hun creaties naar de drie Franse koningen uit de 18e eeuw. Deze populaire Franse stijlen begonnen dus in ons land met de komst van de hugenoten rond 1700.
Lodewijk XIV
Na de dood van Lodewijk XIV kwam zijn achterkleinkind Lodewijk XV op de Franse troon. De stijl gedurende zijn regeerperiode noemen we rococo. Vooral deze rococo verspreidde zich over grote delen van Europa, dus is ook terug te vinden in ons land. In figuur 2 de topgevel van het pand Prinsenstraat nummer 38. Het ornament (4) boven bij de daklijst is zeer typerend voor de rococo. Dit ornament is asymmetrisch ten opzichte van de verticale middellijn. Het linkerdeel is anders dan het rechterdeel. De ornamenten zijn asymmetrisch maar de gevel in zijn geheel is meestal symmetrisch in de rococo. De daklijst (3) is voorzien van die speciale knik (5) die in alle drie de Lodewijkstijlen voor kunnen komen.
Lodewijk XVI
Voor het jachtpaleis het Loo, van Stadhouder Willem III, heeft de Franse architect, hugenoot en vluchteling Daniel Marot de tuinen ontworpen. Natuurlijk deed hij dat in de stijl die op dat moment in zwang was, de Lodewijk XIV-stijl. Marot werd zelfs de hofarchitect van Willem III.
Deze stijl lijkt heel veel op de Lodewijk XIV-stijl. De gevelindeling is meestal symmetrisch net zoals bij Lodewijk XIV. De versiering is doorgaans iets verfijnder. De ornamentiek is verder uitgebreid. Het snijraam (figuur 3) boven de deur van het pand Grotekerksbuurt 6 laat de belangrijkste ornament zien van de Lodewijk XVI-stijl. De strik (6) die je zowel vindt op gevels als in het interieur van een Lodewijk XVI-pand. Evenals het ovaal (7) met de pareltjesrand. Zo ook de neerhangende draperieën (gordijnen) (8) met de bedieningskoorden en bijbehorende kwasten (9). De Lodewijk XVI-stijl eindigt met de onthoofding van naamgever in 1793. Als u eens ondergedompeld wil worden in deze stijl, bezoek dan het patriciërshuis op Wolwevershaven 9. Dit is de absolute top op het gebied van de Lodewijk XVI-stijl. Tot voor kort werd het huis bewoond door de eigenaar van het museum. De keuken van het pand is een bron van nostalgie voor mij. Het doet mij altijd herinneren aan de televisieserie uit mijn jeugd met de vrolijke zwerver Swiebertje samen met zijn trouwe metgezellen Saartje, malle Pietje en Bromsnor. Maar dit terzijde…De vrijwilligers van dit bijzondere museum zullen u graag rondleiden en te woord staan.
ADRESGEGEVENS:
Toermalijnring 1200 3316 LC Dordrecht 078 617 0868
info@dcvakkleding.nl www.dcvakkleding.nl
Maandag10:00 - 16:30 uur
Dinsdag10:00 - 16:30 uur
Woensdag10:00 - 16:30 uur
Donderdag10:00 - 16:30 uur
Vrijdag10:00 - 16:30 uur
Iedere foto heeft een nummer en in het fotobijschrift wordt gevraagd om een letter. Schrijf de gevonden letter in het juiste woordhokje op deze pagina. Als alle letters zijn ingevuld dan staat er een woord. Mail het juiste antwoord tot uiterlijk het einde van de volgende maand na verschijning van deze Plusser. Onder de juiste inzendingen worden drie hazelnootslagroomtaarten van Bakkerij Brokking verloot. Zie onderaan deze pagina.
Schrijf de gevonden letters in het juiste hokje en mail het gevonden woord
Het juiste woord van de vorige pubquiz was: Lentedauw. Winnaars zijn Marjon de Geus, Annemiek Kroonen en John Verbree. Zij hebben inmiddels bericht gehad.
Mail het gevonden woord uit deze pubquiz naar: plusser@dordtcentraal.nl en vergeet niet om uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden. Wie weet bent u een winnaar van zo’n heerlijke taart.