Reiswijzer Nr. 64
Een uitgave van het Reis- en OpleidingsCentrum vzw Kortrijksesteenweg 733 B - 9000 Gent K.B.O. nr 0451.094.243
Juni 2016
Ten geleide De vakantieperiode kondigt zich aan en het is beslist niet te vroeg. Iedereen wil de dramatische gebeurtenissen in Brussel, de sociale onrust en de wateroverlast achter zich laten en verlangt naar ontspanning, natuur en cultuur, in eigen land of veraf. Reiswijzer steekt een handje toe. Op reis? Waarom niet even alle routine overboord, meteen naar de andere kant van de planeet? Twee reisleiders wijzen de weg: de ene naar Japan en de andere naar Nieuw-Zeeland. Het kan natuurlijk ook minder ver van ons bed. Wat dacht u van Wroclaw, het voormalige Breslau? Het aanstekelijke enthousiasme van reisleider Roland Gijbels zal menig cultuurliefhebber in de richting van de Culturele Hoofdstad van Europa 2016 sturen. Ook voor wie een korte uitstap verkiest, heeft het R.O.C. enkele aantrekkelijke aanbiedingen in petto. De daguitstap naar Rotterdam is reeds volgeboekt, treuzel niet om in te schrijven voor het rijk gevulde weekend in Trier, waar Jan Renier het fascinerende verhaal van keizer Nero en het oude Rome onthult. Op zaterdag 24 september brengt reisleider John Everaert ons naar Le Grand-Hornu en naar Bavay, ooit een Romeinse nederzetting in het land van de Nerviërs. Voorlopig zijn twee causerieën gepland. Joost Loncin zal duiding geven bij de bijzonder complexe Amerikaanse politiek en de strijd om het presidentschap. Ter gelegenheid van de presentatie van de eigen collectie Japanse prenten in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, zal Etienne Hauttekeete in een voorbereidende causerie de oorsprong en evolutie van die “beelden van de vlietende wereld” toelichten. Naar goede gewoonte werpt ook deze 64ste uitgave van Reiswijzer even een blik op het verleden. Sarah De Decker, historica en sinds kort cultureel medewerkster bij R.O.C., illustreert hoe men reisde in de middeleeuwen, wanneer horloges nog niet bestonden. Geniet van de lectuur,
Nieuw-Zeeland
In dit nummer: Ten geleide
1
Bestemming in de kijker Japan Nieuw-Zeeland
2
Fascinerende reizigers uit het verleden De middeleeuwen
5
Toerisme en cultuur Wroclaw : culturele hoofdstad
7
R.O.C. Causerieën en uitstappen 9 Tweedaagse naar Trier Daguitstap naar Bavay en Le Grand-Hornu Lezing: De Verenigde Staten n.a.v. de verkiezingen Lezing: Japanse prenten Overzicht activiteiten
14
Een nieuwe Reiswijzer is klaar
15
Colofon
16
Karel Peeters
Reiswijzer is een uitgave van R.O.C. vzw Kortrijksesteenweg 733- 9000 GENT - Tel.: 09 / 243 41 00 – E-mail: info@rocvzw.be U kunt het Reis- en Opleidingscentrum eveneens virtueel bezoeken op www.rocvzw.be Reiswijzer nr 64
1
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
Bestemming in de kijker Japan Naar Japan, de vervulling van een oude droom De G7- top heeft zojuist in Japan plaatsgevonden en ook VTB heeft de poort naar het eilandenrijk weer geopend. De grootste Vlaamse touroperator trekt naar Japan in de herfst van dit jaar, wanneer de kleuren van de beroemde tuinen op hun mooist schitteren. In het deels futuristische Tokyo komen zowel heden als verleden goed aan bod, met onder meer bezoeken aan de modewijk Harajuku, het shinto-heiligdom Meiji Jingu en de Sensoji, een spectaculaire boeddhistische tempel die ook als Asakusa Kannon bekend staat. Vanuit het Keio Plaza Hotel brengt een korte wandeling u naar het avondlijke winkelparadijs rond het station van Shinjuku en naar Kabukicho, de meest levendige en kleurrijke buurt van Tokyo by night. De vismarkt van Tsukiji illustreert de bronnen van de
Nikko, Toshogu
Japanse gastronomie, terwijl het Nationaal Museum en het Tokyo Edo Museum de kunstgeschiedenis en het oude Edo evoceren. Architectuur en natuurschoon vermengen zich in Nikko, rond het mausoleum van Tokugawa Ieyasu. Vanuit Tokyo volgt ook nog een dagexcursie naar Kamakura, ooit centrum van de samoerai, met zijn perfect geconserveerde oude tempels, ingetogen tuinen en reusachtig beeld van de Boeddha Amitabha. Verschillende nachten in Tokyo laten toe rustig de vermoeidheid van de reis te overwinnen en bieden een stevige basis voor deze belangrijke reis.
een natuurgebied aan de voet van de Fuji en typisch voorbeeld van de veelzijdige vulkanische activiteit die Japan kenmerkt, van zwavelputten tot warmwaterbronnen. Hier is ook een verblijf in een traditionele ryokan voorzien, een niet te missen ervaring, onder meer voor de traditionele keuken. Na natuur volgt weer cultuur. De shinkansen, voorouder van onze hogesnelheidstrein, voert naar Kyoto, hoofdstad van 794 tot 1869 en belangrijkste historische schatkamer van het land. Elke periode van de geschiedenis liet hier eigen getuigenissen achter: Kinkakuji (het Gouden Paviljoen), de rotstuin van Ryoanji, de populaire Kiyomizudera, het Nijokasteel, teveel om op te noemen. Hiroshima, westwaarts met de shinkansen, herinnert de bezoeker aan de tragiek van de wereldgeschiedenis. Deze stad heeft onze visie op oorlog en vrede voorgoed veranderd. VTB bezoekt het Vredespark, waar einde mei president Obama de Japanners toesprak, en trekt verder naar Miyajima, het eiland met het Itsukushima Jinja, de shinto-tempel met de beroemde rode Torii-poort in de zee. Het kleine eiland vol tuinen en tempels nodigt uit om tijdens een rustige wandeling ten volle van de herfstkleuren te genieten. De kabelbaan naar de top van de heilige Misen-berg biedt daarbij nog een onvergetelijk vergezicht over de Seto Binnenzee. Ook hier koos VTB voor een schitterende ryokan. Van Miyajima gaat het naar Nara, tussen 710 en 794 de eerste permanente hoofdstad van Japan, nu een rustige provinciestad met een uniek patrimonium van oude architectuur en kunst. Het goed geconserveerde Nara
De tocht door het binnenland voert eerst naar Hakone,
Reiswijzer nr 64
2
Nara, Todaiji Reis- en OpleidingsCentrum vzw
getuigt van de enorme impact van de Chinese Tangdynastie op het oude Japan en bezit de mooiste voorbeelden van boeddhistische architectuur uit de bloeitijd van het oude China. De Todaiji geldt terecht als een van de imposantste oude bouwwerken ter wereld. Op weg naar Kyoto nog even halt houden in Uji voor een bezoek aan de verfijnde Byodo-in tempel met zijn unieke kunstcollectie.
De reis eindigt met een bezoek aan Osaka, een stad met een rijk verleden. Het kasteel van Osaka toont ons hoe de Portugezen in de zestiende eeuw de Japanners leerden burchten bouwen maar Osaka staat vooral symbool voor moderniteit. Dat zien we vanop het uitkijkpunt boven in de indrukwekkende Umeda Sky Building. Het excentrieke Dotonbori waarborgt een gezellig eindpunt voor een onvergetelijke reiservaring, “once in a lifetime�.
Een tweede verblijf in Kyoto maakt onze kennis van de oude hoofdstad grondig met onder meer het vossenheiligdom Fushimi Inari Taisha, de spectaculaire Sanjusangendo en de tuinen van Heian Jingu, waar iedere bezoeker een wens mag formuleren.
Etienne Hauttekeete, R.O.C. reisleider
Uji, Byodo-in
Reiswijzer nr 64
3
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
Bestemming in de kijker Nieuw-Zeeland Nieuw-Zeeland Aotearoa, het land van de lange witte wolken Het mooiste einde van de wereld: zo wordt NieuwZeeland in Europa vaak omschreven. Wie het land ontdekt, komt inderdaad verrast en dolenthousiast terug thuis. Velen dromen er dan ook van om ooit eens onze tegenvoeters een bezoek te brengen. De aantrekkingskracht van Nieuw-Zeeland als de verste
vaar je zowaar langs stomende kliffen. Het geothermisch actieve gebied van het Noordereiland is tevens het centrum van de huidige Maori-cultuur. In de steden Auckland en Wellington vind je de beste musea van Nieuw-Zeeland, met zowel primitieve Maori- als hedendaagse kunstcollecties. Het Zuidereiland is zo mogelijk nog mooier. De natuur is er minder aangetast door de mens wegens het koelere klimaat. De verscheidenheid aan landschappen is ongelooflijk: van de uitgestrekte zandstranden en regenwouden tot de bergketens met indrukwekkende gletsjers en diepe fjorden. Daarenboven heeft het Zuidereiland met zijn trekvogels, zeehonden en pinguïns ook nog een unieke fauna en flora. Maar ook de steden Christchurch en Dunedin zijn een bezoek waard, omdat de historische stadskernen nog getuigen van de koloniale cultuur en architectuur van Nieuw-Zeeland.
Noordereiland, vulkaangebied
reisdoelbestemming ter wereld ligt ontegensprekelijk in de enorme verscheidenheid aan natuurschoon en de adembenemende landschappen, maar ook in zijn boeiende geschiedenis, zijn fijne musea, zijn havens, zijn kuuroorden en zoveel meer. Nieuw-Zeeland bestaat uit twee eilanden: het Noorder- en het Zuidereiland. Ze liggen vlak bij elkaar. In amper drie uur varen we met de veerboot langs de groene fjorden – op zich al een belevenis – van het ene naar het andere eiland. Toch zijn de twee geologisch en landschappelijk helemaal verschillend. Het Noordereiland is intens vulkanisch met in het landschap spuitende geisers, kokende modderbaden en heetwaterbronnen. De geregeld uitbarstende vulkanen hebben in de loop van de evolutie voor prachtige, onvergetelijke landschappen gezorgd. Tijdens een boottocht op het Rotomahanameer
Kapa-Haka
Maori-cultuur
Onder de leiding van Marc Bonnevie kan u Nieuw-Zeeland bezoeken van 6 tot 27 oktober 2016 en met reisleider Willy Verstichel van 9 tot 30 februari 2017. Het volledige programma en meer details kan u bekomen bij uw lokale VTB-reisagent of op de website www.vtbreizen.be Joost Loncin, R.O.C. reisleider
Reiswijzer nr 64
4
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
Fascinerende reizigers uit het verleden De middeleeuwen
Reizigers uit het verleden
Reizen in de middeleeuwen: de queeste van hertog Jan I van Brabant De manier waarop wij vandaag reizen is zeker en vast geen vanzelfsprekendheid. Onze huidige manier van reizen is historisch gegroeid en eigenlijk pas echt ontwikkeld in de tweede helft van de negentiende eeuw. Reizen was in die tijd niet langer uitsluitend voor pioniers en ontdekkers, ook de gewone man en vrouw konden op reis gaan. Bovendien ging men voor het eerst in de geschiedenis op reis omwille van recreationele doeleinden. Zo was Thomas Cook één van de eerste die vanaf de jaren 1855 arrangementen voor plezierreisjes organiseerde naar het buitenland. We kunnen zelfs beweren dat deze nieuwe ideeën omtrent reizen behoren tot de meest cruciale innovaties van de moderne tijd. Een bijkomende doorbraak was de commercialisering van het
Toch was reizen heel gewoon in die tijd. Er werden enorme afstanden afgelegd en dit om diverse redenen: pelgrimstochten; kruistochten; oorlogen; toernooien; handel en koopmanschap. Vooral vorsten en edellieden vonden reizen en internationale relaties heel belangrijk. Vaak hadden zij ook een heel groot grondgebied en konden zij slechts op een effectieve manier heersen indien zij door hun gebied rondtrokken. Denk maar aan het uitgestrekte Hertogdom van Bourgondië ten tijde van Filips de Goede of Karel de Stoute. Ze hadden paleizen verspreid over het hertogdom en hun hof was een reizend hof. Ze trokken met de hele hofhouding van paleis naar paleis om op die manier controle uit te oefenen in hun gebieden. Indien we nog wat verder in de tijd terugkeren, komen we terecht bij Jan I, de hertog van Brabant. Zijn levensverhaal illustreert op prachtige wijze het belang van reizen in de tweede helft van de dertiende eeuw. Zijn queeste wordt beschreven in de rijmkroniek van Jan van Heelu over de befaamde slag bij Woeringen in 1288. In 1267 werd Jan I op dertienjarige leeftijd hertog van Brabant , maar vooraleer van Heelu ingaat op de acties van de jonge hertog in Brabant, schrijft hij over diens “ridders leven”. Dit ridderlijke leven begon in Frankrijk. Samen met de toenmalige koning van Frankrijk, Filips III, vertrok Jan I naar Spanje. Waarom ze naar Spanje trokken
vliegtuig en van vliegtuigreizen na de twee wereldoorlogen. We zijn zelfs zo geëvolueerd dat we ons moeilijk kunnen voorstellen hoe we naar de andere kant van Europa kunnen gaan zonder het gebruik van een vliegtuig of een ander modern transportmiddel. Laat staan dat we naar het zuiden van Spanje zouden trekken met een paard of, om helemaal gek te doen, te voet. Reizen in de middeleeuwen lijkt dan ook iets te zijn dat mensen zich vandaag maar moeilijk kunnen voorstellen.
Reiswijzer nr 64
5
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
wordt niet geheel duidelijk gemaakt. Vermoedelijk ging het eerder om een kleine missie in het Koninkrijk van Navarra. Wat wel heel belangrijk was voor de verdere carrière van Jan I, was dat hij - volgens van Heelu - daar heel vroeg bekend werd. Na de missie reisden de koning en de hertog samen terug naar Parijs. Uit dankbaarheid voor de diensten van Jan I, sloeg Filips III hem tot ridder. Toen werd ook Jans broer, Godfried, door de Franse koning tot ridder geslagen. Een ridderslag door een koning was de grootste eer die je kon krijgen en het verhaal en de roem van Jan I werd verder verspreid. In de daaropvolgende maanden vonden tal van toernooien plaats, o.a. in Engeland, Frankrijk en Duitsland. In Frankrijk waren de meest prestigieuze toernooien die in Bretagne, Poitou, Gascogne en Champagne. Hoe ver deze toernooien zich ook bevonden van Brabant, het maakte geen verschil voor Jan I en zijn broer Godfried. Dit waren de voornaamste evenementen waar ze hun ridderlijk statuut konden verdedigen tegenover befaamde ridders uit andere landen en streken. Hun reis had een doel. De vele huwelijksovereenkomsten tussen vorstenhuizen en edelen in Europa maken ook duidelijk dat afstanden en reizen niet aanzien werden als problemen. Integendeel reizen werden ondernomen en afstanden werden afgelegd met het doel om verbintenissen tussen huizen en heersers aan te gaan en te versterken. Ook dit kan weer perfect geïllustreerd worden aan de hand van Jan I en zijn verwanten. Jan I was namelijk achtereenvolgens gehuwd met de zus van Filips III en de dochter van de graaf van Vlaanderen. De Franse koning was op zijn beurt gehuwd met de zus van Jan I, Maria. Daarenboven ging Jan I nog een stap verder. Om de goede relatie met de koning van Engeland te stimuleren en te onderbouwen, stuurde hij zijn zoon, Jan II, naar het Engelse hof. Hij verbleef daar voor het grootste deel van zijn opvoeding en later huwde hij ook de dochter van de Engelse koning, Margareta. Er zijn heel weinig cijfers bekend omtrent de tijdsduur noodzakelijk om bepaalde afstanden af te leggen, maar van Margareta weten we dat, toen ze uiteindelijk met al haar hebben en houden moest verhuizen naar Brabant, de tocht van Londen naar Ipswich alleen al achttien dagen duurde.
Reiswijzer nr 64
6
De omvang van Reiswijzer 64 is te beperkt om het thema van reizen in de middeleeuwen helemaal tot zijn recht te laten komen. Het voornaamste is echter dat afstand geen onoverbrugbaar gegeven was. Het voorbeeld van de ridderlijke queeste en het leven van hertog Jan I van Brabant is een mooie illustratie hiervan. Jan I stond natuurlijk bovenaan de sociale ladder van de dertiende eeuw. Of zijn vazallen of onderdanen eenzelfde opvatting hadden over afstand en reizen is misschien een onderwerp voor een volgende Reiswijzer. Sarah De Decker, Cultureel medewerkster R.O.C. vzw
BEKNOPTE LITERATUUR Willems, J.F., ed. Rymkronyk van Jan van Heelu Betreffende Den Slag van Woeringen. Hayez, 1836. Stearns, P. N. Globalization in World History. Routledge, 2010. Vale, M. The Princely Court. Medieval Courts and Culture in North-Western Europe 1270-1380. Oxford University Press, 2001.
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
Toerisme en cultuur Wroclaw: culturele hoofdstad Wroclaw Historische hoofdstad en parel van Neder-Silezië
Kruispunt van Staten en Culturen Anno 2016 staat Wroclaw te pronken met zijn stadhuis, paleizen, kerken en dergelijke meer. Daarbovenop kreeg het de status: Culturele Hoofdstad van Europa 2016. Het voormalige Breslau, nu Wroclaw, was na Berlijn ooit de derde grootste stad van Duitsland. Het was dan ook dé draaischijf tussen Berlijn en Moskou. Verder stond Breslau ook bekend als een Hanze stad, al lag ze 450 km landinwaarts langs de Oder. Het was een rijke stad, die begeerd werd door velen. De stad veranderde dan ook regelmatig van eigenaar: Pools, Boheems, Oostenrijks, Pruisisch, Duits en, sinds de Yalta conferentie in 1945, uiteindelijk terug Pools. Festung Breslau In tegenstelling tot het oude Krakau was Breslau (Wroclaw) niet gespaard gebleven van de ravage die de tweede wereldoorlog teweegbracht. De Duitse stad werd in 1945 door Hitler zelf tot Festung uitgeroepen. Het moest de Duitse variant worden voor Stalingrad. Er werd meer dan 3 maanden verwoed gevochten. De laatste restjes Hitlerjugend en elitetroepen werden er bij elkaar geschraapt en de Duitsers legden zelfs in het midden van de stad een vliegveld aan. Uiteindelijk werd Breslau voor 70% verwoest. Pas 2 dagen voor de officiële overgave van Duitsland, 8 mei 1945, capituleerde de stad. Vanaf dan werd Breslau Wroclaw genoemd en behoorde de stad opnieuw tot de Poolse staat.
het “Venetië van Polen” genoemd door zijn ligging aan de Oder, door zijn 12 eilandjes en 130 bruggen. Regelmatig kreeg deze Oder zijn kuren, met reusachtige overstromingen tot gevolg. De laatste catastrofale overstroming vond plaats in 1997. Zelfs Johannes Nepomucenus, de patroonheilige van schippers en waterbedreiging, kon hier niets tegen beginnen. Op stap met Sneeuwwitje en de 300 dwergjes. In de jaren ’80 van de twintigste eeuw ontstond het Poolse Oranje Alternatief (Pomarańczowa Alternatywa PA). Dit was een soort Provobeweging die een vreedzame actie tegen het communistisch regime voerde door het tekenen van dwergen in de stad. Het zocht zijn inspiratie hiervoor in Nederland. In 2001 werd ter ere van deze acties een standbeeldje van een dwerg opgericht. De jaren daarna wilde elke hotspot in Wroclaw zijn eigen exemplaar. Vandaag zijn er zo’n 300
Marktplein
Ere wie ere toe komt! Naast een monotone reeks woonblokken voor de nieuwkomers uit Oekraïne en WitRusland, bouwden Poolse arbeiders de oude steden weer op. Ze deden dit aan de hand van oude prentkaarten. Op die manier werden de Polen de specialisten – restaurateurs van de wereld. Met meer dan 660.000 inwoners is Wroclaw vandaag de vierde grootste stad van Polen. Vaak wordt de stad ook
Reiswijzer nr 64
7
bronzen dwergjes, in alle maten en gewichten, verspreid over de stad. Stadswandeling We vertrekken op het Marktplein (Rynek), een van de mooiste en grootste marktpleinen van Europa, met als kers op de taart, het Ratusz (Raadhuis). Een toonbeeld van late gotiek, met een mooie oostvleugel met een
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
astronomische klok uit 1580. Op de gevel is ook een drinkebroer met zijn twistende echtgenote te zien en een kan schuimend bier. De kelders herbergen het gasthuis uit 1275 “Piwnica Swidnicka” de Stube met het bekende bier en oudste restaurant in Europa. De Markt wordt omringd door de mooiste patriciërhuizen in stijlen van voor 1800. Deze hebben lyrische namen als “Hansel en Gretel”, “Huis van de gouden zon” en het “Griffioenhuis”. Op de voormalige Zoutmarkt zijn de bloemenstalletjes 24 uur op 24 uur open, zowel in de zomer als in de winter. Langs de oevers van de Oder ligt de 170 m lange gevel van de Academie, de Universiteit van Wroclaw. De stad telt zo’n 150.000 universiteitsstudenten. In de Aula Leopoldina op de eerste verdieping word je overweldigd door het werk van Christoph Handke: overdadige barok ornamenten; prachtige fresco’s op het plafond en de muren; en de bustes van Aristoteles en Newton. Vandaag word de Leopoldina alleen nog gebruikt voor plechtigheden. Nieuwe studenten worden hier elk jaar welkom geheten. Na enkele jaren kan het uitgedund gezelschap studenten hier ook zijn “bul” komen afhalen. Het Vaticaan van Polen Wanneer je de Oder oversteekt, beland je op het kathedraaleiland, ook wel het Vaticaan van Polen genoemd. In dit centrum vindt men tal van kerken, kloosters, seminaries, alsook de zetel van de aartsbisschop. De bewoners van dit eiland zijn bijna uitsluitend geestelijken en nonnen. Stap zeker eens de gotische Heilige Kruiskerk binnen en de prachtig herstelde Sint-Jan de Doper kathedraal uit de 12de eeuw. Tijdens de tweede wereldoorlog werd deze kathedraal een munitieopslagplaats van de Duitsers en hierdoor ook helemaal verwoest. De Jahrhunderthalle Toen Wroclaw nog Breslau heette en bij Duitsland hoorde is de speciale Jahrhunderthalle in 1913 door Max Berg ontworpen. Deze evenementenhal is ter herdenking van de slag van Leipzig 1813 of de Volkerenslag. Dit was de confrontatie tussen Napoleon en het coalitieleger van
Reiswijzer nr 64
8
Rusland, Pruisen, Oostenrijk en Zweden. Napoleon was de grote verliezen van deze slag. De koepel van de Jahrhunderthalle kent een doorsnede van 67 meter en is daarbij de grootste koepel sinds de bouw van het Pantheon in Rome. Het wordt gevormd door een bijzondere constructie van beton en staal. De hal zelf is 42 meter hoog en biedt ruimte voor 7000 bezoekers . Europese Culturele Hoofdstad 2016 Bij elk evenement van die omvang horen evenementen met naam en faam. Alvast zal er meer uitstraling zijn dan wat Mons aan de wereld toonde in 2015. Een 400-tal projecten en bijna 1000 artistieke evenementen kruiden het hele gebeuren. Zo werd
Jahrhunderthalle
Wroclaw door UNESCO uitgeroepen tot Wereldboekenhoofdstad 2016; er zijn de Europese Filmprijzen; er is het internationaal theaterfestival “Theater Olympiade”; en er is “Singing Europe”. In dit laatste evenement brengen tientallen Europese koren, zowel amateurs als wereldsterren, opera, oratoria en a capella. Als kers op de taart is er het “Kwartet”, wat een totaal spektakel brengt over de geschiedenis van Wroclaw vanuit het perspectief van het moderne Europa. En als je dan nog wat tijd over hebt, zoek dan naar “de goudtrein”. Hij moet in de buurt van Wroclaw zijn. Misschien is het dan toch de plaats waar de regenboog de aarde raakt. Roland Gijbels, R.O.C. reisleider
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
R.O.C. Causerieën Excursies & bezoeken Zondag 14 en maandag 15 augustus 2016 Tweedaagse Trier Trier en Nero Keizer, kunstenaar en tiran o.l.v. Jan Renier, R.O.C. reisleider Als grootste Romeinse stad ten noorden van de Alpen, pakt Trier dit jaar uit met een bijzondere tentoonstelling die haar klassieke erfgoed in de kijker zetten. Keizer Nero (reg. 54-68 n. Chr.) is steeds een veelbesproken en omstreden figuur geweest. Hij wordt geassocieerd met wreedheid, grootheidswaanzin en verspilzucht. Recente studies werpen echter een nieuw beeld op deze keizer. Hiervoor werden diverse tentoonstellingsstukken uit binnen- en buitenland verzameld en tentoongesteld in de drie grootste musea van Trier. Voor R.O.C. vzw was dit reden genoeg om een tweedaagse causerie naar Trier te organiseren o.l.v. Jan Renier, één van onze voornaamste autoriteiten wat betreft de Klassieke Oudheid. * Dag 1 Tijdens onze comfortabele busrit naar Trier introduceert Jan Renier het woelige leven van Nero. Vrije Lunch We starten in het Rheinisches Landesmuseum waar een Nederlandstalige gids ons door het leven van Nero zal leiden. Hoe veranderde het beeld van Nero als
passie voor de kunst? En wat bracht Nero’s zelfmoord teweeg in Trier? Nadien geven we aan Jan Renier het woord, die ons met zijn boeiende verhalen door de stad zal leiden met o.a. een bezoek aan de Sint Paulinus-kerk en de Benedictijnse abdij Sint Matthias. Voor het avondmaal worden we in een gezellig restaurant verwacht. We zullen overnachten in het prachtige Mercure Hotel****, schitterend gelegen tegenover de Porta Nigra. * Dag 2 De volgende dag beginnen we in het indrukwekkende Museum am Dom, dat focust op de opkomst en de vervolging van het Christendom onder keizer Nero. Niet alleen worden Nero’s praktijken en opvattingen ten aanzien van de eerste Christenen getoond, er wordt ook gekeken vanuit het perspectief van deze eerste Christenen. Hoe dachten zij over de Romeinse staat? We zullen verder ook kennis maken met enkele antieke offerpraktijken, enkele specifieke conflicten en pogroms; maar ook zal het mogelijk zijn om dit antieke conflict te plaatsen tegenover de actualiteit. Het derde deel van de Nero-tentoonstelling bevindt zich vlakbij in het Stadtmuseum Simeonstift. Hier zijn voor het eerst alle kunstwerken bijeen gebracht die de beeldvorming rond de figuur Nero bepaalden. De oudste van deze werken dateren uit de middeleeuwen, de meest recentste zijn de beelden en werken uit onze hedendaagse periode. Vrije lunch De namiddag biedt de mogelijkheid om Trier en haar omgeving verder te ontdekken met o.a. een bezoek aan het Romeinse Amfitheater, alvorens terug te keren naar België met een Drang nach Vergangenheit.
jonge en hoopvolle troonpretendent naar het beeld van Nero als een gehate tiran? Wat dreef hem tot de moord van zijn moeder Agrippina? Hoe uitte hij zijn Reiswijzer nr 64
9
Wie is Jan Renier ? Jan Renier is classicus en heeft jarenlang gewerkt als leraar Latijn. Hij heeft zijn hart reeds lang geleden verloren in Rome en is op die manier doordrongen van Romeinse geschiedenis en cultuur. Hij weet ons met boeiende verhalen in te leiden in de tentoonstellingen.
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
Praktische informatie
Wanneer?
Vertrek: zondag 14 augustus 2016
Opstapplaatsen?
Gent, Antwerpen en Lummen
Kostprijs? Hoe inschrijven?
Thuiskomst: maandag 15 augustus 2016
€ 260,00 per persoon in een tweepersoons kamer € 285,00 per persoon in een eenpersoonskamer Gelieve te mailen naar secretariaat@rocvzw.be Overschrijving met vermelding : “Reis Trier 14/08/2016” op rekeningnummer BE39 4460 2458 7119, KREDBEBB
Transport in een luxueuze autocar Overnachting & ontbijt in het Mercure Hotel**** Avondmaal in de stad Stadswandeling o.l.v. Jan Renier Toegang tot de tentoonstellingen met Nederlandstalige gids
Inbegrepen
Niet inbegrepen
Overige maaltijden Annulerings- en reisverzekering. Persoonlijke uitgaven.
Porta Nigra
Reiswijzer nr 64
10
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
R.O.C. Causerieën Excursies & bezoeken Zaterdag 24 september 2016 Le Grand-Hornu & Bavay: van Romeinse naar industriële archeologie o.l.v. John Everaert, R.O.C. reisleider
Les extrêmes se touchent … Bijna letterlijk dan, want de Waals-Franse grensstreek telt twee merkwaardige sites, getuigen van vergane glorie uit uiteenliggende periodes.
voorzien van alle toenmalig comfort, een illustratie van het idealiserend paternalisme uit de opkomende industrialisatie. Het Romeinse Bavay, gesticht in het land van de Nerviërs, op een kruispunt van heirbanen, bewaart
Bavay
Le Grand-Hornu
Het vroegere koolmijn-bedrijf, opgericht tussen 1810-1830 in Grand-Hornu door de visionaire industrieel Henri De Gorge, is een uniek urbanisatieproject, in 2012 terecht erkend als Unesco-werelderfgoed. De machine-ateliers, de kantoren en de directeursresidentie vormen een functioneel complex, harmonieus ingeplant rond de cour d’honneur, lijkend opeen antieke hippodroom. De neoklassieke stijl neemt soms kathedraal-allures aan. Rondom liggen meerdere arbeiderswijken,
een monumentaal forum - het grootste ten noorden van de Alpen - met portieken en stadsmuur. Het rijke museum - helemaal gerenoveerd - biedt een uitzonderlijke verzameling bronzen beeldjes, naast mozaïeken, kapitelen, juwelen en gebruiksvoorwerpen. Een film in 3-D simuleert voor de bezoeker een visuele wandeling op en rond het forum van Bagacum in zijn bloeitijd.
Praktische informatie Wanneer?
Zaterdag 24 september 2016
Opstapplaatsen?
Antwerpen, Gent
Kostprijs?
€ 65,00 Heen- en terugrit in luxueuze autocar , lunch, alle toegangsgelden, geleide bezoeken, reisleiding Gelieve te mailen naar secretariaat@rocvzw.be Overschrijving met vermelding “Daguitstap: Le Grand-Hornu & Bavay” op BE39 4460 2458 7119, KREDBEBB
Inbegrepen Hoe inschrijven?
Reiswijzer nr 64
11
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
R.O.C. Causerieën Lezing Woensdag 21 september 2016 De V.S.A. n.a.v. de verkiezingen o.l.v. Joost Loncin, R.O.C. reisleider Clinton of Trump: Belle of het Beest? Begin november zijn er verkiezingen in de Verenigde Staten van Amerika. Hillary Clinton en Donald Trump zullen het tegen elkaar opnemen. En omdat de Europeanen van Venus zijn en de Amerikanen van Mars, zijn we geneigd partij te kiezen voor Clinton, Belle, en tegen Trump, het Beest. Dat is kort door de bocht, dat beseffen wij ook wel. Maar bovendien helpt zo’n standpunt of vooringenomenheid niet echt bij het begrijpen van wat er aan de hand is bij deze verkiezingen. En omdat het in Brussel druppelt als het in Washington regent, ook om te begrijpen wat er bij ons kan veranderen. Enkele cijfers – over de maatschappelijke én economische toestand in het land – en een korte terugblik op de geschiedenis helpen om wat nuance in het debat te brengen. En helpen ons ook de verkiezingen beter te begrijpen, zonder de ene of de andere kandidaat te
veroordelen. Collega-reisleider Joost Loncin (ex-buitenlandjournalist bij Het Volk en Het Nieuwsblad) kan het niet laten om de “toestand van de wereld” te blijven volgen. Dat doet hij ook voor het R.O.C.
De voorverkiezingen zijn al bijzonder boeiend geweest. Geen kat had gedacht dat Trump het voor de Republikeinse Partij zou halen. En geen hond had vermoed dat Clinton het in de Democratische Partij zo moeilijk zou hebben tegen de zelfbenoemde socialist en oude brompot Bernie Sanders. De komende maanden en weken wordt het nog boeiender. Want zoals we de Amerikaanse persmuskieten kennen: wees maar zeker dat ze de lijken uit de kast zullen doen vallen.
Joost Loncin geeft op woensdagavond 21 september een causerie met enkele welgemikte citaten en statistieken in een PowerPoint over de sociale, economische én historische achtergronden van deze cruciale verkiezingen. Tja, alle verkiezingen zijn per definitie cruciaal. Maar nu Europa op zijn grondvesten davert, Rusland zijn militaire spierballen rolt, de haveloze vluchtelingen door onze straten dolen, de Belgische luchtmacht in Syrië een terreurorganisatie bombardeert, die al terroristen naar ons heeft gestuurd, en - voor ons last but not least – ooit zo populaire reisbestemmingen plots wegvallen, is het toch wel cruciaal te weten wat er bij onze belangrijkste bondgenoot aan de hand is. En welke wereldwijde consequenties de Amerikaanse verkiezingen kunnen hebben. Welkom!
Praktische informatie
Wanneer?
Woensdag 21 september 2016 om 14u30
Waar?
Reis- en Opleidingscentrum Kortrijksesteenweg 733 9000 Gent
Kostprijs?
€ 12,00 Gelieve te mailen naar secretariaat@rocvzw.be Overschrijving met vermelding “Lezing V.S.A. ” op BE39 4460 2458 7119, KREDBEBB
Hoe inschrijven?
Reiswijzer nr 64
12
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
R.O.C. Causerieën Lezing Japan De “vlietende wereld” van de Japanse prenten o.l.v. Etienne Hauttekeete, R.O.C. reisleider De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis bezitten een wereldbefaamde collectie Japanse prenten. Vanaf 21 oktober 2016 wordt een selectie van 416 meesterwerken tentoongesteld, voor het eerst sedert dat in 1989 gebeurde in Charleroi, in het kader van Europalia Japan. De tentoonstelling verloopt in twee delen, waarbij op 19 december de eerste reeks prenten door een tweede reeks vervangen wordt. Het R.O.C. organiseert een speciale lezing als inleiding en extra duiding bij deze tentoonstelling. De boekdrukkunst met houten planken is geboren in boeddhistische middens in China, waarschijnlijk in de 8ste eeuw na Christus. Die Chinese houtsnedetechniek werd door de Japanners overgenomen en vele eeuwen later tot een belangrijke kunstvorm verheven. De ontwikkeling en het verval van de ukiyo-e of “beelden van de vlietende wereld” vallen grotendeels samen met de opbloei van de stedelijke cultuur tijdens de Tokugawa of Edo periode, van
1600 tot 1867, wanneer Japan van de buitenwereld afgesloten was. Het creatieve genie van de kunstenaars en hun nooit aflatende zoektocht naar technische perfectie koppelden de eenvoudige zwart-witte boekillustraties los van het boek en transformeerden ze in kleurrijke en verrassend originele kunstwerken die bij de openstelling van het land enthousiast onthaald werden in het Westen. De lezing biedt een overzicht van het ontstaan en de ontwikkeling van die kunst, aan de hand van de belangrijkste werken die wereldwijd bewondering genieten. We zien hoe die kunst geboren werd uit de opkomst van grote steden zoals Edo en Osaka, met een nieuw economisch en artistiek leven waarin gewone burgers de aristocraten in de schaduw stelden. Alle grote namen komen aan bod, tezamen met methoden van datering, identificatie van stijlen en kunstenaars, analyse en interpretatie van de thematiek. De meesterwerken van ukiyo-e openbaren de cultuur en esthetiek van het premoderne en moderne Japan.
Praktische informatie Wanneer?
Zaterdag 26 november 2016
Waar?
Te Aalst
Kostprijs?
€ 12,00 Gelieve te mailen naar secretariaat@rocvzw.be Overschrijving met vermelding “Japanse prenten” op BE39 4460 2458 7119, KREDBEBB
Hoe inschrijven?
Capucienenlaan 8, 9300 Aalst
Hokusai Utamaro
Reiswijzer nr 64
Kuniyoshi
13
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
R.O.C. Overzicht van de activiteiten Tijdstip
Onderwerp
Activiteit
Reisleider/docent
Waar?
Causerieën, lezingen en daguitstappen Dinsdag 5 juli 2016 Woensdag 21 september 2016 Zaterdag 24 september 2016 Woensdag 5 oktober 2016 Zaterdag 26 november 2016
Zaterdag 17 december 2016
December 2016
Zaterdag 14 en zaterdag 28 januari 2017
“Een dagje in Rotterdam” Bezoek aan het wereldmuseum en Maritiem museum De V.S.A. n.a.v. de verkiezingen Bavay en Le GrandHornu: bezoek Musea Japanse prenten Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis: expo “Japanse prenten” Museum M: “Op zoek naar Utopia” + bezoek gerenoveerd klooster Bozar: expo “Congo Art Works: popular paintings” Vikingcultuur: historische en geografische situering, religie, materiële cultuur en maatschappij
Daguitstap Volzet
Etienne Hauttekeete
Rotterdam
Lezing
Joost Loncin
R.O.C. Gent
Daguitstap
John Everaert
Frankrijk
Lezing
Etienne Hauttekeete
Academie Aalst
Museumbezoek
Etienne Hauttekeete
Brussel
Daguitstap
Jeannine Vandessel
Leuven
Daguitstap
Nog nader te bepalen
Brussel
Cursus
Erwin Claes
R.O.C. Gent
Net iets meer Zondag 14 augustus – Maandag 15 augustus 2016
Trier en Nero – Keizer, kunstenaar en tiran
Tweedaagse
Jan Renier
Duitsland
Zondag 30 oktober – Woensdag 3 november 2016
Côte d’Azur
Vijfdaagse
Nog nader te bepalen
Frankrijk
Trier, Marktplaats
Reiswijzer nr 64
14
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
Een nieuwe Reiswijzer is klaar… Reiswijzer wordt verstuurd per e-mail of is te lezen op de website van het R.O.C. vzw, www.rocvzw.be onder het tabblad “Activiteiten – Reiswijzer”. U kunt Reiswijzer ook in gedrukte versie ontvangen, indien u € 15,00 stort op rekeningnummer IBAN: BE39 4460 2458 7119 / BIC: KREDBEBB met vermelding van uw naam en adres en / of deze opgeeft aan het secretariaat. U krijgt dan 4 x per jaar de in A4 formaat in kleur uitgeprinte Reiswijzer toegestuurd op het opgegeven adres.
AANVRAAG REISWIJZER Ondergetekende (Naam) (Voornaam) (straat – nr - bus) (Postnr - Gemeente) Wenst voortaan de Reiswijzer te ontvangen per e-mail op volgend adres @ Wenst de Reiswijzer in geprinte versie te ontvangen op bovenstaand adres en betaalt hiervoor € 15, - per jaar op rekening BE39 4460 2458 7119 van R.O.C. vzw, met vermelding van Reiswijzer 2016. Handtekening,
Boeddha Amitabha Kotoku-in Tempel, Kamakura
Reiswijzer nr 64
15
Reis- en OpleidingsCentrum vzw
Colofon Werkten mee aan dit nummer: Mia Bogaert, Sarah De Decker, John Everaert, Roland Gijbels, Etienne Hauttekeete, Joost Loncin, Karel Peeters, Jan Renier Redactie en lay-out: Lutgart De Schutter, Etienne Hauttekeete Eindredactie & V.U.: Karel Peeters, S. Beninglaan 4 – 9051 GENT
Administratie en secretariaat: Sarah De Decker - R.O.C. vzw Kortrijksesteenweg 733 – 9000 GENT Tel. 09 / 243 41 00 - fax 09 / 243 41 09 e-mail: secretariaat@rocvzw.be K.B.O. nr 0451.094.243 Bankrekening: IBAN: BE39 4460 2458 7119 BIC: KREDBEBB
Reiswijzer nr 64
16
Reis- en OpleidingsCentrum vzw