ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΚΟΛΑΞΙΖΕΛΛΗ_1965

ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ Γ . ΧΡΙΣΤΟΦΑΡΗ τ. Επιμελητού Πανεπιστημίου επιτίμου προέδρου τού Αναγνωστηρίου Αγιάσου η «Ανάπτυξις»

Μνημόσυνον Ευστρατίου Κολαξιζέλλη ή Κακκάβη

ΑΓΙΑΣΟΣ 1965

Τό « Αν αγ ν ω σ τ ή ρ ιο ν

Αγιάσου η Ανάπτυξις»

εις τον Ευστράτιον Κολαξιζέλλην ή Κακκάβην Πνευματικόν

Μνημόσυνον

« Ουδέποτε κλέος ε σ θ ό ν απ ό λ λ υ ται, ου δ ’ όνομα αυ τού αλ λ ’ υπό γής περ ε ών γίγνετα ι α θ άνατος» (Τ υ ρ τ α ίο ς ) Ε κ μέρους των μελών του Αναγνωστηρίου Αγιάσου η Ανάπτυξις και τη επιθυμία αυτών, χαράσσω τας λέξεις αυτάς, επιτελών εν θλιβερόν αλλά ιερόν καθήκον, εις μνήμην ενός επιλέκτου τέκνου της Αγιάσου, ενός ευσυνει­ δήτου παιδαγωγού και εξαιρέτου ανθρώπου, του αλησμονήτου Ευστρατίου Κο­ λαξιζέλλη ή Κακκάβη και ραίνω με εύοσμα άνθη το χώμα το μακάριον που τον σκεπάζει. Τ ο καθήκον αυτό του Αναγνωστηρίου πηγάζει εκ της σκέψεως ότι, ο απελθών εκ του κόσμου τούτου επιφανής διδάσκαλος, υπήρξεν από τα πρώτα δημιουργικά και ενθουσιώδη μέλη του μικρού μας πνευματικού οίκου και α­ πό της νεανικής του ηλικίας ηγάπησε με βαθείαν αγάπην και ειργάσθη με θερμόν ζήλον και ενθουσιασμόν, διά να δυνηθή ο πνευματικός αυτός φάρος της Αγιάσου να επιζήση και ν’ ανδρωθή, πάντοτε πρόθυμος να προσφέρη τας μικράς του δυνάμεις διά την πρόοδον και ευημερίαν αυτού. Και είναι καθήκον να τιμώνται οι ευεργετούντες την κοινωνίαν και ε­ φαρμόζοντες το «μέγα γε έστίν και μικρόν συμβάλλειν τινά προς τι», δια τού­ το ο ποιητής λέγει ότι «αν θέλετε να έχητε αξίας εις την εθνικήν μας ζωήν, μάθετε να τας επαινείτε και να τας τιμάτε, χωρίς να τας φθονείτε». Ο ψαλμωδός λέγει ότι «ο έπαινος, η αληθινή τιμή και ο σεβασμός πρέ­ πει ν’ απονέμωνται όχι εις τους ισχυρούς της γης των οποίων εκλείπουσιν αι ημέραι εν ματαιότητι και τα έτη αυτών μετά σπουδής, αλλά πρέπει ν’ απονέ­ μωνται εις εκείνους οι οποίοι ευεργετούσι την κοινωνίαν με τας αρετάς και τα καλά έργα των». «Δίκαιον γ αρ αυτοίς και πρέπον την τιμήν της μνήμης δίδοσθαι». Και οι προπάτορές μας, οι οποίοι απένειμον τιμάς εις τους εξυπηρετούν­ τας τους συνανθρώπους των, έλεγον ότι «α νδρών αγαθών έργω γενομένων, έρ­ γω χρη και δηλούσθαι τας τιμάς». Τας παραγγελίας λοιπόν αυτάς τηρούντες και ημεί ς τα μέλη του Αναγνωστηρίου, στεφανώνομεν με τα εύοσμα άνθη του λόγου την μνήμην του προσφιλούς διδασκάλου και δημιουργικού μέλους του

πνευματικού μας οίκου και ε κφράζομεν την αγάπην και ευγνωμοσύνην μας προς τον α κάματον εργάτην της παιδείας, τον χαλκέντερον συγγραφέα, τον ένθερμον πατριώτην, τον καλόν Χριστιανόν. Και έλαχεν εις εμέ, τον παλαιόν και αγαπητόν μαθητήν του, ο θλιβερός κλήρος, ίνα εκ μέρους των μελών του Αναγνωστηρίου, των μαθητών του των φίλων του και εν γένει της κοινωνίας Αγιάσου, εκφράσω τα πλημμυρούντα τας καρδίας μας αισθήματα προς την ιεράν μνήμην του και απευθύνω προς τον ύψιστον τας ευχάς ίνα κατατάξη την ψυχήν αυτού «μετά των αγίων, ένθα ούκ έστι πόνος, ού λύπη, ού στεναγμός, α λλά ζωή ατελεύτητος». Το θλιβερόν άγγελμα του θανάτου του μάς εύρεν εις Αθήνας και ελυπή­ θημεν διότι δεν ηδυνήθημεν να φιλήσωμεν δια τελευταίαν φοράν την χείρα ε­ κείνην η οποία εκράτησε την γραφίδα εκ τ η ς οποίας απέρρευσεν ο πλούτος της συγγραφικής εργασίας και να δώσωμεν τον τελευταίον ασπασμόν εις το μέτωπον του καλού διδασκάλου. Και διερωτήθημεν: Έ παυσε λοιπόν να πάλλη η καρδία του Ευστρατίου Κολαξιζέλλη; Έπαυσε να πάλλη η καρδία του καλού παιδαγωγού, του οποίου ο βίος ήτο διαρκής δράσις και εργατικότης, ευσυνειδησία και επιτέλεσις του καθή­ κοντος; Εσίγησε λοιπόν η γραφίς του γλαφυρού συγγραφέως; Και όμως ο μοιραίος πέλεκυς κατέρριψε το καρποφόρον δένδρον. Ο πλάτανος χτυπήθηκεν από κεραυνό και σαν μαραμένο λουλούδι έκλινε το κεφάλι δια να πληρωθή και δι’ αυτόν ότι «άνθρωποις ωσεί χόρτος αι ημέ­ ραι αυτού, ωσεί άνθος του αγρού ούτως εξανθήσει». Ο επαγωγός, ο τελεσφόρος, ο γόνιμος διδάσκαλος, επλήρωσε και αυτός την ανθρωπίνην οφειλήν και απήλθεν εις ένα κόσμον ωραιότερον, «όπου ητοι­ μάσθη δι’ αυτόν τόπος αναπαύσεως»· ο ψυχοκυνηγιάρης χάροντας στο μαύρο του αιώνιος καβαλλάρης εθέρισε τον καρποφόρον στάχυν. Ο Ευστράτιος Κολαξιζέλλης, ο ποιμήν ο καλός των λογικών προβάτων, εμαθήτευσε πλησίον σοφών διδασκάλων, ε ν τω περικλεεί Γυμνασίω της Μυτι­ λήνης, ως ο Παύλος παρά τους πόδας Γαμαλιήλ και ήντλησεν από τους με­ λιρρήτους εκείνους ποταμούς της σοφίας, όχι μόνον τα σοφά διδάγματα τα ο­ ποία μετέδιδον ούτοι εις τους μαθητάς των, α λλά και την έφεσιν του ειδέναι, τον πόθον προς μάθησιν και πλουτισμόν των γνώσεων του, πάντοτε αριστεύων εις τους τομείς της δράσεώς του, ήντλησε την ευγένειαν του ήθους, την ευ­ συνειδησίαν εις το εξυπηρετείν την κοινωνίαν, εις το εξυπηρετείν τον συνάν­ θρωπόν του. Ό ταν επεράτωσε τας σπουδάς του, ηκολούθησε το βαρύ και επίμοχθον έργον του διδασκάλου, δια να μεταδόση εις τους σχολικούς νεοσσούς τα δι­ δάγματα τα οποία απεκόμισε και να άρη και αυτός τον σταυρόν του μαρτυ­ ρίου του εκπαιδευτικού παράγοντος, α ναλίσκων τας πνευματικάς και σωμα­ τικάς δυνάμεις του δι’ αυτούς. ,

Κατά την μακράν θητείαν του ως παιδαγωγού διεκρίνετο δια την καλ­ λιέπειαν του διδακτικού ύφους του, την ευγένειαν, προσήνειαν και αγάπην προς τους μαθητάς του και με τον ενάρετον βίον του εγίνετο τύπος και υπο­ γραμμός εις αυτούς, φρονιματίζων τούτους και παρέχων εαυτόν υπόδειγμα παραδείγματος προς μίμησιν, πιστεύων ότι «αρετή η οποία δεν παγιώνεται εις την πράξιν, γρήγορα αφανίζεται από τους πειρασμούς και τας δυσμενείας των περιστάσεων». Οι μαθηταί του με ευγνωμοσύνην θα ενθυμούνται τον καλόν διδάσκαλον και θα προσπαθώσι να φανώσιν αντάξιοί του, βαδίζοντες τον δρόμον της τι­ μής και του καθήκοντος, τον όποιον τους εχάραζε με τον ενάρετον βίον του. Ως παιδαγωγός επέσυρε τας ευμενείς κρίσεις των προϊσταμένων του και την αγάπην και ε κτίμησιν της κοινωνίας. Απέβλεπε πρωτίστως εις την ηθικήν διάπλασιν της νεότητος, έχων πάν­ τοτε υπ' όψιν του τους λόγους του Πλάτωνος ότι η παιδεία άνευ αρετής είναι πανουργία. Σεμνός το ήθος, απλούς και απέριττος άνθρωπος, επετέλει εργασίαν α­ θόρυβον αλλά γόνιμον και τελεσφόρον, Ακολουθών το του Αισχύλου ότι «και οι αληθούς αξίας άνδρες των οποίων τα μεγαλουργήματα αναγνωρίζομεν, δεν είναι ανεκτοί όταν καυχώνται δια τας πράξεις των». Ο Ευστράτιος Κολαξιζέλλης επίστευεν ότι ο διδάσκαλος επιτελεί λεπτήν και υψηλήν αποστολήν και ότι το σχολείον, όπως έλεγεν ο σοφός Κοραής, εί­ ναι ο θεμέλιος λίθος της πολιτείας και της κοινωνίας. Ο Πλάτων έλεγεν ότι «δει την παιδείαν μηδαμού ατιμάζειν, ως πρώτον των καλλίστων τοις ανδράσι προσγινόμενον». «Κάλλιστον θήραμα και αγλάισμα της νεότητος παιδεία αρετής αυτάδελ­ φος» έλεγεν ο Φίλιππος Ιωάννου. Η παιδεία, λέγει ο ποιητής, ανυψοί ταπεινόν και πλησίον καθίζ’ ηγεμό­ νων, τον ανώνυμον αίρει κλεινόν και γεραίρ’ εις αιώνας αιώνων». Ο Βίκτωρ Ουγκώ έλεγεν ότι «ο ιδρύων μίαν σχολήν κλείει μίαν φυλακήν και ευτυχές παρασκευάζει το μέλλον της κοινωνίας». Ο αυτός επίσης έλεγεν ότι «αν υπάρχη πράγμα τι θλιβερώτερον σώμα­ τος ψυχορραγούντος δι’ έλλειψιν άρτου, είναι ψυχή αποθνήσκουσα εκ πείνης φωτός». Ο Κολαξιζέλλης επίστευεν ότι η παιδεία είναι το φως, ότι ο διδάσκα­ λος είναι το άλας της γη ς, ότι είναι το προζύμιον το οποίον ζυμώνει όλον το φύραμα και εάν τούτο δεν είναι καλόν θα χαλάση όλον το φύραμα, όλη η ζύμη. Ο καθηγητής και Ακαδημαϊκός Κ. Άμαντος λέγει ότι «ο διδάσκαλος δεν διδάσκει μόνον γράμματα, δεν κτίζει μόνον σχολεία, αλλά και υπηρετεί τον πολιτισμόν του τόπου και εξυψώνει το πνευματικόν επίπεδον του λαού, προ παντός εις την επαρχίαν.

Ο καλός διδάσκαλος φωτίζει και θερμαίνει όλο το χωριό, όχι μόνον τα παιδιά. Το κράτος αν θέλη να εξυψώση την ύπαιθρον δεν έχει καλύτερο όργανο από τον δημοδιδάσκαλο». Και ο Ευστράτιος Κολαξιζέλλης επίστευεν ότι ο διδάσκαλος καλείται να εξημερώση τα ήθη, να διαπλάση χαρακτήρας, να φωτίση τον άνθρωπον ακο­ λουθών τα διδάγματα του Πλάτωνος ο οποίος έλεγεν ότι «άνθρωπος δε ως φα­ μέν, ήμερον όμως μην παιδείας μεν ορθής τυχόν, φύσεως ευτυχούς, θειότατον, ημερώτατον τε ζώον γίγνεσθαι φιλεί , μη ικανώς δε η μη καλώς τραφέν, α­ γριώτατον οπόσα φύει η γή». Αυτή είναι η αποστολή του διδασκάλου, όπως την επίστευεν ο Ευστρά­ τιος Κολαξιζέλλης. Αποστολή ιερά, αποστολή κοπιώδης, αποστολή η οποία απαιτεί υπομο­ νήν και επιμονήν δια να συγκινή και διαπλάσση την εύπλαστον μάζαν. Και εις το ιερόν αυτό έργον του ο διδάσκαλος δεν ευρίσκει πολλάκις κα­ τανόησιν, αλλά συναντά την αχαριστίαν, διότι «η αχαριστία είνα ι τέκνον της ευεργεσίας». Ε ν τη εκτελέσει των καθηκόντων του ο διδάσκαλος δοκιμάζει πολλάκις πικρίας και απογοητεύσεις. Η πολιτεία θα έπρεπε να τιμά με ειδικόν παράσημον πάντα εκπαιδευ­ τικόν, αποτίνουσα μικρόν φόρον ευγνωμοσύνης δια το πνευματικόν οικοδόμη­ μα το οποίον ανεγείρει με κόπους και μόχθους και με θυσίαν των σωματικών και πνευματικών του δυνάμεων, με θυσίαν ενίοτε και αυτής της ζωής του. Ποιος δύναται να λησμονήση τας υπηρεσίας του διδασκάλου εις τους ε­ θνικούς και κοινωνικούς αγώνας; Ε ις τα μαύρα χρόνια της δουλείας ο διδάσκαλος, με κίνδυνον της ζωής του, εδίδασκεν εις τους μαθητάς την ιστορίαν του γένους και μετέδιδεν εις αυ­ τούς το υψηλόν φρόνημα του πατριωτισμού και την ελπίδα της αναστάσεως της φυλής. Είς την χορείαν των καλών αυτών διδασκάλων ανήκει και ο αείμνηστος Ευστράτιος Κολαξιζέλλης. Ε δίδαξεν, ενουθέτησε, διεπαιδαγώγησε γενεάς μαθητών του, οι όποιοι σήμερον κατέχουσιν επιζήλους θέσεις εν τη κοινωνία, δι’ όπερ ο αείμνηστος εσεμνύνετο και ε θεωρούσε καύχημα το ν’ α ναδεικνύωνται οι μαθηταί του εν τη κοινωνία. Α λλά ο σκαπανεύς αυτός των ελληνικών γραμμάτων δεν ηρκείτο μόνον εις το εκπαιδευτικόν του καθήκον, δεν περιορίζετο μόνον εις την από της έ­ δρας διδασκαλίαν, αλλά ηνάλωσε την ζωήν του και κατηνάλωσεν ολόκληρον περιουσίαν εις την ιστορίαν της Αγιάσου και του ιερού προσκυνήματος αυτής. Πνεύμα α νήσυχον ηρεύνησε βιβλιοθήκας, μετέφρασε παπύρους και τουρ­ κικά φιρμάνια , έμελέτησε πηγάς, ηρώτα τους γεροντωτέρους, έκαμε ιδικάς του παρατηρήσεις και όπου η ιστορία δεν τον εβοήθει, εκίνησε την φαντασίαν

του, κατέφυγεν εις δημοτικά τραγούδια δια να συνθέση την ιστορίαν και τον θρύλον της Αγιάσου. Ά νθρωπος ευφυής, νοήμων, κεκτημένος μεγάλην παρατηρητικότητα και βαθείαν οξυδέρκειαν, δραστήριος, ακούραστος, βαθύς μελετητής, καλλιτέχνης του λόγου, κατέστη η ζώσα ιστορία της Αγιάσου και ο πρόθυμος ξεναγός των επισκεπτομένων αυτήν και το ιερόν προσκύνημα. «Η επίδρασις της θρησκείας τον καθίστα χριστιανικόν και η επιτέλε­ σις του καθήκοντος, όπου και αν ετάχθη, ήτο δι’ αυτόν θρησκεία και αληθής μυσταγωγία». Δεν ε φείδετο κόπων, επίστευεν εις την ιερότητα της αποστολής του ως παιδαγωγού και κοινωνικού παράγοντος και ήτο πάντοτε πρόθυμος να υπο­ στή πάσαν θυσίαν δια να εξυπηρετήση την εκκλησίαν, την πατρίδα και την κοινωνίαν. Πιστεύων ότι αι τιμητικαί θέσεις πρέπει να κυνηγούν τον άνθρωπον και όχι ο άνθρωπος να κυνηγά τας θέσεις, δεν επεζήτει τοιαύτας, καλούμενος ό­ μως εις αυτάς εθεώρει καθήκον να θέτη τον εαυτόν του εις την υπηρεσίαν του συνόλου, εις την υπηρεσίαν των συνανθρώπων του, εις την υπηρεσίαν των ε­ χόντων ανάγκην της προστασίας του. Βαθύς χριστιανός υπέμεινε με Ιώβειον υπομονήν τα πλήγματα της μοί­ ρας, πλήγματα σκληρά, πλήγματα τρομακτικά, πλήγματα συγκλονιστικά, τα οποία θα έκαμπτον, θα κατέβαλον πάντα άλλον, όχι όμως και τον καλόν χρι­ στιανόν, τον Ευστράτιον Κολαξιζέλλην. Αι τρομακτικαί λαίλαπες και καταιγίδες της ζωής, αι οποίαι τον έπλη­ ξαν δια του θανάτου τριών προσφιλών τέκνων του, τον συνεκλόνισαν αλλά δεν τον κατέβαλον, δεν τον έκαμψαν. Είς τους κατατρεγμούς και τας προσβολάς της μοίρας συνεκλονίσθη ως άνθρωπος και έκυψεν αλλά δεν υπέκυψεν. Ω ς καλός Χριστιανός επίστευεν ότι ο Θεός έδωκεν, ο Θεός αφήρεσεν. Ευλογημένον το όνομα αυτού και ανεξιχνίαστοι αι βουλαί αυτού. Βαρύθυμος, κατηφής, πάσχων ψυχικώς και ταλαιπωρούμενος, σπαρασσό­ μενος τα σπλάγχνα δεινώς, προσεπάθει να κρύπτη τον πόνον του και έχων αυ­ τός ανάγκην παρηγορίας, εγίνετο ο παρήγορος άγγελος δια να παρηγορή την προσφιλή του σύζυγον, η οποία εκινδύνευε να κατα ρρεύση. Πάσχων αυτός ψυ­ χικώς δια τα αλλεπάλληλα πλήγματα της μοίρας, προσεπάθει να χύνη βάλ­ σαμον παρηγορίας εις την σύντροφον των δεινών του, εις την σύντροφον του μαρτυρίου του. Ο Ευστρ. Κολαξιζέλλης ανέβηκε τον Γολγοθάν των ψυχικών βασάνων του, έπιε το ποτήριον της πικρίας, αλλά ε νεσάρκωνε την αληθή χριστιανικήν αρετήν, η οποία μάς παρέχει την ελπίδα μιας άλλης ευτυχισμένης ζωής». «Οι ισχυροί άνδρες, όπως και οι ισχυροί λαοί, όχι μόνον αντέχουσιν εις τα πλήγματα της μοίρας, αλλά καθίστανται δι’ αυτών ισχυρότεροι και δοκι­

μάζεται και χαλυβδούται ο χαρακτήρ αυτών και ανακύπτουσιν εντονώτεραι αι αρεταί αυτών». Ο Ευστρ. Κολαξιζέλλης υπήρξε το αρχαιότερον εκ των επιζησάντων με­ λών του Αναγνωστηρίου και όλοι τον περιεβάλλαμεν με αγάπην και σεβα­ σμόν. Υπήρξε μέλος του Αναγνωστηρίου από της νεανικής του ηλικίας και έγραψε σύντομον ιστορίαν αυτού. Υπήρξεν από τα δρώντα μέλη και όταν το ίδρυμα κατά τους χρόνους της δουλείας εκαλλιέργει τα εθνικά ιδανικά και είχε καταστεί το κρυφό Σχολειό της εθνικής ιδέας, ο Ευστρ. Κολαξιζέλλης νέος τότε και ενθουσιώδης, είχε κα­ ταστεί ένας εθναπόστολος, μέσα εις την χαμητικήν εκείνην εποχήν της τρο­ μοκρατίας και καχυποψίας. Ο Ευστρ. Κολαξιζέλλης έτρεφε δια το Αναγνωστήριον μεγάλην αγάπην και επίστευεν ότι τούτο επιτελεί υψηλήν αποστολήν, εθνικήν κοινωνικήν και θρησκευτικήν και έζη με το όνειρον, έζη με την επιθυμίαν να το ίδη ε­ στεγκσμένον· Και ο καλός Θεός του έδωκε την τελευταίαν χαράν, την μεγάλην χα ­ ράν, προτού τον καλέσει πλησίον του, να παραστή εις την κατάθεσιν του θε­ μελίου λίθου του Αναγνωστηρίου και να ίδη πραγματοποιούμενον το όνειρον το όποιον τον εβασφάλιζεν από της νεανικής του ηλικίας. Από της κλίνης της α σθενείας του με συγκίνησιν παρηκολούθει την πρό­ οδον των εργασιών του ανεγειρομένου πνευματικού οίκου του Αναγνωστηρίου και άφησε παραγγελίαν να δοθή εις αυτό ποσόν τι, το όποιον είχε συγκεν­ τρώσει και ήσυχος έκλεισε τους οφθαλμούς του. Α π ό την χώραν των μακάρων θα παρακολουθή τώρα και θα ευλογή το έργον μας. Απήλθε πλήρης ημερών εκ του κόσμου τούτου συναποκομίζων την αγάπην και τον σεβασμόν της κοινωνίας δι’ όσα υπέρ αυτής έπραξεν. Ο Ευστρ. Κολαξιζέλλης απέθανεν αλλά η μνήμη του θα επιζήση αγα­ θή και αιωνία, διότι «ούτοι λείψανα α γ αθών ανδρών αφαιρείται χρόνος, η δ’ αρετή και θανούσι λάμπει». Σεβαστέ διδάσκαλε Τα μέλη του Αναγνωστηρίου με ευγνωμοσύνην θα σε ενθυμούνται και η μνήμη σου θα είναι ιερά και προσφιλής δι’ αυτά. Θα διαφυλάξωμεν βαθειά μέσα στη καρδιά μας την α νάμνησί σου και τα διδάγματά σου και ο έντιμος βίος σου, ως άλλος αστήρ της Βηθλεέμ, θα μάς φωτίζουν εις τον δρόμον ο οποίος φέρει προς τα υψηλά ιδανικά της π ί­ στεως και της πατρίδος, τα οποία σείς τα παλαιά μέλη του Αναγνωστηρίου εκαλλιεργήσατε και τα οποία εκαλλιέργησες και συ καθ’ όλην την ζωήν σου με τον ενάρετον βίον σου, με την εργατικότητά σου, με τα χριστιανικά α ισθή­ ματά σου.

Υπηρετών συ την κοινωνίαν ηνάλωσες τον εαυτόν σου. Δεν εφρόντιζες να θησαυρίζεις μόνον γνώσεις, αλλά εφρόντιζες συγχρό­ νως να διάγης βίον έντιμον, όπως αρμόζει εις τους πραγματικούς επιστήμονας. «Τίς σοφός και επιστήμων» λέγει ο Απόστολος Ιάκωβος, δειξάτω εκ της καλής αναστροφής αυτού εν πραότητι σοφίας». Ε φήρμοζες την προσευχήν του Σωκράτους ο οποίος παρεκάλει τους Θε­ ούς να του δώσουν την δύναμιν να καταστή ωραίος εσωτερικώς παν δε ότι ε­ ξωτερικόν έχη να είναι συνυφασμένον με τον εσωτερικόν του ωραίον κόσμον. Από την χώραν των Μακάρων η ψυχή σου ασφαλώς θα περιίπταται εις τους χώρους του Αναγνωστηρίου το όποιον τόσον ηγάπησας και δια το όποιον ειργάσθης με ζήλον και ενθουσιασμόν. «Τον δρόμον τετέλεκας την πίστιν τετήρηκας και εναπόκειται σου ο της δικαιοσύνης στέφανος». Είς σε προσήκουν οι λόγοι της Σοφίας Σειράχ δια τους αγαθούς άνδρας: «Το σώμα αυτών εν ειρήνη ετάφη και το όνομα αυτών ζη εις γενεάς. Σοφίαν αυτών διηγήσονται λαοί και τον έπαινον εξαγγέλλει η εκκλησία». Υπήρξες πραγματικός άνθρωπος, πραγματικός Έ λλην, πραγματικός χρι­ στιανός. Μακαρία ας είναι η οδός την οποίαν επορεύθης και η μνήμη σου αιωνία. Το Αναγνωστήριον θα τιμά πάντοτε την μνήμη σου και η ανάμνησίς σου θα παραμείνη προσφιλής εις τα μέλη του. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΑΡΗΣ τ. Επιμελητής Πανεπιστημίου Επίτιμος Πρόεδρος Αναγνωστηρίου Αγιάσου η Ανάπτυξις