2.3 Gasvormige fase

Een model voor vloeistoffen is om deze te vergelijken met een potje knikkers die over elkaar kunnen rollen.

Neon in vloeibare toestand

Zuurstof in vloeibare toestand

Scan de QR-code hiernaast en bekijk zelf de vloeibare toestand van neon, argon, zuurstof of water.

Wat gebeurt er als de temperatuur toeneemt? Noteer.

2.3Gasvormige fase

In een gas is de krachtwerking tussen de verschillende deeltjes klein. De atomen (of moleculen) zijn heel beweeglijk en bewegen los van elkaar, met verschillende snelheden, kriskras door elkaar. Aangezien de deeltjes elk een andere snelheid hebben, wordt de gemiddelde inwendige kinetische energie van de deeltjes als referentie genomen voor de bewegingsenergie.

We bekijken opnieuw even neon en zuurstof.

Neon in gasvormige toestand

Zuurstof in gasvormige toestand

Scan de QR-code hiernaast en bekijk zelf de gasvormige toestand van neon, argon, zuurstof of water.

Vergelijk de snelheid van de verschillende deeltjes en kijk wat er gebeurt bij een botsing. Noteer.

Wat gebeurt er als de temperatuur toeneemt? Noteer.

WIST-JE-DAT

Als een gas geïoniseerd wordt, dan wordt het gas een plasma. Plasma wordt vaak de vierde fasetoestand, waarin materie zich kan bevinden, genoemd. In deze fasetoestand zijn de deeltjes van een gas dus enigszins geïoniseerd.

In de gasfase heeft elk atoom evenveel positief en negatief geladen deeltjes. De positieve lading bevindt zich in de kern en de elektronen, die rond de kern bewegen, dragen de negatieve lading. Zo is elk atoom in zijn totaliteit neutraal.

In een plasma zijn sommige atomen (of moleculen) één of meerdere elektronen kwijtgeraakt, dit kan door een temperatuursverhoging of door andere toegevoegde energievormen. Deze toestand van het atoom (of molecule) noemt men geïoniseerd. Die vrije elektronen bewegen zich vrij door de ruimte. Er moeten voldoende atomen (of moleculen) geïoniseerd zijn om van een plasma te kunnen spreken. Bij een plasma is het elektrisch karakter van het gas veranderd. Dit zien we duidelijk in deze plasmabol, misschien hebben jullie er zo wel eentje op jullie kamer. Maar we kennen plasma ook van neonverlichting en de bliksem.

Bovendien bestaat 99 % van de massa in het heelal uit plasma. Zo komt ook in de Melkweg heel wat plasma voor.

Misschien nog een leuk weetje: de naam plasma is afgeleid van de naam ‘bloedplasma’. Dit is de vloeistof die overblijft nadat de vaste deeltjes uit het bloed verwijderd zijn.

In plaats van fase wordt ook wel het begrip aggregatietoestand gebruikt om de fase aan te duiden.

Wij beperken ons verder tot de drie fasetoestanden: vast, vloeibaar en gas.

vast vloeibaar gas

De fase van de stof hangt samen met de inwendige energie van de stof.