αφιερωμα/27
Είκοσι
λέξεις-κλειδιά
για τον 7^ 1^ 7'Ρολάν Μπαρτ
Μια συζήτηση με τον Jean-Jacques Brochier Μιλώντας για τα παλιά θέματα -αναλογία, δόξα, σημείο- αλλά και για τα σημερι νά -όπως η απόλαυση τον κειμένου, τα αποσπάσματα τον Ο Ρολάν Μπαρτ από τον Ρ. Μ π.-, ο Ρολάν Μπαρτ μας δίνει είκοσι λέξεις-κλειδιά καθώς και τα ονόμα τα κάποιων συγγραφέων που είχαν και εξακολουθούν να έχουν μεγάλη σημασία γι' αυτόν.
Η εισβολή της λέξης «απόλαυσης Η λέξη απόλαυση, γύρω από την οποία στρέφονται τα σημερινά σας γραπτά, εμ φανίζεται στο λεξιλόγιό σας αρκετά πρόσ φατα. Η ΛΕΞΗ αυτή εμφανίστηκε θά ’λεγα.για λόγους τακτικής. Είχα την αίσθηση πως η σημερινή δια νοητική γλώσσα υποτάσσεται πολύ εύκολα σε ηθικολογικές προσταγές που αποποιούνται κάθε έννοια ηδονής. Από αντίδραση, λοιπόν, θέλησα να επαναφέρω τη λέξη αυτή στο προσωπικό μου πεδίο, να μην τη λογοκρίνω, να την αποδεσμεύ σω, να την απο-απωθήσω. Μια κίνηση τακτικής στη σφαίρα των ιδεών βρίσκει καθ’ οδόν εξηγήσεις, περιβάλλεται με αι
τιολογίες. Ο πρώτος λόγος, λοιπόν, είναι πως, σε υποκειμενικό επίπεδο, αποδίδω κάποια ση μασία σε ό,τι θα μπορούσε να ενταχθεί στην κα τηγορία (για να μεταχειριστώ μια κάπως παρω χημένη λέξη) του ηδονισμού, και ιδιαίτερα στο θέμα της τέχνης του ζην. Είναι πράγματα που τα έχω ήδη τονίσει με τρόπο έμμεσο, όπως λογουχάρη όταν αναφέρθηκα στη σχέση του Μπρεχτ με τα πούρα. Άλλωστε, σε όλο το έργο του Μπρεχτ, που δεν μπορεί να μη θεωρηθεί γνήσια μαρξιστικό, η απόλαυση } αίρει μεγάλης υπολήψεως. Έχουμε λοιπόν, σε ό,τι με αφορά, την ανάλη ψη ευθύνης απέναντι σ’ έναν ορισμένο ηδονισμό, την επάνοδο μιας φιλοσοφίας υποτιμημένης και απωθημένης επί αιώνες. Για την υποτίμηση και την απώθηση αυτή ευθύνεται πρώτα πρώτα η χριστιανική φάση. Σε μια επόμενη φάση τη σκυ