Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

1

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

2

Εισαγωγικά

Η επώδυνη προώθηση της Δημοκρατίας και της Ελεύθερης Αγοράς στα πρώην κομμουνιστικά κράτη και οι στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ κατά την μεταψυχροπολεμική περίοδο, έγιναν με την χρήση προπαγάνδας, η οποία αποτελεί μια προέκταση του Political Warfare (PW) που έχει τις ρίζες του στο τέλος του Β! Παγκόσμιου πόλεμου. Στο παρόν άρθρο εξετάζεται πώς μέσα σε αυτήν την διαδικασία εντάχθηκαν οι διάφορες ΜΚΟ (Μη κυβερνητικές οργανώσεις), ο αμφιλεγόμενος ρόλο τους και σε μερικές περιπτώσεις η διπρόσωπη στάση τους. Οι πρόσφατες στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ με διάφορα προσχήματα όπως η επιτελούμενη γενοκτονία (Γιουγκοσλαβία), τα όπλα μαζικής καταστροφής (Ιράκ) και η τρομοκρατία (Αφγανιστάν), αποτελούν μια εξέλιξη που δημιουργεί πίσω της ασταθή κράτη, τα οποία έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά: Τις παραστρατιωτικές ομάδες, τους ενεργειακούς κόμβους, τις στρατιωτικές βάσεις και το οργανωμένο έγκλημα. Στο παρόν άρθρο κάνοντας μια αναδρομή σε αυτά τα γεγονότα, θα εξετάσουμε το πώς εμπλέκονται τα Βαλκάνια σε αυτήν την διαδικασία και στην συνέχεια ποια είναι η πιθανή μελλοντική κατάσταση στην Ελλάδα, εν όψη της παταγώδους αποτυχίας της Μεταπολίτευσης και της πρόσφατης, επακόλουθης χρεωκοπίας της χώρας.

Κατάλογος περιεχομένων 1. POLITICAL WARFARE: Μια σύντομη αναδρομή Political Warfare και Δημοκρατικές αρχές................................................................................................................... 3

2. Η Ίδρυση της NED.............................................................................................................................................. 8 Η ενσωμάτωση των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στο PW............................................................................................ 9

3. Human Rights Watch (HRW)........................................................................................................................ 15 4. Ο φαύλος κύκλος της προώθησης της Δημοκρατίας και η άνθιση του οργανωμένου εγκλήματος................................................................................................................................................................. 25 5. Οι Ελληνικές επενδύσεις στα Βαλκάνια, η οικονομική κρίση και το μέλλον............................ 33 Πίνακας Κρατικής Σταθερότητας της Ελλάδας........................................................................................................ 37 Καλά το Άλφα, αλλά προς τα που κατευθύνεται το Ωμέγα της Ελληνικής οικονομικής κρίσης?........................ 38

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

3

“Ο άνθρωπος που ονομάζουμε σολιψιστή και που ισχυρίζεται πως μόνο οι εμπειρίες του είναι πραγματικές, δεν σημαίνει ότι με αυτά που λέει διαφωνεί μαζί μας ως προς τα γεγονότα, δεν λέει ότι προσποιούμαστε όταν πονάμε, όταν παραπονούμαστε ότι πονάμε· απεναντίας μας λυπάται όπως ο καθένας, μόνο που θέλει να περιορίσει την χρήση του επιθέτου “πραγματικός”.

Ludwig Wittgenstein

1. POLITICAL WARFARE: Μια σύντομη αναδρομή Political Warfare και Δημοκρατικές αρχές Ο Χένρι Κίσσινγκερ στο βιβλίο του Διπλωματία1 αναφέρει περιγράφοντας την Αμερικανική εξωτερική πολιτική, ότι βασίζεται θεμελιακά στις δύο ακόλουθες αντιφατικές απόψεις: “Η πρώτη είναι η άποψη ότι η Αμερική υπηρετεί καλύτερα τις αξίες της με το να τελειοποιεί τη δημοκρατία στο εσωτερικό της, λειτουργώντας μ` αυτόν τον τρόπο σαν φάρος για την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Η δεύτερη ότι οι αξίες της Αμερικής της επιβάλλουν την υποχρέωση να εκστρατεύει γι` αυτές σαν σταυροφόρος σε ολόκληρο τον κόσμο”. Σε αυτό το κεφάλαιο θα προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε στο δεύτερο σκεπτικό, αφού η μεταψυχροπολεμική περίοδος το επανέφερε έντονα στο ιστορικό προσκήνιο, με τις ΗΠΑ να επεμβαίνουν στρατιωτικά στην Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ. Ωστόσο, όπως θα δούμε στη συνέχεια, η ιδέα της επέκτασης των Αμερικανικών συμφερόντων μέσα από την υποστήριξη των δημοκρατικών θεσμών και της ελεύθερης αγοράς δεν είναι κάτι καινούργιο. Στα 1885 – 1886 ένας από τους πλέον σημαντικούς Αμερικανούς ρεπόρτερ, ο George Kennan2 (1845 – 1924), ο οποίος έχοντας ζήσει χρόνια στην Ρωσία φαίνεται πως επέδρασε καθοριστικά στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης του Αμερικανικού λαού, που εκείνα τα χρόνια, για όσους αντιδρούσαν στο Τσαρικό καθεστώς δεν ήταν διόλου θετική: “ήταν νιχιλιστές ή βομβιστές”.

1 Henry Kissinger, Διπλωματία, εκδ. Λιβάνη, 1995, σελ. 22.

2 George Kennan and the Russian Empire: How America’s Conscience Became an Enemy of Tsarism by Helen Hundley

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

4

George Kennan 1845 – 1924 The Siberia explorer

Μετά από μια περιπετειώδη έρευνα του Kennan στην Σιβηρία, αφού συσχετίστηκε με εξόριστους όπως ο Ladrintsev που έγινε “οδηγός” του, ο Stepnian, ο Κροπότκιν και ο Τσαϊκόφσκι, επέστρεψε στην Αμερική στα 1886 με πρόθεση να αλλάξει την κυρίαρχη άποψη που προαναφέραμε, εκθειάζοντας τον Ρωσικό λαό και καταδικάζοντας το καταπιεστικό καθεστώς. Σε αυτό το σημείο αξίζει κανείς να παρατηρήσει πως ο Kennan διαμόρφωσε την άποψή του περίπου με τον ίδιο τρόπο που θα έκανε μια σύγχρονη MKO ανθρώπινων δικαιωμάτων σε αποστολή: ερχόμενος σε επαφή με τις καταπιεσμένες μειονότητες. Τα κείμενα, οι φωτογραφίες και τα σκίτσα που δημοσίευσε στον τύπο, εντυπωσίασαν τόσο πολύ το Αμερικανικό κοινό, ώστε στα 1889 ο Kennan έκανε έξι διαλέξεις στην Βοστόνη σε μια κατάμεστη αίθουσα όπου μέσα στέκονταν 400 άτομα ενώ έξω υπήρχαν κι άλλοι. Στην πορεία, ο Kennan κατέκρινε την Οκτωβριανή επανάσταση και το καινούργιο καθεστώς που έθετε την εξουσία “στα χέρια μιας μικρής μερίδας αυτο-εκλεγμένων γραφειοκρατών, τους οποίους ο λαός δεν μπορούσε ούτε να απομακρύνει ούτε και να ελέγξει” και επέκρινε τον Γούντροου Ουίλσον για την μετριοπαθή του αντίδραση ενάντια στον μπολσεβικισμό. Ο συνονόματος ανιψιός του Kennan, o George F. Kennan3 (1904 – 2005), ακολουθώντας τα βήματα του θείου του έγινε “η αυθεντία” της Αμερικανικής πολιτικής: “the American global planner”. Μια από τις σημαντικότερες συνδρομές του στην Αμερικανική στρατηγική είναι η ιδέα του “περιορισμού” (containment). Η ιδέα αυτή συνίσταται στην χρήση στρατιωτικών, οικονομικών και διπλωματικών μέσων με σκοπό τον περιορισμό του λεγόμενου domino effect, το οποίο με την σειρά του αναφέρεται στον τρόπο εξάπλωσης του κομμουνισμού, θεωρώντας πως όταν ένα κράτος γίνεται κομμουνιστικό συμπαρασύρει και τα γειτονικά του κράτη. Η αντίληψη αυτή πρωτοπαρουσιάστηκε στο άρθρο του The Sources of Soviet Conduct το 1947 στο περιοδικό Foreign Affairs, το οποίο υπέγραψε παραμένοντας ανώνυμος ως “Mr X”4.

3 Reflections on George F. Kennan: Scholar and Policymaker, conference proceedings, Kennan Institute 4 Βλ. http://www.historyguide.org/europe/kennan.html

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

5

George F. Kennan “The American Global Planner”

Η στρατηγική αυτή του περιορισμού που προϋποθέτει τις “σφαίρες επιρροής” παρέμεινε η κυρίαρχη πολιτική της Αμερικής καθ` όλη την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου τουλάχιστον μέχρι το 1989, χρονιά που ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ επέφερε αλλαγές στο Σοβιετικό καθεστώς. O Kennan υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία στο σχέδιο Marshal, ενώ η επιρροή του στα τρέχοντα θέματα άρχισε να φθίνει μετά τον διορισμό του D. Atcheson επί προεδρίας του Τρούμαν, χάριν στους οποίους δημιουργήθηκαν συμμαχίες υποστηριζόμενες από συμβατικά και πυρηνικά όπλα. Ο Kennan άσκησε κριτική επί της ουσίας επισημαίνοντας την απουσία οποιουδήποτε συγκεκριμένου, συνεκτικού στόχου που θα μπορούσε να επιτευχθεί στην εξωτερική πολιτική της χώρας, εντοπίζοντας ένα πρόβλημα που διαιωνίστηκε: “Πραγματικά δεν με ενδιαφέρει να συμμετέχω στην υπηρεσία μιας κυβέρνησης χωρίς να έχω τουλάχιστον το αίσθημα πως έχουμε μια “αθλητική” ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημά μας: δηλαδή ότι δεν κωπηλατούμε απλώς γενναία αντίθετα στο ρεύμα πάνω στην απαρχαιωμένη σχεδία της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, πλέοντας με τρία μίλια την ώρα, ανταγωνιζόμενοι κάποιον που πλέει με τέσσερα”.

Στο οπλοστάσιο του “πολιτικού” πολέμου (στο εξής PW) τον οποίο θα αναλύσουμε στη συνέχεια, το 1947 ήρθε να προστεθεί ολοκληρωμένα5 και ο ψυχολογικός πόλεμος σε περίοδο ειρήνης, ο οποίος περιλαμβάνει όλη την ατζέντα της καλυμμένης προπαγάνδας και των μυστικών επιχειρήσεων6. Από το σημείο αυτό, ειδικές μονάδες και ιδιώτες ανέλαβαν να διεισδύσουν σε χώρες Σοβιετικής επιρροής στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη, όπως η Ρουμανία και η Ουγγαρία με σκοπό να συλλέξουν πληροφορίες για κινήματα που πιθανόν να υπήρχαν ενάντια στην Σοβιετική ηγεμονία. Αυτή την χρονιά ο Τρούμαν θα διορίσει τον James Forrestal7 ως πρώτο Γραμματέα Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ (US Secretary of Defence). Αυτός υπήρξε από τους κύριους σχεδιαστές και διαμορφωτές της δομής της αμερικανικής κρατικής ασφάλειας, δημιουργώντας την θέση του Director of Central Inteligence (DCI), ο οποίος στη συνέχεια θα γίνει ο επικεφαλής της νεοσύστατης CIA. Οι ηγέτες της χώρας έχοντας επίγνωση την πρόσφατη εξάρτηση των μυστικών τους υπηρεσιών από την Μεγάλη Βρετανία θέλησαν να δημιουργήσουν μια νέα ανεξάρτητη μυστική υπηρεσία, η οποία να μπορεί να υποστηρίζει δραστικά τον νέο παγκόσμιο ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ.

5 Βλ. το αποχαρακτηρισμένο εγχειρίδιο The Meaning, Techniques and Method of Political Warfare, που εξεδόθη το 1942 από την Βρετανική κυβέρνηση.

6 Illusions of Coherence, US Strategy and Political Warefare in the Early Cold War, Scott Lukas and Kaeten Misty.

7 Directors of Central Intelligence as Leaders of the U.S. Intelligence Community, 1946–2005, Douglas F. Garthoff, Center for the Study of Intelligence CentralIntelligence Agency, 2007. Αξίζει να αναφερθεί, ότι ο Forrestal αντιμετώπισε σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και στο τέλος αυτοκτόνησε αφήνοντας πίσω του ένα ποίημα από τον Αίαντα του Σοφοκλή. Έχοντας ισχυρά φιλο – Παλαιστινιακές θέσεις, μετά τον θάνατό του κυκλοφόρησαν φήμες στην Αμερική για ενδεχόμενη δολοφονία του από Σιωνιστές.

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

6

James Forrestal 1st US secretary of Defence

Σε ένα ιστορικό πλέον υπόμνημά8 που ενέκρινε και παρουσίασε ο Kennan το 1948, τέθηκαν οι βάσεις της ενσωμάτωσης στην ατζέντα της CIA του PW, το οποίο ερμηνεύεται ως “λογική εφαρμογή των δογμάτων του Κλάουζεβιτς σε περίοδο ειρήνης ” και στην ευρύτερή του σημασία αποτελεί ένα είδος πολέμου το οποίο απαιτεί “την επιστράτευση όλων των μέσων που διαθέτει ένα κράτος, για να επιτύχει τους εθνικούς του σκοπούς”. Αυτού του είδους οι επιχειρήσεις είναι φανερές και καλυμμένες, περιλαμβάνοντας “μυστικές επιχειρήσεις όπως πολιτικές συμμαχίες, οικονομικά μέτρα (όπως πχ. το σχέδιο Marshal), “λευκή” προπαγάνδα με σκοπό την κρυφή υποστήριξη “φίλιων” εξωτερικών δομών, “μαύρο” ψυχολογικό πόλεμο ή ακόμα και την ενθάρρυνση της “υπόγειας” αντίδρασης σε εχθρικές χώρες ”. Σε πρακτικό επίπεδο, το υπόμνημα αναφέρεται στα εξής: “Στην κρυφή χρηματοδότηση προσφυγικών οργανώσεων που προέρχονταν από τις ΕΣΣΔ, ώστε να δημιουργηθούν εστίες εθνικής (έμφαση δική μου) ελπίδας και ένα αίσθημα σκοπού” στους πρόσφυγες του ανατολικού μπλοκ, ώστε “ να εμπνεύσουν την συνέχιση της λαϊκής αντίστασης μέσα στις χώρες της ΕΣΣΔ και τέλος, να λειτουργήσουν ως εστίες απελευθέρωσης σε περίπτωση πολέμου ”. Στη συνέχεια προτείνεται να “επιστρατευτούν” έμπιστοι Αμερικανοί πολίτες, οι οποίοι να δημιουργήσουν μια δημόσια επιτροπή “που να προσφέρει καθοδήγηση και υποστήριξη σε εθνικά (έμφ. δική μου) κινήματα”, ηγέτες των οποίων θα είναι διαπρεπής πολιτικοί πρόσφυγες από την ΕΣΣΔ, στους οποίους θα παρέχεται πρόσβαση στα MME. Αυτές οι προτάσεις τονίζεται πως συμφωνούν με την Αμερικανική παράδοση, δηλαδή την δημόσια υποστήριξη της αντίστασης στην τυραννία στις ξένες χώρες: “Σε όλη την ιστορία, ιδιώτες Αμερικανοί πολίτες δημιούργησαν ομάδες για να προασπιστούν τον σκοπό της απελευθέρωσης ανθρώπων οι οποίοι υπέφεραν κάτω από το καθεστώς της τυραννίας... Η πρότασή μας είναι να αναβιώσουμε αυτήν την παράδοση ειδικά για να προωθηθούν τα Αμερικανικά συμφέροντα στην παρούσα κρίση”.

Δομικά λοιπόν το PW από τις απαρχές της ενσωμάτωσής του στην φιλοσοφία της CIA, επικεντρώθηκε σε μια κρυφή προπαγανδιστική “ανάδειξη του καταπιεσμένου” και στην εκμετάλλευση των αισθημάτων συμπάθειας που εμπνέει με την κατάλληλη χρήση των ΜΜΕ η “φιγούρα της καταπιεσμένης μειονότητας” στο ευρύ κοινό. Μια άλλη πτυχή που αφορά στις χώρες του “Ελεύθερου Κόσμου”, αποτελεί “ η ενίσχυση των εγχώριων δυνάμεων που αντιπαλεύουν τον κομμουνισμό σε χώρες που το Σοβιετικό PW απειλεί την εθνική ασφάλεια” των ΗΠΑ. Ως μέσον, η αναφορά προτείνει την χρήση ενδιάμεσων ιδιωτών – που να μην σχετίζονται με την προηγούμενη δραστηριότητα – , οι οποίοι θα λειτουργούν μέσα από ιδιωτικούς (μη 8 National Archives and Records Administration, RG 273, Records of the National Security Council, NSC 10/2. Top Secret.

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

7

κυβερνητικούς) οργανισμούς. Τέλος, προτείνεται η προστασία νευραλγικών εγκαταστάσεων (πχ. Πετρελαιοπηγές), υλικού και προσωπικού, αποτρέποντας την απειλή του να περιέλθουν ανέπαφα στα χέρια του Κρεμλίνου. Η συμμαχία της κοινής γνώμης στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής μετατράπηκε σε πρώτη αναγκαιότητα από τα γεγονότα του πολέμου στο Βιετνάμ, μετά τον οποίο η Αμερική αποφάσισε να μην εμπλέκεται πλέον σε στρατιωτικές ενέργειες χωρίς επίσημα πεπεφρασμένη πολιτική γύρω από τον τρόπο χρήσης των στρατιωτικών της δυνάμεων. Τα δυσάρεστα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο Βιετνάμ, οδήγησαν στην δημιουργία του λεγόμενου δόγματος Weinberger, που μεταξύ άλλων υπογράμμιζε την αναγκαιότητα της σύμπνοιας της αμερικανικής γνώμης και του Κογκρέσου, σε ενδεχόμενη μελλοντική στρατιωτική εμπλοκή της χώρας.

Ronald Reagan

Caspar Weinberger

Ο Caspar Weinberger, υπουργός εθνικής άμυνας επί Ρέιγκαν, στον σχετικό λόγο 9 του αναφέρθηκε και στους κινδύνους που ενέχονται στην πιθανή διεξαγωγή προπαγάνδας στο εσωτερικό της χώρας από πιθανούς αντίπαλους: “Οι εχθροί μας μπορούν να εκμεταλλευτούν το γεγονός ότι η κοινωνία μας είναι “ανοιχτή” και να χρησιμοποιήσουν την ελευθερία του λόγου και της γνώμης που απολαμβάνουμε για προπαγάνδα και παραπληροφόρηση με σκοπό τον κατακερματισμό των απόψεων και των στόχων μας... Γνωρίζουν ότι αν μπορέσουν να διαιρέσουν την εθνική ομοψυχία μέσα στο σπίτι μας δεν θα χρειαστεί να νικήσουν τις στρατιωτικές μας δυνάμεις στο εξωτερικό”. Από αυτήν την άποψη, γίνεται εύκολα κατανοητό πως η εσωτερική προπαγάνδα για την

διαμόρφωση της κοινής γνώμης στην Αμερική μέσα από τα ΜΜΕ γύρω από θέματα συμμετοχής της χώρας σε έναν πόλεμο απόκτησε μεγάλη σημασία.

Έκρηξη ναπάλμ στο Βιετνάμ

9 “The Uses of Military Power”. Remarks prepared for delivery by the Hon. Caspar W. Weinberger, Secretery of Defence, to the National Press Club, Washington, 28/9/1984.

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

8

2. Η Ίδρυση της NED Το 1982, ο Ρέιγκαν έβγαλε έναν λόγο στην Βρετανική βουλή 10, καλώντας τους συμμάχους σε μια παγκόσμια σταυροφορία με σκοπό την προώθηση της δημοκρατίας. Το πρακτικό αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία κατά τον Δεκέμβριο του 1983 της μη κυβερνητικής οργάνωσης NED (National Endowment of Democracy) η οποία έχει ως σκοπό της “την υποστήριξη των δημοκρατικών θεσμών σε ολόκληρο τον κόσμο μέσα από ιδιωτικές, μη κυβερνητικές προσπάθειες”. Η NED11 απαρτίζεται από τέσσερα διακριτά ιδρύματα: Το National Democratic Institute, το National Republican Istitute (που έγινε International), το οποίο επιχορηγεί με κεφάλαια και παράλληλα εκπαιδεύει πολιτικούς και πολιτικά κόμματα, το Centre for International Private Enterprice, το οποίο προσφέρει

εκπαίδευση, χρήματα και ευκαιρίες δημιουργίας δικτύων σε επιχειρηματικές ενώσεις και τέλος το AFL – CIO με σκοπό την βοήθεια ξένων εμπορικών ενώσεων. Τα αποτελέσματα ήταν άμεσα, καθώς το NED βρήκε γρήγορα ανταπόκριση από φιλο – Αμερικανούς υποψήφιους στις εκλογές της Γρενάδας, του Παναμά, του Ελ Σαλβαντόρ και της Γουατεμάλας. Η οργάνωση προσέφερε χρήματα σε προπαγάνδα ενάντια στους Σαντινίστας της Νικαράγουας και προσέφερε 3,7 εκατομμύρια δολάρια στην ανεξάρτητη εμπορική ένωση Solidarity12 της Πολωνίας. Επιπλέον, ίδρυσε οργανισμούς στην Βρετανία, οι οποίοι έκαναν φιλο – Νατοϊκή προπαγάνδα και χρηματοδότησε μέχρι και Γαλλική ακροδεξιά μαθητική οργάνωση, η οποία συνδεόταν με παραστρατιωτικούς. Αυτού του είδους οι δραστηριότητες δεν ήταν καινούργιες, αφού παρόμοιες ενέργειες έλαβαν χώρα από το 1938 κι εντεύθεν. Δεν θα επεκταθούμε στο θέμα, καθώς στο παρόν άρθρο αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να δούμε πώς εκτυλίσσεται δομικά και οργανωτικά το PW και όχι να κάνουμε μια εκτενή ιστορική ανασκόπηση. Ποια όμως είναι ακριβώς η χρησιμότητα της εμπλοκής των ΜΚΟ, των ιδιωτικών φορέων, των επιχειρηματικών και των εμπορικών οργανώσεων στο παιχνίδι των καλυμμένων επιχειρήσεων στο εξωτερικό ως μέρος του PW? Οι ΗΠΑ πρώτα από όλα επιζήτησαν οι επιχειρήσεις αυτές να είναι αξιόπιστες και να παρουσιάζονται ως θεμιτές εκφράσεις μιας ιδιωτικής πρωτοβουλίας ώστε να μπορέσουν να προσελκύσουν την προσοχή ξένων ομάδων, πολλές από τις οποίες θα έβλεπαν με σκεπτικισμό αν όχι με απέχθεια το να εξυπηρετήσουν στην χώρα τους τα συμφέροντα μια ξένης μυστικής υπηρεσίας όπως η CIA. Χρησιμοποιώντας αυτές τις οργανώσεις που χρηματοδοτούσε, η Αμερική μπορούσε να ασκεί κριτική σε άλλες ομάδες κατηγορώντας τες ότι χρηματοδοτούνται από 10 Political Warfare Old and New: The State and Private Groups in the Formation of the Nationan Endowment For Democracy, Robert Pee, 49th Parallel, Vol. 22, 2008, pg. 21 – 36.

11 Σημειώνουμε ότι από τα διευθυντικά στελέχη της εν λόγο οργάνωσης μεταξύ άλλων υπήρξε ο κ. Σόρος, τον οποίο θα συναντήσουμε στην συνέχεια.

12 Χρηματοδότης του εν λόγο σωματείου υπήρξε και ο κ Σόρος μέσω του Batory Foundation που ίδρυσε στην Πολωνία το 1988, όπως και το Ford Foundation. Με τον Σόρος και το Ford Foundation θα ασχοληθούμε στην συνέχεια.

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

9

το Σοβιετικό καθεστώς και παράλληλα αυτή η έμμισθη κριτική να παρουσιάζεται ως μια αυθόρμητη έκφραση δημοκρατικών ενώσεων ανδρών και γυναικών. Επιπλέον, για να είναι ακόμα πιο πιστευτές, αυτές οι οργανώσεις έπρεπε αφού στηθούν να υποστούν διώξεις, μεγεθύνοντας έτσι την δραματουργική τους αποτελεσματικότητα και την πειστικότητά τους. Το Radio Free Europe και το Radio Liberty μπορούσαν να ασκούν πολύ σκληρότερη κριτική στο Σοβιετικό καθεστώς από τα κράτη στα οποία ανήκαν. Αυτή η συνεργασία μεταξύ κράτους και ανεξάρτητων, ιδιωτικών οργανώσεων, βασίστηκε αρχικά κυρίως σε πρώην κομμουνιστές και Τροτσκιστές 13 - όπως ο Jay Lovestone που ηγήθηκε του κομμουνιστικού κόμματος της Αμερικής - , οι οποίοι ήξεραν “από μέσα” τον τρόπο σκέψης και την νοοτροπία των εχθρών τους. Φυσικά, οι σχέσεις ανάμεσα στους δύο πόλους δεν ήταν πάντοτε αγαστές, αφού υπήρξαν διαφωνίες για τους μακρόπνοους και τους άμεσους στόχους, αλλά και για τις προτεραιότητες της χρηματοδότησής τους. Οι συμμαχικές αυτές δομές, αποδείχτηκαν συχνά πεισματικά αντίθετες στο να ακολουθήσουν τις ντιρεκτίβες της CIA στις περιπτώσεις διαφωνίας, εξαιτίας της ανεξάρτητης παράδοσής τους.

Jay Lovestone Συνεργάτης της CIA και ηγέτης του ΚΚ των ΗΠΑ.

Στην περίπτωση που τέτοιες δραστηριότητες αποκαλυφθούν, - όπως έδειξε η περίπτωση τού περιοδικού Ramparts Magazine που αποκάλυψε τον Απρίλιο του 1967 ότι η CIA χρηματοδοτούσε το National Student Association - , δημιουργείται μια αρνητική ατμόσφαιρα κατακραυγής και απόρριψης, η αποτελεσματικότητα του PW πέφτει κατακόρυφα, όσοι δουλεύουν σε τέτοιες οργανώσεις χωρίς να γνωρίζουν το θέμα νοιώθουν παραπλανημένοι και τέλος οι πιθανοί συνεργάτες μειώνονται, καθώς πλέον κυριαρχεί ο φόβος της αποκάλυψης. Η ενσωμάτωση των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στο PW. Η σημασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην εξωτερική πολιτική είχε ήδη τονιστεί από το 1974, όταν μια υποεπιτροπή του Κογκρέσου στο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ εξέδωσε μια αναφορά με τίτλο: “Human Rights in the World Community: A Call for US Leadership”, στην οποία συνιστούσε στο State Department να τονίσει την σημασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην εξωτερική πολιτική υποστηρίζοντας πως η υπάρχουσα νοοτροπία οδήγησε την Αμερική “ στο να ενσωματώσει συμπεριφορές, οι οποίες συμπεριλάμβαναν την άσκηση βασανιστηρίων και την ανερυθρίαστη παραβίαση σχεδόν κάθε σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αυτά εξαγγέλλονται από την παγκόσμια κοινότητα ”. Η έκθεση, βασιζόμενη σε

ηθικά, νομικά και πρακτικά επιχειρήματα, καλούσε στην ενδυνάμωση της ιδιωτικής διπλωματίας, σε δημόσιες δηλώσεις, στην έμφαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στα Ηνωμένα Έθνη και τον 13 Στο ίδιο, σελ. 5.

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

10

περιορισμό της βοήθειας στα κράτη που προέβαιναν σε συστηματική παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, εκτός κι αν το επέτασσε το εθνικό συμφέρον, ή ανθρωπιστικοί λόγοι. Παράλληλα, απαιτήθηκε από όλα τα κράτη που λάμβαναν βοήθεια από τις ΗΠΑ να συντάσσουν ετήσιες αναφορές σχετικά με την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην χώρα τους. Η έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα σε σχέση με την εξωτερική πολιτική της Αμερικής δημιούργησε από το σημείο αυτό πολλές δύσκολες καταστάσεις, αφού συχνά δημιουργήθηκε σύγκρουση ανάμεσα σε αυτήν την προτεραιότητα και τα γεωπολιτικά συμφέροντα της χώρας. Ο Κάρτερ αν και παρουσίασε τα ανθρώπινα δικαιώματα ως “την ψυχή της Αμερικανικής πολιτικής” παρείχε στρατιωτική βοήθεια στην Ινδονησία κατά την εισβολή της στο Ανατολικό Τιμόρ, γεγονός που κόστισε την ζωή σε 200.000 ανθρώπους. Σε άλλες περιπτώσεις προτιμήθηκε η αδράνεια όπως η γενοκτονία στη Ρουάντα επί Κλίντον, ο οποίος όχι μόνον αδράνησε καταστροφικά, αλλά εμπόδισε και την επέμβαση των Η.Ε. Ένας από τους λόγους, ήταν πως δεν θεωρήθηκε αναγκαίο για τις ΗΠΑ να επέμβουν σε ένα στρατηγικά αδιάφορο μέρος του πλανήτη. Η “σκληρή” τακτική του Ρέιγκαν – σε αντίθεση με του Κάρτερ που δήλωνε πως τα ανθρώπινα δικαιώματα ενδιαφέρουν σοβαρά την εξωτερική του πολιτική - στο ζήτημα του PW, δεν απέκλειε την περίπτωση της παροχής βοήθειας σε απολυταρχικά καθεστώτα – όπως η αριστερή χούντα στο Ελ Σαλβαντόρ – προκαλώντας αντιδράσεις στο ευρύ κοινό και παράγοντας αρνητικές κρητικές, ώσπου τον Νοέμβριο του 1981 το Κογκρέσο εξέδωσε μια ανακοίνωση 14 στην οποία τόνισε με έμφαση την σημασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων στον ιδεολογικό πόλεμο με την Σοβιετική Ένωση. Σε αυτήν την εξέλιξη έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι νεο – συντηρητικοί 15, όπως ο Elliott Abrams, νέος υποψήφιος για την θέση του Assistant Secretary for Human Rights και Humanitarian Affairs στο State Department, αλλά και έξω από την διοίκηση, αυτή η πολιτική μερίδα εξακολούθησε να μετασχηματίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ένα ισχυρό όπλο του PW. Προς αυτήν την κατεύθυνση έπαιξαν ρόλο μελανά ιστορικά γεγονότα, όπως το Βιετνάμ και η σφαγή περίπου 500 πολιτών από Αμερικανούς στρατιώτες στο My Lai, ο μυστικός βομβαρδισμός της Καμπότζης και το σκάνδαλο του Watergate, τα οποία έδωσαν την αίσθηση της ηθικής κατάπτωσης της χώρας16.

Η σφαγή στο My Lai

Watergate

R. Nixon:

“Βομβάρδισα την Καμπότζη για να τελειώσω τον πόλεμο”.

Τα γεγονότα κατέστησαν απαγορευτική την εμπλοκή ενώσεων ή οργανισμών χρηματοδοτούμενων από την CIA στο PW. Η λύση που βρέθηκε ήταν μια νέα δομή με την ανάθεση ολόκληρου “του έργου” σε ιδιώτες. Αυτό, διατηρούσε το πλεονέκτημα του ότι ενώ μια ομάδα ιδιωτών χρηματοδοτούσε δημόσια τις φίλιες δομές αλλαγής ενός καθεστώτος, την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ μπορούσαν ταυτόχρονα να διατηρούν διπλωματικές σχέσεις με την υπάρχουσα κυβέρνηση. Επί πλέον, οι πράκτορες ως ιδιώτες, ήταν σε θέση να χρηματοδοτούν πυρήνες εκδημοκρατισμού και η 14 Anon (1981), “Excerpts from State Department memo on human rights”, New York Times.

15 Αυτοί σε γενικές γραμμές, δίνουν σημασία στην ηθική δικαίωση των συρράξεων του αμερικανικού στρατού.

16 Integrating human rights in us foreign policy: The history, the challenges, and the criteria for an effective policy, Lecture by Roberta Cohen at the Foreign Service Institute, 2008.

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

11

αμερικανική κυβέρνηση να απορρίπτει δημόσια τις ενέργειές τους, “νίπτοντας τας χείρας” της. Οι καινούργιες αυτές δομές προώθησης της δημοκρατίας σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν από το American Political Foundation (APF), το οποίο χρηματοδοτήθηκε για αυτόν τον σκοπό με 400.000 δολάρια από τον Λευκό Οίκο. Τέλος, οι δράστες πλέον ως ιδιώτες μη ελεγχόμενοι από το κράτος, εξυπηρετούσαν παράλληλα με αποφασιστικότητα τα συμφέροντά τους χρηματοδοτούμενοι απευθείας από τον Λευκό Οίκο, γνωρίζοντας καλύτερα από οποιονδήποτε δημόσιο υπάλληλο τις ιδιαιτερότητες και τις απαιτήσεις των target group τους. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το περιστατικό της Πτώσης των Δίδυμων Πύργων ήρθε να διαμορφώσει την νέα ρητορική του PW, δηλαδή τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Η αντιμετώπιση απειλής στο εσωτερικό της χώρας ήταν κάτι το απίθανο όπως καταδεικνύεται από τα λεγόμενα του Κίσσινγερ: “Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις διεξήγαγαν αναρίθμητους πολέμους προκειμένου να αποτρέψουν την άνοδο δυνητικά κυρίαρχων δυνάμεων. Στην Αμερική, ο συνδυασμός της δύναμης και της απόστασης ενέπνευσε την πεποίθηση πως οποιαδήποτε πρόκληση θα μπορούσε να εξουδετερωθεί μετά την εμφάνισή της” Αυτό

το “μετά την εμφάνισή της” επί Μπους μετατράπηκε σε “προληπτικούς” πολέμους με το PW να δίνει την θέση του στην προπαγάνδα ψυχολογικής προετοιμασίας του εδάφους, για την δικαίωση της αυθαίρετης στρατιωτικής επέμβασης. Όπως ήταν αναμενόμενο, η παγκοσμιοποίηση της Δημοκρατίας και της Ελεύθερης Αγοράς έγιναν ο αντίθετος πόλος των τυραννικών και απολυταρχικών καθεστώτων και της παγκόσμιας τρομοκρατίας. Στον λόγο που εκφώνησε στο NED τον Οκτώβριο του 2006, o πρόεδρος Μπους, συνδέοντας επανειλημμένα το απολυταρχικό Σοβιετικό καθεστώς με την ιδεολογία των τρομοκρατών και των όπλων μαζικής καταστροφής, τελειώνοντας είπε: “Με την άνοδο αυτού του θανατηφόρου εχθρού και το ξεδίπλωμα του παγκόσμιου ιδεολογικού αγώνα, η χρονική μας στιγμή θα μείνει στην ιστορία για τις νέες προκλήσεις και τους χωρίς προηγούμενο κινδύνους. Επιπλέον, η μάχη στην οποία συμμετέχουμε αποτελεί την έκφραση ενός προαιώνιου αγώνα, ανάμεσα σε αυτούς που εναποθέτουν την πίστη τους σε δικτάτορες και σε κείνους που την εναποθέτουν στον λαό. Καθ` όλη την διάρκεια της ιστορίας, τύραννοι ή επίδοξοι στο να γίνουν τύραννοι πάντοτε ισχυρίστηκαν ότι ο φόνος είναι νόμιμο μέσον εξυπηρέτησης των μεγάλων τους οραμάτων και κατέληξαν αποξενωμένοι από τους έντιμους ανθρώπους του πλανήτη. Τύραννοι ή επίδοξοι στο να γίνουν τύραννοι πάντοτε ισχυρίζονται ότι οι καθεστωτικές κοινωνίες είναι αγνές και δυνατές, μέχρι που αυτές οι κοινωνίες καταρρεύσουν από την διαφθορά και την παρακμή. Τύραννοι ή επίδοξοι στο να γίνουν τύραννοι πάντοτε ισχυρίζονται ότι οι ελεύθεροι άνδρες και οι γυναίκες είναι αδύναμοι και παρηκμασμένοι, μέχρι που μια μέρα αυτοί οι ελεύθεροι άνδρες και γυναίκες τους νικήσουν. Δεν γνωρίζουμε την εξέλιξη του δικού μας αγώνα ή την πορεία του, ή πόσες θυσίες θα χρειαστεί. Γνωρίζουμε όμως πως η αγάπη για την ελευθερία αξίζει τις θυσίες μας. Γνωρίζουμε πως η αγάπη προς την ελευθερία είναι η ύψιστη δύναμη της ιστορίας. Γνωρίζουμε επίσης πως η αγάπη για την ελευθερία θα θα υπερισχύσει για ακόμα μια φορά”.

"Γνωρίζουμε επίσης πως η αγάπη για την ελευθερία θα υπερισχύσει για ακόμα μια φορά" George Bush Στην ετήσια αναφορά17 της το 2006 με τίτλο “The backlash against Democracy Assistance”, η NED αναφέρει πως υπάρχουν συνολικά στον κόσμο 45 – 60 “υβριδικά” καθεστώτα, τα οποία είναι 17 “The backlash against Democracy Assistance”, A Report prepared by the NDE for Senator Richard G. Lugar, Chairman committee of Foreign Reations United States, 2006

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

12

ημι – αυταρχικά, δεν διεξάγουν “καθαρές” εκλογές, αφαιρούν το δικαίωμα ψήφου σε εκείνους που πιθανά θα ψήφιζαν αντιπάλους, έχουν συγκεντρωτική εξουσία, αδύναμη νομοθεσία, έλλειψη δικαστικής ανεξαρτησίας, υψηλό επίπεδο διαφθοράς, ΜΜΕ κατευθυνόμενα από την κυβέρνηση, παρουσιάζουν σοβαρές παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων, και αδύναμη εφαρμογή των νόμων. Η αναφορά “δείχνει” τα Αραβικά” κράτη. Πιο πριν, σημειώνεται πως η περίπτωση μεγάλης παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, οδηγεί στην νόμιμη (στρατιωτική) παρέμβαση (του ΝΑΤΟ): “Πρώτα - πρώτα η δημοκρατία όχι μόνο έγινε ευρέως αποδεκτή ως παγκόσμιος κανόνας, αλλά η διεθνής κοινότητα πλέον κλίνει στο να αποδεχτεί την παρέμβαση σε περιπτώσεις μεγάλης παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ακόμα και όταν αυτή αψηφεί τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα μιας χώρας”. Ο συντάκτης συνεχίζοντας αναφέρει για τα Αραβικά “υβριδικά” καθεστώτα: “έχοντας θορυβηθεί βλέποντάς μας ως μια καινούργια απειλή για την εξουσία τους, λαμβάνουν μέτρα για να μην συμβούν τα ίδια (υπογράμμιση δική μου) στις χώρες τους”. Προφανώς το “τα ίδια” αναφέρεται στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.

Η NED ενεπλάκη ενεργά στις εκλογές της Νικαράγουας το 1990, της Μογγολίας το 1996, βοήθησε να χάσουν την εξουσία νόμιμα εκλεγμένες κυβερνήσεις στην Βουλγαρία το 1990 και στην Αλβανία το 1991 και το 1992. Συνέβαλλε να ηττηθεί υποψήφιος πρωθυπουργός - που δεν ήταν αρεστός στις ΗΠΑ – στην Σλοβακία το 2002 και από το 1999 ως το 2004 επένδυσε μεγάλα κεφάλαια σε αντίπαλους του Hugo Chavez, στην Βενεζουέλα. Στο διάστημα 1991 -1992 χορήγησε 250.000 δολάρια στο CANF (Cuban – American National Foundation) γνωστό ως η πλέον φανατική οργάνωση εναντίον του Κάστρο στο Μαϊάμι, η οποία χρηματοδότησε τον Luis Posada Carilles, που ενεπλάκη σε υπόθεση έκρηξης βόμβας σε Κουβανέζικο αεροπλάνο που σκότωσε 73 ανθρώπους και σε μια σειρά βομβιστικών επιθέσεων σε ξενοδοχεία της Κούβας 18, ώσπου συνελήφθη και φυλακίστηκε στον Παναμά για απόπειρα δολοφονίας του Κάστρο. Μια ακόμα δραστηριότητα που υποστηρίζει η NED είναι το Center of International Media19 (CIM) Assistance του οποίου σκοπός είναι η στήριξη και η δημιουργία - εκπαίδευση ανεξάρτητων Media σε διεθνές επίπεδο, τονίζοντας τον ρόλο τους στην ανάπτυξη σταθερών δημοκρατιών σε ολόκληρο τον κόσμο και η ανεύρεση χρηματικών πόρων από τον ιδιωτικό τομέα γι` αυτόν τον σκοπό. Σε μια αναφορά20 του CIM αναφέρεται η σημασία της ανεξάρτητης ερευνητικής δημοσιογραφίας και μεταξύ άλλων το Φιλιππινέζικο Κέντρο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (Phlippine Center of Invastigative Journalism), το οποίο συνέβαλλε αποφασιστικά στην παραίτηση του Προέδρου της χώρας Joseph Estrada μετά τις αποκαλύψεις που έκανε για την κρυφή του περιουσία. Το PCI όπως αναφέρεται υποστηρίχτηκε οικονομικά από το Ford Foundation, το οποίο του χορήγησε το 30% του ετήσιου προϋπολογισμού του που ανέρχεται περίπου στα 500.000 δολάρια. Όπως θα δούμε στη συνέχεια, το Ford Foundation δεν στηρίζει μόνο την ανεξάρτητη ερευνητική δημοσιογραφία, αλλά και τις ανεξάρτητες ΜΚΟ υπεράσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Σε αυτό το δημοσιογραφικό δίκτυο, περιλαμβάνονται προγράμματα όπως αυτό της Βοσνίας σχετικά με το trafficking γυναικών (2003) που χρηματοδοτήθηκε με 200.000 δολάρια από το State Department, ή οργανισμοί όπως το Journalism Development Group`s Center for Investigative Reporting που εδράζεται στο Σεράγεβο και χρηματοδοτήθηκε με 340.000 δολάρια από το UN Democracy Fund, το οποίο ερευνά το οργανωμένο έγκλημα και την διαφθορά, γράφοντας άρθρα Αμερικανικού στυλ. Στην Βουλγαρία το International Research and Exchanges Board (IREX) εγκαινίασε το 2003 ωριαία τηλεοπτική εκπομπή στο εθνικό κανάλι και στην Αλβανία, υποστηριζόμενο από την USAID, το IREX παρήγαγε το show “Na Chisto” (Καθαρά χέρια) που το 2007 έφτασε να έχει πάνω από 400.000 τηλεθεατές. Το show αυτό, θίγοντας θέματα διαφθοράς οδήγησε στην διενέργεια ερευνών στη βουλή και στην σύλληψη ενός πρύτανη, ενός διευθυντή 18 New York Times, July 13, 1998 19 Το πρώτο μη – κερδοσκοπικό κέντρο ερευνητικής δημοσιογραφίας ιδρύθηκε στην Ουάσιγκτον το 1969 από τον κ.

Phillip Stern και είχε τεράστια επιτυχία, αφού με ένα budget της τάξεως των 2.500 δολαρίων, ο τότε νεαρός δημοσιογράφος κ. Hersh αποκάλυψε τη σφαγή που διέπραξε ο στρατός στο My Lai. 20 “Global Investigative Journalism: Strategies for Support”, A Report to the Center for International Media, 2007

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

13

φυλακών και του διευθυντή των κρατικών ταχυδρομείων. Τελειώνοντας αυτό το κεφάλαιο θα προσθέσουμε ότι ο κ Σόρος για τον οποίο θα μιλήσουμε παρακάτω, σχετίζεται με το προαναφερθέν IREX, αφού το αντιπροσωπεύει στο Κιργιστάν της κεντρικής Ασίας, όπου φέτος τον Απρίλιο σημειώθηκαν διαδηλώσεις και ταραχές, συγκεκριμένα στην πόλη Ταλάς, με αποτέλεσμα να σημειωθούν συγκρούσεις με την αστυνομία και να σκοτωθούν τουλάχιστον 41 άτομα. Τα γεγονότα προκάλεσαν την ανατροπή του προέδρου κ. Μπακίγιεφ. Σημειωτέον, ότι το 2003 υπό την εποπτεία της αμερικανικής ΜΚΟ Freedom House, εγκαινιάστηκε στην πρωτεύουσα Bishkek η έκδοση ανεξάρτητου φύλου, με την παρουσία κυβερνητικών αντιπροσώπων της χώρας και του State Department, προεδρεύοντος του ρεπουμπλικάνου κ. John McCain. Η χρηματοδότηση της εφημερίδας “Ελευθερία” έγινε από Νορβηγούς, το Open Society Institute και την αμερικανική κυβέρνηση. Δύο μήνες πριν από την εξέγερση, ο πρωθυπουργός κ.

Djockmart Otorbraev, εμφανίστηκε στην τηλεόραση, στο κανάλι “Open Kyrgyzstan” του κ. Σόρος.21 Στην χώρα αυτή (στην πόλη Manas), οι ΗΠΑ έχουν την μοναδική στρατιωτική βάση στην Ασία, η οποία υποστηρίζει τις επιχειρήσεις τους στο Αφγανιστάν. Ας σημειωθεί ότι η χώρα αυτή αποτελεί μεγάλο κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου οπίου, οι βαρόνοι των ναρκωτικών έχουν διεισδύσει στην πολιτική ζωή, ενώ οι παραστρατιωτικές δυνάμεις που χρησιμοποιούνται σε απαγωγές και άλλες δραστηριότητες κρύβονται πίσω από συλλόγους πολεμικών τεχνών 22.

Πιλότοι εξετάζουν αεροπλάνο στην αεροπορική βάση στο Manas Το προαναφερθέν ίδρυμα OSI του Σόρος στο Κιργιστάν συνεργάζεται με το EducationUSA, το οποίο υποστηρίζεται από το State Department και σκοπός του είναι: “η προώθηση της Αμερικανικής ανώτερης εκπαίδευσης ανά τον κόσμο, προσφέροντας ακριβή, μη προκατειλημμένη, εκτενή, αντικειμενική και σύγχρονη πληροφόρηση και καθοδήγηση γύρω από τα εκπαιδευτικά αμερικανικά ινστιτούτα” , προσελκύοντας προφανώς τα καλύτερα “μυαλά” για σπουδές στην Αμερική. Το μότο του είναι: “Σπουδαστής σήμερα, αρχηγός αύριο”. Οι Αμερικάνοι, προνοώντας διαλέγουν και ετοιμάζουν εκείνους που στην επόμενη

γενιά θα πάρουν στα χέρια τους την εξουσία των πρώην κομμουνιστικών κρατών. Παράλληλα, φαίνεται πως άλλοι ετοιμάζονται για μπίζνες: Ο κ. Σόρος το 2009 διέθεσε μέσω του εκεί ιδρύματός του το ποσόν του 1,7 εκατομμυρίων δολαρίων.

21 Βλ. http://www.youtube.com/watch?v=MgU3X8rnBNw 22 The Eurasian Drug Trade: A Challenge to Regional Security, Svante Cornell and Niklas Swanstrõm, Problems of post Communism, vol. 53, διαθέσιμο στο http://www.silkroadstudies.org/new/docs/publications/2006/0608Eurasiandrugtrade.pdf

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

14

Ο κ. George Soros Τελειώνοντας το παρόν κεφάλαιο θα παραθέσουμε δυο πίνακες με τις επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στις μετακομμουνιστικές Ευρωπαϊκές χώρες κατά την περίοδο 1990 – 2004 από διάφορους δυτικούς φορείς προώθησης της Δημοκρατίας 23. Στον πρώτο πίνακα οι δαπάνες χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: α) την κατεύθυνση της “κοινωνίας των πολιτών” (society oriented) που συμπεριλαμβάνει την ενδυνάμωση των πολιτειακών δομών και της δυνατότητας των ιδιωτικών οργανισμών να αλληλεπιδρούν με την κυβέρνηση και β) την κρατική κατεύθυνση (state oriented) που συμπεριλαμβάνει την κυβερνητική αντιπροσώπευση, την ανάπτυξη της νομοθετικής εξουσίας και την διαχείριση της χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα, στοχεύοντας στην μεταρρύθμιση ή στην υποβοήθηση των κρατικών οργανισμών σχετικά με την αλληλεπίδρασή τους με την κοινωνία (τα ποσά αναφέρονται σε εκατομμύρια δολάρια). Αξίζει να σημειωθεί η υψηλή θέση που κατέχει το Open Society Institute του κ. Σόρος.

Table 1 [all figures in 000,000] SocietyCountry Oriented United States 1,117 EU 147 Open Society 310 Sweden 148 Norway 158 Netherlands 76 United 26 Kingdom Canada 60 Mott 97 Germany 34

StateOriented 970 1,018 109 173 49 129

Total 2,087 1,165 419 321 207 205

142

168

57 2 62

117 99 96

Στον δεύτερο πίνακα οι υποκατηγορίες της πρώτης κατεύθυνσης (society oriented) είναι πιο αναλυτικές:

23 Βλ. http://www.wilsoncenter.org/topics/pubs/MR336Green.doc

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας Table 2 [all figures in 000,000] Civil Country Society United States 702 Open Society 111 Mott 90 Sweden 69 EU 68 Norway 45 NED 45 Canada 44 Ford 26 Netherlands 24

Elections 195 2 8 6 3 10 8 5

Free Info 188 165 2 14 10 8 19 1 2 27

Flow Human Rights 31 35 3 57 63 102 6 6 15 21

15

Total 1,117 310 97 148 147 158 79 60 42 76

3. Human Rights Watch (HRW)

“Το 2005 ξεπήδησαν 227,000 πολυεκατομμυριούχοι, ο πλούτος των οποίων ανήλθε σε 30$ τρις, όντας περισσότερος από το άθροισμα του ΑΕΠ της Κίνας, της Ρωσίας, της Βραζιλίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης”.

Η αθρόα εξάπλωση των ΜΚΟ σε ολόκληρο τον κόσμο δημιούργησε την παραγωγή πολυάριθμων μελετών γύρω από τον ρόλο τους, την σχέση τους με την κοινωνία των πολιτών και τις κρατικές δομές εξουσίας, τους χορηγούς που τις υποστηρίζουν, αλλά και την αξιοπιστία τους 24 σχετικά με την ατζέντα που προωθούν μέσα στο κύμα της παγκοσμιοποίησης. Οι απόψεις των μελετητών διχάζονται25 ανάμεσα σε κείνους που τις θεωρούν ως σωτήρες που “διασώζουν τον καπιταλισμό από τον εαυτό του” και άλλους που τις βλέπουν ως Δούρειους Ίππους του παγκόσμιου καπιταλιστικού κεφαλαίου και του νεοφιλελευθερισμού, αφού διευκολύνουν την εισβολή κεφαλαίων των πολυεθνικών εταιριών σε διάφορες χώρες, προωθώντας το αυτοκρατορικό όνειρο της παγκόσμιας κυριαρχίας. Υπό το φως αυτής της αντίθεσης εκεί που οι μεν ομιλούν περί της προώθησης της Δημοκρατίας οι δε βλέπουν την επικράτηση της Πολυαρχίας, η οποία στέκεται μακριά από την πραγματική συμμετοχική δημοκρατία. Επιπλέον, οι πρώτοι θεωρούν πως οι ΜΚΟ λειτουργούν καταλυτικά προωθώντας μια “ενάρετη” ανάπτυξη μέσα από την κοινωνία των πολιτών, με την οποία ενδυναμώνονται οι φτωχοί και οι αδύναμες κοινωνικές ομάδες όπως οι γυναίκες, λαμβάνοντας υπόψιν θέματα ισότητας και περιβάλλοντος. Στον αντίποδα, οι δεύτεροι ισχυρίζονται πως ενώ στην αρχική τους μορφή μέχρι την δεκαετία του `80 οι ΜΚΟ είχαν ως κύριο σκοπό την ανακούφιση των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων, στις μετέπειτα δεκαετίeς ανέλαβαν τον επιπρόσθετο ρόλο της διάδοσης στις τοπικές κοινωνίες του Ευαγγελίου της Δημοκρατίας, του 24 Βλ. Debating NGO Accoundability, Jem Bendell, ed. U.N., 2006, διαθέσιμο στο http://www.hapinternational.org/pool/files/bendell-2006-ngo-accountability.pdf 25 Βλ. Civil Society and Local Development, Henry Veltmeyer, Interações (Campo Grande) vol.9, no.2, Campo Grande July/Dec./2008, διαθέσιμο στο http://www.scielo.br/scielo.php?pid=S1518-70122008000200010&script=sci_arttext

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

16

καπιταλισμού και τις αρετές της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα μιας υπερεθνικής καπιταλιστικής τάξης26. Σε αυτό το πλαίσιο, ο πόλεμος κατά της φτώχειας αποτελεί μια μεταμφίεση ενός αντιπερισπασμού, ο οποίος έχει σκοπό την απομάκρυνσή τους από τον ενεργό πολιτικό στίβο και την προσπάθεια αλλαγής του άδικου πολιτικού συστήματος και τελικά την στροφή τους σε μια ενδοσκοπική προσπάθεια αλλαγής του εαυτού τους, προσφέροντάς τους ένα παράθυρο βοήθειας μέσα από το οποίο μπορούν να δράσουν για τα προσωπικά τους συμφέροντα όντας μέρος του συστήματος. Έχοντας θέσει τους κύριους προβληματισμούς στο γενικότερο θέμα των ΜΚΟ θα προχωρήσουμε στη συνέχεια στην παρουσίαση της Human Rights Watch.

H Human Rights Watch ιδρύθηκε το 1978 με σκοπό να επιβλέπει την τήρηση και την συμμόρφωση σε τοπικό και διεθνές επίπεδο με τους κανόνες γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αυτά απορρέουν από την συμφωνία του Ελσίνκι. Η αρχική της αποστολή όμως στην πραγματικότητα ήταν η άσκηση πιέσεων στην Σοβιετική Ένωση μέσα από τις αναφορές της για την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, προκαλώντας την χαλάρωση των δεσμών της με τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Προωθούσε δηλαδή καθαρά την πολιτική του Αμερικανικού PW. Η ταχύτατη ανάπτυξή της και η δραστική αύξηση της επιχειρησιακής της ικανότητας - Asia Watch (1985), Africa Watch (1988), Middle East Watch (1989) - βασίστηκε στην ευγενική χορηγία των 400.000 δολαρίων που έλαβε από το ίδρυμα Φορντ. Το ότι το HRW δεν είναι μια οργάνωση που δημιουργήθηκε από ευαισθητοποιημένους πολίτες και ο ομφάλιος λώρος αυτών των ΜΚΟ με την Αμερική καθίστανται εμφανή από τα στελέχη τους, τα οποία περιλαμβάνουν συνήθως

Henry Ford (1863 - 1947)

MacGeorge Bundy: Πρόεδρος του Ιδρύματος Ford (1966 - 1979)

Luis Ubiñas: Πρόεδρος του Ιδρύματος Ford (2008 -

πρώτο – πρώτο τον κ. Σόρος και μετά άτομα όπως τον κ. Αμπράμοβιτς, βετεράνο του State 26 Για μια κριτική των ΜΚΟ δες NGOs and New Democracy: The False Saviors of International Development, Sangeeta Kamat, Harvard International Revew, διαθέσιμο στο http://hir.harvard.edu/index.php? page=article&id=1103 Επιπλέον βλέπε NGOs, civil society and accountability: making the people accountable to capital, Rob Gray, Jan Bebbington and David Collison, ed. Emerald, 2005, διαθέσιμο στο http://www.emeraldinsight.com/Insight/viewPDF.jsp? contentType=Article&Filename=html/Output/Published/EmeraldFullTextArticle/Pdf/0590190302.pdf

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

17

Department, τον ρεπουμπλικάνο βουλευτή κ. Μπιλ Γκριν, τον πρώην “Voice of America/Radio Liberty” κ. Paul Goble και τους πρώην Αμερικάνους πρεσβευτές κ.κ. Warren Zimmerman (Γιουγκοσλαβία), Jack Matlock (Σοβιετική Ένωση) και Herbert Okun (Η.Ε.). Ως εκ τούτου, η δράση τους είναι αμφιλεγόμενη. Η υποθαλπτόμενη προσπάθεια εξαγωγής των Αμερικανικών αξιών στην Ευρώπη προκαλεί εύλογα αντιδράσεις όπως το θέτει ο καθηγητής Πολιτικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ κ. Paul Treanor 27: “Κανείς Αμερικανός πολίτης και καμιά Αμερικανική οργάνωση δεν έχει δικαίωμα να επιβάλλει τις Αμερικανικές αξίες στην Ευρώπη. Κανένα στρατόπεδο συγκέντρωσης και κανένας μαζικός τάφος δεν μπορεί να δικαιώσει μια τέτοια επιβολή. Αλλά η HRW βρίσκει αυταπόδεικτο το ότι οι ΗΠΑ μπορούν νόμιμα να ανοικοδομήσουν κάθε κοινωνία στην οποία βρέθηκαν μαζικοί τάφοι. Αυτό είναι επικίνδυνο να το πιστεύει μια υπερδύναμη. Ο Ευρωπαϊκός αποικιοκρατισμός το έχει αποδείξει. Αργά ή γρήγορα, θα πεθάνουν πιο πολλοί άνθρωποι σε σταυροφορίες που σκοπός τους θα είναι να σταματήσουν ένα νέο Ολοκαύτωμα από όσους σκοτώθηκαν στο ίδιο το Ολοκαύτωμα”.

Κατά την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 1990 , η βρεφική θνησιμότητα ήταν περίπου 0,47%. Μετά από το εμπάργκο που επέβαλλε η Αμερική, σύμφωνα με άρθρο του BBC το οποίο δημοσιεύτηκε το 2000, στο διάστημα 1994 – 1999 η θνησιμότητα στο νότιο και στο κεντρικό Ιράκ ανήλθε στο 1,08% και η παιδική θνησιμότητα – που αναφέρεται σε παιδιά μεταξύ ενός και πέντε ετών – από 0,56 σε 1,31%. Ο Ramsay Clark (Former US Attorney General) συνυπολογίζοντας τις βόμβες τα όπλα και την δηλητηρίαση από τις βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου, εκτίμησε το συνολικό πλήθος παιδικών και βρεφικών θανάτων καθ` όλη την διάρκεια σε 1.500.000 28. Περιέργως το HRW δεν εκπόνησε καμιά σημαντική αναφορά επί του θέματος. Ανιθέτως, ο Executive Director του HRW κ. Roth29, κατά τις παραμονές του δεύτερου πολέμου το 2002, έσπευσε να γράψει ένα άρθρο

Kenneth Roth. HRW Executive Director

Παιδιά, θύματα του πολέμου στο Ιράκ

στην Wall Street Journal με τίτλο “Καταδικάστε τον Σαντάμ” στο οποίο υπενθύμιζε την γενοκτονία 27 Paul Treanor, “Who is Behind Human Rights Watch?", 2003 διαθέσιμο στο ( http://www.hartfordhwp.com/archives/27a/090.html ) 28 Ο αριθμός αυτός διαφέρει σημαντικά από άλλες εκτιμήσεις. Η ιατρική εφημερίδα Lancet εκτίμησε τις απώλειες των Ιρακινών από την εισβολή του 2003 μέχρι το 2006 σε 654.965 νεκρούς. (http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2806%2969491-9/abstract ) 29 Εντούτοις, σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2010 στην Αμερική με τίτλο “Κενές υποσχέσεις? Τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και η κυβέρνηση του Ομπάμα”, ο κ. Roth στον λόγο του επιτίμησε σφοδρά την πολιτική των Αμερικανών προέδρων καταλογίζοντας τους διπλοπροσωπία και τον Ομπάμα για το γεγονός ότι βγάζει ωραίους λόγους αλλά δεν προβαίνει σε ενέργειες που να προωθούν τους στόχους που προβάλλει.

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

18

των Κούρδων του 1988, δίνοντας έτσι το πράσινο φως στην επικείμενη στρατιωτική επέμβαση, αποσιωπώντας παράλληλα εντελώς τους παιδικούς θανάτους 30 όταν αναφέρθηκε στο δεκαετές εμπάργκο. Επιπλέον, όταν η Βρετανική ιατρική εφημερίδα Lancet (Μάιος, 2000) δημοσίευσε τις στατιστικές σχετικά με την παιδική και την βρεφική θνησιμότητα που αναφέραμε, ο στρατιωτικός αναλυτής του HRW (και πρώην αναλυτής του Πενταγώνου) κ. Marc Carlasco, έσπευσε να εκφέρει την άποψη ότι τα νούμερα είναι “πληθωρισμένα” διαφωνώντας με την μεθοδολογία της μελέτης, την οποία αργότερα παραδέχτηκε πως όταν έκανε αυτές τις δηλώσεις δεν την είχε διαβάσει. Στην μεταγενέστερη, εκτενή του αναφορά σχετικά με τον πόλεμο 31, εντύπωση προκαλεί το ότι ενώ για τους Ιρακινούς γίνεται ρητή αναφορά σε παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου όταν ο λόγος έρχεται στους Συμμάχους, η διατύπωση περιορίζεται σε “ανάγκη περισσότερης διερεύνησης” και σε προτάσεις βελτίωσης για το μέλλον. Στις 14/9/2009 ο κ. Carlasco τέθηκε σε διαθεσιμότητα από το HRW, όταν Ισραηλινοί blogers32 αμφισβήτησαν την αντικειμενικότητά του γύρω από τα θέματα της Μέσης Ανατολής, εν όψη του ότι αρέσκεται στην συλλογή αναμνηστικών – σημάτων, στολών κλπ – του ναζιστικού στρατού33, πράγμα που βοήθησε στο να παρουσιαστεί ως αντι - σημίτης. Επιπλέον, φέρεται ότι είναι συγγραφέας βιβλίου σχετικά με τα μετάλλια των Γερμανών στρατιωτών οι οποίοι διακρίθηκαν σε αντιαεροπορικές επιχειρήσεις 34, ενώ σε site του εικονίζεται φορώντας μπλούζα που φέρει τον αγκυλωτό κ. Marc Carlasco σταυρό. Τελικά, ο κ. Carlasco παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 2010. Πιο κάτω παραθέτουμε έναν πίνακα με τις κατηγορίες 35 των ΗΠΑ εναντίον του καθεστώτος του Σαντάμ για παραγωγή όπλων μαζικής καταστροφής 36, οι οποίες εξαγγέλθηκαν σε επίσημη παρουσίαση που πραγματοποίησε ο κ. Μπους στους Ευρωπαίους ηγέτες λίγο πριν την δεύτερη στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ, σε αντιπαράθεση με τα πραγματικά ευρήματα στην περιοχή. Τελειώνοντας, θα υπενθυμίσουμε πως τον Σεπτέμβριο του 2008, η πρώτη εταιρεία που απέκτησε πρόσβαση στο φυσικό αέριο του Ιράκ από το 1970 σε μια συμφωνία αξίας 4$ δις, ήταν η Shell37.

30 Human Rights Watch in Service to the War Party: Incuding a Review of “Weighing the Evidence:Lessons from the Slobodan Milosevic Trial” (Human Rights Watch, December 2006), by Edward S. Herman and David Peterson and George Szamuely; February 25, 2007.

31 Βλ. http://www.hrw.org/sites/default/files/reports/usa1203.pdf “Off Target. The Conduct of War and Ciilian Casualties in Iraq”, 32 Η HRW έχει υποστεί δριμύτατη κριτική από τους Ισραηλινούς, ο οποίοι έχουν βρεθεί συχνά στο στόχαστρό της σχετικά με παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Γάζα και στον Λίβανο. Βλ. http://www.ngomonitor.org/hrw.pdf “Experts or Ideologues? A Systematic Analysis of Human Rights Watch`s Focus on Israel”.

33 http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=112900014&ps=cprs 34 http://en.wikipedia.org/wiki/Marc_Garlasco 35 Βλ. http://www.commondreams.org/views03/0625-05.htm 36 Ο Bush αγνόησε σχετική έκθεση της CIA που υποστήριζε την ανυπαρξία τέτοιων όπλων στο Ιράκ. Βλ. http://www.spacewar.com/reports/CIA_Warned_Bush_Of_No_WMD_In_Iraq.html 37 Βλ. http://www.sourcewatch.org/index.php?title=Oil_and_War_in_Iraq και http://www.commondreams.org/views07/0222-21.htm

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας Ισχυρισμοί των ΗΠΑ για το Ιρακινό οπλοστάσιο38

v.s

19

Πραγματικά γεγονότα

Χημικοί παράγοντες παραγωγής ναρκωτικών: 3,307 τόνοι

Βρέθηκαν: Τίποτα

Tabun, νευρο - τοξικό

Βρέθηκαν: Τίποτα

Αέρια Μουστάρδας

Βρέθηκαν: Τίποτα

Sarin, νευρο - τοξικό

Βρέθηκαν: Τίποτα

VX νευρο -τοξικό, 1.6 tons

Βρέθηκαν: Τίποτα

Σπόροι Άνθρακα σε πρώτη ύλη: 25,550 λίτρα

Βρέθηκαν: Τίποτα

Botulinnum - τοξικό

Βρέθηκαν: Ένα φιαλίδιο Sarin B, παλαιότητας 10 ετών, στο ψυγείο ενός ντόπιου επιστήμονα

Alfotoxins

Βρέθηκαν: Τίποτα

Ricin

Βρέθηκαν: Τίποτα

Κινητά βιολογικά όπλα και εργαστήρια: πιθανά 18

Βρέθηκαν: Δύο ύποπτα κινητά “εργαστήρια” που όμως αποδείχτηκαν ακίνδυνα , αφού αγορασμένα πιθανόν από την Αγγλία το 1987 αποδείχτηκε τελικά πως ήταν μπαλόνια υδρογόνου που χρησιμοποιούνται ως στρατιωτικοί εκπαιδευτικοί στόχοι.

Βόμβες, ρουκέτες και κελύφη για δηλητηριώδες αέριο, ως 30,000 κελύφη

Βρέθηκαν: Τίποτα

L-29 μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα για διανομή βιολογικών και χημικών όπλων.

Βρέθηκαν: Τίποτα

Υλικό πυρηνικών όπλων

Βρέθηκαν: Τίποτα (σκουριασμένα μέρη από έναν φυγοκεντρικό διαχωριστήρα θαμμένο στην αυλή ενός επιστήμονα.)

Al Hussein πύραυλοι επιφανείας – επιφανείας με ακτίνα δράσης 410 μίλια/650 χιλιόμετρα, ως 20 τεμάχια

Βρέθηκαν: Τίποτα

38 Βλ. http://www.ratical.org/ratville/CAH/RRiraqWar.html#p4

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

20

“...με στόχο να αφοπλίσουν το Ιράκ, να ελευθερώσουν τον λαό του και να προστατέψουν τον κόσμο από έναν θανάσιμο κίνδυνο”. Μπους, 19/3/2003

Όταν το ΝΑΤΟ αποφάσισε να βομβαρδίσει την Γιουγκοσλαβία – χωρίς την έγκριση του ΟΗΕ 39 και του Κογκρέσου40 - χρησιμοποιώντας τις αναφορές του HRW41 για την γενοκτονία που επιτέλεσε ο

39 Η χάρτα των Η.Ε. επιτρέπει στα μέλη να εμπλακούν σε πολεμικές ενέργειες σε δύο μόνο περιπτώσεις: Αν υπάρχει σχετικό ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας – που δεν υπήρξε στην συγκεκριμένη περίπτωση - , ή αν υφίσταται περίπτωση συλλογικής άμυνας. Ο εν λόγο βομβαρδισμός δεν εμπίπτει σε καμιά από τις δύο περιπτώσεις. Η εμπλοκή σε πολεμικές ενέργειες για ανθρωπιστικούς λόγους δεν υποστηριζόταν από κανέναν νόμο του διεθνούς δικαίου. Εντούτοις, ο ΟΗΕ υιοθέτησε – συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας και της Κίνας – στις 10/6/99 το ψήφισμα 1244 στο οποίο προβλέπετο η αποχώρηση των Σερβικών στρατευμάτων από το Κόσοβο και η εγκατάσταση στην περιοχή διεθνών δυνάμεων ασφάλειας. Αυτό ισοδυναμούσε με την αναγνώριση του περιορισμού της Γιουγκοσλαβικής εθνικής κυριαρχίας σχετικά με μια εδαφική περιοχή ιδιαίτερης πολιτιστικής, θρησκευτικής και ιστορικής σημασίας για τους Σέρβους. Επιπλέον, όπως το θέτει ο κ. Aaron Schwabach: “Το ψήφισμα 1244 κατέστησε δυνατόν στις εμπλεκόμενες χώρες να διατηρήσουν έστω προσχηματικά την αναγνώριση του Συμβουλίου Ασφαλείας ως την μοναδική οντότητα που έχει την διακριτική ευχέρεια να επιτρέπει την εμπλοκή σε επιθετικές στρατιωτικές ενέργειες ανάμεσα στα κράτη”. Yugoslavia v. NATO, Security Council Resolution 1244, and the Law of Humanitarian Intervention, Aaron Schwabach, Syracuse Journal of International Law and Commerce 77 (2000), διαθέσιμο στο ( http://papers.ssrn.com/sol3/Delivery.cfm/SSRN_ID1283949_code699328.pdf? abstractid=412181&mirid=1 ) 40 Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κλίντον μιλώντας σε εθνικό Αμερικανικό τηλεοπτικό σταθμό, θέλοντας να δικαιώσει τον επικείμενο πόλεμο ανέφερε πως “η χώρα μας είναι ανάγκη να αντιδράσει στην Γιουγκοσλαβική επιθετικότητα για να προστατέψει τα εμπορικά συμφέροντά μας στην Ευρώπη και για να αποτρέψει την επανάληψη του... Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου”.

41 Η αντικειμενικότητα του HRW έχει αμφισβητηθεί , αλλά δεν πρόκειται να ακολουθήσω το απωθητικό μονοπάτι σύγκρισης αριθμών που αφορούν σε θύματα βίας και σε συγκριτικές εκτιμήσεις ποσοτικοποίησης νεκρών. Σχετικά με την Κίνα βλ. CIA's War against China (by Ralph McGehee) December 1999. (http://www.friendsoftibet.org/databank/usdefence/usd4.html ), για τον Λίβανο: Jonathan Cook, 'The Israel Lobby Works its Magic, Again: How Human Rights Watch Lost Its Way in Lebanon', Counterpunch, September 7, 2006 και τέλος, την αναφορά του σχετικά με περιστατικά στην παλαιστινιακή Γάζα, στο δελτίο τύπου που εξέδωσε με τίτλο “Οι Πολίτες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ασπίδες για να προστατέψουν σπίτια από στρατιωτικές επιθέσεις”, μετά από τις αντιδράσεις που προκάλεσε αναγκάστηκε να την αποσύρει. Το 2003 σκοτώθηκε Αμερικανίδα ακτιβίστρια στην Γάζα από στρατιώτες, οι οποίοι την έριξαν σε μια μπουλντόζα επειδή προσπαθούσε με τον προαναφερθέντα τρόπο να προασπιστεί ένα σπίτι. Βλ. http://www.worldbulletin.net/news_detail.php? id=54592

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

21

Μιλόσεβιτς42 στην προσπάθειά του να δημιουργήσει την Μεγάλη Σερβία είχε τέσσερις επιπλέον λόγους: Να αποδείξει τον ηγετικό του ρόλο στην μεταψυχροπολεμική περίοδο, να προσδώσει έναν νέο ρόλο στο ΝΑΤΟ, το οποίο μετά την πτώση της USSR κινδύνευε να υποβαθμιστεί, να ταπεινώσει την Ευρωπαϊκή Ένωση καταδεικνύοντας την ανικανότητά της στο να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που προέκυψε στο εσωτερικό της και τέλος να ευχαριστήσει τον μουσουλμανικό πληθυσμό υποστηρίζοντας ένα μικρό μουσουλμανικό κράτος στην περιφέρεια της Ευρώπης ισορροπώντας έτσι τα αρνητικά αισθήματα που είχε προκαλέσει ο πόλεμος στο Ιράκ. Σ` αυτό το τελευταίο θα προσθέσουμε ότι στην περίπτωση που ο Μουσουλμανικός πληθυσμός του Κοσόβου αφηνόταν στην τύχη του, η θυματοποίησή του από ένα “Χριστιανικό καθεστώς” θα δημιουργούσε τον κίνδυνο του να χρησιμοποιηθεί πολιτικά η περίπτωση από το Ισλάμ, ενδυναμώνοντας δραστικά το PW του σε διεθνές επίπεδο. Ας μην ξεχνάμε πως στην Ευρώπη ζουν πάνω από 10 εκατομμύρια Μουσουλμάνοι. Σε αναφορά43 του το γνωστό think tank “Rand Corporation” σε ανάλυσή του για το Ισλάμ μετά τα γεγονότα της 9/11 αναφέρει: “Το Ισλάμ στην Ευρώπη δύναται να πάρει πολλές μορφές. Η μια είναι αυτή της ενσωμάτωσης με την οποία εννοείται η ανάπτυξη μιας Ευρωπαϊκής, Γαλλικής ή Αγγλικής “Μουσουλμανικής εκκλησίας”. Η άλλη είναι η “επανα – κοινωτικοποίησή” του σε διεθνιστική κατεύθυνση. Είναι σε αυτό το τελευταίο φαινόμενο που ο φανατισμός και η βία αποκτούν σοβαρές διαστάσεις”.

Ομαδικός τάφος 40 Μουσουλμάνων στο χωριό Racak στο Νότιο Κόσοβο.

Σλόμποταν Μιλόσεβιτς

Ο βομβαρδισμός της Γιουγκοσλαβίας44 συμπεριέλαβε την χρήση βομβών διασποράς σε κατοικημένες περιοχές προκαλώντας τον θάνατο 500 – 1800 πολιτών, την καταστροφή του εθνικού τηλεοπτικού σταθμού (RTS) με 16 νεκρούς45 αφού θεωρήθηκε νόμιμος στόχος μετά από την άρνηση της καθημερινής εξάωρης αναμετάδοσης ειδήσεων των Δυτικών ΜΜΕ 46 (CNN, BBC, κλπ), τον βομβαρδισμό της Κινεζικής πρεσβείας (4 νεκροί) και την χρήση βομβών απεμπλουτισμένου ουρανίου, εγείρει πολλά ερωτηματικά σχετικά με τον καταλογισμό εγκλημάτων πολέμου στην Αμερικανική πλευρά.

42 Ο Μιλόσεβιτς βρέθηκε νεκρός στο κελί του το 2007 μετά από τεσσεράμισι χρόνια δίκης, την μεγαλύτερη δίκη όλων των εποχών – η δίκη της Νυρεμβέργης κράτησε έξι μήνες – με έναν όγκο καταθέσεων που έφτασε στις 1.000.000 σελίδες και μια δικογραφία της τάξεως των 50.000 σελίδων που όπως παρατήρησε κάποιος “είναι αδύνατον να διαβαστεί από έναν άνθρωπο”.

43 “The Muslim War After 9/11”, σελ. 444, 2004, ed. Rand Corporation.

44 Για μια εκτενή κριτική ανάλυση του πολέμου στο Κόσοβο βλ. Legitimizing thw Use of Force in Kosovo, Julie Mertus, Ethics and International Affairs, (Apr 1, 2001) στο ( http://www.aupeace.org/files/Legitimizing.pdf ) 45 Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η Αμερικανική επιτροπή για την προστασία των δημοσιογράφων (Committee to Protect Jurnalists – CPJ - ) στην ετήσια αναφορά της εκείνης της περιόδου αρνήθηκε να συμπεριλάβει τα 16 θύματα του βομβαρδισμού στην λίστα των δημοσιογράφων που δέχτηκαν επίθεση ή σκοτώθηκαν εν ώρα εργασίας.

46 Βλ. το σχετικό άρθρο: The Independent, 24/4/1999, ( http://www.independent.co.uk/news/war-in-the-balkans-onceyou-kill-people-because-you-dont-like-what-they-say-you-change-the-rules-of-war-1089075.html# )

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

22

Στην πραγματικότητα, η Διεθνής Αμνηστία στις 5/6/2000 συνέταξε μια αναφορά47 με τίτλο “ΝΑΤΟ/Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. “Παράπλευρες απώλειες” ή Παράνομοι σκοτωμοί?” στην οποία αναφέρει ότι “παρ` όλους τους ισχυρισμούς του ΝΑΤΟ ότι ο

Ο ραδιοτηλεοπτικός σταθμός RTS μετά τον βομβαρδισμό

βομβαρδισμός της Γιουγκοσλαβίας είχε τις λιγότερες παράπλευρες απώλειες στην ιστορία των αεροπορικών επιδρομών,.... επί την βάση διαθέσιμων στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των δηλώσεων στις οποίες προέβη το ίδιο το ΝΑΤΟ σχετικά με κάποια περιστατικά, η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει πως – ανεξαρτήτως προθέσεων – οι στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ πράγματι διέπραξαν παραβιάσεις των νόμων που διέπουν την διεξαγωγή των πολέμων, προκαλώντας σε μερικές περιπτώσεις τον παράνομο θάνατο πολιτών”. Όπως

είναι αναμενόμενο μέχρι τούδε ουδεμία θετική ενέργεια έχει γίνει επί του θέματος. Αντίθετα, το ICTY (Διεθνές Δικαστήριο για τα Εγκλήματα πολέμου της Γιουγκοσλαβίας) στην τελική αναφορά48 του προς το Γραφείο του Εισαγγελέα (Office of The Prosecutor) σχετικά με το αν διεπράχθησαν εγκλήματα πολέμου από το ΝΑΤΟ, αφού σημειώνει την ελλειπή παροχή πληροφοριών από το ΝΑΤΟ, το ότι βασίστηκε κυρίως σε αναφορές της HRW και στην δίτομη έκθεση του Γιουγκοσλαβικού ΥΠΕΞ (“Εγκλήματα του ΝΑΤΟ στην Γιουγκοσλαβία49”) την οποία θεώρησε γενικά αξιόπιστη, δηλώντας αρχικά πως σχετικά με την περιβαλλοντική επιβάρυνση ουσιαστικά δεν έχει επαρκή στοιχεία για να εκφέρει άποψη 50, κλείνει οριστικά το όλο θέμα αναφέροντας τα εξής: “... απλώς δεν υπάρχει απόδειξη για κατηγορίες σχετικές με γενοκτονία ή για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας” και επιπλέον “τα περιστατικά που εξέτασε η επιτροπή με ιδιαίτερη φροντίδα, δεν δικαιολογούν την απαρχή μιας έρευνας από την μεριά του εισαγγελέα. Το ΝΑΤΟ παραδέχτηκε ότι πράγματι παρουσιάστηκαν σφάλματα κατά την διάρκεια των Εισαγγελέας βομβαρδισμών, όπως πιθανόν να υπήρξαν και λάθη στην κρίση επιλογής στόχων, γεγονός που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εγείρει διαφωνίες για την νομιμότητα μερικών πράξεων. Επί την του ICTY βάση όμως των πληροφοριών που εξετάστηκαν, η επιτροπή έχει την άποψη ότι δεν χρήζει βαθύτερης έρευνας η αεροπορική επιδρομή, ούτε συνολικά η στρατιωτική επιχείρηση, ούτε δικαιολογείται έρευνα των επί μέρους περιστατικών. Σε όλες τις περιπτώσεις – ο τονισμός είναι δικός μου – είτε η νομοθεσία δεν είναι ξεκάθαρη, είτε οι έρευνες είναι απίθανο να καταλήξουν στην συγκέντρωση επαρκών στοιχείων ώστε να στοιχειοθετηθούν κατηγορίες απευθυνόμενες είτε σε υψηλόβαθμους είτε σε χαμηλόβαθμους, σχετικές με συγκεκριμένα αποτρόπαια αδικήματα. Η επιτροπή βασισμένη στις διαθέσιμες πληροφορίες συνιστά να μην αρχίσει έρευνα από το Γραφείο του Εισαγγελέα σχετικά με τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ ή για περιστατικά που σχετίζονται με την πολεμική επιχείρηση.”

Carla Ponte

47 (http://www.amnesty.org/en/library/asset/EUR70/018/2000/en/e7037dbb-df56-11dd-89a6e712e728ac9e/eur700182000en.pdf) 48 ( http://www.un.org/icty/pressreal/nato061300.htm ) 49 http://home.arcor.de/giv/wb/index.htm 50 Γιατροί πρότειναν σε έγκυες κάτω από έξι μηνών που ήταν παρούσες στον βομβαρδισμό της πόλης Pancevo να κάνουν έκτρωση και στις υπόλοιπες γυναίκες να αποφύγουν την εγκυμοσύνη για δύο χρόνια. Για την άρνηση από την μεριά του W.H.O. (Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας) να δεχτεί την αναφορά επιστημονικού του συνεργάτη του Dr Keith Baverstock που παρουσίασε σε έκθεσή του (2001) το απεμπλουτισμένο ουράνιο ως γενοτοξικό (genotoxic) απαγορεύοντάς του να δημοσιεύσει την έκθεσή του, καθώς και την αποδοχή της επικινδυνότητας του από μεταγενέστερη έκθεση του State Department δες το άρθρο στο BBC: ( http://www.bbc.co.uk/radio4/today/reports/international/uranium_20061101.shtml ) Τέλος, στις δύο σχετικές αναφορές από το UNEP (Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών) εκφράζονται ανησυχίες σχετικά με τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα του απεμπλουτισμένου ουρανίου στα υπόγεια ύδατα. (http://www.unep.org/gc/gc22/Document/K0263733.doc )

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

23

Τον Ιανουάριο του 1999 ο Διευθυντής Πολιτικού Σχεδιασμού (DPP) του ΝΑΤΟ κ. Jamie Shea σε ερώτηση που του τέθηκε51 σχετικά με το αν ποτέ θα κατηγορηθούν οι αρχηγοί του ΝΑΤΟ από το ICTY, απάντησε ότι “χωρίς το ΝΑΤΟ δεν θα υπήρχε το Δικαστήριο, αφού οι χώρες του ΝΑΤΟ αποτελούν την εμπροσθοφυλακή εκείνων που το ίδρυσαν, που το χρηματοδοτούν και υποστηρίζουν τις δραστηριότητες του σε καθημερινή βάση”. Αυτή η δήλωση ανταποκρίνεται απόλυτα στην αλήθεια, αφού του ICTY ιδρύθηκε

με σπόνσορα το State Department, το οποίο του χορήγησε 700.000$ και εξοπλισμό αξίας 2,300,000$ και χρηματοδοτήθηκε από τον κ. Σόρος52, την Time Worner Corporation και την Disney.

Θύμα του βομβαρδισμού της Γιουγκοσλαβίας

“Πόλεμος και θυσίες για σας, καλά λεφτά γι` αυτόν, την οικογένειά του και τους φίλους του”. Ένα προπαγανδιστικό φυλλάδιο από τα πλέον των 100 εκατομμυρίων (!) που έριξαν στην Γιουγκοσλαβία οι Αμερικανοί κατά την διάρκεια του πολέμου.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν ευρύτερη έννοια από ότι συνήθως τονίζεται από τους εμπλεκόμενους. Η Διεθνής Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων που υιοθέτησε το Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών στις 10 Δεκεμβρίου του 1948 53 δεν περιορίζεται στην ελευθερία του λόγου, της συνάθροισης, της έκφρασης, του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, θίγοντας και άλλα ζητήματα όπως το βιωτικό επίπεδο. Στα άρθρα 23 και 25 αναφέρει: “Όλοι έχουν δικαίωμα στην εργασία, ελευθερία στο να την επιλέγουν, σε δίκαιες και ευνοϊκές συνθήκες εργασίας και στην προστασία από την ανεργία. Όλοι χωρίς καμιά διάκριση έχουν το δικαίωμα της ίσης πληρωμής για την ίδια εργασία. Ο κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα δίκαιης και ευνοϊκής αμοιβής που να εξασφαλίζει στον ίδιο και στην οικογένειά του μια αξιοπρεπή ζωή και αν χρειαστεί θα συμπληρώνεται από άλλα μέσα κοινωνικής προστασίας. Όλοι έχουν το δικαίωμα να σχηματίζουν και να συμμετέχουν σε συνδικάτα με σκοπό την προστασία των συμφερόντων τους. Ο καθένας έχει δικαίωμα σε ένα επίπεδο ζωής που είναι επαρκές για την προσωπική του ευεξία όπως και της οικογένειάς του, συμπεριλαμβανομένων της τροφής, του ρουχισμού, της στέγασης, του να απολαμβάνει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και της απαραίτητες κοινωνικές 51 Inter Press Service, 7/1/99 52 Βλ. το άρθρο “NS Profile. George Soros” του Neil Clark, 2/6/2003, NewStateman, στο http://www.newstatesman.com/200306020019 53 Βλ. ( http://www.un.org/en/documents/udhr/ )

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

24

υπηρεσίες, το δικαίωμα στην ασφάλεια σε περίπτωση που μείνει άνεργος, είτε από ασθένεια, είτε από αναπηρία, είτε από χηρεία, γήρας, ή έλλειψη μέσων προς επιβίωση για λόγους πέραν του ελέγχου του. Η μητρότητα και η παιδική ηλικία θα τυγχάνουν ειδικής φροντίδας και βοήθειας. Όλα τα παιδιά που γεννιούνται, ανεξάρτητα από το αν εντάσσονται στο πλαίσιο ενός γάμου, θα απολαμβάνουν ίσης φροντίδας.” Αν οι παραβιάσεις αυτών των

ανθρώπινων δικαιωμάτων συνιστούσαν αδικήματα που θα οδηγούσαν τους υπεύθυνους σε κάποιο διεθνές δικαστήριο, πολλά από τα μέλη των Δυτικών κυβερνήσεων θα ήταν τώρα κρατούμενοι. Πέραν όμως αυτών, η ευαισθησία των Δυτικών κρατών για τα ανθρώπινα δικαιώματα φαίνεται πως αμβλύνεται αισθητά στην περίπτωση της επέκτασης των Ευρωπαϊκών πολυεθνικών και των δραστηριοτήτων τους στην Ν. Αμερική. Σε αναφορά 54 του το Bi-Regional Europe - Latin America & Caribbean Network, Enlazando Alternativas, στο συνέδριο της Γενεύης που διοργάνωσε το United Nations Consultation on Business and Human Rights, αναφέρει τις δυσάρεστες επιπτώσεις που προκαλούν οι επιχειρηματικές δραστηριότητες των πολυεθνικών εταιριών στην Ν. Αμερική και στην Καραϊβική. Η εν λόγο οργάνωση που αποτελεί μια μετεξέλιξη του “Russell Tribunals on the Vietnam war (1966 -1967)” μεταξύ άλλων, αναφέρει την δηλητηρίαση από μολυσμένο νερό 44 παιδιών στο χωριό Tauccamarca του Περού, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 24. Ως υπεύθυνο η έκθεση παρουσιάζει την εταιρία Bayer, η οποία έχει στην περιοχή εργοστάσιο παραγωγής εντομοκτόνων.

Παιδιά, θύματα δηλητηρίασης στην Tauccamarca

54 “Profit before People and Human Rights European Transnational Corporations in Latin America and the Caribbean”, Enlazando Alternativas, October 5-6, 2009.

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

25

4. Ο φαύλος κύκλος της προώθησης της Δημοκρατίας και η άνθιση του οργανωμένου εγκλήματος “Κάθε χώρα έχει την μαφία της. Μόνο στην Μακεδονία η μαφία έχει την δικιά της χώρα”. Λαϊκή ρήση στην FYROM

Η άνοδος των Ταλιμπάν στην εξουσία (1994 – 2001) έφερε την απαγόρευση στην καλλιέργεια του οπίου όταν ηγέτης τους Omar την έθεσε στην παρανομία τον Ιούλιο του 2000 θεωρώντας πως είναι αντι – Ισλαμική. Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός φαίνεται πως πέτυχε θεαματική μείωση στην εν λόγο παραγωγή (κατά 90%), αφού η επαρχία Helmand, στην οποία παραγόταν η μισή από την συνολική ποσότητα σταμάτησε τελείως την παραγωγή, ενέργεια την οποία η κα. Κοντολίζα Ράιζ σχολίασε στον Πακιστανό πρεσβευτή στην Ουάσιγκτον λέγοντας: “Ναι, κι ο Στάλιν πέτυχε πολλά πράγματα”. Η απαγόρευση αυτή είχε όπως ήταν αναμενόμενο δραματικά αποτελέσματα στην τοπική οικονομία, αναγκάζοντας τους Ταλιμπάν να ζητήσουν οικονομική βοήθεια από τα Η.Ε. Πράγματι οι ΗΠΑ διέθεσαν το ποσόν των 43$ εκατομμυρίων. Λίγο πριν την επίθεση των ΗΠΑ μετά τα γεγονότα της 9/11, το καθεστώς επέτρεψε την παραγωγή οπίου, του οποίου η τιμή λόγο της απαγόρευσης εκτινάχτηκε στα ύψη. Μετά από την επίθεση των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και την ανατροπή των Ταλιμπάν, η παραγωγή του οπίου γνώρισε τεράστια άνθιση55.

Πιθανή φωτο του ηγέτη των Ταλιμπάν Mohammed Omar

Καλλιέργεια παπαρούνας στο Αφγανιστάν , 1994 - 2007 (εκτάρια)

Παρ` όλες τις προσπάθειες των Δυτικών, τα σχετικά νομοθετήματα και την δημοκρατική εκλογή (2004) του προέδρου κ. Hamid Karzai, ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών αποδείχτηκε πιο δύσκολος από την ανατροπή των Ταλιμπάν. Στην πραγματικότητα, σε τοπικό επίπεδο, το όπιο αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος απασχολώντας το 14,3% του συνολικού πληθυσμού της χώρας και εκτός από τους αντάρτες συντηρεί και τους πολέμαρχους με τους οποίους συνεργάζεται ο Αμερικανικός στρατός. Δεν είναι τυχαίο ότι η Αμερική απέρριψε πρόταση της Ρωσίας για ψεκασμό των φυτειών56. Η παραγωγή οπίου αντιπροσωπεύει το 50% του ακαθάριστου εθνικού 55 Βλέπε: http://en.wikipedia.org/wiki/Opium_production_in_Afghanistan#Rise_of_the_Taliban_.281994.E2.80.932001.29 Η παραγωγή εκτοξεύτηκε κι άλλο το 2008 ενώ το 2009 παρ` όλες τις προσπάθειες περιορισμού της δεν έπεσε λόγο “καλής σοδειάς”. Δες και το οικείο κεφάλαιο “Parapolitics and Afghanistan”, στο Government of the Shadows.

Parapolitics and Criminal Sovereignity, edited by Eric Wilson and Tim Lindsay, Pluto Press, 2009, διαθέσιμο στο http://www.scribd.com/document_downloads/22601699?extension=pdf&skip_interstitial=true 56 Οι Ρώσοι παρατήρησαν με πικρία πως τα θύματα της ηρωίνης στην χώρα τους κάθε χρόνο, είναι περισσότερα από

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

26

προϊόντος της χώρας. Ο κύκλος της κερδοφορίας εκτείνεται από τους απλούς αγρότες, στα αστυνομικά τμήματα, ανέρχεται σε τοπικούς κυβερνήτες φτάνοντας σε υψηλά ιστάμενα κυβερνητικά στελέχη, συμπεριλαμβανομένων ατόμων που πρόσκεινται πλησίον του προέδρου κ. Hamid Karzai57. Στις αρχές του 2009 ο αρχηγός των Αμερικανικών στρατευμάτων στρατηγός κ. John Craddock, απέστειλε μια οδηγία σύμφωνα με την οποία οι έμποροι οπίου θα έπρεπε να εκτελούνται χωρίς να πιστοποιείται η σχέση τους με τους επαναστάτες Ταλιμπάν. Διάφορα μέλη του ΝΑΤΟ αλλά κυρίως οι Γερμανοί, αντέδρασαν αρνούμενοι να την ακολουθήσουν. Οπωσδήποτε η καταστροφή των φυτειών και Αμερικανοί πεζοναύτες σε αγρό η δολοφονία των εμπόρων θα οδηγούσε το σύνολο των Αφγανών στην απόλυτη φτώχεια και πιθανόν στην από παπαρούνες στην πόλη επακόλουθη υποστήριξη των Ταλιμπάν. Αυτό φαίνεται πως το Marja. δέχτηκαν και οι Αμερικανοί αφού ένα χρόνο αργότερα, στην πόλη Marja δεν προέβησαν σε καταστροφή των φυτειών κάνοντας τα στραβά μάτια58. Μία άλλη περιοχή που μπορεί κανείς να παρατηρήσει το ίδιο 59 σύμπλεγμα φτώχειας, παραστρατιωτικών ομάδων, ναρκωτικών, Αμερικανικού στρατού και αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου, είναι το Κόσοβο. Είναι αξιοσημείωτο, πως μετά τον πόλεμο οι Αμερικανοί έχτισαν εκεί την μεγαλύτερη στρατιωτική βάση στην Ευρώπη, το λεγόμενο Bondsteel. Αυτό το τεράστιο, υπερσύγχρονο σύμπλεγμα δύναται να φιλοξενήσει μέχρι 7000 στρατιώτες και να ελέγχει τα Βαλκάνια, την Μαύρη Θάλασσα και την Τουρκία.

Η Αμερικανική βάση Bondsteel στο Κόσοβο

όσα είxαν οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν από την αρχή του πολέμου.

57 Spiegel online, 28/1/2009, Bating Afghan Drug Dealers, http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,604183,00.html, εδώ το περιοδικό αναφέρεται στον αδερφό του προέδρου.

58 Times, 20/3/2010, US Turns a Blind Eye to Opium in Afghan Town, http://www.nytimes.com/2010/03/21/world/asia/21marja.html, 59 Για των αγωγό (Tapi) που θα διασχίζει το Αφγανιστάν μεταφέροντας φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν στην Ινδία, δες: The real stakes in the Afghan war, 10/12/2009, Guardian στο http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2009/dec/10/afghan-war-france-germany-europe

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

27

Οι Δυτικές στρατιωτικές δυνάμεις (UNMIK) στην περιοχή, φέτος ανέρχονται σε 9.923 στρατιώτες (στους οποίους περιλαμβάνονται 366 Έλληνες), ενώ η κρατική περιουσία του Κοσόβου υπάγεται στην (Αμερικανική) στρατιωτική διοίκηση, η οποία αποφάσισε το κλείσιμο των ορυχείων στην Trepka, λόγο υπερβολικής και επικίνδυνης μόλυνσης. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα μεγάλο σύμπλεγμα ορυχείων το οποίο παρήγαγε ψευδάργυρο, χρυσό, κλπ. Εκεί εργάζονταν μαζί Αλβανοί και Σέρβοι εργάτες χωρίς προβλήματα, αφού η εργασία αυτή ήταν σημαντική για όλους. Το International Crisis Group60 στις 26/11/1999 εξέδωσε μια αναφορά61 με τίτλο: “Trepka: Making Sense of the Labyrinth” , με την οποία συνιστούσε στην KFOR να αναλάβει το συντομότερο δυνατόν την διοίκηση. Με την επιχείρηση των ορυχείων ήταν αναμεμειγμένος και ο Έλληνας επιχειρηματίας κ. Μυτιληναίος (ΜΕΤΚΑ), ο οποίος παρουσιάζεται στην αναφορά ως ο πλέον επικίνδυνος διεκδικητής τους, αφού η εταιρεία του διαθέτει διεθνή δράση και ο ίδιος έχει σχέσεις με κυβερνητικά πρόσωπα στην Ελλάδα, η οποία ανήκει στην Ε.Ε. Τελικώς η υπόθεση πήγε στα δικαστήρια. Το κλείσιμο όμως των ορυχείων αυτών στέρησε το Κόσοβο από μια τεράστια πηγή εισοδήματος, η οποία στις καλές εποχές αντιπροσώπευε το 80% της τοπικής οικονομίας 62. Τα μεροκάματα σήμερα είναι πολύ χαμηλά, ο δείκτης ανεργίας είναι κοντά στο 50% και οι ταραχές δεν έχουν τερματιστεί. Στην αστυνόμευση της περιοχής συμμετέχουν το Kosovo Protectve Corps (KPC) και το Kosovo Police Service (KPS) που αποτελούν μια μετεξέλιξη του KLA (UCEKA). Οι σχέσεις του KLA με το διεθνές οργανωμένο έγκλημα, όπως και η υποστήριξή του από μαφιόζους Αλβανούς στην Ευρώπη, οι οποίοι κατά την διάρκεια του πολέμου πούλαγαν ναρκωτικά για όπλα έχουν πιστοποιηθεί63 επαρκώς64. Σε αυτήν την διαδικασία φαίνεται 65 πως συνέβαλλε θετικά η μη ενσωμάτωση των Αλβανών της διασποράς στις ευρωπαϊκές χώρες “φιλοξενίας” τους, όπως το Βέλγιο, η Δανία και η Γερμανία, όπου αποτέλεσαν πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης ενός εγκληματικού δικτύου, το οποίο εκτείνεται από την Νοτιοανατολική Ευρώπη διαμέσου του Κοσόβου, της Fyrom και της Αλβανίας, στην Δυτική Ευρώπη και στις ΗΠΑ, συνδεόμενο με την Κολομβιανή μαφία. Πράγματι, το Κόσοβο έχει πλέον καταστεί ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές (70%) ηρωίνης της Ευρώπης. Εδώ φυσικά δεν θα εντρυφήσουμε στις παράνομες δραστηριότητές, αλλά θα αναφερθούμε σε λίγα παραδείγματα για να δώσουμε μια γεύση.

60 Το οποίο χρηματοδοτείται από τον κ Σόρος.

61 Διαθέσιμη στο http://www.emperors-clothes.com/articles/Johnstone/icg.htm 62 Problem or Potential? Revitalizing Trepca and building the piece in Kosovo, Dana Eyre, SEER, 04/2001, διαθέσιμο στο www.ceeol.com Ας σημειωθεί ότι στην περιοχή σημειώθηκαν μεγάλα επεισόδια τον Αύγουστο του 2000, όταν 900 στρατιώτες (Άγγλοι, Δανοί και Γάλλοι) αποπειράθηκαν να καταλάβουν τα ορυχεία, βρίσκοντας αντιμέτωπους τους εργάτες, οι οποίοι χρησιμοποίησαν τα εργαλεία της δουλειάς, όπως πέτρες και κοτρόνες τραυματίζοντας μερικούς στρατιώτες. Το σύμπλεγμα των περίπου 40 ορυχείων απασχολούσε από 10,000 ως 40,000 εργαζόμενους, παράγοντας χρυσό, ασήμι, μόλυβδο, ψευδάργυρο και κάδμιο. Βλ. Trepka Mining and Metallurgical Complex, The Fuqua School of Business at Duke University, 7/3/2006.

63 Βλ. π.χ. http://www.srpska-mreza.com/guest/sirius/KLA-Drugs.html και http://www.kosovoliberationarmy.com/AlbanianMafia.pdf 64 Από το 1994 υπάρχουν δημοσιεύματα που συνδέουν τον KLA με ένα τζίρο προερχόμενο από ναρκωτικά ύψους 2 εκ. δολαρίων: Separatists Supporting Themselves with Traffic in Narcotics, San Francisco Chronicle, 6/10/94.

65 Organized Crime in the Western Balkans, Věra Stojarová, HUMSEC Journal, Issue 1,στο: http://www.etcgraz.at/cms/fileadmin/user_upload/humsec/Journal/Stojarova_Organized_Crime_in_the_Western_Balkans.pdf

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

28

Από αριστερά: Hashim Thaci - Bernard Kouchner - Lt. Gen. Michael Jackson - Brig.

Gen. Agim Ceku - Gen. Wesley Clark

“... Δεν υπάρχει πρόβλημα ναρκωτικών στο Κόσοβο, αφού δεν σημειώθηκε καμιά κατάσχεση ποσότητας ναρκωτικών από τότε που εγκαταστάθηκε η αποστολή (των Η.Ε.) στην περιοχή...” Bernard Kouchner, 2000.

Από το 2005 υπάρχουν αναφορές66 για την ύπαρξη εργαστηρίου παραγωγής ηρωίνης στην (πρώην) σερβική περιοχή Urosevac (Lat. 42.38°N, Long. 21.17°E), όπου δραστηριοποιούνται στρατιωτικές δυνάμεις από την βάση Bonsteel, οι οποίες απέτρεψαν την έρευνα της περιοχής από άλλες δυνάμεις του ΝΑΤΟ, τονίζοντας πως η περιοχή είναι ναρκοθετημένη από τον KLA. Το εργαστήριο φέρεται πως λειτουργεί έχοντας συνδέσμους με παραγωγούς οπίου στην Τουρκία (στην οποία η καλλιέργεια επιτρέπεται), αλλά και με το Αφγανιστάν. O Bαλκανικός δρόμος των ναρκωτικών περιλαμβάνει το Αφγανιστάν, την Συρία67, την Τουρκία και το Κόσοβο ενώ δια μέσου της Βουλγαρίας και της FYROM, η ηρωίνη περνάει μέσα από τις Αλβανικές ακτές ή την Ελλάδα όπου διοχετεύεται μέσο Ιταλίας στην Ευρώπη. Φήμες για την εμπλοκή Αμερικανικών στρατιωτικών οχημάτων στην μεταφορά ναρκωτικών68 έχουν ακουστεί πολλάκις, ιδιαίτερα το 2001 όταν ακούστηκε ότι 66 Βλ. http://www.savekosovo.org/default.asp?p=5 67 Το ποσοστό του πληθυσμού της χώρας που είναι εθισμένο στο όπιο υπολογίζεται σε 4 με 5%, θέτοντας την Συρία στο νούμερο ένα παγκοσμίως σχετικά με τον εν λόγο εθισμό. Το ποσοστό της Αφγανικής παραγωγής οπίου το οποίο εισέρχεται στην χώρα υπολογίζεται σε 60%.

68 Για την εμπλοκή της CIA με τα ναρκωτικά, δες: War “on” drugs: The reasons and consequences of the CIA`s

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

29

στρατιωτικά οχήματα μετάφεραν τέτοια φορτία στην Φλώρινα και από εκεί στην Ηγουμενίτσα με προορισμό το Ιταλικό λιμάνι Μπάρι, μέσα σε φέρετρα. Παράλληλα, ισλαμιστές φονταμενταλιστές χρηματοδοτούν την κατασκευή τζαμιών και υποστηρίζουν θιασώτες τους 69 με 225$ μηνιαίως. Επιπλέον, διακινούν χρήματα δια μέσου μη κυβερνητικών οργανισμών, όπως το International Islamic Relief Organization που διευθύνεται από Σαουδάραβες ενισχύοντας “εξτρεμιστικές” Αλβανικές οργανώσεις όπως το Islamic Student Front, την Prizen Youth, την Albanic Youth of Kosovo70 και ανήκει στην μαύρη λίστα των Η.Ε. Η Αμερικανική νομοθεσία απαγορεύει την παροχή βοηθείας σε κράτη που εμπλέκονται με το οργανωμένο εμπόριο ναρκωτικών και η DEA πριν από την επέμβαση των ΗΠΑ (1999) συμπεριλάμβανε στις αναφορές 71 της το Κόσοβο, αλλά στην συνέχεια τις απέσυρε από το site της. Στο 16ο Ισλαμικό Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Πακιστάν το 1998, οι αποσχιστικές ενέργειες του Κοσόβου χαρακτηρίστηκαν ως “τζιχάντ” και ο Ισλαμικός κόσμος κλήθηκε να βοηθήσει καθ` οιονδήποτε τρόπο “την μάχη για την ελευθερία στις Μουσουλμανικές κατακτημένες περιοχές”. Το 1995 ο Οσάμα Μπιν Λάντεν επισκέφθηκε την Αλβανία καλεσμένος από τον πρωθυπουργό Σαλί Μπερίσα, ενώ στην συνάντηση παρευρέθησαν οι κ.κ.

Hashim Thaqi (αρχηγός του KLA), Ramush Haradinaj (πρώην αξιωματούχος του KLA που στην συνέχεια διώχθηκε για εγκλήματα πολέμου) και ο κ. Bashkim Gazideda, πρώην αρχηγός της μυστικής Αλβανικής αστυνομίας72. Οι μουτζαχεντίν και οι φονταμενταλιστές που πολέμησαν στην Βοσνία δίπλα στους Μουσουλμάνους εναντίον των Σέρβων και των Κροατών θεωρήθηκε πως μετά το πέρας του πολέμου απελάθηκαν. Αυτή η αντίληψη ανατράπηκε όταν το 2005 συνελήφθη 73 στο Σεράγεβο μια ομάδα ισλαμιστών που είχε στην κατοχή της εκρηκτικά και όπλα σχεδιάζοντας να ανατινάξει την Αγγλική πρεσβεία. Η ομάδα είχε σχέσεις με τρομοκρατικούς πυρήνες στην Αγγλία και στην Δανία. Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς συνελήφθησαν στην Κροατία πέντε άτομα, τα οποία σχεδίαζαν να τοποθετήσουν εκρηκτικά κατά την κηδεία του πάπα Ιωάννη Παύλου στο Βατικανό. Όπως είναι αναμενόμενο, η τρομοκρατία σχετίζεται με το εμπόριο ναρκωτικών 74. Το 2006 συνελήφθη στο Όσλο της Νορβηγίας ο Πακιστανός κ. Arfan Qadeer Bhatti, ο οποίος αποπειράθηκε να ανατινάξει την Ισραηλινή και την Αμερικανική πρεσβεία στην περιοχή. Αποκαλύφθηκε πως είχε επισκεφθεί πολλές φορές την Πρίστινα όπου είχε συναντηθεί με τον κ.

Prince Dobroshi, έναν από τους πλέον καλά δικτυωμένους πολιτικά εμπόρους ναρκωτικών στο Κόσοβο. Ο κ. Dobroshi υπήρξε ο βαρώνος τον ναρκωτικών στην Σκανδιναβία από το 1990, ελέγχοντας το 90% της διακίνησης στην περιοχή. Η σύλληψή του και η καταδίκη του σε 14ετή φυλάκιση (1994) δεν κράτησαν πολύ, αφού κατάφερε να αποδράσει και μετά από μια πλαστική εγχείρηση που έκανε στην Κροατία επανήλθε στην δράση, αυτήν την φορά στην Τσεχία (όπου ζουν η Ρωσίδα σύζυγός του και τα δύο τους παιδιά), όπου συνελήφθη το 1999 όντας παρόν σε μια τελετή βράβευσης του κ. Ibrahim Rugova (πρώτου πρόεδρου του Κοσόβου και ηγέτη του κόμματος

69

70 71 72 73 74

involvement in the drug trade and the phoney “war” against drug dealers, Ly Mako, University Stendhal, Grenoble, 2007, διαθέσιμο στο http://dimension.ucsd.edu/CEIMSA-IN-EXILE/publications/Students/Mako.pdf Για το “μαύρο κεφάλαιο” που επιχορηγείται στην CIA δες: The black budget report: An investigation into the CIA`s “black budget” and the second Manhattan project, Michel Salla, 2004, στο http://www.american.edu/salla/Articles/BB-CIA.htm Για την ύπαρξη ισλαμιστών σχετιζόμενων με την Al Qaeda κυρίως στην Βοσνία, βλ. Islamic Terrorism and the Balkans, 26/6/2005, CRS Report for Congress, Steven Woehrel. Ας σημειωθεί ότι αν και η κατηγορία για υπόθαλψη τρομοκρατικών ομάδων ανταλλάσσεται συχνά ανάμεσα σε διαφορετικές εθνικές ομάδες για πολιτικούς λόγους, οι ΗΠΑ θεωρούν την πιθανότητα ανάπτυξης κυκλωμάτων τρομοκρατίας στην περιοχή των Βαλκανίων μεγάλο κίνδυνο. Βλ. Human Security, Organized Crime and Terrorism Challenges in Kosovo`s Perspective, Selvete Gërxhaliu, ed. HUMSEC Βλ. Balkans: Us – Style Wahabbism, Vladislav Gulevich, 4/11/2009, (en.fondsk.ru) Βλ. http://www.nadir.org/nadir/initiativ/mrta/ipan51.htm Βλ. http://whitepaper.prohosts.org/whitepaper.htm Βλ. το άρθρο της Washington Post “Terrorist cells find foothold in Balkans” στο: http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/11/30/AR2005113002098.html Για την σχέση τους και τον όρο ναρκοτρομοκρατία βλ. http://www.ewi.info/system/files/reports/Narcoterrorism.pdf

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

30

LDK). Μετά από την έκδοσή του στην Νορβηγία για την έκτιση του υπολοίπου της ποινής του, αφέθηκε ελεύθερος το 2005 για “καλή συμπεριφορά”. Το εμπόριο ναρκωτικών συμπληρώνεται φυσικά, από την “διακίνηση γυναικών75”, τα λαθραία τσιγάρα, το εμπόριο όπλων, κλεμμένων αυτοκινήτων από την Ευρώπη, αλλά και ανθρώπινων οργάνων, εμπόριο που εκτιμάται πως ανέρχεται στο ποσόν των 1,2$ δισεκατομμυρίων ετησίως.

Ο κ. Arfan Qadeer Bhatti

Ο κ. Prince Dobroshi συνοδευόμενος από αστυνομικούς το 2000

Έχοντας περιγράψει αδρά μερικές πτυχές του οργανωμένου εγκλήματος στην περιοχή των Βαλκανίων76, θα πρέπει να τονίσουμε πως το οργανωμένο έγκλημα έπαιξε μοναδικό ρόλο στην διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, χρησιμοποιώντας τον εθνικισμό ως προπέτασμα καπνού 77. Καθ` όλη την διάρκεια του πολέμου, διάφορες ομάδες συγκέντρωσαν μεγάλα ποσά κερδοσκοπώντας δραστηριοποιούμενες στο εμπόριο των “πολεμικών λαφύρων”, ωφελούμενες από το σπάσιμο αποκλεισμών, από το εμπόριο όπλων, πετρελαίου, από εκβιασμούς και προστασία σε πολιορκημένες πόλεις και την επιβολή “φόρων” και “τελών” σε ανθρωπιστικές αποστολές ή από την συγκέντρωση χρημάτων για την εκκένωση πόλεων από τους πρόσφυγες. Αυτές οι δραστηριότητες υπήρξαν πολύ πιο σημαντικές από το υποτιθέμενο εθνικιστικό μίσος και οι αντιμαχόμενοι και θεωρητικά αντίπαλοι δεν σταμάτησαν να κάνουν εμπόριο μεταξύ τους – όπλα, πυρομαχικά, πετρέλαιο – χωρίς καμιά διάκριση. Επιπλέον το εμπάργκο έδωσε την ευκαιρία στην ανάπτυξη ενός ευρύτερου δικτύου παράνομης διακίνησης και εμπορίας, στην οποία συμμετείχαν και το γύρω κράτη, όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Αλβανία. Ο ΟΗΕ κατά την είσοδό του στην περιοχή βρήκε 83 ενεργές παραστρατιωτικές οργανώσεις, οι οποίες απαρτίζονταν από τα πλέον περιθωριακά στοιχεία: ανθρώπους του υποκόσμου ή φυλακισμένους εγκληματίες, οι οποίοι αφέθηκαν ελεύθεροι για να συμμετάσχουν σε τέτοιες μονάδες. Αυτές, συχνά προέβησαν σε εγκληματικές πράξεις κατά 75 Βλ. http://www.migrationeducation.org/fileadmin/uploads/ElisabetaZelinka.pdf, όπου μεταξύ άλλων τονίζεται η επίδραση της παρουσίας ξένων στρατιωτών και επομένως “σκληρού” συναλλάγματος στην Ρουμανία, για την ανάπτυξη της πορνείας. Σύμφωνα δε με την αναφορά της κας.

Donna M. Hughes http://foreign.senate.gov/testimony/2003/HughesTestimony030409.pdf, “Ο Αμερικανικός στρατός έχει μια ντροπιαστική ιστορία στην Νοτιοανατολική Ασία, ενισχύοντας την ανάπτυξη της βιομηχανίας του σεξ γύρω από στρατιωτικές βάσεις ή γύρω από περιοχές Ξεκούρασης και Χαλάρωσης (R&R Rest and relaxation)”. Σημειωτέον ότι ο αριθμός των διακινούμενων γυναικών στα Βαλκάνια ετησίως εκτιμάται στις 200.000, ενώ τα κέρδη των Αλβανών εμπόρων ναρκωτικών στα 2 δις δολάρια.

76 Για την Βουλγαρία βλέπε (http://www.csd.bg/fileSrc.php?id=2394) Organized Crime in Bulgaria: Market and Trends, ed. CSD, 2007, από όπου προέρχεται ο πιο κάτω χάρτης σχετικά με την διακίνηση ηρωίνης στην χώρα.

77 Βλ. The Root Cause of Instability in the Balkans: Ethnic Hatred or Trans-Border Crime?, Marko Hajdinjak, International Center for Minority Studies and Intercultural Relations (IMIR), 2004

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

31

Η “παραδοσιακή” Βαλκανική οδός εμπορίας ναρκωτικών από το Αφγανιστάν και το Πακιστάν (δεξιά), προς τις ΗΠΑ (αριστερά)

διαφόρων εθνικοτήτων όπως η παραστρατιωτική ομάδα στην οποία ηγείτο ο Jusuf “Juka” Praziana, όπου δρώντας με την βοήθεια της Κροατικής κυβέρνησης διέπραξε εγκλήματα πολέμου κατά Σέρβων και Κροατών διατηρώντας στρατόπεδα συγκέντρωσης και για τις δυο εθνικότητες. Μια άλλη ομάδα, οι “Vikendasi” (the Weekenders), έπαιρνε τα όπλα την Παρασκευή το απόγευμα και προέβαινε σε λεηλασίες μέσα σε σερβικές περιοχές της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης (B.E.), αρπάζοντας ο,τι μπορούσε και στην συνέχεια τα πωλούσε τα κατά την διάρκεια της εργάσιμης εβδομάδας. Οι “κληρονόμοι” αυτών των οργανώσεων εξακολουθούν να υπάρχουν και να δρουν στην περιοχή, ενώ οι επακόλουθες δολοφονίες μεταξύ αντιμαχομένων οικογενειών είναι αυτονόητες. Το 2006 ο κ.

Lullzim Krasniqi, θεωρούμενος νούμερο ένα στο εμπόριο ναρκωτικών των Βαλκανίων, τραυματίστηκε θανάσιμα μετά από δολοφονική επίθεση που πραγματοποιήθηκε έξω από το διαμέρισμά του στην Κροατία και τελικά απεβίωσε. Αυτή ήταν η δεύτερη απόπειρα εναντίον του, αφού νωρίτερα είχε παγιδευτεί το αυτοκίνητό του με εκρηκτικά, γεγονός που οδήγησε σε τραυματισμό του. Στις επακόλουθες έρευνες ανακαλύφθηκε ένα μεγάλο δίκτυο απλωμένο σε διάφορες χώρες, το οποίο αποτελείτο αποκλειστικά από Αλβανούς του Κοσόβου ή μουσουλμάνους προερχόμενους από το Sanjak78. Η προαναφερθείσα δολοφονία φέρεται πως πραγματοποιήθηκε σχετικά με ένα μεγάλο φορτίο ναρκωτικών, το οποίο διοχετεύτηκε στην Αυστρία διαμέσου Κοσόβου, Sanjak, Β.Ε. και Κροατίας. Δεν θα επεκταθούμε στο θέμα, αλλά τελειώνοντας θα προσθέσουμε ότι στην σφαίρα της παρανομίας φέρονται 79 ως εμπλεκόμενοι και ενεργοί επιχειρηματίες, όπως ο κ. Ekrem Lluka, ιδιοκτήτης της εταιρείας Dukagjini group, ο οποίος δραστηριοποιείται στην καπνοβιομηχανία του Κοσόβου, παράγει εμφιαλωμένη μπύρα, επιχειρεί 78 Βλ. Terrorism and Organized Crime in South-eastern Europe: The case of Bosnia-Herzegovina – Sandzak, Kosovo and Metohija, Darko Trifunovic, Belgrade University, Faculty of Security Studies.

79 Βλ. http://www.guardian.co.uk/world/2000/sep/10/balkans.internationalcrime και Abanian Organized Crime, Xavier Raufer, 16/4/07, στο http://www.daedalosinstitute.org/downloads/Albanian_Organized_Crime.pdf και http://www.rainews24.rai.it/ran24/inchieste/documenti/Web_Lluka.rtf

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

32

στις τηλεπικοινωνίες, στα MEDIA, σε εκδοτικούς οίκους, ασφάλειες, σε κατασκευαστικές δραστηριότητες και τέλος, χρηματοδοτεί αφιλοκερδώς εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ το τελευταίο φιλόδοξο σχέδιό του είναι η δημιουργία του Word Trade Center Prishtina, ενός υπερσύγχρονου εμπορικού κέντρου στο κέντρο του Κοσόβου. Επιπλέον, σύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία”80, τον περασμένο Απρίλιο η συνεργασία των Σερβικών μυστικών υπηρεσιών με τις Αμερικανικές οδήγησαν στην κατάσχεση 2.174 κιλών κοκαΐνης στην Ουρουγουάη και μισού τόνου στην Αργεντινή, καθώς και σε δεκάδες συλλήψεις υπόπτων στην Σερβία. Συνακόλουθη ήταν και η επικήρυξη του προέδρου Μπόρις Τάντιτς, του αρχηγού της αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών με το ποσόν των πέντε δις ευρώ από την μαφία. Οι αρχές στο Βελιγράδι κατάσχεσαν σε μια βίλα σχεδιαγράμματα κι ένα όπλο ελεύθερου σκοπευτή, σαν αυτό που είχε χρησιμοποιηθεί στην δολοφονία το 2003 του πρώην πρωθυπουργού Ζόραν Τζίντζιτς81. Ο υπουργός δικαιοσύνης Σλόμποταν Όμεν φωτογράφισε ως εγκέφαλο τον μαυροβούνιο επιχειρηματία Ντάρκο Σάριτς, ο οποίος κατηγορείται για μεταφορά τεραστίων ποσοτήτων κοκαΐνης από την Λατινική Αμερική, όπως και για ξέπλυμα χρημάτων σε “νόμιμες” επενδύσεις της πραγματικής οικονομίας με συνεργασία υψηλών αξιωματούχων του Μαυροβουνίου, οι οποίοι σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας “Blic” δέσμευσαν τους μαφιόζους να επανεξάγουν τα ναρκωτικά στην Ιταλία και στην Ελλάδα.

80 “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία”, Ο Πρόεδρος, ο μαφιόζος και η κοκαΐνη, 25/10/2010.

81 Οι τρεις δολοφόνοι του Τζίντζιτς συνελήφθησαν και ήταν όλοι τους αξιωματικοί στους “Κόκκινους Μπερέδες”.

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

33

5. Οι Ελληνικές επενδύσεις στα Βαλκάνια, η οικονομική κρίση και το μέλλον Η Ελλάδα ενεπλάκη οικονομικά στην περιοχή των Βαλκανίων αφού σε κρατικό μόνο επίπεδο και στο πλαίσιο του προγράμματος HiREB (Hellenic Plan For The Economic Reconstruction of Balkans) διέθεσε στην ευρύτερη περιοχή το ποσόν των 550.000 ευρώ 82. Επιπλέον, οι τραπεζικές επενδύσεις έφτασαν στο 27% των εξωτερικών επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν στην Αλβανία, στην Βουλγαρία έφτασαν στο 1,5$ δις διεκδικώντας την δεύτερη θέση, 1 δις euro στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη, 720 εκ. ευρώ στην Σερβία – Μοντενέγκρο, 1,3$ εκ. στην Κροατία, 700 εκ. ευρώ στα Σκόπια όπου δημιουργήθηκαν 9,000 θέσεις εργασίας όπου η Ελλάδα έγινε ο νούμερο ένα επενδυτής και τέλος έγινε πέμπτος επενδυτής στην Ρουμανία. Σύμφωνα με άρθρο 83 της εφημερίδας “Απογευματινής” στις αρχές του 2009, 3,500 ελληνικές επιχειρήσεις είχαν επενδύσει το ποσόν των 14 δις ευρώ στα Βαλκάνια, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία 84 του Υπουργείου Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (13/9/2009), ο όγκος του εμπορίου της Ελλάδας με την Νοτιοανατολική Ευρώπη στο διάστημα 2006 – 2008 ανήλθε στα 8 δις ευρώ, ενώ το συνολικό επενδεδυμένο κεφάλαιο στο διάστημα 1996 – 2008 ξεπέρασε τα 11,888 δις ευρώ (4η στις 82 Βλ. http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/en-US/Economic+Diplomacy/HiPERB/Objectives/ 83 Βλ. http://www.apogevmatini.gr/?p=14357 84 Βλ. http://www.ypoian.gr/?p=62

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

34

συνολικές ξένες επενδύσεις στην ευρύτερη περιοχή) ενώ η Ελλάδα κατέλαβε την πρώτη θέση μεταξύ των επενδυτών στην Αλβανία, στην Fyrom και στην Σερβία, την τρίτη θέση στην Ρουμανία και την τέταρτη στην Βουλγαρία. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση για να προβλέψει κανείς πως μετά την είσοδο της Ελλάδας στο ΔΝΤ και την παρούσα οικονομική κρίση 85 που αντιμετωπίζει η χώρα αυτή η εικόνα πρόκειται σύντομα να αλλάξει εντελώς. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα ισοσκελίστηκε οικονομικά με τις χώρες των Βαλκανίων 86, οι οποίες διανύουν μια μεταπολεμική περίοδο και τυγχάνουν πρόσφατα εθνικής ανεξαρτησίας. Επιπλέον, μη έχοντας στο παρελθόν της μια προϊστορία “ανάδυσης” στις όχθες της δυτικής καπιταλιστικής δραστηριότητας μετά από πολυετή θητεία στο λεγόμενο Ανατολικό μπλοκ, κινδυνεύει να καταστεί ως ο πλέον ασταθής πολιτικά κρίκος στην περιοχή, με μια συνεχή ανατροπή κυβερνήσεων κι ένα περιρρέον αίσθημα θυμού, ενάντια “σε εκείνους που κλέβοντας τόσα χρόνια έφεραν την χώρα στο χείλος της καταστροφής”. Αυτό βέβαια το σκεπτικό παραβλέπει “θαρραλέα” το γεγονός πως οι “κλέφτες που διαχειρίστηκαν το δημόσιο χρήμα”, υπήρξαν εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του λαού και ότι τα δυο μεγάλα κόμματα επί σειρά ετών λάμβαναν περίπου το 80% των ψήφων του συνόλου του εκλογικού σώματος. Σε αυτήν την ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση, η Ελλάδα θα κληθεί μεταξύ άλλων να καταπολεμήσει την άνθιση και την έξαρση του οργανωμένου εγκλήματος, το οποίο ομολογουμένως ευνοείται σε καταστάσεις οικονομικής κρίσης 87 όπου τα κεφάλαια γίνονται περιζήτητα και οι τρόποι προέλευσής τους παύουν να αποτελούν σοβαρό κριτήριο για την απόρριψή τους 88 (ξέπλυμα χρήματος). Η λαθρομετανάστευση και η περαιτέρω περιθωριοποίηση των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων σε συνδυασμό με την αλματώδη αύξηση της ανεργίας και το κλείσιμο των επιχειρήσεων, την αύξηση των έμμεσων φόρων και του κόστους ζωής και την παράλληλη μείωση των μέσων αποδοχών, πέρα από τις προβλεπόμενες ή και απρόβλεπτες κοινωνικές συγκρούσεις θα καλλιεργήσουν ένα πρόσφορο έδαφος για την αθρόα αύξηση της εγκληματικότητας και του λαθρεμπορίου. Αυτά είναι αναπόφευκτα αποτελέσματα της διολίσθησης της χώρας στο επίπεδο του περιβάλλοντα γεωγραφικού χώρου των Βαλκανίων, ο οποίος απαρτίζεται από “δημοκρατίες της φτώχειας”89. Στην Ελλάδα δεν σημειώνεται σημαντική παραγωγή ναρκωτικών, αλλά η χώρα αποτελεί ένα καίριο σημείο του διαμετακομιστικού εμπορίου. Στην πολυσέλιδη αναφορά του για το 2010 σχετικά με το εμπόριο ναρκωτικών και το ξέπλυμα χρήματος 90 το State Department αναφέρει για την Ελλάδα τα εξής: “Η Ελλάδα καθίσταται ένα τοπικό οικονομικό κέντρο στα γρήγορα αναπτυσσόμενα Βαλκάνια, όπως επίσης και μια γέφυρα ανάμεσα στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή. Αδημοσίευτες πληροφορίες παράνομων συναλλαγών καταδεικνύουν μια αύξηση των οικονομικών εγκλημάτων τα τελευταία τρία με τέσσερα χρόνια. Οι ελληνικές διαδικασίες επιβολής του νόμου υποδεικνύουν ότι η χώρα είναι ευάλωτη στο εμπόριο ναρκωτικών 91, στην διακίνηση 85 Η οποία είχε προβλεφθεί τουλάχιστον από τον Ιούλιο του 2009. Βλ Greece unlikely to escape its worst financial crises of modern times!, Harris Samaras, ed. Pytheas Market Focus, 7/2009, διαθέσιμο στο http://www.pytheas.net/docs/20090724-Greece-unlikely-to-escape-its-worst-financial-crisis-of-modern-times.pdf 86 Για μια σύντομη αναφορά στις αρνητικές επιπτώσεις που είχε η πρόσφατη παγκόσμια οικονομική κρίση στα Βαλκάνια, δες http://coferweb.org/wp-content/uploads/2010/03/global.pdf 87 Σύμφωνα με τον “τσάρο” του πολέμου κατά των ναρκωτικών, επικεφαλή του αρμόδιου τμήματος των Η.Ε. (UN office on Drugs and Crime) κ. Antonio Maria Costa, εξαιτίας της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, η οποία δημιούργησε ισχυρούς κλυδωνισμούς στις τράπεζες, το μεγαλύτερο μέρος από τα κέρδη του εμπορίου ναρκωτικών (υπολογιζόμενο στα 325$ δις) απορροφήθηκε στο τραπεζικό σύστημα και εισήλθε στην νόμιμη αγορά καθώς υπήρξε το μόνο διαθέσιμο ρευστό κεφάλαιο. Δες το Drug money saved banks in global crisis, claims UN advisor, στο http://www.guardian.co.uk/global/2009/dec/13/drug-money-banks-saved-un-cfief-claims 88 Για το οργανωμένο έγκλημα και την οικονομική κρίση γενικά βλ. http://reportingproject.net/new/index.php? option=com_content&task=view&id=239&Itemid=43 89 Βλ. http://www.caei.com.ar/es/programas/cei/P29.pdf 90 Βλ. Money Laundering and Financial Crimes Country Database, 5/2010, στο http://www.state.gov/documents/organization/141643.pdf 91 Στην σχετική με τα ναρκωτικά αναφορά του το State Department αναφέρεται σε διαφθορά στις τάξεις των

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

35

ανθρώπων και στην λαθρομετανάστευση, στην πορνεία, στο λαθραίο εμπόριο τσιγάρων και σε άλλες μορφές λαθρεμπορίου, σε σοβαρές περιπτώσεις απάτης και κλοπής, στον παράνομο τζόγο και σε μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή. Τα κέρδη από εγκληματικές δραστηριότητες επενδύονται “παραδοσιακά” σε ακίνητη περιουσία, σε λαχεία και στο χρηματιστήριο. Εγκληματικές οργανώσεις από την Νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια διενεργούν σε μεγάλο ποσοστό εγκληματικές δραστηριότητες αποκομίζοντας μεγάλα ποσά. Η μεγάλη χρήση μετρητών ευνοεί την γκρίζα οικονομία, καθώς και την φοροδιαφυγή. Εξαιτίας του μεγάλου όγκου της μαύρης οικονομίας – την οποία ο OECD (Organization for Economic Co-operation and Development) εκτιμά σε ποσοστό 25% - 37% του ΑΕΠ – είναι δύσκολο να υπολογιστεί το μέγεθος της διακίνησης λαθραίων εμπορευμάτων στην χώρα, συμπεριλαμβανομένων του εάν κάποια από αυτά χρηματοδοτούνται από ναρκοχρήματα ή άλλες παράνομες δραστηριότητες. Υπάρχουν αποδείξεις για την αυξανόμενη εμπλοκή ντόπιων τρομοκρατικών οργανώσεων στο εμπόριο ναρκωτικών”.

Πέραν όμως των προβλημάτων που σχετίζονται με το οργανωμένο έγκλημα, στις δημοκρατικές χώρες υφίσταται πλέον μια κάμψη της εμπιστοσύνης των πολιτών στο πολιτικό σύστημα και τους κρατικούς φορείς. Όπως έχει σημειωθεί92 η αξιοπιστία των πολιτειακών ιδρυμάτων και των επίσημων δημοκρατικών θεσμών έχει αμβλυνθεί καθώς νέοι παράγοντες έχουν εισέλθει δυναμικά εμπλεκόμενοι στο πεδίο της διακυβέρνησης των κρατών όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, ή υπερεθνικοί οργανισμοί όπως η Ε.Ε. προκαλώντας ένα “δημοκρατικό έλλειμμα” και παράλληλα μια χρηματιστική λογική στα πολιτικά συστήματα. Στατιστικές που έγιναν σε δημοκρατικές χώρες αντανακλούν την μείωση της λαϊκής εμπιστοσύνης στους πολιτικούς θεσμούς και την απομάκρυνση από τις συμμετοχικές, δημοκρατικές διαδικασίες.

Η κηδεία του 15χρονου Αφγανού Χαμιντουλά Νατζαφί που σκοτώθηκε από έκρηξη βόμβας ψάχνοντας τα σκουπίδια στα Πατήσια

Η εποχή της “τυφλής πίστης” στα κρατικά ιδρύματα παρήλθε ανεπιστρεπτί. Οι κρατικοί φορείς είναι πλέον αναγκασμένοι να αποδεικνύουν την αξιοπιστία τους στο κοινό περνώντας διαρκώς από “εξετάσεις”. Στην Ελλάδα αυτή η παραδοσιακά ελλειμματική εμπιστοσύνη έχει ήδη τρωθεί αξιωματούχων και γενικότερα των αστυνομικών αρχών οι οποίες δεν πληρώνονται καλά και δεν είναι εκπαιδευμένες. Επιπλέον, αναφέρει ότι τον Νοέμβριο του 2007 διεφθαρμένοι αξιωματικοί της αστυνομίας σε συνεργασία με πολιτικούς ενεπλάκησαν με οργανώσεις που διακινούσαν μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών διεθνώς, παράγοντας ποσότητες μαριχουάνας στην Κρήτη κι εξάγοντας την επί χρόνια στην Ολλανδία. Επιπλέον, τον Σεπτέμβριο του 2008, ένας πρώην υπουργός και προσωπικός βοηθός του πρωθυπουργού (προφανώς η αναφορά είναι για τον κ. Κεφαλογιάννη ο οποίος δεν κατονομάζεται. Για περαιτέρω πληροφορίες δες http://paramythia.pblogs.gr/2008/09/katadikh-kefalogiannh-rethymno.html ) καταδικάστηκε σε δωδεκάμηνη φυλάκιση επειδή μεσολάβησε ευνοϊκά υπέρ ενός καλλιεργητή μαριχουάνας. Βλ. International Narcotics Control Strategy Report, Vol. 1, Drug and Chemical Control, διαθέσιμο στο http://www.state.gov/documents/organization/137411.pdf 92 Civil Society Accountability: “Who Guards the Guardians?”, λόγος του κ. Kumi Naidoo στο αρχηγείο των Η.Ε. τον Απρίλιο του 2003, διαθέσιμος στο http://www.gdrc.org/ngo/accountability/ngo-accountability.pdf

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

36

περαιτέρω από τα αμέτρητα σκάνδαλα και την διαφθορά σε όλα τα επίπεδα των πολιτικοκοινωνικών δομών καθ` όλη την περίοδο της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Έτσι, οι υποσχέσεις της όποιας μελλοντικής επιβράβευσης των κοινωνικών ομάδων οι οποίες θα αναγκαστούν να πιεστούν σε πρωτόγνωρο βαθμό από τα μέτρα λιτότητας, δεν θα μπορέσουν να πείσουν εκείνους που εδώ και είκοσι περίπου χρόνια ακούν αενάως από το στόμα του ενίοτε νέου πρωθυπουργού την φράση “παραλάβαμε καμμένη γη” και ότι θα “πρέπει να σφίξουμε το ζωνάρι”, χάριν ενός “καλύτερου αύριο”. Η Μεταπολίτευση δημιούργησε τις προϋποθέσεις ανόδου σε μια νεόκοπη “αστική” τάξη, η οποία αποδείχτηκε η πλέον επικίνδυνη μάστιγα, με τις διογκωμένες κοιλιές και την χαλαρή ηθική, το μειδίαμα της δημοκρατικής καλοπέρασης και την πολιτιστική αριστερίστικη αισθητική που έπλευσε με την “ευγενική” σύμπνοια των ΜΜΕ μεταξύ σκυλάδικων – που βαφτίστηκαν σε “πολιτιστικά κέντρα” - και χρηματιστηρίου, για να κορυφωθεί με τις ασταμάτητες πυρκαγιές του καλοκαιριού και τα αναρίθμητα σκάνδαλα, γεγονότα που αντιπαρήλθε η κοινή γνώμη και η αμβλυμμένη κοινωνική ευαισθησία βρίσκοντας διεξόδους σε λίτρα αλκοόλ, τόνους χασίς και σε εθνικά υπερήφανες στιγμές που προσέφεραν απλόχερα οι Ολυμπιακοί αγώνες και η Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου. Φυσικά, η κρισιμότητα της κατάστασης αγγίζει και όλα τα εθνικά θέματα, όπως η ονομασία της FYROM, οι μειονότητες στην Ελλάδα (Τουρκική, Μακεδονική), η Κύπρος, η υφαλοκρηπίδα και οι γκρίζες ζώνες, αλλά και τα πετρέλαια του Αιγαίου93. Αποτελεί πλέον ένα πραγματικά δύσκολο δίλημμα, το αν θα πρέπει η Ελλάδα να θέσει στο τραπέζι αυτήν την δύσκολη στιγμή τα εθνικά θέματα προς διαπραγμάτευση, αν βέβαια θεωρήσει κανείς πως αυτή η απόφαση βρίσκεται ακόμα στα χέρια της. Πάντως, αν αυτό δεν συμβεί τώρα – που είναι και το πλέον πιθανόν όπως έδειξε η πρόσφατη επίσκεψη του κ. Ερντογάν – ενδέχεται να συμβεί στο εγγύς μέλλον, όταν η χώρα θα βρεθεί σε ακόμα πιο δυσμενείς συνθήκες, εν όψη μιας πιθανότατης αναδιαπραγμάτευσης του χρέους, της πιθανής τραπεζικής κρίσης λόγο των απαξιωμένων ελληνικών ομολόγων, της επιβράδυνσης στην ανάπτυξη και της επερχόμενης πολιτικής αστάθειας στα προσεχή έτη.

Δυστυχώς δεν θα ήταν απαισιόδοξο πλέον να παρατηρήσει κανείς ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να καταστεί περίπου ένα αποτυχημένο κράτος94 (failing state) με τις συμπαρομαρτούσες συνέπειες, οι 93 Αξίζει να σημειωθεί πως φέτος την 1η Μαρτίου ακυρώθηκε συμφωνία εξόρυξης πετρελαίου μεταξύ των ΕΛΠΕ και της Καναδικής εταιρίας Calfrac Well Services Ltd, μετά από τρεις επιτυχημένες γεωτρήσεις στην περιοχή της Θάσου, οι οποίες έφεραν για πρώτη φορά νέο κοίτασμα σε παραγωγή μετά από 14 χρόνια. Τα ΕΛΠΕ ισχυρίστηκαν πως δεν δόθηκαν οι απαιτούμενες τραπεζικές εγγυήσεις και ότι το θεσμικό πλαίσιο για την έρευνα και την παραγωγή πετρελαίου στην χώρα μας παρουσιάζει μεγάλα κενά. Η υπόθεση βρίσκεται στα Λονδρέζικα δικαστήρια. Βλ. http://www.capital.gr/News.asp?id=916290 94 Σύμφωνα με την κατάταξη που δημοσίευσε το think – tank Fund for Peace στο περιοδικό Foreign Policy, η Ελλάδα

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

37

οποίες περιλαμβάνουν σε γενικές γραμμές τα εξής 95: Τα αποτυχημένα κράτη αποτελούν έναν μεγάλο παράγοντα αποσταθεροποίησης θέτοντας επιπλέον σε κίνδυνο την ευζωία των κατοίκων τους. Μπορούν να καταστούν παράδεισοι για τρομοκρατικές οργανώσεις, κέντρα εμπορίου ναρκωτικών και όπλων και να αποτελέσουν έφορο έδαφος για την μετάδοση επικίνδυνων ασθενειών. Τοπικά δύναται να καταστούν παράγοντες αστάθειας 96 και συγκρούσεων97, φαινόμενα που πιθανά να μεταδοθούν σε γείτονες χώρες. Στο εσωτερικό τους δεν μπορούν να προσφέρουν ασφάλεια στους κατοίκους, αλλά ούτε και επαρκή διάθεση αγαθών. Τέλος, ευνοείται η δημιουργία περιοχών εντός των ορίων τους, οι οποίες παύουν να ελέγχονται από την κυβέρνηση. Στην συνέχεια, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια γενική εκτίμηση της Κρατικής Σταθερότητας (Κ.Σ.) στην χώρα μας, μετά από την πρόσφατη χρεωκοπία. Η Κ.Σ. αποτελεί τον θεμελιωδέστερο παράγοντα για την ομαλή ζωή και την πρόοδο ενός κράτους, ενώ η απουσία της έχει καταστροφικές και απρόβλεπτες συνέπειες. Στην χονδρική εκτίμηση που επακολουθεί, ελήφθησαν υπόψιν τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο. Χωρίς να διεκδικεί μια αυστηρώς επιστημονική επάρκεια, ο κάτωθι πίνακας και τα συμπεράσματα, περιγράφουν έστω αδρά, κατά την γνώμη μας επαρκώς την παρούσα κατάσταση. Πίνακας Κρατικής Σταθερότητας της Ελλάδας Εσωτερικό

Εξωτερικό

Πολιτική Σταθερότητα

Οικονομία

Κοινωνική συνοχή

Ασφάλεια

Θέσεις Εργασίας

Τουρισμός

Ανάπτυξη

Τραπεζική σταθερότητα

Τρομοκρατία

Σύνολο

Μέγιστο

Ποσοστό

2

2

2

2

1

2

1

2

2

16

45

35,50%

Ε.Ε (σταθερότητα)**

Βαλκάνια (σταθερότητα)

Τουρκία* (σταθερότητα)

Πετρέλαιο*

Καιρικές καταστροφές

Πανδημίε ς

Πόλεμος

Ρύπανση Φωτιές

Σεισμοί

3

2

3

2

-

-

-

-

-

10

20

50,00%

Γενικό Σύνολο

26

65

40,00%

Δείκτες αξιολόγησης: (1) Πολύ Χαμηλό, (2) Χαμηλό, (3) Μεσαίο, (4) Υψηλό, (5) Πολύ Υψηλό. Στους αρνητικούς παράγοντες (Τρομοκρατία, Τιμή πετρελαίου) η βαθμολόγηση γίνεται αντίστροφα. *Για την πρόβλεψη της τιμής του πετρελαίου δες: http://www.upstreamonline.com/live/article211173.ece Οι αρνητικοί αστάθμητοι παράγοντες (μπλε χρώματος), οι οποίοι ξεκινούν από την μηδενική πιθανότητα (0) και φτάνουν στην Πολύ Υψηλή πιθανότητα (-4), υπολογίζονται συνολικά ως μέγιστο στους -20 βαθμούς, ανερχόμενοι ως ποσοστό στο -30,77% και δεν βαθμολογούνται. *Η Τουρκία βραχυπρόθεσμα θεωρείται θετικά ως παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή το 2009 εντάσσεται στις 32 χώρες μέτριου κινδύνου στο να καταστεί αποτυχημένο κράτος (οι κατηγορίες είναι τέσσερις: Συναγερμός, Προειδοποίηση, Μέτριος κίνδυνος, Σταθερότητα), καταλαμβάνοντας την 17η θέση, όντας αμέσως πάνω από το Ομάν, την Λιθουανία, την Σλοβακία και την Μάλτα κι αμέσως κάτω από την Δημοκρατία του Μαυρίκιου, την Τουρκία, την Ιορδανία και την Ινδία. Βλ. http://www.fundforpeace.org/web/index.php? option=com_content&task=view&id=99&Itemid=323 95 Βλ. States at Risk and Failed States, Marina Ottaway and Stefan Mair, German Institute for International and Security Affairs, 9/2004, διαθέσιμο στο http://www.policyarchive.org/handle/10207/bitstreams/6593.pdf 96 Το πρώτο τετράμηνο του 2010 σημειώθηκαν οχτώ εκρήξεις βομβών: 1) 10 Ιανουαρίου, βόμβα έξω από την Βουλή, 2) 16 Ιανουαρίου, βόμβα έξω από το Υπουργείο Τύπου, 3) 16 Φεβρουαρίου, βόμβα στην JP Morgan Chase @ Co., 4) 18 Μαρτίου, βόμβα σε δικαστήρια της Θεσσαλονίκης (ένας τραυματίας), 5) 19 Μαρτίου, βόμβα στην είσοδο φυλακών Κορυδαλλού (ένας τραυματίας), 6) 20 Μαρτίου, βόμβα σε Γραφεία Μεταναστών, 7) 21 Μαρτίου, βόμβα έξω από το σπίτι του επικεφαλούς της Πακιστανικής κοινότητας στην Ελλάδα, 8) 28 Μαρτίου, βόμβα σκοτώνει 15χρονο Αφγανό και τραυματίζει την 10χρονη αδερφή του που έψαχναν τα σκουπίδια έξω από τα κτίρια του Greek Society of Business Management.

97 Ας σημειωθεί ότι στην Ελλάδα υπάρχουν 1.500.000 δηλωμένα κυνηγετικά όπλα και καραμπίνες και περίπου 1.000.000 αδήλωτα όπλα. http://www.opam.gr/news/614.html

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

38

(17η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη). **Η Ε.Ε. είναι πιθανόν να κλονιστεί οικονομικά από την περαιτέρω κλιμάκωση της οικονομικής κρίσης στις υπόλοιπες χώρες που αποκαλούνται PIGS. Συμπεράσματα Από τον παραπάνω πίνακα συνάγεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται επί της παρούσης πολύ κάτω του μέγιστου βαθμού κρατικής σταθερότητας, εκτιμώμενη στο 40% χωρίς να υπολογίζονται οι αστάθμητοι παράγοντες (πχ. Καιρικές καταστροφές, Πανδημίες), οι οποίοι θα μπορούσαν να μειώσουν ακόμα περισσότερο το ήδη χαμηλό ποσοστό μεταβάλλοντας την κατάσταση σε επίπεδο συναγερμού. Κλείνοντας αυτό το άρθρο θα παραθέσουμε την άποψη 98 του κ. Dev Kar πρώην μέλους του ΔΝΤ για την οικονομική κρίση στην χώρα μας. Καλά το Άλφα, αλλά προς τα που κατευθύνεται το Ωμέγα της Ελληνικής οικονομικής κρίσης? Συγγραφέας: Dev Kar O Dr. Dev Kar πρώην Senior Economist στο ΔΝΤ, είναι Διευθυντής οικονομικής ανάλυσης στο Global Financial Integrity, κέντρο έρευνας και υπεράσπισης στην Ουάσιγκτον. Ο κ. Dev Kar, εξετάζει τον ρόλο των Παράνομων Χρηματικών Εκροών – στο εξής ΠΧΕ - (Illicit Financial Flows “IFF”) στην κρίση του ελληνικού χρέους. Οι ΠΧΕ εκτιμούνται πως κόστισαν στην Ελλάδα πάνω από 160$ δις την τελευταία δεκαετία.

“Η Ελλάδα εμφανίζεται τελευταία συχνά στις ειδήσεις και όπως όλοι γνωρίζουμε τα νέα δεν είναι ευχάριστα. Καθ` οιονδήποτε τρόπο τα μέτρα λιτότητας που επεβλήθησαν στο λαό ως συνθήκη για να βγει με δανεισμό η Ελλάδα από την κρίση, είναι σκληρότατα. Όπως παρατήρησε πρόσφατα ο κ.

Walter Mead σε ένα “blog”, οι επενδυτές φοβούνται πως οι Έλληνες δεν θα τα αντέξουν και σωστά παρατηρεί πως οι απλοί Έλληνες πολίτες αισθάνονται ότι για την οικονομική κρίση θα έπρεπε να πληρώσουν οι πλούσιοι και όχι οι ίδιοι. Έχουν δίκιο. Σύμφωνα με ένα άρθρο της Washington Post (Είναι η λιτότητα Ελληνικός μύθος? Από τον κ. David Ignantius, 3 Μαΐου, 2010), ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου παραδέχεται ότι η διαφθορά υφαρπάζει από την Ελληνική οικονομία περίπου 20 – 30 δις και η οικονομική κατάχρηση (με την οποία πιθανότατα εννοείται η δωροδοκία και οι ανταποδόσεις) υπολογίζεται περίπου σε 8 – 12% του ΑΕΠ. Αν όπως υποψιάζομαι ο Πρωθυπουργός μιλάει για την διαφθορά και την οικονομική κατάχρηση ως διακριτούς παράγοντες, τότε το μέγεθος της Ελληνικής παραοικονομίας φτάνει περίπου στο 18 – 21% του ΑΕΠ. Αυτό το νούμερο είναι μικρότερο από το 25 – 30% που υπολογίζουν οι περισσότεροι οικονομολόγοι.

98 Βλ. http://www.financialtaskforce.org/2010/05/11/the-alpha-but-whither-the-omega-of-the-greek-crisis/

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

39

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Ελλάδα είναι πιασμένη μεταξύ “γκρεμού και ρέματος”. Για να κατανοήσουμε πως έφτασε εκεί η χώρα, θα προσπαθήσω να ιχνηλατήσω τον χάρτη της διαδρομής αναφερόμενος σε οικονομικά στοιχεία, τα οποία αφορούν στην δεκαετία που έληξε το 2009. Το πρώτο εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι η Ελλάδα διαχειρίστηκε έναν μεγενθυνόμενο λογαριασμό χρέους, ο οποίος αυξήθηκε από το διαχειρίσιμο έλλειμμα 6,6% του ΑΕΠ του 2000 φτάνοντας στο 15,5% του ΑΕΠ με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να σημειώνεται το δεύτερο μισό της δεκαετίας. Ένα μέρος του χρέους προέρχεται βασικά από την αύξηση των εισαγωγών έναντι των εξαγωγών. Αποτελεί σύμπτωμα υπερβολικής κατανάλωσης έναντι του εισοδήματος. Η Ελλάδα χρηματοδότησε αυτήν την έξαρση της κατανάλωσης όχι μειώνοντας τα (δημόσια και ιδιωτικά) οικονομικά αποθέματα ή τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας αλλά διογκώνοντας το χρέος, το οποίο φούσκωσε από το διαχειρίσιμο εξωτερικό χρέος 73% του ΑΕΠ του 2000 στο 160% του ΑΕΠ κατά το τέλος της δεκαετίας. Εδώ φυσικά εγείρεται το ερώτημα: Πώς συνέβη οι Έλληνες πολιτικοί και οι ξένοι επενδυτές να μην προβλέψουν την επερχόμενη κρίση? Ο λόγος είναι πως η αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ δεν αποτελεί επαρκές στοιχείο για την πρόβλεψη μιας επικείμενης κρίσης, καθώς η οικονομική σταθερότητα αποτελεί μια πολύ πιο περίπλοκη διαδικασία από ότι μπορεί να υπολογίσει μια και μοναδική μέτρηση. Το έμαθα αυτό κατά τα πρώτα χρόνια εργασίας μου στο ΔΝΤ. Η πρόβλεψη της αδυναμίας εξυπηρέτησης του εξωτερικού χρέους είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη υπόθεση. Ενώ τα οικονομικά μοντέλα ανάλυσης συχνά εντοπίζουν χώρες που βρίσκονται σε κρίση σχετικά με το εξωτερικό τους χρέος κατόπιν εορτής, παραμένουν ανεπαρκή εργαλεία σχετικά με την πρόγνωση του φαινομένου. Μέρος του προβλήματος της πρόβλεψης αυτού του είδους αποτελεί το ότι χρειάζεται να γνωρίζουμε το τι ακριβώς έπραξε η κυβέρνηση με τα χρήματα που δανείστηκε. Αν χρησιμοποιήθηκαν σε τομείς που προωθούν την ανάπτυξη όπως επενδύσεις στην υγεία, στην εκπαίδευση, στις υποδομές, ή άλλες επενδύσεις οι οποίες έχουν έναν ρυθμό απόδοσης μεγαλύτερο από το κόστος του δανεισμού, τότε μια χρεωμένη χώρα μπορεί κάλλιστα να παραμείνει αξιόχρεη. Προφανώς, αυτό δεν συνέβη με την Ελλάδα. Η κυβέρνηση απλώς δανείστηκε λεφτά για να συντηρήσει έναν διογκωμένο δημόσιο τομέα και επιπλέον απέτυχε στο να μαζέψει φόρους ώστε να αποπληρώσει τα δάνειά της. Με την πάροδο ετών αδιαφορίας και διαφθοράς, η δυναμική του χρέους αυξήθηκε αδήριτα. Αυτό βρίσκεται μέσα στην φύση της οικονομίας. Καθώς τα επίπεδα του χρέους διογκώθηκαν το ίδιο συνέβη και με τους τόκους. Μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι οι τόκοι θα ροκανίσουν ένα μεγάλο μέρος του κρατικού προϋπολογισμού, ο οποίος από μόνος του θα επιβάλλει μια μεγάλη περικοπή στα κοινωνικά προγράμματα, στους μισθούς και στις συντάξεις. Η ζωή του μέσου Έλληνα πρόκειται σύντομα να γίνει πολύ σκληρή κυρίως λόγο της ανεξέλεγκτης διαφθοράς των πλουσίων σε συμπαιγνία με την κυβέρνηση. Δεν είναι άξιον απορίας ότι είναι “τρελοί” από τον θυμό. Έχοντας πει αυτά, θα προσθέσουμε ότι υπάρχει μια επιπλέον ύπουλη διάσταση στην οικονομική κρίση της Ελλάδας, την οποία λίγοι οικονομολόγοι έχουν αγγίξει. Καθώς το χρέος της χώρας γινόταν ακόμα πιο αβάσταχτο, η παραοικονομία εξήγαγε μαζικά παράνομα κεφάλαια από την Ελλάδα. Βασισμένη σε καλά δοκιμασμένα οικονομικά μοντέλα, η Global Financial Integrity (GFI) εκτιμά πως κατά την διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, η οποία έληξε το 2009, η Ελλάδα απώλεσε περίπου 160$ δις από μη εγγεγραμμένες συναλλαγές μέσα από το ισοζύγιο πληρωμών της. Είναι ενδιαφέρον ότι σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε το GFI, υπήρξαν και παράνομες εισροές προς την Ελλάδα, οι οποίες υπολογίζονται περίπου στα 96$ δις και αφορούν σε ψεύτικες τιμολογήσεις99 εμπορικών συναλλαγών, πιθανότατα για την αποφυγή πληρωμής φόρου εισαγωγής και εξαιτίας του λαθρεμπορίου. Οι οικονομολόγοι παραδοσιακά τείνουν να αφαιρούν τις εκροές από τις εισροές αυτού του είδους, υποθέτοντας ότι το αποτέλεσμα καταδεικνύει την “καθαρή” 99 Βλ. http://www.eea-esem.com/EEA-ESEM/2009/prog/getpdf.asp?pid=1065&pdf=/files/papers/EEAESEM/2009/1065/Buehn-Eichler-EEA.pdf

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

40

οικονομική κατάσταση σχετικά με αυτές τις συναλλαγές. Σε αντίθεση, το GFI θεωρεί πως αυτή η αφαίρεση παράνομων εισροών – εκροών δεν έχει πολύ νόημα. Όχι μόνον οι (μη καταγεγραμμένες) παράνομες εισροές βρίσκονται εκτός του κρατικού φορολογικού πλέγματος, αλλά δεν δύναται να χρησιμοποιηθούν για την διατήρηση μιας ποιοτικά υψηλής οικονομικής ανάπτυξης. Η μελέτη της περίπτωση της Ελλάδας προσφέρει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του λάθους της αφαίρεσης τέτοιων εισροών – εκροών, αν ποτέ υπήρξε τέτοιος υπολογισμός στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ακόμα κι αν η Ελλάδα “απολάμβανε” τέτοιου είδους εισροές κάθε χρονιά από το 2000 ως το 2009 μέσο της ψευδούς τιμολόγησης, η χώρα σπρώχτηκε στο χείλος της χρεοκοπίας! Για αυτό οι οικονομικοί αναλυτές θα πρέπει να δίνουν σημασία σε κάποια τέτοια κακοήθη χαρακτηριστικά της διαφυγής του κεφαλαίου και να μην αρκούνται στην εφαρμογή των καθιερωμένων μοντέλων από συνήθεια, χωρίς να κάνουν ενδελεχή ανάλυση για το αν οι υποβόσκουσες υποθέσεις είναι ρεαλιστικές. Αλλά όπως και να το εξετάσουμε οι περισσότεροι οικονομολόγοι θα συμφωνούσαν επί του προκειμένου, στο ότι το διαφυγόν κεφάλαιο κατέστησε τα πράγματα ακόμα χειρότερα για την Ελλάδα. Σύμφωνα με την δικιά μας εμπειρία, όταν ένα κεφάλαιο διαφεύγει από μια χώρα, ο επαναπατρισμός του αποτελεί Ηράκλειο άθλο για την κυβέρνηση. Η ανάγκη επί της παρούσης επιβάλλει στους Έλληνες πολιτικούς, όχι μόνον να σιγουρέψουν ότι η οικονομία βαδίζει σε ένα σταθερό μονοπάτι προς την αποπληρωμή του χρέους και την ανάπτυξη, αλλά και στην βελτίωση της διακυβέρνησης προς την κατεύθυνση εφαρμογής οικονομικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες θα επιτρέψουν στους Έλληνες να απολαύσουν νόμιμες και ντόπιες αντί παράνομες και ξένες επενδύσεις.

Ο κ. Ομπάμα κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Στα δεξιά (με το γαλάζιο)ο χρηματοδότης και υποστηρικτής του κ. Σόρος.

Οι εκτιμήσεις των παράνομων συναλλαγών βασίστηκαν σε επίσημα στοιχεία που δημοσιεύει η Τράπεζα της Ελλάδος στην ιστοσελίδα της και τα στοιχεία που δόθηκαν στο ΔΝΤ. Ο πλαστός χαρακτήρας των Ελληνικών στοιχείων για το ισοζύγιο πληρωμών, το εξωτερικό χρέος και τους εθνικούς λογαριασμούς, καθιστά πιθανή την υποεκτίμηση των παράνομων συναλλαγών. Στην πραγματικότητα, μια εκτίμηση του ΔΝΤ σχετικά με τα Ελληνικό στατιστικό σύστημα για τα έτη 2002/3 απέδωσε εύσχημα για τον επαγγελματισμό, την ακρίβεια και την αξιοπιστία τους, όταν η Ελλάδα παραποιούσε τα βιβλία της για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μόνον πρόσφατα, κατόπιν εορτής, η Eurostat, ο στατιστικός βραχίονας της Ε.Ε. αναγνώρισε ότι η παραποίηση των οικονομικών στοιχείων αποτελεί ένα οργανικό στοιχείο της Ελληνικής πρακτικής, το οποίο

Η Επώδυνη Προώθηση της Δημοκρατίας

41

πιθανότατα συνέβαλλε (θετικά) στην είσοδο της χώρας στην Ε.Ε. Ακόμα και τόσο αργοπορημένα, φέτος η Ελλάδα ανέβασε το χρέος της σε 13,6% του ΑΕΠ από το αρχικά δηλωθέν 12,9%. Κατά την γνώμη μου, όπως έχει η κατάσταση οι στατιστικές εκτιμήσεις του ΔΝΤ έχουν μεγάλη ανάγκη από αναδιοργάνωση, μακριά από τις επίσημες σιωπηλές παραδοχές, προς την κατεύθυνση πιο “θαρραλέων” και ανεξάρτητων εκτιμήσεων, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων συνέπειας των μακροοικονομικών στοιχείων και της αναπληροφόρησης από διεθνείς κι όχι μόνον από ντόπιους παράγοντες. Στο τέλος, το ΔΝΤ πρέπει να είναι ο πρώτος αγγελιοφόρος των κακών ειδήσεων. Κρίνοντας από τις βίαιες, πρόσφατες διαδηλώσεις στην Ελλάδα, πιθανόν να μην είναι εφικτή η επάνοδος της Ελληνικής οικονομίας στην σταθερότητα με την λήψη μόνον οικονομικών μέτρων. Μια κάποιου είδους επαναδιαπραγμάτευση του χρέους – μια ευγενέστερη, πιο απαλή μορφή άμεσης χρεοκοπίας – ίσως είναι απαραίτητη ώστε οι Έλληνες να επιμείνουν στις προσπάθειές τους. Αυτό καλεί τους ηγέτες της Ε.Ε. και του ΔΝΤ στο να δράσουν επειγόντως όσο πιο έξυπνα μπορούν ώστε να συγκρατήσουν την κρίση μέσα από μια στρατηγική διαμόρφωσης πολιτικών, οι οποίες θα είναι μεν επώδυνες αλλά βιώσιμες για τους Έλληνες. Η εναλλακτική είναι το χάος και η μετάδοση της “μόλυνσης”, πράγμα που πιθανά θα οδηγήσει στην διάσπαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης”.