Iedereen Goedzak!
Anders kijken, denken en doen voor een duurzame wereld
PU JAARVERSLAG 2018
DJAPO’S MAGAZINE VOOR JUFFEN EN MEESTERS
Kinderen #2 keuzes laten maken voor een duurzamere wereld. MAART 2017
KNIP JE GLOOB EN TEO PICTO’S • RECEPT VOOR EEN WORMENBAK • VRAGEN VOOR HILDE CREVITS • CATWA IN DE KRINGWINKEL • SYSTEEMDENKEN IN KAMEROE
INHOUDSTAFEL 1
Voorwoord
2
Denkonderwijs
4
Workshops, nascholing, coaching en trajecten Basisonderwijs Secundair onderwijs
6
Gloob & Teo
8
Wereldlesidee
10
Lerarenopleiding
12
Gemeentelijke samenwerking
14
Algemene cijfers
16
Jaarrekening
18
Djapo laat van zich horen Goedzak! Beurzen en evenementen Externe vertegenwoordiging Partners en samenwerkingen
22
Contactgegevens
VOORWOORD Dat kinderen en jongeren wakker liggen van hoe we met onze aarde omgaan, heeft onderzoek al eerder aangetoond. Maar sinds de 15-jarige Zweedse Greta Thunberg vorige zomer in haar eentje maar vastberaden begon te staken voor het klimaat zijn er wereldwijd al tienduizenden jongeren op straat gekomen om hun bezorgdheid te uiten over ‘ons’ klimaat. Sindsdien is er ook al heel wat inkt gevloeid over de zin of onzin van spijbelen voor het klimaat. In een breder perspectief ging het daarbij ook over het belang van onderwijs om toekomstige generaties klaar te stomen voor complexe uitdagingen zoals de klimaatopwarming. “Globale duurzaamheidskwesties vragen nieuwe manieren van kijken naar onze wereld, nieuwe manieren van denken, nieuwe manieren van handelen als wereldburgers. Enkel educatie of onderwijs kan zo’n grote verandering katalyseren.” De directeur-generaal van Unesco, Irina Bokova, zei dit al in 2016 tijdens de klimaattop in Parijs. Vandaar dat kwaliteitsonderwijs – en meer specifiek – Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (EDO) expliciet opgenomen werd in de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s. Djapo koos er een aantal jaar geleden al voor om via een pedagogisch onderbouwd EDO-kader meer in te zetten op de betrokkenheid en (potentiële) gedragsverandering, bij leerlingen, leerkrachten, directies en onderwijsbeleidsmakers. ‘Iedereen Goedzak!’ in de titel verwijst naar onze eerste actie voor de Warmste Week, waarin we opriepen om komaf te maken met plastic of papieren wegwerpzakjes. ‘Iedereen Goedzak!’ verwijst ook naar iedereen die de wereld op punt zet en samen met ons werkt aan het recht op een fijn leven op een gezonde planeet. In dit jaarverslag lees je hoe we dit in 2018 concreet gedaan hebben. Veel leesplezier!
Belinda Wijckmans, directeur
3
Denkonderwijs Djapo wil kinderen leren keuzes maken voor een duurzamere wereld en ontwikkelde een pedagogisch en didactisch kader dat leerkrachten, studenten in de lerarenopleiding, directies en lerarenopleiders ondersteunt om kinderen vaardig te maken in het denken.
37
Concreet betekent dit dat we hen Methodes Filosoferen voor stimuleren en ondersteunen om in de 129 klas te gaan systeemdenken, creatief leerkrachten denken, filosoferen of actiegericht te werken. We willen denkonderwijs verder implementeren in ons aanbod en in het onderwijs.
20
methodes systeemdenken
100
voor leerkrachten
Naast ons bestaande aanbod betekende dit in 2018 ondermeer: • verder uitdiepen van onze denkvaardigheden • reportages rond filosoferen, systeemdenken en creatief denken, te bekijken op onze website en sociale media • experiment rond visuele denkinstrumenten in het kader van Veranderwijs • literatuuronderzoek rond meertaligheid • denkinstrumenten in ons aanbod: Wereldlesidee.be (in de lessen rond gender, lucht, energie en biodiversiteit) en in ons magazine PUNT.
2 4
5
26
Methodes creatief denken voor
82
leerkrachten
24
nascholingen
Workshops, nascholing en coaching en trajecten 238
BASISONDERWIJS
workshops voor
Ons aanbod laat kinderen anders kijken naar en denken over de wereld. In onze workshops leggen we de focus op een thema en koppelen hieraan een leerkrachten denkvaardigheid (systeemdenken, creatief denken, filosoferen). Leerkrachten en scholen die kinderen keuzes willen laten maken voor een duurzamere wereld coachings voor kunnen bij Djapo ook terecht voor nascholing, coaching en advies. Scholen kunnen ook kiezen voor een traject; we begeleiden hen dan intensief rond een bepaald thema. leerkrachten
264
153
800
Een aantal voorbeelden: • Basisschool Flora en GO! De Linde in Merelbeke, GO! De Krekel in Haaltert, De Grasspriet in Mere en GO! Melgesdreef in Merksem behaalden in 2018 de titel Kinderrechtenschool. • Traject Wereldburgerschap in de lagere school, i.s.m. Kleur Bekennen en Studio Globo nascholingen voor
46
438
leerkrachten
12
trajecten waaronder
4
kinderrechtenscholen
6
6
7
secundaire scholen begeleid
SECUNDAIR ONDERWIJS Het aanbod voor het secundair onderwijs breidde in 2018 uit. Zo vinden leerkrachten op onze website werkvormen om meteen met onze denkvaardigheden systeemdenken, creatief denken, filosoferen en actiegericht werken aan de slag te gaan. De werkvormen zijn toepasbaar op elk duurzaamheidsthema. Ook het aantal begeleidingen in het secundair onderwijs steeg. Zo coachten we het Sint-Rita college in Kontich rond hun MOVO dag, leverden we input voor FABLAB+ in Antwerpen en starten we met de ontwikkeling van een nascholing ‘systeemdenken rond voeding’, in het kader van het project Frame Voice Report. We waren ook aanwezig op een aantal beurzen en evenementen voor het secundair onderwijs, zoals Peacewijzer in Gent.
16
coachings voor
325
leerkrachten
1
nascholing voor
5
leerkrachten
Gloob & Teo ‘Zet een bril op je kont, haal je hoofd eens uit de grond.’ Zo begint één van de liedjes van Gloob & Teo die we samen met de Piepkes maakten. Het ‘Op z’n kop lied’ voor jongste kleuters en het ‘Snuffellied’ voor oudste kleuters zetten kleuters op pad naar een duurzame wereld waarin iedereen een fijn leven heeft op een gezonde planeet.
142
prenten-en verhalenboeken
3181
downloads materiaal Gloob & Teo
364
voor leerkrachten
In de rest van het aanbod van Gloob & Teo zitten er verhalen, prentenboeken, handpoppen, pictogrammen en klasactiviteiten die kleuters prikkelen om de wereld te ontdekken, te onderzoeken en in vraag te stellen. In 2018 organiseerden we voor het eerst een Modderdag, met werkvormen en activiteiten om kinderen nog meer bij de natuur te betrekken.
8
5
38
sets handpoppen
2
voorleessessies
57
pictogrammen
80
voor leerkrachten
Wereldlesidee Leerkrachten die duurzaamheidsthema’s in de klas willen brengen of op zoek zijn naar lessen rond wereldoriÍntatie en rond de actualiteit vinden op Wereldlesidee gratis lessen, lesmateriaal en knutseltips. In 2018 kwamen er ondermeer nieuwe lessen rond de thema’s biodiversiteit, gender, kernenergie, klimaattop, lucht, migratie, Wereldvoedseldag, consuminderen, verkiezingen en Week van het Bos. Ook de werkvormen om actualiteit anders in de klas te brengen werden uitgebreid. Zo konden leerkrachten meteen inspelen op items uit het nieuws, zoals de klimaatmarsen. Sinds eind 2018 is het nodig om in te loggen om lesmateriaal te kunnen downloaden. Eind 2018 hadden we zo 390 geregistreerde gebruikers.
56.785
downloads (*)
materiaal Gloob & Teo inbegrepen
10
9
Lerarenopleiding Ook in de lerarenopleiding laten we de competenties die belangrijk zijn voor Educatie Duurzame Ontwikkeling aan bod komen en ontwikkelen we materiaal en nascholingen om de denkvaardigheden filosoferen, creatief denken en systeemdenken in te bedden in het kleuter- en lager onderwijs. Lerarenopleidingen kunnen kiezen uit ons vast aanbod, maar we werken ook op maat. Een aantal voorbeelden: • systeemdenken over diversiteit, systeemdenken over chocolade, filosoferen met kleuters: Odissee Hogeschool • filosoferen met kinderen, Erasmushogeschool • aan de slag met kinderrechten en met Djapo's projectontwerper, Arteveldehogeschool
37
nascholingen voor
578
studenten
12
13
Gemeentelijke samenwerking
39
gemeentelijke
Steden en gemeenten zijn voor kinderen het trajecten meest concrete en meest nabije politieke niveau. Zij kunnen het verschil maken en concrete stappen zetten om het recht van kinderen op een fijn leven op een gezonde planeet waar te maken. Lokale besturen die kinderen en scholen nauw willen betrekken bij duurzaamheidsthema’s kunnen bij ons terecht. Zo zien we steeds meer aandacht voor de SDG’s en voor kinderparticipatie. Djapo heeft kant-en-klaar educatief materiaal maar we werken ook op maat van steden en gemeenten. Een aantal voorbeelden: • filosoferen met Gloob & Teo in Kortenberg • creatief denken rond het thema vluchtelingen in Genk • kinderparticipatie en de SDG's in Pittem • systeemdenken in Roeselare • workshop Gelukkig 2030 tijdens Buitenspeeldag in Beersel • nascholing SDG's in verschillende gemeenten • nascholingen rond Wereldwaterdag in Herzele • systeemdenken over water, i.s.m. Protos/Join for Water in Merelbeke • project plastic soep en zwerfvuil in Houthulst • uitwerken leerlijn actief burgerschap in Antwerpen
14
Algemene cijfers Basis Onderwijs Secundair Onderwijs Studenten lerarenopleiding Docenten lerarenopleiding
Aantal leerkrachten per doelgroep
AANTAL LEERKRACHTEN PER DOELGROEP(*)
bereikt aantal leerkrachten
Basisonderwijs Secundair Onderwijs Studenten lerarenopleiding Docenten lerarenopleiding
3518(**) 363 969 97
Totaal
4947
(*) Djapo streeft er sinds 2017 naar om zoveel mogelijk unieke leerkrachten in beeld te brengen. Deze cijfers zijn daarop gebaseerd en niet meer op het bereik per product, wat in het verleden soms dubbele tellingen opleverde. (**) inclusief 97 Nederlandse leerkrachten
16
Antwerpen
AANTAL LEERKRACHTEN PER PROVINCIE(*)
Brussel Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant Nederland
Aantal leerkrachten per provincie
bereikt aantal leerkrachten
Antwerpen Brussel Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant
867 994 489 1372 502 563
Nederland
160
Totaal
4947
17
Jaarrekening BALANSREKENINGEN 2018 ACTIVA VASTE ACTIVA
PASSIVA 950,00
EIGEN VERMOGEN
Immateriële vaste activa
0,00
Fondsen van de vereniging
Materiële vaste activa
0,00
Bestemde fondsen
366.885,47
Financiële vaste activa
950,00
Overgedragen resultaat 2017
-203.590,15
Resultaat 2018
VLOTTENDE ACTIVA
513.424,81
90.828,36
-13.212,15
VOORZIENINGEN
0,00
SCHULDEN
273.463,28
Vorderingen op ten hoogste één jaar
54.316,15
Schulden op meer dan één jaar
Liquide middelen
442.819,55
Schulden op ten hoogste één jaar
117.475,47
Overlopende rekeningen
16.289,11
Overlopende rekeningen
155.987,81
TOTAAL ACTIVA
18
240.911,53
514.374,81
TOTAAL PASSIVA
0,00
514.374,81
19
RESULTATENREKENING 2018 ALGEMENE WERKING
PROGRAMMA’S EN PROJECTEN
TOTALEN
KOSTEN Werkingskosten
20.885,26
124.800,16
145.685,42
Personeelskosten
108.222,25
801.033,82
909.256,07
Afschrijvingen en voorzieningen
-76.449,03
-76.449,03
Diverse kosten en belastingen
199,55
0,00
199,55
Financiële kosten
386,17
16,64
402,81
29.953,88
0,00
29.953,88
83.198,08
925.850,62
1.009.048,70
21.783,33
106.961,93
128.745,26
50.745,22
816.066,20
866.811,42
276,25
276,25
Uitzonderlijke kosten TOTAAL KOSTEN
INKOMSTEN Verkopen en dienstprestaties Subsidies en giften Diverse opbrengsten Financiële opbrengsten
3,62
0,00
3,62
Uitzonderlijke opbrengsten
0,00
0,00
0,00
72.532,17
923.304,38
995.836,55
-10.665,91
-2.546,24
-13.212,15
TOTAAL INKOMSTEN RESULTAAT
Djapo laat van zich horen • Zet je gemeente op PUNT: in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen riepen we lokale besturen op om kinderen en jongeren te laten participeren. We schreven een memorandum en ontwikkelden lesmateriaal. Zo laten we kinderen onderzoeken of hun gemeente kindvriendelijk is en of er goed voor de aarde en voor de mensen wordt gezorgd. Kinderen kunnen voorstellen doen aan het gemeentebestuur. • Goedzak! : onze actie tijdens de Warmste Week van StuBru, om herbruikbare zakjes te maken • In 2018 verscheen de derde editie van ons magazine PUNT, met een dossier rond voedselverspilling. • Djapo kreeg een vermelding in het bezoekerscentrum van het Vlaams Parlement. • We namen deel aan het onderzoek Curieuzeneuzen rond luchtkwaliteit.
18 22
23
Beurzen en evenementen Je kon ons vinden op evenementen zoals Djapo bar: een netwerkmoment in Leuven, Tools for schools, Educatiemarkt Odissee Sint-Niklaas, Onderwijsbeurs Brabanthal Leuven, Klasbakken Kortrijk, Pennenzakkenrock en Flanders Education.
Externe vertegenwoordiging Djapo nam in 2018 actief deel aan volgende overlegstructuren: • 11.11.11. (Platform Mondiale Vorming, werkgroepen SDG’s (onderwijs) en onderwijsbeleidsbeïnvloeding, Algemene Vergadering, GSK België) • Kleur Bekennen (kwaliteitscommissie, kenniscentrum en innovatielabs) • VLOR (commissie onderwijs en samenleving) • EDO-Platform • NGO Federatie (Platform financiën, Algemene Vergadering, BAG Integriteit, Platform M&E, BAG financiën) • Lokale Noord-Zuid platformen • Lid van de begeleidingscommissie van het project VALIES, een co-creatief onderzoeksproject dat inzet op de professionele ontwikkeling van leraren om samen met hun schoolteam EDO succesvol te maken in de eigen school. • Overleg met de verschillende onderwijskoepels
20
Partners en Samenwerkingen Om onze doelstellingen te bereiken werken we samen met verschillende organisaties. Samen ontwikkelen we educatief materiaal en nascholingen of wisselen we expertise uit. In 2018 waren er zo samenwerkingen met ondermeer: • Bos +: ontwikkelen nascholing systeemdenken rond het thema bos • 11.11.11: de campagne #AllemaalMensen rond het thema migratie ondersteunden we ondermeer met gratis downloadbare lessen • Plan International België in het kader van kinderrechtenscholen • Lid van de begeleidingscommissie van het project VALIES, een co-creatief onderzoeksproject dat inzet op de professionele ontwikkeling van leraren om samen met hun schoolteam EDO succesvol te maken in de eigen school. • Kleur Bekennen en Studio Globo in het kader van traject Wereldburgers chapseducatie • Protos/Join for water in het kader van project W en Wereldwaterdag@school • Oxfam Wereldwinkels: begeleiden vrijwilligers rond bezoek klassen van wereldwinkel • Stad Antwerpen in het kader van Leerlijn Actief Burgerschap Antwerpen • Stichting Hubi Vinciane in het kader van het project Frame Voice Report • IOK en 2IMPREZS in het kader van project Energy Challenges: een project om slim om te gaan met energie. Je krijgt zowel educatieve als technische begeleiding om energie te besparen en om een klimaatvriendelijke school te worden. • Provincie West-Vlaanderen: project Systeemdenken en Wereldburgerschap seducatie • Provincie Limburg: project: composteren en recycleren met Gloob & Teo • Veranderwijs: Visual Thinking Tools • VVSG : samenwerking rond versterking lokaal mondiaal beleid • Vlaamse LOGO’s: in het kader van de nieuwe voedingsdriehoek van de Vlaamse Logo’s lieten we deelnemers op verschillende manieren naar duurzame voeding kijken. • Ecocampus, 'Future Forward Summit' : internationale presentatie rond EDO • Klimaattop Vlaams Brabant: ideeën en inspiratie leveren rond thema's als mobiliteit, ruimtelijke planning, waterlopen, wonen en leefmilieu • BOS+, Trias, Plan International België, Nepal ’88 en IThemba, in het kader van artikel Brooddozen magazine PUNT • Kathy van Jopoi, Santa Cruz- Bolivia: uitwisseling en feedback werkvorm systeemdenken • VormingPlus: workshop op inspiratiedag • Uitgeverij Plantyn: lessen van Wereldlesidee worden ook gedeeld op Scoodle • Uitgeverij Averbode: methode WO • Uitgeverij Clavis: wedstrijd creatief denken rond thema water
21
Aantal medewerkers:
21 en 4 vrijwilligers
Volg ons op Volg ons op Facebook:
www.facebook.com/djapovzw/
Facebook: Youtube : www.facebook.com/djapovzw/ www.youtube.com/user/djapovzw Youtube: LinkedIn : www.youtube.com/user/djapovzw www.linkedin.com/company/djapo-vzw LinkedIn : Pinterest : www.linkedin.com/company/djapo-vzw www.pinterest.com/djapovzw/ Pinterest: www.pinterest.com/djapovzw/
Schrijf je in op onze nieuwsbrief! Schrijf je in op onze nieuwsbrief! www.djapo.be
Koning Boudewijnstichting
met de steun van
met de steun van
De meningen die door Djapo D worden uiteengezet, weerspiegelen niet noodzakelijk die van de Belgische Staat en verbinden deze laatste in geen geval.
Djapo vzw Djapo vzw Ortolanenstraat 6
Ortolanenstraat 3010 Kessel-Lo 6 016 29 21 27 3010/ Kessel-Lo info@djapo.be 016 / 29 21 27 info@djapo.be www.djapo.be
www.djapo.be