Iedereen Goedzak!

Anders kijken, denken en doen voor een duurzame wereld

PU JAARVERSLAG 2018

DJAPO’S MAGAZINE VOOR JUFFEN EN MEESTERS

Kinderen #2 keuzes laten maken voor een duurzamere wereld. MAART 2017

KNIP JE GLOOB EN TEO PICTO’S • RECEPT VOOR EEN WORMENBAK • VRAGEN VOOR HILDE CREVITS • CATWA IN DE KRINGWINKEL • SYSTEEMDENKEN IN KAMEROE

INHOUDSTAFEL 1

Voorwoord

2

Denkonderwijs

4

Workshops, nascholing, coaching en trajecten Basisonderwijs Secundair onderwijs

6

Gloob & Teo

8

Wereldlesidee

10

Lerarenopleiding

12

Gemeentelijke samenwerking

14

Algemene cijfers

16

Jaarrekening

18

Djapo laat van zich horen Goedzak! Beurzen en evenementen Externe vertegenwoordiging Partners en samenwerkingen

22

Contactgegevens

VOORWOORD Dat kinderen en jongeren wakker liggen van hoe we met onze aarde omgaan, heeft onderzoek al eerder aangetoond. Maar sinds de 15-jarige Zweedse Greta Thunberg vorige zomer in haar eentje maar vastberaden begon te staken voor het klimaat zijn er wereldwijd al tienduizenden jongeren op straat gekomen om hun bezorgdheid te uiten over ‘ons’ klimaat. Sindsdien is er ook al heel wat inkt gevloeid over de zin of onzin van spijbelen voor het klimaat. In een breder perspectief ging het daarbij ook over het belang van onderwijs om toekomstige generaties klaar te stomen voor complexe uitdagingen zoals de klimaatopwarming. “Globale duurzaamheidskwesties vragen nieuwe manieren van kijken naar onze wereld, nieuwe manieren van denken, nieuwe manieren van handelen als wereldburgers. Enkel educatie of onderwijs kan zo’n grote verandering katalyseren.” De directeur-generaal van Unesco, Irina Bokova, zei dit al in 2016 tijdens de klimaattop in Parijs. Vandaar dat kwaliteitsonderwijs – en meer specifiek – Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (EDO) expliciet opgenomen werd in de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s. Djapo koos er een aantal jaar geleden al voor om via een pedagogisch onderbouwd EDO-kader meer in te zetten op de betrokkenheid en (potentiële) gedragsverandering, bij leerlingen, leerkrachten, directies en onderwijsbeleidsmakers. ‘Iedereen Goedzak!’ in de titel verwijst naar onze eerste actie voor de Warmste Week, waarin we opriepen om komaf te maken met plastic of papieren wegwerpzakjes. ‘Iedereen Goedzak!’ verwijst ook naar iedereen die de wereld op punt zet en samen met ons werkt aan het recht op een fijn leven op een gezonde planeet. In dit jaarverslag lees je hoe we dit in 2018 concreet gedaan hebben. Veel leesplezier!

Belinda Wijckmans, directeur

3

Denkonderwijs Djapo wil kinderen leren keuzes maken voor een duurzamere wereld en ontwikkelde een pedagogisch en didactisch kader dat leerkrachten, studenten in de lerarenopleiding, directies en lerarenopleiders ondersteunt om kinderen vaardig te maken in het denken.

37

Concreet betekent dit dat we hen Methodes Filosoferen voor stimuleren en ondersteunen om in de 129 klas te gaan systeemdenken, creatief leerkrachten denken, filosoferen of actiegericht te werken. We willen denkonderwijs verder implementeren in ons aanbod en in het onderwijs.

20

methodes systeemdenken

100

voor leerkrachten

Naast ons bestaande aanbod betekende dit in 2018 ondermeer: • verder uitdiepen van onze denkvaardigheden • reportages rond filosoferen, systeemdenken en creatief denken, te bekijken op onze website en sociale media • experiment rond visuele denkinstrumenten in het kader van Veranderwijs • literatuuronderzoek rond meertaligheid • denkinstrumenten in ons aanbod: Wereldlesidee.be (in de lessen rond gender, lucht, energie en biodiversiteit) en in ons magazine PUNT.

2 4

5

26

Methodes creatief denken voor

82

leerkrachten

24

nascholingen

Workshops, nascholing en coaching en trajecten 238

BASISONDERWIJS

workshops voor

Ons aanbod laat kinderen anders kijken naar en denken over de wereld. In onze workshops leggen we de focus op een thema en koppelen hieraan een leerkrachten denkvaardigheid (systeemdenken, creatief denken, filosoferen). Leerkrachten en scholen die kinderen keuzes willen laten maken voor een duurzamere wereld coachings voor kunnen bij Djapo ook terecht voor nascholing, coaching en advies. Scholen kunnen ook kiezen voor een traject; we begeleiden hen dan intensief rond een bepaald thema. leerkrachten

264

153

800

Een aantal voorbeelden: • Basisschool Flora en GO! De Linde in Merelbeke, GO! De Krekel in Haaltert, De Grasspriet in Mere en GO! Melgesdreef in Merksem behaalden in 2018 de titel Kinderrechtenschool. • Traject Wereldburgerschap in de lagere school, i.s.m. Kleur Bekennen en Studio Globo nascholingen voor

46

438

leerkrachten

12

trajecten waaronder

4

kinderrechtenscholen

6

6

7

secundaire scholen begeleid

SECUNDAIR ONDERWIJS Het aanbod voor het secundair onderwijs breidde in 2018 uit. Zo vinden leerkrachten op onze website werkvormen om meteen met onze denkvaardigheden systeemdenken, creatief denken, filosoferen en actiegericht werken aan de slag te gaan. De werkvormen zijn toepasbaar op elk duurzaamheidsthema. Ook het aantal begeleidingen in het secundair onderwijs steeg. Zo coachten we het Sint-Rita college in Kontich rond hun MOVO dag, leverden we input voor FABLAB+ in Antwerpen en starten we met de ontwikkeling van een nascholing ‘systeemdenken rond voeding’, in het kader van het project Frame Voice Report. We waren ook aanwezig op een aantal beurzen en evenementen voor het secundair onderwijs, zoals Peacewijzer in Gent.

16

coachings voor

325

leerkrachten

1

nascholing voor

5

leerkrachten

Gloob & Teo ‘Zet een bril op je kont, haal je hoofd eens uit de grond.’ Zo begint één van de liedjes van Gloob & Teo die we samen met de Piepkes maakten. Het ‘Op z’n kop lied’ voor jongste kleuters en het ‘Snuffellied’ voor oudste kleuters zetten kleuters op pad naar een duurzame wereld waarin iedereen een fijn leven heeft op een gezonde planeet.

142

prenten-en verhalenboeken

3181

downloads materiaal Gloob & Teo

364

voor leerkrachten

In de rest van het aanbod van Gloob & Teo zitten er verhalen, prentenboeken, handpoppen, pictogrammen en klasactiviteiten die kleuters prikkelen om de wereld te ontdekken, te onderzoeken en in vraag te stellen. In 2018 organiseerden we voor het eerst een Modderdag, met werkvormen en activiteiten om kinderen nog meer bij de natuur te betrekken.

8

5

38

sets handpoppen

2

voorleessessies

57

pictogrammen

80

voor leerkrachten

Wereldlesidee Leerkrachten die duurzaamheidsthema’s in de klas willen brengen of op zoek zijn naar lessen rond wereldoriÍntatie en rond de actualiteit vinden op Wereldlesidee gratis lessen, lesmateriaal en knutseltips. In 2018 kwamen er ondermeer nieuwe lessen rond de thema’s biodiversiteit, gender, kernenergie, klimaattop, lucht, migratie, Wereldvoedseldag, consuminderen, verkiezingen en Week van het Bos. Ook de werkvormen om actualiteit anders in de klas te brengen werden uitgebreid. Zo konden leerkrachten meteen inspelen op items uit het nieuws, zoals de klimaatmarsen. Sinds eind 2018 is het nodig om in te loggen om lesmateriaal te kunnen downloaden. Eind 2018 hadden we zo 390 geregistreerde gebruikers.

56.785

downloads (*)

materiaal Gloob & Teo inbegrepen

10

9

Lerarenopleiding Ook in de lerarenopleiding laten we de competenties die belangrijk zijn voor Educatie Duurzame Ontwikkeling aan bod komen en ontwikkelen we materiaal en nascholingen om de denkvaardigheden filosoferen, creatief denken en systeemdenken in te bedden in het kleuter- en lager onderwijs. Lerarenopleidingen kunnen kiezen uit ons vast aanbod, maar we werken ook op maat. Een aantal voorbeelden: • systeemdenken over diversiteit, systeemdenken over chocolade, filosoferen met kleuters: Odissee Hogeschool • filosoferen met kinderen, Erasmushogeschool • aan de slag met kinderrechten en met Djapo's projectontwerper, Arteveldehogeschool

37

nascholingen voor

578

studenten

12

13

Gemeentelijke samenwerking

39

gemeentelijke

Steden en gemeenten zijn voor kinderen het trajecten meest concrete en meest nabije politieke niveau. Zij kunnen het verschil maken en concrete stappen zetten om het recht van kinderen op een fijn leven op een gezonde planeet waar te maken. Lokale besturen die kinderen en scholen nauw willen betrekken bij duurzaamheidsthema’s kunnen bij ons terecht. Zo zien we steeds meer aandacht voor de SDG’s en voor kinderparticipatie. Djapo heeft kant-en-klaar educatief materiaal maar we werken ook op maat van steden en gemeenten. Een aantal voorbeelden: • filosoferen met Gloob & Teo in Kortenberg • creatief denken rond het thema vluchtelingen in Genk • kinderparticipatie en de SDG's in Pittem • systeemdenken in Roeselare • workshop Gelukkig 2030 tijdens Buitenspeeldag in Beersel • nascholing SDG's in verschillende gemeenten • nascholingen rond Wereldwaterdag in Herzele • systeemdenken over water, i.s.m. Protos/Join for Water in Merelbeke • project plastic soep en zwerfvuil in Houthulst • uitwerken leerlijn actief burgerschap in Antwerpen

14

Algemene cijfers Basis Onderwijs Secundair Onderwijs Studenten lerarenopleiding Docenten lerarenopleiding

Aantal leerkrachten per doelgroep

AANTAL LEERKRACHTEN PER DOELGROEP(*)

bereikt aantal leerkrachten

Basisonderwijs Secundair Onderwijs Studenten lerarenopleiding Docenten lerarenopleiding

3518(**) 363 969 97

Totaal

4947

(*) Djapo streeft er sinds 2017 naar om zoveel mogelijk unieke leerkrachten in beeld te brengen. Deze cijfers zijn daarop gebaseerd en niet meer op het bereik per product, wat in het verleden soms dubbele tellingen opleverde. (**) inclusief 97 Nederlandse leerkrachten

16

Antwerpen

AANTAL LEERKRACHTEN PER PROVINCIE(*)

Brussel Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant Nederland

Aantal leerkrachten per provincie

bereikt aantal leerkrachten

Antwerpen Brussel Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant

867 994 489 1372 502 563

Nederland

160

Totaal

4947

17

Jaarrekening BALANSREKENINGEN 2018 ACTIVA VASTE ACTIVA

PASSIVA 950,00

EIGEN VERMOGEN

Immateriële vaste activa

0,00

Fondsen van de vereniging

Materiële vaste activa

0,00

Bestemde fondsen

366.885,47

Financiële vaste activa

950,00

Overgedragen resultaat 2017

-203.590,15

Resultaat 2018

VLOTTENDE ACTIVA

513.424,81

90.828,36

-13.212,15

VOORZIENINGEN

0,00

SCHULDEN

273.463,28

Vorderingen op ten hoogste één jaar

54.316,15

Schulden op meer dan één jaar

Liquide middelen

442.819,55

Schulden op ten hoogste één jaar

117.475,47

Overlopende rekeningen

16.289,11

Overlopende rekeningen

155.987,81

TOTAAL ACTIVA

18

240.911,53

514.374,81

TOTAAL PASSIVA

0,00

514.374,81

19

RESULTATENREKENING 2018 ALGEMENE WERKING

PROGRAMMA’S EN PROJECTEN

TOTALEN

KOSTEN Werkingskosten

20.885,26

124.800,16

145.685,42

Personeelskosten

108.222,25

801.033,82

909.256,07

Afschrijvingen en voorzieningen

-76.449,03

-76.449,03

Diverse kosten en belastingen

199,55

0,00

199,55

Financiële kosten

386,17

16,64

402,81

29.953,88

0,00

29.953,88

83.198,08

925.850,62

1.009.048,70

21.783,33

106.961,93

128.745,26

50.745,22

816.066,20

866.811,42

276,25

276,25

Uitzonderlijke kosten TOTAAL KOSTEN

INKOMSTEN Verkopen en dienstprestaties Subsidies en giften Diverse opbrengsten Financiële opbrengsten

3,62

0,00

3,62

Uitzonderlijke opbrengsten

0,00

0,00

0,00

72.532,17

923.304,38

995.836,55

-10.665,91

-2.546,24

-13.212,15

TOTAAL INKOMSTEN RESULTAAT

Djapo laat van zich horen • Zet je gemeente op PUNT: in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen riepen we lokale besturen op om kinderen en jongeren te laten participeren. We schreven een memorandum en ontwikkelden lesmateriaal. Zo laten we kinderen onderzoeken of hun gemeente kindvriendelijk is en of er goed voor de aarde en voor de mensen wordt gezorgd. Kinderen kunnen voorstellen doen aan het gemeentebestuur. • Goedzak! : onze actie tijdens de Warmste Week van StuBru, om herbruikbare zakjes te maken • In 2018 verscheen de derde editie van ons magazine PUNT, met een dossier rond voedselverspilling. • Djapo kreeg een vermelding in het bezoekerscentrum van het Vlaams Parlement. • We namen deel aan het onderzoek Curieuzeneuzen rond luchtkwaliteit.

18 22

23

Beurzen en evenementen Je kon ons vinden op evenementen zoals Djapo bar: een netwerkmoment in Leuven, Tools for schools, Educatiemarkt Odissee Sint-Niklaas, Onderwijsbeurs Brabanthal Leuven, Klasbakken Kortrijk, Pennenzakkenrock en Flanders Education.

Externe vertegenwoordiging Djapo nam in 2018 actief deel aan volgende overlegstructuren: • 11.11.11. (Platform Mondiale Vorming, werkgroepen SDG’s (onderwijs) en onderwijsbeleidsbeïnvloeding, Algemene Vergadering, GSK België) • Kleur Bekennen (kwaliteitscommissie, kenniscentrum en innovatielabs) • VLOR (commissie onderwijs en samenleving) • EDO-Platform • NGO Federatie (Platform financiën, Algemene Vergadering, BAG Integriteit, Platform M&E, BAG financiën) • Lokale Noord-Zuid platformen • Lid van de begeleidingscommissie van het project VALIES, een co-creatief onderzoeksproject dat inzet op de professionele ontwikkeling van leraren om samen met hun schoolteam EDO succesvol te maken in de eigen school. • Overleg met de verschillende onderwijskoepels

20

Partners en Samenwerkingen Om onze doelstellingen te bereiken werken we samen met verschillende organisaties. Samen ontwikkelen we educatief materiaal en nascholingen of wisselen we expertise uit. In 2018 waren er zo samenwerkingen met ondermeer: • Bos +: ontwikkelen nascholing systeemdenken rond het thema bos • 11.11.11: de campagne #AllemaalMensen rond het thema migratie ondersteunden we ondermeer met gratis downloadbare lessen • Plan International België in het kader van kinderrechtenscholen • Lid van de begeleidingscommissie van het project VALIES, een co-creatief onderzoeksproject dat inzet op de professionele ontwikkeling van leraren om samen met hun schoolteam EDO succesvol te maken in de eigen school. • Kleur Bekennen en Studio Globo in het kader van traject Wereldburgers chapseducatie • Protos/Join for water in het kader van project W en Wereldwaterdag@school • Oxfam Wereldwinkels: begeleiden vrijwilligers rond bezoek klassen van wereldwinkel • Stad Antwerpen in het kader van Leerlijn Actief Burgerschap Antwerpen • Stichting Hubi Vinciane in het kader van het project Frame Voice Report • IOK en 2IMPREZS in het kader van project Energy Challenges: een project om slim om te gaan met energie. Je krijgt zowel educatieve als technische begeleiding om energie te besparen en om een klimaatvriendelijke school te worden. • Provincie West-Vlaanderen: project Systeemdenken en Wereldburgerschap seducatie • Provincie Limburg: project: composteren en recycleren met Gloob & Teo • Veranderwijs: Visual Thinking Tools • VVSG : samenwerking rond versterking lokaal mondiaal beleid • Vlaamse LOGO’s: in het kader van de nieuwe voedingsdriehoek van de Vlaamse Logo’s lieten we deelnemers op verschillende manieren naar duurzame voeding kijken. • Ecocampus, 'Future Forward Summit' : internationale presentatie rond EDO • Klimaattop Vlaams Brabant: ideeën en inspiratie leveren rond thema's als mobiliteit, ruimtelijke planning, waterlopen, wonen en leefmilieu • BOS+, Trias, Plan International België, Nepal ’88 en IThemba, in het kader van artikel Brooddozen magazine PUNT • Kathy van Jopoi, Santa Cruz- Bolivia: uitwisseling en feedback werkvorm systeemdenken • VormingPlus: workshop op inspiratiedag • Uitgeverij Plantyn: lessen van Wereldlesidee worden ook gedeeld op Scoodle • Uitgeverij Averbode: methode WO • Uitgeverij Clavis: wedstrijd creatief denken rond thema water

21

Aantal medewerkers:

21 en 4 vrijwilligers

Volg ons op Volg ons op Facebook:

www.facebook.com/djapovzw/

Facebook: Youtube : www.facebook.com/djapovzw/ www.youtube.com/user/djapovzw Youtube: LinkedIn : www.youtube.com/user/djapovzw www.linkedin.com/company/djapo-vzw LinkedIn : Pinterest : www.linkedin.com/company/djapo-vzw www.pinterest.com/djapovzw/ Pinterest: www.pinterest.com/djapovzw/

Schrijf je in op onze nieuwsbrief! Schrijf je in op onze nieuwsbrief! www.djapo.be

Koning Boudewijnstichting

met de steun van

met de steun van

De meningen die door Djapo D worden uiteengezet, weerspiegelen niet noodzakelijk die van de Belgische Staat en verbinden deze laatste in geen geval.

Djapo vzw Djapo vzw Ortolanenstraat 6

Ortolanenstraat 3010 Kessel-Lo 6 016 29 21 27 3010/ Kessel-Lo info@djapo.be 016 / 29 21 27 info@djapo.be www.djapo.be

www.djapo.be