Reiswijzer 60 by ROC vzw

Reiswijzer

Een uitgave van het Reis- en OpleidingsCentrum vzw Kortrijksesteenweg 733 B - 9000 Gent K.B.O. nr 0451.094.243

Nr. 60

April 2015

Ten geleide De zomervakantie staat voor de deur. De zon doet alleszins erg haar best om reeds een gepaste sfeer op te wekken; de verwachtingen staan hoog gespannen. Uw reisleiders hebben zich grondig voorbereid in de afgelopen winterperiode. Na een intense uitdieping van Myanmar – het vroegere Birma – volgde tijdens de Paasvakantie een grondige verkenning van Albanië. Begeesterd kwamen 24 reisleiders terug van “het land van de Adelaar”. De natuur stond op openbarsten: “de blaadjes kregen net bomen”. De voorjaarsbloeiers konden hun energie ternauwernood kwijt; wat een rijkdom aan flora! Maar ook de (religieuze) kunst heeft er zijn markante sporen achtergelaten. In oktober 2013 konden meer dan duizend gestolen kunstwerken door de Albanese politie onderschept en ondergebracht worden in diverse musea. Of naar hun originele plaats teruggebracht. Onufri, Selenica, Kostandin Shpataraku en vele anderen schitteren terug in hun “natuurlijke” omgeving. En of we genoten hebben van al die schoonheid. Maar het meest van al werden we getroffen door de Albanezen zelf. Zelden zo’n vriendelijke en gastvrije mensen ontmoet als in Berat of Korça, of zelfs Tirana, de hoofdstad. En verstaanbaar! We werden rondgeleid in een perfect en duidelijk verstaanbaar Engels. Weg onze vooroordelen en grappen. Een nieuwe, volwaardige – onbekend en onbeminde – maar behartenswaardige bestemming. Reis nu al met ons mee in het verslag van RL Gard. U komt gegarandeerd in een aanstekelijk “reisgemoed”. Veel lees- en reisgenot!

Karel Peeters

In dit nummer: Ten geleide

Bestemming in de kijker  Peru  Iran  Albanië

Fascinerende reizigers uit het verleden  De ontdekking van Louisiana

R.O.C. Causerieën  Beaufort 2015  Vierdaagse reis Londen R.O.C. Lezingen  De politieke ordening sinds het verdrag van Wenen van 1815

Info momenten VTB wereldreizen

Overzicht activiteiten

Colofon

Reiswijzer is een uitgave van R.O.C. vzw Kortrijksesteenweg 733- 9000 GENT - Tel.: 09 / 243 41 00 – E-mail: info@rocvzw.be U kunt het Reis- en Opleidingscentrum eveneens virtueel bezoeken op www.rocvzw.be

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Bestemming in de kijker Peru

Peru, land van de Pacha Mama en de Condor Yanque, Peru. Zeven uur in de ochtend, 3400 meter hoog in de Andes. Het is koud op de Plaza Principal. Veel toeristen zijn er hier niet. Maar wel genoeg voor de plaatselijke schoolkinderen om enkele Quechuadansjes ten beste te geven en daarna met hun pet rond te gaan. Voor onze schoolreis, meneer. Onweerstaanbaar voor de paar dozijn Duitse, Argentijnse en jawel ook Vlaamse toeristen, die over hun hart strijken en hun duit (soles in dit geval) in het zakje doen. Abjecte armoede is er hier niet, maar rijkdom straalt het stoffige stadje niet uit. Behalve dan het kerkje in Spaanse koloniale stijl: hier is het écht al goud en zilver dat blinkt. We zijn in hartje Peru. We zijn vroeg opgestaan en hebben genoten van de rozenvingerige zonsopgang tijdens het ontbijt. Veel cocathee geslurpt. Da's nodig. Sterkt je aan, hier op deze hoogte. We gaan naar het hoogste punt van de Colca Canyon. Misschien zien we daar de condors overvliegen. Maar eerst ga ik naar het kerkje van de Onbevlekte Ontvangenis van Yanque. Het is een prachtig voorbeeld van wat de Mestiezenbarok wordt genoemd, uit de zeventiende eeuw. Er is een prachtig, overdadig altaarstuk, het mooiste van de hele regio. De Spanjaarden keken niet op een kilootje goud of zilver. Dat vonden ze hier in de mijnen bij de vleet. Ze imponeerden er de plaatselijke bevolking mee, zodat die zich – zij het traag en moeizaam – lieten bekeren.

door de zon en de maan, symbolen van de dualiteit die hier het leven beheerst. Maria is – zoveel is duidelijk – de Pacha Mama, de moedergodin van de aarde, die sinds mensenheugenis vereerd wordt door de Indianen. De Spaanse missionarissen gaven hun mestiezen-schilders de vrije hand. Daar hebben ze verstandig aan gedaan, anders was het katholicisme hier misschien nooit doorgedrongen. Welk geloof heeft hier dan getriomfeerd? Tja, dat zullen we allicht nooit weten. Tegen een uur of half acht stappen we in ons busje en rijden we langs de rand van canyon in een karrenspoor naar boven. De Colca Canyon is op sommige plaatsen anderhalve kilometer diep. Anderhalve kilometer. Het zicht is machtig. De tinten zijn grijs, bruin, groen, met daarboven de staalblauwe hemel en nog verder de besneeuwde vulkaantoppen. Je ziet aan de overkant van de vallei oeroude dorpjes, die enkel via wandelwegen te bereiken zijn. Oeroude, jawel. Deze vallei is niet puur

Of deden de Quechua-indianen dat wel? Heeft het katholicisme hier gezegevierd, of het oeroude Indiaanse Voorbeelden van de Nazca-cultuur

natuur. Het is een cultuurlandschap. Meer dan tweeduizend jaar geleden zijn de inwoners hier begonnen met terrassenbouw. Een boer mag hier geen hoogtevrees hebben. De Indianen hebben hier onverstoord verschillende beschavingen ondergaan en overleefd: de Chimu-, de Nazca-, de Incaculturen en daarbovenop de Spaanse kolonisatie. Maar de Indiaan die ploegde voort. De geschiedenis van Peru is al even duizelingwekkend oud als deze canyon diep is. e

Kerkje van Yanque (17 eeuw), voorbeeld van de Mestiezenbarok.

geloof in de Moeder-Aardegodin? Jezussen aan het kruis vind je hier in dit kerkje slechts in een hoekje. De Indianen hebben het zo niet begrepen op die afschuwelijk lijdende man aan zijn houten kruis. Maria speelt hier de hoofdrol, zoals in zowat elke Peruviaanse kerk. Maria, uitgebeeld met een breed uitwaaierend kleed in rechtstreeks contact met de aarde, bron van alle krachten. Ze is geflankeerd

Reiswijzer nr 60

Boven aan de Cruz del Condor staat een tiental busjes. Nu wordt het spannend. Hebben de condors er zin in of niet? Het zijn nukkige beesten die condors, net als de lama's. Soms dagen ze helemaal niet op. Maar wij hebben geluk. El condor pasa! De eerste condor zweeft op uit de diepte van de vallei. Tien, vijftien condors volgen, machtige vogels met een spanwijdte tot wel drie meter. Ze zweven op de opstijgende luchtlagen, in alle stilte boven onze hoofden, soms op geen twee meter boven ons. Daar word je stil van.

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Ik stuur ons busje naar beneden, naar het volgende panoramapunt. We wandelen op ons gemakje, bergaf, langs de rand van de kloof. Slechts hier en daar zie je de rivier op de bodem van de vallei voorbij kolken. Wat een stilte ook hier, slechts nu en dan doorbroken door het gezang van verschrikte vogels. Hoewel het prehistorische Peru het wiel niet kende, noch het schrift, noch het paard, heeft het een geschiedenis die even oud is als die van de Egyptische piramiden. In het noorden, een slordige drieduizend kilometer hiervandaan, zagen we de vier-, vijfduizend jaar oude bouwwerken die van deze geschiedenis getuigen. Caral is de oudste stad van het Amerikaanse continent. Ze wordt nu opgegraven. De oudste bewoning dateert van 2627 voor christus. Het enorme complex telde zeventien piramides uit leem of adobe, de grootste moet achttien meter hoog geweest zijn. Veel weten we over de Casma-cultuur nog niet. Tenzij dit: rond deze machtige, rijke stad zijn geen stadswallen. Hier moet vrede geheerst hebben. Tienduizenden mensen moeten hier gewoond hebben. Je moet er wat voor over hebben om hier te geraken. Zeker twee uren hebben we ons laten door elkaar schudden op een pad, doorheen een adembenemend maanlandschap. We zijn blij als we terug op de Panamericana zitten, de autoweg die parallel met de kust doorheen heel Zuid-Amerika en dus ook door Peru loopt. De Panamericana is de kwintessens van Peru. Onafzienbare krottenwijken, ommuurde vakantieparken voor de rijken, gammele eethuisjes, tankstations, industrieparken, gaswinningscomplexen, chique hotels, herbergen voor gewone Peruvianen, dan weer eindeloze woestijnen, nu en dan een glimp van de Stille Oceaan, ontelbare kapelletjes ter eren van de verkeersslachtoffers volgen elkaar op. Wanneer Carlos, de chauffeur in de gaten krijgt dat ik Belg ben en Spaans spreekt, neemt hij me even opzij. Er is een vraag die hem kwelt, een vraagt waarover hij duidelijk al veel heeft geredetwist met zijn collega's. “Señor, es verdad? Mijnheer, ik heb me laten vertellen dat dat in België de autowegen over de hele lengte verlicht zijn. Is dat waar? Dat kan toch niet!” Wanneer ik hem antwoord dat dat inderdaad zo is, kijkt hij me ongelovig aan. Hij kan wel aannemen dat ik uit een rijk land kom en dat ik zo trots ben op mijn land dat ik een beetje overdrijf, maar autowegen verlichten, dat kan toch niet. Ik zie de scepsis in zijn ogen. Tot ik besef wat hem dwars zit. “Ja maar, Carlos, België is een pietepeuterig klein landje, hoor. Jullie autoweg is vijfduizend kilometer lang, de onze slechts enkele honderden kilometers. Daarom kunnen wij ze ook verlichten. En dan nog alleen als het regent.” Ach zo, zo had Carlos het nog niet bekeken. Maar meteen zadel ik hem op met een andere kwellende vraag: “Zo'n klein landje, señor? Dat kan toch niet bestaan op zijn eentje, zo klein en onafhankelijk?” Hij schudt zijn hoofd. Om hem niet helemaal in de war te brengen, zeg ik maar niets over het feit dat er dan nog

Reiswijzer nr 60

Belgen zijn die dat in twee willen delen. Maar goed, we stappen in en rijden verder. Nog meer naar het noorden, vlak bij Trujillo ligt ChanChan, een machtige metropool van zowat 20 kilometer breed. Hier was de hoofdstad van de Chimu-cultuur, die de streek overheerste. Elke nieuwe koning bouwde tijdens zijn heerschappij een nieuwe stad aan de rand van die van zijn voorganger. Eén daarvan is prachtig uitgegraven. Een vierkant, labyrintisch bouwwerk, met een machtig binnenplein en ook een rechthoekige vijver. De muren zijn versierd met gestileerde pelikanen. Indrukwekkend. Archeologen hebben hier voor eeuwen werk. De andere steden kun je zo in het landschap zien liggen: hoge, vierkante lemen bergen, die hun schatten voorlopig voor zich houden. En dat er schatten liggen, kun je zien in de stad Chiclayo. Daar is men op de graftombe gestoten van de Heer van Sipan, een ontdekking die deze van Toetankamon kan evenaren. Er is een prachtig museum gebouwd rond de ontdekking van deze graftombe. Tot in de kleinste details wordt aan de hand van zowel gouden sieraden als gewone, maar kunstig gemaakte gebruiksvoorwerpen het leven getoond van de elite van de Moche-cultuur. Die kenden haar hoogtepunt rond 300 voor Christus. Prachtige verentooien en -maskers tonen aan dat deze cultuur toen al commerciële of andere contacten had met het Amazonegebied, tweeduizend kilometer meer naar

Graftombe van de Heer van Sipan

het oosten en dan nog over de vijfduizend meter hoge Andes heen. Onvoorstelbaar gewoon. Peru is echt de parel aan de kroon van Latijns-Amerika. Of liever ZuidAmerika, want zo Latijns is het land ook weer niet. Hoog in de Andes heeft slechts een minderheid Spaans als moedertaal. Daar spreekt men Quechua, of Aymara, of in de Amazone nog meer andere talen. Peru is een zeer traditionalistisch land. Van stad tot stad en van dorp tot dorp verschilt de klederdracht van de vrouwen. In het ene dorp dragen de dames het gekke bolhoedje, in een ander dan weer een sjaal. In het ene dorp dragen de vrouwen prachtige kleurrijke rokken, in Reis- en OpleidingsCentrum vzw

het andere dan weer is het een streng zwarte rok. En altijd is er wel een patroonheilige te vieren en is er wel ergens een dorpsfeest, met bijbehorende drinkgelagen, dansfestivals, fanfares en knallend vuurwerk: om horendol van te worden . Hoe het oeroude sjamaangeloof nog tastbaar aanwezig is, merk je op de Patapampa-pas, tussen Arequipa en de Calca Canyon. Een plek op 5000 meter hoogte die zindert van de magie. De onwezenlijke stilte wordt slechts af en

het zaai- en het oogstseizoen begonnen, was een kwestie van leven of dood. Nog heeft de Machu Picchu niet al zijn geheimen prijs gegeven. Maar allicht had deze plek zowel, een politieke, economische als religieuze functie. Het mooiste gezicht op de site, is vanuit de Zonnepoort. Daar eindigt het nauwe Inca-bedevaart pad dat door het oerwoud kronkelt en word je ineens overdonderd door de pracht van de stad, het landschap en de uitgehakte terrassen. Onvergetelijk. Onvergetelijk Peru. Naar de oorsprong van onze keuken De Peruviaanse keuken is een rijke keuken. Nee, hoor, dat is heus geen cliché. Tenslotte komen de basis ingrediënten van onze keuken hiervandaan. Aardappelen – je kunt ze hier in alle kleuren en vormen kopen op de markt –, tomaten, paprika's, bonen, quinoa, maïs, het komt allemaal van hier. En de visgronden voor de kust, barsten door de koude golfstroom van de vissen.

Machu Picchu

toe onderbroken wanneer door de ijle lucht een overladen vrachtwagen amechtig voorbij tuft. Het landschap is een pastel van beige, grijs, bleekgroen, zwart met daarboven een staalblauwe hemel met dramatische cumulussen, en rondom een ring van besneeuwde vulkanen, waarvan er eentje, “amper” 35 kilometer ver, om het half uur uitbarst en hoge paddenstoelwolken uitbraakt. Hier komen elk jaar, bij de zonnewende de Indianen van heinde en ver een offer brengen aan de Pacha Mama, letterlijk de Moeder Aarde. Ze begraven een stukje van hun pas geslachte lama onder een zuiltje van opeengestapelde keien. Duizenden, neen, tienduizenden van dergelijke kaboutertorentjes staan hier in de steenwoestijn. Je wordt stil van de spiritualiteit die deze plek uitstraalt. En stil word je ook in dat andere hoogtepunt van een reis doorheen Peru: de Machu Picchu. Stil, maar vooral verbluft. Machu Picchu, de verborgen stad waar de laatste Incaheersers zich terugtrokken voor de oprukkende Conquistadores. De Machu Picchu is geen ruïne, zoals men soms wel denkt. Nee, niets is er vernield. De stad is gewoon sinds 450 jaar uitgestorven. Alleen de daken en de interieurs zijn vergaan en ingepalmd door het oerwoud. De stad is omringd door duizelingwekkend diepe kloven en steile, diepgroene bergpieken, waartussen bij de zonnewende de zon net opstijgt. Er is ook een tempel met zonne-observatorium in de stad. Deze streek ligt net iets ten zuiden van de evenaar. Het verschil in de lengte van de dagen en de nachten is niet zo groot als bij ons in het noorden. Precies te weten wanneer

Reiswijzer nr 60

Quinoa is nu de laatste mode in de Westerse wereld. Het is basisvoedsel voor de plaatselijke Indianen, maar die zagen door de toenemende vraag in het dieetbewuste rijke Westen, de prijs daarvan op enkele jaren tijd liefst vertienvoudigen. Nou, bedankt. Maar ter zake. Of liever ter keuken. In zoverre zelfs dat op de golven van de laatste hype in Europa de chique, beetje snobistische Peruviaanse restaurants als paddenstoelen uit de grond schieten.

Peruviaanse Ceviche

De Peruviaanse keuken is trouwens ook beïnvloed door de Chinese en de Japanse keuken, want in het land wonen al sinds eeuwen migranten uit deze landen. Ook de Spanjaarden zelf brachten hun keukengeheimen mee en niet te vergeten de negerslaven uit Afrika. Ceviche is een typisch gerecht dat je zeker moet geproefd hebben en dat een beetje aan sushi doet denken. Men neme een spartel verse vis – geeft niet welke -, snijde die in flinterdunne reepjes en late die een nacht marineren in citroen- of limoensap. Met wat peper, een avocado en een zacht smakende diep gele vreemdsoortige aardappel, is dit een culinair hoogstandje. Het ziet er simpel uit, maar het is toch de oefening die hier ook de kunst baart. Heel, heel fijn.

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Peru staat er ook bekend voor dat er cavia's worden geserveerd. Het is een smakelijke maaltijd, maar het arme diertje wordt wel nogal onsmakelijk geserveerd. Bovendien vind je de cavia slechts zelden in de restaurants. Het is eigenlijk een nogal dure feestmaaltijd die in familie wordt genuttigd. De Peruvianen voelen zich de kneusjes Als ik tegenover de plaatselijke gids Carmen nogal lyrisch doe over Peru en zijn machtige culturele en historische rijkdom, kijkt ze me wat meewarig aan. “Ach, bij ons in Peru, weet je, voelen we ons zo niet.” De Peruvianen doen het goed. Ze gaan vooruit. Maar zelf hebben ze een

minderwaardigheidscomplex. Ik ken dat wel. “Onze grote buren doen het zoveel beter. In Chili hebben ze zoveel kapitaal dat ze hier alles kunnen opkopen. Zij zetten hier alle nieuwe winkelketens op. De Brazilianen hebben een grote industrie. Ze gaan met reuzenschreden vooruit. En de Argentijnen! Die Argentijnen doen alles beter. Ze hebben betere biefstukken; ze hebben de grootste schrijvers; de beste voetballers. En nu hebben ze zelfs de paus, godbetert. Wij daarentegen zijn eigenlijk een verdeeld land met al die verschillende volkeren en talen. We zijn nu wel de grootste cocaïneproducent van LatijnsAmerika geworden. Niet om trots op te zijn.” Tja, Peru is een complex en intrigerend land.

Joost Loncin is een voormalig journalist en nu reisleider bij het R.O.C. Deze reis maakte hij met een groep van VTB.

Peruviaanse sjamaan

Peruviaanse kinderen in traditionele kledij

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Bestemming in de kijker Iran

Iran, het land van de Elamieten, de Meden en de Perzen Weinige landen hebben zo een rijke geschiedenis als Iran. Al in het 4de millennium voor Christus rivaliseert het toenmalige koninkrijk Elam met Mesopotamië. Wij kennen allemaal het ontstaan van de Summerische en de

herovert bijna het hele Parthische territorium en geldt na China en Rome als de derde wereldmacht van die tijd. De leer van Zarathustra (mazdeïsme) wordt staatsgodsdienst. Zij regeren tot de inval van de islamitische legers in 637. Vanaf dan worden de islamitische waarden opgedrongen. Maar de cultuur en de architectuur blijven toonaangevend Perzisch geïnspireerd. Elementen van de zoroastrischemazdeïstische vuurtempels worden zelfs geïntegreerd in de ontwerpen van islamitische cultusgebouwen. Heel dikwijls hoor ik de Iraniërs fier vertellen dat zij de nomadische Arabieren kennis, poëzie en cultuur hebben bijgebracht.

Persepolis

Babylonische beschavingen in het twee-stromen-gebied van de Tigris en de Eufraat. Minder is echter geweten dat deze vruchtbare vlakte zich verder oostwaarts uitstrekt tussen de Tigris en de Karunrivier (in het zuidoosten van Iran) waar het koninkrijk Elam is ontstaan. Ook daar bouwen de inwoners ziggoerats (polytheïstische piramideachtige cultusgebouwen) en ontwikkelen ze, net als hun vermaarde buren, het vroeg-pictografische schrift en het latere spijkerschrift. Maar het is met de komst van de Indo-Europeanen (Arische Meden en Iranen) in het 2de millennium voor Christus dat de basis wordt gelegd van de eigen identiteit van de Iraniërs. Deze migranten veroveren er geleidelijk aan grondgebied en het zijn eerst de Meden die hun macht kunnen uitbouwen tot een goed georganiseerd koninkrijk. Rond 550 voor Christus gaan de Perzen (Iranen), die zich intussen gevestigd hebben in Parsa (in het zuidoosten), het rijk der Meden veroveren onder leiding van hun koning Cyrus de Grote. Hij en zijn opvolgers breiden het grondgebied uit tot het eerste grote wereldrijk dat zich uitstrekt van de Indus tot Griekenland en Egypte. Er ontstaan grote legendarische steden zoals Persepolis dat rond 330 voor onze tijdrekening zal verwoest worden door de Macedoniër Alexander de Grote. De Perzische koning Darius III wordt verslagen en dit betekent dan ook het einde van het eerste Perzische rijk. Na de Griekse overheersing valt Perzië in 171 voor Christus in de handen van de Parthen. In de eerste helft van 3de eeuw grijpt de Perzische dynastie der Sassaniden opnieuw de macht,

Reiswijzer nr 60

Overheersingen en dynastieën komen en gaan, maar allen dragen zij bij tot eeuwen van verfijnde Perzische tradities, kunst en cultuur. Dit rijke culturele werelderfgoed nodigt uit tot ontdekking van roemrijke archeologische sites en schitterende plaatsen en steden zoals Isfahan, Shiraz, Kashan, Yazd en nog vele andere. Iran is voor vele reizigers een niet zo evidente bestemming, een gevolg van het demoniseren van dit land door het Westen en het, tot voor kort, uiterst antiwesterse politieke regime van Iran. Ook de geopolitieke spanningen ten

Iraanse vrouwen

gevolge van het kernenergieprogramma hebben daartoe bijgedragen. Maar, de Iran-reizigers komen al gauw tot de ontdekking dat daar vooral mensen wonen met een ongedwongen vriendelijkheid en dat het een veilig land is. Intussen is er de hervormingsgezinde president Rohani verkozen en die reikt nu de hand aan het Westen en de rest

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

van de wereld. Bovendien zijn zeer recentelijk akkoorden over het kernenergieprogramma gesloten. Investeerders gaan nu gretig op zoek om er terug zaken te kunnen doen. Iran heeft een goede infrastructuur van hotels, restaurants, wegen, treinen en binnenlandse vluchten waardoor het land tot in de verste uithoeken comfortabel kan bezocht worden. Naast de schitterende steden en cultuurschatten zijn er ook de ruige bergen woestijnlandschappen en vooral de tijdloze dorpjes. Natuurlijk moeten wij als bezoeker in dit sjiitisch-islamitisch land ons aanpassen aan geplogenheden en gedragscodes, zoals bijvoorbeeld de kledij. Maar dat valt best mee, ook voor de dames. Jonge vrouwen leggen er meer en meer de (vroegere) strikte kledingcode naast zich neer. Een licht hoofddoekje, een

jeans of lichte (linnen of katoenen) lange broek met daarover een tuniekje of een lange niet doorschijnende bloes tot halverwege de bovenbenen, is de trend van de moderne niet traditionele vrouw. Gekleurde kleding is ook géén probleem. De Perzen oftewel de Iraniërs zijn terecht fier op hun land en zijn rijke cultuur en die willen zij heel graag met u delen. Neem daarbij de onovertroffen gastvrijheid en de hartverwarmende contacten met de Iraanse bevolking, die u een onvergetelijk reiservaring zullen bezorgen… Waarom zou u dan nog wachten om dit mooie land te gaan ontdekken?

Jos Odeurs, reisleider R.O.C.

Moskee van de Shah, Isfahan

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Bestemming in de kijker Albanië

Albanië: trekken tussen kerken, moskeeën en amfitheaters Een dunne waas rolt van de besneeuwde bergtoppen over de startbaan van de luchthaven van Tirana. Aan de andere zijde duwen enkele wollen wolkjes het grijs opzij en tonen een zachtblauwe hemel. Wij kijken nieuwsgierig rond, klaar om Zuid-Albanië te ontdekken. “Wij” zijn vierentwintig reisleiders, enkelen met hun partner. Op weg naar de stad lijkt het mij alsof deze op een blauwe maandagmorgen ontwaakt is met een brede ring beton, omringd door kapitalisme na het communisme. Jenka, de gidse, noemt dit ontwaken een geluksdroom. Het centrum legt zijn puzzelstukjes samen tot een mozaïek: overjaarse gebouwen die hun ouderdom niet overleefden, andere die zich opfristen en zich nu verheugen in een nieuwe job, jonge kleurige designbuildings met multipel gebruik, talloze ondergrondse bunkers uit de donkere tijd, gelegen in frisse parkjes vol jeugd. In het museum van Kruja bewaakt Skanderbeg (Bey Alexander, naar zijn illustere Macedonische voorganger) met een manshoog zwaard de poort van zijn kasteel van weleer. Zijn groot zwaard is alleen bruikbaar van op een vurig ros. In de vijftiende eeuw heeft de held met een boerenleger de Osmaanse moslims op afstand gehouden. Zijn rechterhand en opvolger heeft de Kanun op schrift laten stellen. Die wetten van het gewoonterecht gelden nog grotendeels in de traditionele samenleving van het noorden. Inbegrepen de plicht tot bloedwraak. Ondertussen leven in het zuiden verschillende godsdiensten vreedzaam samen: Moslims, Orthodoxe christenen, Roomsen en Bektashi. Ze bezoeken zonder schroom mekaars heiligdommen. Fotograferen van hun oude religieuze kunstwerken is echter vaak, te vaak, verboden. We trekken onze schoenen uit om een moskee te betreden en bewonderen het lijnenspel op de muren, het

houtsnijwerk van de mimbar, de kleurige tegels rond de mihrab. Elders welven de koepels van orthodoxe kerkjes. In het schemerduister binnen glimt het goud van de iconen. Het serene gelaat van Christus en de getormenteerde figuur van Johannes de Doper kijken ons aan. Aan de overkant van de koninklijke deur verschijnt een tedere Moeder Gods en de patroonheilige van het heiligdom. Westerse ogen merken de verschillen niet tussen de werken van de afzonderlijke meesters. Zij volgden immers strikte regels, de hemelse regels van het hiernamaals. Niet de figuratieve gewoontes van deze wereld. De geschiedenis van dit land is complex. In de oertijd klitten dorpen en gehuchten samen tot het land van Illurië. Een kleine volksstam zal over de millennia heen, zijn naam mogen geven aan de natie: de Albani. De Illuriërs kwamen onder de culturele vleugels van het democratische Oude Griekenland en trachtten gewapenderhand de Romeinen buiten te houden. Koning Pyrrhus slaagde er even in: hij overwon, maar verloor tegelijk de helft van zijn leger. In het gevecht van de dwerg tegen een reus haalt de grote het uiteindelijk. In de vierde eeuw brak het Romeinse keizerrijk in tweeën: dit deel behoorde bij Constantinopel en werd Orthodox. Duizend jaar later werd het onder de voet gelopen door de Ottomanen. De strijd van Skanderbeg kon slechts dertig jaren de onafhankelijkheid bewaren in de omgeving van Kruja. Sindsdien belijdt de meerderheid in dit land dat Allah groot is en Mohamed Zijn profeet. In 1912 verklaarde Albanië zich onafhankelijk en begon het onderwijs in het Albanees. De Tweede Wereldoorlog schudde deze streken door elkaar en mondde uit in vijfenveertig jaar strikte communistische dictatuur onder Enver Hoxha. Pas bij het einde van de twintigste eeuw snoof Albanië weer de geur van vrijheid.

Durrës Amfitheater Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Met een weids armgebaar verwelkomt het amfitheater ons in Durrës, bewust van zijn status als grootste van de Balkan. Onder de trappen van weleer piept een oude christelijke kapel. Sint Stefanus kijkt ons diep in de ziel vanuit zijn stenen mozaïek. In de gangen lopen gelukkig geen wilde dieren meer, noch woeste gladiatoren. Nu ligt het bouwwerk er vertrapt bij. Het is uitgekleed na een aardbeving in de veertiende eeuw. De marmeren bekleding en de bakstenen ondergrond zijn door de inwoners geroofd voor de wederopbouw van de eigen huizen. Na het stugge grijze grint van het amfitheater lonkt het blauw van de Adriatische zee en volgt een verrukkelijke lunch, afgekeken van de Italiaanse overburen. Dan rijden wij tussen zee en bergen, tussen landbouw en olijfgaarden naar Berat. Het kerkje van O. L. Vr. Dormitio verstopt zich op de heuvelflank. In het heiligdom verschuilt zich een schitterende iconostase. De hemelse taferelen zijn neergeschreven door Meester Onufri en zijn telgen. In de eenvoud van de tempel schittert onze gouden toekomst in de andere wereld. De schilder vult het lokale museum met zijn meesterwerken, waarin de ene icoon van de Pantokrator de andere van de Theotokos overtreft. Kijk hen in de ogen, volg de lijnen van hun kleren, versta hun symbolen …

preekstoel rijkt als een fijn-gesculpteerde tulp naar de zoldering. Harian, de lokale gids, spreidt met woord en gebaar zoals met een zoutvaatje, een stad over de heuvels: Apollonia. Hij blijkt een kunstenaar, hier geboren en gebakerd, telg van een archeoloog en op stap in de voetsporen van zijn vader, verliefd en verslaafd aan wee en welzijn van de stad van weleer. Bovenaan, zo duidt hij, lag het domein van de goden. Hun tempels zijn helaas niet zichtbaar, want de eerste onderzoeker is er met zijn huis een nieuwe wijk begonnen. Het mooiste en hoogste uitzicht op de vlakte, is nu de woonplaats voor rijken en machtigen. In de middenstad resten meer aanknopingspunten: het altaar van Apollo met de fallus, de portiek van de stadssenaat, de bibliotheek en het odeon waar de retoricastudenten zich oefenden. De beroemdste leerling? Een jongeman, een beetje bedeesd en pleegzoon van Caesar! Octavianus werd met zijn degelijke opleiding de eerste Romeinse keizer: ‘Augustus.’ Dan in de diepte het amfitheater, door de Grieken gebouwd en door de Romeinen geamputeerd om er gevechten van gladiatoren en wilde dieren in op te voeren. Ongemerkt haalden ze de stabiliteit onderuit, zodat de eerstvolgende aardbeving grote schade aanrichtte. Aan de voet stroomde een hoorn van overvloed: de Vjosa-rivier die de stad verbond met de zee en met het moederland, met handel en cultuur Tot een aardverschuiving in de derde eeuw de loop verlegde en de stad tot armoede, uitputting en een slepend einde doemde. De Venetianen beschermden hun handelsbelangen in de 15de en 16de eeuw met een burcht boven Porto Palermo. Ze werd hun ontnomen en zelfs hun stichtersrecht werd vaak vergeten. De gidsen noemen haar nu van Ali Pasha van Tepelena. Hij verbeterde en verruimde haar wel in het begin van de 19de eeuw.

Berat

De geur van laurier past bij de kerk van Ardenica als een fijn parfum bij een oude dame. In haar eeuwenoude bestaan heeft zij zich door vele crisissen heen gewerkt . De laatste was wellicht de ergste: door de fundamentalisten van het vorige regime is ze in een stapelplaats veranderd en gesteriliseerd met witkalk. De iconostase vond al vooraf veiligheid bij gelovigen en is nu weer thuis gekomen op haar rechtmatige plaats. De

Reiswijzer nr 60

Als wachters aan elke zijde van de doorvaart staan Korfu en Butrint paraat. De eerste heeft al miljoenen jaren dienst, de tweede doet het slechts sinds twee millennia en heeft al verschillende bazen gekend: Illuriërs, Helenen, Romeinen, Ottomanen, christenen en communisten. Ze hebben allen hun sporen nagelaten: geneeskrachtige bronnen toegewijd aan Asklepios, een Nympheum, een doopkapel, een kerk en vele betonnen bunkers. Door de immense gangen en donkere zalen van het Gjirokastra-kasteel dwaalt een duffe schimmelwind. Als Reis- en OpleidingsCentrum vzw

een stofje in de luchtpijpen wandelt de groep de bries achterna. Ze ontdekt oude kanonnen en een verroeste tank, ruige bombarden en een vliegtuigskelet. Aan de poort blijft een ambachtsman stenen souvenirs beitelen met de stad als een open boek aan zijn voeten. Verderop opent het Zekati-huis zijn deur om een glimp te tonen van de stugge weelde van zijn eerdere eigenaars. De onderste verdieping is een gesloten vesting voor de verdediging. Krakende planken leiden naar de woonkamers boven. De pope van de H. Nikolaaskerk in Voskopoja is een forse vent van zowat vijftig jaar. Vooraleer hij de deur van het heiligdom opent, heeft hij al een hele uitleg klaar over de apocalyptische fresco’s onder de galerij. In het driekwart

zijn. Luc gaat op fotojacht naar zijn patroon en vindt de zilveren beeldjes op het omslagbeleg van Bijbels en missalen De lunch heeft de smaak van het boerenleven: een verse gemengde salade, een punt bladertaart met spinazie en kaas. Daarna komen eenvoudige lamsribbetjes met een glas koppige wijn. Appel en peer accentueren de lokale toets, sinaasappel en kiwi brengen een vleugje exotisch aroma aan. De weg naar Pogradec lijkt een schitterende diavoorstelling van een perfecte fotograaf: grote bruine en groene velden in de vlakte, met een klare rivier er tussenin. Op de heuvelflanken staan knoestige olijfbomen

De kathedraal van Korça

duister van de middenbeuk kan ik nauwelijks enige figuren aan het plafond onderscheiden. Met wat geknutsel aan mijn fotoapparaat zie ik ze klaarder staan op het kleine scherm: de Christus Pantokrator, de heiligen, de Moeder Gods. De geestelijke maakt er ons met enige tristesse attent op dat rovers na de val van het communisme de iconen uitgebroken hebben en dat bengels de buitenfresco’s bekrasten. Godgeklaagd, inderdaad. Het iconenmuseum van Korça pronkt met een brede schare gouden werkstukken, de ene al eerbiedwaardiger dan de andere: een iconostase vangt de eerste blik, vele Pantokrators en nog vaker de moeder Gods kijken toe. Verder Sint Joris, de aartsengelen, Jan de Doper en een serie oosterse heiligen die ons, westerlingen, onbekend

Reiswijzer nr 60

in het gelid. Hogerop kleuren donkere naaldbomen de bergwanden met loofbomen in hun frisse bladertooi. De weg slingert zich verder als spaghetti over de leigrijze rotsen. We stappen uit en snuiven zuivere lucht voor vier seizoenen gezondheid. Met weinig paperassen verwelkomt Macedonië ons en serveert ons tegelijk een ontmoeting met de eerste van twee geleerde monniken: in de negende eeuw vereenvoudigde de H. Naum samen met de H. Clemens het Kyrillische schrift tot zesendertig lettertekens. Ze lanceerden samen de universiteit in Ohrid voor de opleiding van leraars voor het volk: 3500 afgestudeerden na 6 jaren. En wij klagen vandaag over te veel leerlingen in één klas!

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Daarna bouwde Clemens de hoofdkerk in Ohrid, en Naum trok zich terug in eenzaamheid. Hij knutselde een kapel net buiten de huidige stad. Bij deze heilige man in zijn graf horen gelovigen nog het hart kloppen.

christenen en moslims, moet zich wel opgesloten voelen in het grotkerkje van Kalishta. Er kunnen nauwelijks tien mensen binnen zonder op elkaars tenen te trappen. De hemeling lijkt er alleen maar enormer te worden.

Het meer verleidt ons met een heerlijke lentebries in de haren tot een boottocht op het water. De stad lokt ons al wandelend tot een bezoek aan een atelier voor handgeschept papier en blokdruk op een Gutenbergpers. Tot een sessie in het amfitheater en tot een stevige klim naar de burcht. Die weent nog steeds over veertienduizend krijgsgevangen soldaten van keizer Samuel van Bulgarije. Zij werden allen door zijn rivaal van Byzantium de ogen uitgestoken en teruggestuurd naar hun Heer.

De laatste dag van de reis zijn we te gast bij Baba Edmondi, de leider van de Bektashi. De eerbiedwaardige man lijkt wonderwel op een goedmoedige opa met een lange grijze baard, een slaapkleed en de voeten in pantoffels gestoken. Hij spreekt woorden van respect, van vrede, van vrijheid. Met een boeket van deze edele gedachten vliegen we naar huis. We laten een land achter dat deze woorden laat leven tussen hun vele godsdiensten en dat stiekem lonkt naar westerse welvaart en veiligheid.

De aartsengel Michael, de vechtersbaas onder de engelen, de bestrijder van het kwaad en geĂŤerd door joden,

Ik heb alleszins een boeiend land ontdekt.

Gard Vermeulen, reisleider R.O.C.

De aartsengel Michael (14 eeuw)

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Fascinerende reizigers uit het verleden De ontdekking van Louisiana

D’Iberville en Bienville, pioniers van Louisiana Twee Frans-Canadese broers speelden een bepalende rol in de prille geschiedenis van de Amerikaanse staat Louisiana. Het was echter nog een andere Fransman, Robert Cavelier de La Salle, die de streek rond de monding van de Mississippi in 1682 had vernoemd naar de Franse koning Lodewijk XIV. Pierre Le Moyne d’Iberville en zijn jongere broer Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville waren echter de grondleggers van wat de Franse kolonie Louisiane zou worden. D’Iberville stichtte de kolonie en zijn broer de Bienville was de stichter van de bekendste stad ervan, New Orleans. De eerste Europeanen In 1528 bezochten de eerste Europese ontdekkingsreizigers het huidige Louisiana. Dat was een Spaanse expeditie onder leiding van Panfilo de Narváez, die de monding van de Mississippi lokaliseerde. In 1542 bereisde een andere Spanjaard, Hernando de Soto, de noorden westkant van de staat en ontmoette bij die

gelegenheid leden van de Caddo en Tunica Nations. Hij zakte in 1543 vervolgens de Mississippi af tot aan de monding in de Golf van Mexico. Daarna luwde de interesse van Spanje voor Louisiana. Gedurende enkele decennia konden de Indianen hun traditionele leven verder zetten. Op het einde van de 17e eeuw kregen Franse en Frans-Canadese expedities vaste voet op de Mississippi en de Golfkust. Frankrijk bouwde zich zo een gigantisch koloniaal rijk in Noord-Amerika, dat in zijn grootste omvang reikte van de Golf van Mexico tot in Canada en de Engelse kolonies omsloot.

Reiswijzer nr 60

Het gezin Le Moyne Het gezin Le Moyne was afkomstig uit Dieppe in Normandië, Frankrijk. Vader Charles Le Moyne vertrekt al op 15-jarige leeftijd naar Nouvelle-France in wat vandaag Canada is. Vijf jaar later vestigt hij zich definitief in Ville-Marie, het huidige Montréal, waar hij de rest van zijn avontuurlijk leven zal blijven wonen. Ville-Marie is dan nog maar een klein dorpje, dat zich voortdurend moet verdedigen tegen de Indiaanse stam Iroquois. Hij huwt in 1654 met Catherine Thierry (1640 – 1690), uit een familie van bonthandelaars en afkomstig uit Rouen, met wie hij twee dochters en twaalf zonen heeft, de ene al beroemder dan de andere. Hij sterft in 1685 als gouverneur en rijkste burger van Montréal en ligt er begraven in de crypte van de Eglise Notre-Dame de Montréal. Pierre Le Moyne sieur d'Iberville et d’Ardillières (VilleMarie 1661 – Havana 1706) was de derde zoon van Charles Le Moyne en wordt wel eens de beroemdste

soldaat van Nouvelle-France genoemd. Zijn naam d’Iberville verwijst naar het gehucht Hyberville in ThilManneville, Haute-Normandie. D’Ardillières verwijst naar het dorpje Ardillières in Poitou-Charente. Pierre was voorbestemd door zijn ouders om katholiek priester te worden. Maar hij droomt van avontuur en monstert als 12-jarige, onder een pseudoniem, aan als scheepsjongen op het zeilschip La Jeannette, eigendom van zijn oom Jacques, de oudere broer van zijn vader, dat op weg was naar Port Royal in Nova Scotia.Drie jaar later is hij terug in Ville-Marie, waar zijn ouders inzien dat hij nooit priester zal worden. Zijn vader vraagt hem dan één van zijn vennoten, sieur Benoît Belhumeur, te vergezellen naar Sainte-Marie-Du-Sault, aan de oostkust

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

van Lake Superior, om daar een bonthandel op te zetten. Als hij 17 is trekt hij mee met de tweemaster, L’Esterlet, eigendom van zijn vader. In Gaspé, Quebec stelt men hem voor bootsman te worden op de L’Aunis, een driemaster van de Franse koning, die heen en terug vaart tussen Frankrijk en Nouvelle-France. D’Iberville begint zijn militaire carrière in 1686. Tot 1697 speelt hij een belangrijke rol in de gevechten tussen Fransen en Engelsen aan de Hudson Bay. Tussendoor is hij een drietal jaren betrokken bij de King William’s War (1689 – 1697), een Amerikaanse uitloper van de Negenjarige Oorlog in Europa.

Hij exploreert enkele weken de omgeving van de Mississippi en bereikt het Lake Pontchartrain. Hij vindt echter geen betere strategische plek dan Biloxi, dat nochtans midden moerassig land lag, met ongezond water en onvruchtbare grond. Hij bouwt daarom op 1 mei 1699 het Fort Maurepas (Old Biloxi) in het gebied van de Biloxi Indianen en laat er een garnizoen van 81 man achter, waaronder zijn broer Bienville. Dat was de eerste permanente Franse kolonie in Lousiana. Vandaag is dat Ocean Springs, Mississippi. Op 3 mei 1699 keert hij terug naar Frankrijk. Hij kreeg er de orde van de H. Lodewijk.

Louisiana

In Frankrijk breekt hij een lans voor de onmiddellijke kolonisatie en exploitatie van Louisiana, niet zozeer omwille van zijn natuurlijke rijkdommen maar wegens de dringende nood de dreiging van de Engelse expansie een halt toe te roepen.

In 1682 was René-Robert Cavelier, Sieur de La Salle, de eerste Europeaan die van de Grote Meren stroomafwaarts over de Mississippi de Golf van Mexico bereikte. Hij eiste het gebied op voor de Franse kroon en noemde het naar koning Lodewijk XIV ‘Louisiane’. De Fransen begonnen daarop te dromen van een groot rijk dat de valleien van de Saint Lawrence en de Mississippi met elkaar zou verbinden en zo de Engelse kolonies aan de Atlantische Oceaan zou insluiten. Dat veroorzaakte dan weer diplomatieke problemen met de Spanjaarden, die aanspraak maakten op de Golfkust, al hadden ze die toen niet in bezit.

De nieuwe Franse kolonie eist al het land op aan beide kanten van de Mississippi. Het zou in het noorden aansluiten aan het Frans territorium in Canada. Tot dat gebied behoorden de huidige staten Louisiana, Mississippi, Arkansas, Oklahoma, Missouri, Kansas, Nebraska, Iowa, Illinois, Indiana, Michigan, Wisconsin, Minnesota, North Dakota en South Dakota.

Pontchartrain, de Franse minister van Marine en Kolonies, gaf d’Iberville opdracht de monding van de Mississippi, die La Salle op zijn laatste expeditie niet had gevonden, te lokaliseren. Hij moest er een fort bouwen, dat de rivier zou blokkeren voor andere rivaliserende landen. D’Iberville verliet Brest in oktober 1698 met vier schepen. Hij zeilde langs de kust van Florida, langs de nieuwe basis die de Spanjaarden aan het bouwen waren in Pensacola. Op 31 januari 1699 laat d’Iberville het anker vallen in de baai van Mobile en verkent een eiland dat hij ‘Isle Du Massacre’ doopt, omdat hij er een grote hoop skeletten aantreft. Die gruwelijke plaats bleek achteraf gewoon een grafheuvel te zijn, die was opengebroken door een orkaan. Later krijgt het eiland de naam Dauphin Island. Hij beslist op het eiland een fort, een kapel, opslagplaatsen en woningen te bouwen. In maart 1699 ontscheept hij in de zandige baai van Biloxi. Enkele Indianen, die zich La Salle herinnerden, brengen zekerheid dat dit wel degelijk de Mississippi is.

Reiswijzer nr 60

Ontdekking van de loop van de Mississippi en stichting van de staat Louisiane in 1682-1699 door de la Salle en d'Iberville

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Het volgende jaar komt hij terug en sticht een tweede fort, Fort La Boulaye, ten zuiden van het huidige New Orleans. In februari 1702, op zijn derde reis, sticht hij Fort St Louis op de Mobile River. Het succes van deze nederzettingen overtuigt Lodewijk XIV van de kolonisatie van Louisiana werk te maken. D’Iberville wint het vertrouwen van de Indianen en verlaat Louisiana een laatste keer in april 1702. Zijn jongere broer Jean-Bapitiste Le Moyne de Bienville zou in 1718 New Orleans stichten. Spaanse Successieoorlog In 1702 waren Engeland en Frankrijk alweer in een oorlog verwikkeld. Deze keer was dat de Spaanse Successieoorlog (1701 – 1714). Dat verstoorde zijn plannen met Louisiana en hij ging zich bemoeien met de oorlog tegen de Engelsen. D’Iberville had malaria opgedaan aan de Golfkust en niet alleen zijn gezondheid maar ook zijn gezond verstand schenen daaronder te lijden. Begin 1706 verlaat hij Frankrijk als commandant van twaalf schepen. Van 1 tot 22 april

verwoest hij het eiland St Christopher en het eiland Nevis in de Caribische Zee en neemt de gehele bevolking gevangen. De Engelsen moeten 24 schepen overgeven. Van daar vaart hij naar Havana met de bedoeling met Spaanse versterkingen een expeditie te voeren tegen de Engelse kolonie Carolina. Hij overlijdt er echter op 9 juli 1706 aan boord van de Juste 5, 44 jaar oud, waarschijnlijk aan gele koorts. Hij wordt dezelfde dag nog begraven onder de kerk van San Cristobal in Havana. Later wordt zijn stoffelijk overschot overgebracht naar het paleis van de Kapiteins Generaal, wat vandaag het Museo de la Ciudad de La Habana is. Zijn grafsteen staat nog in een hoek van het museum. D’Iberville was de eerste grote militair, die geboren was in Canada. Wie vandaag militaire geschiedenis studeert beschouwt zijn carrière eerder als een voorbeeld van iemand die al zijn veldslagen won maar nooit in staat was te consolideren wat hij gewonnen had. In de geschiedenisboeken staat hij echter geboekstaafd als de stichter van Louisiana. Eddy Lefèvre, reisleider R.O.C.

New France 1750

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

R.O.C. Causerieën Excursies & bezoeken Donderdag 9 juli 2015

Beaufort Buiten de Grenzen O.l.v. Johan Raeman, reisleider R.O.C. “Een tentoonstelling moet helder zijn en achteraf chaos brengen. Anders wordt alles alleen maar gecelebreerd. Een tentoonstelling mag er niet zijn om te celebreren maar om permanent de dingen in vraag stellen.” (Jan Hoet, naar aanleiding van “De Zee – salut d’honneur”) De vijfde editie van Beaufort kreeg als titel “Beaufort buiten de grenzen” en verwijst zo naar een spraakmakende tentoonstelling uit 1971 in Nederland, “Sonsbeek buiten de perken”. De tentoonstelling van 2015 bouwt voort op de traditie van kunst in de publieke ruimte maar kiest resoluut voor een nieuwe aanpak. Er zijn drie locaties waar tentoongesteld wordt: domein De Nachtegaal in De Panne, domein

Raversyde in Raversijde en Het Zwin in Knokke. Op alle drie de locaties wandel je in een mooie natuurhistorische omgeving van het ene kunstwerk naar het andere. Meer dan 30 kunstenaars werken hieraan mee, van net afgestudeerde kunstacademici tot gevestigde namen van internationaal niveau.

Daarnaast is er langsheen de volledige Belgische kust een solotentoonstelling van “A Dog Republic”, een kunstenaarscollectief onder leiding van Yona Friedman, een 91-jarige Franse architect/theoreticus/visionair. De tentoonstelling heet “Musée Promenade”. Meest in het oog springend zullen de architecturale prototypes worden gebaseerd op Friedmans ideeën over “mobiele” architectuur en “zelfplanning”. Bovendien wordt ook, gedurende de periode van Beaufort, van 21 juni tot 21 september, het resultaat getoond van de performance van architect Pieterjan Ginckels en medewerkers (een kunstenaar, een woordvoerder, een physical coach, een pseudowetenschapper). De performance heet “A

gegraven naar een empirisch nul niveau (het oorspronkelijke strandniveau). Op die manier wordt duidelijk hoe "onze" kustlijn in de loop der geschiedenis via menselijke ingrepen (opspuiten) "aangepast" werd. Ooit zei Sir Nicholas Serota, directeur van het Britse

Tate Gallery imperium “ik weet vaak gewoon niet wat ik moet vinden van actuele kunst en dat maakt mij onwennig”. Dat is bepaald een bekentenis van een wereldwijde autoriteit. Natuurlijk heeft dit niets met gebrek aan intelligentie of cultureel besef te maken. Vaak is het voldoende om te begrijpen hoe en waarom een werk past in het verhaal over actuele kunst. Kwaliteitsoordeel? Dat zal de tijd ons wel leren?

Shovelin South”. De performance vindt plaats tussen 22 juni en 5 juli. Gedurende 10 dagen en elke dag in een andere kustgemeente en op het strand wordt

Reiswijzer nr 60

Johan Raeman, reisleider R.O.C.

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Wanneer?

Waar?

Kostprijs? Hoe inschrijven?

Donderdag 9 juli 2015 Dagexcursie naar het domein Raversyde te Raversijde en naar het domein De Nachtegaal in De Panne per autocar. Vertrek vanuit Gent Sint-Denijs-Westrem aan de parking van Carrefour om 08.00u Terugkeer vanuit Oostende om 18.00u naar Gent Prijs: 60,00€ - Inbegrepen: comfortabele bus, geleide bezoeken en toegangen, driegangenlunch met drank en koffie in restaurant Soll Cress te Koksijde Gelieve te mailen naar shana@rocvzw.be Overschrijving met vermelding “Beaufort 2015” op BE39 4460 2458 7119, KRED BE BB

Domein De Nachtegaal

Domein Raversyde

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

R.O.C. Causerieën Excursies & bezoeken

Vierdaagse reis naar Londen van 18 juli tot en met 21 juli 2015

Londen, eeuwig boeiend o.l.v. R.O.C. reisleiders Etienne Hauttekeete en Herman Herteleer Oude wereldsteden blijven een fascinerende smeltkroes van historische grootheid, voortdurende vernieuwing en een kosmopolitische levensstijl. Ook op Londen geraakt een mens nooit uitgekeken en het verlengde zomerweekend biedt ons een uitstekend voorwendsel om nog eens het Kanaal over te steken. Het programma legt een link tussen wereldreizen en het Londense kunstpatrimonium. Etienne Hauttekeete begeleidt de bezoeken aan de grote Aziatische collecties, terwijl Londen-expert Herman Herteleer de geïnteresseerden meeneemt op stap langs bekende en onbekende zones van de stad die ooit over een flink deel van de wereld heerste. Het ROC biedt een exclusieve manier om een vertrouwde stad eens door een andere bril te bekijken. Elke morgen brengt een “deluxe” autocar ons naar het eerste bezoek. Na een dosis kunst of cultuur wacht voor iedereen de keuze tussen een geleide wandeling met Herman Herteleer of vrij bezoek naar eigen voorkeur. Zaterdag 18 juli 2015 De bus wiegt ons door het weidse landschap van ZuidEngeland naar de Britse hoofdstad en dankzij het tijdsverschil kunnen we nog voor de lunch van een boeiende stadstour genieten. Na de middag bezoeken we het Victoria and Albert Museum, waar Etienne Hauttekeete de belangstellenden laat kennismaken met de Aziatische collectie. Voor wie zich niet echt Aziëfanaat voelt, telt hetzelfde museum nog genoeg andere boeiende zalen en vlak naast V&A bevat “Albertopolis” ook het Science Museum, het Natural History Museum en het Geological Museum, waar iedere leergierige zijn gading vindt. Na het bezoek aan V&A leidt Herman Herteleer u door deze wijk die ook befaamd is voor de Royal Albert Hall en het fabelachtige Harrods. Zondag 19 juli 2015 In de voormiddag staat het pas gerenoveerde Imperial War Museum op het programma. Lunchen kan in het museum, maar iedereen is vrij. Na de middag brengt een korte wandeling ons naar Lambeth Palace, vanwaar

Reiswijzer nr 60

we de promenade via Lambeth Palace Road tot Westminster Bridge en omgeving volgen. Herman Herteleer verzorgt ook nu een boeiende wandelnamiddag, vanaf Westminster Bridge. Maandag 20 juli 2015 Het British Museum blijft een onuitputtelijke schatkamer die je niet in één keer kan verkennen. Wij willen ook hier de nadruk leggen op de Aziatische collectie, maar iedereen blijft natuurlijk vrij te kiezen voor zeg maar Griekenland, Egypte of om het even

Harrods

welke afdeling van dit topmuseum. Bij de Aziatische collectie voegen we ook de unieke verzameling Chinees porselein van de vroegere Sir Percival David Collection die sinds enkele jaren in het British ondergebracht is, in een prachtige, speciaal ontworpen zaal. Na de lunch brengt een korte wandeling ons naar het Sir John Soane’s Museum, een statig herenhuis waar we de wereld van een steenrijke maar esthetisch uiterst verfijnde verzamelaar binnentreden. Na die belevenis kunnen we op wandel naar Covent Garden of zelfs naar de London Eye voor wie graag eens de stad in vogelperspectief bekijkt. Herman Herteleer treedt weer op als gids. Dinsdag 21 juli 2015 Onze laatste dag besteden we aan Greenwich, alom bekend voor de notoire meridiaan, maar ook rijk aan verrassingen. Wij voorzien een bezoek aan het National Maritime Museum, maar iedereen kan ook kiezen voor de Cutty Sark (betalend) of andere interessante bezienswaardigheden op wandelafstand. Na de lunch keren we terug naar eigen land. Etienne Hauttekeete, reisleider R.O.C.

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Praktische informatie Wanneer?

Vertrek: zaterdag 18 juli 2015

Waar?

Opstapplaatsen: 05.45u te Mol aan de parking van Carolus Reizen 06.45u Antwerpen aan het Crown Plaza Hotel 08.00u op de parking van Carrefour in Sint-Denijs-Westrem

Kostprijs?

425,00€ per persoon in een tweepersoons kamer 495,00€ per persoon in een één persoonskamer

Hoe inschrijven?

Inbegrepen

Niet inbegrepen

Thuiskomst: dinsdag 21 juli 2015

Gelieve te mailen naar shana@rocvzw.be Overschrijving met vermelding : “Reis Londen 18/07” op rekeningnummer BE39 4460 2458 7119, KRED BE BB - Kamer en ontbijtbuffet in het Hotel Clarendon - Overtocht met de shuttle: Calais—Folkstone – Calais - Vervoer met luxe autocar - Alle plaatselijke bezoeken en geleide wandelingen zoals in het programma voorzien Overige maaltijden Annulerings- en reisverzekering. Persoonlijke uitgaven.

Tower Bridge

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

R.O.C. Causerieën Lezingen Dinsdag 06 oktober 2015

De politieke ordening van Europa sinds het verdrag van Wenen van 1815 Lezing door professor emeritus Frans-Jos Verdoodt over de politieke instellingen in Italië.

Ondertekening van het verdrag van Wenen

De nederlaag van Napoleon op 18 juni 1815 in Waterloo betekent niet alleen het einde van het Franse imperialisme, het betekent tevens het begin van een nieuwe ordening van Europa, zowel geografisch als politiek en ideologisch. De nieuwe heerschappijen zoeken voortaan een evenwicht tussen de moderne burgermaatschappij en de restauratie van de waarden van het ancien regime. Tegen die achtergrond voltrekt zich tegelijk de strijd tussen het opkomende liberalisme en de almacht van de natiestaten. Ook het nationalisme en het socialisme worden belangrijke medespelers op het politieke schaakbord.

En in het spoor van de industriële revolutie en koloniale overheersing zullen de natiestaten hun geldingsdrang de vrije loop laten en tegen elkaar ten oorlog trekken. En tenslotte de geografische, de politieke en de ideologische kaart van Europa steeds opnieuw hertekenen. Professor Emeritus Frans-Jos Verdoodt

Praktisch informatie: Wanneer?

Dinsdag 6 oktober 2015 om 19u30

Waar?

Reis-en opleidingscentrum Kortrijksesteenweg 733

Kostprijs?

€ 12,00 Gelieve te mailen naar shana@rocvzw.be Overschrijving met vermelding “Lezing Europa” op BE39 4460 2458 7119, KRED BE BB

Hoe inschrijven?

Reiswijzer nr 60

9000 Gent

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Onze Reis infomomenten !

Goed voorbereid op reis? Kom naar onze infomomenten! Reizen begint lang voordat u op de bus stapt of uw riem vastgespt in het vliegtuig. Dromen, zich informeren, en plannen zijn een essentieel en bijzonder plezierig onderdeel van de reis. De R.O.C.-reisspecialisten willen u niet enkel binnenleiden in de cultuur van uw gastland, maar willen U ook vooraf informeren en enthousiast maken. Hun kennis, expertise en ervaring garanderen u een goed gedocumenteerde en aanstekelijke introductie tot uw volgende reisbestemming. Sterker nog, u hoort van hen de anekdotes en details die u nergens anders verneemt. De traditionele voorreisvergaderingen worden vervangen door info-momenten. Deze bijeenkomsten zijn bestemd voor de reizigers die reeds voor een reis ingeschreven zijn

maar evenzeer voor al wie graag wat meer over de verschillende programma's verneemt of kennis wil maken met andere reizigers. De sessies gaan door in de nieuwe kantoren op het luchthaventerrein te Zaventem. Locatie: JetAirport - Nationale Luchthaven Zaventem 40P Box 4. Gemakkelijk bereikbaar met de wagen en de trein (ong. 8 min te voet van het station Luchthaven). Gratis parking voor het gebouw. De voorstellingen zijn gratis maar inschrijven is verplicht ! Website: http://www.vtb-reizen.be/infomoment.html

Infomomenten in het Jetair kantoor te Zaventem 09/05/2015 30/05/2015 06/06/2015 13/06/2015 20/06/2015 27/06/2015 05/09/2015 12/09/2015 19/09/2015 26/09/2015 03/10/2015 10/10/2015 17/10/2015

Reiswijzer nr 60

14:00u 16:15u 14:00u 16:15u 14:00u 16:15u 14:00u 16:15u 14:00u 16:15u 14:00u 16:15u 14:00u 16:15u 14:00u 15:30u 14:00u 16:15u 14:00u 16:15u 14:00u 16:15u 14:00u 16:15u 14:00u 16:15u

Zuid-Afrika Zuid U.S.A. Namibië Botswana Indonesië Myanmar Ethiopië Marokko Brazilië Cuba Australië Nieuw-Zeeland Argentinië Chili Oman Iran Zuid-Afrika Namibië Jordanië Israël Vietnam Thailand, Laos & Cambodja Botswana Costa Rica India & Nepal Sri Lanka

Frank De Coster Marc Taeymans Werner Hamellinck Werner Hamelinck Peter Lafosse Etienne Hauttekeete Roger Degruyter Geert Verdoodt Eric Lornoy Luc Lavryssen Erwin Boffé Erwin Boffé Luc De Meyer Luc Sysmans

Werner Hamelinck Peter Lafosse Willy Van Vaerenbergh Etienne Hauttekeete Etienne Hauttekeete Werner Hamelinck Guido Ex Frank Van Iersel Rudy Meuws

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Hoe bereikt u Jetairport Brussels Airport? Met de wagen

De luchthaven is eenvoudig te bereiken via de grote toegangswegen. Neem de Brusselse ring en volg de aanduiding “Zaventem”. In de meeste GPS systemen vindt u de luchthaven terug onder “Speciale bestemmingen”. Als u de luchthaven en de aanduidingen voor de openbare parkings (net na de brug) nadert, houdt u uiterst rechts aan. Volg de bewegwijzering “Technische zones”. U komt op een rotonde, waar u de eerste straat rechts rijdt, daarna rijdt u onmiddellijk naar links door de slagbomen, deze openen automatisch. U rijdt verder door naar rechts waar u kan parkeren voor het gebouw, dat aan de linkerkant is gelegen. Indien u niet onmiddellijk plaats vindt, kan u ook parkeren tegenover het gebouw (Sabena Aerospace) of u rijdt helemaal door naar het einde van de straat waar er zich links nog een parking bevindt. Voor de terugreis: u rijdt terug naar de slagbomen, deze openen opnieuw automatisch. U rijdt niet terug naar de rotonde, maar u gaat onmiddellijk naar links. U volgt de bewegwijzering “Exit” tot u opnieuw de ring oprijdt.

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Met de trein

Het treinstation bevindt zich op de kelderverdieping van de luchthaven (-1). U verlaat het gebouw via het gelijkvloers (0) en volgt de pictogrammen van de bushalte. Nadien volgt u de pijlen op onderstaand plannetje. Op het einde, links van de brug, ziet u het gebouw liggen. U doet er ongeveer 15 minuten over.

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Overzicht van de activiteiten

Tijdstip Donderdag 9 juli 2015

Dinsdag 6 oktober 2015 Zaterdag 28 november & Zaterdag 5 december 2015 December 2015

Onderwerp Activiteit Reisleider/docent CauserieĂŤn en lezingen Beaufort De politieke ordening van Europa sinds het verdrag van Wenen van 1815 Europa ontsluit de wereld Presentatie Cahors wijnen

Januari 2016

Hoogstaande Collectie iconen

Woensdag 17 februari 2016

De wereld na 1945. Een overzicht van de internationale politiek.

Waar?

daguitstap

Johan Raeman

Belgische Kust

causerie

Frans-Jos Verdoodt

R.O.C. Gent

2 lezingen

John Everaert

R.O.C. Gent

Jos Odeurs

R.O.C. Gent

Walter Driesen

Antwerpen

Frans-Jos Verdoodt

R.O.C Gent

Etienne Hauttekeete Herman Herteleer

Londen

Lezing+ wijnproeverij Bezoek SD Workx Antwerpen causerie

Net iets meer 18 juli tot en met 21 juli 2015

Reiswijzer nr 60

Londen, eeuwig boeiend

Vierdaagse reis

Reis- en OpleidingsCentrum vzw

Een nieuwe Reiswijzer is klaar… Reiswijzer wordt verstuurd per e-mail of is te lezen op de website van het R.O.C. vzw, www.rocvzw.be onder het tabblad “Activiteiten – Reiswijzer”. U kunt Reiswijzer ook in gedrukte versie ontvangen, indien u € 15,- stort op rekeningnummer IBAN: BE39 4460 2458 7119 / BIC: KREDBEBB (of in leesbare cijfers: 446-0245871-19) met vermelding van uw naam en adres en / of deze opgeeft aan het secretariaat. U krijgt dan 4 x per jaar de in A4 formaat in kleur uitgeprinte Reiswijzer toegestuurd op het opgegeven adres.

AANVRAAG REISWIJZER Ondergetekende (Naam)

(Voornaam)

(straat – nr - bus)

(Postnr - Gemeente)

 Wenst voortaan de Reiswijzer te ontvangen per e-mail op volgend adres @  Wenst de Reiswijzer in geprinte versie te ontvangen op bovenstaand adres en betaalt hiervoor € 15, - per jaar op rekening ROC vzw

446-0245871-19

met vermelding van

Reiswijzer 2015

Colofon Werkten mee aan dit nummer: Etienne Hauttekeete, Eddy Lefèvre, Mia Bogaert, Karel Peeters, Joost Loncin, Gard Vermeulen, Jos Odeurs, Frans-Jos Verdoodt, Johan Raeman. Redactie & Lay-out: Etienne Hauttekeete & Lutgart De Schutter Eindredactie & V.U.: Karel Peeters, S. Beninglaan 4 – 9051 GENT

Administratie en secretariaat: Shana Brassinne - R.O.C. vzw Kortrijksesteenweg 733 – 9000 GENT Tel. 09 / 243 41 00 - fax 09 / 243 41 09 e-mail: shana@rocvzw.be K.B.O. nr 0451.094.243 Bankrekening: IBAN: BE39 4460 2458 7119 BIC: KREDBEBB

Reiswijzer nr 60

Reis- en OpleidingsCentrum vzw