ECONOMY TODAY JUNE 2024 by diaspublications

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΣΤΟ ΣΗΜΕΊΟ ΚΑΜΠΗΣ ΚΑΊ ΕΡΧΟΝΤΑΊ ΜΕΊΏΣΕΊΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΑΊΣΊΟΔΟΞΊΑ ΓΊΑ ΤΟΥΣ ΦΕΤΊΝΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ Η ΑΝΑΓΚΑΊΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΊΚΟΝΟΜΊΚΟΥ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΊΣΜΟΥ ΤΏΝ ΠΟΛΊΤΏΝ ΚΑΊ Ο ΑΝΤΊΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΟΊΚΟΝΟΜΊΚΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

TEΥΧΟΣ 96 / ΙΟΥΝΙΟΣ 2024 / €2,50

Corporate Statutory Compliance

Managed Corporate Secretarial Services

The Centre of Excellence for your Corporate Secretarial and Compliance tasks

Find out more

TEΥΧΟΣ 96 / ΙΟΥΝΙΟΣ 2024 / €2,50

FOCUS

EconomyToday 5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

96 / ΙΟΥΝΙΟΣ 2024

ΤΕΥΧΟΣ

16 COVER STORY: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ: ΤΟ ΜΕΣΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΙΟ ΑΝΘΕΚΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ - Μάκης Κεραυνός: Η εκπαίδευση των πολιτών μειώνει τη Χρηματοοικονομική ευθραυστότητα - Γιώργος Κυριάκου: Ένα πρόβλημα για τα νοικοκυριά και την Οικονομία - Έλενα Καρκώτη: Τώρα είναι η ώρα να ασχοληθούμε όλοι σοβαρά - Ανδρέας Μιλιδώνης: Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός θα μπορούσε να καταστήσει μια κρίση ηπιότερη - Παναγιώτης Ανδρέου: Να δημιουργήσουμε γενιές ανθεκτικές στις Χρηματοοικονομικές και Ψηφιακές προκλήσεις - Μιχάλης Καμμάς: Η Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση στο νέο, Ψηφιακό περιβάλλον - Μαρί Λουρουτζιάτη: Ορατός ο κίνδυνος δημιουργίας κύκλου φτώχειας και αποκλεισμού - Στέλλα Μουρουζίδου: Ο Οικονομικός Αναλφαβητισμός αυξάνει το χάσμα των φύλων - Γιώργος Καραγεώργος: Για να επενδύσουμε πρέπει να γνωρίζουμε το «Οικονομικό Αλφάβητο» - Artemis Credit Bureau: Ουσιαστικός ο ρόλος του Γραφείου Πίστης - Πέτρος Ολύμπιος: Οδηγός δημιουργίας οικογενειακού προϋπολογισμού ΘΕΜΑΤΑ/ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ/ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ 10 payabl. και Mastercard καθοδηγούν τις επιχειρήσεις προς το μέλλον 58 Συνάντηση στο Γραφείο με την Μαριάννα Φόρτωμα 64 Βρασίδας Νεοφύτου: Πλησιάζουν οι μειώσεις επιτοκίων λόγω αποπληθωρισμού 68 Κώστας Κουμής: Παρά τις αντιξοότητες θα επιτύχουμε τους στόχους μας φέτος 74 Να αγοράσω ή να ενοικιάσω; Ιδού η απορία 80 Τάσος Γιασεμίδης: Η Κυπριακή Οικονομία και η Τοπική Αυτοδιοίκηση 82 Δημόσιοι Κατήγοροι στα.. όπλα! 88 Κυριάκος Ε. Γεωργίου: Pacta Sunt Servanda 92 Δημήτρης Σκουρίδης: Η Τεχνητή Νοημοσύνη στην υγεία 96 Πωλίνα Άνιφτου: Η πληγή στην Οικονομία της Αιγύπτου 102 Energame: To iGaming μπορεί να γίνει μια Βιομηχανία αξίας τρισεκατομμυρίων 108 Κύπρος- Ε.Ε.: Ένα ταξίδι 20 χρόνων και 5 μεγάλα έργα με ευρωπαϊκή υπογραφή ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ 6 EDITORIAL 8 EI-KONOMIA 116 MARKETWATCH ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ… 112 ΑΘΛΗΤΙΚΟ: It’s Euro Time 64 74 82 18 112

6 EconomyToday ΤΟΥ ΞΕΝΙΟΥ ΜΕΣΑΡΙΤΗ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΚΑ ΕΡΧΟΝΤΑ ΜΕ ΏΣΕ Σ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Α ΟΔΟΞΊΑ Γ Α ΤΟΥΣ ΦΕΤ ΝΟΥ ΣΤΟΧΟΥΣ Η ΑΝΑΓΚΑΊΟΤΗΤΑ ΤΟΥ Ο ΚΟΝΟΜ ΚΟΥ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤ ΣΜΟΥ ΏΝ ΠΟΛ ΤΏΝ ΚΑ ΕDITORIAL ΕΊΝΑ Ί ΠΛ Ε ΟΝ ΑΝΑΓΚΑ ΊΟ ΤΗΤΑ Σ ε μια εποχή όπου οι οικονομικές αποφάσεις επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα ζωής μας, τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για το κοινωνικό σύνολο, ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός αναδεικνύεται ως αναγκαιότητα, όχι απλώς ως επιθυμία. Καθώς οι αγορές γίνονται όλο και πιο περίπλοκες και οι προκλήσεις πολλαπλασιάζονται, η ικανότητα κατανόησης και διαχείρισης των Χρηματοοικονομικών μας αποτελεί τη βάση για την οικονομική ευημερία και σταθερότητα, καθώς και την πρώτη άμυνα των πολιτών απέναντι στις όποιες οικονομικές περιπέτειες. Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός δεν αφορά μόνο την κατανόηση των αριθμών και των οικονομικών όρων. Είναι η ικανότητα να παίρνουμε υπεύθυνες αποφάσεις που θα μας προστατεύσουν από τις παγίδες της υπερχρέωσης ή της απάτης και θα μας επιτρέψουν να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες για υγιή οικονομική δραστηριότητα. Ας αναλογιστούμε μόνο το εξής, κρατώντας σταθερές τις οποιεσδήποτε άλλες μεταβλητές, τι θα γινόταν αν τα επίπεδα Χρηματοοικονομικού Εγγραμματισμού στην Κύπρο ήταν σε ψηλότερα επίπεδα κατά την τελευταία 20ετία; Θα γίνονταν οι ίδιες επιλογές από τον κόσμο όταν έριχνε το κομπόδεμά του στο επίπλαστο ράλι του κυπριακού Χρηματιστηρίου; Θα επέλεγε να υπογράψει ένα δάνειο που θα του πρόσφερε η τράπεζα το 2009 για το σπίτι του μισού εκατομμυρίου ή τις διακοπές των πέντε χιλιάδων ευρώ; Θα δεχόταν να μετατρέψει τις καταθέσεις του σε Αξιόγραφα των κυπριακών τραπεζών ή θα απέρριπτε την πρόταση τού τραπεζικού υπαλλήλου; Ίσως το επίπεδο του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού να αποτελεί μία μεταβλητή, η οποία αν τύγχανε διαφοροποίησης προς τα πάνω, θα καθιστούσε την πορεία της κυπριακής οικονομίας παντελώς διαφορετική. Με ηπιότερες περιπέτειες, μικρότερες επιπτώσεις από εξωγενείς παράγοντες και κρίσεις αλλά κυρίως λιγότερο επώδυνες συνέπειες για το κοινωνικό σύνολο. Ας γίνουν, λοιπόν, τα παθήματα μαθήματα για το μέλλον. ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675 ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Ξένιος Μεσαρίτης ART DIRECTOR: Ελένη Νικολάου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Ευδοκία Παπαδοπούλου, Θεόδωρος Καυκαρίδης, Άννα Κριθαρίδου, Βάσια Καττή ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Τάσος Γιασεμίδης, Βρασίδας Νεοφύτου, Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Πωλίνα Άνιφτου, Παύλος Λοΐζου, Δημήτρης Σκουρίδης ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Μαρία Ζερβού ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ SALES EXECUTIVE: Καρολίνα Νεοκλέους neocleousc@diasmedia.com

SERVICE: Ελισάβετ Ηρακλέους

MARKETING EXECUTIVE: Κλέλια Γιασεμίδου CLIENT SERVICE SUPERVISOR: Μαρία Χαραλάμπους ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ: Οδυσσέας Κωνσταντίνου ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ ΙΔΡΥΤΗΣ: Κώστας Ν. Χατζηκωστής ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Χρύσανθος Τσουρούλλης ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Proteas Press Ltd ΔΙΑΝΟΜΗ: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

22580491 CLIENT

iracleouse@diaspublishing.com 22580487

+13,1%

Η ΓΛΏΣΣΑ ΤΏΝ ΑΡΙΘΜΏΝ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ 8 EconomyToday EI-KONOMIA ανδρεσ 5,9% γυναικεσ 6,1% +3,5% ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΕΠ 1ο ΤΡΊΜΗΝΟ 2024 +5,2% ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΔΗΜΟΣΊΑ ΥΠΗΡΕΣΊΑ 23.630 ΑΤΟΜΑ ΕΚΠΑΊΔΕΥΤΊΚΗ ΥΠΗΡΕΣΊΑ 17.704 ΑΤΟΜΑ ΔΥΝΑΜΕ ΊΣ ΑΣΦΑΛΕ ΊΑΣ 13.919 ΑΤΟΜΑ -2,7% ΑΦΙΞΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΑΠΡΊΛΊΟΣ 2023 342.736 ΑΤΟΜΑ ΑΠΡΊΛΊΟΣ 2024 333.563 ΑΤΟΜΑ -1,57% ΤΙΜΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ -7,23% ΜΕΤΑΛΛΊΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ +2,23% ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΊΚΑ Ε ΊΔΗ +0,63% ΟΡΥΚΤΑ 6% ΑΝΕΡΓΙΑ

ΑΔΕΙΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΊΑΝΟΥΑΡΊΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΣ 2023: 1.143 ΑΔΕ ΊΕΣ ΊΑΝΟΥΑΡΊΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΣ 2024: 1.293 ΑΔΕ ΊΕΣ

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ +1,4% ΤΡΟΦΊΜΑ & ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ +3,5% ΣΤΕΓΑΣΗ, ΥΔΡΕΥΣΗ, ΗΛΕΚΤΡΊΣΜΟΣ +5,4% ΕΣΤΊΑΤΟΡΊΑ ΚΑΊ ΞΕΝΟΔΟΧΕ ΊΑ

+2,1%

Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η Κοινή Αγροτική Πολιτική Προώθηση της οικολογικής γεωργίας και της αειφορίας στην παραγωγή τροφίμων Προώθηση της κυκλικής οικονομίας και της ανακύκλωσης στη γεωργική δραστηριότητα Ενίσχυση των πρακτικών που σέβονται το περιβάλλον και τη φύση Προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης στη γεωργία Κύπρος και Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία Η Κύπρος δεσμεύεται να εφαρμόσει μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την προστασία της βιοποικιλότητας Η Σύνδεση με την ΚΑΠ Η ΚΑΠ έχει έναν σημαντικό ρόλο στην προώθηση της βιώσιμης γεωργίας και της προστασίας του περιβάλλοντος, στόχοι που έχουν ενταχθεί στο νέο στρατηγικό σχέδιο ΚΑΠ 2023-2027 Κύρια Σημεία Στόχοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας μέχρι το 2050 Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής Η μετάβαση προς μια πιο βιώσιμη οικονομία Η βελτίωση της ποιοτήτας του αέρα, νερού και εδάφους Η προώθηση της αειφόρου χρήσης των φυσικών πόρων Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση Το περιεχόμενο της παρούσας δημοσίευσης απηχεί τις απόψεις του συντάκτη/της συντάκτριας μόνο, ο οποίος/η οποία φέρει την αποκλειστική ευθύνη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν φέρει καμία ευθύνη για τη χρήση των πληροφοριών που περιέχει.

PAYABL. ΚΑΙ MASTERCARD

10 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η δύο εταιρείες κολοσσοί συνεισφέρουν τα δυνατά τους σημεία σε μια συνεργασία που κλείνει 12 χρόνια. «Η Mastercard, από τη μια, φέρνει την εκτεταμένη παγκόσμια της επιρροή και εμείς από την πλευρά μας φέρνουμε την εμπειρία μας στη διαμόρφωση και ομαλοποίηση διαδικασιών πληρωμών που τις καταστούν πιο ευέλικτες», δηλώνει η UGNE BURACIENE, διευθύνουσα σύμβουλος του Ομίλου payabl. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΞΕΝΙΟ ΜΕΣΑΡΙΤΗ

ΚΑΘΟΔΗΓΟΎΝ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Η payabl. γιορτάζει την 12η επέτειο συνεργασίας της με την Mastercard και η Ugne Buraciene , CEO της payabl. τονίζει ότι ο συνδυασμός των δύο εταιρειών αποτελεί μια κινητήρια δύναμη για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές στον ολοένα και αναπτυσσόμενο κόσμο των πληρωμών. Η Ugne Buraciene σε μια αποκαλυπτική συνέντευξή της στο Economy Today επισημαίνει ότι στη payabl., σε συνεργασία με τη Mastercard, «βρισκόμαστε μπροστά από τις εξελίξεις, εξασφαλίζοντας ότι οι πελάτες μας είναι καλά εξοπλισμένοι να αντιμετωπίσουν με επιτυχία το μέλλον», δηλώνει ανάμεσα σε άλλα πολλά ότι αυτή η συνεργασία ενισχύει τη δέσμευσή μας να παρέχουμε πρωτοποριακές λύσεις που είναι τόσο ασφαλείς, όσο και προσαρμοσμένες στις ανάγκες των μελλοντικών αγορών. Η Ugne σημειώνει ότι με τις απλοποιημένες μας διαδικασίες των API (Application Programming Interface) της payabl., οι έμποροι μπορούν να μειΗ 12ΕΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΜΑΣ ΕΠΕΤΡΕΨΕ ΝΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΟΥΜΕ ΑΠΡΟΣΚΟΠΤΑ ΤΊΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ MASTERCARD ΣΤΊΣ ΚΑΊΝΟΤΟΜΕΣ ΥΠΗΡΕΣΊΕΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΜΑΣ ώσουν το κόστος λειτουργίας, να βελτιώσουν την εμπειρία των πελατών τους και τελικά, να πετύχουν αύξηση πωλήσεων, θέτοντας σε άλλο επίπεδο το παιχνίδι στον κόσμο των πληρωμών. Είναι χαρά μου που σας γνωρίζω Ugne! Λοιπόν, για να ξεκινήσουμε, θα μπορούσατε να μας πείτε πώς προέκυψε η συνεργασία μεταξύ της payabl. και της Mastercard και ποιο είναι το αντίκτυπό της στο τοπίο των ηλεκτρονικών πληρωμών στην Κύπρο; Φέτος γιορτάζουμε την 12η επέτειό μας ως κύριο μέλος της Mastercard — ένα σημαντικό ορόσημο για εμάς στην payabl.. Η συνεργασία μας όλα αυτά τα χρόνια μάς επέτρεψε να ενσωματώσουμε απρόσκοπτα τις δυνατότητες της Mastercard στις Καινοτόμες μας Υπηρεσίες πληρωμών. Και οι δύο πλευρές συνεισφέρουν τα δυνατά τους σημεία — η Mastercard, από τη μια, φέρνει την εκτεταμένη παγκόσμια της επιρροή και εμείς από την πλευρά μας φέρνουμε την εμπειρία μας στη διαμόρφωση και ομαλοποίηση διαδικασιών πληρωμών που τις καταστούν πιο ευέλικτες. Μαζί, δεν είμαστε απλά συνεργάτες, αλλά μια κινητήρια δύναμη στον χώρο των πληρωμών. Αυτή η συνεργασία ενδυναμώνει τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτου μεγέθους

12 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ να αναπτυχθούν στην Ψηφιακή Οικονομία προσφέροντας ασφαλείς και καινοτόμες λύσεις πληρωμών που ανταποκρίνονται στις εξελισσόμενες απαιτήσεις της αγοράς. Η αφετηρία αυτής της συνεργασίας ήταν η κοινή μας επιθυμία να επανασχεδιάσουμε το επιχειρηματικό τοπίο, παγκοσμίως. Στοχεύουμε να παρέχουμε εργαλεία που δεν είναι απλώς καλά, αλλά εξαιρετικά — εργαλεία που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να έχουν πιο εύκολη πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές και να διαχειρίζονται τις συναλλαγές τους με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

τους πελάτες μας, αυτή η συνεργασία συντείνει στον μετασχηματισμό. Βελτιώνουμε την ταχύτητα, την ασφάλεια και τη συνδεσιμότητα των πληρωμών, βοηθώντας τις τοπικές επιχειρήσεις να αναπτυχθούν και να ανταγωνιστούν σε διεθνές επίπεδο. Αυτή η συνεργασία όχι μόνο βελτιώνει τη συνολική εμπειρία πληρωμών για όλους τους εμπλεκόμενους, αλλά δημιουργεί και ένα περιβάλλον όπου μπορούμε να αναπτύξουμε εξατομικευμένες λύσεις για να ικανοποιήσουμε τις συγκεκριμένες επιχειρηματικές ανάγκες. Μπορείτε να μας εξηγήσετε πώς λειτουργούν τα API της payabl. και τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν στους εμπόρους στη σημερινή Ψηφιακή Οικονομία; Σκεφτείτε τα APIs μας σαν μια ευέλικτη εργαλειοθήκη, η οποία επιτρέπει στους εμπόρους να συνδεθούν με ευκολία και να προσαρμόσουν τα συστήματα πληρωμών τους με βάση τις δικές τους ανάγκες. Δίνουμε δηλαδή στους εμπόρους τα κατάλληλα εργαλεία, για να «κατασκευάσουν» ένα σύστημα πληρωμών που είναι ακριβώς στα μέτρα και τις απαιτήσεις της επιχείρησής τους. Αυτή η τεχνολογία απλοποιεί την ενσωμάτωση διάφορων λειτουργιών πληρωμών, είτε πρόκειται για την αποδοχή πληρωμών, την ασφαλή διαχείριση

Για

EconomyToday 13 συναλλαγών, είτε την άμεση προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις της αγοράς. Τα APIs μάς εξασφαλίζουν ότι αυτές οι ενσωματώσεις δεν είναι μόνο απρόσκοπτες, αλλά και ανθεκτικές και ασφαλείς, ελαχιστοποιώντας τις πιθανές διακοπές και ενισχύοντας τη συνολική αξιοπιστία των Υπηρεσιών Πληρωμών. Για τους σημερινούς εμπόρους, η ευελιξία είναι κρίσιμη,·τα APIs μας υποστηρίζουν αυτό με την παροχή κλιμακούμενων και ευέλικτων λύσεων, στοιχεία ουσιώδη για την ανάπτυξη. Με τις απλοποιημένες μας διαδικασίες, οι έμποροι μπορούν να μειώσουν το κόστος λειτουργίας, να βελτιώσουν την εμπειρία των πελατών τους και τελικά, να πετύχουν αύξηση πωλήσεων — βελτιώνοντας σημαντικά το παιχνίδι των πληρωμών τους.

πώς οι δυνατότητες της payabl. στην πραγματοποίηση παγκόσμιων πληρωμών διευκολύνουν τις διασυνοριακές συναλλαγές για τους εμπόρους και ποιος είναι ο αντίκτυπος αυτού στην επιχείρησή τους; Η πλατφόρμα μας υποστηρίζει συναλλαγές σε πολλαπλά νομίσματα και ενσωματώνει μια ποικιλία διεθνών μεθόδων πληρωμών. Αυτή η προσέγγιση όχι μόνο επεκτείνει το εύρος της αγοράς, αλλά επίσης βελτιώνει την ικανοποίηση των πελατών προσφέροντάς τους ευέλικτες και οικείες επιλογές πληρωμών. Η δυνατότητα να πραγματοποιούνται παγκόσμιες συναλλαγές χωρίς να ανησυχούν για τις πολυπλοκότητες της μετατροπής νομισμάτων ή της διεθνούς συμμόρφωσης είναι μετασχηματιστική. Αυτό τους επιτρέπει να αναπτύξουν τις επιχειρήσεις τους σε νέες αγορές με ευκολία, ενισχύοντας σημαντικά τις δυνατότητές τους για περαιτέρω επέκταση. Αυτό ουσιαστικά δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αποκτήσουν παγκόσμια παρουσία και να διευρύνουν το πελατολόγιό τους ακόμα και μακροπρόθεσμα. Η συνεργασία μας με την Mastercard είναι καίρια σε αυτό το σημείο, αφού εξασφαλίζει ότι αυτές οι συναλλαγές πραγματοποιούνται όχι μόνο με ευκολία, αλλά και ασφάλεια. Πώς έχουν εξελιχθεί οι ανάγκες των εμπόρων και των καταναλωτών και πώς αντιμετωπίζουν αυτές τις αλλαγές οι λογαριασμοί πληρωμών της payabl.. Το τοπίο για τους εμπόρους και τους καταναλωτές εξελίσσεται δραστικά. Οι έμποροι απαιτούν σήμερα ακόμη πιο απλοποιημένες και ευέλικτες διαδικασίες πληρωμών, ενώ οι καταναλωτές περιμένουν άμεσες, ασφαλείς συναλλαγές. Οι Λογαριασμοί Πληρωμών της payabl. ανταποκρίνονται σε αυτές τις εξελισσόμενες ανάγκες, προσφέροντας πρόσβαση σε κεφάλαια σε πραγματικό χρόνο και αξιόπιστα χαρακτηριστικά ασφαλείας. Αυτοί οι λογαριασμοί υποστηρίζουν πολλαπλά νομίσματα και παρέχουν λεπτομερείς ενδείξεις συναλλαγών, τα οποία είναι ουσιώδη για επιχειρήσεις που στοχεύουν στη διεύρυνση των εργασιών τους σε παγκόσμια κλίμακα και στην ικανοποίηση ενός ποικίλου πελατολογίου. Οι λογαριασμοί πληρωμών μάς εξασφαλίζουν ότι οι έμποροι μπορούν να ικανοποιήσουν τη ζήτηση των καταναλωτών για ταχύτητα και ασφάλεια χωρίς να θυσιάζουν την αποτελεσματικότητα. Αυτή η λειτουργικότητα είναι κρίσιμη για την ενίσχυση της ικανοποίησης των πελατών και τη δημιουργία ενός πιστού πελατολογίου σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Ενώ οι Λογαριασμοί Πληρωμών μας επιταχύνουν την εκκαθάριση των πληρωμών, η σχέση μας με τη Mastercard ενισχύει τις συνολικές μας δυνατότητες, προσφέροντας στους εμπόρους αξιόπιστη και διευρυμένη εμβέλεια σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτή η συνεργασία επιτρέπει στους εμπόρους να προσαρμοστούν γρήγορα στις αλλαγές της αγοράς και στις προσδοκίες των καταναλωτών, προωθώντας την ανάπτυξη και την Καινοτομία στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Πώς η payabl. προσφέρει άμεση υποστήριξη στους πελάτες και διαχείριση πρόληψης απάτης για τους εμπόρους; Η εμπιστοσύνη και η ασφάλεια είναι πρωταρχικής σημασίας στον τομέα μας. Παρέχουμε σε κάθε έμπορο, ανεξάρτητα από το μέγεθος ή τον όγκο συναλλαγών, έναν έμπειρο διαχειριστή λογαριασμού από την ομάδα μας. Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση εξασφαλίζει ότι η υποστήριξη είναι πάντα ένα τηλεφώνημα μακριά. ΔΊΝΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΕΜΠΟΡΟΥΣ ΤΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΕΡΓΑΛΕΊΑ, ΓΊΑ ΝΑ «ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΟΥΝ» ΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΠΟΥ ΕΊΝΑΊ ΑΚΡΊΒΩΣ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΊ ΤΊΣ ΑΠΑΊΤΗΣΕΊΣ ΤΗΣ ΕΠΊΧΕΊΡΗΣΗΣ ΤΟΥΣ

Ugne,

μας ομάδα και την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο με προηγμένη

14 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες της ομάδας μας είναι διαθέσιμοι και ανταποκρίνονται άμεσα, επιλύοντας γρήγορα και αποτελεσματικά οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει, διασφαλίζοντας τη συνεχή και αδιάκοπη λειτουργία των εμπορικών δραστηριοτήτων. Για εμάς, η υποστήριξη και η καθοδήγηση των πελατών είναι στο επίκεντρο της αποστολής μας, βοηθώντας μας να κτίσουμε και να διατηρήσουμε την εμπιστοσύνη με κάθε εμπορικό εταίρο που εξυπηρετούμε. Χρησιμοποιούμε μια πολυεπίπεδη προσέγγιση στην ασφάλεια, συνδυάζοντας την

αντιδρούμε άμεσα

πιθανές απειλές,

έτσι τον αντίκτυπο

ενημερώνουμε

ασφαλείας μας για να προλαμβάνουμε νέες απειλές, εξασφαλίζοντας ότι οι έμποροι έχουν την απαραίτητη ασφάλεια και οι συναλλαγές των πελατών τους είναι καλά προστατευμένες. Εδώ, επίσης, η Mastercard διαδραματίζει έναν εξίσου σημαντικό ρόλο. Εκμεταλλευόμενοι τα προηγμένα μέτρα ασφαλείας της, παρέχουμε μια ανθεκτική υπεράσπιση ενάντια στις απάτες, διατηρώντας αυστηρά πρότυπα προστασίας. Αυτή η συνεργασία ενισχύει την ικανότητά μας να επιβλέπουμε τις συναλλαγές παγκοσμίως που δείχνει τη δέσμευσή μας για διαρκή αναβάθμιση των προτύπων ασφαλείας πληρωμών σε κάθε αγορά στην οποία δραστηριοποιούμαστε. Μπορείτε να εξηγήσετε τη σημασία των τοπικών και των διασυνοριακών μεθόδων πληρωμής στη σημερινή παγκόσμια αγορά, καθώς και πώς η payabl. διευκολύνει αυτές τις συναλλαγές για τους εμπόρους; Η παροχή στους καταναλωτές των προτιμώμενων τους μεθόδων πληρωμής κατά την ολοκλήρωση της αγοράς - checkout - είναι κρίσιμη. Οι τοπικές μέθοδοι πληρωμών παρέχουν την εξοικείωση που επιθυμούν οι καταναλωτές, με αποτέλεσμα την αύξηση των πωλήσεων. Ταυτόχρονα, οι δυνατότητες διασυνοριακών συναλλαγών είναι ουσιαστικές για τους εμπόρους που επιθυμούν να επεκτείνουν την παρουσία τους στη διεθνή αγορά. Εμείς διευκολύνουμε αυτές τις διαδικασίες, παρέχοντας μια πλατφόρμα που υποστηρίζει πάνω από 300 μεθόδους πληρωμών, από γνωστές πιστωτικές κάρτες και ηλεκτρονικά πορτοφόλια μέχρι συγκεκριμένες τοπικές επιλογές πληρωμών. Διαχειριζόμαστε όλες τις πτυχές αυτών των συναλλαγών - μετατροπή νομισμάτων (ειδικά όταν πρόκειται για αγορές εκτός Ε.Ε.), συμμόρφωση και ασφάλεια - έτσι ώστε οι έμποροι να μπορούν να επικεντρωθούν στην επέκταση και την ανάπτυξή τους. Αυτό όχι μόνο απλοποιεί τις λειτουργίες τους, αλλά βελτιώνει επίσης την εμπειρία πληρωμών για τους πελάτες τους, καθιστώντας τες όσον το δυνατόν πιο άνετες, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται στον κόσμο. Αυτή η ενσωμάτωση είναι ζωτική για τις επιχειρήσεις που επιδιώκουν να ευδοκιμήσουν στο διασυνδεδεμένο εμπορικό τοπίο της σημερινής εποχής. Πώς λειτουργούν τα συστήματα POS της payabl. για τη βελτίωση των λειτουργιών των εμπόρων και την εμπειρία των πελατών στις Βιομηχανίες Λιανικής και Υπηρεσιών; Τα τερματικά POS της payabl. σχεδιάστηκαν για να μεταμορφώνουν τόσο τις λειτουργίες των εμπόρων, όσο και την αλληλεπίδραση που έχουν με τους πελάτες στα σημεία πώλησης. Είναι εύχρηστα και εύκολα στην ενσωμάτωση και προσφέρουν χαρακτηριστικά που απλοποιούν τις καθημερινές λειτουργίες. Αυτό καθιστά την εμπειρία του πελάτη στο σημείο πώλησης τόσο ομαλή, όσο είναι δυνατόν. Η ταχύτητα βρίσκεται στον πυρήνα των τερματικών POS μας - επεξεργαζόμαστε τις συναλλαγές γρήγορα, μειώνοντας τους χρόνους αναμονής και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα της εξυπηρέτησης. Αυτή η γρήγορη επεξεργασία συνδυάζεται με την αξιοπιστία του συστήματός μας, εξασφαλίζοντας ότι οι συναλλαγές διεξάγονται γρήγορα και χωρίς διακοπές, διασφαλίζοντας την ικανοποίηση των πελατών. Πέραν από αυτές τις λειτουργικές αποδοτικότητες, παρέχουμε επίσης στους εμπόρους με τερματικά POS της payabl. ισχυρά εργαλεία ανάλυσης στοιχείων. Έτσι, αποκτούν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τρόπους αντιμετώπισης της απάτης, ποσοστά επιστροφών, καθώς και τα συνολικά ποσοστά πωλήσεων ανά περιοχή και τις προτιμώμενες μεθόδους πληρωμών. Ugne, πώς οι Υπηρεσίες Πληρωμών της payabl. με κάρτες ενσωματώνονται στο δίκτυο της Mastercard και ποια είναι τα οφέλη για τους εμπόρους; Η συνεργασία μας με τη Mastercard ενισχύει τις Υπηρεσίες Πληρωμών με κάρτες, παρέχοντας στους εμπόρους διευρυμένη πρόσβαση σε παγκόσμια κλίμακα και ενισχυμένη ασφάλεια. Αυτή η συνεργασία επιτρέπει στους εμπόρους να αξιοποιούν το εκτενές δίκτυο της Mastercard, καθιστώντας τις υπηρεσίες τους προσβάσιμες παγκοσμίως και εξασφαλίζοντας ότι μπορούν να καλύψουν τις διεθνείς απαιτήσεις των καταναλωτών. Η συνεργασία μάς οδηγεί επίσης σε Καινοτομία. Αξιοποιούμε τις πρωτοποριακές τεχνολογίες της Mastercard, φέρνοντας προηγμένα χαρακτηριστικά που απλοποιούν τις πληρωμές και βελτιώνουν τις εμπειρίες του χρήστη. Υπηρεσίες όπως η Mastercard Send, το Network Tokenization και το Mastercard Collaboration Alerts αποτελούν πλέον μέρος του πακέτου, βοηθώντας τους πελάτες μας να παραμένουν ανταγωνιστικοί. Αυτό σημαίνει ότι οι έμποροί μας έχουν σύμμαχους τους πρωτοπόρους στη ΒιομηχαΔΊΝΟΥΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΓΊΑ ΠΑΓΚΟΣΜΊΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΧΩΡΊΣ ΟΊ ΕΜΠΟΡΟΊ ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΟΥΝ ΓΊΑ ΤΊΣ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΝΟΜΊΣΜΑΤΩΝ Ή ΤΗΣ ΔΊΕΘΝΟΥΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ

πρόληψη, την καθοδήγηση από την εξειδικευμένη

ανάλυση, μειώνοντας αισθητά το ρίσκο απάτης. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να ανιχνεύουμε και να

σε

μειώνοντας

στους πελάτες μας. Συνεχίζουμε να

τα πρωτόκολλα

EconomyToday 15 νία Επεξεργασίας Πληρωμών και είναι εξοπλισμένοι για να ευδοκιμήσουν τόσο στις τοπικές, όσο και στις διεθνείς αγορές. Καθώς οι μέθοδοι συναλλαγών συνεχίζουν να εξελίσσονται με γοργούς ρυθμούς, ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που προβλέπετε ότι θα δούμε στο εγγύς μέλλον; Η Βιομηχανία των Πληρωμών βρίσκεται σε σταδιακή βελτίωση, με έμφαση στην προετοιμασία για την αναθεώρηση των κανονισμών όπως PSR και PSD3. Στα σημεία που πρέπει να εστιάζουμε είναι επίσης η ρύθμιση γύρω από τις συναλλαγές Αγοράστε-ΤώραΠληρώστε-Αργότερα (Buy-Now-Pay-Later / BNPL) και οι πιο αυστηρές μετρήσεις για την προστασία των καταναλωτών, τόσο όσον αφορά την ιδιωτικότητα, όσο και στον αγώνα κατά της απάτης. Οι άμεσες πληρωμές αναμένεται επίσης να γίνουν κεντρικός πυλώνας της Βιομηχανίας μας, καθώς νέοι κανονισμοί σε επίπεδο Ε.Ε. αναμένεται να τεθούν σε ισχύ έως το 2025. Η δυναμική των νέων τεχνολογιών, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) είναι αναμφισβήτητη, ιδίως στην απλοποίηση των API, την επιτάχυνση των ενσωματώσεων και τη βελτίωση της παρακολούθησης απάτης. Οι μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις θα πρέπει να επικεντρωθούν στην αντιμετώπιση των παλαιών νομικών πλαισίων, ιδίως μεταξύ των ισχυρών παρόχων, ενώ οι νεότεροι παίκτες επωφελούνται από την ευελιξία μέσω μοντέρνων υποδομών. Στην payabl., σε συνεργασία με τη Mastercard, βρισκόμαστε μπροστά από τις εξελίξεις, εξασφαλίζοντας ότι οι πελάτες μας είναι καλά εξοπλισμένοι να αντιμετωπίσουν με επιτυχία το μέλλον. Αυτή η συνεργασία ενισχύει τη δέσμευσή μας να παρέχουμε πρωτοποριακές λύσεις που είναι τόσο ασφαλείς, όσο και προσαρμοσμένες στις ανάγκες των μελλοντικών αγορών. Η ΠΑΡΟΧΗ ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΤΙΜΩΜΕΝΩΝ ΤΟΥΣ ΜΕΘΟΔΩΝ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ - CHECKOUTΕΙΝΑΙ ΚΡΙΣΙΜΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΡΟΫΠΟΘΈΤΈΙ ΓΝΏΣΗ COVER STORY Η

Xρηματοοικονομικής Παιδείας μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Από τη λήψη υπέρογκων δανείων και τη συσσώρευση χρεών, τις λανθασμένες επενδυτικές επιλογές, μέχρι την ανικανότητα αποταμίευσης για το μέλλον και την ανεπαρκή προετοιμασία για τη σύνταξη, οι οικονομικές επιλογές των ανθρώπων επηρεάζονται άμεσα από την κατανόηση ή μη κατανόηση των βασικών αρχών της Οικονομίας και των Χρηματοοικονομικών. Η σημασία του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού γίνεται ακόμη πιο εμφανής στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Οι πρόσφατες οικονομικές κρίσεις ανέδειξαν ότι τα υψηλότερα επίπεδα Χρηματοοικονομικού Εγγραματισμού θα τις καθιστούσαν ηπιότερες. Στο Αφιέρωμα του Economy Today, που ακολουθεί, τοποθετούνται για τη σημασία που δίδεται πλέον στον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός , ο οποίος τονίζει ότι μέσα από την εκπαίδευση των πολιτών μειώνεται η Χρηματοοικονομική Ευθραυστότητα. Ο δρ Γιώργος Κυριάκου , ανώτερος διευθυντής της Κεντρικής Τράπεζας, αναλύει το φαινόμενο στην Κύπρο και την ανάγκη που επέβαλε την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας στην Κύπρο. Οι ακαδημαϊκοί Ανδρέας Μιλιδώνης και Παναγιώτης Ανδρέου στις συνεντεύξεις τους αναλύουν θεμελιώδη ζητήματα γύρω από το φαινόμενο του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και τις προκλήσεις που υπάρχουν στη σημερινή Ψηφιακή κοινωνία. Η Έλενα Καρκώτη , της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, παραθέτει τα στοιχεία που υποδεικνύουν ότι τώρα είναι η ώρα να ασχοληθούμε όλοι σοβαρά με τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό. Η Μαρί Λουρουτζιάτη , μέλος του δ.σ. του CFA Society Cyprus, επισημαίνει τους κινδύνους δημιουργίας κύκλου φτώχειας και οικονομικού αποκλεισμού που εμπεριέχουν τα χαμηλά επίπεδα Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, ενώ η Στέλλα Μουρουζίδου, chartered financial analyst, εξηγεί πώς ο Οικονομικός Αναλφαβητισμός αυξάνει το χάσμα των φύλων στην Κύπρο και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Μιχάλης Καμμάς , γενικός διευθυντής στον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου, τονίζει ότι η σύγχυση όρων και εννοιών μπορεί να αποβεί μοιραία για τα οικονομικά ενός νοικοκυριού ή μιας επιχείρησης, σημειώνοντας τις δράσεις του Συνδέσμου. Επίσης, η Τράπεζα Κύπρου καταγράφει βήμα-βήμα τον οδηγό δημιουργίας οικογενειακού προϋπολογισμού, ενώ η Artemis Credit Bureau εξηγεί τον ουσιαστικό ρόλο που έχει ένα Γραφείο Πίστης στην εμπέδωση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού. Το Cover Story του Economy Today παρουσιάζει η Freedom24 , με τον Γιώργο Καραγεώργο να υπογραμμίζει, στη συνέντευξή του, ότι «Για να επενδύσουμε πρέπει να γνωρίζουμε το Οικονομικό Αλφάβητο». Ο Xρηματοοικονομικός Aλφαβητισμός έχει ουσιαστικό ρόλο να παίξει στην κοινωνία και την υγιή πορεία της Oικονομίας. ΤΟΥ ΞΕΝΙΟΥ ΜΕΣΑΡΙΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ

ΥΓΙΗΣ

έλλειψη

18 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η

ΠΟΛΊΤΩΝ

Σ ύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός αναφέρεται στον συνδυασμό ετοιμότητας, γνώσης, δεξιότητας, νοοτροπίας και συμπεριφοράς, στοιχεία απαραίτητα για τη σωστή λήψη Χρηματοοικονομικών αποφάσεων, με τελικό στόχο την επίτευξη ατομικής οικονομικής ευημερίας. Είναι γεγονός πως ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός αποτελεί σημαντικό πυλώνα στη ζωή του ατόμου και στην κοινωνία. Το άτομο και το νοικοκυριό συνιστούν τα κύτταρα μιας κοινωνίας. Συνεπώς, αν τα άτομα και τα νοικοκυριά δεν γνωρίζουν και δεν εκπαιδευτούν στη συνετή διαχείριση των οικονομικών τους, ολόκληρη η κοινωνία θα επιβαρυνθεί από δυσβάστακτες επιπτώσεις. ΟΞΎ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡ Ο ΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Δυστυχώς, ο Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός αποτελεί ένα υπαρκτό και οξύ κοινωνικό πρόβλημα, όπως αυτό καταδεικνύεται από αποτελέσματα και πορίσματα διαφόρων ερευνών τόσο στην Κύπρο, όσο και στο εξωτερικό. Επιπρόσθετα, η Χρηματοπιστωτική κρίση του 2007 που έχει επηρεάσει σχεδόν όλα τα κράτη του κόσμου και κατ’ επέκταση και την Κύπρο, όπως και η Χρηματιστηριακή κρίση στην Κύπρο παλαιότερα, αποτελούν εν μέρει ενδείξεις του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού της κοινωνίας. Η άγνοια συνέβαλε στην υπερβολική έκθεση των πολιτών σε μια σειρά από αλόγιστες Χρηματοοικονομικές συμπεριφορές και κινδύνους. ΠΑ Ι ΖΕΙ Ρ Ο ΛΟ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ ΚΡ Ι ΣΕΩΝ Οι Χρηματοπιστωτικές κρίσεις μπορούν να εκληφθούν και ως υπενθυμίσεις της μεγάλης σημασίας της γνώσης, των οικονομικών επιστημών και του COVER STORY Η ΑΓΝΟΙΑ ΣΥΝΕΒΑΛΕ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΑΠΟ ΑΛΟΓΙΣΤΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ Η Χρηματοοικονομική Παιδεία είναι ένα δημόσιο αγαθό που μπορεί να εξασφαλίσει την κοινωνική συνοχή και να αμβλύνει τις ανισότητες. Η προώθησή της αναμένεται να ενισχύσει τους πολίτες, να ενδυναμώσει την οικονομική σταθερότητα και να μειώσει τη Χρηματοοικονομική ευθραυστότητα. ΤΟΥ ΜΆΚΗ ΚΕΡΆΥΝΟΥ Υπουργού Οικονομικών

ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ ΤΩΝ

ΜΕΊΩΝΕΊ ΤΗ XΡΗΜΑΤΟΟΊΚΟΝΟΜΊΚΗ ΕΥΘΡΑΥΣΤΟΤΗΤΑ

EconomyToday 19 πολυσύνθετου Χρηματοπιστωτικού Συστήματος για τα άτομα, τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τα κράτη. Ο Χρηματοοικονομικός τομέας είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την Οικονομία, αφού η ανάπτυξή του ωθεί την οικονομική ανάπτυξη. Τα καλώς λειτουργούντα Χρηματοοικονομικά συστήματα είναι σε θέση να κινητοποιήσουν την αποταμίευση, να διαθέσουν τους πόρους στην παραγωγικότερη χρήση, να διαφοροποιήσουν τους κινδύνους, να προκαλέσουν τη ρευστότητα, να μειώσουν τις δαπάνες πληροφοριών και συναλλαγών και να παρέχουν μια εναλλακτική λύση για τη διάθεση των κεφαλαίων. Σαφώς, αυτές οι λειτουργίες μπορούν να έχουν ένα θετικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη. Σε μακροοικονομικό επίπεδο, ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός προσφέρει στα άτομα μια επιπλέον ευαισθητοποίηση για αποταμιεύσεις σε τράπεζες, οι οποίες με τον τρόπο αυτό αυξάνουν στη συνέχεια και το επίπεδο του δείκτη ρευστότητάς τους, επίπεδο των οποίων είναι ευάλωτο και εμπερικλείει συστημικούς κινδύνους. Μια τραπεζική κρίση προκαλείται από την κρίση ρευστότητας η οποία προκαλεί την αθέτηση της τράπεζας στις υποχρεώσεις της. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, o θετικός μακροοικονομικός αντίκτυπος κατά τη διαδικασία αύξησης του επιπέδου του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, ενισχύει την ικανότητα των πολιτών να χρησιμοποιούν Χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες για τη βελτίωση της ευημερίας τους. Δυστυχώς, διεθνείς επιστημονικές μελέτες καταδεικνύουν πως ακόμη και σε αναπτυγμένες χώρες, σε μεγάλο ποσοστό των πολιτών, υπάρχει χαμηλό επίπεδο κατανόησης βασικών Χρηματοοικονομικών εννοιών όπως ο πληθωρισμός, ο δανεισμός, το επιτόκιο, ο ανατοκισμός, η σημασία της αποταμίευσης, οι επενδύσεις, η χρονική αξία του χρήματος και η διασπορά του κινδύνου μέσω διαφοροποίησης στις επενδύσεις. ΎΨΙΣΤΗΣ ΣΗΜΑΣ Ι ΑΣ Η ΕΘΝΙΚ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚ Η Είναι γεγονός πως η Κύπρος παρέμεινε μία από τις πολύ λίγες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οποία απουσίαζε μέχρι τα μέσα του 2022 μία εθνική στρατηγική για την αντιμετώπιση του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού. Σε άλλες χώρες οι οποίες ενδεχομένως να έχουν καλύτερες επιδόσεις Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, υπήρχε από παλαιότερα μία εθνική στρατηγική για την προώθηση της Χρηματοοικονομικής Παιδείας, μέσω διαφόρων δράσεων όπως ενημερωτικών εκδηλώσεων ή και μαθήματος στα εκπαιδευτικά ιδρύματά τους, ίσως ακόμη και δίνοντας έμφαση στη Διά Βίου Μάθηση. Ουσιαστικά, δινόταν ανέκαθεν βαρύτητα στην ενσωμάτωση της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην κουλτούρα τους, με αποτέλεσμα να καθίσταται πλέον τρόπος ζωής τους, ξεκινώντας να έχουν τη σχετική εκπαίδευση από τη μαθητική τους κιόλας ηλικία. Το Υπουργείο Οικονομικών λαμβάνοντας υπόψη τα υψηλά ποσοστά υπερδανεισμού του Ιδιωτικού τομέα, καθώς και τα υψηλά επίπεδα Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων που υπάρχουν στην κυπριακή Οικονομία, κατάφερε να συμπεριλάβει κατά το έτος 2021 ως ορόσημο στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) τη δημιουργία και υλοποίηση Στρατηγικής για την καταπολέμηση του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού. Ιδιαίτερα σημαντικό επίτευγμα αποτελεί η σύσταση, υπό την πρωτοβουλία και συντονισμό της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), της Κυπριακής Επιτροπής για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό και Παιδεία στην Κύπρο (ΚΕΧΑΠ) στην οποία συμμετέχω ο ίδιος ως μέλος. Η δημιουργία της ΚΕΧΑΠ ήταν αποτέλεσμα της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2022, κατά το οποίο εγκρίθηκε η υιοθέτηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητι -

επίσης, να αναφέρω ότι εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών συμμετείχε ως

μέλος της Αd – Hoc Επιτροπής, που δημιουργήθηκε

20 EconomyToday σμού και Παιδείας στην Κύπρο. Η ΚΕΧΑΠ είναι μία νέα θεσμοθετημένη επιτροπή που θα αναλάβει την εφαρμογή και υλοποίηση της Στρατηγικής. Θα έχει την ευθύνη της εφαρμογής, του ελέγχου, αλλά και της αξιολόγησης της Εθνικής Στρατηγικής. Κρίνω σημαντικό

τον

της ΚΤΚ, για τη διαμόρφωση της Εθνικής Στρατηγικής. Με συντονισμένες προσπάθειες, τα μέλη της Ad –Hoc Επιτροπής πέτυχαν τη χρηματοδότηση αρκετών στόχων της Εθνικής Στρατηγικής μέσω τεχνικής υποστήριξης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Χαρακτηριστικό της σημασίας που αποδίδεται στην ενίσχυση της Χρηματοοικονομικής Παιδείας διεθνώς είναι πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδοτεί το έργο στο πλαίσιο του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης 2022 της Γενικής Διεύθυνσης Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (DG Reform), η οποία βοηθά τις χώρες της Ε.Ε. να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις ως μέρος των προσπαθειών τους για τη στήριξη της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της Βιώσιμης Ανάπτυξης. ΑΠΑΙΤΕ Ι ΤΑΙ ΟΛΙΣΤΙΚΉ ΠΡΟΣ Ε ΓΓΙΣ Ή Όσον αφορά τα συγκεκριμένα μέτρα που έχουν ληφθεί στην Κύπρο, σημειώνουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αναληφθεί αρκετές πρωτοβουλίες στον τομέα αυτό, όπως διάφορα σεμινάρια και εκδηλώσεις για όλες τις ομάδες ανθρώπων και εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με τη σημασία του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού. Επίσης, έχουν υλοποιηθεί διάφορες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού μεταξύ των μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Πιστεύω ότι απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των χαμηλών επιπέδων Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού. Πρωτίστως, θα πρέπει να βελτιωθεί το νομικό και ρυθμιστικό περιβάλλον προκειμένου να γίνει σαφές, φιλικό προς τον χρήστη και απλό, παρέχοντας τα απαραίτητα εργαλεία και επιλογές στους επενδυτές, ώστε να καταστεί ελκυστικό για τον πληθυσμό, δηλαδή τους συμμετέχοντες στην αγορά ή τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που παρέχουν τέτοιες λύσεις / πλατφόρμες κ.λπ.. COVER STORY

Δεκέμβριο του 2020 μετά από πρωτοβουλία

EconomyToday 21

παράδειγμα, ένα λογισμικό Χρηματοοικονομικής ανάλυσης που επιτρέπει στους επενδυτές να συγκρίνουν τις οικονομικές επιδόσεις διαφορετικών επενδυτικών επιλογών θα ήταν χρήσιμο. Επίσης, οι ιστότοποι οικονομικών ειδήσεων, τα τηλεοπτικά κανάλια και οι δημοσιεύσεις που παρέχουν ενημερωμένες πληροφορίες σχετικά με τις τάσεις της αγοράς, τις οικονομικές εξελίξεις και τα εταιρικά νέα μπορούν να επηρεάσουν τις επενδυτικές αποφάσεις. ΟΡΑΤ Ο Σ Ο ΚΊΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ Ο Ί ΚΟΝΟΜ Ί ΚΟΥ ΑΠΟΚΛΕ Ί ΣΜΟΥ Αναμφισβήτητα, ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων που συνεχώς μετασχηματίζουν τον τομέα των Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών. Σε μια τέτοια εποχή, ο Ψηφιακός Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός, συνδυαστικά με τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό, είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Οι Τεχνολογικές Καινοτομίες αλλάζουν σταδιακά τον τρόπο συναλλαγών και διαχείρισης των οικονομικών μας. Η Ψηφιακή Εποχή και συγκεκριμένα η 4η Βιομηχανική Επανάσταση περιλαμβάνει περισσότερες προκλήσεις, όπως ο χειρισμός μεγάλου όγκου Ψηφιακών Δεδομένων (Big Data), η Τεχνητή Νοημοσύνη και άλλα. Συνεπώς, ο Ψηφιακός Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός είναι ένα πολύ κρίσιμο πεδίο απόκτησης γνώσεων και ανάπτυξης δεξιοτήτων, τόσο για τον χειρισμό των Τεχνολογικών προκλήσεων, όσο και για τον κίνδυνον που πιθανόν να ελλοχεύουν, όπως για παράδειγμα οι Κυβερνοεπιθέσεις και οι Χρηματοοικονομικές απάτες, όπως και οι λανθασμένες οικονομικές αποφάσεις που ίσως οδηγήσουν σε απώλεια περιουσιακών στοιχείων. Υπάρχει επιπρόσθετα ο κίνδυνος οικονομικού αποκλεισμού μερίδας του πληθυσμού. Η άνιση πρόσβαση στις Ψηφιακές Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες θα μπορούσε να διευρύνει τα ποικίλα οικονομικά χάσματα μεταξύ των πολιτών. Παρόλα αυτά, λαμβάνοντας τις κατάλληλες ενέργειες και μέτρα, θεωρώ ότι μπορεί να επιτευχθεί ο Ψηφιακός Χρηματοοικονομικός Εγγραμματισμός των «ευάλωτων» ομάδων, όπως είναι τα άτομα τρίτης ηλικίας. Ενδεχόμενα να βοηθήσει η διεξαγωγή εκπαιδευτικών σεμιναρίων σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες. Επομένως, η αναγκαιότητα κάλυψης όλων των διαστάσεων του Ψηφιακού Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα. Υ Ψ Ί ΣΤΗΣ ΣΗΜΑΣΊΑΣ Γ Ί Α ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ Εν κατακλείδι, η Χρηματοοικονομική Παιδεία, συμπεριλαμβανομένου του Ψηφιακού Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, είναι θέμα υψίστης σημασίας για το Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο συμμετέχει ενεργά στις δράσεις υλοποίησης και εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας στην Κύπρο. Είναι ένα δημόσιο αγαθό που μπορεί να εξασφαλίσει την κοινωνική συνοχή και να αμβλύνει τις ανισότητες. Η προώθηση της Χρηματοοικονομικής Παιδείας αναμένεται να ενισχύσει τους πολίτες, να ενδυναμώσει την οικονομική σταθερότητα και να μειώσει τη Χρηματοοικονομική ευθραυστότητα. Χρειάζεται συλλογική προσπάθεια από όλους τους φορείς, κυβερνητικούς και μη, για την ανάπτυξη περιεκτικών και συνοπτικών πρωτοβουλιών. Αναμφίβολα, η Χρηματοοικονομική Παιδεία αποτελεί θεμελιώδη συνιστώσα της Οικονομικής Ανάπτυξης, Ενδυνάμωσης και Ανθεκτικότητας. Η ΑΝΙΣΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΔΙΕΥΡΥΝΕΙ ΤΑ ΠΟΙΚΙΛΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΣΜΑΤΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Για

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ

AΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ:

22 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΈΝΑ

ΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Δ ιαχρονικά, διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός συνδέεται άμεσα με την οικονομική ευημερία των πολιτών, τόσο σε ατομικό όσο και σε ευρύτερο, κοινωνικό επίπεδο. Σε ατομικό επίπεδο, οι Χρηματοοικονομικά Εγγράμματοι πολίτες, δηλαδή εκείνοι με επαρκείς γνώσεις και ορθολογιστική συμπεριφορά και νοοτροπία σε Χρηματοοικονομικά θέματα, διαμορφώνουν καλύτερες συνθήκες για τη Χρηματοοικονομική τους ευημερία. Για παράδειγμα, μπορούν να δημιουργούν και να διαχειρίζονται ρεαλιστικούς προϋπολογισμούς, να θέτουν εφικτούς οικονομικούς στόχους και να λαμβάνουν ορθολογιστικές οικονομικές αποφάσεις. Μπορούν επίσης να αντιμετωπίζουν καλύτερα οικονομικές δυσκολίες ή όταν υπάρχει δυνατότητα, να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τις αποταμιεύσεις και επενδύσεις τους. Επιπλέον, κατανοούν τη σημασία της σωστής διαχείρισης των δανείων τους και της διατήρησης καλού πιστωτικού ιστορικού και να αποφεύγουν τον υπερβολικό δανεισμό, μειώνοντας το χρηματοπιστωτικό τους ρίσκο. Ευρύτερα, μια κοινωνία με υψηλό επίπεδο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού συμβάλλει στην πιο εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και στη γενικότερη Χρηματοοικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη. Για παράδειγμα, στις περιπτώσεις σύναψης δανείων, η καλύτερη κατανόηση του ρίσκου που συνεπάγεται μία τέτοια απόφαση για τους δανειολήπτες, συμβάλλει στην αποφυγή υπέρμετρου δανεισμού ή και δημιουργίας Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ). Πέραν της θετικής επίδρασης για τους δανειολήπτες, αυτό στηρίζει και την ανθεκτικότητα του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος, ιδιαίτερα σε οικονομικές κρίσεις, με θετικές επιδράσεις στην Οικονομία. Η Χρηματοοικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας στην Κύπρο έδειξε στην πράξη τα προβλήματα COVER STORY ΤΑ «ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ» ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ ΤΟ 2016 ΕΙΧΑΝ ΦΤΑΣΕΙ ΤΟ 50% ΤΟΎ ΣΎΝΟΛΟΎ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ Ενίσχυση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Κύπρο μέσω στοχευμένων δράσεων και στρατηγικής ΤΟΥ ΔΡΑ ΓΙΏΡΓΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ Ανώτερου διευθυντή στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και προέδρου της Ad Hoc Επιτροπής για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΙΑ

EconomyToday 23 που μπορεί να δημιουργηθούν σε μια Οικονομία με χαμηλό επίπεδο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού. Εκείνη την περίοδο, πολλοί πολίτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις συνέπειες προηγούμενων οικονομικών αποφάσεων που αποδείχθηκαν λανθασμένες, εν μέρει λόγω και του τότε μη επαρκούς θεσμικού πλαισίου. Οι συνέπειες αυτές ήταν ιδιαίτερα αρνητικές για τους ίδιους, το Τραπεζικό Σύστημα και την Οικονομία γενικότερα. Αν και δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι το χαμηλό επίπεδο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού ήταν η κύρια αιτία της κρίσης, εντούτοις, φαίνεται τουλάχιστον να είναι μια από τις κύριες αιτίες επιδείνωσής της και αύξησης της δυσκολίας αντιμετώπισης των συνεπειών της. Για παράδειγμα, κατά την περίοδο μετά την ένταξη τής Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ακολούθως στη Ζώνη του Ευρώ, καταγράφηκε έντονη αύξηση του δανεισμού στην Κύπρο. Πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις δανείζονταν υπερβολικά λόγω της σταδιακής μείωσης των εγχώριων επιτοκίων και της εύκολης πρόσβασης σε δάνεια, χωρίς ωστόσο να είναι σε θέση να εκτιμούν ή να αξιολογούν σωστά τους κινδύνους που σχετίζονταν με τις αποφάσεις τους. Αποτέλεσμα ήταν η υπερβολική συσσώρευση ιδιωτικού χρέους και η αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων με το ξέσπασμα της κρίσης. Αυτό οδήγησε στη δραματική αύξηση των ΜΕΔ στην Κύπρο που έφτασαν το 2016 στo 50% του συνόλου των τραπεζικών δανείων. Τα πιο πάνω, αν και οφείλονται σε πολλούς παράγοντες, δεν φαίνεται να είναι ασύνδετα με το χαμηλό επίπεδο του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Κύπρο. Σημειώνεται σχετικά, ότι σε Παγκύπρια δειγματοληπτική έρευνα της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου (KTK) που έγινε το 2018, διαπιστώθηκε η σημαντική έλλειψη γνώσης των πολιτών όσον αφορά βασικές Χρηματοοικονομικές έννοιες, όπως ο ανατοκισμός και η διαφοροποίηση κινδύνου στις επενδύσεις. Το ίδιο επιβεβαιώθηκε με νέα έρευνα από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) σε συνεργασία με την ΚΤΚ το 2023. Επίσης, σε έρευνα της ΚΤΚ για τη Χρηματοοικονομική κατάσταση και τις καταναλωτικές συνήθειες των νοικοκυριών τo 2021, διαφάνηκε ότι το χαμηλό επίπεδο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού ήταν από τα κύρια χαρακτηριστικά των δανειοληπτών που είχαν ΜΕΔ, ιδιαίτερα στην περίπτωση των δανείων που έγιναν πριν το 2013. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ Σ ΨΗΦΙΑΚΟ Σ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜ Ο Σ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ Σ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜ Ο Σ ΤΩΝ ΕΥ Α ΛΩΤΩΝ Τα πιο πάνω δεν αποτελούν τις μόνες πτυχές των επιπτώσεων του χαμηλού Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού. Η παγκόσμια στροφή προς την Ψηφιακή Οικονομία τα τελευταία χρόνια αναδεικνύει ακόμα μια ιδιαίτερη πτυχή, λόγω της ταυτόχρονης έλλειψης Ψηφιακών δεξιοτήτων μεταξύ μεγάλης μερίδας των πολιτών, η οποία φαίνεται να οδηγεί ΤΟ 2023 Ο ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΊΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΊΚΟΝΟΜΊΚΟΎ ΑΛΦΑΒΗΤΊΣΜΟΎ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ ΗΤΑΝ 56 ΣΤΑ 100, ΜΕ ΤΟΝ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΤΩΝ ΣΎΜΜΕΤΕΧΟΎΣΩΝ ΧΩΡΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΎ ΟΟΣΑ ΝΑ ΕΊΝΑΊ 63 ΣΤΑ 100

24 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ προς τον οικονομικό αποκλεισμό, ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της προαναφερθείσας παγκύπριας έρευνας του ΟΟΣΑ σε συνεργασία με την ΚΤΚ, το 2023, ο κίνδυνος οικονομικού αποκλεισμού για ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας διαφάνηκε να είναι μεγάλος. Αναλυτικότερα, το 2023 ο μέσος όρος βαθμολογίας Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Κύπρο ήταν 56 στα 100, με τον μέσο όρο των συμμετεχουσών χωρών μελών του ΟΟΣΑ να είναι 63 στα 100 (Διάγραμμα 1). Η βαθμολογία για τον Ψηφιακό

Αλφαβητισμό στην Κύπρο είναι ακόμα χαμηλότερη (τέταρτη χειρότερη), μόλις 44 στα 100, ενώ ο μέσος όρος στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ είναι 55 στα

με τον ΟΟΣΑ,

για ένα ικανοποιητικό επίπεδο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού

καθώς, ενώ η πρόσβαση και η χρήση Ψηφιακών εργαλείων καθίσταται απαραίτητη σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα πιο Ψηφιακός, υπάρχει έκδηλη έλλειψη Ψηφιακών δεξιοτήτων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε οικονομικό αποκλεισμό ευάλωτων κυρίως ομάδων, περιορίζοντας την πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες, ηλεκτρονικές τραπεζικές υπηρεσίες και διαδικτυακές εκπαιδευτικές ευκαιρίες που απαιτούν Ψηφιακή εξοικείωση. Ταυτόχρονα, τους καθιστά πιο επιρρεπείς σε κάθε κίνδυνο ηλεκτρονικής απάτης. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αναδείχθηκαν πιο πάνω, απαιτούνται ολοκληρωμένες πολιτικές που στοχεύουν στην ενίσχυση τόσο των γενικότερων Χρηματοοικονομικών Γνώσεων όσο και των Ψηφιακών Δεξιοτήτων του πληθυσμού. Ο Ρ Ο ΛΟΣ ΤΗΣ ΚΤΚ ΣΤΗΝ ΠΡΟΏΘΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ Η ΚΤΚ αναγνωρίζοντας τη σημασία του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού για την ευημερία των πολιτών και της Οικονομίας γενικότερα, έχει εντάξει την προώθησή του στους στρατηγικούς της στόχους και έχει προς αυτή την κατεύθυνση αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες τα τελευταία χρόνια. Πρώτιστα, έχει αναλάβει καθοριστικό συντονιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της Εθνικής Στρατηγικής (ΕΣ) για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο, η οποία υιοθετήθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 28 Ιουνίου 2022. Η Έκθεση ΕΣ ετοιμάστηκε από Ad Hoc Επιτροπή, την οποία συντόνιζε η ΚΤΚ, και σ’ αυτή συμμετείχαν εκπρόσωποι του Υπουργείου Οικονομικών, του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και δύο εμπειρογνώμονες ακαδημαϊκοί, ο καθηγητής Ανδρέας Μιλιδώνης από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και ο καθηγητής Παναγιώτης Ανδρέου από το ΤΕΠΑΚ. Η Ad Hoc Επιτροπή στηριζόταν από πενταμελή επιστημονική ομάδα ξένων εμπειρογνωμόνων . Η ΚΤΚ είναι επίσης πλήρες μέλος του Διεθνούς Δικτύου Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ (ΟΟΣΑ-INFE), ενώ λειτουργεί και ως φορέας συντονισμού στην Κύπρο του θεσμού Global Money Week που αποτελεί παγκόσμια εκστρατεία με στόχο την ευαισθητοποίηση και ενδυνάμωση των Χρηματοοικονομικών Γνώσεων των νέων. Η ΚΤΚ έχει επιπρόσθετα διοργανώσει διάφορες ημερίδες και εκδηλώσεις με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών. Ένα πρόσφαCOVER STORY Η ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΘΑ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΎ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ (%) ΔΙΆΓΡΆΜΜΆ 1

Χρηματοοικονομικό

100 (Διάγραμμα 2). Σύμφωνα

η ελάχιστη βαθμολογία

είναι

στα 100. Τα πιο πάνω προβληματίζουν ιδιαίτερα,

EconomyToday 25 το παράδειγμα είναι το Διεθνές Συνέδριο για τον Ψηφιακό Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό που πραγματοποιήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024, υπό την αιγίδα του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, στελέχη της ΚΤΚ ετοίμασαν το λειτουργικό πλαίσιο της Κυπριακής Επιτροπής Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας (ΚΕΧΑΠ), του νέου θεσμού που έχει αναλάβει την εφαρμογή της ΕΣ. Στην ΚΕΧΑΠ συμμετέχουν ο διοικητής της ΚΤΚ (πρόεδρος), ο υπουργός Οικονομικών, η υπουργός

ο έφορος

Ιδρυμάτων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών. Η επιτροπή έχει ξεκινήσει τις εργασίες της

τον

του 2023, ημερομηνία που αποτελεί σημαντικό ορόσημο στην όλη προσπάθεια. Η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό Η Έκθεση ΕΣ για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο περιλαμβάνει το όραμα, την αποστολή, τους στρατηγικούς στόχους και προτεινόμενες ενέργειες για υλοποίησή τους. Στοχευμένες δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στη ΕΣ είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών και η προώθηση της Χρηματοοικονομικής Παιδείας μέσω των σχολείων και της Διά Βίου Μάθησης. Όπως προαναφέρθηκε, από τις 5 Δεκεμβρίου 2023, η ΕΣ εισήλθε σε τροχιά υλοποίησης μετά την πρώτη συνάντηση των μελών του διοικητικού συμβουλίου της ΚΕΧΑΠ. Η δεύτερη συνάντηση του διοικητικού συμβουλίου πραγματοποιήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2024. Κατά τις δύο συναντήσεις συμφωνήθηκαν ο προϋπολογισμός και οι λεπτομέρειες για τη σύσταση και λειτουργία της ΚΕΧΑΠ, με έμφαση στη διακυβέρνηση της επιτροπής, όπως για παράδειγμα, η σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου, η στελέχωση των υπόλοιπων οργανικών βαθμίδων της ΚΕΧΑΠ και η δημιουργία Θεματικών Ομάδων Εργασίας, οι οποίες θα αναλάβουν την υλοποίηση των στρατηγικών στόχων της ΕΣ. Στόχος των επόμενων συναντήσεων της ΚΕΧΑΠ είναι η δρομολόγηση των εργασιών των Θεματικών Ομάδων Εργασίας, με αποτίμηση της τρέχουσας κατάστασης και καθιέρωση του βραχυπρόθεσμου και μεσοπρόθεσμου χρονοδιαγράμματος για το πλάνο δράσεων. Στο μεταξύ, από τον Οκτώβριο του 2022, η ΚΤΚ διεκπεραιώνει αριθμό δράσεων της ΕΣ σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ, στο πλαίσιο τεχνικής βοήθειας που εξασφάλισε από τη Γενική Διεύθυνση Μεταρρυθμίσεων (DG REFORM). Στο πλαίσιο αυτό, έγινε η προαναφερθείσα έρευνα του ΟΟΣΑ σε συνεργασία με την ΚΤΚ. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη η δημιουργία εθνικής ιστοσελίδας για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό, η οποία θα είναι συμβατή και με έξυπνες συσκευές, καθώς και η δημιουργία προγράμματος κατάρτισης εκπαιδευτών σε θέματα Χρηματοοικονομικής Παιδείας για ενήλικες. ΠΥΛΏΝΑΣ ΚΟΙΝ Ώ ΝΙΚΉΣ ΕΥ ΉΜΕΡ Ι ΑΣ ΚΑΙ ΧΡ Ή ΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΣΤΑΘΕΡ Ο Τ Ή ΤΑΣ Τα πιο πάνω, αποτελούν στοχευμένες και συγκροτημένες ενέργειες για την ενίσχυση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Κύπρο, ενός βασικού πυλώνα για την ευημερία της κοινωνίας. Η βελτίωση των Χρηματοοικονομικών Γνώσεων και Ψηφιακών Δεξιοτήτων θα επιτρέψει στους πολίτες να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της σύγχρονης Οικονομίας και να βελτιώσουν τη Χρηματοοικονομική τους ευημερία, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη Χρηματοοικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη της χώρας. ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ (%) ΔΙΆΓΡΆΜΜΆ 2

Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς,

Ασφαλίσεων και

έφορος

από

Δεκέμβριο

26 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΏΡΑ ΕΊΝΑΊ Η ΏΡΑ ΝΑ

ΟΛΟΊ ΣΟΒΑΡΑ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΊΚΟΝΟΜΊΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΊΣΜΟ Χ ιλιάδες άνθρωποι λαμβάνουν καθημερινά σημαντικές αποφάσεις για τη διαχείριση των χρημάτων τους, όπως πού θα ανοίξουν τραπεζικό λογαριασμό, ποιο στεγαστικό δάνειο θα επιλέξουν, πού θα επενδύσουν τα χρήματά τους, αν πρέπει να αποταμιεύσουν για τη σύνταξή τους. Δυστυχώς, όμως, ένα μεγάλο μέρος του ενήλικου πληθυσμού δεν διαθέτει αρκετά καλή γνώση και κατανόηση των βασικών οικονομικών εννοιών που χρειάζονται για να αξιολογήσει ορθά τις επιλογές του και να λάβει αποφάσεις που θα είναι προς το συμφέρον του. Η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων στη διαχείριση των οικονομικών, από νωρίς στη ζωή κάθε ανθρώπου, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση ευημερίας στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον. Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός ή Γραμματισμός αναφέρεται στις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για τη λήψη σημαντικών οικονομικών αποφάσεων. Μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να σχεδιάσουν τον οικονομικό τους προϋπολογισμό, να λάβουν καλύτερες αποφάσεις σχετικά με το τι να κάνουν με τα χρήματά τους και να αξιολογήσουν το εάν θα επενδύσουν στις Κεφαλαιαγορές ή αλλού με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις δυνατότητές τους. Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός προστατεύει τα άτομα από υπερχρέωση, υπερβολική ανάληψη κινδύνων και απάτες στο διαδίκτυο. Ο καθένας πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί τους κινδύνους που ενέχει ένας δανεισμός ή μια επένδυση και να αναγνωρίζει τα προειδοποιητικά σημάδια μιας απάτης, ώστε να είναι σε θέση να την αποφύγει. Τα σχετικά χαμηλά επίπεδα Xρηματοοικονομικής Παιδείας, σε συνδυασμό με την εισαγωγή στην αγορά ολοένα και πιο πολύπλοκων χρηματοοικονομικών μέσων, ως αποτέλεσμα και της ραγδαίας ανάπτυξης της Τεχνολογίας, αυξάνει περαιτέρω τους κινδύνους. COVER STORY ΈΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΤΈΣΣΈΡΙΣ ΈΠΈΝΔΥΤΈΣ (26%) ΠΑΡΑΔΈΧΘΗΚΈ ΠΩΣ ΈΠΈΝΔΥΣΈ ΠΈΡΙΣΣΟΤΈΡΑ ΑΠΟ ΟΣΑ ΑΝΤΈΧΈ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΝΑ ΧΑΣΈΙ Πολύ σημαντικό να έχουμε τις απαιτούμενες γνώσεις για να παίρνουμε κατάλληλες αποφάσεις για τη διαχείριση των χρημάτων μας. ΤΗΣ ΈΛΈΝΑΣ ΚΑΡΚΏΤΗ Λειτουργός Α στο Τμήμα Στρατηγικής, Διεθνών Σχέσεων και Έπικοινωνίας της Έπιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου και υπεύθυνη για τη Χρηματοοικονομική Έπιμόρφωση του Κοινού

ΑΣΧΟΛΗΘΟΎΜΕ

EconomyToday 27 ΤΙ ΚΑΤΑΔΕΙΚΝΎΟΎ Ν ΟΙ Ε ΡΕ Ύ ΝΕΣ Έρευνες σε κράτη-μέλη της Ε.Ε., περιλαμβανομένης και της χώρας μας, αποκαλύπτουν χαμηλά επίπεδα Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού ανάμεσα στον γενικό πληθυσμό. Πρώτη η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου είχε πραγματοποιήσει παγκύπρια δειγματοληπτική έρευνα το 2009, για να προσδιορίσει το επίπεδο γνώσεων του κοινού σε χρηματοοικονομικά θέματα, με έμφαση στο θέμα των επενδύσεων σε κινητές αξίες. Τα ευρήματα ήταν ιδιαίτερα διαφωτιστικά και χρήσιμα, διότι αφενός κατέδειξαν ένα αρκετά χαμηλό επίπεδο Aλφαβητισμού και αφετέρου ένα αυξημένο ενδιαφέρον των ερωτηθέντων να επιμορφωθούν σε θέματα Xρηματοοικονομικών. Τα επόμενα χρόνια διενεργήθηκε μεγάλος αριθμός ερευνών, από διάφορους φορείς όπως το ΤΕΠΑΚ, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, την Κεντρική Τράπεζα και τον Οργανισμό Νεολαίας, οι οποίες όχι μόνο επιβεβαίωσαν τα ευρήματα της ΕΚΚ περί χαμηλών Χρηματοοικονομικών γνώσεων, αλλά εντόπισαν και τις πιο ευάλωτες ομάδες (νέοι, γυναίκες, άνεργοι, κ.ά.). Σε πιο πρόσφατη έρευνα της ΕΚΚ η οποία ολοκληρώθηκε το 2022, προστέθηκε ως αντικείμενο διερεύνησης ο παράγοντας συμπεριφορά και συνήθειες των επενδυτών κατά το στάδιο πριν και κατά τη διάρκεια της επένδυσης. Πάλι τα ευρήματα ήταν ιδιαίτερα ανησυχητικά. Ενδεικτικά, προέκυψε ότι: • Ένας στους τρεις (31%) επένδυσε αποκλειστικά με βάση τη συμβουλή λεγόμενων Financial Influencers, δηλαδή ατόμων τα οποία μέσα από κοινωνικά δίκτυα ή άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες δίνουν συμβουλές σε Χρηματοοικονομικά θέματα και παρακινούν το κοινό σε συγκεκριμένες Χρηματοοικονομικές επιλογές, χωρίς απαραίτητα να έχουν το ακαδημαϊκό ή επαγγελματικό υπόβαθρο ή άδεια από την αρμόδια Εποπτική Αρχή για την παροχή Επενδυτικών συμβουλών. • Ένας στους τέσσερις, (22%) έλαβε Επενδυτικές αποφάσεις βάσει των διαφημίσεων στο διαδίκτυο. • Σχεδόν τέσσερις στους δέκα, (37%) επένδυσαν βάσει συστάσεων από φίλους και συγγενείς χωρίς εξειδίκευση στις Επενδύσεις. • Μόνο ένας στους τρεις (31%) ζήτησε συμβουλή από επαγγελματία Χρηματοοικονομικό Σύμβουλο. • Ένας στους τέσσερις επενδυτές (26%) παραδέχθηκε πως επένδυσε περισσότερα από όσα άντεχε οικονομικά να χάσει. • Μόλις ένας στους τρεις επενδυτές (30%) έλεγξε την ιστοσελίδα της Εποπτικής Αρχής για να βεβαιωθεί ότι θα έκανε συναλλαγές με αδειοδοτημένη και εποπτευόμενη οντότητα. ΕΙΣΑΓΩΓΉ ΜΑΘΉΜΑΤΟΣ ΒΑΣΙΚ Ω Ν XΡ Ή ΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚ Ω Ν ΓΝ Ω ΣΕΩΝ Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός σχετίζεται άμεσα με τους επόπτες του Χρηματοοικονομικού τομέα, καθώς η ύπαρξη οικονομικά μορφωμένων καταναλωτών/επενδυτών μπορεί να υποστηρίξει την επίτευξη του βασικότερου τους στόχου που είναι η προστασία του κοινού. Αντίθετα, εάν η Χρηματοοικονομική Παιδεία του κοινού είναι χαμηλή, τότε οι Εποπτικές Αρχές ενδέχεται να χρειαστεί να λάβουν πρόσθετα μέτρα για να το προστατεύσουν, χωρίς αυτά να έχουν πάντα την αναμενόμενη επιτυχία. Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός λειτουργεί ως η πρώτη γραμμή προστασίας του κοινού και ενισχύει την αποτελεσματικότητα των εποπτικών μέτρων και πολιτικών. Γι’ αυτό, η ΕΚΚ εδώ και αρκετά χρόνια, έχει θέσει ως διαχρονικό στρατηγικό της στόχο και προωθεί τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό κατά τρόπο ουσιαστικό.

COVER STORY

Ο ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ

ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΩΣ Η ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΗΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ

ΕΠΟΠΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΚΑΙ

ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ

28 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Συγκεκριμένα, από το 2016 κατ’ επανάληψη υπέβαλε εισήγηση στην εκάστοτε κυβέρνηση για την εισαγωγή ανεξάρτητου μαθήματος Χρηματοοικονομικής επιμόρφωσης στο Εκπαιδευτικό Σύστημα της χώρας, καθώς και τη δημιουργία ανεξάρτητου σώματος για το σχεδιασμό και την εφαρμογή συντονισμένης εθνικής στρατηγικής προώθησης του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Κύπρο. Η εισαγωγή του μαθήματος Χρηματοοικονομικής Επιμόρφωσης στον κοινό κορμό του εκπαιδευτικού προγράμματος -ιδανικά σε όλες τις βαθμίδες- αναμένεται, όχι μόνο να ενισχύσει τους νέους με τις απαραίτητες γνώσεις για να είναι σε θέση να λαμβάνουν συνετές αποφάσεις για τη διαχείριση των χρημάτων τους, αλλά να έχει και ευρύτερα οφέλη, καθώς θα δημιουργήσει μια νέα γενιά πολιτών που θα είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της σύγχρονης Οικονομίας και να αποφεύγουν τις απάτες. ΕΘΝΙΚΉ ΣΤΡΑΤ Ή ΓΙΚΉ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡ Ή ΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΛΦΑΒ Ή ΤΙΣΜ Ο Ιδιαίτερα θετική εξέλιξη προς αυτή την κατεύθυνση αποτέλεσε η απόφαση για τη δημιουργία της κυπριακής επιτροπής για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό και Παιδεία (ΚΕΧΑΠ) και η υιοθέτηση από το Υπουργικό Συμβούλιο το 2022 της Εθνικής Στρατηγικής προώθησης του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο. Η ΚΕΧΑΠ αποτελεί αφετηρία μιας οργανωμένης, συντονισμένης και μακροχρόνιας προσπάθειας, που θα παρέχει το πλαίσιο για την ανάπτυξη, σχεδιασμό, υλοποίηση και εφαρμογή προγραμμάτων Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης. Μέσω της ΚΕΧΑΠ δημιουργούνται πλέον νέα δεδομένα για την ενίσχυση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Κύπρο, σε μία εποχή που η ενίσχυση των γνώσεων αλλά και της αντίληψης γύρω από οικονομικά θέματα είναι πιο σημαντική από ποτέ. Η ΕΚΚ συμμετέχει στο δ.σ. της ΚΕΧΑΠ και θα συνδράμει ενεργά μαζί με τους άλλους φορείς και Αρχές για την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής. ΠΡ Ο ΓΡΑΜΜΑ ΧΡ Ή ΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΕΠΙΜ Ο ΡΦΩΣ Ή Σ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΑΠ Ο Τ Ή Ν ΕΚΚ Η ΕΚΚ υλοποιεί πρόγραμμα δράσεων Χρηματοοικονομικής Επιμόρφωσης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ προτρέπει και άλλους εμπλεκόμενους φορείς να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την προώθηση της Χρηματοοικονομικής Επιμόρφωσης, δηλώνοντας την ετοιμότητά της για συνεργασία. Μεταξύ άλλων, διατηρεί διαδικτυακή Πύλη Χρηματοοικονομικής Επιμόρφωσης στην επίσημη ιστοσελίδα της, την οποία εμπλουτίζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα με πρόσθετο επιμορφωτικό υλικό (οδηγούς επενδυτών, άρθρα και συνεντεύξεις, εύχρηστες και πρακτικές συμβουλές, προειδοποιήσεις, εγχειρίδια κ.ά.). Επίσης, η ΕΚΚ συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού για τη σημασία του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, όπως η Παγκόσμια Εβδομάδα Χρήματος που διοργανώνει κάθε Μάρτιο ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης και η Παγκόσμια Εβδομάδα Επενδυτή που διοργανώνει κάθε Οκτώβριο ο Διεθνής Οργανισμός Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς.

EconomyToday 29

όλες τις εκστρατείες και δράσεις Χρηματοοικονομικής Επιμόρφωσης, γίνεται προσπάθεια μέσω παρουσιάσεων στα ΜΜΕ, τα μηνύματα να φτάσουν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού. Παράλληλα, αξιοποιούνται πλήρως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με στόχο την καλύτερη προώθηση και διάδοση των μηνυμάτων και την ενημέρωση των νέων που επιλέγουν να ενημερώνονται διαδικτυακά. Φέτος προτεραιότητα δόθηκε στην προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού σε μαθητές και φοιτητές. Στο πλαίσιο της συμμετοχής της ΕΚΚ στην Παγκόσμια Εβδομάδα Χρήματος 2024, η ΕΚΚ πραγματοποίησε σειρά δράσεων συμπεριλαμβανομένων ενημερωτικών διαλέξεων και παρουσιάσεων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από το δημοτικό μέχρι το πανεπιστήμιο. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν δέκα διαλέξεις σε σχολεία και μία σε πανεπιστημιακό ίδρυμα. Η ακαδημαϊκή κοινότητα αγκάλιασε την πρωτοβουλία της ΕΚΚ. Πιο ενθαρρυντικό, όμως, ήταν το ενδιαφέρον και η ενθουσιώδης ανταπόκριση των ίδιων των παιδιών, τα οποία συμμετείχαν ενεργά, υποβάλλοντας ερωτήσεις και καταθέτοντας απόψεις. Σε κάθε περίπτωση, στόχος -μέσα από ευαισθητοποίηση, σωστή και από μικρή ηλικία εκπαίδευση και συνεχή πρόσβαση στη σχετική πληροφόρησηείναι η δημιουργία πολιτών που να είναι σε θέση να λαμβάνουν ορθές οικονομικές αποφάσεις για τη διαχείριση των χρημάτων τους. Η ΕΚΚ θα συνεχίσει τις δράσεις, ενέργειες και συνεργασίες της προς αυτή την κατεύθυνση. ΟΡΙΣΜOΙ Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, είναι ο συνδυασμός γνώσης, δεξιοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών για τη λήψη σωστών Χρηματοοικονομικών αποφάσεων, με απώτερο στόχο την επίτευξη της ατομικής Χρηματοοικονομικής ευημερίας. Ο όρος Financial Influencers ή Finfluencers, αναφέρεται σε άτομα τα οποία, μέσα από κοινωνικά δίκτυα ή άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες, δίνουν συμβουλές σε Χρηματοοικονομικά θέματα και παρακινούν το κοινό σε συγκεκριμένες Χρηματοοικονομικές επιλογές, χωρίς απαραίτητα να έχουν το ακαδημαϊκό ή επαγγελματικό υπόβαθρο ή άδεια από την αρμόδια Εποπτική Αρχή για την παροχή Επενδυτικών συμβουλών.

Σε

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ

30 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η έλλειψη Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού δεν μπορεί να οδηγήσει σε κρίση από μόνη της, ωστόσο οι πολίτες με καλύτερα επίπεδα Χρηματοοικονομικής Παιδείας κατανοούν και αντιδρούν πιο σωστά σε οικονομικές κρίσεις, δηλώνει ο ΑΝΔΡΈΑΣ ΜΙΛΙΔΏΝΗΣ, Καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΗ ΣΤΟΝ ΞΈΝΙΟ ΜΈΣΑΡΙΤΗ

ΘΑ ΜΠΟΡΟΎΣΕ

ΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΗΠΙΟΤΕΡΗ Η Χρηματοοικονομική Παιδεία προσφέρει μια πρώτης γραμμής άμυνα για τους πολίτες σε θέματα προσωπικής ή οικογενειακής Χρηματοοικονομικής διαχείρισης, τονίζει ο Καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Ανδρέας Μιλιδώνης , σημειώνοντας παράλληλα ότι το θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση κρίσεων εξωτερικών και εσωτερικών αποτελεί ευθύνη της πολιτείας. Στη συνέντευξή του στο Economy Today ο κ. Μιλιδώνης αναφέρει μεταξύ άλλων ότι είναι προφανές ότι αναπτύσσεται μια δυναμική για τη Χρηματοοικονομική Παιδεία σε διεθνές επίπεδο, ενώ η ανάγκη για Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση έχει εδραιωθεί στην κοινωνία και έχει αγκαλιαστεί από πολλούς φορείς ακόμα και στην Κύπρο. Επίσης, καταγράφει το τι αναμένεται να κερδίσει στο σύνολό της η κυπριακή κοινωνία από τον Χρηματοοικονομικό Εγγραμματισμό. Σε σχέση με τις επενδυτικές επιλογές που υπάρχουν στην Κύπρο σημειώνει ότι τους τελευταίους μήνες διαφαίνεται ότι υπάρχει κινητικότητα από κάποιες ιδιωτικές πρωτοβουλίες, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι «κανένας δεν πρέπει να επενδύει σε κάτι το οποίο δεν καταλαβαίνει», επισημαίνοντας ότι οι πολίτες θα πρέπει να αποτείνονται σε επενδυτικούς συμβούλους ή να ενημερώνονται σωστά πριν να λάβουν την όποια επενδυτική απόφαση. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, πώς μπορεί ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός να επηρεάσει την πορεία μιας Οικονομίας και γενικότερα μιας κοινωνίας; Η χρηματοοικονομική παιδεία προάγει τη χρηματοοικονομική ευημερία και μπορεί να επηρεάσει θετικά την πορεία της κυπριακής οικονομίας και κοινωνίας. Με απλά λόγια, συμβάλλει στο νοικοκύρεμα των προσωπικών μας Χρηματοοικονομικών με τέτοιο τρόπο ώστε να είμαστε ανθεκτικοί σε απρόσμενα έξοδα και τυπικοί με τις υποχρεώσεις μας και να έχουμε περιθώριο να χαρούμε τη ζωή μας χωρίς COVER STORY

ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ

θέμα των Χρηματοοικονομικών πόρων να μας

συνεχές άγχος.

Κύπρο ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός αναμένεται να ενισχύσει την oικονομική ισότητα εντός της κοινωνίας, την αποταμιευτική κουλτούρα, τη συνετή και υγιή κατανάλωση αλλά και τον ορθολογικό δανεισμό.

της

η κοινωνία θα ενισχύσει τη συνταξιοδοτική επάρκεια και θα μειώσει το ενδεχόμενο φτωχοποίησης στην τρίτη ηλικία. Επιπρόσθετα, η Χρηματοοικονομική Παιδεία προερχόμενη από αξιόπιστες πηγές, θα ενημερώσει για επενδυτικές επιλογές που συνάδουν με το επενδυτικό προφίλ των πολιτών, προωθώντας ταυτόχρονα τη διασπορά ρίσκου (διαφοροποίηση), αλλά και την προστασία του πολίτη από επενδυτικούς κινδύνους και απάτες που είναι συχνό φαινόμενο στις σύγχρονες οικονομίες με ελεύθερη αγορά. Όταν ο καθένας από εμάς λειτουργεί με ένα πιο ορθολογικό τρόπο βασισμένο σε αξιόπιστη ενημέρωση, αναμένω ότι θα έχουμε μια πιο ανθεκτική Οικονομία. Φέρνω ως απτό παράδειγμα (υπάρχουν πολλά άλλα), το πρόβλημα του υπερδανεισμού και των μη-εξυπηρετούμενων δανείων που ακόμα αντιμετωπίζει η Κύπρος. Αυτό το πρόβλημα θα ήταν ηπιότερο αν είχαμε υψηλότερο Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό, παρά τα θεσμικά σφάλματα της πολιτείας και του αλόγιστου δανεισμού των τραπεζών πριν το 2013. Μπορεί το φαινόμενο της ανεπάρκειας βασι -

Χρηματοοικονομικών Γνώσεων να οδηγήσει σε συλλογικές λανθασμένες αποφάσεις και συνεπώς στη δημιουργία οικονομικών κρίσεων; Είναι μάλλον δύσκολο η έλλειψη Χρηματοοικονομι κού Αλφαβητισμού να οδηγήσει σε κρίση από μόνη της. Ωστόσο, ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός θα μπορούσε να καταστήσει μια κρίση ηπιότερη για τους πολίτες. Οι πολίτες με Χρηματοοικονομική Παιδεία είναι πιο πιθανό να κατανοούν καλύτερα και να αντιδρούν πιο σωστά σε οικονομικές κρίσεις. Για παράδειγμα, ο συνετός δανεισμός τόσο σε ύψος αλλά και σε είδος επιτοκίου μπορεί να συμβάλει στις επιπτώσεις μιας κρίσης. Ένας λογαριασμός έκτακτης ανάγκης μπορεί να προστατεύσει από απρόοπτα έξοδα ή απρόοπτη μείωση εισοδήματος (π.χ. απόλυση). Επίσης, αν οι αποταμιεύσεις έχουν αρκετή διασπορά (εντός και εκτός Κύπρου) και είναι σε διαφορετικά Χρηματοοικονομικά προϊόντα, τότε μειώνεται η συγκέντρωση κινδύνων που μπορούν να οδηγήσουν σε Χρηματοοικονομική στενότητα ή χρεωκοπία, σε περίπτωση δυσμενούς οικονομι κής πορείας των Χρηματοοικονομικών αγορών, των ακινήτων, των τραπεζών ή/και του κράτους. Η Κύπρος, ως μια μικρή ανοικτή οικονομία, είναι επιρρεπής σε εξωγενείς κρίσεις, ενώ οι εσωτερικές κρίσεις είναι κατά την άποψή μου θέμα ελλιπούς εποπτείας και μη-ικανοποιητικών προληπτικών δράσεων από την πολιτεία και τις Εποπτικές Αρχές. Επομένως, ενώ το θεσμικό πλαίσιο αποτελεί ευθύνη της πολιτείας, η Χρηματοοικονομική Παιδεία προσφέρει μια πρώτης γραμμής άμυνα για τους πολίτες σε θέματα προσωπικής ή οικογενειακής Χρηματοοικονομικής Διαχείρισης. Η έλλειψη βασικών Χρηματοοικονομικών Γνώσεων στην κυπριακή Οικονομία μπορεί να δημιουργεί και ένα κενό στην αγορά; Δηλαδή αν επιζητούσαν οι Κύπριοι υψηλότερες αποδόσεις για να αντιμετωπίσουν τις πληθωριστικές τάσεις, ίσως η αγορά να λειτουργούσε προς αυτήν την κατεύθυνση και να προσφέρονταν περισσότερες επενδυτικές επιλογές; Θεωρώ πως ναι. Η άγνοια βασικών Χρηματοοικονομικών εννοιών όπως του πληθωρισμού (είμαστε τελευταίοι στην Ευρώπη), του ανατοκισμού, της σχέσης ρίσκου και απόδοσης και της διασποράς ρίσκου (είμαστε προτελευταίοι στην Ευρώπη), αφήνουν εγκλωβισμένους τους καταθέτες κατά κύριο λόγο σε τραπεζικά καταθετικά προϊόντα ή/και σε ακίνητα εντός Κύπρου. Αν και από την πλευρά της ζήτησης, η αγορά φαίνεται κάπως παγωμένη, ίσως και λόγω των αυστηρών ρητρών που χαρακτηρίζουν τραπεζικά γραμμάτια, από την πλευρά της προσφοράς βλέπουμε κινητικότητα ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΥΠΕΡΔΑΝΕΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΘΑ ΗΤΑΝ ΗΠΙΟΤΕΡΟ ΑΝ ΕΙΧΑΜΕ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ

το

προκαλεί

Στην

Ως επακόλουθο

αποταμιευτικής κουλτούρας,

κών

32 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δηλαδή; Τι εννοείτε κινητικότητα στη δημιουργία επενδυτικών προϊόντων; Τους τελευταίους δέκα μήνες εντόπισα τουλάχιστον τρεις με τέσσερις ιδιωτικές πρωτοβουλίες που εποπτεύονται είτε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς είτε από την Κεντρική Τράπεζα, οι οποίες προσφέρουν επενδυτικά προϊόντα χαμηλού σχετικά ρίσκου (π.χ. επενδύουν, μεταξύ άλλων, σε έντοκα κρατικά γραμμάτια ή ομόλογα), ώστε να απορροφήσουν μέρος της πλεονάζουσας ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα. Θα συνιστούσα στους πολίτες που ενδιαφέρονται να επενδύσουν, να λαμβάνουν συμβουλή από εγκεκριμένους σύμβουλους επενδύσεων, αφού ενημερώνονται από τις ιστοσελίδες των Εποπτικών Αρχών σχετικά με τις επενδυτικές εταιρείες που είναι αδειοδοτημένες για παροχή επενδυτικών συμβουλών. Παράλληλα όμως και εξίσου σημαντικές είναι οι πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της Χρηματοοικονομικής Παιδείας από επαγγελματικούς συνδέσμους όπως τον Σύνδεσμο Χρηματοοικονομικών Αναλυτών, τον Σύνδεσμο Τραπεζών, τον Σύνδεσμο Επενδυτικών Ταμείων

άλλων μη-κυβερνητικών Οργανώσεων και μεμονωμένων εταιρειών. Όπως αντιλαμβάνεστε, αν και η προσφορά περισσότερων επιλογών προς τους Κύπριους επενδυτές (δεδομένου ότι εμπίπτουν εντός της ανοχής ρίσκου του καταθέτη), είναι σίγουρα θετική, το θέμα της Χρηματοοικονομικής Παιδείας δεν μπορεί να αφεθεί σε επαγγελματικούς συνδέσμους και ιδιωτικές πρωτοβουλίες ή ακόμα και σε «ειδικούς» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τι γίνεται στις υπόλοιπες χώρες με τη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση; Μέσω της συνεχούς ανασκόπησης της βιβλιογραφίας αλλά και των καλών πρακτικών σε διεθνές επίπεδο, είναι προφανές ότι αναπτύσσεται μια δυναμική για τη Χρηματοοικονομική Παιδεία, τόσο σε διεθνές επίπεδο αλλά και τοπικό. Σε διεθνές επίπεδο, την κούρσα για τη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση του πληθυσμού οδηγούν οι ΗΠΑ με ραγδαία πρόοδο. Συγκεκριμένα, μέχρι πριν τρία χρόνια, μόνο οκτώ από τις 50 πολιτείες των ΗΠΑ είχαν υποχρεωτικό μάθημα Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης στα σχολεία τους. Σήμερα, ο αριθμός τους έχει τετραπλασιαστεί, με 35 από τις 50 πολιτείες να έχουν υποχρεωτική τη Χρηματοοικονομική Παιδεία και με την πλειοψηφία τους να προχωρούν με ανεξάρτητο μάθημα. Αντιλαμβάνομαι τη δυναμική που αναπτύσσεται στις ΗΠΑ. Στην Ε.Ε. και την Κύπρο πού βρισκόμαστε; Πολλές χώρες της Ε.Ε. προωθούν επίσης τη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση. Η ανάγκη για Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση έχει εδραιωθεί στην κοινωνία και έχει αγκαλιαστεί από πολλούς φορείς ακόμα και στην Κύπρο. Συγκεκριμένα, αν και πριν το 2020 υπήρχαν μεμονωμένες προσπάθειες για προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας, η πρώτη μεγάλη ώθηση δόθηκε στο θέμα από την Ad-Hoc Eπιτροπή που δημιουργήθηκε το 2020 και θέσπισε την Εθνική Στρατηγική για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό και τη Χρηματοοικονομική Παιδεία. Η μετεξέλιξη της Ad-Hoc Επιτροπής στην Κυπριακή Επιτροπή Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας (ΚΕΧΑΠ) τον Δεκέμβριο του 2023 αναμένεται να δώσει περαιτέρω ώθηση στην εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής. Θεωρώ πως η ΚΕΧΑΠ πρέπει να αποτελεί COVER

Η ΚΎΠΡΟΣ ΕΊΝΑΊ ΣΎΝΗΘΩΣ ΕΠΊΡΡΕΠΗΣ ΣΕ ΕΞΩΓΕΝΕΊΣ ΚΡΊΣΕΊΣ, ΕΝΩ ΟΊ ΕΣΩΤΕΡΊΚΕΣ ΚΡΊΣΕΊΣ ΕΊΝΑΊ ΘΕΜΑ ΕΛΛΊΠΟΎΣ ΕΠΟΠΤΕΊΑΣ ΚΑΊ ΜΗ-ΊΚΑΝΟΠΟΊΗΤΊΚΩΝ ΠΡΟΛΗΠΤΊΚΩΝ

Κύπρου,

STORY

ΔΡΑΣΕΩΝ

EconomyToday 33 τον κόμβο αντικειμενικής και διαδραστικής γνώσης και ενημέρωσης για θέματα Χρηματοοικονομικής Παιδείας, τόσο για τα σχολεία και τα πανεπιστήμια (δημόσια και ιδιωτικά) αλλά και για την ομάδα των συμπολιτών μας που επιδιώκουν τη Διά Βίου Μάθηση. Είναι το κενό που υπάρχει αυτή τη στιγμή σε σχέση με την πηγή πληροφόρησης στην Κύπρο. Μέσα από την ιστοσελίδα της ΚΕΧΑΠ οι πολίτες θα πρέπει να μπορούν να έχουν αντικειμενική και επικαιροποιημένη ενημέρωση για τα τεκταινόμενα στον κλάδο της προσωπικής Χρηματοοικονομικής, ιδανικά με διαδραστικές εργασίες και ποικιλία οπτικοακουστικού υλικού. Η εισαγωγή της Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Κύπρο είναι γεγονός. Πώς θεωρείτε ότι θα επηρεάσει το επίπεδο του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στον τόπο και ποια μπορεί να είναι τα επόμενα βήματα; Η αρχή για τη Χρηματοοικονομική Παιδεία έγινε από την κυβέρνηση του κ. Χριστοδουλίδη με υποχρεωτικό παρεμβατικό εργαστήρι σε όλα τα Γυμνάσια από τον Σεπτέμβρη του 2024. Αυτό είναι ένα θετικό βήμα, ωστόσο όχι αρκετό. Το παρεμβατικό εργαστήρι που περιορίζεται σε έξι ώρες επαφής ανά έτος σίγουρα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανάγκη για υποχρεωτικό μάθημα, όπως επιχειρηματολόγησα σε κοινό άρθρο με τον συνάδελφο αν, καθ. Παναγιώτη Ανδρέου τον Μάρτιο του 2024, αφού ένα ανεξάρτητο, υποχρεωτικό μάθημα με τουλάχιστον 25 ώρες επαφής μεταξύ μαθητών και διδασκόντων είναι πολύ κοντά στις καλές πρακτικές του εξωτερικού. Εστιάζω όμως με αισιοδοξία στις δεσμεύσεις τόσο του προέδρου της Δημοκρατίας στο συνέδριο της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (29 Μαρτίου 2024) όσο και της Yπουργού Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (εφημερίδα Καθημερινή, 03 Απριλίου 2024) ότι ο στόχος της κυβέρνησης είναι να εισαχθεί κανονικό μάθημα Χρηματοοικονομικής Παιδείας στο αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας. Πώς επιδεινώνει το φαινόμενο του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού η ραγδαία ενσωμάτωση της τεχνολογίας στα Χρηματοοικονομικά και ευρύτερα στην Οικονομία; Η ραγδαία ενσωμάτωση της Τεχνολογίας, προσθέτει ένα πέπλο πολυπλοκότητας στα Χρηματοοικονομικά προϊόντα, αφού χρειάζεται να υπερπηδηθεί το εμπόδιο της Ψηφιακής Εκπαίδευσης. Χρειάζεται επίσης απλοποίηση των Χρηματοοικονομικών, Ασφαλιστικών και Συνταξιοδοτικών προϊόντων που προσφέρονται σε Ψηφιακή μορφή για τον μέσο καταναλωτή και ενίσχυση της διαφάνειας των όρων και ρητρών σε τέτοια προϊόντα. Παράλληλα, χρειάζεται εκπαίδευση των επενδυτών και των καταναλωτών σε σχέση με τις νέες τάσεις στις Χρηματοοικονομικές αγορές. Η δημοφιλία των Κρυπτονομισμάτων και άλλων προς το παρόν μη εποπτευόμενων επενδυτικών προϊόντων, μπορεί να είναι δίκοπο μαχαίρι. Από τη μια ίσως να ωθεί τους πολίτες να «παιδευτούν» με Χρηματοοικονομικές έννοιες αλλά από την άλλη ίσως η έλλειψη γνώσεων να οδηγήσει σε απώλειες εισοδημάτων και λάθος επιλογές. Πώς το σχολιάζετε και τι νομίζετε ότι ισχύει περισσότερο; Η δική μου προσέγγιση είναι να «μην επενδύεις σε κάτι που δεν καταλαβαίνεις», ακόμα κι αν νιώθεις την ανάγκη να επενδύσεις επειδή το κάνει ο περίγυρός σου. Υπενθυμίζω αντίστοιχα παθήματα από το παρελθόν (Χρηματιστήριο, Αξιόγραφα, κ.λπ.). Επένδυση σε κάτι που δεν καταλαβαίνεις, ισούται, με τζόγο. Θα πόνταρες στο καζίνο ή σε ένα λαχείο χρήματα που δεν είσαι διατεθειμένος να χάσεις; Θα πόνταρες την προκαταβολή που αποταμίευες για χρόνια για αγορά στέγης ή ακόμα χειρότερα, τις οικονομίες σου για μια αξιοπρεπή συνταξιοδότηση; Δύσκολα θα βρείτε εύκολο χρήμα που να μην είναι ριψοκίνδυνο. ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΕ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙΣ, ΙΣΟΥΤΑΙ, ΜΕ ΤΖΟΓΟ. ΘΑ ΠΟΝΤΑΡΕΣ ΣΤΟ ΚΑΖΙΝΟ Ή ΣΕ ΕΝΑ ΛΑΧΕΙΟ ΧΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΔΙΑΤΕΘΕΙΜΕΝΟΣ ΝΑ ΧΑΣΕΙΣ;

34 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Είναι επιτακτική ανάγκη να παρέχουμε τα εφόδια ειδικά στους νέους, με στοχευμένο, συντονισμένο και συνεχή τρόπο, για να δημιουργήσουμε γενιές που θα είναι ανθεκτικές στις Χρηματοοικονομικές και Ψηφιακές προκλήσεις, δηλώνει ο ΔΡ ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΑΝΔΡΈΟΥ. ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΗ ΣΤΟΝ ΞΈΝΙΟ ΜΈΣΑΡΙΤΗ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΓΕΝΙΕΣ ΑΝΘΕΚΤΙΚΕΣ ΣΤΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Ο κίνδυνος αποκλεισμού από την Οικονομία και την αγορά εργασίας για τα άτομα που δεν είναι Χρηματοοικονομικά Εγγράμματα και δεν κατέχουν βασικές Ψηφιακές δεξιότητες είναι εξαιρετικά υψηλός, τονίζει ο δρ Παναγιώτης Ανδρέου, αναπληρωτής καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρόεδρος του Financial Wellbeing Institute. Στη συνέντευξή του, στο Economy Today , ο Παναγιώτης Ανδρέου επισημαίνει ότι από το 2016 και εντεύθεν που υπάρχουν ποσοτικά δεδομένα φαίνεται ότι 6 στους 10 Κύπριους είναι Χρηματοοικονομικά Αναλφάβητοι, ενώ ερωτηθείς για τα συμπτώματα, σκιαγραφεί το προφίλ του Χρηματοοικονομικά Αναλφάβητου Κύπριου. Τονίζει δε πως παρότι δεν μπορεί να αποδειχτεί επιστημονικά η σύνδεση, τα ευρήματα των ερευνών υπονοούν τον αρνητικό αντίκτυπο του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού στην οικονομική ευθραυστότητα των ατόμων, η οποία με τη σειρά της ενδεχομένως να επηρεάζει την οικονομική σταθερότητα του κράτους. Επίσης, υπογραμμίζει την ανάγκη του Χρηματοοικονομικού Εγγραμματισμού καθώς οδεύουμε όλο και περισσότερο σε ένα πιο Ψηφιακό κόσμο, σημειώνοντας ότι «η Ψηφιακή Εποχή απαιτεί άτομα με Ψηφιακή εξυπνάδα και Χρηματοοικονομική Εγγραμματοσύνη, τα οποία θα μπορούν να συμμετέχουν αποτελεσματικά στην Ψηφιακή Οικονομία, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από την 4η Βιομηχανική Επανάσταση (Industry 4.0)». Ξ Έ ΚΙΝΏΝΤΑΣ ΑΠ Ο ΤΑ ΒΑΣΙΚ Α Παρά το γεγονός ότι είναι όρος που χρησιμοποιείται ευρέως πλέον, μπορείτε να εξηγήσετε ακριβώς τι είναι ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός και επιπλέον τι είναι ο Ψηφιακός Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός; Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός (Financial Literacy) ορίζεται ως ο συνδυασμός ετοιμότητας, γνώσης, δεξιοτήτων, νοοτροπίας και συμπεριφοράς COVER STORY ΟΣΟ ΜΕΙΏΝΕΤΑΙ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ ΤΏΝ ΑΤΟΜΏΝ, ΤΟΣΟ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ Η ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΒΡΕΘΟΥΝ ΣΕ ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

EconomyToday 35 που επιτρέπει στα άτομα να λαμβάνουν σωστές Χρηματοοικονομικές αποφάσεις. Αντίθετα, ο Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός αναφέρεται στην άγνοια και την έλλειψη κρίσιμων Χρηματοοικονομικών γνώσεων και ικανοτήτων, με αποτέλεσμα τα άτομα να είναι πιο επιρρεπή στη λήψη λανθασμένων οικονομικών αποφάσεων και να διαχειρίζονται λιγότερο αποτελεσματικά τα οικονομικά τους θέματα. Η επαρκής γνώση οικονομικών εννοιών και η δεξιότητα αξιοποίησής τους αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και συμβάλλουν στην επίτευξη μακροπρόθεσμης ατομικής Χρηματοοικονομικής ευημερίας, καθώς και της ευημερίας της κοινωνίας συνολικά. Απλουστευμένα, κάποιος θα μπορούσε να πει ότι ο Χρηματοοικονομικά Αναλφάβητος δεν χρησιμοποιεί το χρήμα με τρόπο που να δημιουργεί νέο χρήμα. Ωστόσο, ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από αυτό. Το Χρηματοοικονομικά Εγγράμματο άτομο διαχειρίζεται τα οικονομικά του έξυπνα, έχοντας επίγνωση ότι αυτή η διαχείριση αφορά το μέλλον του. Τα Χρηματοοικονομικά Εγγράμματα άτομα χρησιμοποιούν τη γνώση τους για να κτίσουν το μέλλον τους με τέτοιο τρόπο ώστε η ζωή τους και η ατομική τους ευημερία να αντέχουν καλύτερα στον χρόνο, σε αλλαγές και αρνητικά γεγονότα. Ο Ψηφιακός Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός (Digital Financial Literacy) είναι μια επέκταση του παραδοσιακού Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Ψηφιακή εποχή. Αναφέρεται στο σύνολο δεξιοτήτων που συνδυάζουν Χρηματοοικονομικές και Ψηφιακές γνώσεις, επιτρέποντας στα άτομα να χρησιμοποιούν με άνεση Ψηφιακά Χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες με αποτελεσματικό και υπεύθυνο τρόπο που δεν θέτει σε κίνδυνο την οικονομική τους ευημερία. Πρόκειται για μια πολυδιάστατη έννοια που καλύπτει τόσο το εύρος όσο και το βάθος των Χρηματοοικονομικών γνώσεων και δεξιοτήτων ενός ατόμου, σε συνδυασμό με την ικανότητά του να χρησιμοποιεί Ψηφιακά μέσα για τη διαχείριση των οικονομικών του. Με την ανάπτυξη και τη διάδοση Ψηφιακών εργαλείων, όπως τα ηλεκτρονικά πορτοφόλια, οι εφαρμογές διαχείρισης οικονομικών και οι διαδικτυακές επενδυτικές πλατφόρμες, η γνώση και η κατανόηση αυτών των εργαλείων καθίσταται ζωτικής σημασίας. Επομένως, ο Χρηματοοικονομικός και ο Ψηφιακός Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός είναι αλληλένδετοι και αλληλοσυμπληρούμενοι, δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επίτευξη οικονομικής ευημερίας σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο Ψηφιακός. ΤΟ ΠΡΟΦΊΛ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟ Ί ΚΟΝΟΜ Ί ΚΟΥ ΑΝΑΛΦ Α ΒΗΤΟΥ Κ Υ ΠΡ Ί ΟΥ Ποια θεωρείτε ότι είναι τα κύρια συμπτώματα του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού και ποια είναι τα επίπεδά του στην Κύπρο; Τα αποτελέσματα πολλαπλών ερευνών που έχουμε διενεργήσει στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) από το 2016 καταδεικνύουν ότι περίπου 6 στους 10 Κύπριους, στο ηλικιακό εύρος 18-64, είναι Χρηματοοικονομικά Αναλφάβητοι. Οι έρευνές μας αποκαλύπτουν επίσης ότι οι νέοι έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, με μόλις 2 στους 10 νέους ηλικίας 15 ετών να διαθέτουν τις απαραίτητες Χρηματοοικονομικές γνώσεις και δεξιότητες. Τα στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι ένας πολύ μικρός αριθμός νέων είναι σε θέση να κατανοήσει βασικές Χρηματοοικονομικές έννοιες, γεγονός που σύντομα θα επηρεάσει την ικανότητά τους να λαμβάνουν σωστές Χρηματοοικονομικές αποφάσεις στην καθημερινότητά τους. Μέσα από τις έρευνές μας μπορούμε να περιγράψουμε το προφίλ του Χρηματοοικονομικά Αναλφάβητου Κύπριου. Πρώτον, αυτά τα άτομα αγνοούν βασικές Χρηματοοικονομικές έννοιες που αφορούν στη βιώσιμη διαχείριση των Χρηματοοικονομικών πόρων, όπως είναι ο ανατοκισμός, η χρονική αξία του χρήματος, οι επιπτώσεις του πληθωρισμού στις αποταμιεύσεις και η σωστή διαχείριση του χρέους. Δεύτερον, αγνοούν βασικές Χρηματοοικονομικές Αρχές σωστής διαχείρισης επενδύσεων, όπως η σχέση μεταξύ της απόδοσης και ρίσκου, καθώς και η διασπορά του επενδυτικού ρίσκου. Τρίτον, επιδεικνύουν λανθασμένη στάση απέναντι στη διαχείριση των χρημάτων τους, πιστεύοντας ότι τα χρήματα υπάρχουν μόνο για να τα ξοδεύουμε και αναμένοντας περισσότερα θετικά γεγονότα στη ζωή τους παρά αρνητικά. Τέταρτον, εκφράζουν λανθασμένες συμπεριφορές, όπως η μη τήρηση μηνιαίου οιΚΑΠΟΙΟΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΎΣΕ ΝΑ ΠΕΙ ΟΤΙ Ο ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΟΣ ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΜΕ ΤΡΟΠΟ ΠΟΎ ΝΑ ΔΗΜΙΟΎΡΓΕΙ ΝΕΟ ΧΡΗΜΑ

ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ

ΜΑΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ

ΠΕΡΙΓΡΑΨΟΥΜΕ ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ

ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΟΥ ΚΥΠΡΙΟΥ

36 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ κογενειακού προϋπολογισμού, η χαμηλή τάση για αποταμίευση και η έλλειψη προνοητικότητας για τη δημιουργία χρηματικών αποθεματικών για έκτακτες ανάγκες. Επιπλέον, συχνά υπερδανείζονται και καθυστερούν στη δημιουργία συνταξιοδοτικού πλάνου. Πέμπτον, είναι ενδιαφέρον ότι τα Χρηματοοικονομικά Αναλφάβητα άτομα τείνουν να έχουν ελλείψεις και σε βασικές Ψηφιακές δεξιότητες, απαραίτητες για τη σωστή αξιοποίηση των νέων Χρηματοοικονομικών Τεχνολογιών (FinTech), γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την επιτυχή ενσωμάτωσή τους στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Οι έρευνές μας στο ΤΕΠΑΚ καταγράφουν επίσης τις αρνητικές επιπτώσεις του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού. Συγκεκριμένα, δείχνουν ότι τα Χρηματοοικονομικά Αναλφάβητα άτομα τείνουν να μη διαχειρίζονται ορθολογικά το χρέος τους, έχουν αυξημένη πιθανότητα να πέσουν θύματα οικονομικής εξαπάτησης, είναι οικονομικά πιο ευάλωτα σε έκτακτες οικονομικές δυσκολίες και τείνουν να μην μπορούν να καλύψουν αυτόνομα έκτακτες οικονομικές ανάγκες χωρίς να καταφύγουν σε δανεισμό. Επίσης, χρησιμοποιούν λιγότερο συχνά τη Χρηματοοικονομική Τεχνολογία, κάτι που θα τους επέτρεπε να διεκπεραιώνουν, για παράδειγμα, τραπεζικές συναλλαγές γρηγορότερα και φτηνότερα. ΌΣ Ό ΜΕΙΏΝΕΤΑΙ Ό ΧΡΗΜΑΤ ΌΌ ΙΚΌ Ν Ό ΜΙΚΌΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΌΣ, ΤΌΣ Ό ΑΥΞ Α ΝΕΤΑΙ Η Ό ΙΚΌ Ν Ό ΜΙΚ Η ΕΥΘΡΑΥΣΤΌΤΗΤΑ Αντιλαμβάνομαι ότι είναι δύσκολο να αποδειχτεί ποσοτικά αλλά ποια είναι η σύνδεση των επιπέδων του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού με την οικονομική σταθερότητα ενός κράτους και ευρύτερα μιας κοινωνίας; Μπορούμε να παραθέσουμε ευρήματα από τις έρευνές μας που υπονοούν τον αρνητικό αντίκτυπο του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού στην Οικονομική Ευθραυστότητα των ατόμων, η οποία με τη σειρά της ενδεχομένως να επηρεάζει την οικονομική σταθερότητα του κράτους. Με τον όρο «Οικονομική Ευθραυστότητα» (Financial Fragility), εννοούμε την αδυναμία ενός ατόμου να καλύψει αυτόνομα έκτακτες οικονομικές ανάγκες χωρίς να καταφύγει σε δανεισμό ή άλλη οικονομική στήριξη. Η Οικονομική Ευθραυστότητα συνδέεται με την υλική υστέρηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό, καθώς τέτοια άτομα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να βρεθούν κάτω από το εθνικό όριο φτώχειας. Οι έρευνές μας δείχνουν ότι ο Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός μπορεί να εμποδίσει τα άτομα να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές προκλήσεις, ιδιαίτερα σε περιόδους αυξημένης αβεβαιότητας. Άτομα με υψηλότερες επιδόσεις σε θέματα Χρηματοοικονομικών γνώσεων αντιμετωπίζουν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο να βρεθούν σε έκτακτη οικονομική δυσπραγία. Από στατιστικές μετρήσεις που κάναμε το 2021, προκύπτει ότι περίπου το 40% των Χρηματοοικονομικά Αναλφάβητων ατόμων είναι οικονομικά

COVER STORY

EconomyToday 37 εύθραυστα, σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό του 28% για τους Χρηματοοικονομικά Εγγράμματους. Τα Χρηματοοικονομικά Εγγράμματα άτομα έχουν επίσης μεγαλύτερη πιθανότητα να διαθέτουν αποθεματικό για έκτακτες συνθήκες. Περίπου το 65% των Χρηματοοικονομικά Αναλφάβητων ατόμων δεν διαθέτει αποθεματικό για απρόβλεπτα έξοδα, σε σύγκριση με το 48% για τους Χρηματοοικονομικά Εγγράμματους. Συνολικά, από τις έρευνές μας προκύπτει μια ισχυρή αρνητική στατιστική σχέση ανάμεσα στον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό και την οικονομική Ευθραυστότητα. Όσο μειώνεται το επίπεδο του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού των ατόμων, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να βρεθούν σε εύθραυστη οικονομική κατάσταση. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, δεδομένου του υψηλού ποσοστού Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού στην Κύπρο, ιδίως ανάμεσα στους νέους. Αναδεικνύεται έτσι περαιτέρω η σημασία του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού ως ασπίδα προστασίας σε συνθήκες αυξημένης οικονομικής αβεβαιότητας. Σε επίπεδο πολιτικής, τα παραπάνω ευρήματα καταδεικνύουν την ανάγκη για ενίσχυση της Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, ώστε να βελτιωθεί η οικονομική σταθερότητα τόσο σε ατομικό όσο και σε κρατικό επίπεδο. Η καλλιέργεια Χρηματοοικονομικών δεξιοτήτων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη δημιουργία ενός πιο ανθεκτικού και οικονομικά σταθερού πληθυσμού, μειώνοντας τον κίνδυνο οικονομικών κρίσεων και προάγοντας τη συνολική ευημερία της κοινωνίας. Η ΔΡΆΣΗ ΤΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ Π Ά ΝΕΠΙΣΤΗΜ Ι ΟΥ Κ Υ ΠΡΟΥ Ποιος είναι ο ρόλος του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) στην προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και σε ποιες δράσεις προβαίνετε; Η δράση του ΤΕΠΑΚ στον τομέα του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού έχει επιφέρει σημαντική κοινωνική Καινοτομία. Μέσω των ερευνών του, το πανεπιστήμιο έχει συμβάλει στην αναγνώριση και κατανόηση των επιπτώσεων του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού, ενισχύοντας την ανάγκη για εκπαίδευση και ενημέρωση στον τομέα αυτό. Όπως εξήγησα πιο πάνω, η έρευνα που διενεργείται στο ΤΕΠΑΚ τα τελευταία 8 χρόνια έχει αποκαλύψει τις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα με χαμηλό Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό, τονίζοντας την ανάγκη για συνεχή και ενδελεχή εκπαιδευτική προσπάθεια σε εθνικό επίπεδο. Οι ερευνητικές προσπάθειες του ΤΕΠΑΚ καταδεικνύουν την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, την περίοδο 2020-2022 συμμετείχα στην Ad-Hoc Επιτροπή, με επικεφαλής την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, που διαμόρφωσε την έκθεση για την «Εθνική Στρατηγική για την Προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Χρηματοοικονομικής Παιδείας» στην Κύπρο. Η Εθνική Στρατηγική εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2022 και η υλοποίηση δρομολογείται μετά την πρώτη συνάντηση των μελών του διοικητικού συμβουλίου της Κυπριακής Επιτροπής Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας (ΚΕΧΑΠ) που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023. Το ΤΕΠΑΚ έχει επίσης πλούσια δράση με κοινωνικό αντίκτυπο. Από το 2016, έχει διοργανώσει τέσσερα «Φόρουμ Οικονομικής και Κοινωνικής Πολιτικής» και διάφορες άλλες ημερίδες, με κύριο θέμα συζήτησης τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό των Κυπρίων. Σε αυτές τις ΤΟ 40% ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΥΘΡΑΥΣΤΑ, ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ 28% ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΟΥΣ

38 EconomyToday εκδηλώσεις έγιναν ζυμώσεις και ανοικτές συζητήσεις με διάφορους τεχνοκράτες του κράτους και της πολιτείας. Το ΤΕΠΑΚ διαχρονικά πρωτοστατεί στον κοινωνικό διάλογο και τη δημιουργία πολιτικής που προέκυψε μέσα από συνέδρια και ημερίδες υψηλού κύρους. Σε αυτό το πλαίσιο, διατύπωσε θέσεις αναφορικά με τον σημαντικό ρόλο που παίζει ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός για την επιτυχή ενσωμάτωση των καταναλωτών στην εποχή της Ψηφιακής Χρηματοοικονομικής Τεχνολογίας (FinTech). Ανταποκρινόμενο στις κοινωνικές και εκπαιδευτικές προκλήσεις, το ΤΕΠΑΚ προσφέρει από την ακαδημαϊκή χρονιά 2021-2022 το μάθημα «Διαχείριση Προσωπικών Χρηματοοικονομικών Πόρων». Το μάθημα αυτό συμβάλλει έμπρακτα στην ενίσχυση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και την προώθηση της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο. Ταυτόχρονα, εμπλουτίζει τα προγράμματα σπουδών του ΤΕΠΑΚ, αναπτύσσοντας τις γνώσεις και δεξιότητες των φοιτητών και αυξάνοντας τις προοπτικές εργοδότησής τους. Τέλος, το ΤΕΠΑΚ έχει συμβάλει δυναμικά στον τομέα της Διά Βίου Μάθησης. Για παράδειγμα, έχει προσφέρει σειρά ανοικτών διαλέξεων σε συνεργασία με τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου (ΟΝΕΚ) και τα Κέντρα Πληροφόρησης Νέων. Οι διαλέξεις ήταν ανοικτές προς το κοινό και κάλυψαν θέματα σχετικά με τα επιτόκια και τη χρονική αξία του χρήματος, τον πληθωρισμό και την επίδρασή του στην αποταμίευση και τον δανεισμό, τον σχεδιασμό οικογενειακού προϋπολογισμού, τον προγραμματισμό συνταξιοδότησης, τα επενδυτικά προϊόντα και την αντιστάθμιση ρίσκου και τον δανεισμό. ΕΞΑΙΡΕΤΙΚ Α ΥΨΗΛΌΣ Ό Κ Ι ΝΔΥΝ Ό Σ Ό ΙΚΌ Ν Ό ΜΙΚΌΥ ΑΠ Ό ΚΛΕΙΣΜ ΌΥ Πόσο πιθανός είναι ο κίνδυνος αποκλεισμού από την Οικονομία και την αγορά εργασίας ανθρώπων οι οποίοι δεν είναι Χρηματοοικονομικά Εγγράμματοι και παράλληλα δεν κατέχουν βασικές Ψηφιακές δεξιότητες, την ίδια ώρα COVER STORY

EconomyToday 39 που ολοένα η Τεχνολογία γίνεται το ένα και το αυτό με την οικονομική δραστηριότητα; Ο κίνδυνος αποκλεισμού από την Οικονομία και την αγορά εργασίας για τα άτομα που δεν είναι Χρηματοοικονομικά Εγγράμματα και δεν κατέχουν βασικές Ψηφιακές δεξιότητες είναι εξαιρετικά υψηλός, καθώς η Τεχνολογία γίνεται όλο και πιο αλληλένδετη με την οικονομική δραστηριότητα. Ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων που διαρκώς μετασχηματίζουν τον τομέα των Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών. Η ραγδαία ανάπτυξη της Ψηφιακής Οικονομίας και των Χρηματοοικονομικών Τεχνολογιών (FinTech) δημιουργεί νέες απαιτήσεις για γνώσεις και δεξιότητες που είναι απαραίτητες για τη συμμετοχή στις σύγχρονες αγορές. Άτομα που στερούνται αυτές τις δεξιότητες δυσκολεύονται να ανταγωνιστούν στην αγορά εργασίας, να διαχειριστούν τις οικονομικές τους υποθέσεις και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προσφέρει η Τεχνολογία. Παράλληλα, σήμερα τα άτομα καλούνται περισσότερο από ποτέ να κατέχουν όλο και περισσότερες γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να λαμβάνουν σωστές αποφάσεις για τη διαχείριση των χρημάτων τους. Οι σύγχρονες Χρηματοπιστωτικές αγορές προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα Ψηφιακών και πολύπλοκων Χρηματοοικονομικών προϊόντων στους πολίτες, οι οποίοι πρέπει να είναι κατάλληλα εφοδιασμένοι για να αποφεύγουν τους κινδύνους, να συγκρίνουν και να αξιολογούν ορθολογικά τις διαθέσιμες επιλογές και να καταλήγουν στις καλύτερες δυνατές αποφάσεις, ώστε να μεγιστοποιήσουν τη μακροπρόθεσμη Χρηματοοικονομική τους ευημερία. Ο Ψηφιακός Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός θα βοηθήσει τους νέους να αποκομίσουν τα οφέλη από τη Χρηματοοικονομική Τεχνολογία και ταυτόχρονα να προστατεύονται από περιπτώσεις απάτης και άλλες κακόβουλες πρακτικές. Είναι αναμφισβήτητο ότι επιθυμούμε την αύξηση της χρήσης της Χρηματοοικονομικής Τεχνολογίας σε συνδυασμό με την ενίσχυση του Ψηφιακού Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού των πολιτών. Η Ψηφιακή Εποχή απαιτεί άτομα με Ψηφιακή εξυπνάδα και Χρηματοοικονομική Εγγραμματοσύνη, τα οποία θα μπορούν να συμμετέχουν αποτελεσματικά στην Ψηφιακή Οικονομία, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από την 4η Βιομηχανική Επανάσταση (Industry 4.0). Αυτή η νέα εποχή περιλαμβάνει προκλήσεις όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, η Ρομποτική και η εκμετάλλευση του τεράστιου όγκου Ψηφιακών Δεδομένων (Big Data). Η έλλειψη των απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων σε αυτόν τον τομέα υποσκάπτει την εμπιστοσύνη των ατόμων απέναντι στα προϊόντα FinTech και θέτει σε κίνδυνο την επιτυχή ενσωμάτωσή τους στη σύγχρονη Ψηφιακή Οικονομία. Τέλος, θα ήθελα να τονίσω την επιτακτική ανάγκη στο να παρέχουμε τα κατάλληλα εφόδια, ειδικά στους νέους του τόπου μας, με στοχευμένο, συντονισμένο και συνεχή τρόπο, ώστε να δημιουργήσουμε γενιές που θα είναι ανθεκτικές στις Χρηματοοικονομικές και Ψηφιακές προκλήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να συμβάλουμε στην ανοικοδόμηση μιας πιο Βιώσιμης και Ανθεκτικής Κοινωνίας και Οικονομίας στην εποχή της 5ης Βιομηχανικής Επανάστασης, όπου, εκτός από τον Ψηφιακό και Χρηματοοικονομικό τομέα, συνυπάρχει πλέον και ο Πράσινος Μετασχηματισμός. Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ XΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΏΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΠΙΟ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

40 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η σύγχυση όρων και εννοιών μπορεί να αποβεί μοιραία για την Οικονομία ενός νοικοκυριού ή μιας επιχείρησης και λεγόμενες επενδύσεις να οδηγήσουν σε απώλεια χρημάτων

ΜΙΧΆΛΗ ΚΆΜΜΆ Γενικού διευθυντή στον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου Η ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ

ΨΗΦΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Τ ο περιεχόμενο και ακόμη περισσότερο η αξία της Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης είναι, πλέον, πιο ορατές έννοιες και στη δική μας κοινωνία όπως και η σημαντικότητα της επένδυσης σε αυτήν. Αυτός είναι και ο λόγος που η ίδια η Πολιτεία προχωρά σε υλοποίηση εθνικής στρατηγικής Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης. Επίσης, ο Τραπεζικός τομέας εδώ και μια δεκαετία, εντοπίζοντας το κενό προχώρησε σε σημαντικές δράσεις Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης, με τις πρωτοβουλίες του να μην περιορίζονται σε όσα -ως Σύνδεσμος Τραπεζών- έχουμε υλοποιήσει αλλά να αφορούν και περαιτέρω δράσεις, ενέργειες και συνεργασίες. ΔΙΕΘΝΉΣ ΚΙΝ Ή ΤΟΠΟ ΙΉ Σ Ή Έχει ενδιαφέρον και τεράστια σημασία η επένδυση στη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση, η οποία αναδείχθηκε ως ανάγκη μετά την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση του 2008. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ομοσπονδία, με έδρα τις Βρυξέλλες στην οποία είναι μέλος ο Σύνδεσμος Τραπεζών, ανέλαβε πρωτοβουλίες προς την ορθή κατεύθυνση, δηλ. να αναδείξει το θέμα του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού. Μάλιστα, κάθε άνοιξη διοργανώνει πανευρωπαϊκό διαγωνισμό για μαθητές Γυμνασίων, ο τελικός του οποίου πραγματοποιείται στο Βέλγιο (European Money Quiz). Θα πρέπει να σημειώσω σε αυτό το σημείο, μετά λύπης μου, ότι παρά τις προσπάθειες που έχουμε κάνει εδώ και χρόνια, η κυπριακή πολιτεία δεν ανταποκρίθηκε ακόμη στο κάλεσμά μας για ένταξη τού εν λόγω διαγωνισμού και στα κυπριακά Γυμνάσια. Αποτέλεσμα αυτής της αναβλητικότητας, είναι η Κύπρος να αποτελεί ίσως τη μοναδική εξαίρεση από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από αυτό το όμορφο εγχείρημα. ΠΡ Ο ΒΛ Ή ΜΑ Τ Ή Σ ΚΟΙΝΩΝ Ι ΑΣ ΜΑΣ Όπως και σε άλλες χώρες έτσι και στην Κύπρο εντοπίζεται το πρόβλημα της έλλειψης βασικών γνώσεων, από τους πολίτες, για Χρηματοοικονομικές έννοιες όπως είναι ο τόκος και το επιτόκιο, τι είναι κατάθεση και τι επένδυση ή τι είναι παραπλανητική διαφήμιση, τα έσοδα και το κέρδος. Αυτό είναι το κενό που επιχειρείται να καλυφθεί ή έστω να περιοριστεί με τις δράσεις και τα προγράμματα Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης. COVER STORY ΩΣ ΣΎΝΔΕΣΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΕΊΜΑΣΤΕ ΔΕΣΜΕΎΜΕΝΟΊ ΝΑ ΕΝΊΣΧΎΟΎΜΕ ΚΑΊ ΝΑ ΕΜΠΛΟΎΤΊΖΟΎΜΕ ΤΊΣ ΔΡΑΣΕΊΣ ΜΕ ΝΕΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ, ΝΕΕΣ ΊΔΕΕΣ ΚΑΊ ΑΚΟΜΗ ΠΕΡΊΣΣΟΤΕΡΟ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΗΨΗ ΝΕΩΝ ΠΡΩΤΟΒΟΎΛΊΩΝ

ΤΟΥ

ΝΕΟ,

EconomyToday 41

ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔ Ε ΣΜΟΥ ΤΡΆ ΠΕΖΏΝ Λαμβάνοντας υπόψη το διεθνές αλλά και τοπικό περιβάλλον, ο Σύνδεσμος Τραπεζών εδώ και μια δεκαετία προχωρεί σε ουσιαστικές δράσεις και προγράμματα για παροχή βασικών Χρηματοοικονομικών Γνώσεων και Ικανοτήτων. Στο παρελθόν διοργανώθηκαν σχετικές ενημερωτικές ημερίδες, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Καταναλωτών, ωστόσο, το πλέον ουσιαστικό βήμα γίνεται με τη συνεργασία που έχουμε με τον Οργανισμό JA Cyprus, με τον οποίο υλοποιούμε σε ετήσια βάση δύο εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου αντίστοιχα. Συνολικά τα προγράμματα τα οποία, να σημειώσουμε είναι υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, απευθύνονται κάθε χρόνο σε χιλιάδες μαθητές. Και είναι πολύ στοχευμένη η δράση μας, ακριβώς διότι πιστεύουμε ότι η εξοικείωση με το πεδίο των Χρηματοοικονομικών πρέπει να γίνεται συστηματικά από τις μικρότερες ηλικίες. Προγράμματα όπως το «Ξοδεύοντας Έξυπνα» και «Οικονομικά για την Επιτυχία», αποτελούν τις βάσεις για τους πολίτες, τους καταναλωτές, τους δανειολήπτες και τους επιχειρηματίες του αύριο. Αυτό που τονίζουμε, κατά την επικοινωνία της έναρξης ή των αποτελεσμάτων κάθε χρονιά που τα εφαρμόζουμε είναι η ανάγκη για υιοθέτηση μαθημάτων Χρηματοοικονομικών, στα αναλυτικά προγράμματα σε όλο το φάσμα του Εκπαιδευτικού Συστήματος. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή οι συνθήκες, η πολιτεία και οι κρατούντες την εξουσία θα δουν τη συγκεκριμένη ανάγκη και θα προχωρήσουν στο επόμενο, αποφασιστικό βήμα ένταξης Χρηματοοικονομικών μαθημάτων στο ετήσιο πρόγραμμα κάθε τάξης. Αυτό στο οποίο ως Σύνδεσμος Τραπεζών είμαστε δεσμευμένοι είναι να ενισχύουμε και εμπλουτίζουμε τις δράσεις με νέα πληροφόρηση, νέες ιδέες και ακόμη περισσότερο με την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών για διάχυση Χρηματοοικονομικών Γνώσεων και δεξιοτήτων στην κοινωνία μας. Ν Ε ΕΣ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ, Ν Ε ΕΣ Ά ΝΆΓΚΕΣ Την ίδια ώρα και μετά από δέκα χρόνια αναζήτησης και εφαρμογής ιδεών για τη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση, ένα σημαντικό πράγμα που μάθαμε είναι πως οι καλά προετοιμασμένοι πολίτες μπορούν να αντιμετωπίσουν τις πολυδιάστατες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν ως μέρος της Οικονομίας. Με την ίδια προσέγγιση θα πρέπει να βλέπουμε και να επαναξιολογούμε τις νέες πραγματικότητες και τις νέες προκλήσεις που έχουμε στο νέο, Ψηφιακό επίσης περιβάλλον. Έχω έντονη την πεποίθηση ότι η Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση ευθυγραμμίζεται, σταδιακά, με την Ψηφιακή Εκπαίδευση και όρους, όπως τα Κρυπτονομίσματα, τα FinTechs, τα Ψηφιακά νομίσματα Κεντρικών Τραπεζών και ούτω καθεξής. Η σύγχυση όρων και εννοιών μπορεί να αποβεί μοιραία για την Οικονομία ενός νοικοκυριού ή μιας επιχείρησης και λεγόμενες επενδύσεις να οδηγήσουν σε απώλεια χρημάτων. Συνεπώς, με το βλέμμα στο μέλλον θα πρέπει όσα έχουμε κτίσει στο πεδίο της Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης να τα ενισχύσουμε, να τα εμπλουτίσουμε και να τα επαναξιολογούμε διαρκώς με στόχο τη διάχυση της μεγαλύτερης δυνατής αλλά και επίκαιρης γνώσης. Η Διά Βίου Μάθηση, η επένδυση στη γνώση και στις ικανότητες αντιμετώπισης νέων δεδομένων σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο και μάλιστα με γοργούς ρυθμούς περιβάλλον αποτελεί προτεραιότητα για τους πολίτες του σήμερα και του αύριο. Ο ίδιος στόχος τίθεται και από τις τράπεζες οι οποίες στο ίδιο πλαίσιο, βλέπουν το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται να μεταβάλλεται μέσα από πολυδιάστατες προκλήσεις, νέες ανάγκες, απαιτήσεις και δεδομένα σε σύγκριση με μια δεκαετία προηγουμένως. Η συστηματική έρευνα, η στοχοπροσήλωση στην αριστεία και ο ξεκάθαρος προσανατολισμός προς τη γνώση αποτελούν τα βασικά εργαλεία τόσο για την ίδια την κοινωνία, όσο και για τις τράπεζες, ειδικότερα προς αντιμετώπιση των προκλήσεων που υπάρχουν ενώπιόν τους. Η Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση είναι στον πυρήνα των πιο πάνω και μάλιστα απευθύνεται ή θα έπρεπε να απευθύνεται σε όλους, ανεξαρτήτου ηλικίας, κοινωνικοοικονομικού υπόβαθρου, ακαδημαϊκών γνώσεων ή πεδίου δραστηριότητας σε επαγγελματικό επίπεδο. ΕΧΕΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ Η ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, Η ΟΠΟΙΑ ΑΝΑΔΕΙΧΘΗΚΕ ΩΣ ΑΝΑΓΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ 2008

ΟΙ

Society Cyprus.

42 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ «Η ύπαρξη Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού σε συνδυασμό με αυξημένη απουσία βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων μπορούν να δημιουργήσουν έναν κύκλο φτώχειας και αποκλεισμού που είναι δύσκολο να διακοπεί χωρίς κατάλληλη εκπαίδευση και πρόσβαση σε πόρους», δηλώνει η Μαρί Λουρουτζιάτη, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του CFA

ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΗ ΣΤΟΝ ΞΈΝΙΟ ΜΈΣΑΡΙΤΗ

ΚΥΚΛΟΥ

Ο Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός ανάμεσα σε άλλα μπορεί να οδηγήσει στον κοινωνικό αποκλεισμό μερίδας του πληθυσμού, κάτι που με τη σειρά του οδηγεί σε επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών, αφού το κράτος θα πρέπει να δημιουργήσει πακέτα στήριξης. Σαφέστατα τα «συμπτώματα» μπορούν να επιδεινωθούν αν συνδυαστούν με την έλλειψη βασικών δεξιοτήτων, ιδίως σε μια εποχή που η τεχνολογία είναι αλληδένδετη με την οικονομική δραστηριότητα, τονίζει η Μαρί Λουρουτζιάτη, μέλος του δ.σ. του CFA Society Cyprus. Η κ. Λουρουτζιάτη τονίζει ότι ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το χαμηλό επίπεδο του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού των νέων, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με αποφάσεις που μπορούν να έχουν βαθύ αντίκτυπο στην υπόλοιπη ζωή τους, όπως η απόκτηση και η αποπληρωμή δανείων, η ανάληψη υποθήκης, καθώς και επιλογές σε ζητήματα ασφαλιστικής κάλυψης, αποταμίευσης ή μελλοντικής συνταξιοδότησής τους. Επ’ αυτού, σημειώνει ότι ως CFA Society έχουν ληφθεί πρωτοβουλίες εκπαίδευσης του κοινού για τις βασικές αρχές των χρηματοοικονομικών, αρχίζοντας πρώτα από τους εφήβους. Τονίζει, επίσης, ότι «είναι βασικό να αναχαιτίσουμε τη χαμένη εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους επαγγελματίες του χώρου», αφού τα στοιχεία δείχνουν ότι μόνο 1 στους 5 Κύπριους έχουν εμπιστοσύνη σε όσους τους παρέχουν επενδυτικές συμβουλές. Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι κυριότερες επιπτώσεις του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού για την Οικονομία και την κυπριακή κοινωνία γενικότερα; Το πόρισμα της Παγκόσμιας Έρευνας Οικονομικής Παιδείας που πραγματοποίησε το 2014 η Υπηρεσία Αξιολόγησης της Standard & Poors, με πάνω από 150.000 ενήλικες σε 148 χώρες, λέει ότι «όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να αντιληφθούν κρίσιμα οικονομικά ζητήματα και να πάρουν σοβαρές αποCOVER STORY

ΟΡΑΤΟΣ Ο ΚΊΝΔΥΝΟΣ ΔΗΜΊΟΥΡΓΊΑΣ

ΦΤΏΧΕΊΑΣ ΚΑΊ ΑΠΟΚΛΕΊΣΜΟΥ

EconomyToday 43 φάσεις για τη ζωή τους σε τομείς όπως η στέγαση, η εκπαίδευση και ο προσωπικός τους προϋπολογισμός, αποκλείονται από το ίδιο το οικονομικό σύστημα στο οποίο ζουν». Ως εκ τούτου ο Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην Οικονομία και την κοινωνία γενικότερα. Η ανεπάρκεια στην κατανόηση βασικών και σημαντικών χρηματοοικονομικών εννοιών όπως είναι η σχέση μεταξύ ρίσκου και απόδοσης, η διαφορά μεταξύ σταθερού και κυμαινόμενου επιτοκίου, η αξία της διαφοροποίησης των επενδύσεων μας, πώς λειτουργεί ο πληθωρισμός, ο ανατοκισμός και η έλλειψη κατανόησης για το πώς τα προαναφερθέντα επηρεάζουν επί του πρακτέου την καθημερινότητά μας, ελλοχεύει τεράστιους κινδύνους για την οικονομική ευημερία των πολιτών. Όπως επίσης, η αδυναμία σε ποιοτικούς παράγοντες και συμπεριφορές παραγόντων όπως είναι ο υπερδανεισμός, ο λανθασμένος ή ανύπαρκτος οικογενειακός προγραμματισμός, η έλλειψη κουλτούρας αποταμίευσης, η τάση να επηρεαζόμαστε από τον περίγυρό μας και να επενδύουμε σε προϊόντα τα οποία πιθανόν να μη γνωρίζουμε πώς λειτουργούν και η έλλειψη προγραμματισμού για τη συνταξιοδότησή μας, ενδέχεται να δημιουργήσουν καταστάσεις όπου οι πολίτες θα βρεθούν παγιδευμένοι σε οικονομικά προβλήματα. Κάποιες από τις κυριότερες επιπτώσεις του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού ενδέχεται να είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός, με υψηλότερο ρίσκο πολίτες να βρεθούν θύματα απάτης, επιβάρυνση του κράτους και της κοινωνίας γενικότερα με την ανάγκη δημιουργίας πακέτων στήριξης, προβλήματα στις κεφαλαιαγορές και επιδείνωση της οικονομικής ανισότητας. Πώς αυξάνεται ο κίνδυνος του οικονομικού αποκλεισμού από την ύπαρξη του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού και της συνύπαρξής του με την αυξημένη απουσία βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων την ίδια ώρα που όλο και περισσότερο η Τεχνολογία ταυτίζεται με την οικονομική δραστηριότητα; Ο Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός σε συνδυασμό με την έλλειψη βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο οικονομικού αποκλεισμού σε μια εποχή όπου η Τεχνολογία είναι αλληλένδετη με την οικονομική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, πολίτες οι οποίοι δεν κατέχουν τις απαραίτητες χρηματοοικονομικές γνώσεις ενδέχεται να μην κατανοούν πλήρως τις επιλογές τους σχετικά με τραπεζικά προϊόντα, δάνεια ή επενδύσεις. Η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων μπορεί να κάνει τη διαδικασία ακόμη πιο δύσκολη λόγω της ψηφιακής διάστασης των σύγχρονων Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών, αφού πολλές από τις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες παρέχονται πλέον διαδικτυακά. Επιπρόσθετα, είναι πιθανότερο άτομα με ψηφιακές δεξιότητες τα οποία είναι χρηματοοικονομικά εγγράμματα να επωφεληθούν από επενδυτικές ευκαιρίες. Ταυτόχρονα, άτομα τα οποία δεν είναι ψηφιακά εγγράμματα ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσκολία στην εύρεση εργασίας, καθότι η τεχνολογία καθίσταται ουσιαστική για την αναζήτηση εργασίας. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε σημαντικούς πόρους και ευκαιρίες όσον αφορά την αναζήτηση εργασίας ή να βρεθούν ακόμη και εκτός εργασιακού περιβάλλοντος, με ό,τι συνεπάγεται. Επίσης, είναι πιθανότερο πολίτες οι οποίοι δεν έχουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες, να βρεθούν θύματα απάτης ή/και εκμετάλλευσης, με αποτέλεσμα συνήθως την απώλεια των χρημάτων τους. Οπόταν, η ύπαρξη Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού, ο οποίος παρουσιάζεται σε μεγαλύτερο επίπεδο στις ήδη κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, σε συνδυασμό με αυξημένη απουσία βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων μπορούν να δημιουργήσουν έναν κύκλο φτώχειας και αποκλεισμού που είναι δύσκολο να διακοπεί χωρίς κατάλληλη εκπαίδευση και πρόσβαση σε πόρους. ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΡΕΣΟΥΜΕ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΣΟΥΜΕ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΠΑΡΑΔΕΧΤΟΥΜΕ ΟΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΥΠΑΡΚΤΟ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

πως μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού της Κύπρου παρουσιάζει σημαντικές αδυναμίες στην κατανόηση

44 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Υπάρχουν στατιστικά που δείχνουν ότι διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες έχουν διαφορετικά επίπεδα Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού. Τι δείχνουν αυτά τα δεδομένα και ποια συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν; Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα που εκπονήθηκε από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (2018), στη βάση ερωτηματολογίου του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης

(ΟΟΣΑ), επιβεβαιώθηκε

βασικών

χρηματοοικονομικών εννοιών,

του πληθωρισμού και η σημασία της

χαρτοφυλακίου.

έρευνας έχουν αυξημένη ανάγκη χρηματοοικονομικής επιμόρφωσης είναι κυρίως οι νέοι, οι άνεργοι, οι γυναίκες, οι πολίτες με χαμηλά εισοδήματα και με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, καθώς και πολίτες που δεν διδάχθηκαν οικονομικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το χαμηλό επίπεδο του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού των νέων, καθότι τα νεαρά άτομα συχνά έρχονται αντιμέτωπα με αποφάσεις που μπορούν να έχουν βαθύ αντίκτυπο στην υπόλοιπη ζωή τους, όπως η απόκτηση και η αποπληρωμή δανείων, η ανάληψη υποθήκης, καθώς και επιλογές σε ζητήματα ασφαλιστικής κάλυψης, αποταμίευσης ή μελλοντικής συνταξιοδότησής τους. Εξίσου σημαντικό είναι το χαμηλό επίπεδο του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στις οικονομικά ευάλωτες ομάδες, όπως είναι οι άνεργοι και πολίτες με χαμηλά εισοδήματα, καθότι χωρίς τις απαραίτητες γνώσεις πιο δύσκολα μπορούν να αντεπεξέλθουν σε κάποιο πρόβλημα με το χρέος διευρύνοντας έτσι το κοινωνικό χάσμα. Τέλος, η έλλειψη Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στις γυναίκες ενδεχομένως να τις αναγκάζει να μένουν εκτός κατά τη λήψη σημαντικών αποφάσεων τόσο σε προσωπικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Ποιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνει ο CFA Society Κύπρου για προώθηση της Χρηματοοικονομικής Παιδείας; Ως Σύνδεσμος έχουμε αναλάβει πρωτοβουλία εκπαίδευσης του κοινού για τις βασικές αρχές των χρηματοοικονομικών, αρχίζοντας πρώτα από τους έφηβους, οι οποίοι ενδέχεται σύντομα να αρχίσουν να λαμβάνουν τις πρώτες χρηματοοικονομικές αποφάσεις, έχοντας τον μεγαλύτερο επενδυτικό ορίζοντα, κάτι που σημαίνει ότι οι αποφάσεις αυτές δύναται να έχουν και τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας έχουν πραγματοποιηθεί παρουσιάσεις σε περισσότερους από 3.000 μαθητές σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία από το 2018 μέχρι σήμερα. O Σύνδεσμος συμβάλλει ενεργά τα τελευταία χρόνια στην Παγκόσμια Εβδομάδα Επενδυτή, κάνοντας παρουσιάσεις με θέμα τον Χρηματοικονομικό Αλφαβητισμό και τον οικονομικό προγραμματισμό τόσο σε δημόσια όσο και σε ιδιωτικά σχολεία. Σε συνεργασία με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου και τον ΜΚΟ Citizens in Power διοργανώσαμε μια πρωτοποριακή έκθεση μαθηματικού και Οικονομικού Αλφαβητισμού με τρισδιάστατα εκθέματα υπό τύπο παιχνιδιού. Συμβάλαμε στη διοργάνωση πιλοτικού μαθήματος Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού μαζί με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το οποίο σήμερα διδάσκεται σε 15 σχολεία ανά την Κύπρο. To CFA Society Cyprus συμμετείχε μεταξύ 20202022 ως Σύμβουλος στην Ad-Hoc Επιτροπή για τη Θέσπιση Εθνικής Στρατηγικής για την Προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Η Ad-Hoc Επιτροπή ολοκλήρωσε το έργο της και από το 2023 λειτουργεί, με Κυβερνητικό Νόμο, ως η Κυπριακή Επιτροπή Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και Παιδείας, στην οποία ο Σύνδεσμός μας έχει προσκληθεί να συμμετάσχει ως ενδιαφερόμενο μέρος με συμβουλευτικό ρόλο. COVER STORY ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΠΟ 1 ΣΤΟΥΣ 5 ΚΥΠΡΙΟΥΣ ΔΗΛΩΣΕ ΣΙΓΟΥΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΑΝ ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΜΕΣΩ ΜΙΑΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ, ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Ὴ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΦΟΡΕΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΟΥ

οικονομικών και

όπως ο υπολογισμός του επιτοκίου, ο ανατοκισμός, οι επιπτώσεις

διαφοροποίησης

Οι ομάδες που σύμφωνα με τα ευρήματα της

EconomyToday 45 Ποια κενά εντοπίζετε στην προσπάθεια ενίσχυσης του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και τι μπορεί να γίνει στο μέλλον; Καταρχήν για να μπορέσουμε να ενισχύσουμε το επίπεδο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού της χώρας μας πρέπει πρώτα να παραδεχτούμε ότι ο Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός αποτελεί υπαρκτό και σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα. Αφού εντοπιστούν τα σημεία τα οποία χρήζουν βελτίωσης, τότε να μπουν επιμετρήσιμοι στόχοι μαζί με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα προς επίτευξή τους. Φυσικά, δεν πρέπει να αγνοηθούν ποιοτικοί παράγοντες όπως συμπεριφορές και αντιλήψεις γύρω απο τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες λαμβάνουν οικονομικές αποφάσεις. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο «Παρακολούθηση του επιπέδου Χρηματοοικονομικών Γνώσεων στην Ε.Ε.», η οποία διεξήχθη μεταξύ 29 Μαρτίου και 5 Απριλίου 2023, η Κύπρος έλαβε την τρίτη χαμηλότερη βαθμολογία όσον αφορά βασικές γνώσεις στα χρηματοοικονομικά, καθότι 1 στα 3 άτομα δεν ήταν σε θέση να απαντήσει σωστά σε τουλάχιστον μία από τις πέντε ερωτήσεις σε σχέση με βασικές χρηματοοικονομικές έννοιες. Επιπλέον, λιγότερο από 1 στους 5 Κύπριους δήλωσε σίγουρος για το εάν οι επενδυτικές συμβουλές που λαμβάνει μέσω μιας τράπεζας, ασφαλιστικής εταιρείας ή οικονομικού φορέα είναι προς το συμφέρον του, κατατάσσοντας έτσι την Κύπρο στην τελευταία θέση σ’ αυτή την κατηγορία. Άρα ενώ βλέπουμε χαμηλά επίπεδα χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού, παράλληλα βλέπουμε πολίτες οι οποίοι δεν επιζητούν επαγγελματική συμβουλή, καθότι δείχνουν να μην έχουν εμπιστοσύνη στους επαγγελματίες του χώρου. Ως εκ τούτου, για την αντιμετώπιση του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού πρέπει προφανώς να επενδύσουμε στην εκπαίδευση των πολίτων ως προς τις βασικές χρηματοοικονομικές έννοιες. Εξίσου σημαντικό όμως είναι να αναχαιτίσουμε τη χαμένη εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους επαγγελματίες του χώρου. Προτρέπουμε τους πολίτες να αξιολογούν τα άτομα από τα οποία προτίθενται να λάβουν οικονομικές συμβουλές. Για παράδειγμα, τα μέλη του CFA Society Cyprus κατέχουν τον επαγγελματικό τίτλο CFA Charterholder, τον οποίο για να αποκτήσουν παρακάθονται σε αρκετά απαιτητικές εξετάσεις, υπόκεινται σε διά βίου μάθηση και δεσμεύονται σε κώδικα ηθικής και δεοντολογίας για την επιτέλεση των καθηκόντων τους. ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΌΥΜΕ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΕΜΠΙΣΤΌΣΥΝΗ ΤΩΝ ΠΌΛΙΤΩΝ ΠΡΌΣ ΤΌΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΤΌΥ ΧΩΡΌΥ

46 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Οικονομικός Αλφαβητισμός, μισθολογικές και συνταξιοδοτικές διαφορές μεταξύ των φύλων στην Κύπρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ

ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ Ο ικονομικός Αλφαβητισμός σημαίνει να έχεις τις απαραίτητες γνώσεις για να λαμβάνεις ενημερωμένες αποφάσεις στη διαχείριση του δικού σου Οικονομικού Προϋπολογισμού. Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, η Οικονομική Παιδεία είναι ένας από τους πιο ουσιαστικούς παράγοντες για την Οικονομική Ευημερία των πολιτών. Μάλιστα, σε ομιλία του στις 10 Μαρτίου 2023, ο τότε διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας είπε ότι η Οικονομική Παιδεία συνδέεται με την Οικονομική Σταθερότητα και ανθεκτικότητα ενός κράτους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας Eurobarometer, που έγινε τον Ιούλιο 2023, η Κύπρος βρίσκεται ανάμεσα στις τρεις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το χαμηλότερο επίπεδο Oικονομικής Γνώσης (Financial Knowledge). ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΦΟΡΈΣ Μ Έ ΤΑΞΎ ΤΩΝ ΦΎΛΩΝ (GENDER PAY

Σύμφωνα με τη Eurostat, οι γυναίκες αμείβονται χαμηλότερα από τους άνδρες. Συγκεκριμένα, στην Ε.Ε. το 2021 οι γυναίκες αμείβονταν κατά 13% χαμηλότερα από τους άντρες, κάτι που έχει αλλάξει ελάχιστα κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Η Κύπρος τα πάει καλύτερα σε σχέση με την Ε.Ε., με τη μισθολογική διαφορά να ανέρχεται στο 9%. COVER STORY ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΣΤΈΛΛΑΣ ΜΟΥΡΟΥΖΊΔΟΥ ΔΑΜΤΣΑ Certified Financial Analyst (CFA) FINANCIAL KNOWLEDGE LUXEMBOURG ROMANIA SLOVENIA ITALY POLAND BELGIUM CYPRUS SPAIN MALTA SWEDEN CROATIA PORTUGAL BULGARIA ICELAND LITHUANIA NORWAY DENMARK SLOVAKIA FRANCE CZECHIA HUNGARY GERMANY SWITZERLAND AUSTRIA ESTONIA LATVIA 22.3 21.1 18.9 18.4 18.3 17.2 16.7 16.4 15.8 15.8 14.2 13.9 13.4 13.0 13.0 12.7 11.4 11.2 11.2 10.0 9.4 9.0 5.3 4.5 4.2 3.1 2.4 0.7 FINLAND NETHERLANDS EU 13.0 Iceland, Norway, Switzerland: non-EU countries Iceland, Greece: data not available EC.EUROPA.EU/EUROSTAT

ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΟ ΧΑΣΜΑ

GAP)

CLAUDIA GOLDIN

ΚΏΝ 2023 Η Claudia Goldin βρα -

EconomyToday 47 ΧΑΜΗΛΌΤΕΡΕΣ (ΚΑΙ ΜΗ ΙΚΑΝ Ό Π Ό ΙΗΤΙΚ Ε Σ) ΣΥΝΤΑ ΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑ Ι ΚΕΣ ΣΕ ΣΧ Ε ΣΗ ΜΕ Τ ΌΥΣ Α ΝΤΡΕΣ (GENDER

Το χάσμα των συντάξεων μεταξύ των φύλων σημαίνει ότι οι γυναίκες λαμβάνουν λιγότερη σύνταξη από τους άνδρες. Αυτό το χάσμα μειώνεται, αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς. Σύμφωνα με το World Economic Forum, με τον τρέχοντα ρυθμό προόδου, θα χρειαστούν περίπου 131 χρόνια για να επιτευχθεί πλήρης ισότητα. Σύμφωνα με τη Eurostat, οι γυναίκες στην Ε.Ε. λαμβάνουν 29% λιγότερα σε σύνταξη από τους άνδρες. Η Κύπρος κατατάσσεται τέταρτη, με ένα τεράστιο χάσμα συντάξεων μεταξύ των φύλων της τάξης του 39%. LUXEMBOURG ROMANIA IRELAND SLOVENIA ITALY POLAND BELGIUM CYPRUS SPAIN MALTA SWEDENCROATIAPORTUGAL GREECEBULGARIA LITHUANIA NORWAY SLOVAKIADENMARK FRANCE CZECHIAHUNGARY GERMANY SWITZERLAND AUSTRIA ESTONIA LATVIA FINLAND NETHERLANDS EU 44% 29% 2% EC.EUROPA.EU/EUROSTAT ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ Χ Α ΣΜΑ ΜΕΤΑΞ Υ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΤΟ 2019 ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΎ ΤΗΣ ΣΎΝΤΑΞΗΣ ΑΝΔΡΏΝ Γ ΎΝΑΙΚΏΝ ΗΛΙΚΙΑΣ ΑΝΏ ΤΏΝ 65 ΕΤΏΝ

PENSION GAP)

ΝΌΜΠΕΛ Ό ΙΚΌ

Ό ΜΙ

βεύτηκε

με Νό μπελ Οικονομικών για την έρευνά της στην αγορά εργασίας των γυναικών. Σύμφωνα με την Claudia, το χάσμα στις συντάξεις είναι αποτέλεσμα των πιο κάτω:

Διακοπές Καριέρας: οι γυναίκες συχνά κάνουν διακοπές καριέρας για να φροντίσουν τα παιδιά τους, κάτι που επηρεάζει άμεσα τις συνεισφορές τους στις συντάξεις.

Μερική Απασχόληση: Οι γυναίκες είναι πιθανότερο από τους άνδρες να εργάζονται σε επαγγέλματα μερικής απασχόλησης, με αποτέλεσμα να κάνουν μειωμένες συνταξιοδοτικές συνεισφορές 3. Διαφορά Αμοιβών: Το φυλετικό χάσμα στις αμοιβές σημαίνει ότι οι γυναίκες κερδίζουν λιγότερα κατά τη διάρκεια της ζωής τους, κάτι που μεταφράζεται σε χαμηλότερες αποταμιεύσεις για τη σύνταξη. 4. Μακροζωία: Οι γυναίκες ζουν κατά μέσο όρο περισσότερο από τους άνδρες, οπότε πρέπει να επεκτείνουν τις αποταμιεύσεις τους, ούτως ώστε αυτές να διαρκέσουν για περισσότερα χρόνια. Ώ ς αποτέλεσμα, οι γυναίκες μπορεί να συσσωρεύσουν λιγότερη σύνταξη κατά τη διάρκεια της ζωής τους και λόγω Οικονομικού Αναλφαβητισμού να μην είναι επαρκώς κατοχυρωμένες για να λαμβάνουν οικονομικές αποφάσεις που θα ενισχύσουν και θα προστατεύσουν τις αποταμιεύσεις τους.

το 2023

οι Εμπορικές Τράπεζες, επίσης συνεισφέρουν στη

του Οικονομικού Αλφαβητισμού. Γίνεται ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο υπάρχει

σημαντικό περιθώριο βελτίωσης, ούτως ώστε αυτές οι πρωτοβουλίες να έχουν

MANAGERS

48 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ COVER STORY

ΚΆΝΟΥΝ ΟΙ ΧΏΡΕΣ ΠΟΥ Ε ΧΟΥΝ ΜΙΚΡ Ο ΤΕΡΟ ΧΆΣΜ Ά ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΆΞΕΙΣ ΤΏ Ν Δ Υ Ο Φ Υ Λ Ώ Ν; 1.Το πρώτο συστατικό της επιτυχίας αυτών των χωρών είναι το ψηλό επίπεδο Οικονομικού Αλφαβητισμού. Έχουν την Οικονομική Παιδεία ως υποχρεωτικό μάθημα στην εκπαίδευση. Στην Κύπρο υπάρχουν πρωτοβουλίες για Οικονομική Παιδεία. Αυτές οι προσπάθειες βρίσκονται υπό την ηγεσία της Ad-hoc Επιτροπής για την Εθνική Στρατηγική, μέλη της οποίας είναι το Υπουργείο Παιδείας, Νεολαίας και Αθλητισμού, το Υπουργείο Οικονομικών, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η Κεντρική

το Πανεπιστήμιο

και

ΤΙ

Τράπεζα,

Κύπρου και το TEPAK. Το CFA Society

βελτίωση

πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα,

και συντονιστούν κάτω από ένα ενοποιημένο οικοσύστημα. 2. Το δεύτερο συστατικό είναι οι προσβάσιμες και γενναιόδωρες υπηρεσίες παιδικής μέριμνας που διευκολύνουν τις νεαρές μητέρες να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας. Οι πολιτικές τους υποστηρίζουν και τους δύο γονείς να μοιράζονται τις ευθύνες φροντίδας των παιδιών αλλά και το βάρος μειωμένων εισφορών στις κοινωνικές ασφαλίσεις κατά τις περιόδους διακοπής της καριέρας τους για τη φροντίδα των παιδιών τους. 3. Το τρίτο συστατικό είναι οι πρωτοβουλίες για την προώθηση των γυναικών σε ηγετικούς ρόλους. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν φορολογικά κίνητρα για εταιρείες που επιδεικνύουν ισότητα φύλων, παροχή υποτροφιών ή κινήτρων για γυναίκες που εισέρχονται σε τομείς όπου υποεκπροσωπούνται και την υιοθέτηση ευέλικτων ωραρίων εργασίας. Η ΚΥΠΡΟΣ ΚΑΤΑΤΑΣΣΕΤΑΙ ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΟ ΧΑΣΜΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΜΕΤΑΞΥΤΩΝ

ιδιαίτερα αν ενσωματωθούν

ΦΥΛΩΝ, ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΝΑ ΚΥΜΑΙΝΕΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΣΤΟ 39%

ΣΤΗΝ Ε.Ε. ...ΕΙΝΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 9% 28% ΜΕΛΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ 37% 19% MANAGERS 18% 18% ΑΝΏΤΑΤΑ ΣΤΕΛΕΧΗ

EconomyToday 49 Σύμφωνα με το Eurostat, το 37% των διευθυντών στην Ευρώπη είναι γυναίκες έναντι 19% στην Κύπρο, το 28% των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων στην Ευρώπη είναι γυναίκες, έναντι μόλις 9% στην Κύπρο και το 18% των ανώτερων στελεχών είναι γυναίκες, το οποίο είναι ίδιο και στην Κύπρο, πράγμα που σημαίνει ότι βρισκόμαστε στον σωστό δρόμο. 4. Το τέταρτο συστατικό επιτυχίας είναι η πολιτική, ούτως ώστε τα ζητήματα που απασχολούν τις γυναίκες να αντιπροσωπεύονται και να αντιμετωπίζονται στα πλαίσια διαμόρφωσης πολιτικής. Οι γυναίκες ηγέτες στην πολιτική μπορούν να λειτουργήσουν ως πρότυπα για περισσότερες γυναίκες να αναλάβουν ηγετικές θέσεις και να βοηθήσει στην κατάρριψη κοινωνικών στερεοτύπων. Η Κύπρος βελτιώνεται σε αυτόν τον τομέα έχοντας μία γυναίκα ως πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, περισσότερες γυναίκες υπουργούς και αυξανόμενο αριθμό γυναικών επιχειρηματιών, καθώς και αυξανόμενο αριθμό γυναικών σε ανώτερες εκτελεστικές θέσεις. 5. Το πέμπτο συστατικό είναι οι πολιτιστικές μεταβολές (culture changes) οι οποίες χρειάζονται πολλά χρόνια για να επικρατήσουν. Η νεότερη γενιά ιδιαίτερα, εκτιμά την ισότητα, πράγμα που έχει επηρεάσει τις δυναμικές στους χώρους εργασίας και στις οικογενειακές δομές. 6. Το έκτο συστατικό είναι τα διαφανή συστήματα αναφοράς μισθών που διευκολύνουν τη σύγκριση και τη διόρθωση των διαφορών στις αμοιβές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Αυτή η διαφάνεια υποστηρίζει επίσης τα άτομα που αντιμετωπίζουν διακρίσεις στους μισθούς να διεκδικούν την ισότητα. Η Ε.Ε. πρόσφατα δημοσίευσε μια νέα οδηγία, με στόχο την ενίσχυση της αρχής του ίσου μισθού και της απαγόρευσης των διακρίσεων στον χώρο εργασίας. Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. έχουν υποχρέωση να μεταφέρουν την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο μέχρι το 2026. ΤΟ ΦΥΛΕΤΙΚΟ ΧΑΣΜΑ ΣΤΙΣ ΑΜΟΙΒΕΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ, ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΖΕΤΑΙ ΣΕ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

50 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΙΑ ΝΑ

«ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ» « Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές είναι η λανθασμένη αντίληψη του επενδυτικού ρίσκου και αυτό οδηγεί σε αναποτελεσματική κατανομή των Επενδύσεων σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού», επισημαίνει στο Economy Today ο Γιώργος Καραγεώργος , επικεφαλής του Γραφείου της Freedom24 στην Ελλάδα. «Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός αμβλύνει τις γνωστικές και συμπεριφορικές προκαταλήψεις των ανθρώπων, ενισχύοντας την πιο ορθολογική Χρηματοοικονομική απόφαση», σημειώνει. Ο κ. Καραγεώργος υπογραμμίζει ότι οι ενέργειές μας ως Freedom24 είναι προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή την εκπαίδευση των πελάτων μας και είναι ένα σημείο που μας διαφοροποιεί από τον ανταγωνισμό. Τονίζει ότι «είναι προς το συμφέρον της εταιρείας οι επενδυτές να τα πηγαίνουν καλά στις αγορές, να έχουν καλές αποδόσεις και να αυξάνουν τα κεφάλαια υπό διαχείριση που έχουν σε εμάς». Πώς ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός επηρεάζει τον τρόπο που οι άνθρωποι επιλέγουν να επενδύσουν; Όπως για να γράψουμε το όνομά μας πρέπει να γνωρίζουμε τα βασικά χαρακτηριστικά μιας γλώσσας, έτσι και για να διαχειριστούμε τα οικονομικά μας θα πρέπει να γνωρίζουμε το «Αλφάβητο» κάποιων βασικών εννοιών γύρω από το χρήμα και το πώς αυτό λειτουργεί. O Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα στην Κύπρο. Πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου έδειξε ότι κάτω από COVER STORY Η επιρροή του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού έχει συγκεκριμένο αποτύπωμα στη διαχείριση των οικονομικών μας, δηλώνει ο ΓΙΏΡΓΟΣ ΚΑΡΑΓΕΏΡΓΟΣ της Freedom24. ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΗ ΣΤΟΝ ΞΈΝΙΟ ΜΈΣΑΡΙΤΗ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΟΤΙ ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΜΕΣΟ ΓΡΗΓΟΡΟΥ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ. ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΟ ΛΑΘΟΣ

ΕΠΕΝΔΎΣΟΎΜΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΎΜΕ ΤΟ

την Ευρώπη.

Η επιρροή του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού

EconomyToday 51

στους 10 συμπολίτες μας διαθέτουν επαρκείς Χρηματοοικονομικές Γνώσεις. Πάνω από το 1/3 των Κύπριων είναι οικονομικά ευάλωτοι, ενώ 6 στους 10 δεν διαθέτουν ένα επαρκές «μαξιλάρι ασφάλειας» με τη μορφή αποταμίευσης για τα έξοδα τριών μηνών, σε περίπτωση κάποιου απρόσμενου γεγονότος. H γνώση του μέσου πολίτη για έννοιες όπως επιτόκιο, πληθωρισμός, ρίσκο και επένδυση είναι

αποτελέσματα, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε όλη

πολύ περιορισμένη. Επιπλέον έρευνες δείχνουν αποκαρδιωτικά

συνεπώς, έχει συγκεκριμένο αποτύπωμα στη διαχείριση των οικονομικών μας. Παρατηρούμε για παράδειγμα, πολλούς συμπολίτες μας να επιλέγουν Επενδύσεις σε ακίνητη περιουσία, καθώς τις θεωρούν πολύ ασφαλείς και προσδοκούν μεγάλες αποδόσεις. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Ένα ακίνητο αποτελεί ένα πολύ δύσκολα ρευστοποιήσιμο περιουσιακό στοιχείο, με μεγάλο κόστος συντήρησης και χαμηλές αποδόσεις πάνω στο κεφάλαιό μας. Απόψεις όπως οι παραπάνω οδηγούν σε αποφάσεις που οδηγούν στη μη βέλτιστη κατανομή των οικονομικών πόρων στην κοινωνία. Αν το σκεφτούμε πιο προσεκτικά, οι πόροι που κατευθύνονται σε ακίνητα που αποτελεί μια επένδυση χωρίς μεγάλο πολλαπλασιαστικό όφελος για την Οικονομία, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μέρος ενός Επενδυτικού Κεφαλαίου που χρηματοδοτεί τεχνολογικές εταιρείες με δυνατότητες πολύ μεγαλύτερων αποδόσεων αλλά και πολλαπλασιαστικού οφέλους στη χώρα με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και ενίσχυση του ΑΕΠ. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές και πώς μπορούν να προστατευτούν με την αύξηση του επιπέδου των Χρηματοοικονομικών τους Γνώσεων; Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές είναι η λανθασμένη αντίληψη του επενδυτικού ρίσκου. Αυτό οδηγεί σε αναποτελεσματική κατανομή των Επενδύσεων σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Για παράδειγμα, ένας νέος άνθρωπος κοντά στα 30 του χρόνια, έχει πολύ μεγαλύτερο περιθώριο ανάληψης ρίσκου μακροπρόθεσμα, συνεπώς το χαρτοφυλάκιό του μπορεί να έχει μεγαλύτερη βαρύτητα σε μετοχές και επιθετικά Αμοιβαία Κεφάλαια. Καθώς πλησιάζει τη συνταξιοδότηση, η στρατηγική του πρέπει να μεταβληθεί αντίστοιχα. Το χαρτοφυλάκιο του θα πρέπει να προσαρμοστεί σε προϊόντα χαμηλότερου ρίσκου και σταθερού εισοδήματος -όπως τα Ομόλογα- ώστε να εξισορροπήσει τις μειωμένες απολαβές μετά το τέλος της εργασίας του. Άλλη μια πρόκληση είναι η αντίληψη του κοινού ότι οι Επενδύσεις είναι ένα μέσο γρήγορου πλουτισμού. Αυτό είναι μεγάλο λάθος. Όπως έχει αναφέρει και ο μύθος των Επενδύσεων Warren Buffet, το Χρηματιστήριο είναι ένας μηχανισμός μεταφοράς πλούτου από τους ανυπόμονους στους υπομονετικούς. Αν κάποιος έχει τη διάθεση να βγάλει γρήγορα χρήματα, θα πρέπει να κατανοήσει ότι θα αναλάβει και ένα πολύ υψηλό ρίσκο με κίνδυνο να έχει σημαντικές απώλειες. Τέτοια ρίσκα θα μπορούσαν να αφορούν σύνθετα παράγωγα προϊόντα ή μετοχές υψηλού ρίσκου και χαμηλής ποιότητας. Από την άλλη, η επένδυση σε καλής ποιότητας εταιρείες με υγιείς ισολογισμούς και αναπτυσσόμενο μερίδιο αγοράς, μπορεί να βοηθήσουν τον επενδυτή να κτίσει υπεραξίες μακροπρόθεσμα και να συμμετέχει ενεργά στην κερδοφορία της εταιρείας λαμβάνοντας μερίσματα. Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός αμβλύνει

52 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ τις γνωστικές και συμπεριφορικές προκαταλήψεις των ανθρώπων, ενισχύοντας την πιο ορθολογική Χρηματοοικονομική απόφαση. Ποιες ενέργειες κάνει η Freedom24 για να εκπαιδεύσει τους επενδυτές; Νομίζω οι ενέργειές μας σε αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή την εκπαίδευση των πελάτων μας, είναι ένα σημείο που μας διαφοροποιεί από τον ανταγωνισμό. Πρώτον και κύριον, ο τρόπος με τον οποίο προωθούμε την εταιρεία μας, από μόνος του ενισχύει την εκπαίδευση του κοινού. Η Freedom24, μετά από προσεκτική και ενδελεχή έρευνα, επιλέγει κανάλια & δημιουργούς Χρηματοοικονομικού περιεχομένου τους οποίους χορηγεί, ώστε να προωθήσει τα προϊόντα της σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Φυσικά, με τον τρόπο αυτό, ένας μεγάλος όγκος αξιόλογων και εμπεριστατωμένων πληροφοριών γύρω από τις Αγορές, την Οικονομία και τις Επενδύσεις, φτάνει σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού κάθε χώρας. Έχουμε παρατηρήσει ότι μέσα από δικές μας πρωτοβουλίες, δημιουργούνται κοινότητες ανταλλαγής πληροφοριών και ιδεών γύρω από Χρηματοοικονομικές Έννοιες, κάτι που ενισχύει σημαντικά τη διαμόρφωση της επενδυτικής κουλτούρας στο κοινό και χαιρόμαστε που συμμετέχουμε έμπρακτα προς αυτή την κατεύθυνση. Μας χαροποιεί ιδιαίτερα που βλέπουμε μεγάλο μέρος του πελατολογίου μας, να επενδύει μακροπρόθεσμα σε προϊόντα με διαφοροποιημένο ρίσκο, όπως Αμοιβαία Κεφάλαια που ακολουθούν σημαντικούς Διεθνείς Χρηματιστηριακούς Δείκτες και να στοχεύει ακόμα και στη συνταξιοδότησή του μέσα από τις συγκεκριμένες τοποθετήσεις. Επιπλέον, στο ίδιο το περιβάλλον της πλατφόρμας υπάρχουν εργαλεία πληροφόρησης σχετικά με τα COVER STORY

EconomyToday 53 χαρακτηριστικά και τον τρόπο λειτουργίας κάθε προϊόντος, που ο πελάτης μας μπορεί να χρησιμοποιήσει. Είναι προς το συμφέρον της εταιρείας οι επενδυτές να τα πηγαίνουν καλά στις αγορές, να έχουν καλές αποδόσεις και να αυξάνουν τα κεφάλαια υπό διαχείριση που έχουν σε εμάς. Προσπαθούμε να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας προς αυτή την κατεύθυνση. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της Ακαδημίας Freedom24 και ποια είναι τα μέχρι τώρα αποτελέσματα; Η Ακαδημία έχει ως στόχο να αποτελέσει ένα επιπλέον εργαλείο στα χέρια τού κάθε επενδυτή για την περαιτέρω κατανόηση των αγορών και του πώς λειτουργεί η Οικονομία και οι Επενδύσεις. Θέλουμε οι επενδυτές να νιώσουν ασφάλεια με τον εαυτό τους και με τα κριτήρια τα οποία λαμβάνουν μια Χρηματοοικονομική απόφαση. ΘΕΛΟΥΜΕ ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΝΑ ΝΙΏΣΟΥΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΜΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ Μέσα από διαδραστικό περιεχόμενο και ασκήσεις, κάθε πελάτης μπορεί να βελτιώσει το επίπεδο των γνώσεων του σε ό,τι έχει να κάνει με τα Χρηματιστήρια και τις Επενδύσεις. Όραμά μας, να συμπληρώσουμε κενά στο κομμάτι του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού που δεν κατάφεραν να καλύψουν οι πελάτες μας από άλλες πηγές. Μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά, με τους χρήστες μας να ανακαλύπτουν με ενθουσιασμό το περιεχόμενο της Ακαδημίας. Οι έρευνες δείχνουν πως η επάρκεια Χρηματοοικονομικής Γνώσης συμβάλλει στην οικονομική ανθεκτικότητα του ατόμου. Επιδρά συνολικά θετικά στη σωστή διαχείριση των οικονομικών πόρων και αποτελεί μορφή ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου σε μια χώρα. Στόχος μας είναι να συμβάλλουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Λίγα λόγια για την Freedom24 H Freedom24, μέλος του εισηγμένου στο NASDAQ Ομίλου Freedom Holding Corp., αποτελεί μια διαδικτυακή πλατφόρμα Χρηματιστηριακών Συναλλαγών. Έχει δραστηριότητες σε όλη την Ευρώπη, με γραφεία σε 10 χώρες, όπου τοπικοποιεί ένα μεγάλο μέρος των υπηρεσιών της σε κάθε χώρα. Η Freedom24 λειτουργεί τα τελευταία 10 χρόνια, απασχολεί πάνω από 300 εργαζόμενους, έχει έδρα στην Κύπρο και εποπτεύεται από τη CySEC . Ακαδημία Freedom24: https://freedom24.com/ academy

πιστωτή, προκειμένου να υποστηρίξει τους πιστωτές στη

Η.Π.Α. μετά την οικονομική κρίση του 1837

54 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο ΡΟΛΟΣ

ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΠΙΣΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ ΤΙ Ε Ι ΝΑΙ Ε ΝΑ ΓΡΑΦΕ Ι Ο Π Ι ΣΤΗΣ (CREDIT BUREAU) Γραφείο Πίστης ορίζεται ως «ένα ιδιωτικό νομικό πρόσωπο που επεξεργάζεται πληροφορίες πελατών ενός

διαδικασία αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας του πελάτη». Τα πρώτα γραφεία αναφοράς πιστώσεων, ο προπομπός των Γραφείων Πίστης, δημιουργήθηκαν στις

από

σκοπός ήταν η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ πιστωτών για το αξιόχρεο των πελατών, οι οποίοι λάμβαναν προϊόντα ή υπηρεσίες επί πιστώσει. Στην Ευρώπη τα πρώτα Credit Bureaus δημιουργήθηκαν το 1860 μεταξύ εμπόρων και αναπτύχθηκαν ραγδαία μετά τον Ά Παγκόσμιο πόλεμο. Με την πάροδο του χρόνου, η ανταλλαγή πληροφοριών κάλυψε πολλούς τομείς της Οικονομίας, μηχανογραφήθηκε και αυτοματοποιήθηκε. Σήμερα τα Credit Bureaus υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου. ARTEMIS CREDIT BUREAU: ΤΟ ΓΡΑΦΕ Ι Ο Π Ι ΣΤΗΣ ΤΗΣ ΚΎΠΡΟΎ Η Artemis Credit Bureau ιδρύθηκε το 2008 και είναι το μοναδικό αναγνωρισμένο Γραφείο Πίστης (Credit Bureau) στην Κύπρο από την Παγκόσμια Τράπεζα. Είναι θυγατρική εταιρεία του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου και πλήρες μέλος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Γραφείων Πίστης, «ACCIS» (www.accis. eu). Σήμερα η Artemis Credit Bureau εξυπηρετεί το σύνολο των τραπεζών και των Εταιρειών Εξαγοράς Πιστώσεων με θετικά (εξυπηρετούμενες χορηγήσεις) και αρνητικά (μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις) δεδομένα. Η αποστολή του Οργανισμού είναι να παρέχει υψηλού επιπέδου, αξιόπιστη πληροφόρηση στην οποία τα ιδρύματα τα οποία εξυπηρετεί και οι καταναλωτές να μπορούν να βασίζονται για σκοπούς λήψης πιο τεκμηριωμένων αποφάσεων. Δηλαδή, υποστηρίζει την Υπεύθυνη Δανειοδότηση και την Υπεύθυνη Δανειοληψία. Η Υπεύθυνη Δανειοληψία από τους καταναλωτές σχετίζεται άμεσα με τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό. ΤΟ ΓΡΑΦΕ Ι Ο Π Ι ΣΤΗΣ ΚΑΙ Η ΕΜΠ Ε ΔΩΣΗ ΤΟΎ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΎ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΎ Η Artemis Credit Bureau, ως Γραφείο Πίστης, προάγει τη διατήρηση της υγιούς οικονομικής εικόνας των καταναλωτών μέσω δύο βασικών πυλώνων: Πρώτος Πυλώνας: Η παροχή συμβουλών Ο Πρώτος Πυλώνας είναι η παροχή γενικών χρήσιμων συμβουλών στους καταναλωτές. Οι συμβουλές επικοινωνούνται στους καταναλωτές σε απλή και κατανοητή γλώσσα. Οι Συμβουλές προς τους καταναλωτές: • Βασική προϋπόθεση για να διατηρούμε, ως καταναλωτές, μια υγιή οικονομική εικόνα είναι να είμαστε τυπικοί στην εξυπηρέτηση των πιστωτικών υποχρεώσεων μας, δηλαδή να αποπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας εγκαίρως και με συνέπεια. Για τον σκοπό αυτό, είναι σημαντικό να τηρούμε ένα βασικό προϋπολογισμό εσόδων και εξόδων, έχοντας υπόψη τη βασική αρχή ότι τα έξοδά μας δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα έσοδά μας. • Χρειάζεται γενικότερα συνετή διαχείριση των οικονομικών μας υποχρεώσεων συμπεριλαμβανομένων των δανειακών μας υποχρεώσεων. Πρέπει να δανειζόμαστε με υπευθυνότητα και πάντοτε στα πλαίσια των οικονομικών μας δυνατοτήτων. • Η παραχώρηση πιστωτικών διευκολύνσεων στον δανειολήπτη γίνεται στη βάση της ικανότητας αποπληρωμής των υποχρεώσεων του λαμβάνοντας υπόψιν τα διαθέσιμα εισοδήματά του και το σύνολο των δόσεων δανείων που έχει ήδη. Επίσης, λαμβάνεται υπόψη το πιστωτικό ιστορικό και το αξιόχρεο του πελάτη, δηλαδή πόσο τυπικός ήταν στην εξυπηρέτηση δανείων που έλαβε στο παρελθόν. Γι’ αυτό είναι σημαντικό ως καταναλωτές να προβαίνουμε σε μια αυτό-αξιολόγηση της οικονομικής μας εικόνας. Υπεύθυνη δανειοληψία σημαίνει να μη COVER STORY Πώς η Artemis Credit Bureau βοηθά στην εμπέδωση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού Η ΓΝΏΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΛΗΨΗ ΤΕΚΜΗΡΙΏΜΕΝΏΝ ΑΠΟΦΑΣΕΏΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΏΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ ΜΑΣ ΣΤΟΧΏΝ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΣ

ΤΟΥ

εμπόρους. Βασικός

Η ARTEMIS

CREDIT BUREAU

EconomyToday 55 δανείζομαι περισσότερα χρήματα απ’ όσα μπορώ να αποπληρώσω. Μια καλή πρακτική είναι, πριν από τη σύναψη ενός δανείου να προβούμε σε καταγραφή των μηνιαίων μας εξόδων. Κανένας δεν γνωρίζει την οικονομική μου εικόνα καλύτερα από εμάς τους ίδιους. Πρέπει πάντοτε να παρέχουμε στην τράπεζα πλήρεις και ακριβείς πληροφορίες όσον αφορά την οικονομική μας κατάσταση για να μπορέσει η τράπεζα να προβεί σε αντικειμενική αξιολόγησή της και για το δικό μας όφελος. Με τη βοήθεια του πιστωτικού ιδρύματος θα γίνει επιλογή ύψους δόσης δανείου που θα μας παρέχει οικονομική άνεση και θα μας προστατεύει από απρόβλεπτες οικονομικές δυσχέρειες στη ζωή όπως π.χ. απώλεια εργασίας, διαζύγιο, θάνατος συζύγου, προβλήματα υγείας, κ.ά.. • Ως Δανειολήπτες, βεβαιωνόμαστε ότι ενημερωθήκαμε σωστά για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μας όπως αντικατοπτρίζονται στο έγγραφο όρων & προϋποθέσεων της δανειακής σύμβασης που μας δίνεται από την τράπεζα για μελέτη πριν την υπογραφή της σύμβασης. • Με την παραχώρηση του δανείου, ξεκινά και η δέσμευσή μας για την αποπληρωμή του. Είναι υψίστης σημασίας να αντιλαμβανόμαστε τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουμε μέσω της δανειακής σύμβασης. Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι αφενός ο δανεισμός αποτελεί μακροπρόθεσμη δέσμευση και αφετέρου ότι ο δανεισμός αποτελεί διευκόλυνση και δεν αυξάνει τις πραγματικές οικονομικές μας δυνατότητες. Από τη στιγμή που έχουμε λάβει ένα δάνειο και καταβάλλουμε κανονικά τις δόσεις του, είναι σημαντικό να παραμείνουμε τυπικοί στην αποπληρωμή του. Εάν για οποιοδήποτε λόγο προβλέπουμε ότι θα αντιμετωπίσουμε δυσκολία στην έγκαιρη αποπληρωμή των δόσεων μας, τότε πρέπει άμεσα να επικοινωνήσουμε με την τράπεζα με σκοπό την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι κάθε καθυστερημένη δόση δανείου οδηγεί σε οικονομικές επιβαρύνσεις για τον δανειολήπτη. Δεύτερος Πυλώνας: Να γνωρίζουν την οικονομική τους εικόνα Ο Δεύτερος Πυλώνας είναι η παροχή γνώσης στους καταναλωτές για την οικονομική τους εικόνα μέσω της Κατάστασης Δεδομένων Οικονομικής Συμπεριφοράς (Credit Report) που τους αφορά. Η γνώση της οικονομικής μας εικόνας είναι καθοριστική για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων και την επίτευξη των οικονομικών μας στόχων. Η υγιής οικονομική εικόνα ξεκινά με τη γνώση γι’ αυτή. Μέρος της εικόνας αυτής, είναι να γνωρίζουμε τις τραπεζικές πιστωτικές υποχρεώσεις που έχουμε αναλάβει, είτε ως πρωτοφειλέτες, είτε ως εγγυητές, καθώς και τη σημερινή τους κατάσταση. Πρέπει, δηλαδή, να γνωρίζουμε εάν τα δάνεια μας και τα δάνεια τρίτων τα οποία έχουμε εγγυηθεί, εξυπηρετούνται κανονικά ή παρουσιάζουν καθυστερήσεις. Αυτή είναι, εξάλλου, η εικόνα που έχουν τα τραπεζικά ιδρύματα κάθε φορά που αιτούμαστε ένα νέο δάνειο ή ελέγχεται κάποιο υφιστάμενο δάνειό μας. Την εικόνα αυτή μπορούμε να τη μάθουμε και εμείς οι ίδιοι απευθυνόμενοι στο Γραφείο Εξυπηρέτησης του Κοινού, της Artemis Credit Bureau, με σκοπό τη λήψη του Credit Report μας. Το Credit Report είναι η αντανάκλαση της πιστωτικής μας εικόνας, μέσω της καταγραφής όλων των πιστωτικών διευκολύνσεών μας στα πιστωτικά ιδρύματα και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Πρόκειται για μία αναλυτική έκθεση η οποία παρουσιάζει τη συνολική μας οικονομική συμπεριφορά. Κατά πόσο, δηλαδή, εκπληρώνουμε επιτυχώς τις οικονομικές μας υποχρεώσεις έναντι των πιστωτών μας. ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚ Α Εν κατακλείδι, το Γραφείο Πίστης, ως βασικός πυλώνας του Χρηματοοικονομικού Συστήματος, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υπεύθυνη δανειοληψία εκ μέρους των καταναλωτών και μέσω του θεσμικού του ρόλου συνεισφέρει στην εμπέδωση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού ως μέσο επίτευξης μιας υγιούς οικονομικής εικόνας που επιτρέπει, με τη σειρά της, την επίτευξη των οικονομικών τους στόχων. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα της Artemis Credit Bureau: www.artemis.com.cy

ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΊ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΚΑΊ ΤΩΝ ΕΤΑΊΡΕΊΩΝ ΕΞΑΓΟΡΑΣ ΠΊΣΤΩΣΕΩΝ ΜΕ ΘΕΤΊΚΑ ΚΑΊ ΑΡΝΗΤΊΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

56 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η Τράπεζα Κύπρου πρωτοπορεί με μια πρωτοβουλία που έχει στόχο να ενδυναμώσει όλους τους πελάτες, ανεξαρτήτως ηλικίας, να αγκαλιάσουν τον σύγχρονο τρόπο τραπεζικής και να νιώσουν αυτοπεποίθηση στο να τον χρησιμοποιούν προς όφελός τους. ΤΟΥ ΠΈΤΡΟΥ ΟΛΥΜΠΙΟΥ

Credit Sanctioning της Τράπεζας Κύπρου ΟΔΗΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Π ρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι οικογενειακές δαπάνες αυξάνονται συνεχώς, ενώ τα εισοδήματα παραμένουν σε σταθερά ή ακόμα και μειωμένα επίπεδα. Παράλληλα, το συνολικό χρέος των νοικοκυριών αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ πολλοί πολίτες δεν διατηρούν αποταμιεύσεις για αντιμετώπιση απρόβλεπτων ή έκτακτων δαπανών. Η δημιουργία ενός οικογενειακού προϋπολογισμού είναι ένα σημαντικό βήμα για την οικονομική επιτυχία και τη διαχείριση των οικογενειακών οικονομικών. Ένας καλός προϋπολογισμός βοηθά την οικογένεια να κατανοήσει τις πηγές εισοδημάτων και παράλληλα να αντιληφθεί πού ξοδεύονται τα χρήματά της. Παράλληλα η δημιουργία ενός προϋπολογισμού μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό και την παρακολούθηση των οικονομικών στόχων, όπως η αποταμίευση για συνταξιοδότηση, η εξόφληση χρεών ή η διενέργεια επενδύσεων. Ακολουθώντας τα πιο κάτω βήματα, μπορείτε να ενημερωθείτε για το πώς μπορείτε να δημιουργήσετε έναν οικογενειακό προϋπολογισμό, ο οποίος θα βοηθήσει στην οικονομική σας επιμόρφωση. ΒΉΜΑ 1: ΣΥΛΛΟΓΉ ΠΛ Ή ΡΟΦΟΡΙΏΝ Πριν αρχίσετε να δημιουργείτε τον προϋπολογισμό σας, θα πρέπει να συλλέξετε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τα οικονομικά σας. Αυτό περιλαμβάνει τα μηνιαία εισοδήματα από όλες τις πηγές, όπως η μισθοδοσία, τυχόν επιδόματα, ενοίκια ακινήτων κ.λπ.. Συγκεντρώστε επίσης όλα τα έγγραφα που αφορούν τα έξοδα, τις τρέχουσες οφειλές και τις αποταμιεύσεις σας. ΒΉΜΑ 2: ΟΡΙΣΜ Ο Σ ΣΤ ΟΧ Ώ Ν Καθορίστε τους μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους για τον προϋπολογισμό σας. Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν την εξόφληση χρεών, τη δημιουργία ενός αποθεματικού ασφαλείας (π.χ. για έκτακτα έξοδα, τη συνταξιοδότησή σας κ.λπ) ή την εξοικονόμηση για μεγαλύτερες αγορές ή επενδύσεις. ΒΉΜΑ 3: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜ Ο Σ ΕΙΣΟΔΉΜΑΤΟΣ Καταγράψτε όλα τα καθαρά μηνιαία εισοδήματα της οικογένειάς σας, συμπεριλαμβανομένων των αποδοχών, των επιδομάτων, εισπρακτέων ενοικίων, τυχόν παροχών και οποιοδήποτε άλλο εισόδημα λαμβάνετε σε σταθερή βάση κάθε μήνα. Αποφύγετε να συμπεριλάβετε στον πιο πάνω υπολογισμό, εισοδήματα τα οποία δεν θεωρούνται επαναλαμβανόμενα όπως υπερωρίες ή φιλοδωρήματα, εκτός αν αυτά προνοούνται π.χ. από το συμβόλαιο εργοδότησής σας ή δικαιολογούνται λόγω της φύσης της εργασίας σας (νοσοκόμοι, αστυνομικοί κ.λπ οι οποίοι εργάζονται μόνιμα με καθεστώς βάρδιας). Υπολογίστε το καθαρό εισόδημα που λαμβάνετε από τις πιο πάνω πηγές, αφού λάβετε υπόψη τις σχετικές αποκοπές για τυχόν φορολογίες (π.χ. Φόρος Εισοδήματος, ΓεΣΥ, Άμυνα). ΒΉΜΑ 4: ΚΑΤΑΓΡΑΦΉ ΕΞ Ο Δ Ώ Ν Καταγράψτε όλα τα μηνιαία έξοδα, συμπεριλαμβανομένων των τακτικών λογαριασμών (ηλεκτρισμού, υδατοπρομήθειας, τηλεφώνων, ενοικίου), των τροφίμων, των εξόδων διακίνησης, της ψυχαγωγίας, της εκπαίδευσης και άλλων δαπανών. Έξοδα τα οποία καταβάλλονται σε ετήσια βάση (όπως π.χ. ασφάλειες αυτοκινήτων, δημοτικά τέλη κ.λπ), μπορείτε να καταμερίσετε το ποσό τους σε μηνιαία βάση. Στα πιο COVER STORY

Head

EconomyToday 57 πάνω έξοδα συμπεριλάβετε και τις μηνιαίες δόσεις που καταβάλλετε για τυχόν δανεισμό που διατηρείτε. ΒΉΜΑ 5: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜ Ο Σ ΥΠΟΛΟ Ι ΠΟΥ - ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΉ Αφαιρέστε τα συνολικά έξοδα από τα συνολικά έσοδα για να υπολογίσετε το υπόλοιπο το οποίο θα πρέπει να είναι θετικό για να διατηρείτε μια υγιή οικονομική κατάσταση. Σε μια τέτοια περίπτωση (όπου δηλαδή τα έσοδα είναι περισσότερα από τα έξοδα σας) συστήνεται όπως καθορίσετε ένα μηνιαίο ποσό αποταμίευσης, το οποίο θα βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων που έχετε ορίσει πιο πάνω. Ο Warren Buffett, ένας από τους πιο επιτυχημένους επενδυτές όλων των εποχών και ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, έχει εκφράσει πολλές φορές την άποψή του ότι θα πρέπει πρώτα να αποταμιεύουμε και μετά να ξοδεύουμε (και όχι το αντίθετο!). Εάν από την άλλη, το πιο πάνω υπόλοιπο είναι αρνητικό, αυτό σημαίνει ότι σε μηνιαία βάση ξοδεύετε περισσότερα χρήματα από όσα κερδίζετε (και συνήθως χρηματοδοτείτε αυτό το «έλλειμμα» με δανεισμό). Σ’ αυτήν την περίπτωση, θα πρέπει να εξετάσετε τις δαπάνες σας και να τις προσαρμόσετε ανάλογα. Μπορείτε να αξιολογήσετε διάφορους τρόπους μείωσης των δαπανών σας, όπως τη μείωση των εξόδων ψυχαγωγίας, την αναθεώρηση των συνδρομών σας ή ακόμη και την εξοικονόμηση σε καθημερινές αγορές. Εννοείται ότι θα πρέπει παράλληλα να αξιολογήσετε κατά πόσο είναι εφικτή η αύξηση των εισοδημάτων σας (π.χ. μέσω πρόσθετης εργασίας, εκμετάλλευσης περιουσιακών σας στοιχείων κ.λπ). ΒΉΜΑ 6: ΕΦΑΡΜΟΓΉ Με την ολοκλήρωση του προϋπολογισμού σας, θα πρέπει να τον εφαρμόσετε! Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να προχωρήσετε σε τυχόν αναπροσαρμογές των δαπανών σας (εάν απαιτείται) και να τηρείτε προσεκτικά τα έσοδα και τα έξοδά σας, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό και τους στόχους που έχετε ορίσει. Παρακολουθήστε την πρόοδό σας και προσαρμόστε τον προϋπολογισμό σας όπου απαιτείται. «ΜΑΘΑ Ι ΝΟΥΜΕ ΑΛΛΙΏΣ» Η Τράπεζα Κύπρου πρωτοπορεί με μια πρωτοβουλία που έχει στόχο να ενδυναμώσει όλους τους πελάτες, ανεξαρτήτως ηλικίας, να αγκαλιάσουν τον σύγχρονο τρόπο τραπεζικής και να νιώσουν αυτοπεποίθηση στο να τον χρησιμοποιούν προς όφελός τους. Κάνοντας προσβάσιμη την εξοικείωση με την Ψηφιακή Τράπεζα, η Τράπεζα Κύπρου προχωρεί με μια εκστρατεία ενημέρωσης και εκπαίδευσης, με κύριο σύνθημα το «Μαθαίνουμε Αλλιώς». Πέρα από την ευκολία και την αποτελεσματικότητα που προσφέρει το e-banking, η εκστρατεία «Μαθαίνουμε Αλλιώς» υπογραμμίζει και τη σημασία της ασφάλειας. Οι πελάτες εκπαιδεύονται στις βέλτιστες πρακτικές για την προστασία των προσωπικών και χρηματοοικονομικών τους πληροφοριών στο διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένων συμβουλών για τη δημιουργία ισχυρών κωδικών πρόσβασης, την αναγνώριση απατών και τη χρήση λειτουργιών ασφαλείας που προσφέρονται από τις Ψηφιακές πλατφόρμες της τράπεζας. Η εκστρατεία περιλαμβάνει παρουσιάσεις σε Δήμους και Κοινότητες δωρεάν σε όλη την Κύπρο. Οι συμμετέχοντες ενημερώνονται για βασικές οικονομικές έννοιες και για τον τρόπο που μπορούν να χειρίζονται Ψηφιακές Υπηρεσίες της τράπεζας, μέσω του υπολογιστή, του κινητού τους τηλεφώνου και των ΑΤΜ. Πρόσθετα έχουν δημιουργηθεί και διάφορα βίντεο, τα οποία προσφέρουν μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση για την κατανόηση των Ψηφιακών Υπηρεσιών, βασιζόμενα σε απλή και κατανοητή γλώσσα που δεν απαιτεί τεχνικές γνώσεις. Μέσα από ένα φιλικό προς τον χρήστη περιβάλλον, εξηγεί πώς οι πελάτες μπορούν να απολαύσουν τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, όπως η μεταφορά χρημάτων και η πληρωμή λογαριασμών, με ασφάλεια και άνεση και χωρίς να επιβαρυνθούν οικονομικά. Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ «Κάθε προσέγγισή μας πρέπει να χαρακτηρίζεται από ενσυναίσθηση» τονίζει, στη συνέντευξή της στο Economy Today, η Μαριάννα Φόρτωμα, διευθύντρια Μάρκετινγκ, Επικοινωνίας & Επιχειρησιακής Ανάπτυξης της Πολυκλινικής Υγείας, επισημαίνοντας ότι «αυτό είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση, αλλά και η γοητεία του Μάρκετινγκ στον χώρο της Υγείας». Ως Marketing Manager της Πολυκλινικής Υγείας ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που έχετε να διαχειριστείτε; Το Marketing και η Επικοινωνία όταν πρόκειται για τον χώρο της Υγείας, απαιτούν εντελώς διαφορετικό χειρισμό. Τα μηνύματα επικοινωνούνται στους συνεργάτες ιατρούς, στα 560 άτομα του Ανθρώπινου Δυναμικού, στην κοινωνία, στους ασθενείς της Πολυκλινικής ΥΓΕΙΑ, στους συγγενείς τους και βεβαίως στους μετόχους. Ο τρόπος προσέγγισης είναι εντελώς διαφορετικός για τον κάθε ένα από αυτά τα κοινά που απευθυνόμαστε. Επιτρέψτε μου όμως να επικεντρωθώ στους ασθενείς. Η πληροφόρηση που δίνεται πρέπει να είναι ακριβής, χωρίς παραπλανητικά ή ωραιοποιημένα στοιχεία, γιατί αφορά στην ανθρώπινη ζωή. Παρόλα αυτά όμως, πρέπει να παραμένει θετική και να αποπνέει αισιοδοξία. Η ψυχολογία του ανθρώπου που Τι περιλαμβάνει το τυπικό πρόγραμμα μιας μέρας στο γραφείο; Η μέρα ξεκινά με μισάωρο πρωινό καφέ και συζήτηση με τη συνεργάτιδα μου για προγραμματισμό της ημέρας και των επόμενων ημερών και follow up της προηγούμενης ημέρας. Αυτή είναι και η μόνη σταθερά θα έλεγα. Η υπόλοιπη ημέρα κυλά με συναντήσεις εντός και εκτός, άλλες προγραμματισμένες, άλλες όχι, το τηλέφωνο να κτυπά ασταμάτητα, συμμετοχή σε εκδηλώσεις, είτε εκπροσωπώντας την Πολυκλινική, είτε της Πολυκλινικής και αρκετή συγγραφή κειμένων. Μέσα σε όλη την καθημερινότητα, θεωρώ τον εαυτό μου ιδιαίτερα τυχερό που όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα εξαιρετικό εργασιακό περιβάλλον, που παρά τη διαφορετικότητα των ανθρώπων που το αποτελούν, ο στόχος και οι αξίες είναι κοινά και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

ΑΠΟΔΕΚΤΟΣ

ΕΙΝΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ Το Marketing και η Επικοινωνία όταν πρόκειται για τον χώρο της Υγείας, απαιτούν εντελώς διαφορετικό χειρισμό και ο μόνος αποδεκτός προσανατολισμός στον τομέα της Υγείας είναι ένας, ο άνθρωπος, δηλώνει η ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΦΌΡΤΩΜΑ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ Η Μαριάννα Φόρτωμα γεννήθηκε στην Αθήνα, ενώ μετακόμισε μόνιμα στην Κύπρο στα τέλη του 2011. Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Deree College (American College of Greece) και έκανε το Μεταπτυχιακό της σε ΜΜΕ, Επικοινωνία και Δημόσιες Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο του Leicester. Εδώ και 9 χρόνια δραστηριοποιείται στον χώρο της Υγείας ως διευθύντρια Μάρκετινγκ, Επικοινωνίας & Επιχειρησιακής Ανάπτυξης, με τα τελευταία 2 χρόνια στην Πολυκλινική ΥΓΕΙΑ. Όπως η ίδια αναφέρει, η Πολυκλινική ΥΓΕΙΑ αποτελεί για την ίδια τη δεύτερη οικογένειά της και το ιδανικό περιβάλλον για την επίτευξη των επαγγελματικών της στόχων και της προσωπικής της ανάπτυξης. Είναι πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια της ΑνΑΔ & EUPATI Fellow (European Patients’ Academy – Patient Expert Training Programme on Medicines Research and Development), ενώ μιλά Ελληνικά, Αγγλικά, Γερμανικά.

Ο ΜΟΝΟΣ

ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ

58 EconomyToday

WHOIS WHO

ΑΓΑΠΗΜΈΝΟ ΒΙΒΛΙΟ: Illuminati ΑΓΑΠΗΜΈΝΗ ΤΑΙΝΙΑ: The Bodyguard ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΘΑΥΜΑΖΩ: Όσους πολεμούν για την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΘΑ ΗΘΈΛΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΩ: Μία φάρμα για αδέσποτα σκυλάκια ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΔΈΝ ΑΠΟΧΩΡΙΖΟΜΑΙ ΠΟΤΈ: Την ψυχραιμία μου και την οικογένειά μου! ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΓΙΑ Μ Έ ΝΑ 5

μπορεί να σώσει ζωές.

Ο χώρος της Υγείας είναι διαρκώς μεταβαλλόμενος. Ο ανταγωνισμός

είναι πολύ μεγάλος και αμείλικτος.

Αυτό σαφώς επηρεάζει και το Marketing. Η καθημερινή διαχείριση της Επικοινωνίας και του Μάρκετινγκ στον χώρο

60 EconomyToday δοκιμάζεται η υγεία η δική του ή των δικών του ανθρώπων είναι εύθραυστη και εμείς οφείλουμε να τη διαφυλάξουμε, ούτε να την εκμεταλλευτούμε, αλλά ούτε και να τη θρυμματίσουμε. Κάθε προσέγγισή μας πρέπει να χαρακτηρίζεται από ενσυναίσθηση. Αυτό νομίζω είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση, αλλά και η γοητεία του Μάρκετινγκ στον χώρο της Υγείας. Αφού δεν πρόκειται για κάποιο τυπικό προϊόν αλλά για το ουσιαστικότερο αγαθό της Υγείας και της ανθρώπινης φροντίδας, ποιος είναι ο ρόλος του Μarketing και του Βranding στον τομέα της Υγείας; Να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει ως προς τη σημασία της πρόληψης, να κινητοποιήσει, να στηρίξει κοινωνικά ευαίσθητες ομάδες, να αναδείξει προβλήματα στον χώρο της Υγείας, να προβάλλει προτάσεις βελτίωσης, να προβάλλει τα επαγγέλματα που σχετίζονται με τον χώρο της Υγείας, αλλά ακόμη και να δημιουργήσει πρότυπα. Ταυτόχρονα, το Marketing & το Branding στον χώρο της Υγείας, μέσα από πραγματικά στοιχεία, καλείται να δώσει ουσιαστικά στον ασθενή τη δύναμη της γνώσης, ώστε οι επιλογές του να είναι συνειδητές και προς το δικό του συμφέρον πάνω από όλα. Πώς αντιλαμβάνεστε την επίδραση της τεχνολογίας στον τομέα της Υγείας σήμερα και πώς αλλάζει και η καθημερινότητα στο Μarketing λόγω των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων; Όπως επηρεάζονται όλοι οι τομείς, το ίδιο συμβαίνει και με αυτόν της Υγείας. Μόνο που εδώ, η αλματώδης τεχνολογική ανάπτυξη,

της Υγείας, απαιτεί εγρήγορση, ξεκάθαρη στρατηγική, διαρκή εκπαίδευση και σαφή προσανατολισμό. Ο μόνος αποδεκτός προσανατολισμός για τον χώρο της Υγείας είναι ένας, ο άνθρωπος. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα διδαχθέντα μαθήματα, ιδίως στον τομέα της Υγείας, στη μετά την πανδημία εποχή; Έπρεπε να πάθουμε για να μάθουμε δυστυχώς. Νομίζω ότι ο χώρος της Υγείας, παρά το ότι δοκιμάστηκε και ταλαντεύτηκε σε υπερβολικό βαθμό, παρόλα αυτά όχι απλά επιβίωσε, αλλά ενδυναμώθηκε. Βγήκαν στην επιφάνεια πολλές νοσηρότητες, οι οποίες εξυγιάνθηκαν ή βελτιώθηκαν. Επίσης όλοι μας νομίζω αντιληφθήκαμε ότι η υγεία μας δεν είναι αυτονόητη, ανεξαρτήτως της ηλικίας στην οποία βρισκόμαστε. Οφείλουμε να την προστατέψουμε εμείς οι ίδιοι. Ταυτόχρονα η πανδημία ανέδειξε το πόσο σημαντικό είναι το έργο που προσφέρει το ιατρικό, παραϊατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό αποδίδοντάς τους τα εύσημα και την αναγνώριση που αξίζουν. Ποιοι είναι οι στρατηγικοί σας στόχοι για το 2024; Αν εννοείτε ως Οργανισμός, τότε θα έλεγα ότι βασικότερος στρατηγικός στόχος είναι η διατήρηση και περαιτέρω ενίσχυση της υψηλής ποιότητας Υπηρεσιών Υγείας και παροχής συμπονετικής φροντίδας, μέσα από μία απολύτως ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Η ένταξή μας στο ΓεΣΥ δεν άλλαξε τη βασική μας δέσμευση σε αξίες όπως είναι η Βιωσιμότητα, η διαφάνεια, η ακεραιότητα, η υπευθυνότητα, ο επαγγελματισμός, ο σεβασμός στον συνάνθρωπο και η ισότητα, οι οποίες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας του Οργανισμού. Ως προς το τμήμα του Marketing, σαφώς ο σχεδιασμός και η υλοποίηση στοχευμένων δράσεων που αποσκοπούν στη στήριξη κοινωνικά ευάλωτων ομάδων μέσα από συμπράξεις και συνεργασίες με φορείς που τις εκπροσωπούν, με απώτερο σκοπό και στόχο την ίση πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας Υπηρεσίες Υγείας για όλους. Επίσης, η ευαισθητοποίηση για θέματα που αφορούν στην υγεία μας γενικότερα αλλά και στην πρόληψη, μέσω της διάχυσης της ενημέρωσης. Σε προσωπικό επίπεδο, να κάνω ό,τι είναι δυνατόν για να παραμείνει για τις δύο μικρές μας πριγκίπισσες, ο κόσμος αυτός γεμάτος κάστρα, αστερόσκονη και χρώματα, χωρίς δράκους και χωρίς μαύρα σύννεφα, για όσο το δυνατόν περισσότερο! ΤΟ ΜΟΤΟ ΜΟΥ Όπως οι φοίνικες αναγεννώνται από τις στάχτες τους, έτσι και η ανθρώπινη ψυχή!

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΣΤΙΣ 11:00 ΜΕΣΗΜΕΡΙ ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡHΣΤΟ ΜΙΧΑΛΑΡΟ www.sigmatv.com

ΘΕΜ Ε ΛΙ Ά

Wealth Management

ΤΗΣ EUROBANK

ΚΥΠΡΟΥ ΣΤΟΝ

ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ WEALTH

MANAGEMENT

ΒΑΣΙΖΟΝΤΑΙ

ΔΕΣΜΟΥΣ

ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ

ΜΕ ΤΟΥΣ

ΠΕΛΑΤΕΣ ΜΑΣ

62 EconomyToday ADVERTORIAL Με το νέο Wealth Portal η Εurobank Κύπρου ενισχύει ακόμα περισσότερο τη θέση της ως τράπεζα πρώτης επιλογής για Eπενδυτικές Υπηρεσίες και διαχείρισης πλούτου ΙΣΧΥΡΆ

Μ ε €11,7 δισεκατομμύρια κεφάλαια υπό διαχείριση στον τομέα του Wealth Management, ο Όμιλος Eurobank έχει καθιερωθεί ως ο μοναδικός στην περιοχή που έχει τη δυνατότητα να προσφέρει στους πελάτες του ένα ευρύ φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών από τέσσερις γεωγραφικές περιοχές, την Κύπρο, το Λουξεμβούργο, την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο.

του Global Relationship

ο κάθε πελάτης έχει την επιλογή για το πώς και πού θα επενδύσει, είτε πρόκειται για κεφάλαια που διατηρεί σε λογαριασμούς στην Κύπρο, είτε για όσα έχει ήδη κατατεθειμένα στο εξωτερικό. Στην Eurobank Κύπρου, από την έναρξη της λειτουργίας της στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, το 2007, ο τομέας του Wealth Management αποτελεί έναν πολύ σημαντικό και αναπτυγμένο πυλώνα. Με επίκεντρο την άριστη εξυπηρέτηση του πελάτη και την παροχή εξατομικευμένων υπηρεσιών, η Eurobank Κύπρου έχει καθιερωθεί ως τράπεζα πρώτης επιλογής για πελάτες υψηλής κεφαλαιακής αξίας. νται σε κάθε περίπτωση. Οι λύσεις αυτές περιλαμβάνουν προϊόντα και στρατηγικές ESG όπου εφαρμόζονται στοχευμένα και διαφανή κριτήρια κατά την επενδυτική διαδικασία και την επιλογή επενδυτικών τοποθετήσεων. ΔΆΝΕΙ Ά LOMBARD Κ Ά Ι ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ Επιπρόσθετα, πέραν από τις συνήθεις τραπεζικές εργασίες παρέχονται και άλλες υπηρεσίες, όπως καινοτόμες δανειακές λύσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται τα Επενδυτικά Δάνεια τύπου Lombard. Τα δάνεια δίνουν τη δυνατότητα στους πελάτες του Wealth Management να εξασφαλίσουν τραπεζικές διευκολύνσεις για άλλους σκοπούς, να αξιοποιήσουν νέες επενδυτικές ευκαιρίες που παρουσιάζουν οι διεθνείς χρηματαγορές, αλλά και τη δυνατότητα για μεγιστοποίηση της απόδοσης του ήδη επενδυμένου χαρτοφυλακίου που διατηρούν με την Eurobank Κύπρου. Η γκάμα δανειοδοτήσεων συμπληρώνεται με τα συνήθη δάνεια για στεγαστικούς και επενδυτικούς σκοπούς στην Κύπρο, καθώς επίσης και για επενδυτικούς σκοπούς στην Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο. ΆΦΟΣΙΩΣΗ ΣΤΟΝ ΠΕΛΆΤΗ Η Eurobank Κύπρου διακρίνεται για την πελατοκεντρική προσέγγιση και την αφοσίωση στην καλύτερη και άριστη εξυπηρέτηση του πελάτη, δημιουργώντας μακροπρόθεσμες σχέσεις εμπιστοσύνης. Οι Υπηρεσίες Διαχείρισης Κεφαλαίων προϋποθέτουν στενή επαφή μεταξύ της τράπεζας και του πελάτη και την ενεργή συμβολή των δύο μερών. Πρόκειται για μια υπηρεσία «high-touch», που απαιτεί δηλαδή τη χρήση πρωτίστως συμβατών (μη Ψηφιακών) καναλιών επικοινωνίας, όπως είναι οι κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τον πελάτη-ιδιαίτερα στην αρχή της συνεργασίας προκειμένου να καθοριστούν οι επενδυτικές του ανάγκες και να του προταθούν οι λύσεις που ταιριάζουν στο επενδυτικό του προφίλ. Ε Ύ ΡΎ Φ Ά ΣΜ Ά Ύ ΠΗΡΕΣΙΩΝ Στην Κύπρο, η Διεύθυνση Διαχείρισης Περιουσίας αποτελείται από μια ομάδα πέραν των 40 έμπειρων και υψηλά καταρτισμένων επαγγελματιών στον τομέα Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων, γεγονός που συμβάλλει στη δημιουργία μακροχρόνιων σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ τράπεζας και πελάτη. Το τμήμα Wealth Management παρέχει ένα ευρύ φάσμα εξατομικευμένων τραπεζικών, πιστωτικών και επενδυτικών λύσεων σε private banking πελάτες, σε θεσμικούς επενδυτές και διαχειριστές κεφαλαίων. Οι Επενδυτικές Υπηρεσίες της Eurobank Κύπρου εκτείνονται σε όλο το φάσμα των επενδυτικών επιλογών και προϊόντων με ενεργή ή συμβουλευτική διαχείριση και ανοικτή αρχιτεκτονική. Οι υπηρεσίες αυτές είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό εξατομικευμένες, ώστε να καλύπτουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις ανάγκες των πελατών μας - από τη σύνθεση προσωπικού χαρτοφυλακίου, την ανάληψη ρίσκου ανάλογα με το ξεχωριστό προφίλ κάθε πελάτη, τη συμβολή όλων των διεθνών οίκων αμοιβαίων κεφαλαίων και τα πακέτα προϊόντων, μέχρι τις ξεχωριστές λύσεις που προτείνο-

ΓΕΡΑ

στο

Μέσω

Manager

ΤΑ

ΘΕΜΕΛΙΑ

ΣΤΟΥΣ ΙΣΧΥΡΟΥΣ

άλλο.

Όμως, αναγνωρίζοντας τον

έχουμε πρόσφατα ολοκληρώσει

την εισαγωγή νέων Τεχνολογιών

Αιχμής, δίνοντας ιδιαίτερη έμφα-

ση στη διαχείριση πλούτου. Είναι

γεγονός ότι

EconomyToday 63

ΣΎΜΜΑΧΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ Τα γερά θεμέλια της Eurobank Κύπρου στον τομέα του Wealth Management βασίζονται στους ισχυρούς δεσμούς που έχουμε δημιουργήσει με τους πελάτες μας και στη διατήρηση των στενών σχέσεων, οι οποίες δεν μπορούν να αντικατασταθούν με οτιδήποτε

ΜΕ

σημαντικό ρόλο της Τεχνολογίας, στον τομέα του Private Banking

η Τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι στον Χρηματοοικονομικό τομέα και σε θέματα Διαχείρισης Κεφαλαίων και ως Eurobank Κύπρου δεν θα μπορούσαμε να μη συμβαδίζουμε με τις εξελίξεις. Είναι βέβαιο ότι η χρήση νέων Τεχνολογιών προσθέτει στις υφιστάμενες δυνατότητες ενός Οργανισμού και αποτελεί προϋπόθεση για την παροχή μιας ολοκληρωμένης, αποτελεσματικής και εξατομικευμένης λύσης στον τομέα Διαχείρισης Κεφαλαίων, παρέχοντας μια ολοκληρωμένη και πιο ποιοτική πελατειακή εμπειρία (Customer Experience). Μέσω της πλατφόρμας Wealth Portal δίνεται πρόσβαση στους πελάτες της τράπεζας σε διαδικτυακά εργαλεία που διευκολύνουν την ενεργή διαχείριση του επενδυτικού τους χαρτοφυλακίου. Εκτός από την εύκολη προσβασιμότητα, πλοήγηση και χρήση, το Wealth Portal παρέχει διευρυμένες λειτουργικότητες στους χρήστες και κυρίως τη δυνατότητα στον πελάτη να εξυπηρετηθεί ανά πάσαν στιγμήν, οποιαδήποτε μέρα και ώρα το επιθυμεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι, πρόσφατα η Eurobank Κύπρου στο πλαίσιο του παγκοσμίως γνωστού συνεδρίου Temenos Community Forum στο Δουβλίνο, βραβεύθηκε

Customer Awards 2024, για το πετυχημένο πρόγραμμα Ψηφιακού Μετασχηματισμού και την πλήρη μετάβαση των Τραπεζικών και Επενδυτικών δραστηριοτήτων της σε μια νέα Ψηφιακή πλατφόρμα μέσω της Temenos. Η νέα πλατφόρμα καθιερώνει τη Eurobank Κύπρου ως έναν από τους ηγέτες της αγοράς στον τομέα αυτό, αφού το καινοτόμο Wealth Portal αποτελεί το ψηφιακό σημείο πρόσβασης των πελατών της για ολιστική διαχείριση των Επενδυτικών τους Χαρτοφυλακίων 24 ώρες το 24ωρο. ΔΊΕΎΡΎΜΕΝΕΣ ΎΠΗΡΕΣΊΕΣ ΜΕΣΩ WEALTH PORTAL To Wealth Portal παρέχει διευρυμένες λειτουργικότητες στον πελάτη, ο οποίος μπορεί να εξυπηρετηθεί οποιαδήποτε στιγμή το επιθυμεί: • Ψηφιακή διαβίβαση επενδυτικών εντολών σε πραγματικό χρόνο από τον ίδιο τον πελάτη σε όλα τα είδη επενδυτικών προϊόντων. • Παρακολούθηση των Επενδυτικών Χαρτοφυλακίων με πάρα πολλά διαγράμματα και πίνακες. • Ηλεκτρονική υποβολή στην τράπεζα των επενδυτικών ερωτηματολογίων από τον ίδιο τον πελάτη, σύμφωνα με τις ανάγκες της νομοθεσίας και των υπηρεσιών που τους προσφέρουμε. • Λήψη Επενδυτικών Προτάσεων (Investment Proposals) μέσω της Υπηρεσίας Επενδυτικών Συμβουλών (Investment Advisory Service). • Παρακολούθηση της απόδοσης των χαρτοφυλακίων για διαφορετικά χρονικά διαστήματα και με ποικίλους τρόπους ανάλογα με το είδος της υπηρεσίες που προσφέρεται. • Εκτίμηση των μελλοντικών ταμειακών ροών των χαρτοφυλακίων σε επενδύσεις σταθερού εισοδήματος. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Cyprus Ltd Τηλ: +357 22 208000

στα

Eurobank

Email: info@eurobank.com.cy

Η ΝΕΑ ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ WEALTH PORTAL ΚΑΘΙΕΡΩΝΕΙ ΤΗ EUROBANK ΚΥΠΡΟΥ ΩΣ ΕΝΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ WEALTH MANAGEMENT

Web: www.eurobank.com.cy

ΘΕΜΑ Τα νέα γεωοικονομικά και νομισματικά δεδομένα είναι πλέον στο επίκεντρο των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής, των εθνικών κυβερνήσεων, των τραπεζικών εποπτών και των επιχειρήσεων.

ΜΕΙΏΣΕΙΣ ΕΠΙΤΟΚΙΏΝ ΛΟΓΏ ΆΠΟΠΛΗΘΏΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΒΡΑΣΊΔΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Υπεύθυνου Επενδυτικής Έρευνας στην Exclusive Capital

ΠΛΗΣΙΆΖΟΥΝ ΟΙ

EconomyToday 65

κίνδυνος των υψηλών επιτοκίων στην Παγκόσμια Οικονομία είναι εξαιρετικά σημαντικός, καθώς με τον συνδυασμό του επίμονου πληθωρισμού και των γεωπολιτικών εντάσεων, οδηγούν στη χρηματοπιστωτική αστάθεια και στην οικονομική καταστροφή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και η μείωση των στρατιωτικών και γεωπολιτικών εντάσεων είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της Παγκόσμιας Οικονομίας και του βιοτικού επιπέδου της ανθρωπότητας. Τα υψηλά επιτόκια δεν είναι κάτι το καινούργιο για την αγορά, καθώς στις προηγούμενες δεκαετίες τα επιτόκια είχαν ανέβει κατά πολύ περισσότερο από ό,τι βρίσκονται σήμερα. Αυτό που προκαλεί επιπρόσθετα προβλήματα σήμερα είναι οι νέοι κίνδυνοι που εμφανίστηκαν από το 2020 και μετά, όπως οι υγειονομικοί κίνδυνοι, οι γεωπολιτικές κρίσεις, η κλιματική αλλαγή και οι κυβερνοεπιθέσεις, τα οποία ανατροφοδοτούν τον πληθωρισμό και διατηρούν τα υψηλά επιτόκια. Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, όπως η κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή και η επέκταση του μετώπου στη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ανοδικούς κινδύνους στις προοπτικές για τον πληθωρισμό και να υπάρξει ο κίνδυνος της πρόωρης νομισματικής χαλάρωσης. Τα νέα γεωοικονομικά και νομισματικά δεδομένα είναι πλέον στο επίκεντρο των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής, των εθνικών κυβερνήσεων, των τραπεζικών εποπτών και των επιχειρήσεων, καθώς χρειάζεται μια σοβαρή παρακολούθηση των μελλοντικών κινδύνων, με την ταυτόχρονη ενίσχυση της «ανθεκτικότητάς» τους σε σχέση με αυτούς τους κινδύνους. ΜΕΙΏΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΕΠΙΤ Ο ΚΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ ΣΤΙΣ 6 ΙΟΥΝ Ι ΟΥ; Οι κυριότερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου όπως είναι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ECB) και η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) είναι πολύ πιθανόν να ξεκινήσουν τον κύκλο μείωσης των επιτοκίων τους και της νομισματικής χαλάρωσης στο δεύτερο μισό του 2024. Παρά την υψηλή γεωπολιτική αβεβαιότητα στην περιφέρεια της Ευρώπης (Ουκρανία, Ισραήλ) και τον επίμονο ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΠΙΘΑΝΟΝ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΧΑΛΑΡΩΣΗΣ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΙΣΟ ΤΟΥ 2024

66 EconomyToday ΘΕΜΑ πληθωρισμό, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αναμένεται να είναι η πρώτη μεγάλη κεντρική τράπεζα που θα προχωρήσει σε μια μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης στο 3,75%, στην πρώτη μείωση επιτοκίων από τον Σεπτέμβριο του 2019. Αυτό θα γίνει πιθανότατα στην επόμενη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ για τη νομισματική πολιτική την Πέμπτη 6 Ιουνίου, εφόσον δεν υπάρξουν δυσμενείς εξελίξεις στο μέτωπο του αποπληθωρισμού και των στρατιωτικών συγκρούσεων. Να υπενθυμίσουμε ότι από τον Ιούλιο του 2022 η ΕΚΤ εισήλθε σε έναν κύκλο περιοριστικής νομισματικής πολιτικής (σύσφιγξης) με στόχο να ανακόψει τον καλπάζοντα πληθωρισμό που ξεπέρασε το 10% σε μερικές χώρες της Ευρωζώνης μετά και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αυξάνοντας τα βασικά της επιτόκια κατά 450 μονάδες βάσης (από το ιστορικό χαμηλό των -0,50% στο 4% σήμερα). Η τελευταία αύξηση επιτοκίου ήταν τον Σεπτέμβριο του 2023, ενώ έκτοτε η ΕΚΤ έχει διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκιά της για πέντε συνεχόμενες συνεδρίες λόγω αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού. Αρκετοί κεντρικοί τραπεζίτες στην Ευρώπη, τα επονομαζόμενα και «γεράκια», έχουν δηλώσει πρόσφατα ότι είναι πολύ πιθανό η ΕΚΤ να ξεκινήσει τις μειώσεις επιτοκίων τον Ιούνιο, καθώς τα πρόσφατα στοιχεία για τον εγχώριο πληθωρισμό είναι ενθαρρυντικά, παρότι δεν έχει επιστρέψει στον στόχο του 2%. Στην αντίθετη μεριά από τα «γεράκια», βρίσκονται αρκετοί οικονομολόγοι και μέλη κεντρικών τραπεζών που υποστηρίζουν ότι η ΕΚΤ δεν πρέπει να προχωρήσει σε μια βιαστική μείωση των επιτοκίων, καθώς τα διοικητικά συμβούλια θα χρειαστούν περισσότερα διαθέσιμα δεδομένα για την πορεία του πληθωρισμού και της οικονομίας στην Ευρωζώνη. Αν αυτά τα νέα οικονομικά δεδομένα υποστηρίξουν την αποπληθωριστική τάση στην Ευρώπη, τότε μόνο θα πληρούν τη βασική προϋπόθεση για την πρώτη μείωση επιτοκίων, δηλαδή ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να πετύχει η ΕΚΤ τον στόχο της για μείωση του πληθωρισμού στο 2% μέχρι τα μέσα του 2025. ΤΑ ΘΕΤΙΚ Α ΟΙΚΟΝΟΜΙΚ Α ΣΤΟΙΧΕ Ι Α ΠΟΥ ΘΑ ΣΤΗΡ Ι ΞΟΥΝ ΤΗ ΜΕ Ι ΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚ Ι ΩΝ Ο χρόνος και ο ρυθμός των μελλοντικών μειώσεων των επιτοκίων στην Ευρώπη είναι υπό συζήτηση εν μέσω επεξεργασίας των νέων οικονομικών στοιχείων και τις συνθήκες υποχώρησης του πληθωρισμού. Το πιο σημαντικό νέο αφορά στην πορεία του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, ο οποίος παρά το γεγονός ότι παρέμεινε στάσιμος τον Απρίλιο (αυξήθηκε 2,4% σε ετήσια βάση), εντούτοις εκτιμάται ότι παραμένει σε πτωτική τροχιά, παραμένοντας κοντά στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό. Ιδιαίτερα θετική εξέλιξη θεωρείται και η μείωση στον δομικό πληθωρισμό (core inflation), που έπεσε στο 2,7% τον Απρίλιο από το 2,9% τον Μάρτιο. Ο δομικός πληθωρισμός είναι ένας δείκτης μέτρησης των τιμών που δεν περιλαμβάνει τις ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων και για τον λόγο αυτό θεωρείται ότι αντανακλά καλύτερα τη δυναμική του πληθωρισμού σε μια Οικονομία. Τα στοιχεία Απριλίου έδειξαν επίσης ότι ο πληθωρισμός των υπηρεσιών υποχώρησε στο 3,7% από το επίπεδο του 4% στο οποίο ήταν κολλημένος για μήνες. Αυτή η γενική αποπληθωριστική τάση με συνδυασμό την πτώση της τιμής του πετρελαίου και του ενεργειακού κόστους στην Ευρωζώνη, είναι μια πολύ θετική εξέλιξη για τους κεντρικούς τραπεζίτες στην Ευρώπη. Πρόκειται για εξέλιξη που ενισχύει την προοπτική μείωσης των επιτοκίων από την ΕΚΤ όχι μόνο τον Ιούνιο, αλλά ενδεχομένως και στους επόμενους μήνες μέσα στο 2024, εφόσον βεβαίως επιβεβαιωθεί το επόμενο διάστημα η τάση αυτή. Από οικονομικής σκοπιάς, η Οικονομία της Ευρωζώνης αναπτύχθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο κατά τους πρώτους μήνες του 2024, έστω και ασθενικά κατά 0,3%, δείχνοντας να ξεπερνά τη φάση «τεχνητής ύφεσης» στην οποία είχε περιέλθει τα δύο προηγούμενα τρίμηνα στο τέλος του 2023. ΤΟ ΘΕΤΙΚΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΑΠΟΠΛΗΘΩΡΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΓΕΓΟΝΟΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΝΟΙΞΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΥΠΟΘΗΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΤ

EconomyToday 67

ΝΈΑ Δ Έ ΔΟΜΈΝΑ Σ Έ ΗΠΑ, ΑΓΓΛΊΑ ΚΑ Ί Σ Έ Α ΛΛ Έ Σ ΑΝΑΠΤΥΓΜΈΝ Έ Σ Ο Ί ΚΟΝΟΜΊ Έ Σ Η ταχύτερη σε ρυθμό μείωση των επιτοκίων στην Ευρώπη ενδέχεται να αποκλίνει από την αντίστοιχη νομισματική πορεία της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ καθώς ο πληθωρισμός και οι Οικονομίες τους κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις. Η Federal Reserve ενδέχεται να διατηρήσει υψηλά τα επιτόκια της για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα λόγω επίμονου πληθωρισμού (έπεσε στο 3,4% τον Απρίλιο από το 3,5% τον Μάρτιο) εν μέσω σημαντικής ανάπτυξης της Οικονομίας, σταθερών τιμών και δυνατής αγοράς εργασίας (ελάχιστη ανεργία). Οι αξιωματούχοι της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας θα θέλουν να δουν περισσότερες ενδείξεις ότι ο πληθωρισμός μειώνεται προς τον στόχο του 2% και η Οικονομία να ρίξει λίγο ταχύτητες προτού αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια, με την πρώτη μείωση να είναι πιθανόν τον Σεπτέμβριο και η επόμενη τον Δεκέμβριο της τάξης των 25 μονάδων έκαστη στη διάρκεια της φετινής χρονιάς. Επίσης, η τράπεζα της Αγγλίας κράτησε μεν σταθερό το βασικό της επιτόκιο στο 5,25% τον Μάιο, αλλά κινήθηκε πιο κοντά προς τη μείωσή του, με τον διοικητή της, Άντριου Μπέιλι, να θεωρεί ότι μπορεί να υπάρξουν περισσότερες μειώσεις του επιτοκίου από τις δύο που προεξοφλεί η αγορά μέσα στο 2024. Τον δρόμο για τη μείωση των επιτοκίων έχουν ήδη δείξει δυο αναπτυγμένες οικονομίες, της Ελβετίας και της Σουηδίας, όπου οι κεντρικές τους τράπεζες είχαν προχωρήσει σε μείωση του βασικού επιτοκίου τους στις προηγούμενες εβδομάδες. Αντιθέτως, η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας αύξησε τα επιτόκια της κατά 10 μονάδες βάσης στο 0,10% στις 19 Μαρτίου για πρώτη φορά από το 2007, βάζοντας τέρμα στην πολιτική αρνητικών επιτοκίων που ακολουθούσε εδώ και 8 χρόνια. ΣΥΜΠ Έ ΡΑ ΣΜΑΤΑ Το θετικό οικονομικό και αποπληθωριστικό περιβάλλον στην Ευρωζώνη είναι ένα γεγονός που θα ανοίξει τον δρόμο για την πολυπόθητη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ στους επόμενους μήνες, εκτός και αν υπάρξει κάποια θεαματική αντιστροφή στην πορεία του πληθωρισμού. Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στην Ευρώπη θα ενισχύσει την πεποίθηση των στελεχών της ΕΚΤ ότι θα επιτευχθεί ο στόχος της για τον πληθωρισμό μέχρι τα μέσα του 2025, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για τη μείωση των επιτοκίων. Αυτή θα είναι μια πολύ θετική εξέλιξη για την πραγματική Οικονομία, τις επιχειρήσεις, τους δανειολήπτες και τους καταναλωτές, καθώς θα συνεπάγεται με την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος, την αύξηση της δημόσιας και ιδιωτικής κατανάλωσης και των ιδιωτικών επενδύσεων και τα οποία θα διασφαλίσουν την ανάκαμψη της Ευρωπαϊκής Οικονομίας. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 2024 είναι μια χρονιά εκλογών σε Ευρώπη και ΗΠΑ και σίγουρα τα κέντρα εξουσίας θα ήθελαν μερικές μειώσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τους τράπεζες, ώστε να οδηγηθούν οι ψηφοφόροι στις κάλπες με την καλύτερη δυνατή προεκλογική ψυχολογία και βελτιωμένες οικονομικές συνθήκες. ΑΡΚΕΤΟΙ ΚΕΝΤΡΙΚΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ, ΤΑ ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΑ ΚΑΙ «ΓΕΡΑΚΙΑ», ΕΧΟΥΝ ΔΗΛΏΣΕΙ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΠΙΘΑΝΟ Η ΕΚΤ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ ΤΙΣ ΜΕΙΏΣΕΙΣ ΕΠΙΤΟΚΙΏΝ ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ

ΤΑ

68 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ο υφυπουργός Τουρισμού, ΚΏΣΤΑΣ ΚΟΥΜΉΣ, σκιαγραφεί την εικόνα της φετινής σεζόν και αποκαλύπτει τι μέλλει γενέσθαι με υφιστάμενες και νέες αγορές ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΗ ΣΤΗΝ ΈΥΔΟΚΊΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Α ισιόδοξος παρουσιάζεται για τη φετινή χρονιά ο Υφυπουργός Τουρισμού, Κώστας Κουμής , διαμηνύοντας πως οι απώλειες που κατέγραψαν οι τουριστικές αφίξεις από χώρες όπως η Ρωσία, η Ουκρανία και το Ισραήλ, αναμένεται να καλυφθούν από την άνοδο άλλων αγορών. Κάνει λόγο για «αγώνα δρόμου» από πλευράς Υφυπουργείου που αποδίδει, όπως όλα δείχνουν, καρπούς, επισημαίνοντας πως, παρά τις αντιξοότητες, οι δείκτες αναμένεται να κινηθούν στα ίδια επίπεδα με πέρσι -όταν τα νούμερα πλησίασαν εκείνα της «χρονιάς - ρεκόρ» του 2019τόσο σε αφίξεις, αλλά και σε έσοδα. Σε συνέντευξή του στο Economy Today, ο κ. Κουμής μιλά παράλληλα, για τους στόχους του Υφυπουργείου, καθώς και τις εντατικές προσπάθειες που γίνονται για προσέλκυση επισκεπτών από υφιστάμενες και νέες αγορές. Περιγράφοντας πως σήμερα «στη χώρα μας διενεργούνται αεροπορικά και τουριστικά προγράμματα από 39 διαφορετικές αγορές», εστιάζει στα νέα δρομολόγια που προστέθηκαν και αποκαλύπτει πού «ρίχνει δίχτυα» η Κύπρος. Τι λέει ακόμη, για τις εκροές επισκεπτών στα κατεχόμενα, τον αθέμιτο ανταγωνισμό, αλλά και για το παρασκήνιο με τον τερματισμό πτήσεων από συγκεκριμένες αεροπορικές εταιρείες. Ο Υφυπουργός Τουρισμού αναφέρεται επίσης, στις ενέργειες που γίνονται για επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και την προώθηση ειδικών μορφών τουρισμού, καλώντας τις επιχειρήσεις να αγκαλιάσουν την προσπάθεια και να μην αναστέλλουν τη λειτουργία τους με το πέρας της θερινής περιόδου. Αγγίζει επιπρόσθετα, το κεφάλαιο «κλιματική αλλαγή» και προειδοποιεί πως θα πρέπει να θεωρούμε δεδομένο ότι θα επιφέρει αλλαγές και στον τουριστικό χάρτη, ενώ εξηγεί τι εννοεί όταν λέει πως για την ώρα «φαίνεται να μας ευνοεί». Τονίζει τέλος, πως η ελκυστικότητα ενός προορισμού, καθορίζεται από το επίπεδο φιλοξενίας και την ποιότητα των υποδομών, «υλικών και άυλων», ενώ «χαρτογραφεί» το όραμα και τις προκλήσεις της επόμενης μέρας. Έχουμε εισέλθει και επισήμως στην καλοκαιρινή σεζόν, η οποία φέτος χαρακτηρίζεται από πολλαπλές προκλήσεις. Αφενός η απώλεια «δυνατών» αγορών, αφετέρου οι πληθωριστικές πιέσεις που ενδεχομένως, επηρεάζουν και την εσωτερική κατανάλωση. Εσείς πώς αναμένετε ότι θα κινηθεί η φετινή τουριστική περίοδος σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές; Η αλήθεια είναι ότι η φετινή χρονιά χαρακτηρίζεται από πολλές αντιξοότητες. Είναι αυτές που αναφέρετε κι εσείς στο ερώτημά σας, είναι και άλλες, όπως η ΠΑΡΑ ΤΙΣ ΑΝΤΙΞΟΟΤΗΤΕΣ ΘΑ ΕΠΙΤΎΧΟΎΜΕ ΤΟΎΣ ΣΤΟΧΟΎΣ ΜΑΣ ΦΕΤΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΔΕΔΟΜΕΝΟ, ΟΤΙ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΘΑ ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΧΑΡΤΗ

ήταν, κατά την άποψή σας, οι μεγαλύτε -

επιτυχίες σας

κρίση στον τομέα της Αεροπλοΐας. Ο στόχος ο οποίος τέθηκε για τη φετινή χρονιά, λαμβάνοντας υπόψιν όλες αυτές τις αντιξοότητες, είναι η διατήρηση των περσινών αποδόσεων, που ήταν κατά γενική ομολογία εξαιρετικές, τόσο σε αφίξεις, όσο και σε έσοδα. Παρά τις αντιξοότητες θεωρώ ότι οι στόχοι μας θα επιτευχθούν και αυτό που αναμένουμε είναι ότι όλοι οι δείκτες θα κινηθούν σε γενικές γραμμές στα ίδια επίπεδα με πέρσι. ΚΛΕΊΝΟΥΝ ΣΥΝΕΧΏΣ Ο Ί «ΤΡ Υ ΠΕΣ» Ως Υφυπουργείο επιδοθήκατε θα έλεγε κανείς σε έναν αγώνα δρόμου τους προηγούμενους μήνες προκειμένου να «κλείσετε τρύπες». Ποιες

προς αυτή την κατεύθυνση; Υπήρξε συνδεσιμότητα με νέους

προσελκύσαμε επισκέπτες από

Αν ναι, ποιες είναι αυτές; Θα γευτούμε από φέτος τους καρπούς των κόπων σας; Είναι γεγονός ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις οδήγησαν στην απώλεια σημαντικών για τη χώρα μας αγορών. Αρχικά χάθηκαν οι αγορές της Ρωσίας και της Ουκρανίας και καταγράψαμε σημαντικές απώλειες από την αγορά του Ισραήλ τους τελευταίους μήνες. Ναι, είναι αλήθεια ότι κάναμε και κάνουμε ακόμη αγώνα δρόμου για να καλύψουμε αυτές τις απώλειες, οι οποίες αναμένεται να καλυφθούν από την άνοδο κάποιων άλλων αγορών. Τους τελευταίους μήνες προστέθηκαν νέα δρομολόγια και νέα αεροπορικά προγράμματα από τα αεροδρόμια του Λίβερπουλ, του Μπέρμιγχαμ, της Γλασκώβης, του Μπέλφαστ, της Νάντης, των Βρυξελλών, του Ράντομ, του Ταλίν κ.ά.. Όπως θα έχετε προσέξει, δεν αναφέρομαι σε νέες αγορές, αναφέρομαι σε χώρες, σε πηγές του ριστών,

τις

εδώ και χρόνια διατηρούμε συνεργασία. Είναι και αυτό πολύ σημαντικό, να ενδυναμώνονται οι υφιστάμενες αγορές, να τις στηρίζουμε προκειμένου να οικοδομείται ανθεκτικότητα. Σε σχέση με τις νέες αγορές, θα ήθελα πρώτα πρώτα να τονίσω ότι στη χώρα μας διενεργούνται αεροπορικά και τουριστικά προγράμματα από 39 διαφορετικές αγορές. Δεν είναι πολλές οι χώρες από τις οποίες θα μπορούσε να προκύψουν νέες συνεργασίες. Επί της ου σίας, είναι οι αγορές της κεντρικής και ανατολικής Ασίας και οι ΗΠΑ. Έχουν γίνει και γίνονται προσπά θειες, αλλά απαιτείται χρόνος. Θα πρέπει πρωτίστως να εργαστούμε για την άνοδο της ζήτησης από τις συγκεκριμένες χώρες και μετά να κυνηγήσουμε τις απευθείας πτήσεις. ΤΕΡΜΑΤ Ί Π Α ΝΤΑ ΓΊΝΟΝΤΑ ΕΝ Ε ΡΓΕ Ί Από την άλλη, είδαμε εταιρείες να διακόπτουν τις πτήσεις τους για το καλοκαίρι από και προς την Κύπρο, όπως για παράδειγμα η Ryanair με την Ιορδανία. Καταβλήθηκαν προσπάθειες για να αποτραπεί αυτή η εξέλιξη ή δεν θεωρείτε πως η Ιορδανία είναι μια αγορά που θα μπορούσε να επενδύσει η Κύπρος για προσέλκυση περισσότερων επισκεπτών; Ασφαλώς και έγιναν ενέργειες, πάντοτε γίνονται ενέργειες όταν έχουμε ενώπιον μας τέτοια φαινόμενα. Στην προκειμένη περίπτωση θεωρώ σημαντικό να αναφέρω ότι είναι πολύ πιθανόν από τον Οκτώβριο να επαναφέρει το συγκεκριμένο πρόγραμμα η συγκεκριμένη εταιρεία και επίσης είναι πολύ πιθανόν το διάστημα από τώρα μέχρι και τον Σεπτέμβριο, να καλυφθεί το δρομολόγιο από άλλη εταιρεία. Σε σχέση με την αγορά της Ιορδανίας, είναι μία αξιοπρόσεκτη αγορά, την οποία όπως και τις άλλες αγορές των Αραβικών χωρών θα θέλαμε να δούμε να μεγαλώνει. ΠΡΏΤΊΣΤΏΣ ΠΟΛΊΤΊΚΟ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΏ Ν ΚΑΤΕΧΟΜ Ε Ν Ώ Ν Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες έχουν επανειλημμένα εκφράσει ανησυχίες για τις εκροές επισκεπτών προς τα κατεχόμενα. Δικαιολογημένα πιστεύετε; Υπάρχουν εκτιμήσεις ως προς τις ετήσιες απώλειες σε ό,τι αφορά τα έσοδα της Κυπριακής Δημοκρατίας από αυτό το φαινόμενο; Σίγουρα το όλο θέμα μάς ανησυχεί και το παρακολουθούμε στενά. Να τονίσω όμως, ότι το Υφυπουργείο ουδέποτε αντιμετώπισε το θέμα των κατεχομένων ΤΟΥΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΑΝ ΝΕΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΝΕΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ρες

προορισμούς,

νέες αγορές;

με

οποίες

70 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ πρωτίστως πολιτικό και πολύ βαθύτερο και έχει να κάνει με τις δραστηριότητες μιας παράνομης οντότητας που οδηγεί τα πράγματα σε αθέμιτο ανταγωνισμό. Όσον αφορά το θέμα της εκτίμησης απωλειών, έχουμε κάποια στοιχεία παρά το γεγονός ότι είναι δύσκολο να προσδιοριστούν με ακρίβεια. Παρακολουθούμε στενά το θέμα. ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΝΑ ΜΉΝ ΑΝΑΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΉ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ Γίνονται παράλληλα, προσπάθειες για την καθιέρωση της Κύπρου ως προορισμού για όλη τη διάρκεια του χρόνου, αλλά και για προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Πόσο έδαφος έχουμε καλύψει; Τα αποτελέσματα των αφίξεων των τελευταίων χρόνων είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, αφού φανερώνουν ότι οι ποσοστιαίες αυξήσεις που έχουμε κατά τη χειμερινή περίοδο είναι μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες του καλοκαιριού. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι βρισκόμαστε στον ορθό δρόμο. Παρόλα αυτά είναι μια προσπάθεια που θα χρειαστεί χρόνο μέχρι να φτάσουμε στα επιθυμητά αποτελέσματα. Χρειάζεται πρωτίστως εμπλουτισμός και αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος για να καταστούμε πιο ελκυστικός προορισμός και κατά την εν λόγω περίοδο. Επιβάλλεται να αγκαλιάσει αυτή την προσπάθεια μεγαλύτερος αριθμός επιχειρήσεων και να μην αναστέλλουν τη λειτουργία τους και χρειάζεται επίσης και στοχευμένη προβολή. Ως κυβέρνηση, έχουμε τον περασμένο Ιανουάριο εγκρίνει και ειδικό σχέδιο κινήτρων, που στοχεύει ξεκάθαρα στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, μέσα από κίνητρα που θα παρέχονται στις τουριστικές επιχειρήσεις. Μία άλλη πολύ σημαντική δράση στην οποία έχουμε επιδοθεί, είναι η περαιτέρω ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού και αποδεικνύεται ότι αυτή η προσπάθεια αποδίδει. Λάβετε υπόψιν σας τα επιτυχημένα παραδείγματα των μαραθωνίων δρόμων, που προσελκύουν μερικές χιλιάδες πλέον αφίξεις και μάλιστα σε περίοδο χαμηλής ζήτησης. Αναδιαμορφώνει τον τουριστικό χάρτη η κλιματική αλλαγή; Θεωρείτε πως η κλιματιΤΟ ΥΦΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΥΔΕΠΟΤΕ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΩΝ ΜΟΝΟ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΟΡΟΥΣ

EconomyToday 71 κή κρίση ενδεχομένως να αλλάξει αυτό που παραδοσιακά γνωρίζουμε μέχρι σήμερα ως «τουριστική σεζόν»; Εκτιμάτε πως θα τη δούμε να επιμηκύνεται ή ίσως η Κύπρος να καταστεί «μη επισκέψιμη» κατά τους καλοκαιρινούς μήνες; Γίνονται ασκήσεις επί χάρτου για ένα τέτοιο σενάριο; Το θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι ένα τεράστιο ζήτημα ανά το παγκόσμιο. Πολλές μελέτες καταδεικνύουν άνοδο της θερμοκρασίας στη νότια Ευρώπη κατά τους θερινούς μήνες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Προβλέπεται επίσης και άνοδος της θερμοκρασίας κατά τους μήνες που εμπίπτουν στην αρχή και στο τέλος τής θερινής περιόδου και σ’ αυτή την περίπτωση, δημιουργούνται θετικές προϋποθέσεις για άνοδο της επισκεψιμότητας, σε αντίθεση με τη θερινή περίοδο που θα καταστεί για αρκετές ηλικιακές ομάδες λιγότερο ελκυστική. Πρέπει να το θεωρούμε λοιπόν δεδομένο, ότι η κλιματική αλλαγή θα επιφέρει αλλαγές και στον τουριστικό χάρτη. Για την ώρα και μιλώντας πάντοτε για τον τουρισμό, φαίνεται να μας ευνοεί, σε σχέση πάντα με την προσπάθεια για επιμήκυνση, αφού ο χειμώνας μας γίνεται ολοένα και ηπιότερος. Όμως, σίγουρα ανησυχούμε για το μέλλον. Εδώ να αναφέρω ότι το Υφυπουργείο μας διοργάνωσε πρόσφατα συνέδριο για αυτό το θέμα, με διακεκριμένους ομιλητές και εξετάστηκαν σε βάθος οι διάφορες πτυχές του θέματος. Είναι σημαντικό για εμάς, όλοι οι συμμετέχοντες της Βιομηχανίας να γνωρίζουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό. ΕΠΙΠΛ Ε ΟΝ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΣΕ Ύ ΠΟΔΟΜ Ε Σ Πώς οραματίζεστε τον κυπριακό τουρισμό της επόμενης δεκαετίας; Ποια τα κύρια χαρακτηριστικά που θα θέλατε να έχει και ποιες πιστεύετε πως θα είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε; Το όραμά μας αντικατοπτρίζεται στους στρατηγικούς στόχους που έχουν τεθεί από το Υφυπουργείο και αυτοί δεν είναι άλλοι από την Πράσινη Μετάβαση και την Αειφόρο Ανάπτυξη, τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό, τη βελτίωση των υποδομών προσβασιμότητας και την επένδυση στις ειδικές μορφές τουρισμού. Στόχος μας είναι να καταστεί η χώρα μας, ένας αυθεντικός, ασφαλής και φιλόξενος προορισμός, εύκολα προσβάσιμος, με άριστες υποδομές και παρεχόμενες υπηρεσίες, όπου όλες οι ηλικίες θα μπορούν να απολαύσουν πολύ ξεχωριστές εμπειρίες. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνουν επιπλέον επενδύσεις στις υποδομές, τόσο στην παράκτια ζώνη, όσο και στην ενδοχώρα και την ίδια στιγμή, θα πρέπει να αναδειχθούν εκείνα τα στοιχεία που εδραίωσαν τη χώρα μας ως ένα ξεχωριστό τουριστικό προορισμό, όπως για παράδειγμα η οινογαστρονομία. Η ελκυστικότητα ενός προορισμού, καθορίζεται από το επίπεδο φιλοξενίας και την ποιότητα των υποδομών, υλικών και άυλων. Ως Υφυπουργείο, αποδίδουμε ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση των υλικών υποδομών, προσπαθώντας να αξιοποιήσουμε στο έπακρον το «Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», έχοντας εξαγγείλει ήδη σχέδια κινήτρων τόσο για τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις στη βιομηχανία, όσο και για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές, θέτοντας έτσι τις βάσεις για βελτίωση του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος σε όλους τους τομείς. Η ΕΛΚΥΣΤΙΚΌΤΗΤΑ ΕΝΌΣ ΠΡΌΌΡΙΣΜΌΥ ΚΑΘΌΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΌ ΤΌ ΕΠΙΠΕΔΌ ΦΙΛΌΞΕΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΌΙΌΤΗΤΑ ΤΩΝ ΥΠΌΔΌΜΩΝ, ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΥΛΩΝ

72 EconomyToday ΑΡΘΡΟ Σχεδόν διπλάσιος εκτιμάται πως είναι σήμερα, συγκριτικά με το 2019, ο αριθμός των τουριστών που, ενώ εισέρχεται στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας από τα νόμιμα αεροδρόμια της χώρας, μεταβαίνει στις κατεχόμενες περιοχές για να πραγματοποιήσει τις διακοπές του. Για φαινόμενο που αγγίζει πλέον όλες τις αγορές που θεωρούνται ως «πηγές τουριστών» και που πολύ δύσκολα μπορεί να περιοριστεί, κάνει λόγο στο Economy Today ο γενικός διευθυντής του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης, αποκαλύπτοντας παράλληλα, πως αυτή τη στιγμή «τρέχουν» διαδικασίες προκειμένου να διαφανούν οι οικονομικές προεκτάσεις του προβλήματος. Και όλα αυτά, την ώρα που οι κρατήσεις στις ελεύθερες περιοχές συρρικνώνονται συγκριτικά με πέρυσι, με τον κ. Ρουσουνίδη να «φωτογραφίζει» τη φετινή απόκλιση γύρω στο 10%. ΑΠΌ ΤΌ 4% ΣΤΌ 8% ΣΕ ΜΊΑ ΠΕΝΤΑΕΤΊΑ Πιάνουν τόπο όπως όλα δείχνουν οι διαφημιστικές εκστρατείες που προωθεί το ψευδοκράτος στο εξωτερικό, οι οποίες ειδικότερα, το τελευταίο διάστημα φαίνεται να έχουν πάρει «φωτιά», αφού ολοένα και περισσότεροι είναι οι επισκέπτες που προτιμούν να παραθερίζουν στις κατεχόμενες περιοχές. Όπως επισημαίνει ο Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης, πλέον ένας σημαντικός αριθμός τουριστών μεταβαίνει στα κατεχόμενα και δεν μένει στις ελεύθερες περιοχές για τις διακοπές του, ενώ όπως σημειώνει, ο αριθμός αυτός όχι μόνο έχει αυξηθεί, αλλά εκτιμάται πως κινείται στα διπλάσια επίπεδα. «Το 2019 καταγράφηκε ότι ένα 4% της τουριστικής εισροής μεταβαίνει στα κατεχόμενα», ανέφερε ο γενικός διευθυντής του ΠΑΣΥΞΕ. «Θεωρούμε», υπογράμμισε, «ότι αυτός ο αριθμός έχει αυξηθεί, ίσως και διπλασιαστεί». Συγκεκριμένα υπολογίζεται πως από το 4% πριν από μία περίπου πενταετία, οι διαρροές που φθάνουν μέσω των αεροδρομίων Λάρνακας και Πάφου, αγγίζουν πλέον το 8%. Δεδομένου πως ο αριθμός των τουριστικών αφίξεων άγγιζε το 2019 τα 4 εκατομμύρια, οι «διαρροές» υπολογίζονταν γύρω στις 160.000, με τον αριθμό σήμερα, να ξεπερνά συνεπώς τις 300.000.

ΠΑΡΑΘΕΡΊΖΟΥΝ ΚΕΡΥΝΕΊΑ ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΤΗΚΑΝ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ 2019 ΟΙ ΔΙΑΡΡΟΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΏΝ ΣΤΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ Στις 300.000 οι διαρροές τουριστών στα κατεχόμενα. ΤΗΣ ΕΥΔΟΚΊΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΑΤΕΒΑΊΝΟΥΝ ΛΑΡΝΑΚΑ,

ΜΟΝΟ ΣΤΟ ΛΟΝΔΊΝΟ

EconomyToday 73 ΆΓΝΩΣΤΕΣ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ, ΔΎΣΚΟΛΗ Η ΆΠΟΤΡΟΠΗ Επιπρόσθετα, ο κ. Ρουσουνίδης στάθηκε στο γεγονός πως δεν έχει ακόμη καταστεί εφικτό να υπολογιστούν οι ακριβείς απώλειες για την Κυπριακή Δημοκρατία από άποψης εσόδων, λέγοντας πως αυτή την περίοδο ο σύνδεσμος δρομολογεί διαδικασίες με σκοπό να διενεργήσει «εσωτερική έρευνα προκειμένου να διαφανεί και το μέγεθος τού προβλήματος». Περιγράφοντας τις ενέργειες που γίνονται για αποτροπή των «διαρροών», εξήγησε πως «δυστυχώς, σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχουν πολλοί τρόποι να ανατραπεί το σκηνικό». «Είμαστε όμως σε επαφή με τις αρμόδιες Αρχές», πρόσθεσε, «τόσο με το Υπουργείο Εξωτερικών, καθώς και με το Υφυπουργείο Τουρισμού σε μία προσπάθεια να βρούμε τρόπους, εάν όχι άμεσους, έμμεσους με στόχο να περιορίσουμε το φαινόμενο όσον το δυνατόν γίνεται». Παράλληλα, σημείωσε πως έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν ορισμένες εθνικότητες επισκεπτών στις οποίες «η κατεχόμενή μας πατρίδα είναι πιο διαδεδομένη», διευκρινίζοντας, ωστόσο, πως «πρόκειται για ζήτημα που αγγίζει όλες τις αγορές». Υπενθυμίζεται πως ο «υπουργός Τουρισμού» του ψευδοκράτους, Φικρί Ατάογλου, σε πρόσφατες δηλώσεις του έκανε λόγο για 40.000 Ρώσους τουρίστες που επισκέφθηκαν τα κατεχόμενα το 2023, λέγοντας πως «ο μεγαλύτερος αριθμός ξένων επισκεπτών εκτός από την Τουρκία, προέρχεται από τη Ρωσία», ενώ υπολογίζεται πως ο συνολικός αριθμός των τουριστών άγγιξε περίπου τα 2 εκατομμύρια. Επιπρόσθετα, στοιχεία που παρατέθηκαν τον Νοέμβριο σε συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εμπορίου, καταδείκνυαν πως οι κρατήσεις ξενοδοχειακών καταλυμάτων στα κατεχόμενα μέσω των ηλεκτρονικών πλατφορμών είχαν αυξηθεί κατά 27%, με τα έσοδα των συγκεκριμένων επιχειρήσεων να καταγράφουν άνοδο πέραν του 50%. Στην εν λόγω συνεδρία είχε συζητηθεί το θέμα της απουσίας αναφοράς του καθεστώτος κατοχής στην Κύπρο στις πλατφόρμες ηλεκτρονικών κρατήσεων για διαμονή σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα, καθώς και η δυνατότητα που παρέχεται στους τουρίστες με τις συγκεκριμένες πλατφόρμες να προβαίνουν σε κρατήσεις διαμονής στις κατεχόμενες περιοχές. Η ΚΆΤΟΧΗ ΩΣ.. «ΤΟΎΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ» ΚΆΙ Η ΔΙΆΙΡΕΣΗ ΩΣ «ΣΎΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΆ» Την ίδια ώρα και ενώ στη «μάχη» ρίχθηκε δυναμικά εδώ και καιρό το «υπερόπλο» που ονομάζεται Turkish Airlines, λανσάροντας διάφορες «προσφορές» ως δέλεαρ, εντατικές είναι και οι διεργασίες επί βρετανικού εδάφους που στοχεύουν στο να αυξηθεί το μερίδιο τού ψευδοκράτους από την «πίτα του Λέοντος» της μεγαλύτερης πηγής τουριστών στην Κύπρο. Ειδικότερα, οι προωθητικές καμπάνιες «δίνουν και παίρνουν», την ώρα που μόνο στην πλατφόρμα www.welcometonorthcyprus.co.uk, η οποία λειτουργεί με σκοπό την προσέλκυση τουριστών στα κατεχόμενα, παρουσιάζονται πέραν των 20 ταξιδιωτικών πρακτορείων και «specialist operators» που λειτουργούν στην περιοχή του Λονδίνου και εξειδικεύονται σε πακέτα διακοπών στις κατεχόμενες περιοχές. Μάλιστα, εντύπωση προκαλεί ο τρόπος με τον οποίο «λανσάρεται» η υφιστάμενη κατάσταση, η διαίρεση της Κύπρου και η συνεχιζόμενη κατοχή ως «τουριστικό προϊόν». Ειδικότερα, στην ιστοσελίδα παρουσιάζεται το πώς οι ελεύθερες περιοχές έχασαν την αυθεντικότητά τους, σε αντίθεση με τα κατεχόμενα όπου εξακολουθεί να διατηρείται η πραγματική «αίσθηση της Κύπρου» (the real «Cyprus feeling»), χαρακτηρίζοντάς το ως την «ανταμοιβή της απομόνωσης». ΔΕΝ ΒΓΆΙΝΟΎΝ ΤΆ.. ΜΆΘΗΜΆΤΙΚΆ Αξίζει να σημειωθεί δε πως, παρά το ότι δεν υπάρχουν επίσημα καταγεγραμμένα στοιχεία ως προς τον αριθμό των «διαρροών», η όξυνση του θέματος αποτυπώνεται, σύμφωνα με τους εμπλεκόμενους στον Τουριστικό κλάδο, στην εξίσωση «αφίξεις - διανυκτερεύσεις» και την αναντιστοιχία που εντοπίζεται. Ειδικότερα, ενώ οι τουριστικές αφίξεις βρίσκονται ελαφρώς πιο κάτω συγκριτικά με την περσινή -ιδιαίτερα επιτυχημένη- καλοκαιρινή σεζόν, οι διανυκτερεύσεις είναι αισθητά μειωμένες στην Ξενοδοχειακή Βιομηχανία, με τον κ. Ρουσουνίδη να προσθέτει ακόμη πως αρκετοί είναι επίσης και όσοι επιλέγουν να μένουν σε μη αδειούχα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. «Η προσπάθεια που γίνεται είναι να φτάσουμε όσο πιο κοντά μπορούμε στα επίπεδα της περσινής χρονιάς. Φαίνεται πως υπάρχει μία συρρίκνωση κοντά στο 10%, αποτυπώνοντας την εικόνα όπως ισχύει με βάση τα σημερινά δεδομένα», σημειώνει. ΟΙ ΆΣΤΆΘΜΗΤΟΙ ΠΆΡΆΓΟΝΤΕΣ ΘΆ ΚΡΙΝΟΎΝ ΤΟ ΠΆΙΧΝΙΔΙ Όπως επισημαίνει, αναμένουν να δουν το πώς θα εξελιχθεί, καθώς θα υπάρξουν και κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, ενώ το εάν το ποσοστό αυτό θα μειωθεί ή θα αυξηθεί εξαρτάται από μία σειρά αστάθμητων παραγόντων. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός πως υπάρχουν και κάποιοι αστάθμητοι παράγοντες που δεν ξέρουμε πώς ακριβώς θα επιδράσουν, ανέφερε ο κ. Ρουσουνίδης. «Μεταξύ αυτών, είναι οι γεωπολιτικές αναταράξεις στη γύρω περιοχή λόγω της συνεχιζόμενης σύρραξης, η οικονομική ύφεση της μεγαλύτερής μας αγοράς, της Μεγάλης Βρετανίας, αλλά και αγορών της Κεντρικής Ευρώπης. Πρόσθετοι παράγοντες που ενδεχομένως να επηρεάσουν τις τουριστικές αφίξεις είναι επίσης, η διεξαγωγή του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου στη Γερμανία και των Ολυμπιακών Αγώνων στη Γαλλία. Η έκβαση όσων προανέφερα πιθανόν να επηρεάσει είτε αρνητικά είτε θετικά τις εξελίξεις», διεμήνυσε, περιγράφοντας πως «αυτή τη στιγμή τουλάχιστον φαίνεται ότι υπάρχει σε επίπεδο κρατήσεων και διανυκτερεύσεων στη Ξενοδοχειακή Βιομηχανία, μία απόκλιση της τάξεως του 10% συγκριτικά με τα περσινά νούμερα».

ΛΕΊΤΟΥΡΓΟΥΝ ΠΕΡΑΝ

20 ΤΑΞΊΔΊΩΤΊΚΩΝ ΠΡΑΚΤΟΡΕΊΩΝ ΠΟΥ ΕΞΕΊΔΊΚΕΥΟΝΤΑΊ ΣΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ

ΤΩΝ

ΨΕΥΔΟΚΡΑΤΟΣ

ΠΑΚΕΤΩΝ ΔΊΑΚΟΠΩΝ ΣΤΟ

74 EconomyToday ΘΕΜΑ Το «προαιώνιο» ερώτημα και η μαθηματική πράξη που δίνει την απάντηση. ΤΗΣ ΒΆΣΙΆΣ ΚΆΤΤΗ ΝΑ

ΝΑ ΝΟΙΚΙΑΣΩ; ΙΔΟΎ Η ΑΠΟΡΙΑ Ό ταν βρίσκεται κανείς στο σταυροδρόμι της απόφασης ανάμεσα στην αγορά και την ενοικίαση, η επιλογή του εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η οικονομική του κατάσταση, το περιβάλλον της αγοράς ακινήτων και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι του. Εάν η οικονομική του κατάσταση επιτρέπει την αγορά ενός ακινήτου, μπορεί να θεωρήσει την επένδυση αυτή ως ασφαλή και αποδοτική σε βάθος χρόνου. Ωστόσο, αν η αγορά ακινήτων είναι ασταθής ή οι τιμές υπερβολικά υψηλές, η ενοικίαση μπορεί να αποτελεί μια πιο σοφή –για την εποχή- επιλογή. Το ζήτημα χρειάζεται ενδελεχή έρευνα και λογική προσέγγιση όλων των δεδομένων αλλά και των τάσεων της εποχής. Η σωστή απόφαση μπορεί να είναι διαφορετική ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες κάθε χρονικής περιόδου, αλλά και τις αναδυόμενες τάσεις, που θα καθορίσουν την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά ακινήτων. Ο ΔΕΊΚΤΗΣ ΠΟΥ ΔΊΝΕ Ί ΑΠ Α ΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΕΡΏΤΗΜΑ Ερωτηθείς τι είναι τελικά καλύτερο, να νοικιάσουμε ή να αγοράσουμε, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιστημόνων Εκτιμητών Ακινήτων, κ. Πόλυς Κουρουσίδης, σχολίασε ότι πρόκειται για ένα ερώτημα που «είναι δύσκολο να απαντηθεί, γιατί μπαίνουν και κάποια προσωπικά δεδομένα στην απόφαση. Καθαρά από οικονομικής άποψης υπάρχει ένας δείκτης, ο οποίος μπορεί να μας δείξει κατά πόσο είναι σοφότερο να ενοικιάσει κάποιος ή να αγοράσει». Πρόκειται για τον δείκτη τιμής προς ενοίκιο. «Όταν λέμε ‘‘τιμής’’, μπορεί να εννοούμε για συγκεκριμένο ακίνητο, για το διάμεσο μίας περιοχής ή ακόμα και μιας πόλης. Όταν το πηλίκο της αξίας μιας κατοικίας διά το ετήσιο ενοίκιο είναι μεγαλύτερο του 15, τότε από καθαρά οικονομικής απόψεως ίσως να συμφέρει κάποιος να αγοράσει». ΜΑΖΊ ΜΕ ΤΟ ΑΊΩΝΊΟ ΔΊΛΗΜΜΑ, ΠΡΟΚΎΠΤΟΎΝ ΚΑΊ ΤΑ ΜΊΚΡΟΤΕΡΑ ΣΎΝΟΔΕΎΤΊΚΑ ΤΟΎ: ΘΕΛΩ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΩ ΣΠΊΤΊ, ΑΛΛΑ ΘΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΕΊΜΑΊ ΕΝΤΑΞΕΊ ΣΤΊΣ ΔΟΣΕΊΣ ΤΟΎ ΔΑΝΕΊΟΎ;

ΑΓΟΡΑΣΩ Ή

ΠΑΡΑΔΕΊΓΜΑΤΑ Παράδειγμα 1: Εάν η αγορά κατοικίας κοστίζει €350.000 και το ετήσιο ενοίκιο που μπορεί να πετύχει κάποιος είναι €28.000, ο δείκτης (350/28) είναι 12,5. Άρα εδώ συμφέρει η αγορά. Παράδειγμα 2: Εάν η αγορά κατοικίας κοστίζει €350.000 και το ετήσιο ενοίκιο είναι €17.000, τότε σίγουρα συμφέρει η ενοικίαση. Παράδειγμα 3: Εάν η κατοικία είναι €350.000 και το ετήσιο ενοίκιο που μπορεί να πετύχει κάποιος είναι γύρω στις €20.000, τότε ο δείκτης είναι 17,5, άρα πολύ κοντά στη ΄΄βάση΄΄ του 15. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να λάβουμε άλλους παράγοντες υπόψιν μας για να λάβουμε την απόφαση. «ΜΟΝ Ο ΔΡΟΜΟΣ» Γ Ί Α ΤΟΥΣ Ν Ε ΟΥΣ ΤΟ ΕΝΟΊΚ Ί Ο Το ενοίκιο για κάποιους είναι επιλογή, για τους περισσότερους νέους, όμως, είναι μονόδρομος. Η ενοικίαση είναι πιο προσιτή επιλογή για τους νέους γιατί δεν απαιτεί μεγάλο αρχικό κεφάλαιο όπως η αγορά ενός ακινήτου. Αυτό τους επιτρέπει να αποκτήσουν άμεσα πρόσβαση σε ένα δικό τους χώρο κατοικίας, χωρίς την ανάγκη για δανεισμό ή μεγάλες οικονομικές δεσμεύσεις. Από την άλλη όμως, το ενοίκιο είναι ένα κόστος που μας βαραίνει κάθε μήνα και φυσικά, κανείς δεν μας εγγυάται ότι δεν θα αυξηθεί. Αντίθετα, η αγορά ακινήτου προσφέρει σταθερότητα στις μηνιαίες δαπάνες, καθώς οι δόσεις του δανείου είναι συνήθως σταθερές για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, η αξία του ακινήτου μπορεί να αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου, προσφέροντας τη δυνατότητα για μελλοντικές επενδύσεις ή ακόμα και κερδοφορία μέσω της πώλησης. Αν και αρχικά είναι μονόδρομος, λοιπόν, η ενοικίαση δεν προτείνεται εφ’ όρου ζωής. Η ΣΗΜΑΣΊΑ ΤΗΣ ΔΥΝΑΤ Ο ΤΗΤΑΣ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜ Η Σ ΕΝ Ο Σ ΔΑΝΕΊΟΥ Μαζί με το αιώνιο δίλημμα, προκύπτουν και τα μικρότερα συνοδευτικά του: θέλω να αγοράσω σπίτι, αλλά θα μπορώ να είμαι εντάξει στις δόσεις του δανείου; Ο οικονομολόγος Τάσος Γιασεμίδης επισήμανε ότι, «κάποιος που μπορεί να πληρώσει €28.000 ενοίκιο, μπορεί να πάρει και δανειοδότηση, οπότε πολύ σωστά ο δείκτης δείχνει ότι κάποιος μπορεί να αγοράσει, διότι έχει τη δυνατότητα αποπληρωμής. Εάν πληρώνει ενοίκιο πολύ χαμηΚΑΘΕ ΑΤΟΜΟ Ή ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΕΧΕΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΖΕΙ ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ EconomyToday 75

76 EconomyToday ΘΕΜΑ λότερα, τότε η δυνατότητα αποπληρωμής ενός δανείου ενδεχομένως να μην είναι τόσο εφικτή». Η δυνατότητα αποπληρωμής ενός δανείου αποτελεί κεντρικό παράγοντα στην απόφαση για αγορά ή ενοικίαση. Ένας δανειολήπτης πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις μηνιαίες δόσεις του δανείου, οι οποίες συχνά είναι παρόμοιες ή και υψηλότερες από το ποσό του ενοικίου. Εάν το εισόδημα και η οικονομική κατάσταση κάποιου του επιτρέπουν να πληρώνει υψηλό ενοίκιο, τότε η ίδια αυτή οικονομική κατάσταση μπορεί να υποστηρίξει και την αποπληρωμή ενός στεγαστικού δανείου. Από την άλλη, εάν κάποιος πληρώνει πολύ χαμηλότερο ενοίκιο, αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι η οικονομική του δυνατότητα δεν είναι επαρκής για την αποπληρωμή ενός μεγάλου δανείου. Σε αυτή την περίπτωση, η ενοικίαση παραμένει η πιο λογική επιλογή, καθώς προσφέρει μεγαλύτερη οικονομική ευελιξία και λιγότερους κινδύνους. ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧ Η ΠΑ Ι ΖΕΙ ΤΟΝ Ρ Ο ΛΟ ΤΗΣ Η απόφαση για αγορά ή ενοικίαση επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες, με την περιοχή του ακινήτου να παίζει καθοριστικό ρόλο. Η διαφοροποίηση των τιμών μεταξύ ακινήτων στο κέντρο της πόλης και στην επαρχία είναι αξιοσημείωτη. Για παράδειγμα, η τιμή ενός σπιτιού σε περιοχές όπως το κέντρο της Λεμεσού ή της Λευκωσίας μπορεί να είναι σημαντικά υψηλότερη από εκείνη σε πιο απομακρυσμένες περιοχές, όπως ο Λυθροδόντας ή η Ευρύχου. Η ΠΡΟΟΠΤΙΚ Η ΑΝ Α ΠΤΥΞΗΣ Κάτι άλλο που πρέπει επίσης να σκεφτούμε; Η προοπτική ανάπτυξης της περιοχής του ακινήτου. Σε περιοχές όπου υπάρχει δυναμική ανάπτυξη, η αγορά Η ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ ΑΡΜΟΖΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΕΙΝΑΙ ΑΒΕΒΑΙΟ. ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΠΟΔΑ, Η ΑΓΟΡΑ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΎΕΙ ΕΝΑ ΠΙΟ ΣΤΑΘΕΡΟ LIFESTYLE

ενός ακινήτου μπορεί να είναι μια συμφέρουσα επένδυση. Οι ιδιοκτήτες μπορεί να επωφεληθούν από την αύξηση της αξίας του ακινήτου με την πάροδο του χρόνου, ενώ η ζήτηση για ενοίκια επίσης μπορεί να αυξηθεί. Έτσι, ακόμα κι αν η αγορά ακινήτου στην επαρχία φαίνεται πιο προσιτή για ιδιοκατοίκηση, η απόφαση για επένδυση με σκοπό τη μελλοντική ενοικίαση απαιτεί προσεκτική αξιολόγηση. Δεν είναι το ίδιο εύκολο να ενοικιαστεί ένα διαμέρισμα στην επαρχία όσο είναι στα αστικά κέντρα, σωστά; ΕΥΕΛΙΞ Ι Α Ε ΝΑΝΤΙ ΣΤΑΘΕΡΌΤΗΤΑΣ Στην ενοικίαση ισχύει το «no strings attached», κανείς δεν σε υποχρεώνει να μείνεις σε μία περιοχή για πάντα. Ούτε η αγορά σε καθηλώνει υποχρεωτικά σε μια περιοχή για όλη σου τη ζωή, αλλά είναι πολύ διαφορετικό να μαζέψεις τις βαλίτσες σου και να φύγεις, από το να πρέπει να μπεις στη διαδικασία της πώλησης του ακινήτου. Η ενοικίαση αρμόζει περισσότερο σε άτομα των οποίων το μέλλον είναι αβέβαιο. Στον αντίποδα, η αγορά αντιπροσωπεύει ένα πιο σταθερό lifestyle. Οι ιδιοκτήτες έχουν την ελευθερία να διαμορφώσουν τον χώρο όπως θέλουν και να απολαμβάνουν τα οφέλη που πιθανόν προκύπτουν από την αύξηση της αξίας του ακινήτου. ΤΑ Ε Ξ Ό ΔΑ ΣΥΝΤ Η ΡΗΣΗΣ Έπειτα, έχουμε το ζήτημα της συντήρησης και των επισκευών του ακινήτου. Ενώ οι ιδιοκτήτες φέρουν την ευθύνη για τη συντήρηση και τη διατήρηση της κατάστασης του ακινήτου τους, οι ενοικιαστές συνήθως απαλλάσσονται από το άγχος και τα έξοδα που συνεπάγονται οι μεγάλες επισκευές ή αναβαθμίσεις. Αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τους ενοικιαστές, καθώς διασφαλίζει την απρόσκοπτη και άνετη διαβίωση χωρίς την ανάγκη να αντιμετωπίζουν ξαφνικά έξοδα για επιδιορθώσεις. Αντίθετα, οι ιδιοκτήτες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το κόστος και τον χρόνο που απαιτείται για τη συντήρηση και τις επισκευές του ακινήτου τους, καθώς αυτό μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τον οικονομικό τους προϋπολογισμό. Ό ΑΝΤ Ι ΚΤΥΠ Ό Σ ΤΩΝ ΓΕΩΠ Ό ΛΙΤΙΚ Ω Ν ΕΝΤΑ ΣΕΩΝ Το σημερινό οικονομικό τοπίο διακατέχεται από αυξημένο κόστος στις πρώτες ύλες και τα κατασκευαστικά υλικά. Η αναταραχή στο διεθνές εμπόριο λόγω των πολεμικών συρράξεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, καθώς και η άνοδος των τιμών της ενέργειας, έχουν προκαλέσει αυξημένες δαπάνες στον τομέα της Κατασκευής και κατ’ επέκταση, στα ακίνητα. Η αβεβαιότητα που δημιουργούν οι γεωπολιτικές εντάσεις μπορεί να επηρεάσει την πορεία της αγοράς ακινήτων, καθώς οι επενδυτές αντιδρούν σε παγκόσμια γεγονότα και προσαρμόζουν τις στρατηγικές τους ανάλογα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διακυμάνσεις των τιμών και στη δημιουργία ευκαιριών για αυτούς που είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν την αβεβαιότητα με στρατηγική και γνώση της αγοράς. Πέρα, όμως, από την καθαρά οικονομική πτυχή, οι γεωπολιτικές εντάσεις διαμορφώνουν ένα περιβάλλον γενικότερης αβεβαιότητας, προσθέτοντας έναν επιπλέον παράγοντα που επηρεάζει τις αποφάσεις σχετικά με την αγορά ή την ενοικίαση ακινήτων. Εν μέσω μιας τόσο εύθραυστης κατάστασης, δύσκολα νιώθει κανείς αυτή την ασφάλεια που θα μπορούσε να τον ωθήσει να αγοράσει, επομένως η ενοικίαση φαίνεται πιο λογική. Τ Ό ΤΕΛΕΥΤΑ ΙΌ Β Η ΜΑ Κάθε άτομο ή οικογένεια έχει διαφορετικές ανάγκες και προτεραιότητες και η απόφαση ανάμεσα στην αγορά και την ενοικίαση πρέπει να αντικατοπτρίζει αυτές τις μοναδικές παραμέτρους. Η τελική απόφαση πρέπει να είναι συμβατή με τις εφήμερες φιλοδοξίες του καθενός, αλλά και τα μακροπρόθεσμα «θέλω» του. ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΗ Η ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΜΕΤΑΞΎ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ EconomyToday 77

78 EconomyToday ΑΡΘΡΟ Η ακμάζουσα οικονομία (προβλεπόμενη ανάπτυξη 2,7% το 2024), ο αναγεννημένος τουρισμός και η αξιοσημείωτη δημοσιονομική πειθαρχία (προϋπολογισμένα πλεονάσματα κατά μέσο όρο 2,3% του ΑΕΠ από το 2023 έως το 2028) δημιουργούν ένα αφήγημα ευημερίας. Οι κατασκευές «ανθούν», με τα παραθαλάσσια hot-spots, όπως η Λεμεσός, να πρωταγωνιστούν. Ωστόσο, πίσω από αυτό το σκηνικό κρύβεται μια ιστορία δύο αγορών, η καθεμία με τις δικές της προκλήσεις. ΟΙ ΝΤΟΠΙΟΙ ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ Ενώ οι ξένοι επενδυτές συρρέουν στην Κύπρο, έχοντας ερεθίσματα το πρόγραμμα «χρυσή βίζα», τους χαμηλούς συντελεστές εταιρικού φόρου και φόρου εισοδήματος και την ηλιοφάνεια, οι ντόπιοι αντιμετωπίζουν μια διαφορετική πραγματικότητα. Τον Φεβρουάριο του 2024 οι αναδιαρθρώσεις δανείων αποτελούσαν το 45% των νέων δανείων για αγορά κατοικίας, γεγονός που καταδεικνύει την οικονομική πίεση που υφίστανται αρκετοί συμπολίτες μας. Τα αυξημένα δανειστικά επιτόκια και οι φουσκωμένες τιμές των ακινήτων - που επιδεινώνονται από την αύξηση της τιμής των πρώτων υλών, της ενέργειας και του συνολικού πληθωρισμού - σφίγγουν ακόμη περισσότερο τον κλοιό. Αυτή η οικονομική στενότητα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για τους ντόπιους, οι οποίοι γενικά κερδίζουν λιγότερα και φορολογούνται περισσότερο σε σύγκριση με τους ξένους συμπολίτες τους. ΟΙ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΩΣ ΔΙΚΟΠΟ ΜΑΧΑΙΡΙ Οι ξένες επενδύσεις, ιδίως από χώρες εκτός Ε.Ε., τροφοδότησαν την έκρηξη της ανάπτυξης σε παραλιακές περιοχές, όπως η Λεμεσός και σε Η ΛΆΜΨΗ ΚΆΙ ΟΙ ΠΙΈΣΈΙΣ ΜΙΆΣ ΔΙΧΆΣΜΈΝΗΣ ΆΓΟΡΆΣ ΆΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΛΟΐΖΟΥ

ΕΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ, ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Η κυπριακή αγορά ακινήτων διάγει μια φαινομενικά ‘‘Χρυσή Εποχή’’. Αλλά ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός.

CEO Ask Wire

EconomyToday 79 δεύτερο χρόνο, η Πάφος και η Λάρνακα. Ωστόσο, αυτή η εξάρτηση από τα ξένα κεφάλαια δημιουργεί μια ευπάθεια. Η επιβολή κυρώσεων σε παραδοσιακές δεξαμενές άντλησης επενδυτών όπως αυτή της Ρωσίας, σε συνδυασμό με μια ενδεχόμενη διόρθωση της αγοράς (που υποδηλώνεται από την κάμψη των συναλλαγών ακινήτων, ιδίως για κατοικίες υψηλών προδιαγραφών), θα μπορούσε να οδηγήσει ορισμένους ξένους αγοραστές να στρέψουν αλλού το ενδιαφέρον τους. Η κατεχόμενη πλευρά της χώρας έχει γίνει ήδη πιο ελκυστική για ορισμένες ομάδες ξένων επενδυτών, όπως οι Ρώσοι (περίπου 70.000 ζουν ήδη εκεί), οι Ισραηλινοί και οι Λιβανέζοι. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΝΏΡΙΣΗΣ ΤΏΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΏΝ Η Κύπρος έχει παρελθόν στην παράβλεψη των προβλημάτων, όπως αποδεικνύεται από τις προηγούμενες οικονομικές κρίσεις, καθώς και στην αντιμετώπισή τους, η οποία βασίζεται σε μια βραχυπρόθεσμη οπτική. Μια προληπτική προσέγγιση από την κυβέρνηση είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης σταθερότητας. Αυτό περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των ανησυχιών των ντόπιων κατοίκων σχετικά με την οικονομική προσιτότητα, τον μετριασμό των κινδύνων που συνδέονται με την υπερβολική εξάρτηση από τις ξένες επενδύσεις και τη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα διασφαλίζει ότι όλοι οι ντόπιοι θα επωφεληθούν από την αύξηση του αριθμού των ξένων εταιρειών και των ξένων κατοίκων στη χώρα. Δεν είμαστε αισιόδοξοι ότι θα γίνει κάτι τέτοιο, καθώς οι πολιτικοί επικεντρώνονται επί του παρόντος στις επερχόμενες δημοτικές και ευρωπαϊκές εκλογές, με τα κόμματα στο Κοινοβούλιο να παραμένουν διχασμένα και χωρίς όραμα. ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ ΠΑΝΤΟΎ Ένας στους τέσσερις κατοίκους της Κύπρου γεννήθηκε στο εξωτερικό, είναι ιδιοκτήτες εγκατεστημένων επιχειρήσεων και αποτελούν μέρος του κοινωνικού ιστού της χώρας. Ήρθαν εδώ για να μείνουν. Οριστικά. Είναι Κύπριοι. Η αδιαφορία για το ένα τέταρτο του πληθυσμού δεν είναι ο τρόπος για να οικοδομήσουμε ένα βιώσιμο μέλλον. Το γεγονός ότι σε κάποιους (πολλούς) δεν αρέσει ότι το κόστος ζωής έχει αυξηθεί, ότι οι ώρες εργασίας έχουν αυξηθεί και ότι υπάρχουν περισσότεροι τεχνικά καταρτισμένοι άνθρωποι, δεν σημαίνει ότι εάν αγνοήσουμε «τους ξένους» όλα αυτά τα προβλήματα θα εξαφανιστούν. Ο ανταγωνισμός είναι εδώ. Αν αποφασίσετε να συμμετέχετε στην κούρσα είναι δική σας επιλογή, αλλά η κούρσα τρέχει και θα εξακολουθείτε να αισθάνεστε τις συνέπειές της. Οι μετανάστες και οι απόγονοί τους παίζουν ολοένα και πιο κεντρικό ρόλο. Κατέχουν σημαντικό μέρος των υποδομών της Κύπρου (τόσο τα αεροδρόμια όσο και τα λιμάνια, τρεις στις τέσσερις εταιρείες τηλεπικοινωνιών, όλες τις τράπεζες, έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό ξενοδοχείων κ.τλ), ιδρύουν επιχειρήσεις, συμμετέχουν στην τοπική κουλτούρα και στην κοινωνική ζωή. Αυτό δεν εμπλουτίζει μόνο το πολιτιστικό τοπίο, αλλά ενισχύει και την οικονομία δημιουργώντας θέσεις εργασίας, αυξάνοντας τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες και φέρνοντας νέες δεξιότητες και προοπτικές. Εντούτοις, η συγκεκριμένη αύξηση παρουσιάζει προκλήσεις και για την αγορά κατοικίας. Ο αυξημένος ανταγωνισμός για θέσεις εργασίας συχνά δημιουργεί πιέσεις στους μισθούς των ντόπιων, γεγονός που μπορεί να καταστήσει πιο δύσκολη την αγορά ακινήτου. Επιπλέον, ο αυξανόμενος πληθυσμός δημιουργεί μεγαλύτερη ζήτηση για στέγαση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών και στην άσκηση πίεσης στις Δημόσιες Υπηρεσίες. Αυτή η ραγδαία αλλαγή μπορεί να προκαλέσει προστριβές μεταξύ ορισμένων ντόπιων, οι οποίοι μπορεί να αισθάνονται ότι έχουν μείνει πίσω ή ότι έχουν εκτοπιστεί. Οι ανησυχίες αυτές εκδηλώνονται μερικές φορές με την άνοδο των ακροδεξιών πολιτικών κομμάτων. Είναι κρίσιμο να τις αναγνωρίσουμε, ωστόσο, ότι αυτές οι ανησυχίες δεν αφορούν μόνο την Κύπρο. Η παγκοσμιοποίηση και η τεχνολογική πρόοδος αναδιαμορφώνουν τις οικονομίες και τις αγορές εργασίας παγκοσμίως, οδηγώντας σε παρόμοιες ανησυχίες σχετικά με το κόστος ζωής και τον ανταγωνισμό. Προχωρώντας προς τα εμπρός, ένα βιώσιμο μέλλον απαιτεί την αναγνώριση της συνεισφοράς και των αναγκών όλων των κατοίκων. Οι πολιτικές ενσωμάτωσης και ο οικονομικός σχεδιασμός χωρίς αποκλεισμούς είναι ουσιώδεις. Οι πολιτικές αυτές θα πρέπει να στοχεύουν στη διασφάλιση ότι τα οφέλη της μετανάστευσης - οικονομική ανάπτυξη και πολιτιστική ποικιλομορφία - κατανέμονται δίκαια σε όλο τον πληθυσμό. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη στήριξη πρωτοβουλιών για οικονομικά προσιτή στέγαση και την ανάπτυξη προγραμμάτων που εφοδιάζουν τους ντόπιους με τις δεξιότητες που χρειάζονται για να επιτύχουν σε μια μεταβαλλόμενη αγορά. Μόνο ένα μέλλον είναι βιώσιμο για την κυπριακή αγορά ακινήτων: αυτό που γεφυρώνει το χάσμα και προάγει την κοινή ευημερία για όλους τους κατοίκους της χώρας. ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΜΕΛΛΟΝ ΕΙΝΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ: ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΓΕΦΥΡΩΝΕΙ ΤΟ ΧΑΣΜΑ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΕΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

80 EconomyToday ΘΕΜΑ Μεγάλο ερωτηματικό παραμένει το πώς θα λειτουργήσει το νέο μοντέλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εφόσον οι νέοι δήμοι και περιφέρειες προέκυψαν περισσότερο μέσα από πολιτικά κριτήρια και όχι τεχνοκρατικά. ΤΟΥ ΤΆΣΟΥ ΓΙΆΣΕΜΙΔΗ Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία ο ρυθμός ανάπτυξης της Οικονομίας κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 είναι θετικός και υπολογίζεται σε 3,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023. Μετά τη διόρθωση του ΑΕΠ ως προς τις εποχικές διακυμάνσεις και τις εργάσιμες μέρες, ο ρυθμός ανάπτυξης υπολογίζεται στο

Ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ οφείλεται

στους

«Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο, Επισκευή Μηχανοκινήτων Οχημάτων», «Ενημέρωση και Επικοινωνίες» (Information and Communication), «Κατασκευές», «Τέχνες, Διασκέδαση και Ψυχαγωγία» και «Άλλες Δραστηριότητες Παροχής Υπηρεσιών». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις εκτιμήσεις της, για την κυπριακή Οικονομία τονίζει το 2024 θα αναπτυχθεί με θετικό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης λίγο κάτω από το 3%, ενώ παρόμοια ποσοστά αναμένεται να παρουσιαστούν και τα επόμενα χρόνια. Σημειώνεται ότι, στατιστικά και διαχρονικά το πρώτο τρίμηνο παρουσιάζει τον μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης, ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι, η φετινή ανάπτυξη συγκρίνεται ευνοϊκά με την περσινή ψηλή βάση. Η αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας οδηγεί και στη μείωση του ποσοστού του Δημόσιου Χρέους έναντι του ΑΕΠ, ακόμα και αν σε απόλυτους αριθμούς το χρέος παραμένει το ίδιο. ΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΤΡΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Αναλύοντας τους επιμέρους τομείς που ενισχύουν το ΑΕΠ της χώρας, ο Τουρισμός συνεχίζει να είναι από τους κύριους αιμοδότες της Οικονομίας με το στοίχημα να είναι κατά πόσο την καλοκαιρινή περίοδο, κατά την οποία παρουσιάζεται η μεγαλύτερη κινητικότητα, θα μπορέσει να διατηρήσει τους ίδιους ρυθμούς με την περσινή περίοδο. Υπάρχουν νέες αγορές που φαίνονται να έχουν προοπτικές όπως αυτή της Πολωνίας (φαίνεται ότι η χώρα έχει ευνοηθεί οικονομικά από τη μεταφορά κεφαλαίων ενδεχομένως από την Ουκρανία και τη μετεγκατάσταση ατόμων και οικογενειών που θέλουν να αποφύγουν τον πόλεμο – αυτό φαίνεται και από το ενδιαφέρον στην αγορά ακινήτων), ενώ σταδιακά αυξάνονται και οι πτήσεις από το γειτονικό Ισραήλ. Λιανικό και χοντρικό εμπόριο, κινούνται επίσης με θετικό πρόσημο, ένδειξη της αυξημένης κατανάλωσης και ζήτησης, ενδεχομένως περισσότερο της «εισαγόμενης». Αυτό διότι βλέπουμε συμπολίτες μας να έχουν αναπροσαρμόσει σημαντικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό προς τα κάτω και να αντιμετωπίζουν μια δύσκολη καθημερινότητα. Από Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ Η ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΝΑΙ ΤΕΤΟΙΕΣ ΠΟΥ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

3,3%.

κυρίως

τομείς: «Ξενοδοχεία και Εστιατόρια»,

EconomyToday 81 ΘΑ ΥΠΑΡΞΟΥΝ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ, ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ ΤΟΝ ΜΕΓΑΛΟ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΑΠΟΔΟΤΙΚΑ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ την άλλη η αυξημένη ροή εργοδοτουμένων και εταιρειών από το εξωτερικό, με περισσότερο διαθέσιμο εισόδημα, λαμβάνοντας υπόψη και τις χαμηλότερες φορολογίες, ενισχύουν τη ζήτηση και την κατανάλωση. Ο τομέας που φαίνεται ότι πλέον διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο ΑΕΠ της χώρας είναι αυτός της Τεχνολογίας, Πληροφορικής, Ενημέρωσης και Επικοινωνιών. Τα κίνητρα που έχουν δοθεί έχουν οδηγήσει αρκετές εταιρείες με τους εργαζόμενους τους στην Κύπρο, επηρεάζοντας θετικά και οριζόντια την Οικονομία, δημιουργώντας όμως και στρεβλώσεις, για παράδειγμα τη σημαντική αύξηση στα ενοίκια. Φαίνεται ότι θα απαιτηθεί χρόνος μέχρι να υπάρξει αποκλιμάκωση στην αξία των ενοικίων, αν και βλέπουμε κάποια σταθεροποίηση, εφόσον η ενίσχυση της προσφοράς προσιτών καταλυμάτων θα είναι σταδιακή και όχι άμεση. Ο τομέας των Κατασκευών επίσης συνεχίζει να συνεισφέρει σημαντικά στο ΑΕΠ της χώρας, παρά την επιβράδυνση/ σταθεροποίηση που διαφάνηκε το πρώτο τρίμηνο του έτους στον αριθμό των πωλητηρίων εγγράφων που κατατέθηκαν στο Τμήμα Κτηματολογίου. Υπάρχει συγκεκριμένη ζήτηση από το εξωτερικό, ενώ για τους συμπολίτες μας τα υψηλά επιτόκια και η μείωση του διαθέσιμου οικογενειακού εισοδήματος δυσκολεύει την προσπάθεια για αγορά κατοικίας. ΜΕΓΆΛΟ ΕΡΩΤΗΜΆΤΙΚΟ Η ΤΟΠΙΚΗ ΆΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Mεγάλο ερωτηματικό παραμένει το πώς θα λειτουργήσει το νέο μοντέλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εφόσον οι νέοι δήμοι και περιφέρειες προέκυψαν περισσότερο μέσα από πολιτικά κριτήρια και όχι τεχνοκρατικά. Θα πρέπει να δούμε αν θα δημιουργηθούν οι απαιτούμενες συνέργειες (οι εκτιμήσεις κλίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση), ώστε να μειωθεί το κόστος των προσφερόμενων υπηρεσιών και κατ’ επέκταση των τελών που θα κληθούν να πληρώσουν οι πολίτες. Επιπλέον είναι αναμενόμενο ότι, με τη δημιουργία των νέων Οργανισμών / Περιφερειών που θα είναι υπεύθυνοι για την αδειοδότηση των έργων θα υπάρξει ένα μεταβατικό στάδιο που θα υπάρχουν καθυστερήσεις. Το ζητούμενο είναι οι καθυστερήσεις να μην είναι τέτοιες που να προκαλέσουν προβλήματα στην επιχειρηματική δραστηριότητα, σε μια περίοδο που η κυβέρνηση παρέχει κίνητρα για αύξηση της προσφοράς ακινήτων στην αγορά (με σκοπό τη μείωση των τιμών). Αναμένεται επίσης να υπάρξουν και πρακτικά ζητήματα, λαμβάνοντας υπόψη τον μεγάλο αριθμό των ατόμων που θα συμμετέχουν στις συνεδριάσεις και πόσο αποδοτικά θα λειτουργούν τα συμβούλια. Ακούγεται πως για κάποιους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης, δεν έχουν εξευρεθεί οι χώροι στέγασης και συνεδριάσεων. Ο τομέας των Επαγγελματικών Υπηρεσιών, όπως ήταν αναμενόμενο, βρίσκεται σε μια περίοδο αναδιάρθρωσης και ανασυγκρότησης. Συνεχίζει να στηρίζει τους υπόλοιπους τομείς της Οικονομίας με εμπειρογνωμοσύνη, όμως σταδιακά θα πρέπει να βρει τον τρόπο, ώστε να διαδραματίσει ξανά σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση επενδύσεων. ΣΤΟ ΆΚΟΥΣΤΙΚΟ ΓΙΆ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ενδεχομένως το δεύτερο εξάμηνο του έτους, να δούμε μειώσεις των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες κάτι που θα δράσει θετικά στις οικονομίες, χωρίς όμως αυτές οι μειώσεις να έχουν την «επιθετικότητα» και τον ρυθμό που είχαν οι αυξήσεις. Θα είναι σταδιακές και τα στατιστικά στοιχεία (δηλαδή πώς αντέδρασαν οι Οικονομίες και ο Πληθωρισμός) πριν να λαμβάνονται νέες αποφάσεις. Την ίδια στιγμή θα πρέπει να συνυπολογίζονται και οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις στο διεθνές και ευρωπαϊκό πολιτικό (ενδεχομένως να δούμε σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση της Ευρωβουλής) και οικονομικό περιβάλλον, ώστε να αξιολογείται η κατάσταση και να λαμβάνονται μέτρα εκεί και όπου απαιτείται. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναδεικνύεται η αναγκαιότητα αναδιοργάνωσης και εκσυγχρονισμού της κυπριακής Οικονομίας. Μια τέτοια διαδικασία σημαίνει την υιοθέτηση οριζόντιων αλλαγών που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας ως επιχειρηματικό κέντρο, θα διευκολύνουν την οικονομική δραστηριότητα και θα μειώσουν το διοικητικό κόστος, την αναδιάρθρωση των παραδοσιακών τομέων της Οικονομίας, ώστε να συνεχιστεί η προσφορά τους στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας και την ανάπτυξη νέων οικονομικών δραστηριοτήτων, με τη στήριξη του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος των επιχειρηματιών, των επενδυτών και της κοινωνίας.

Ασκήσεις επί χάρτου για μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις, με φόντο τις μισθολογικές αναβαθμίσεις. ΤΗΣ ΕΥΔΟΚΊΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΌΣΙΌΙ ΚΑΤΗΓΌΡΌΙ ΣΤΑ.. ΌΠΛΑ! «Εάν θέλουμε να έχουμε καλούς και ικανούς νομικούς στην υπηρεσία και να τους κρατούμε, θα πρέπει να τους προσφέρουμε καλούς και συγκρίσιμους όρους εργασίας», έλεγε το 2019 ο τέως γενικός εισαγγελέας, Κώστας Κληρίδης, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, κατά την εξέταση του προϋπολογισμού της Νομικής Υπηρεσίας για το 2020. Όπερ και εγένετο. Κατά το ήμισυ, ωστόσο, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί. Το 2020, ο στόχος για μισθολογικές αναβαθμίσεις επετεύχθη και ο κ. Κληρίδης είχε κάθε λόγο να αισθάνεται υπερήφανος. Πέτυχε, άλλωστε να εξομοιωθούν οι μισθοί εισαγγελέων, ανώτερων δικηγόρων και δικηγόρων Α’ της Δημοκρατίας, με εκείνους των αντίστοιχων λειτουργών στη Δικαστική Υπηρεσία. Σκοπός της ρύθμισης, σύμφωνα με τον κ. Κληρίδη, ήταν μέσα από την αναβάθμιση των κλιμάκων μισθοδοσίας των λειτουργών της Νομικής Υπηρεσίας, να αποτραπεί ένα κύμα φυγής προς τη Δικαστική Εξουσία. Ως αποτέλεσμα δεκάδες λειτουργοί της Νομικής Υπηρεσίας βρέθηκαν με – κατά πολλές χιλιάδες ευρώ – υψηλότερες ετήσιες απολαβές. Όχι όλοι όμως. ΛΕΙΤΟΥΡΓΟ Ι Δ Υ Ο ΤΑΧΥΤΉΤΩΝ Το νόμισμα των μισθολογικών αναβαθμίσεων είχε δύο όψεις. Αφενός, τη μεγάλη εισοδηματική αύξηση για λειτουργούς που υπηρετούσαν σε συγκεκριμένες βαθμίδες και αφετέρου τη μισθολογική στασιμότητα κάποιων άλλων. Συγκεκριμένα: • Οι εισαγγελείς εξομοιώθηκαν μισθολογικά με τους προέδρους των Επαρχιακών Δικαστηρίων (από €80.000 στις €135.000, συμπεριλαμβανομένων €18.000 ετησίως για έξοδα παραστάσεως). • Οι ανώτεροι δικηγόροι της Δημοκρατίας από €76.000 που λάμβαναν ετησίως αναβαθμίστηκαν στις €101.000 ετησίως. • Οι δικηγόροι Α’ αναβαθμίστηκαν από την κλίμακα Α13 στην Α16 (από τις €58.000 ετησίως στις €70.000). Από την άλλη, δικηγόροι της Δημοκρατίας και δημόσιοι κατήγοροι παρέμειναν στις μισθολογικές κλίμακες Α9 και Α8 και εξακολούθησαν να αμείβονται ανάλογα. Οι ετήσιες δηλαδή, απολαβές τους μεταφράζονται σε €30.413 και €24.500 (αρχική βαθμίδα, χωρίς

βαθμίδων των νομικών λειτουργών, συμπεριλαμβανομένων των

ΑΔΙΚΗΜΕΝΟΙ;

προσαυξήσεις με ανώτατη βαθμίδα τις €48.252 και €42.877 αντίστοιχα). Σ’ αυτό το σημείο, θα πρέπει να επισημανθεί πως η Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς (GRECO) καλωσόριζε στην Έκθεσή της την ευθυγράμμιση των κλιμάκων αμοιβής μεταξύ δικαστικών και νομικών αξιωματούχων, υποδεικνύοντας πως «σύμφωνα με τις Αρχές, οι λειτουργοί/εισαγγελείς θα επωφεληθούν έτσι περισσότερη ανεξαρτησία και αυτονομία, κατάλληλη για την εκτέλεση των καθηκόντων τους». Σημείωνε επίσης, πως «μέσω του προϋπολογισμού

Υπηρεσίας

τη

τον

ΑΡΘΡΟ

της Νομικής

για το 2020, εγκεκριμένου από

Βουλή

Δεκέμβριο του 2019, ο μισθός σχεδόν όλων των

εισαγγελέων που ασχολούνται με τη δίωξη αδικημάτων διαφθοράς, έχει εξομοιωθεί με τις ισότιμες κλίμακες των μισθών των δικαστικών λειτουργών». ΣΤΗΝ ΑΝΤΕΠΊΘΕΣΗ Όπως ήταν φυσικό, ο διαχωρισμός των λειτουργών της Νομικής Υπηρεσίας σε δύο κατηγορίες δεν άργησε να προκαλέσει αντιδράσεις, με τους δημόσιους κατήγορους να αναλαμβάνουν τα ηνία της «αντίστασης», καταγράφοντας την επιχειρηματολογία και χαρτογραφώντας τη γραμμή της υπεράσπισής τους. Με αιχμή του δόρατος τον δυσανάλογο φόρτο εργασίας, τα πολλαπλά καθήκοντα, καθώς και τις συστάσεις των Ιρλανδών εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι έπειτα από σχετική μελέτη που διενήργησαν το 2018 εισηγούνταν την αναβάθμισή τους, ώστε να έχουν και αυτοί τις «συνήθεις» και ίσες ευκαιρίες ανέλιξης με τους υπόλοιπους νομικούς λειτουργούς της Νομικής Υπηρεσίας, οι δημόσιοι κατήγοροι ξεκίνησαν ένα μπαράζ πιέσεων προς πάσαν κατεύθυνση. Το ποτήρι βέβαια, ξεχείλισε όταν αριθμός εξ αυτών έγινε στόχος επιθέσεων εμπρησμού λόγω της εμπλοκής τους σε διάφορες ποινικές υποθέσεις. Οι δημόσιοι κατήγοροι απέστειλαν επιστολή με τις θέσεις τους προς τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, ζητώντας επιτακτικά όπως η πολιτεία προβεί σε όλα τα απαραίτητα βήματα προκειμένου να αποκατασταθεί η «Δικαιοσύνη» στις τάξεις της Νομικής Υπηρεσίας, ζητώντας επί της ουσίας, ίση μεταχείριση με τους υψηλόβαθμους συναδέλφους τους, ενώ προέβησαν σε αντίστοιχα διαβήματα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την GRECO. ΕΥΛΟΓΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΡΩΤΗΘΕΙ ΚΑΝΕΙΣ: ΓΙΑΤΙ

ΟΙ

ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΜΟΝΟΝ

ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΟΙ ΦΩΝΑΖΟΥΝ;

ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ

ΔΕΝ ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΕΞΙΣΟΥ

EconomyToday 85 Την 4σέλιδη επιστολή υπέγραφαν 38 συνολικά ανώτεροι δημόσιοι και δημόσιοι κατήγοροι, την ώρα που το ζήτημα τέθηκε, έπειτα από πρωτοβουλία της βουλεύτριας του ΑΚΕΛ, Ειρήνης Χαραλαμπίδου, στο μικροσκόπιο και των μελών της Επιτροπής Νομικών της Βουλής. Τον περασμένο Απρίλιο η αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή εξέτασε τα όσα αναφέρονται στις εκθέσεις συμμόρφωσης της GRECO, λαμβάνοντας υπόψη και τις σχετικές καταγγελίες από τους ίδιους τους δημόσιους κατήγορους ειδικότερα επί θεμάτων που άπτονται της ασφάλειάς τους, καθώς και της ανάγκης για μισθολογική τους αναβάθμιση. ΤΑ ΣΗΜΕΊΑ «ΥΠΕΡΑ ΣΠ Ί ΣΗΣ» Σύμφωνα με την επιστολή που απέστειλαν πριν από τη συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών τα «σημεία υπεράσπισης» των δημοσίων κατηγόρων σε σχέση με το μισθολογικό κινούνται σε δύο άξονες: Στη διάκριση που υφίστανται και στους κινδύνους επηρεασμού που ελλοχεύουν από εξωτερικούς παράγοντες. Σε ό,τι αφορά το πρώτο σκέλος, στην επιστολή τους σημειώνουν πως «χειρίζονται υποθέσεις όπως οικονομικά εγκλήματα, αδικήματα διαφθοράς ένοπλες ληστείες, διαρρήξεις, κλοπές, αδικήματα βίας κατά του προσώπου, εμπορίας προσώπου και άλλα σοβαρά αδικήματα», ενώ παραθέτοντας τα καθήκοντά τους, επισημαίνουν πως μεταξύ άλλων, καλούνται καθημερινά να χειριστούν αιτήματα προσωποκράτησης υπόπτων για τα οποία εμφανίζονται και Σαββατοκύριακα και αργίες. Μάλιστα τονίζουν πως λόγω της αύξησης στον αριθμό, στον βαθμό δυσκολίας και πολυπλοκότητας των υποθέσεων αναγκάζονται να εργαστούν πέραν του ωραρίου της Δημόσιας Υπηρεσίας, χωρίς καμία αποζημίωση για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στα δυσβάστακτα καθήκοντά τους. Υπογραμμίζουν δε, πως το λειτούργημα του δημόσιου κατήγορου, απαιτεί τον ίδιο βαθμό ακεραιότητας, εντιμότητας και αμεροληψίας όπως οι δικαστές. Σε σχέση με την GRECO, οι δημόσιοι κατήγοροι αναφέρουν πως Σύστασή της προς την Κύπρο για τη Νομική Υπηρεσία, ήταν να εισαχθούν «μέσα ενδυνάμωσης της ανεξαρτησίας των εξουσιών άσκησης δίωξης και της δυνατότητας των λειτουργών της Νομικής Υπηρεσίας και των κατηγόρων ξεχωριστά να ασκούν τα καθήκοντά τους με τρόπο πιο αυτόνομο». Προς αυτή την κατεύθυνση σημειώνουν πως «η ενίσχυση της ασφάλειας αλλά και η μισθοδοτική αναβάθμιση είναι μέσα τα οποία ενδυναμώνουν την ανεξαρτησία των δημοσίων κατηγόρων, η οποία αποτελεί θεμέλιο για την απονομή της Ποινικής Δικαιοσύνης», ενώ προσθέτουν πως «σύμφωνα με την έννοια της ανεξαρτησίας, οι δημόσιοι κατήγοροι πρέπει να ασκούν τα καθήκοντά τους με πλήρη αυτονομία και να προστατεύονται από εξωτερικές παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ανεξάρτητη κρίση τους και τις αποφάσεις τους». «Εξού», συμπληρώνουν «και η ανεπάρκεια ασφάλειας αλλά και απολαβών των δημοσίων κατηγόρων ελλοχεύει κινδύνους επηρεασμού τους από εξωτερικούς παράγοντες». Ο Ί ΦΤΩΧΟΊ ΣΥΓΓΕΝΕΊΣ Αναφερόμενοι ακόμη, στην Έκθεση των Ιρλανδών εμπειρογνωμόνων, οι δημόσιοι κατήγοροι υποδεικνύουν πως στο μέρος της Έκθεσης που τους αφορά, γίνεται λόγος για παράλειψη αναβάθμισης της μισθοδοτικής τους κλίμακας, με τους εμπειρογνώμονες να καταγράφουν πως συνιστά «διαρθρωτικό κώλυμα στις προοπτικές προαγωγής τους και αποτελεί εμπόδιο στα κίνητρα και πεδίο ανάπτυξής τους». Ακριβώς δε, σημειώνουν γι’ αυτό τον λόγο, οι Ιρλανδοί εμπειρογνώμονες προέβησαν σε Σύσταση αναβάθμισης των δημοσίων κατηγόρων, ώστε αυτοί να έχουν τις «συνήθεις»(«ordinary»)/ίσες ευκαιρίες ανέλιξης με τους υπόλοιπους νομικούς λειτουργούς της Νομικής Υπηρεσίας. Όπως περιγράφουν, «παρά τις πιο πάνω συστάσεις των ανεξάρτητων Ιρλανδών εμπειρογνωμόνων αλλά και κυριότερα, τις συστάσεις της GRECO, στις οποίες οφείλει να ανταποκριθεί η Κυπριακή Δημοκρατία, μέχρι σήμερα οι μισθοδοτικές κλίμακες των δημοσίων κατηγόρων δεν έχουν αναβαθμιστεί ως έπρεπε. Αντίθετα, παραμένουν οι χαμηλότερες κλίμακες στη Νομική Υπηρεσία». ΑΠ Ο ΤΗΝ Α9 ΣΤΗΝ Α16. ΧΩΡΊΣ ΕΝΔ ΊΑ ΜΕΣΗ ΣΤΑ ΣΗ Στο σημείο αυτό είναι που μπαίνει στο κάδρο μία από τις πλέον ιδιότυπες πτυχές γύρω από το κεφάλαιο «μισθολογικές αναβαθμίσεις». Εύλογα μπορεί να αναρωτηθεί κανείς: Γιατί μόνον οι δημόσιοι κατήγοροι φωνάζουν; Οι δικηγόροι της Δημοκρατίας δεν αισθάνονται εξίσου αδικημένοι; Είναι γεγονός πως οι δικηγόροι της Δημοκρατίας κρατούν χαμηλούς τόνους στην όλη προσπάθεια, παρά το γεγονός πως έμειναν και αυτοί στην απέξω των μισθολογικών εξομοιώσεων. Εδώ είναι που τα φώτα πέφτουν στον παράγοντα «προαγωγές», αφού πέραν της μισθολογικής στασιμότητας, η όλη εξέλιξη έχει δημιουργήσει και μία τεραστίων διαστάσεων απόκλιση σε περιπτώσεις προαγωγών, που αγγίζει λίγο ή πολύ τις 40 χιλιάδες ευρώ ανά προαγωγή ετησίως. Πηγές από νομικούς κύκλους, που μίλησαν στο Economy Today απέδωσαν τη στάση των δικηγόρων της Δημοκρατίας κυρίως στον φόβο στιγματισμού, καθώς όταν προκηρύσσονται θέσεις πρώτου διορισμού ή προαγωγής δικηγόρων Α’, οι συνήθεις ύποπτοι που τις διεκδικούν είναι εκείνοι που υπηρετούν στην αμέσως χαμηλότερη βαθμίδα της Νομικής Υπηρεσίας, δηλαδή ως δικηγόροι. Ένα φαινόμενο που δεν θα πρέπει να προκαλεί εντύπωση καθότι η μισθολογική αναβάθμιση που λαμβάνουν, αξιώνοντας μία τέτοια προαγωγή ανέρχεται σε μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Δεδομένου πως οι δικηγόροι Α’ της Δημοκρατίας μετά την εξομοίωση ανήκουν στην κλίμακα Α16, αυτόματα συνεπάγεται πως οι δικηγόροι που προάγονται στη θέση του δικηγόρου Α’ μεταπηδούν - ή καλύτερα κάνουν απευθείας άλμα - από την Α9 στην Α16. Λαμβάνοντας ως εκ τούτου, υπόψη πως η αρχική βαθμίδα της Α16 αγγίζει τις €71.020 ακόμα και αν κάποιος προαχθεί από την ανώτατη βαθμίδα της Α9, δηλαδή τις €45.083, η προαγωγή του έρχεται με «έξτρα» €25.000 περίπου. Σε αρκετές περιπτώσεις άλλωστε, το ποσό εκτοξεύεται αφού στα απαιτούμενα προσόντα, η πείρα που πρέπει να διαθέτει κάποιος για να υποβάλει αίτηση για τη θέση του δικηγόρου Α’ είναι μόλις τα έξι χρόνια. Επομένως, το όφελος από αυτή την προαγωγή ενδέχεται να ξεπερνά, αναλόγως των περιστάσεων, τις €40.000. Οι δημόσιοι κατήγοροι έχουν επίσης, τη δυνατότητα να

86 EconomyToday ΑΡΘΡΟ διεκδικήσουν τις θέσεις αυτές που σε αυτό το σενάριο το ποσό αυξάνεται ακόμα περισσότερο. Ή ΤΆΝ Ή ἘΠΊ ΤΆ Σ Αποφασισμένοι πάντως, να προχωρήσουν με δραστικά μέτρα παρουσιάζονται οι δημόσιοι κατήγοροι. Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές του Economy Today, σε περίπτωση που τα αιτήματά τους δεν ικανοποιηθούν, προετοιμάζονται για μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν ακόμη και να παραλύσουν ολόκληρο το Δικαστικό Σύστημα της

σενάριο

μακριά από την πραγματικότητα, αφού σε περίπτωση απεργίας των δημοσίων κατηγόρων, επηρεάζεται οριζόντια το σύστημα απονομής Δικαιοσύνης, λαμβάνοντας ειδικότερα, υπόψη πως εμφανίζονται στις ποινικές διαδικασίες ενώπιον των αρμόδιων κυπριακών δικαστηρίων εκπροσωπώντας την Κατηγορούσα Αρχή. Πληροφορίες κάνουν, μάλιστα, λόγο για αποφασιστικότητα των δημοσίων κατηγόρων να κατέλθουν σε επ’ αόριστον απεργία εάν εντός «εύλογου διαστήματος» δεν υπάρξουν νεότερα. Ως προς το πώς μεταφράζεται χρονικά, οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως το όλο ζήτημα θα πρέπει να κλείσει εντός του 2024, με τους δημόσιους κατήγορους να τοποθετούν ως χρονικό ορίζοντα τους καλοκαιρινούς μήνες. 600 ΠΟ Ί Ν Ί ΚΈΣ Κ ΆΊ ΆΛΛ Έ Σ Τ Ο Σ Έ Σ ΤΡΟΧ Ά Ί Έ Σ ΥΠΟΘΈΣ ΈΊ Σ Ή Μ Έ Ρ Ή ΣΊΩΣ Το εύρος των επιπλοκών που μπορεί να σηματοδοτήσει μία ενδεχόμενη απεργιακή κινητοποίηση των δημοσίων κατηγόρων αντανακλάται μόνο και μόνο στους αριθμούς υποθέσεων που καλούνται να διεκπεραιώσουν. Συγκεκριμένα, κατά την παρέμβασή τους στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, οι τρεις δημόσιοι κατήγοροι που συμμετείχαν στη συνεδρία, εκ των οποίων και τα δύο θύματα των τελευταίων βομβιστικών επιθέσεων, υπέδειξαν πως σε κάθε δημόσιο κατήγορο που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αντιστοιχούν 150 υποθέσεις σε τροχαία και 40-50 υποθέσεις σε ποινικό επίπεδο, ενώ χειρίζονται επίσης ενώπιον του Εφετείου τις υποθέσεις που διεκπεραίωσαν πρωτοδίκως. Εξήγησαν ακόμη, ότι σε παγκύπριο επίπεδο, οι δημόσιοι κατήγοροι χειρίζονται όλες τις ποινικές υποθέσεις στα Επαρχιακά Δικαστήρια και κάποιες ενώπιον Κακουργιοδικείου, κατά μέσο όρο 500-600 ποινικές υποθέσεις και 600-700 τροχαίες ημερησίως, εργαζόμενοι πέραν του επίσημου ωραρίου χωρίς αποζημίωση, παρουσία στο Δικαστήριο σε αργίες και Σ/κ. Εξού και «Μήλον της Έριδος» φαίνεται να αποτελούν επιπρόσθετα και οι υπερωριακές αμοιβές. Πηγές που μίλησαν στο Economy Today έκαναν λόγο για διασύνδεση υπερωριών με μισθολογικές αναβαθμίσεις, αφού και εδώ φαίνεται ο κόμπος να έχει φτάσει στο χτένι. Ή ΜΠΆΛ Ά ΣΤΟ ΓΉΠ Έ ΔΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓ Έ ΊΟΥ Ο Ί ΚΟΝΟΜ Ί Κ Ω Ν Τα βλέμματα όλων στρέφονται πλέον στο Υπουργείο Οικονομικών, αφού κατά τη συνεδρία της Επιτροπής Νομικών τον Απρίλιο, στην οποία συζητήθηκε το θέμα των δημοσίων κατηγόρων, ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών επιβεβαίωσε ότι το υπουργείο έχει χορηγήσει πιστώσεις για επιπλέον μέτρα ασφάλειας, ενώ για το μισθολογικό υποστήριξε επίσης τη θέση ότι το αίτημα θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της Νομικής Υπηρεσίας. Στο άκουσμα αυτής της προσέγγισης, ο πρόεδρος της Επιτροπής και βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Τορναρίτης, είχε εκφράσει την άποψη ότι δεν πρέπει να συνδεθεί η μισθολογική αναβάθμιση με τον εκσυγχρονισμό της Νομικής Υπηρεσίας και ζήτησε από το Υπουργείο Οικονομικών να ενημερώσει γραπτώς εντός 15 ημερών για το πώς θα προχωρήσει με τη μισθολογική αναβάθμιση των δημοσίων κατήγορων. Το Economy Today αποτάθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών σε μία προσπάθεια να καταγράψει το τι μέλλει γενέσθαι. Ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών, Γιώργος Παντελή απάντησε ότι «το όλο θέμα μελετάται για τους εν λόγω υπαλλήλους» Αρχή, ήτοι με τη Νομική Υπηρεσία, οι απόψεις της οποίας επί του θέματος έχουν παραληφθεί πρόσφατα από το Υπουργείο Οικονομικών, θα μελετηθούν και θα συνεκτιμηθούν για την υποβολή σχετικών εισηγήσεων». «Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω», συμπλήρωσε ο κ. Παντελή «το Υπουργείο Οικονομικών έχει παραχωρήσει τις σχετικές εγκρίσεις αναφορικά με τις πιστώσεις για ενίσχυση των μέτρων ασφάλειας τής εν λόγω κατηγορίας προσωπικού και το θέμα της μισθολογικής αναβάθμισης θα αντιμετωπιστεί ανεξάρτητα». Επισημαίνεται πως ουδέν νεότερο υπήρξε μέχρι την ώρα έκδοσης του περιοδικού. «ΠΡΆΣ Ί ΝΟ» Ά Π Ο Γ Έ Ν Ί ΚΟ ΈΊ Σ Ά ΓΓ Έ ΛΈ Ά Πάντως, πηγές του Economy Today θέλουν τους δημόσιους κατήγορους να είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από τη στήριξη που επιδεικνύει η ηγεσία της Νομικής Υπηρεσίας προς τα αιτήματά τους. Εξάλλου, ο γενικός εισαγγελέας εξέφρασε δημόσια την πλήρη στήριξη προς τα δίκαια, όπως τα χαρακτήρισε, αιτήματα των δημοσίων κατηγόρων, διαμηνύοντας ότι η ηγεσία της Νομικής Υπηρεσίας είναι δίπλα στους δημόσιους κατήγορους και στα δύο τους αιτήματα. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, τα αιτήματά τους έχουν ήδη προωθηθεί από τον γενικό εισαγγελέα προς το Υπουργείο Οικονομικών και ως εκ τούτου, το εάν τελικά θα «παραλύσει» ή όχι η κυπριακή Δικαιοσύνη, εξαρτάται αποκλειστικά από τον βαθμό ανταπόκρισης του κυβερνητικού στρατοπέδου. ΠΔΣ: Ν Ά Τ Ή Ρ Έ ΊΤΆΊ Ή Ά ΡΧΉ Τ Ή Σ Ί Σ Ο Τ Ή ΤΆ Σ Τ Ή Σ Ά ΜΟ Ί ΒΉΣ Με σκοπό να καταγράψει τη θέση του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου επί του θέματος, το Economy Today επικοινώνησε με τον πρόεδρο του Συλλόγου, Μιχάλη Βορκά, ο οποίος ξεκαθάρισε πως ο ΠΔΣ δεν εμπλέκεται σε διαδικασίες που αφορούν μισθολογικές αναβαθμίσεις λειτουργών της Δικαιοσύνης στη Νομική Υπηρεσία. Διεμήνυσε, ωστόσο, πως θα πρέπει να τηρείται η Αρχή της Ισότητας της αμοιβής, ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη επιτέλεση των καθηκόντων τους. ΤΑ «ΣΗΜΕΙΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗΣ» ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΟ ΚΙΝΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΔΥΟ ΑΞΟΝΕΣ

χώρας. Ένα τέτοιο

δεν απέχει

EconomyToday 87

ακόμη, στις συστάσεις της GRECO, όπως επίσης και στην ετήσια Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή του Κράτους Δικαίου (Rule of Law) για ζητήματα και αδυναμίες που απασχολούν και εντοπίζονται στην κυπριακή Δικαιοσύνη, ο πρόεδρος του ΠΔΣ υπογράμμισε πως λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τον σύνδεσμο. «Γίνονται οι ανάλογες δράσεις εντός του πλαισίου των αρμοδιοτήτων μας, όπως απορρέει από τον περί Δικηγόρων Νόμο. Το συγκεκριμένο όμως θέμα της ευθυγράμμισης των κλιμάκων αμοιβής μεταξύ δικαστικών και νομικών αξιωματούχων τυγχάνει του χειρισμού των αρμόδιων πολιτειακών θεσμών και ως εκ τούτου εκφεύγει των αρμοδιοτήτων του ΠΔΣ», εξήγησε. ΑΝΑΠΌΣΠΑΣΤ Ό ΚΌ ΜΜ ΑΤΙ ΓΙΑ ΑΠ Ό Ν Ό ΜΉ Τ Ή Σ ΔΙΚΑΙ Ό ΣΎΝ Ή Σ Στη συνέντευξη που παραχώρησε, ο κ. Βορκάς περιέγραψε πως οι δημόσιοι κατήγοροι, εργοδοτούμενοι από το 2000 σε οργανικές θέσεις της Νομικής Υπηρεσίας είναι δικηγόροι, μέλη του ΠΔΣ και έχουν μάλιστα ασκήσει το εκλογικό τους δικαίωμα για την ανάδειξη προέδρου του δσ κατά την τελευταία εκλογική. αναμέτρηση του Οκτωβρίου 2023. «Κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα, οι δημόσιοι κατήγοροι έχουν αντιμετωπίσει διάφορα ζητήματα κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, μεταξύ των οποίων ζητήματα που άπτονται των συνθηκών εργασίας τους, μισθολογικά ζητήματα και ζητήματα που αφορούν την ασφάλεια και τη σωματική τους ακεραιότητα», σημείωσε. Όπως επισήμανε, σε συνέχεια των επιθέσεων που έλαβαν χώρα εναντίον δημοσίων κατηγόρων κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα, ο ΠΔΣ εξέδωσε σχετική ανακοίνωση στις 17/01/2024, στην οποία καταδίκασε απερίφραστα την εμπρηστική επίθεση εναντίον δημόσιας κατήγορου και εξέφρασε σθεναρά την υποστήριξή του στα μέλη του, επισημαίνοντας ότι τέτοια περιστατικά συνιστούν ευθεία προσβολή του Κράτους Δικαίου και παρεμποδίζουν λειτουργούς της Δικαιοσύνης στην επιτέλεση των καθηκόντων τους. «Ο ΠΔΣ», τόνισε, «είναι διαθέσιμος για συζήτηση όσον αφορά τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι δημόσιοι κατήγοροι, αφού τους θεωρεί αναπόσπαστο κομμάτι για την απονομή της Δικαιοσύνης». Κληθείς τέλος να σχολιάσει τις επιφυλάξεις που εξέφρασαν νομικοί κύκλοι για τις μισθολογικές αναβαθμίσεις και που υποδείκνυαν πως αυτές θα έπρεπε να αφορούν λειτουργούς των οποίων οι αρμοδιότητες και τα καθήκοντα άπτονται κατά βάση αδικημάτων οικονομικής φύσεως και δη, αδικημάτων διαφθοράς, ο κ. Βορκάς υπογράμμισε πως «η Πολιτεία δεν θα μπορούσε να προβεί σε διαφορετική ρύθμιση με βάση το ισχύον πλαίσιο, αφού οι μισθολογικές αυξήσεις για συγκεκριμένους λειτουργούς, θα δημιουργήσουν αναπόδραστα λειτουργούς δύο ταχυτήτων». «Περαιτέρω», πρόσθεσε, «θεωρούμε ότι θα ανέκυπταν ενδεχομένως και σοβαρά ζητήματα μισθολογικής φύσεως», τονίζοντας πως «για αυτό επιμένουμε ότι τα συγκεκριμένα ζητήματα θα πρέπει να τίθενται στο σωστό πλαίσιο και να εξετάζονται με τη δέουσα προσοχή, προκειμένου να αποφεύγεται η διολίσθηση σε βιαστικά συμπεράσματα». ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΠΕΡΓΙΑΚΕΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΛΥΣΟΥΝ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ

Αναφερόμενος

PACTA SUNT SERVANDA

ΘΕΜΑ «Οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται». Αυτήν την περίοδο η πολιτεία βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμα διλήμματα αναφορικά με τέσσερα σημαντικά έργα υποδομής, η καθυστέρηση της υλοποίησης των οποίων έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ευρύτερη Οικονομία πέραν των έργων.

ΚΥΡΙΆΚOΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Εργάτης Γνώσης

EconomyToday 89

acta Sunt Servanda οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται (οι καλές συμφωνίες κάνουν τους καλούς φίλους και οι συμφωνίες χαλούν φιλίες λέει ο σοφός λαός) είναι μια παραδοσιακή, θεμελιώδης Νομική Αρχή του Δικαίου σύμφωνα με την οποία οι συνθήκες ή οι συμβάσεις δεσμεύουν τα μέρη που συνήψαν τη συνθήκη ή τη σύμβαση εφόσον αυτή έγινε καλή τη πίστη. Ανήκει στο εθιμικό διεθνές δίκαιο και λίγοι κανόνες για την τάξη της κοινωνίας έχουν τόσο βαθιά ηθική και θρησκευτική επιρροή» όσο αυτή η Αρχή. ΤΑ ΚΡΊΣΊΜΑ 4 ΈΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΉΣ Στα προηγούμενα άρθρα για τη διαχείριση έργων είχαμε αναφέρει την ανάγκη νομικής διαχείρισης των συμβάσεων οι οποίες αποκτούν κρίσιμη σημασία όταν το έργο δεν εξελίσσεται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, τον προϋπολογισμό και τα παραδοτέα. Αυτήν την περίοδο η πολιτεία βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμα διλήμματα αναφορικά με τέσσερα σημαντικά έργα υποδομής η καθυστέρηση της υλοποίησης των οποίων έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ευρύτερη οικονομία πέραν των έργων. Αυτά αφορούν (α) την ανάπτυξη της δεύτερης φάσης των υποδομών στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου για αύξηση της δυναμικότητάς των, την οποία η Hermes επιθυμεί να αναβάλει και η υπόθεση έχει παραπεμφθεί σε διαιτησία (β) την κατασκευή της Μαρίνας Λάρνακας κόστους €1,2 δις την οποία ο ανάδοχος θέλει να επαναδιαπραγματευθεί (γ) Κατασκευή χερσαίου τερματικού LNG στο Βασιλικό ύψους €0,5 δις για το οποίο οι εργασίες έχουν σταματήσει ο ανάδοχος απαιτεί ακόμη €200 εκ και έχει καταφύγει σε διαιτητικό δικαστήριο στο Λονδίνο. Στο σημείο αυτό θα επανέλθουμε και (δ) η κατασκευή του υπεραστικού δρόμου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς όπου παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις και τεχνικά προβλήματα. Το θέμα προς το παρόν χειρίζεται ο υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων εκ μέρους της αναθέτουσας Αρχής απευθείας με τον ανάδοχο. Ή ΝΟΜΊΚΉ ΑΡΧΉ «PACTA SUNT SERVANDA» H Νομική Αρχή Pacta Sunt Servanda η οποία αναφέρεται στις ιδιωτικές συμβάσεις και ορίζει ότι οι διατάξεις, δηλαδή οι ρήτρες, μιας σύμβασης υπέχουν την έννοια δικαίου μεταξύ των μερών της σύμβασης και ως εκ τούτου, συνεπάγεται ότι η παραμέληση των αντίστοιχων υποχρεώσεών τους συνιστά παραβίαση της σύμβασης. H Nομική Aρχή Pacta Sunt Servanda στο αστικό και στο κοινό δίκαιο, σχετίζεται με τη γενική αρχή της ορθής συμπεριφοράς στο εμπόριο, συμπεριλαμβανομένης της Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΔΥΣΤΥΧΏΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΜΑΚΡΑ, ΕΠΙΠΟΝΗ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΗΡΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΟΠΟΥ ΙΣΧΥΕΙ ΟΤΙ Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΕΙΝΑΙ ΑΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Clausula rebus sic stantibus,

90 EconomyToday ΘΕΜΑ προϋπόθεσης καλής πίστης. Ενώ οι χώρες έχουν κάποια μορφή καλής πίστης στα νομικά τους συστήματα, υπάρχει συζήτηση ως προς το πώς πρέπει να αξιολογείται και να εκτιμάται η καλή πίστη και η δίκαιη συναλλαγή . Τα μόνα όρια στην εφαρμογή του Pacta Sunt Servanda είναι οι επιτακτικοί κανόνες του γενικού Διεθνούς Δικαίου, οι οποίοι ονομάζονται «jus cogens», δηλαδή Επιτακτικό Δίκαιο και η Νομική Αρχή του clausula rebus sic stantibus στο εθιμικό Διεθνές Δίκαιο, η οποία επιτρέπει επίσης τη μη εκπλήρωση υποχρεώσεων που απορρέουν από συνθήκη λόγω επιτακτικής μεταβολής των συνθηκών. Ένας επιτακτικός κανόνας (Jus Cogens) είναι μια θεμελιώδης Αρχή του Διεθνούς Δικαίου που είναι αποδεκτή από τη διεθνή κοινότητα των κρατών ως κανόνας από τον οποίο δεν επιτρέπεται καμία παρέκκλιση. Δεν υπάρχει καθολική συμφωνία σχετικά με το ποιοι ακριβώς κανόνες είναι Jus Cogens ούτε πώς ένας κανόνας φτάνει σε αυτό το καθεστώς, αλλά είναι γενικά αποδεκτό ότι το Jus Cogens απαγορεύει τη γενοκτονία, τη θαλάσσια πειρατεία, την υποδούλωση γενικά (δηλαδή τη δουλεία καθώς και το δουλεμπόριο), τους επιθετικούς πολέμους και την εδαφική επέκταση, τα βασανιστήρια και την επαναπροώθηση.

(ως έχουν τα πράγματα) είναι το νομικό δόγμα που επιτρέπει σε μια σύμβαση ή μια συνθήκη να καταστεί ανεφάρμοστη λόγω θεμελιώδους μεταβολής των συνθηκών. Στο δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, το δόγμα εξυπηρετεί ουσιαστικά μια «ρήτρα διαφυγής» στον γενικό κανόνα Pacta Sunt Servanda . Επειδή το δόγμα αποτελεί κίνδυνο για την ασφάλεια των συνθηκών, καθώς το πεδίο εφαρμογής του είναι σχετικά απεριόριστο, πρέπει να σημειωθούν προσεκτικά οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να γίνει επίκλησή του. Ο όρος αυτός σχετίζεται με τη ρήτρα ανωτέρας βίας και δυσκολίας. Ανωτέρα βία και δυσκολία μπορεί να αφορά σε φυσικές καταστροφές, πανδημίες ή και πολεμικές συρράξεις. Βεβαίως υπάρχουν περιπτώσεις όπου ενδεχομένως να υπάρξουν διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να υπάρχουν συμφωνημένοι μέθοδοι διαχείρισης των διαφορών. Οι μέθοδοι/ τεχνικές επίλυσης διαφορών, χαρακτηρίζονται από δύο βασικές παραμέτρους: • Τον βαθμό εμπλοκής των μερών στην απόφαση: Η διαφορά μπορεί να επιλυθεί αποκλειστικά μεταξύ των δύο μερών χωρίς τη συμμετοχή τρίτου μέρους ή με παρέμβαση τρίτου προσώπου ή με απόφαση δικαστηρίου. • Τον βαθμό τυπικότητας: Η διαδικασία επίλυσης διαφορών μπορεί να είναι άτυπη ή εντελώς τυπική. Θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει ότι οι μέθοδοι επίλυσης διαφορών βρίσκονται πάνω σε φάσμα κλιμάκωσης από τον φιλικό Διακανονισμό μέχρι την προσφυγή στη δικαιοσύνη. ΦΙΛΙΚΌΣ ΔΙΑΚΑΝΌΝΙΣΜΌΣ Ο φιλικός Διακανονισμός είναι η πιο συνηθισμένη μορφή επίλυσης διαφορών μεταξύ Αναθέτουσας Αρχής και Ανάδοχου και αυτή που προτιμάται στις περισσότερες περιπτώσεις. Πρόκειται για μια διαδικασία συζήτησης/ διαπραγμάτευσης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, με στόχο να βρεθεί μια κοινώς αποδεκτή λύση στις διαφορές που έχουν προκύψει και η οποία θα ικανοποιεί και τα δυο μέρη. Η επίλυση μέσω φιλικού Διακανονισμού προϋποθέτει ότι τόσο η Αναθέτουσα Αρχή όσο και ο Ανάδοχος είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε αμοιβαίες παραχωρήσεις ώστε να επέλθει συμφωνία (win – win situation). ΔΙΑΜΕΣΌΛΑΒΗΣΗ (MEDIATION) Η Διαμεσολάβηση είναι η μέθοδος επίλυσης διαφορών κατά την οποία ένας κατάλληλα εκπαιδευμένος διαμεσολαβητής, ουδέτερος προς τα δύο μέρη, τα βοηθά να διαπραγματευτούν και να καταλήξουν σε μια κοινή αποδεκτή λύση. Η προσέγγιση είναι συναινετική και η πιθανότητα να μπορέσουν τα μέρη, μετά την επίλυση της διαφοράς να διατηρήσουν τις μεταξύ τους σχέσεις είναι μεγάλη. ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΌΣ (CONCILIATION) Ο Συμβιβασμός αποτελεί παρόμοια μέθοδο επίλυσης διαφορών με τη Διαμεσολάβηση. Η διαφορά τους έγκειται στο ότι στην περίπτωση του Συμβιβασμού, ο τρίτος εκτός από το να κατευθύνει και να διευκολύνει τις συνομιλίες/ διαπραγματεύσεις μεταξύ Αναθέτουσας Αρχής και Αναδόχου έχει και το δικαίωμα να προτείνει λύση. ΌΥΔΕΤΕΡΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ (NEUTRAL EVALUATION) Η Ουδέτερη Εκτίμηση χρησιμοποιείται ως μέθοδος επίλυσης διαφορών που αφορούν νομικά θέματα. Κάθε μέρος καταθέτει εγγράφως σε ουδέτερο εκτιμητή που είναι συνήθως ένας συνταξιοδοτημένος δικηγόρος ή δικαστής μια γενική επισκόπηση της υπόθεσης και ΘΑ ΜΠΟΡΟΎΣΕ ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΘΕΩΡΗΣΕΙ ΟΤΙ ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΙΛΎΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΠΑΝΩ ΣΕ ΦΑΣΜΑ ΚΛΙΜΑΚΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΙΛΙΚΟ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟ Μαρίνα Λάρνακας

EconomyToday 91 πληροφορίες σχετικά με τα αποδεικτικά στοιχεία και τις μαρτυρίες που θα παρουσίαζε ενώπιον του δικαστηρίου αν ακολουθούσε τον δρόμο της δικαστικής επίλυσης διαφορών. Ο Ουδέτερος Εκτιμητής εξετάζει τις θέσεις τού κάθε μέρους και δίνει τη γνώμη του για το ποιο εκτιμά ότι θα ήταν πόρισμα δίκης, εάν η διαφορά είχε παραπεμφθεί εκεί για επίλυση. Η εκτίμηση αυτή μπορεί να θέσει τις βάσεις για την επίλυση της διαφοράς ή για εκκίνηση επιπλέον διαπραγματεύσεων μεταξύ της Αναθέτουσας Αρχής και του Αναδόχου. ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ Η Διαιτησία αποτελεί μία μέθοδο επίλυσης διαφορών, όπου τα δύο μέρη συμφωνούν να αποδεχτούν και να εφαρμόσουν τη λύση που θα υποδείξει ένα τρίτο μέρος ο διαιτητής. Η Διαιτησία θεωρείται επιθετικός τρόπος επίλυσης. Προκειμένου να εφαρμοστεί θα πρέπει είτε να υπάρχει σχετική πρόνοια στη σύμβαση είτε να υπογραφεί εκ των υστέρων μεταξύ των δύο μερών συνυποσχετικό. ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ Η προσφυγή στη δικαιοσύνη επιλέγεται ως μέθοδος επίλυσης διαφορών όταν προσπάθειες εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης μεταξύ των δύο πλευρών έχουν αποτύχει. Πρόκειται για χρονοβόρα διαδικασία που απαιτεί σοβαρή προετοιμασία εκ μέρους και των δύο πλευρών (εξεύρεση επιχειρημάτων, αποδεικτικών στοιχείων, τεκμηρίωση απόψεων) πριν αυτές παραστούν με τους δικηγόρους τους στο δικαστήριο. Σε σχέση με την κατασκευή της Μαρίνας Λάρνακας, ο ανάδοχος θέλει να επαναδιαπραγματευθεί τη συμφωνία που έχει υπογραφεί χωρίς να έχουν αρχίσει οι εργασίες ζητώντας αλλαγές στα χρονοδιαγράμματα και τις φάσεις υλοποίησης. Προς το παρόν υπάρχει στασιμότητα χωρίς δημόσιες δηλώσεις για τα επόμενα βήματα. H κατασκευή χερσαίου τερματικού LNG στο Βασιλικό έχει διακοπεί, ο ανάδοχος απαιτεί ακόμη €200 εκ και έχει καταφύγει σε διαιτητικό δικαστήριο στο Λονδίνο. Η συμφωνία προβλέπει τη διαδικασία του διαιτητικού δικαστηρίου στο Λονδίνο. Αυτό που δεν είναι εύκολα κατανοητό είναι γιατί έχει επιλεγεί ως μηχανισμός επίλυσης διαφορών δικαστήριο εκτός Κύπρου ή και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό ήταν μια λάθος επιλογή η οποία θα δημιουργήσει επιπρόσθετες δυσκολίες και καθυστερήσεις. Σε κάθε περίπτωση ο ανάδοχος θα έπρεπε να προχωρήσει να παραδώσει το έργο και παράλληλα να προχωρεί η διαδικασία επίλυσης διαφορών. Υπάρχουν πληροφορίες ότι ο ανάδοχος δεν έχει εμπειρία από την κατασκευή ανάλογων έργων και οι συμβάσεις με τους επιμέρους εργολάβους έχουν διακοπεί. Αντίστοιχα τεχνικά προβλήματα φαίνεται να αντιμετωπίζει και το έργο του δρόμου Πάφου – Πόλις Χρυσοχούς. Τεχνικά προβλήματα, παρατυπίες και αυθαίρετες ενέργειες αντιμετωπίζει και η Οργανωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) στο Πεντάκωμο. Ένα κοινό χαρακτηριστικών όλων αυτών των έργων είναι ότι υπήρξε περιορισμένο ενδιαφέρον εκ μέρους υποψηφίων αναδόχων να υποβάλουν προσφορές και έτσι οι διαθέσιμες επιλογές ήταν περιορισμένες. Το ΕΤΕΚ προωθεί ενεργά διαδικασίες Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας αλλά ως επί το πλείστον οι συμβάσεις του Δημοσίου δεν προβλέπουν αυτές τις μεθόδους και προτιμούν είτε τον φιλικό Διακανονισμό είτε την προσφυγή στη δικαιοσύνη. Ίσως θα πρέπει να γίνει αναθεώρηση των διαδικασιών για την ενσωμάτωση και άλλων μεθόδων επίλυσης διαφορών ως πιο πάνω. Η προσφυγή στη δικαιοσύνη στην Κύπρο δυστυχώς είναι μια μακρά, επίπονη και δαπανηρή διαδικασία όπου ισχύει ότι η καθυστέρηση της δικαιοσύνης είναι άρνηση της δικαιοσύνης (Justice Delayed is Justice Denied). Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες επίσπευσης των διαδικασιών και αύξησης των δικαστηρίων και των δικαστών αλλά η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί σημαντικά. Αυτό φυσικά είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στις επιλογές των δύο μερών και ιδιαίτερα των αναδόχων. Σε κάθε περίπτωση όμως Pacta Sunt Servanda. Δρόμος Πάφου – Πόλις Χρυσοχούς Τερματικό LNG στο Βασιλικό

ΘΕΜΑ Εισαγωγή στον κόσμο της Τεχνητής Νοημοσύνης για κάθε πολίτη Η

ΎΓΕΊΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΟΥΡΊΔΗ Επικεφαλής Επιστήμονας για Έρευνα, Καινοτομία και Τεχνολογία της Κυπριακής Δημοκρατίας

ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ ΣΤΗΝ

EconomyToday 93 «Δεν μπορούμε να λύνουμε τα προβλήματά μας με το μυαλό που κουβαλούσαμε όταν τα δημιουργούσαμε», είχε πει κάποτε ο Albert Einstein και πρόκειται για μία μεγαλοφυή ρήση του δημοφιλούς τιτάνα της διανόησης, η οποία θα μπορούσε να συμπυκνώσει εξαιρετικά εύστοχα την επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης, που στις μέρες μας έχουμε την απίστευτη τύχη και το μοναδικό προνόμιο να βιώνουμε εν τη γενέσει της. ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΎΣΕ ΝΑ ΜΕΊΝΕΊ ΑΝΕΠΗΡΕΑΣΤΗ Η ΎΓΕΊΑ Μία πραγματική επανάσταση, που επιδρά σαρωτικά σε όλες σχεδόν τις εκφάνσεις της σύγχρονης ζωής, από τις οποίες δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ο ζωτικός τομέας της Υγείας: Από αισθητά αναβαθμισμένες, αποδοτικότερες και ταχύτερες προγνώσεις και διαγνώσεις ασθενειών, μέχρι σημαντικά αποτελεσματικότερες θεραπείες, τα χαρμόσυνα νέα για τα οφέλη της Τεχνητής Νοημοσύνης στον ευρύτερο κλάδο της Ιατρικής Επιστήμης προσφέρουν ισχυρές δόσεις αισιοδοξίας για το μέλλον. Μπορούν να σταθούν επωφελή τόσο για τους ασθενείς μεμονωμένα όσο και τα συστήματα Υγείας εν συνόλω. Εσύ, ήξερες, για παράδειγμα, ότι μια απλή εφαρμογή Τεχνητής Νοημοσύνης στο κινητό σου τηλέφωνο μπορεί να προβλέψει έγκαιρα την εκδήλωση άνοιας ή διαφόρων μορφών μελανώματος και καρκίνου και να βοηθήσει είτε στην αποτελεσματική θεραπεία είτε στη διόλου ευκαταφρόνητη επιβράδυνση της ασθένειας; Από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι την Ιαπωνία και από τις Σκανδιναβικές χώρες μέχρι τη Σιγκαπούρη και την ευρύτερη νοτιοανατολική Ασία, μόνο συμπτωματικό δεν είναι το γεγονός, ότι τα κορυφαία πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα στον τομέα της Υγείας παγκοσμίως εφαρμόζουν ήδη μεθόδους Τεχνητής Νοημοσύνης στις πρακτικές τους. Πώς να μην το κάνουν άλλωστε, αφού ανάμεσα στους επιφανέστερους επιστήμονες του κλάδου καταγράφεται καθολική ομοφωνία για τα πολυάριθμα οφέλη που προσφέρουν οι ψηφιακές εφαρμογές και τους αλγόριθμους που κυριολεκτικά σώζουν ζωές. Εντοπίζοντας έγκαιρα, για παράδειγμα, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή προσφέροντας πολύ πιο ασφαλή, συγκριτικά με το πρόσφατο παρελθόν, συμπεράσματα, για την πορεία ενός «υπόπτου» ευρήματος σε μαστογραφία, που να σημειωθεί κιόλας ότι χωρίς την αναπτυγμένη τεχνολογία δεν θα εντοπιζόταν ποτέ. Ο ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ ΜΕ ΤΗ ΜΗΧΑΝΗ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΘΑ ΦΕΡΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΔΥΝΑΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

94 EconomyToday ΘΕΜΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Η εξατομικευμένη θεραπεία είναι μια άλλη καίρια παράμετρος στον τομέα της Ιατρικής Περίθαλψης που υποβοηθείται χωρίς προηγούμενο. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, είμαστε σε θέση να μάθουμε με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια και σχολαστικότητα, ποια θεραπεία θα αποδώσει καλύτερα στην κάθε περίπτωση, πόσο γρήγορα θα δράσει και ποιες θα είναι οι πιθανές ανεπιθύμητες επιπλοκές, τόσο με βάση το ιστορικό της καθεμιάς και του καθενός από εμάς όσο και σε συνδυασμό με την ασταμάτητη ροή της επιστημονικής έρευνας και μελέτης, που μέσω προηγμένων λογισμικών αποθήκευσης και επεξεργασίας δεδομένων μπορεί να κυκλοφορήσει πλέον από εργαστήρι σε εργαστήρι με αστραπιαίους ρυθμούς. Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Αξίζει να σημειωθεί, επειδή οι εξελίξεις και οι αλλαγές στον συγκεκριμένο κλάδο είναι ραγδαίες και αδιάκοπες, οι ιατρικές σχολές ανά την υφήλιο, μία μετά την άλλη, αποφασίζουν να εντάξουν στη διδακτέα ύλη τους μαθήματα Τεχνητής Νοημοσύνης. Προφανής σκοπός να εφοδιάζουν τους αυριανούς γιατρούς με τη μέγιστη δυνατή κατάρτιση και ετοιμότητα, για να μπορούν να αντεπεξέρχονται με αποτελεσματικότητα, στις ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις και στα επικαιροποιημένα πρωτόκολλα. Κι αν κανείς διερωτάται κατά πόσο και σε ποιο βαθμό οι μηχανές θα αντικαταστήσουν τους γιατρούς, να τονιστεί ότι όχι μόνο δεν θα μειωθεί η αξία της παρουσίας εξειδικευμένου προσωπικού στην άσκηση της Ιατρικής αλλά αναμένεται να ενισχυθεί κιόλας η σημασία τους, καθώς ο αθροιστικός συνδυασμός του επιστήμονα με τη μηχανή είναι αυτός που θα φέρει τελικά το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Όπως άλλωστε παρατηρείται σε άλλους κλάδους, αντιστοίχως στην Ιατρική, μέσω της ανάπτυξης της Τεχνητής Νοημοσύνης ο άνθρωπος θα υποβοηθά τη μηχανή κι η μηχανή θα υποβοηθά τον άνθρωπο. Θεαματικά αποτελέσματα έχουν ήδη επιτευχθεί στην αντιμετώπιση αρκετών ασθενειών, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγονται ορισμένες μορφές καρκίνου, όπως επίσης η λεγόμενη νόσος Καβασάκι, που πλήττει κυρίως μικρά παιδιά κάτω των 5 ετών και δύναται να αποδειχθεί μοιραία. Σαφώς, η σαρωτική υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών στον τομέα της Υγείας δεν περιορίζεται μόνο στις γνωστικές ικανότητες και δεξιότητες των σημερινών και αυριανών γιατρών. Οι προκλήσεις της νέας εποχής που έχει ξημερώσει προϋποθέτουν διεπιστημονικές προσεγγίσεις για ολιστική, ιατρική περίθαλψη. Εκτός από το ιατρικό και το παραϊατρικό προσωπικό, η κατάρτιση στα ζητήματα Τεχνητής Νοημοσύνης αφορά πλέον κι άλλους επιστήμονες, που θα διαδραματίζουν ενισχυτικό ρόλο στη διαδικασία, όπως φυσικοί, μαθηματικοί, προγραμματιστές, δικηγόροι, δημοσιογράφοι κ.ο.κ.. Η ΥΠΟΣΧΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Την ίδια ώρα, αποτελεί πλέον χαρμόσυνο γεγονός πως, με σταθερά βήματα προς τα μπρος, η πατρίδα μας, η Κύπρος, μετατρέπεται σε ένα αναπτυσσόμενο κράτος άξιο προσοχής στον εν λόγω τομέα, με τις προοπτικές που διανοίγονται μπροστά μας να είναι διάπλατες. Μια πολυεπίπεδη εξέλιξη, που ασφαλώς δεν προέκυψε από το πουθενά, ούτε εμφανίστηκε ουρανοκατέβατη, καθώς στοχευμένα και μεθοδικά, Δημόσιος και Ιδιωτικός τομέας έχουν συνενώσει δυνάμεις και έχουν βάλει πλώρη να καταστήσουν την Κύπρο υποδειγματικό κράτος στο ζήτημα. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της νέας Στρατηγικής για Έρευνα και Καινοτομία 2024-2026, που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον περασμένο Δεκέμβριο, η χώρα εισήλθε επισήμως πια στις ράγες της νέας εποχής, αναπτύσσοντας γοργή κιόλας ταχύτητα, μέσω ουσιαστικών αλλαγών που προωθούνται και αποτυπώνονται με σαφήνεια στη Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης. Με απλά ΜΙΑ ΑΠΛΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΣΟΥ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ ΕΓΚΑΙΡΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΝΟΙΑΣ Ή ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

EconomyToday 95

η σύνδεση της Ιατρικής Έρευνας και Καινοτομίας με δραστήριους Οργανισμούς κοινής ωφελείας αλλά και καινοτόμες ιδιωτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας δεν αποτελεί πλέον τετριμμένο ευσεβοποθισμό, ούτε περιορίζεται ως θεωρητικό ευχολόγιο σε ομιλίες πολιτικών ή άλλων προσώπων. Αντιθέτως, μπορούμε να μιλούμε τεκμηριωμένα και σοβαρά για μια απτή, μετρήσιμη και υπαρκτή διαδικασία που έχει αρχίσει ήδη να αποδίδει καρπούς. ΈΧΈΙ ΓΙΝΈΙ Η ΣΎΝΔΈΣΗ ΜΈ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Αναφορά μπορεί και πρέπει να γίνει στη δραστηριοποίηση σπουδαίων Οργανισμών στον τομέα της Υγείας που εδρεύουν στη χώρα μας και εφαρμόζουν Τεχνητή Νοημοσύνη στις πρακτικές τους τοποθετώντας την Κύπρο στον χάρτη. Στο Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, για παράδειγμα, γίνεται χρήση του ΑΙ σε ερευνητικές δραστηριότητες για τη δημιουργία μοντέλων πρόβλεψης και εκτίμησης κινδύνου σε σχέση με διάφορες ασθένειες. Χαρακτηριστικό είναι ότι το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής συμμετέχει σε τέσσερα Horizon Europe Projects (GenoMed4All, AI PROGNOSIS, ELMUMY, COMFORTAGE) που σχετίζονται με την εφαρμογή του ΑΙ στον τομέα της Υγείας. Επιπλέον, η σπουδαία δουλειά που γίνεται από γενετιστές στο Κέντρο Αριστείας της Βιοτράπεζας (Biobank) του Πανεπιστημίου Κύπρου επίσης υποβοηθείται σημαντικά από την Τεχνητή Νοημοσύνη, καθώς μέσω αυτοματοποιημένης μοντελοποίησης ταξινομείται η σοβαρότητα μιας ασθένειας και ο βαθμός κινδύνου της, βάσει γενετικών παραγόντων. Παράλειψη θα ήταν να μη γίνει αναφορά και στο διεθνούς βεληνεκούς Γερμανικό Ογκολογικό Κέντρο στη Λεμεσό, ενός σύγχρονου Κέντρου που επικεντρώνεται στη διάγνωση, θεραπεία και έρευνα γύρω από τον καρκίνο. Με τα οφέλη της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ογκολογία να είναι πολυάριθμα, θα μπορούσε να γίνει ενδεικτική αναφορά στην έγκαιρη και αποτελεσματικότερη διάγνωση, στη βελτιστοποίηση της κλινικής πρακτικής, καθώς και στην καλύτερη κατανόηση της μοριακής βιολογίας του όγκου. ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΛΑΜΠΡΑ ΤΑ ΠΑΡΑΔΈΙΓΜΑΤΑ Λαμπερά παραδείγματα εντοπίζονται ωστόσο και στον Ιδιωτικό τομέα, με δεκάδες εταιρείες και startups να ανοίγουν τον δρόμο για περαιτέρω ανάπτυξη, αξιοποιώντας τα μοναδικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα, τόσο ένεκα της γεωγραφικής και στρατηγικής της θέσης όσο και χάρη στο υψηλής κατάρτισης εργατικό της δυναμικό, που τα τελευταία χρόνια ενισχύθηκε σημαντικά. Τι να πρωτοαναφέρει κανείς και τι να αφήσει πίσω. Από την πρωτοποριακή Aria Health, που μέσω Τεχνολογίας blockchain έχει δημιουργήσει μια πολύτιμη βάση δεδομένων από την οποία επωφελούνται τόσο ασθενείς όσο και νοσοκομειακά ιδρύματα μέχρι την Panacea που μέσω προηγμένων μεθόδων προσφέρει εξατομικευμένες υπηρεσίες σε Οργανισμούς Υγείας. Από την EFEVRETECH, που μέσω ρομποτικών συστημάτων ενισχύει την αξιοπιστία των εργαστηριακών αποτελεσμάτων, μέχρι και το λεγόμενο C KITE ZONE, που με ευφάνταστο τρόπο προωθεί την ευεξία και τον υγιεινό τρόπο ζωής μέσω ενός περιβαλλοντικού, παραθαλάσσιου eco-camping στην περιοχή του Μαζωτού. Κι από τη ΜammoCheck που πρωτοπορεί στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού μέχρι την MamaTech, που μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης έχει επινοήσει Ψηφιακή βοήθεια για γυναικολογικής φύσεως ζητήματα. Ενώ πρωτοποριακή στον τομέα της είναι και η ΜEDTL, η οποία με τη λύση που προσφέρει, αξιοποιεί ουσιαστικά την Τεχνητή Νοημοσύνη για την παροχή πληροφοριών για καρδιακές παθήσεις. Η λίστα με τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες είναι μακρά και μιλά από μόνη της. Καταληκτικά, δεν τίθεται αμφιβολία ότι όλα τα παραπάνω δεν μπορούν παρά να είναι μόνο η αρχή για τις ελπιδοφόρες προοπτικές που η Τεχνητή Νοημοσύνη δύναται να προσφέρει στον ευρύτερο κλάδο της Υγείας στη χώρα μας και παγκοσμίως. Η νέα συναρπαστική εποχή έφτασε κι από όλους εμάς εξαρτάται πόσο γρήγορα και ψηλά θα εκτοξευθούμε μαζί της. Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΛΕΟΝ ΤΕΤΡΙΜΜΕΝΟ ΕΥΣΕΒΟΠΟΘΙΣΜΟ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΕΥΧΟΛΟΓΙΟ ΣΕ ΟΜΙΛΙΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ Ὴ ΑΛΛΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

λόγια,

ΘΕΜΑ

EconomyToday 97 Ο πόλεμος στη Γάζα και οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα αποσταθεροποιεί τις Οικονομίες της Μέσης Ανατολής και ιδίως την αιγυπτιακή Οικονομία. Η ΠΛΗΓΗ

ΤΗΣ ΑΙΓΎΠΤΟΎ Α κόμη και πριν ο πόλεμος της Γάζας αναταράξει τις Οικονομίες της Μέσης Ανατολής, η Αίγυπτος αντιμετώπιζε μια συνεχόμενη οικονομική κρίση που κινδύνευε να πυροδοτήσει διαμάχες και να αποσταθεροποιήσει μακροοικονομικά την όλη περιοχή. Το Κάιρο πληρώνει το τίμημα της υπερβολικής εξάρτησης από εισαγωγές τροφίμων και καυσίμων που μετά βίας μπορεί να αντεπεξέλθει οικονομικά, καθώς και από βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις από τρίτες χώρες και Οργανισμούς. Τα πολιτικά αδιέξοδα που δημιουργήθηκαν από τη σύγκρουση στη Γάζα έχουν προστεθεί στα ήδη υπάρχοντα προβλήματα που προέρχονται από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα το Κάιρο να χάσει έσοδα για αρκετούς μήνες από την επανεξαγωγή του ισραηλινού φυσικού αερίου και χρειάστηκε να περιορίσει την εγχώρια κατανάλωσή του όταν το Ισραήλ σταμάτησε για κάποιο διάστημα να εξορύσσει από το κοίτασμα φυσικού αερίου Tamar. Το ίδιο το Κάιρο έχει δει την ακύρωση τουριστικών επισκέψεων στη χερσόνησο του Σινά λόγω της γειτνίασής της με τη Γάζα και έχει απολέσει σημαντικά τέλη που καταβάλλονται από φορτηγά πλοία που διέρχονται από τη Διώρυγα του Σουέζ, με την κυκλοφορία να επιβραδύνεται δραματικά από τότε που οι αντάρτες Χούθι άρχισαν να επιτίθενται στα εμπορικά πλοία στα ύδατα γύρω από την Υεμένη. Στις 22 Σεπτεμβρίου ο Ισραηλινός πρωθυπουργός κ. Νετανιάχου στην ομιλία του στον ΟΗΕ έδειξε τον χάρτη της Νέας Μέσης Ανατολής, που ουσιαστικά αναφερόταν στις χώρες της Ερυθράς Θάλασσας ΠΕΡΙΠΟΥ 40-50 ΠΛΟΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΚΙΒΩΤΙΩΝ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΝΑ ΠΛΕΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΡΥΘΡΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ, ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΕΝΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΠΟΥ ΞΕΠΕΡΝΟΥΣΕ ΤΑ 100 ΠΛΟΙΑ ΠΕΡΣΙ ΤΗΣ ΠΩΛΙΝΑΣ ΑΝΙΦΤΟΥ Συμβούλου Εξωτερικής Πολιτικής και Επενδύσεων

ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

98 EconomyToday ΘΕΜΑ

σε μια συμμαχία ανάμεσά τους που θα άλλαζε τα δεδομένα οικονομικά και πολιτικά στην περιοχή αλλά και στην οικονομική παγκόσμια σκηνή. Το εφικτό ενός τέτοιου σχεδίου κρίνεται από την αλλαγή της παρούσας πολιτικής κατάστασης προς εκμετάλλευση της Ερυθράς Θάλασσας σε συγκεκριμένα κέντρα εξουσίας. Ο χάρτης του κ. Νετανιάχου χρωμάτιζε μια πιθανή συνεργασία ή τελικά ένα μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ του Ισραήλ, της Σαουδικής Αραβίας, της Αιγύπτου και του Σουδάν για τον έλεγχο του παγκόσμιου εμπορίου στην Ερυθρά Θάλασσα, στον Ινδικό Ωκεανό και στη Μεσόγειο. ΤΟ ΑΚΡΩΤΉΡΙ Τ Ή Σ ΚΑΛΉΣ ΕΛΠ Ι ΔΑΣ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΉ Τ Ή Σ ΕΡΥΘΡΑ Σ Θ Α ΛΑΣΣΑΣ Η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή καθώς και η παρενόχληση πλοίων πλησίον της Υεμένης από τους Χούθι αυξάνει μεν τον κίνδυνο για την ασφάλεια πλοίων και εμπορευμάτων στην περιοχή αλλά δεν δημιουργεί διακοπή στην παγκόσμια οικονομία λόγω κυρίως των εναλλακτικών διαδρομών εμπορίου από το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας. Η πρώτη μείωση στις εβδομαδιαίες διελεύσεις της Διώρυγας του Σουέζ σημειώθηκε τις τελευταίες εβδομάδες του Νοεμβρίου 2023, όπου συνολικά η εβδομαδιαία κίνηση πλοίων που μετέφεραν εμπορευματοκιβώτια μέσω της Διώρυγας του Σουέζ μειώθηκε σχεδόν κατά 80% και κράτησε για περίπου δέκα εβδομάδες. Οι αναγκαστικές αλλαγές στους διεθνείς εμπορικούς δρόμους στη θάλασσα λόγω πολέμων και πειρατείας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στον Διεθνή Οργανισμό Ναυτιλίας (ΙΜΟ) πως ενδεχομένως το νομικό καθεστώς των πιο σημαντικών στενών του θαλασσίου εμπορίου και της Ναυσιπλοΐας, τουτέστιν των Στενών του Άντεν, του Χορμούζ, των Δαρδανελίων και του Σουέζ, χρειάζεται να επανεξεταστεί και να υπάρξει διεθνής επαγρύπνηση επί τούτου. Ο αριθμός των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που διέρχονται από την Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ μειώθηκε κατά 30% το πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου 2024 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των πλοίων γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στα ανοικτά της Αφρικής τριπλασιάστηκε. Προς το παρόν, περίπου 40-50 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων εξακολουθούν να πλέουν στην Ερυθρά Θάλασσα καθημερινά, σε σύγκριση με ένα μέσο όρο που ξεπερνούσε τα 100 πλοία πέρσι. Αυτό σημαίνει ότι η μείωση της ναυτιλιακής κίνησης στην Ερυθρά Θάλασσα υπό τον κίνδυνο των επιθέσεων από τους αντάρτες Χούθι δεν έχει ακόμη αντιμετωπιστεί σε διεθνές επίπεδο. Αντίθετα, πάνω από 115 πλοία σε αυτό το διάστημα έχουν περάσει από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας ανά εβδομάδα κατά μέσο όρο από τις αρχές του 2024. Στο αποκορύφωμα της επανένταξης του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας στους ναυτικούς δρόμους, η κυκλοφορία εμπορικών πλοίων μέσω του Ακρωτηρίου ανήλθε συνολικά σε σχεδόν 160 πλοία την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου 2024, αύξηση κατά 222,4% σε σχέση με τον εβδομαδιαίο μέσο όρο πριν από την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα.

και

EconomyToday 99 Η παράκαμψη γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας για να αποφύγουν τα πλοία τη Διώρυγα του Σουέζ, προφανώς αυξάνει επίσης την κυκλοφορία στους ωκεανούς. Οι ναυτιλιακές εταιρείες διοχετεύουν στην αγορά πλέον περισσότερα πλοία προκειμένου να διασφαλίσουν ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα για την παραλαβή και παράδοση εμπορευμάτων, έχουν ανοίξει νέες θέσεις εργασίας και η παγκοσμιοποίηση έχει δώσει κέρδος ακόμη και σε μικρά ναυπηγεία με στρατηγική σημασία, ώστε να κατασκευάζουν ή να συντηρούν τα πλοία που βρίσκονται στους ωκεανούς για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο αριθμός των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στη θάλασσα σε καθημερινή βάση αυξήθηκε ελαφρά κατά 0,3% από τον Ιανουάριο έως τον Φεβρουάριο 2024 και επί του παρόντος ανέρχεται σε περίπου 5.450 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Ταυτόχρονα, η αλλαγή της δρομολόγησης των Tankers αυξήθηκε γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας και μέσα σε μια βδομάδα τον Φεβρουάριο 2024, 150 πλοία καταγράφηκαν να χρησιμοποιούν το Ακρωτήρι. Ταυτόχρονα, τα Dry Bulkers, τα Tankers (συμπεριλαμβανομένων των Gas Carriers) και τα Container Ships που διέρχονται από το Ακρωτήρι αυξήθηκαν σε αριθμό έως και 98%. Τα δεδομένα του AXSInsights δείχνουν τις διαφορετικές επιπτώσεις που είχε η κρίση στις τρεις κύριες αγορές πλοίων. Ενώ η κυκλοφορία των πλοίων Liner απέδειξε πως τα γεγονότα στο στενό Bab al-Mandab ήδη από τον Νοέμβριο του περασμένου έτους είχε τραγικές επιπτώσεις για την Ερυθρά Θάλασσα αφού οι αριθμοί των πλοίων Dry Bulker και Tanker που έπλευσαν μέσω της Διώρυγας του Σουέζ επηρεάστηκαν μερικές εβδομάδες αργότερα. Ειδικά τα πλοία που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια σημείωσαν τη μεγαλύτερη μείωση της κυκλοφορίας μέσω του Σουέζ, έτσι μόνο τη δεύτερη εβδομάδα του Φεβρουαρίου 2024 διέσχιζαν το Σουέζ 26 πλοία προς κάθε κατεύθυνση. Αυτό ήταν ένα ιστορικό χαμηλό, το οποίο κατά την τελευταία δεκαετία παρατηρήθηκε μόνο μία φορά όταν το MV EVER GIVEN φράκαρε και οδήγησε στο να αδρανοποιήσει το πέρασμα από τη Διώρυγα του Σουέζ το 2021. Η μείωση αυτή αντιπροσωπεύει επίσης μια πτώση κατά 76,1% από έτος σε έτος, επιδεινώνοντας το ήδη βαρύ 64,4% σε ετήσια βάση σε μείωση της κυκλοφορίας πλοίων εμπορευματοκιβωτίων που καταγράφηκε όλο τον Ιανουάριο 2024. ΤΟ ΚΑΙΡΟ ΠΛΗΡΏΝΕΙ ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΏΓΕΣ ΤΡΟΦΙΜΏΝ ΚΑΙ ΚΑΥΣΙΜΏΝ, ΠΟΥ ΜΕΤΑ ΒΙΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΤΕΠΕΞΕΛΘΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

Τα

ΘΕΜΑ 100 EconomyToday

δεξαμενόπλοια, συμπεριλαμβανομένων των

μεταφοράς LNG και LPG, διατήρησαν επίσης σταθερή ροή μέσω της Διώρυγας του Σουέζ μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου του περασμένου έτους, όπου και παρατηρήθηκε ότι 192 πλοία διέσχισαν τη Διώρυγα του Σουέζ σε μία μόνο εβδομάδα. Κατά συνέπεια, η κίνηση των δεξαμενόπλοιων μειώθηκε κατά 55%, με μόλις 80 πλοία να διασχίζουν το Σουέζ την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου. Η συνολική διακίνηση καθ’ όλη τη διάρκεια του Ιανουαρίου 2024 κατέγραψε πτώση 35,2% από έτος σε έτος, εξαλείφοντας σχεδόν πλήρως την αύξηση που παρατηρήθηκε προηγουμένως μετά την ευρείας κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Ωστόσο, δεν αναμένονται μεγαλύτερες αρνητικές συνέπειες για την παγκόσμια Οικονομία καθώς σταθεροποιούνται οι ναύλοι προς την Ευρώπη. Πλέον οι Ασφαλιστικές Εταιρείες και οι Ναυτιλιακές Εταιρείες θεωρούν δεδομένο πως η αλλαγή διαδρομής για την ασφάλεια των πλοίων πρέπει να στηρίζεται και να μην υπάρχει αύξηση στα ασφάλιστρα. Επίσης ακόμη και οι αγορές πετρελαίου μετά την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ στις 13/4 και την πτώση του ελικοπτέρου του Ιρανού προέδρου Ραΐσι στις 19/5 δεν διαταράχθηκαν μιας και εκπαιδεύτηκαν να αναμένουν μια ενδεχόμενη πτώση του καθεστώτος στο Ιράν, με αποτέλεσμα ένα ανάλογο ενδεχόμενο μάλλον να δίνει κίνητρο επενδύσεων παρά να δημιουργεί κλίμα ανασφάλειας. ΤΟ ΔΝΤ ΚΑΙ Η ΜΑΎΡΗ ΤΡΎΠΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΟΙΚΟΝΟΜ Ι ΑΣ Οι παραπάνω ανακατατάξεις στην περιοχή διογκώνουν τα ήδη τεράστια προβλήματα που ταλαιπωρούν την Οικονομία της Αιγύπτου, η οποία και υπέστη σοβαρή πτώση με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και την επακόλουθη άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων, που ακολουθήθηκε από την παγκόσμια αύξηση των επιτοκίων. Αυτά τα γεγονότα διεύρυναν το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών, εξάντλησαν τα συναλλαγματικά αποθέματα και διόγκωσαν το εξωτερικό χρέος, ωθώντας τη χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας. Η κρίση εντάθηκε το 2023, που χαρακτηρίστηκε από σημαντική υποτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας, προκαλώντας απότομη άνοδο των τιμών των τροφίμων. Ως αποτέλεσμα, πολλοί Αιγύπτιοι, ειδικά στη μεσαία και εργατική τάξη, ορισμένοι από τους οποίους ήδη δούλευαν

πλοίων

EconomyToday 101 δύο ή περισσότερες δουλειές για να τα βγάλουν πέρα, είδαν μια δραματική διάβρωση του βιοτικού τους επιπέδου. Παρά την επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών, οι αιγυπτιακές Αρχές απέφυγαν να υιοθετήσουν αρκετά απαραίτητα μέτρα υπό τον φόβο της αποσταθεροποίησης της χώρας. Για να βοηθήσει στην πληρωμή του χρέους, η Αίγυπτος εξασφάλισε δάνειο 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στα τέλη του 2022, αλλά το ΔΝΤ ανέστειλε την εκταμίευση το 2023 επειδή το Κάιρο, επικαλούμενο πολιτική αστάθεια, ήταν απρόθυμο να κάνει όλες τις μεταρρυθμίσεις που είχαν συμφωνηθεί. Οι αιγυπτιακές Αρχές προσπάθησαν να μείνουν μακριά από την υποτίμηση του νομίσματος, με την αιγυπτιακή λίρα να κυμαίνεται γύρω στις 30 λίρες ανά δολάριο, ενώ στη μαύρη αγορά η ισοτιμία σταθεροποιήθηκε γύρω στις 35-40 λίρες ανά δολάριο. Έτσι, τα αποτελέσματα του πολέμου της Γάζας και η ισοτιμία της μαύρης αγοράς εκτίναξε το εθνικό νόμισμα στις 60 λίρες ανά δολάριο τον Ιανουάριο 2024, ενισχύοντας την πίεση στις Αρχές να τροποποιήσουν την επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία. Ο Π Ο ΛΕΜΟΣ ΣΤΗ ΓΆΖ Ά Κ Ά Ι ΟΙ ΤΎΨΕΙΣ ΤΩΝ Ά ΡΆΒΩΝ ΤΟΎ ΚΟ ΛΠΟΎ Η Λωρίδα της Γάζας αποτελεί το «Μήλον της Έριδος» μεταξύ του Ισραήλ, των κατοίκων της αλλά και των αραβικών κρατών. Δεν είναι μόνο το πολιτικό ζήτημα της ύπαρξης παλαιστινιακού πληθυσμού όπου πριν την 7η Οκτωβρίου περισσότεροι από δύο εκατομμύρια άνθρωποι, που ήταν ο πληθυσμός της Λωρίδας της Γάζας, ζούσαν σε μία περιοχή περίπου 365 τετραγωνικών χιλιομέτρων, είναι και η οικονομική αξία της θαλάσσιας περιοχής που περιβάλλει τη Λωρίδα της Γάζας. Ο πόλεμος έπληξε τις κύριες πηγές ξένου νομίσματος του Καΐρου και απειλεί να προκαλέσει μια μεγάλη κρίση χρέους, με δυνητικά αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα. Η απώλεια συναλλάγματος οφείλεται σε διάφορες εξελίξεις που σχετίζονται με τον πόλεμο. Πρώτον, το Ισραήλ σταμάτησε την εξόρυξη φυσικού αερίου από το κοίτασμα Tamar στα χωρικά του ύδατα για μια περίοδο, φοβούμενο ότι οι πύραυλοι που εκτοξεύτηκαν από τη Γάζα θα μπορούσαν να πλήξουν αυτές τις εγκαταστάσεις. Απενεργοποίησε τον αγωγό που μεταφέρει υγροποιημένο φυσικό αέριο στην Αίγυπτο για επανεξαγωγή και εγχώρια κατανάλωση. Ως αποτέλεσμα, το Κάιρο έπρεπε να εξάγει λιγότερο φυσικό αέριο και να επεκτείνει τις καθημερινές διακοπές ρεύματος από μία σε δύο ώρες. Αργότερα, το Ισραήλ ξανάρχισε τη διοχέτευση φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, αλλά σε μικρές ποσότητες, πράγμα που σημαίνει ότι οι διακοπές ρεύματος συνεχίζονται και η Βιομηχανία και η Επιχειρηματικότητα στη χώρα αντιμετωπίζουν ζητήματα Βιωσιμότητας. Εν τω μεταξύ, ένας σημαντικός αριθμός τουριστών δεν επισκέπτεται μετά τον πόλεμο την Αίγυπτο, ιδιαίτερα τις παραλίες και τα σημεία καταδύσεων στο νότιο Σινά, με τις ακυρώσεις στις αρχές Νοεμβρίου 2023 να αγγίζουν το 25%. Στη συνέχεια, όταν οι αντάρτες Χούθι άρχισαν να επιτίθενται σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, απαιτώντας από το Ισραήλ να τερματίσει την επίθεσή του στη Γάζα ώθησε τις εταιρείες Ναυτιλίας να αποφεύγουν το Σουέζ και η Αίγυπτος να χάσει εκατομμύρια τέλη που αποτελούν μια βασική πηγή σκληρού νομίσματος για την Αίγυπτο. Οι χώρες του Κόλπου, αν και δεν έχουν δεσμευτεί για οικονομική βοήθεια προς την Αίγυπτο, φαίνεται ότι επιθυμούν να τονώσουν την Οικονομία της Αιγύπτου μέσω αυξημένων ιδιωτικών επενδύσεων και αγορών περιουσιακών στοιχείων, μιας και η Αίγυπτος είναι η κύρια χώρα στήριξης και παροχής στέγης στους Παλαιστινίους πρόσφυγες που και η ίδια φοβάται ότι ο κρυφός στόχος του Ισραήλ είναι να σπρώξει τους Παλαιστίνιους προς τα αιγυπτιακά σύνορα. Οι χώρες του Κόλπου απούσες από όποια βοήθεια προς τους Παλαιστινίους, πολλάκις εξαργυρώνουν τις τύψεις τους για το Παλαιστινιακό με χρηματοδότηση προς την Αίγυπτο και την Ιορδανία. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΗΣ ΓΑΖΑΣ ΚΑΙ Η ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΚΤΙΝΑΞΕ ΤΟ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟ ΕΘΝΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΣΤΙΣ 60 ΛΙΡΕΣ ΑΝΑ ΔΟΛΑΡΙΟ ΤΟΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ 2024 ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΡΑΝ ΣΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΣΤΙΣ 13/4 ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΟΥ ΤΟΥ ΙΡΑΝΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΡΑΐΣΙ ΣΤΙΣ 19/5 ΔΕΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΘΗΚΑΝ, ΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΚΑΝ ΝΑ ΑΝΑΜΕΝΟΥΝ ΜΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΣΤΟ ΙΡΑΝ

Energame.

Nicholas Tymoshchuk,

102 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η αγορά του iGaming είναι σημαντικά ανεξερεύνητη και η Βιομηχανία του iGaming δείχνει ότι έχει τις δυνατότητες να μετατραπεί σε έναν τομέα με αξία πολλών τρισεκατομμυρίων τις επόμενες δεκαετίες, δηλώνει ο

CEO της

ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΗ ΣΤΟΝ ΞΈΝΙΟ ΜΈΣΑΡΙΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΈΣ: ΣΤΈΦΑΝΟΣ ΣΤΈΦΑΝΟΥ ΤΟ

ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΓΊΝΕΊ ΜΊΑ ΒΊΟΜΗΧΑΝΊΑ

ΤΡΊΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΊΩΝ Η

έχει διανύσει ήδη τον πρώτο της χρόνο ζωής και οδεύει με τους καλύτερους οιωνούς προς τον δεύτερο. Ο νέος CEO της εταιρείας, Nicholas Tymoshchuk , στη συνέντευξή του στο Economy Today τονίζει ότι «μέσα σε ένα χρόνο έχουμε ήδη επεκταθεί σε 20 χώρες και έχουμε αυξήσει το εργατικό μας δυναμικό τόσο στην Κύπρο όσο και εκτός», υπογραμμίζοντας ότι για μια startup ενός χρόνου, αυτή η πρόοδος είναι «αξιέπαινη». Σε σχέση με το iGaming ο Nicholas Tymoshchuk εξηγεί ότι συγχωνεύει τη μακρόχρονη παράδοση του τζόγου με το μέλλον της Ψηφιακής Τεχνολογίας, επισημαίνοντας ότι «ουσιαστικά ο τζόγος είναι μια μορφή ψυχαγωγίας αιώνων και μια πολιτιστική σταθερά που πλέον διασταυρώνεται με το Η ΟΜΆΔΆ ΜΆΣ ΆΠΟΤΕΛΕΊΤΆΊ ΆΠΟ ΣΧΕΔΟΝ 500 ΥΠΆΛΛΗΛΟΥΣ, 130 ΕΔΡΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Ψηφιακό μας μέλλον». Τονίζει, σχετικά με την εταιρεία ότι «είμαστε σύμβουλοι—όχι εταιρεία iGaming. Δεν συμμετέχουμε σε δραστηριότητες τυχερών παιχνιδιών ή στοιχημάτων, αλλά συμβουλεύουμε εταιρείες του κλάδου iGaming». Όσον αφορά τα πλάνα της Energame και την παρουσία της στην Κύπρο, αναφέρει ότι σχεδιάζουμε να επεκταθούμε και να παραμείνουμε στην Κύπρο χαρακτηρίζοντάς την ως «ένα ακμάζον επιχειρηματικό περιβάλλον» στο οποίο μεγάλες επιχειρήσεις βασίζουν πλέον τις παγκόσμιες δραστηριότητές τους. Τι σας ώθησε να μπείτε στη Βιομηχανία του iGaming και πώς ήταν το ταξίδι σας μέχρι τώρα; Όπως βλέπετε, το υπόβαθρό μου είναι σε παραδοσιακούς κλάδους όπως τα Ά κίνητα, η Βιοτεχνολογία και διάφορα Επενδυτικά Πεδία. Ωστόσο, πάντα φιλοδοξούσα να μπω στην Ψηφιακή Οικονομία. Στον προηγούμενο ρόλο μου ως επικεφαλής μιας Επενδυτικής Εταιρείας, είχαμε κάνει κάποιες πρωτοβουλίες Καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης και της πώλησης ενός ομίλου Πληροφορικής σε ένα μεγάλο αμερικανικό Επενδυτικό Ταμείο. Πέραν από αυτές τις προσπάθειες, η δουλειά μου παρέμεινε σε

iGAMING

ΑΞΊΑΣ

Energame

ΕΊΜΑΣΤΕ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ μεγάλο βαθμό εστιασμένη στις επενδύσεις παρά στην Ψηφιακή. Όταν με προσκάλεσαν να γίνω διευθύνων σύμβουλος μιας κορυφαίας εταιρείας στον κλάδο του iGaming, δέχτηκα χωρίς καμία επιφύλαξη. Το Ψηφιακό βασίλειο είναι ένα παράλληλο σύμπαν, ιδιαίτερα για τις νεότερες γενιές. Το iGaming συγχωνεύει τη μακρόχρονη παράδοση του τζόγου με το μέλλον της Ψηφιακής Τεχνολογίας. Ο τζόγος είναι μια μορφή ψυχαγωγίας αιώνων και μια πολιτιστική σταθερά που πλέον διασταυρώνεται με το Ψηφιακό μας μέλλον. Η αγορά του iGaming είναι σημαντικά ανεξερεύνητη, με περίπου το 50-80% να εξακολουθεί να μην περιβάλλεται από ρυθμιστικό πλαίσια παγκοσμίως. Μόλις οι κυβερνήσεις ρυθμίσουν και νομιμοποιήσουν αυτόν τον κλάδο, η ανάπτυξη θα είναι σημαντική. Επί του παρόντος, ο τομέας του iGaming αναπτύσσεται με ρυθμό τουλάχιστον 12% ετησίως και αποτιμάται σε περίπου 90 δισεκατομμύρια δολάρια. Συγκριτικά, η συνολική παγκόσμια αγορά τζόγου είναι περίπου 500 δισεκατομμύρια δολάρια, υποδεικνύοντας ότι ο Ψηφιακός τζόγος αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 20% της συνολικής αγοράς. Οι δυνατότητες επέκτασης του Ψηφιακού τζόγου είναι τεράστιες, ιδιαίτερα καθώς η ψηφιοποίηση επιταχύνεται σε όλους τους κλάδους. Εάν συμπεριληφθεί το μη ρυθμιζόμενο τμήμα, η Βιομηχανία iGaming θα μπορούσε να γίνει μια αγορά πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων τις επόμενες δεκαετίες. Αυτός ο τομέας όχι μόνο αντανακλά μια πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και ευθυγραμμίζεται με τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις.

ΔΡΑΣΤΗΡΊΟΤΗΤΕΣ ΤΎΧΕΡΏΝ ΠΑΊΧΝΊΔΊΏΝ Ή ΣΤΟΊΧΗΜΑΤΏΝ ΚΑΊ

ΣΎΜΒΟΎΛΟΊ—ΟΧΊ ΕΤΑΊΡΕΊΑ IGAMING. ΔΕΝ ΣΎΜΜΕΤΕΧΟΎΜΕ ΣΕ

ΣΎΜΒΟΎΛΕΎΟΎΜΕ ΕΤΑΊΡΕΊΕΣ ΤΟΎ ΚΛΑΔΟΎ IGAMING

EconomyToday 105 Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ευρύτερη Βιομηχανία τυχερών παιχνιδιών περιλαμβάνει φυσικά καζίνο, αθλητικά στοιχήματα και τουρνουά πόκερ. Αντίθετα, το iGaming περιλαμβάνει online αθλητικές στοιχηματικές, παιχνίδια καζίνο και πολλά άλλα. Επιπλέον, τα «σύνορα» μεταξύ του παραδοσιακού gaming και του iGaming είναι θολά, με στοιχεία τζόγου να εμφανίζονται σε διάφορες μορφές Ψηφιακής ψυχαγωγίας, όπως τα παιχνίδια επιστημονικής φαντασίας και τα esports. Συνοπτικά, η Βιομηχανία iGaming είναι έτοιμη για σημαντική ανάπτυξη και προσφέρει συναρπαστικές ευκαιρίες συγχωνεύοντας ιστορικές πρακτικές ψυχαγωγίας με το Ψηφιακό μέλλον. Με το εκτεταμένο υπόβαθρό σας που καλύπτει διάφορους τομείς όπως η Ενέργεια, η Τεχνολογία, η Ακίνητη Περιουσία και η Διαχείριση Επενδύσεων, πώς σκοπεύετε να αξιοποιήσετε αυτήν την ποικιλόμορφη εμπειρία για να προωθήσετε την Καινοτομία και την ανάπτυξη στη Βιομηχανία Energame και iGaming; Η Βιομηχανία iGaming, παρά το γεγονός ότι είναι Ψηφιακή, δυναμική και επιθετική, είναι παραδόξως ένας από τους πιο αυστηρά ρυθμιζόμενους τομείς. Μόλις μια χώρα ρυθμίσει το iGaming, γίνεται μια εξαιρετικά ελεγχόμενη, αδειοδοτημένη επιχείρηση. Για παράδειγμα, στην Κύπρο, η Εθνική Αρχή Στοιχημάτων ρυθμίζει κάθε πτυχή, από τους περιορισμούς των παικτών έως τις λειτουργίες της πλατφόρμας. Οι κανονισμοί καλύπτουν τη διαφήμιση, τους τρόπους πληρωμής, τα προσόντα της εταιρείας, την οικονομική υγεία και το υπεύθυνο παιχνίδι. Επεκτείνονται σε προμηθευτές, αθλητικούς συλλόγους που λαμβάνουν χορηγίες, προγραμματιστές πλατφορμών Πληροφορικής και Παραγωγούς Παιχνιδιών. Η εκτεταμένη εμπειρία μου με τη ρύθμιση στην Ουκρανία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ασία, τις Βρυξέλλες και την Ευρώπη είναι ανεκτίμητη. Κατανοώ τη ρυθμιστική σκέψη, τις διαδικασίες, τις τάσεις, τις παγίδες και τις τυπικές ρυθμιστικές απαιτήσεις. Αυτή η εικόνα βοηθά στην αποτελεσματική πλοήγηση στο περίπλοκο ρυθμιστικό τοπίο. Αντιφατικά παραδείγματα στον κλάδο της Τεχνολογίας καταδεικνύουν τη σημασία της προληπτικής ρυθμιστικής δέσμευσης. Εταιρείες όπως το Facebook, η Google και η Apple αντιμετωπίζουν σημαντικά πρόστιμα και προκλήσεις στην Ευρώπη λόγω ανεπαρκούς ρυθμιστικής πρόβλεψης. Αντίθετα, η Microsoft συνεργάζεται προληπτικά με Ρυθμιστικές Αρχές, οδηγώντας σε πιο ευνοϊκά αποτελέσματα. Η παροχή συμβουλών στους πελάτες σχετικά με Ρυθμιστικές Στρατηγικές περιλαμβάνει την πρόβλεψη μελλοντικών κανονισμών και περιβαλλοντικών πολιτικών. Τονίζουμε τη σημασία της προετοιμασίας εκ των προτέρων, ακόμη και όταν δεν υπάρχει άμεση ρύθμιση. Η τεχνογνωσία μου σε αυτόν τον τομέα είναι μια βασική αξία που παρέχουμε στους πελάτες μας, διασφαλίζοντας ότι είναι προετοιμασμένοι για τις επερχόμενες κανονιστικές αλλαγές. Πόσα άτομα εργάζονται για την Energame αυτή τη στιγμή στην Κύπρο και παγκοσμίως; Η ομάδα μας αποτελείται από σχεδόν 500 υπαλλήλους, 130 εδρεύουν στην Κύπρο. Έχουμε ανθρώπους παγκοσμίως, κυρίως σε όλη την Ευρώπη. Συμπεριλαμβανομένων πελατών και συνεργατών, το οικοσύστημά μας περιλαμβάνει χιλιάδες άτομα, εκ των οποίων οι 600 έως 700 αφορούν εργαζόμενους στην Κύπρο. Αντιμετωπίζουμε τους πελάτες και τους συνεργάτες μας σαν οικογένεια και η κοινότητά μας περιλαμβάνει πολλούς Ουκρανούς. Η Κύπρος ήταν πολύ φιλόξενη, με εξαιρετική φιλοξενία και κρατική υποστήριξη. Θέλω να ευχαριστήσω τον κυπριακό λαό για την υποστήριξή του στην Ουκρανία, τόσο σε πολιτικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Η υποστήριξή σας ήταν ανεκτίμητη, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζετε. Τα μικρά έθνη, όπως η Κύπρος, έχουν μοναδικές προκλήσεις και πλεονεκτήματα και εκτιμούμε την υποστήριξή σας στους επενδυτές. Σχεδιάζουμε να επεκταθούμε και να παραμείνουμε στην Κύπρο. Ελπίζουμε ότι η αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ των χωρών μπορεί να συνεχιστεί, κατανοώντας τις πολυπλοκότητες που αντιμετωπίζει κάθε έθνος. Σας ευχαριστούμε για τη φιλοξενία και την υποστήριξή σας.

106 EconomyToday ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Θα μπορούσατε να μοιραστείτε μερικά βασικά ορόσημα ή επιτεύγματα που έχει επιτύχει η εταιρεία κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της και ποιο είναι το όραμά σας για τη μελλοντική ανάπτυξη της Energame; Τον πρώτο χρόνο μας, περάσαμε με επιτυχία την κρίσιμη φάση εκκίνησης, επεκτείνοντας το χαρτοφυλάκιο των πελατών μας, τη χωρητικότητα και το προσωπικό μας. Αποκτήσαμε ένα μεγάλο πάροχο υπηρεσιών, την GBS, αυξάνοντας σημαντικά το μέγεθός μας. Επεκταθήκαμε παγκοσμίως, ξεκινώντας με μία αγορά στη Λατινική Αμερική και τώρα εξερευνώντας άλλες τρεις έως πέντε μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Ομοίως, εξετάζουμε την Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη, ιδιαίτερα το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου έχουμε ήδη κάποια εμπειρία και πελάτες. Είμαστε παρόντες σχεδόν σε όλες τις ηπείρους, συμπεριλαμβανομένων μικρών πελατών στον Καναδά. Η μόνη αγορά στην οποία δεν έχουμε μπει είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, λόγω του μοναδικού ανταγωνιστικού τους τοπίου με καθιερωμένους παίκτες και συμβούλους. Συνοπτικά, μέσα σε ένα χρόνο, επεκταθήκαμε σε έως και 20 χώρες (που είτε έχουμε πελάτες είτε ψάχνουμε), ολοκληρώσαμε σημαντικές συγχωνεύσεις και εξαγορές και αυξήσαμε το εργατικό μας δυναμικό, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της απασχόλησης στην Κύπρο. Για startup ενός χρόνου, αυτή η πρόοδος είναι αξιέπαινη. Τι πιστεύετε ότι σημαίνουν για την εταιρεία οι νέες σας ευθύνες στην Energame; Δηλαδή, ποια είναι η νέα αρχή; Ποιο είναι το όραμα για το δεύτερο έτος της ζωής της Energame; Το προϊόν μας είναι οι συμβουλές-συγκεκριμένα οι αποφάσεις που προτείνουμε στους πελάτες μας. Σε αντίθεση με τις γενικές εταιρείες συμβούλων όπως η Boston Consulting Group ή η KPMG, ειδικευόμαστε στη Βιομηχανία iGaming. Παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες επίσης για γενικές επιχειρηματικές δραστηριότητες όπως το HR, το PR, τις κυβερνητικές σχέσεις, την οικονομική διαχείριση, φορολογικά, νομικά και ανάπτυξη στρατηγικής, αλλά η πραγματική μας τεχνογνωσία βρίσκεται στο iGaming. Στο δεύτερο έτος, στοχεύουμε να τονίσουμε περαιτέρω την εξειδίκευσή μας. Παρέχουμε στοχευμένες συμβουλές για τη διάρθρωση και τη ρύθμιση στον τομέα του iGaming, προσαρμοσμένες σε συγκεκριμένες περιοχές. Αξιοποιούμε παγκόσμιες βέλτιστες πρακτικές και μελέτες περιπτώσεων για να προσφέρουμε τεκμηριωμένη καθοδήγηση, είτε συμβουλεύουμε μια κυβέρνηση είτε ένα σημαντικό πελάτη στη Λατινική Αμερική. Εμβαθύνουμε την κατανόησή μας για τις επιχειρηματικές διαδικασίες iGaming, εστιάζοντας στις μοναδικές προκλήσεις και προτεραιότητες των στελεχών της iGaming. Στόχος μας είναι να βελτιώσουμε τις βασικές επιχειρηματικές συμβουλές μας ειδικά για το iGaming, αντί για τη γενική υποστήριξη back-office. Για να διευκρινίσουμε, είμαστε σύμβουλοι-όχι εταιρεία iGaming. Δεν συμμετέχουμε σε δραστηριότητες τυχερών παιχνιδιών ή στοιχημάτων και συμβουλεύουμε εταιρείες του κλάδου iGaming. Μπορείτε να μοιραστείτε κάποιες ιδέες ή αναδυόμενες τάσεις και ευκαιρίες χρησιμοποιώντας τη Βιομηχανία iGaming; Οι τάσεις της Βιομηχανίας iGaming είναι σαφείς. Παρά τη δημοφιλή άποψη, η Βιομηχανία επικεντρώνεται περισσότερο στα παιχνίδια παρά στο στοίχημα. Τα στοιχήματα σε γεγονότα, συμπεριλαμβανομένων

οποίο λειτουργεί αποκλειστικά με Κρυπτονομίσματα, τονίζει τη σύγκλιση του iGaming και του Crypto, εισάγοντας νέες οικονομικές διαστάσεις και ενισχύοντας την ανάπτυξη και την ευελιξία.

EconomyToday 107 των αθλημάτων, αποτελούν μόνο το 10 έως 30 τοις εκατό της Βιομηχανίας, ενώ το 70 έως 90 τοις εκατό αφορά παιχνίδια καζίνο στο διαδίκτυο και άλλα ψυχαγωγικά παιχνίδια με στοιχεία τζόγου. Η ρύθμιση εξαπλώνεται παγκοσμίως και είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση.

νομιμοποιούν

Πολλές κυβερνήσεις

το iGaming και ρυθμίζουν επίσης την κρυπτογράφηση. Για παράδειγμα, το Stake.com, το

Η Τεχνητή Νοημοσύνη φέρνει επανάσταση στο iGaming, ενισχύει την παρακολούθηση τάσεων, βελτιστοποιεί τις πιθανότητες, προσαρμόζει τη διαφήμιση με βιώσιμο τρόπο και παρακολουθεί τη συμπεριφορά των παικτών και της εταιρείας. Η ενσωμάτωση τού AI στο iGaming είναι αναπόφευκτη και μεταμορφωτική. Συνοπτικά, ο κλάδος του iGaming εξελίσσεται με μεγαλύτερη εστίαση στο gaming, την αύξηση των κανονισμών, την ενσωμάτωση των Κρυπτονομισμάτων και τον μετασχηματιστικό αντίκτυπο της AI. Πώς πιστεύετε ότι η Κύπρος μπορεί, κατά τη γνώμη σας, να προωθήσει την Καινοτομία και την Επιχειρηματικότητα, ιδιαίτερα σε αναδυόμενους τομείς όπως η Τεχνολογία και η Διαδικτυακή Ψυχαγωγία; Η Κύπρος έχει διαπρέψει όσον αφορά την προώθηση και την υποδοχή της ανάπτυξης της εταιρείας. Λειτουργώντας μέσα σε πόλεις όπως η Λεμεσός, μπορείτε να δείτε το ακμάζον επιχειρηματικό περιβάλλον, με τα κτήρια να κατοικούνται και τις εταιρείες να επεκτείνονται. Αυτό είναι εμφανές και στην Κύπρο, όπου οι επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της δικής μας, βασίζουν τις παγκόσμιες δραστηριότητές τους. Είναι απόδειξη των επιτυχημένων προσπαθειών σας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην εφησυχάζουμε. Η συνεχής βελτίωση είναι απαραίτητη, ειδικά όσον αφορά τη ρύθμιση. Αποφύγετε τις υπερβολικές ρυθμίσεις όπως σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι επιχειρήσεις αγωνίζονται να αναπτυχθούν. Διατηρήστε το μοναδικό, φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον σας. Το φορολογικό καθεστώς, για παράδειγμα, βελτιώνεται. Συνεχίστε να το ενισχύετε. Το καθεστώς των φορολογικών κινήτρων για εταιρείες θα μπορούσε να ενημερωθεί για να περιλαμβάνει νέες κατηγορίες όπως το iGaming, το οποίο επί του παρόντος δεν πληροί εύκολα τις προϋποθέσεις. Η Καινοτομία δεν αφορά μόνο την εξωτερική ανάθεση ή την ανάπτυξη προγραμμάτων. Περιλαμβάνει την κατασκευή, νέες τεχνικές διαχείρισης, λογιστικές μεθόδους και αποτελεσματικές πρακτικές κατασκευής. Η διεύρυνση της κατανόησης των Καινοτόμων Βιομηχανιών και η ενσωμάτωσή τους στα κυβερνητικά σχέδια θα προσελκύσει περισσότερες επιχειρήσεις και ξένες επενδύσεις. Το μεταναστευτικό καθεστώς είναι επίσης αξιέπαινο, καθώς είναι δίκαιο και φιλόξενο προς τους αλλοδαπούς, σε αντίθεση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, υπάρχει ανταγωνισμός από άλλα μικρά και νησιωτικά έθνη στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Οι βασικοί ανταγωνιστές περιλαμβάνουν τη Μάλτα, την Ιρλανδία, τα Βρετανικά Νησιά και σε κάποιο βαθμό, τον Μαυρίκιο και την Καραϊβική. Το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει σημαντικός ανταγωνιστής με το ισχυρό φορολογικό του καθεστώς, τη νομική υποστήριξη για τις παγκόσμιες επιχειρήσεις και την έμφαση στην Καινοτομία και την Τεχνολογία. Παρά το γεγονός ότι είναι μεγάλο νησί, παρουσιάζει σημαντικό ανταγωνισμό. Η Κύπρος έχει κάνει εξαιρετική δουλειά. Συνεχίστε την καλή δουλειά και συνεχίστε να καινοτομείτε και να επεκτείνετε το ρυθμιστικό σας πλαίσιο. ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΕΘΝΗ, ΟΠΩΣ Η ΚΎΠΡΟΣ, ΕΧΟΎΝ ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΟΎΜΕ ΤΗΝ ΎΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΑΣ ΣΤΟΎΣ ΕΠΕΝΔΎΤΕΣ

ΘΕΜΑ Σε μία επετειακή αναδρομή, το Economy Today θυμάται την πορεία της Κύπρου προς την ένταξή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια και επικεντρώνεται σε πέντε σπουδαία έργα που έγιναν με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε. και άλλαξαν τον τόπο μας προς το καλύτερο. ΤΗΣ ΒΆΣΙΆΣ ΚΆΤΤΗ

ΧΡΟΝΩΝ

ΕΡΓΑ ΜΕ ΕΎΡΩΠΑΪΚΉ ΎΠΟΓΡΑΦΉ

ΚΎΠΡΟΣ-Ε.Ε.: ΕΝΑ ΤΑΞΊΔΊ 20

ΚΑΊ 5 ΜΕΓΑΛΑ

•

το 1987.

ένταξης το 1990.

1993.

το 1994.

1995.

EconomyToday 109 ΈΡΓΑ ΜΈΓΑΛΗΣ ΑΞΊΑΣ ΜΈ ΤΊΣ… ΈΥΛΟΓΊΈΣ ΤΗΣ ΈΥΡΏΠΗΣ Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει σημαντική οικονομική στήριξη στα κράτη-μέλη της μέσω διαφόρων προγραμμάτων και ταμείων. Έτσι, στον τομέα της Οικονομίας, η Ευρώπη στάθηκε έμπρακτα δίπλα στην Κύπρο. Υπολογίζεται πως από την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. έως και το 2020, συνολικά έχουν εισρεύσει περίπου €1,5 δισ., ενώ για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 έχουν κατανεμηθεί στην Κύπρο από τα Ταμεία Πολιτικής Συνοχής χρηματοδοτικοί πόροι ύψους €969 εκ.. Χωρίς αυτά τα χρήματα, έργα όπως η εντυπωσιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου, το παραθαλάσσιο πάρκο της Λεμεσού, η παραλιακή Πιαλέ Πασά στη Λάρνακα, η ανέγερση του ΤΕΠΑΚ στην Πάφο και πολλά άλλα, δεν θα είχαν γίνει πραγματικότητα. Ηένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πριν από 20 χρόνια, αποτέλεσε μια από τις πλέον σημαντικές στιγμές στην ιστορία της χώρας μας. Από το 2004 οι πολίτες της Κύπρου απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής τους στην ευρωπαϊκή κοινότητα. Αυτά περιλαμβάνουν τη δυνατότητα να εργάζονται, να ταξιδεύουν και να σπουδάζουν σε οποιοδήποτε μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη χρήση του κοινού νομίσματος και την υλοποίηση πολλών έργων υποδομής και ανάπτυξης με τη χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αυτές οι εξελίξεις έχουν σηματοδοτήσει μια νέα εποχή ανάπτυξης και ευημερίας για την Κύπρο, ενισχύοντας τη θέση της στη διεθνή σκηνή και συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας πιο δυναμικής και βιώσιμης Οικονομίας. Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΈΝΤΑΞΗ Η πορεία της Κύπρου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε από το 1972, όταν η Κυπριακή Δημοκρατία υπέγραψε Συμφωνία Σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Οι σχέσεις αυτές εξελίχθηκαν σταδιακά. Παρά τις δύσκολες συνθήκες που δημιουργήθηκαν μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την κατοχή μεγάλου τμήματος της κυπριακής επικράτειας, πράγμα που οδήγησε στην καθυστέρηση της υπογραφής της συμφωνίας για Τελωνειακή Ένωση με την ΕΟΚ, αυτή υπογράφτηκε τελικά το 1987. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80, οι δεσμοί της Κύπρου με την ΕΟΚ είχαν βασικά εμπορικό χαρακτήρα. Μετά την υποβολή αίτησης ένταξης, το 1990, η ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου αναβαθμίστηκε σταδιακά και τέθηκε σε σταθερές βάσεις, για να καταστεί σήμερα κυρίαρχη πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, ολόκληρης της πολιτικής ηγεσίας και του λαού στο σύνολό του. Ο στόχος της ένταξης συνιστούσε την πιο ελπιδοφόρα προοπτική για την κατοχύρωση ενός ειρηνικού μέλλοντος για τον λαό της Κύπρου, μέσα σε συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας. ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΦΏΝΊΑ ΣΥΝΔΈΣΗΣ ΣΤΗΝ ΈΠΊΣΗΜΗ ΈΝΤΑΞΗ Ορισμένοι ιστορικοί σταθμοί στην εξέλιξη αυτής της πορείας είναι:

Η Συμφωνία Σύνδεσης το

1973. • Η Τελωνειακή Ένωση

υποβολή αίτησης

της

της Ευρωπαϊκής Κοι-

Η Γνωμοδότηση

Επιτροπής

νότητας το

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Κέρκυρας

Η απόφαση της

Μαρτίου

6ης

των

ένταξης Μάρτιος 1998.

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι Δεκέμβριος 1999.

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Κοπεγχάγης Δεκέμβριος 2002. • Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., με 507 ψήφους υπέρ, 29 εναντίον και 26 αποχές, 9 Απριλίου 2003. • Την 1η Μαΐου 2004 η Κύπρος εντάχθηκε επίσημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. ΚΑΤΑΝΟΜΉ ΠΟΡΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ ΣΥΝΟΧΉΣ ΣΤΉΝ Κ ΥΠΡΟ ΑΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΉ ΠΕΡΙΟΔΟ 2021-2027 2014-2022 2007-2013 2004-2006 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 € ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ €969 ΕΚ. €746 ΕΚ. €640 ΕΚ. €101 ΕΚ. ΥΠΟΛΟΓΊΖΕΤΑΊ ΠΩΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΤΗΝ Ε.Ε. ΕΩΣ ΚΑΊ ΤΟ 2020, ΣΥΝΟΛΊΚΑ ΕΧΟΥΝ ΕΊΣΡΕΥΣΕΊ ΠΕΡΊΠΟΥ €1,5 ΔΊΣ

έναρξη

διαπραγματεύσεων

•

110 EconomyToday ΘΕΜΑ ΑΝΑΣΚΌΠΗΣΗ ΠΈΝΤΈ ΣΠΌΥΔΑΊΩΝ ΈΡΓΩΝ Πάμε να κάνουμε μια ανασκόπηση, λοιπόν, πέντε σπουδαίων έργων που έγιναν με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε.. #1: Ανάπτυξη Συστήματος Πληροφορικής για την Έισαγωγή και Υποστήριξη του ΓεΣΥ Η ραχοκοκαλιά του Γενικού Συστήματος Υγείας Με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε. αναπτύχθηκε το Σύστημα Πληροφορικής για την εισαγωγή και την ανάπτυξη του Γενικού Συστήματος Υγείας στην Κύπρο (ΓεΣΥ). Το Σύστημα Πληροφορικής επέτρεψε την έναρξη εφαρμογής του νέου Συστήματος Γενικής Φροντίδας Υγείας της χώρας, μιας από τις σημαντικότερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν στην Κύπρο την τελευταία δεκαετία. Για πρώτη φορά, όλες οι ιατρικές δραστηριότητες, οργανώνονται σε ένα ενιαίο κεντρικό σύστημα Πληροφορικής. Το Σύστημα καλύπτει τις λειτουργικές διεργασίες του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), των παροχέων και των δικαιούχων. Οι κυριότερες λειτουργίες του Συστήματος περιλαμβάνουν την εγγραφή, αποθήκευση και διαχείριση δικαιούχων του ΓεΣΥ, την εγγραφή, αποθήκευση και διαχείριση Παροχέων Φροντίδας Υγείας, τη διαχείριση καταλόγου δικαιούχων του Προσωπικού Ιατρού, τη δημιουργία και διαχείριση όλων των καταλόγων υπηρεσιών που θα αποζημιώνει το ΓεΣΥ, τη διαχείριση παραπεμπτικών, την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, τη διαχείριση εργαστηριακών εξετάσεων και τη δημιουργία Ηλεκτρονικού Αρχείου Ασθενή. Προγράμματα Πολιτικής Συνοχής 2014-2020 Περίοδος Υλοποίησης: 2017- 2020 Προϋπολογισμός Έργου: €21,8 εκ. Συνεισφορά Ε.Ε. (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης - ΕΤΠΑ): 85% Φορέας Υλοποίησης: Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας #2: Κέντρο Πληροφόρησης – Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ίωάννου» του Πανεπιστημίου Κύπρου Ένα έργο που άλλαξε την αρχιτεκτονική και εκπαιδευτική φυσιογνωμία της Κύπρου Με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε. δημιουργήθηκε το Κέντρο Πληροφόρησης – Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου», ένας σύγχρονος πολυλειτουργικός χώρος όπου στεγάζονται 620.000 έντυποι τόμοι, πάνω από 190.000 συνδρομές σε τίτλους ηλεκτρονικών βιβλίων, πέραν των 12.000 συνδρομών σε ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά και πέραν των 180 τίτλων σε βάσεις δεδομένων. Διαθέτει 900 θέσεις μελέτης εξοπλισμένες με σύγχρονα μέσα τεχνολογίας, καθώς και χώρους ομαδικής μελέτης. Εκτός από τους χώρους της βιβλιοθήκης, λειτουργούν εργαστήρια πληροφορικών συστημάτων 24ωρης πρόσβασης, αμφιθέατρα με υποδομή πληροφορικών συστημάτων, αίθουσες διδασκαλίας με υποδομή πληροφορικής και εξειδικευμένα εργαστήρια προηγμένων τεχνολογιών. Η βιβλιοθήκη είναι ανοικτή προς όλους τους πολίτες και στοχεύει στην εξυπηρέτηση όλων των επιστημόνων και ερευνητών της χώρας, ως η κύρια Ερευνητική Βιβλιοθήκη. Το έργο που στοχεύει στην ενίσχυση των υποδομών και των ικανοτήτων ανάπτυξης αριστείας στον τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας. Προγράμματα Πολιτικής Συνοχής 2014-2020 Περίοδος Υλοποίησης: 2014 - 2019 Προϋπολογισμός Έργου: €45,4 εκ. Συνεισφορά Ε.Ε. (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης - ΕΤΠΑ): €20 εκ. Φορέας Υλοποίησης: Πανεπιστήμιο Κύπρου #3: Πολυλειτουργικό Παραθαλάσσιο Πάρκο στη Λεμεσό Η Λεμεσός ξαναβρήκε τη χαμένη της ταυτότητα σαν παραθαλάσσια πόλη Το έργο, το οποίο υλοποιήθηκε με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε., περιλάμβανε την κατασκευή πλατφορμών/ αποβαθρών προς τη θάλασσα, δημιουργία χώρων ανάπαυσης, αναψυκτηρίων και παιχνιδότοπων, χωροθέτηση ποδηλατόδρομου και χώρων στάθμευσης ποδηλάτων. Επίσης περιλάμβανε την οργάνωση μικρού αμφιθεάτρου, ανακατασκευή πεζοδρόμων, τοπιοτέχνηση/ δεντροφύτευση, ενίσχυση και αντικατάσταση οδικού φωτισμού, κατασκευή λιμνών στο μήκος της πορείας του γραμμικού πεζόδρομου, διαμόρφωση μικρών πλατειών, καθώς και ενίσχυση των χώρων στάθμευσης. Το εν λόγω έργο συνδέεται με το επίσης συγχρηματοδοτούμενο έργο «Ανάπλαση του Πυρήνα της Πόλης της Λεμεσού», αφού το πάρκο συνδέεται τόσο λειτουργικά όσο και σημασιολογικά με την υπόλοιπη πόλη, με τις διάφορες προσβάσεις και διαμορφώσεις επί του παραλιακού μετώπου, ώστε να Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου» του Πανεπιστημίου Κύπρου

EconomyToday 111 αποκατασταθεί η για χρόνια χαμένη λειτουργική σχέση του κέντρου της πόλης με τη θάλασσα. Σήμερα, το παραλιακό μέτωπο της Λεμεσού σφύζει από ζωή και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους χώρους περιπάτου, άθλησης, ξεκούρασης και αναψυχής, τόσο για τον πολίτη της Λεμεσού όσο και για τους χιλιάδες επισκέπτες της πόλης. Προγράμματα Πολιτικής Συνοχής 2007-2013 Περίοδος Υλοποίησης: 2010-2015 Προϋπολογισμός: €12 εκ. Συνεισφορά Ε.Ε. (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης): 85% Φορέας Υλοποίησης: Δήμος Λεμεσού #4: Ανέγερση Παραδοσιακής Δημοτικής Αγοράς Λάρνακας Ένα έργο που έδωσε πνοή στην τοπική αγορά Με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε. προωθήθηκε η ανέγερση νέας Δημοτικής Αγοράς στο αστικό κέντρο της Λάρνακας. Στο ισόγειο του κτηρίου στεγάζονται 20 καταστήματα πώλησης παραδοσιακών προϊόντων. Επιπρόσθετα, έχει διαμορφωθεί ο υπαίθριος χώρος, ο οποίος λειτουργεί ως λιανική αγορά μία φορά τη βδομάδα, όπου φιλοξενούνται περίπου 30 πωλητές/παραγωγοί, ενώ τις υπόλοιπες μέρες ο χώρος χρησιμοποιείται για εκθέσεις προϊόντων. Στο μεσοπάτωμα λειτουργούν 4 χώροι εστίασης, καθώς και ειδικά διαμορφωμένος εκθεσιακός χώρος, ενώ στην οροφή του κτηρίου έχει διαμορφωθεί χώρος πρασίνου. Το έργο συμβάλλει στην ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας της περιοχής και γενικότερα της πόλης της Λάρνακας, καθώς και στην αναβάθμιση του αστικού κέντρου της πόλης. Προγράμματα Πολιτικής Συνοχής 2014-2020 Περίοδος Υλοποίησης: 2018 – 2022 Προϋπολογισμός: €7 εκ. Συνεισφορά Ε.Ε. (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης): 85% Φορέας Υλοποίησης: Δήμος Λάρνακας #5: Ανέγερση Πανεπιστημιακής Σχολής του ΤΕΠΑΚ στην Πάφο Ένα έργο-σταθμός στην ιστορία της Ανώτατης Εκπαίδευσης της χώρας μας Με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε., προωθήθηκε η ανέγερση των κτηριακών εγκαταστάσεων της Σχολής Διοίκησης Τουρισμού, Φιλοξενίας και Επιχειρηματικότητας στην Πάφο και συγκεκριμένα η κατασκευή νέου ενεργειακά αποδοτικού κτηρίου που αποσκοπεί στην κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας κατά ποσοστό τουλάχιστον 20% χαμηλότερο από την απαίτηση της εθνικής νομοθεσίας για κτήρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας. Πρόκειται για ένα τριώροφο κτήριο, με υπόγειο και ισόγειο, το οποίο αποτελείται από γραφεία προσωπικού, χώρους υπηρεσιών, ανοικτούς χώρους μελέτης, βοηθητικούς και αποθηκευτικούς χώρους, εξειδικευμένα εργαστήρια, αμφιθέατρα/αίθουσες διδασκαλίας, βιβλιοθήκη/αναγνωστήριο, καφεστιατόριο, γυμναστήριο, καθιστικούς χώρους, χώρους στάθμευσης για αυτοκίνητα, μοτοποδήλατα και ποδήλατα και εξωτερικό χώρο πρασίνου/πλατεία. Η Σχολή έχει τη δυνατότητα να στεγάσει έως και 1000 φοιτητές, καθώς και 40 μέλη προσωπικού. Η ανέγερση της Σχολής στοχεύει στην ανάπτυξη και αναζωογόνηση της περιοχής. Επίσης, στοχεύει στην επιστημονική αναβάθμιση του κλάδου και διασύνδεση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, με συνεπακόλουθο την αύξηση του διαθέσιμου καταρτισμένου προσωπικού για εργασία σε τοπικές ξενοδοχειακές και τουριστικές μονάδες. Επιπλέον, με την ενίσχυση της φοιτητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας στην πόλη, διαμορφώνονται συνθήκες για πνευματική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και «άνθηση», με κυρίαρχα φαινόμενα την εξωστρέφεια και το άνοιγμα της τοπικής κοινωνίας τόσο σε εθνικό, όσο και διεθνές επίπεδο. Πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027» Περίοδος Υλοποίησης: 2021 - 2023 Προϋπολογισμός: €20 εκ. Συνεισφορά Ε.Ε. (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης): 60% Φορέας Υλοποίησης: Δήμος Πάφου Η ΕΥΡΏΠΗ ΏΣ ΚΙΝΗΤΗΡΙΑ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαμόρφωσε ένα πλαίσιο συνεργασίας και υποστήριξης που επέτρεψε την υλοποίηση αυτών και πολλών άλλων σημαντικών έργων. Η Ευρώπη μάς έφερε πόρους, τεχνογνωσία και νέες ευκαιρίες. Και το ερώτημα είναι: Θα γίνονταν όλα αυτά αν δεν είμαστε μέλη της Ε.Ε.; Παραδοσιακή Δημοτική Αγορά Λάρνακας Πανεπιστημιακή Σχολή του ΤΕΠΑΚ στην Πάφο

IT’S EURO TIME!

112 EconomyToday ΘΕΜΑ

ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΥΚΑΡΙΔΗ

EconomyToday 113 E uro…. Δεν έχω αποφασίσει ακόμη γιατί το γουστάρω περισσότερο και από το Μουντιάλ. Ακόμη και χωρίς Βραζιλία, Αργεντινή... Ίσως γιατί έχει περισσότερα ανταγωνιστικά ματς. Ίσως γιατί μπήκε στην εξίσωση προτίμησης το έπος του 2004. Ίσως γιατί οι μεγάλες εκπλήξεις άρχισαν σιγά-σιγά να γίνονται κανόνας και όχι εξαίρεση. Ίσως γιατί μιλά πάλι το συναίσθημα. Η πρώτη μεγάλη διοργάνωση που είχα την ευκαιρία να δω στην ολότητά της από την τηλεόραση. Πίσω στα 1980. Είναι θέμα όμως προτίμησης. Ανεξάρτητα από το τι γουστάρει ο καθένας θα κάτσουμε ένα μήνα μπροστά στις οθόνες και θα δούμε μπάλα, σε μία τεράστια διοργάνωση. Ανοικτή μέχρι εσχάτων για το ποιος θα σηκώσει την κούπα. Ναι υπάρχουν φαβορί, με σειρά κατάταξης, ναι υπάρχουν ομάδες μεσαίου βεληνεκούς που μπορεί να έρθουν από την εξωτερική και να φτάσουν βαθιά στη διορργάνωση, ναι υπάρχουν και... μικρές. Για τέτοια διοργάνωση θες ολόκληρο ένθετο, αλλά ας το δούμε συνοπτικά. ΟΙ ΜΝΗΣΤ Η ΡΕΣ ΤΟΥ 2024 Αν βάλουμε κάτω τις τιμές των στοιχηματικών εταιρειών για το φαβορί κατάκτησης του Γιούρο, η Αγγλία έρχεται πρώτη, η Γαλλία δεύτερη, η Γερμανία και η Πορτογαλία ακολουθούν. Ισπανία, Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία είναι η οκτάδα. Εδώ φυσικά δεν έχουμε να κάνουμε με στοιχηματικό οδηγό, αλλά είναι αλήθεια πως με βάση την ισχύ των ομάδων, πάνω κάτω αυτή είναι η κατάταξη. Ίσως η πρωτιά της Αγγλίας, έστω και με διαφορά στήθους στις τιμές να ξενίζει. Αλλά έχει μία λογική. Η Αγγλία έχει μία εξαιρετική φουρνιά, αλλά παράλληλα καταφέρνει να παράγει συνεχώς παίκτες. Το θέμα είναι πώς θα καταφέρει να αξιοποιήσει το υλικό αυτό ο Σάουθγκεϊτ. Σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο, η κυρίαρχη άποψη είναι πως με άλλο τεχνικό η Αγγλία θα ήταν ένα επίπεδο πιο πάνω. Στο νησί, ο Σάουθγκεϊτ θεωρείται προπονηταράς, σε σημείο που το όνομά του παίζει ήδη για τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Απλά σκεφτείτε, τον Κέιν κορυφή, τον Μπέλιγκαμ πίσω του, τον Σάκα και τον Φόντεν επιθετικούς μέσους. Για τη γραμμή πυρός μιλάμε. Η Γαλλία έχει επίσης ένα τρομερό φυτώριο παικτών, μεγαλύτερο σαφώς από την Αγγλία. Οι «τρικολόρ» έχουν και τον κατά τεκμήριο νο1 Ευρωπαίο παίκτη στην Ευρώπη, τον Εμπαπέ. Είναι γεμάτοι (ξεχειλίζουν) σε όλες τις γραμμές. Σε αντίθεση με τη Γερμανία. Που έμεινε τελικά στα 2014. Μετά την κατάκτηση του Μουντιάλ, ξαναμπήκε σε κρίση, έπαθε χουνέρια σε μεγάλες διοργανώσεις. Είναι ένα ερωτηματικό. Το γεγονός ότι είναι οικοδέσποινα την ανεβάζει στην κατάταξη των φαβορί. Έχει μονάδες, έχει νιάτα με προοπτική, αλλά συνεχώς κάτι της λείπει. Σαφέστατα η Πορτογαλία έχει περισσότερη ποιότητα. Εδώ γίνεται άλλη συζήτηση. Αν έχει θέση ο Ρονάλντο στην 11άδα της και αν χωρίς το CR7 οι Ίβηρες είναι καλύτεροι. Πολλές φορές δεν έχει σημασία. Θυμίζουμε ότι η Πορτογαλία πήρε το μοναδικό της Γιούρο με το πιο αδύνατο ρόστερ της τα τελευταία 25 χρόνια. Η Ισπανία έχει πολλά πιτσιρίκια. Οι πολύ καλοί φτασμένοι είναι το θέμα της. Δεν έχει.... Άρχοντας ο Ρόντρι, θες κάτι παραπάνω όμως από παλιά φρουρά. Αλλά από ταλέντο, τρέχει από τις τσέπες, κωλότσεπες, τα μπατζάκια. Αν υπάρχει άλλη ομάδα που μπορεί να το πάρει είναι η Ιταλία. Φλατ ομάδα. Χωρίς σταρ, χωρίς έναν παίκτη να σε κάνει να πεις... ουάου, αλλά είναι Ιταλία. Πώς πήρε το Γιούρο πριν τρία χρόνια δηλαδή; Με το σύνολο. Μην μου πείτε για Βέλγιο, θεωρώ φυσιολογικό μετά από αυτή την τρομερή παραγωγή παικτών, να υπάρχει μια σοβαρή κάμψη. Υπολογίσιμη ομάδα, αλλά ως εκεί. Τη βολεύει περισσότερο η κλήρωση, παρά η ισχύς της. Η Ολλανδία μου μοιάζει πιο ανταγωνιστική από τους γείτονες ΤΟ ΥΠ Ο ΛΟΠΟ «ΠΑΚ Ε ΤΟ» Όλοι το αρχίζουν από την Κροατία. Που αν εμφανιστεί σε καλή έκδοση, μπορεί να καταπιεί μερικούς από τους πιο πάνω. Ακόμη και τώρα που ο Μόντριτς είναι προ της συνταξιοδότησης, έχει πολλά να δώσει. Έχει δίπλα του Μπρόζοβιτς, Πάσαλιτς, Κόβασιτς, Γκβάρτιολ. Πίσω τους ένα γκρουπ ομάδων περίπου στο ίδιο αγωνιστικό βεληνεκές. Δανία, Ελβετία, Αυστρία, Σερβία, Τουρκία, Ουκρανία. Ίσως από αυτές, να ξεπεταχτεί μία και να πάει βαθιά. Όπως σε κάθε διοργάνωση υπάρχουν και οι αδύνατες. Ειλικρινά και λογικά, ομάδες όπως η Γεωργία (όπως την είδα κόντρα στην Ελλάδα) και η Σλοβακία, θα τα βρουν μπαστούνια. Λογικά.. ΑΝ ΒΑΛΟΥΜΕ ΚΑΤΩ ΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΒΟΡΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΓΙΟΥΡΟ, Η ΑΓΓΛΙΑ ΕΡΧΕΤΑΙ ΠΡΩΤΗ, Η ΓΑΛΛΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ, Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ

EURO

14 ΙΌΥΝΙΌΥ

Γερμανία-Σκωτία (Μόναχο, 21:00)

15 ΙΌΥΝΙΌΥ

Ουγγαρία-Ελβετία (Κολωνία, 16:00)

Ισπανία-Κροατία (Βερολίνο, 19:00)

Ιταλία-Αλβανία (Ντόρτμουντ, 22:00)

16 ΙΌΥΝΙΌΥ

Πολωνία-Ολλανδία (Αμβούργο, 16:00)

Σλοβενία-Δανία (Στουτγκάρδη, 19:00)

Σερβία-Αγγλία (Γκελζενκίρχεν, 22:00)

17 ΙΌΥΝΙΌΥ

Ουκρανία-Ρουμανία (Μόναχο, 16:00) Βέλγιο-Σλοβακία (Φρανκφούρτη, 19:00)

Αυστρία-Γαλλία (Ντίσελντορφ, 22:00)

18 ΙΌΥΝΙΌΥ

Τουρκία-Γεωργία (Ντόρτμουντ, 19:00)

Πορτογαλία-Τσεχία (Λειψία, 22:00)

2η ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΉ

19 ΙΌΥΝΙΌΥ

Κροατία-Αλβανία (Αμβούργο, 16:00)

Γερμανία-Ουγγαρία (Στουτγκάρδη, 19:00)

Σκωτία-Ελβετία (Κολωνία, 22:00)

20 ΙΌΥΝΙΌΥ

Σλοβενία-Σερβία (Μόναχο, 16:00)

Δανία-Αγγλία (Φρανκφούρτη, 19:00)

Ισπανία-Ιταλία (Γκελζενκίρχεν, 22:00)

21 ΙΌΥΝΙΌΥ

Ουκρανία-Σλοβακία (Κολωνία, 16:00)

Πολωνία-Αυστρία (Βερολίνο, 19:00)

Ολλανδία-Γαλλία (Λειψία, 22:00)

22 ΙΌΥΝΙΌΥ

Γεωργία-Τσεχία (Αμβούργο, 16:00)

Τουρκία-Πορτογαλία (Ντόρτμουντ, 19:00)

Βέλγιο-Ρουμανία (Ντίσελντορφ, 22:00)

23 ΙΌΥΝΙΌΥ

Ελβετία-Γερμανία (Φρανκφούρτη, 22:00)

Σκωτία-Ουγγαρία (Στουτγκάρδη, 22:00)

24 ΙΌΥΝΙΌΥ

Κροατία-Ιταλία (Λειψία, 22:00)

Αλβανία-Ισπανία (Ντίσελντορφ, 22:00)

25 ΙΌΥΝΙΌΥ

Ολλανδία-Αυστρία (Βερολίνο, 19:00)

Γαλλία-Πολωνία (Ντόρτμουντ, 19:00)

Αγγλία-Σλοβενία (Κολωνία, 22:00)

Δανία-Σερβία (Μόναχο, 22:00)

114 EconomyToday ΘΕΜΑ ΌΜΙΛΌΙ-ΑΓΏΝΕΣ Οι 24 ομάδες θα μπουν σε έξι Ομίλους των τεσσάρων ομάδων. Οι δύο πρώτοι θα περάσουν απευθείας στη φάση των 16 και θα τους ακολουθήσουν οι τέσσερις καλύτεροι τρίτοι. Από εκεί και μετά ακολουθεί η νοκ άουτ φάση της διοργάνωσης μέχρι και τον τελικό. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ισοπαλία με τις δύο ομάδες να λύνουν τη διαφορά τους στην παράταση ή στα πέναλτι. Βράδυ Παρασκευής 14 Ιουνίου (22.00) η έναρξη με Γερμανία-Σκωτία, στις 14 Ιουλίου στις 22.00 ο τελικός.

5ος ΌΜΙΛΌΣ Βέλγιο Σλοβακία Ρουμανία Ουκρανία 6ος ΌΜΙΛΌΣ Πορτογαλία Τουρκία Τσεχία Γεωργία 4ος ΌΜΙΛΌΣ Ολλανδία Αυστρία Γαλλία Πολωνία

2024 - ΟΜΙΛΟΙ

ος ΌΜΙΛΌΣ Αγγλία Σερβία Σλοβενία Δανία 2ος ΌΜΙΛΌΣ Ισπανία Κροατία Αλβανία Ιταλία

ος ΌΜΙΛΌΣ Γερμανία Σκωτία Ουγγαρία Ελβετία 1η ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΉ

η ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΉ

26 ΙΟΥΝΙΟΥ

Ρουμανία-Σλοβακία (Φρανκφούρτη, 19:00)

Βέλγιο-Ουκρανία (Στουτγκάρδη, 19:00)

Τσεχία-Τουρκία (Αμβούργο, 22:00)

Γεωργία-Πορτογαλία (Γκελζενκίρχεν, 22:00)

ΦΆΣΗ ΤΩΝ «16»

29 ΙΟΥΝΙΟΥ (37) Νικητής 1ου Ομίλου - Δεύτερος 3ου Ομίλου (19.00) (38) Δεύτερος 1ου Ομίλου - Δεύτερος 2ου Ομίλου (22.00)

30 ΙΟΥΝΙΟΥ (39) Νικητής 2ου Ομίλου - Καλύτερος τρίτος 1/4/5/6 (19.00) (40) Νικητής 3ου Ομίλου - Καλύτερος τρίτος 4/5/6 (22.00)

1 ΙΟΥΛΙΟΥ (41) Νικητής 4ου Ομίλου - Καλύτερος

1/2/3 (22.00)

(42) Δεύτερος 4ου Ομίλου - Δεύτερος 5ου

2 ΙΟΥΛΙΟΥ (43) Νικητής 5ου Ομίλου - Καλύτερος τρίτος 1/2/3/4 (19.00) (44) Νικητής 4ου Ομίλου - Δεύτερος 6ου Ομίλου

ΠΡΟΗΜΙΤΕΛΙΚΆ

5 ΙΟΥΛΙΟΥ

(45) Νικητής αγώνα 39 - Νικητής αγώνα 37 (19.00)

(46) Νικητής αγώνα 41 - Νικητής αγώνα 42 (22.00)

6 ΙΟΥΛΙΟΥ (47) Νικητής αγώνα 43 - Νικητής αγώνα 44 (19.00) (48) Νικητής αγώνα 40 - Νικητής αγώνα 38 (22.00) ΗΜΙΤΕΛΙΚΆ

9 ΙΟΥΛΙΟΥ (49) Νικητής αγώνα 45 -

(3–2

ΓΕΡΜΑΝΙΑ 3 (1972, 1980,1996)

ΙΣΠΑΝΙΑ 3 (1964, 2008, 2012)

ΙΤΑΛΙΑ 2 (1968, 2020)

ΓΑΛΛΙΑ 2 (1984,2000) ΕΣΣΔ 1 (1960)

ΤΣΕΧΙΑ 1 (1976)

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 1 (2016)

ΟΛΛΑΝΔΙΑ 1 (1988)

ΔΑΝΙΑ 1 (1992)

ΕΛΛΑΔΑ 1 (2004)

1976:

1996:

EconomyToday 115

τρίτος

Ομίλου

Νικητής αγώνα

ΙΟΥΛΙΟΥ

Νικητής αγώνα

Νικητής αγώνα 48

ΤΕΛΙΚΟΣ 14 ΙΟΥΛΙΟΥ Νικητής αγώνα 49 - Νικητής αγώνα 50 (22.00) ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 2004 Όλοι πίστεψαν πως αυτό που πέτυχε το 1992 η Δανία στα γήπεδα της Σουηδίας θα έμενε για πάντα ως ανεπανάληπτο. Οι Δανοί έλαβαν ειδοποίηση ότι θα αντικαταστήσουν τη Γιουγκοσλαβία στην τελική φάση του Γιούρο. Παρατάχτηκαν χωρίς το μεγάλο τους αστέρι Μίκαελ Λάουντρουπ. Αλλά προκρίθηκαν στη 2η φάση, αφήνοντας πίσω Αγγλία, Γαλλία. Απέκλεισαν στον ημιτελικό την Ολλανδία και πάτησαν στον τελικό τη Γερμανία. Μετά από 12 χρόνια, η Ελλάδα έπιασε το ταβάνι των εκπλήξεων. Πήγε στα γήπεδα της Πορτογαλίας για αξιοπρεπή εμφάνιση. Έδωσε ένα εντυπωσιακό χαστούκι στη διοργανώτρια στην πρεμιέρα. Πέρασε από ένα ζόρικο Όμιλο (Ισπανία και Ρωσία οι άλλες δύο). Έριξε στο καναβάτσο την κάτοχο του τίτλου και γεμάτη σούπερ σταρ Γαλλία στα προημιτελικά. Υπερίσχυσε στον ημιτελικό της καλύτερης εκδοχής της Τσεχίας. Στον τελικό, η Πορτογαλία είχε χίλιους λόγους να κερδίσει. Η Ελλάδα χίλιους και ένα. Νίκησε, άφησε άφωνη την ποδοσφαιρική και όχι μόνο υφήλιο. Σε ένα ποδοσφαιρικό, αθλητικό άθλο. Θαύμα αν προτιμάτε!!!!!

/ ΤΗΕ

LINE

Ο πρώτος επίσημος αγώνας, Ουγγαρία-Σοβιετική Ένωση

Η πρώτη τελική φάση με 4 ομάδες

Η πρώτη φορά που η ΟΥΕΦΑ θεσπίζει πρόκριση μέσω προκριματικών Ομίλων

46 (22.00) 10

(50)

47 -

(22.00)

ΕURO

TIME

1958:

1960:

1968:

Οι πρώτοι αγώνες τελικής φάσης που κρίνονται στα πέναλτι (μέχρι τότε ίσχυε το στρίψιμο νομίσματος μετά την παράταση).

Η τελική φάση γίνεται με 8 ομάδες και η διοργανώτρια προκρίνεται χωρίς να περάσει από προκριματικά. Προκρίνεται για 1η φορά η Ελλάδα. 1984: Καταργείται ο αγώνας για την 3η θέση (ο μικρός τελικός).

Η Δυτική Γερμανία και η Ανατολική Γερμανία κληρώνονται στον ίδιο Όμιλο. Οι αγώνες λόγω των εξελίξεων δεν θα γίνουν. Στην τελική φάση (1992) εμφανίζεται η ενιαία Γερμανία. Η ΕΣΣΔ ξεκινά τα προκριματικά. Στην πορεία η χώρα διαλύεται και στα 1992 αγωνίζεται ως ΚΑΚ (Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών).

Η διάλυση (κυρίως) της Γουγκοσλαβίας, ΕΣΣΔ αυξάνει δραστικά τη συμμετοχή στα προκριματικά (από 33 σε 50).

1980:

1990:

1994:

Η τελική φάση διεξάγεται για πρώτη φορά με 16 ομάδες.

Στον μεγάλο τελικό Τσεχίας-Γερμανίας, εφαρμόζεται ο κανονισμός του «χρυσού γκολ». Αν σημειωθεί τέρμα στην παράταση, ο αγώνας ολοκληρώνεται άμεσα. 2004: Η Ελλάδα κερδίζει στον ημιτελικό την Τσεχία με τον κανονισμό του «ασημένιου τέρματος». Αν επιτευχθεί τέρμα στο πρώτο μέρος της παράτασης ο αγώνας ολοκληρώνεται με το πέρας το πρώτου μέρους και όχι των 120 λεπτών. 2016: Οι ομάδες της τελικής φάσης του Γιούρο αυξάνονται σε 24. OΙ ΤΕΛΙΚΟΙ 1960-2020 1960 ΣΟΒΙΕΤΙΚΉ ΕΝΩΣΉΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ 2–1 1964 ΙΣΠΑΝΙΑ- ΣΟΒΙΕΤΙΚΉ ΕΝΩΣΉ 2-1 1968 ΙΤΑΛΙΑΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ 1-1, 2-0 (ΕΠΑΝΑΛ.) 1972 ΔΥΤΙΚΉ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣΟΒΙΕΤΙΚΉ ΕΝΩΣΉ 3–0 1976 ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑΔΥΤΙΚΉ ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2–2 (5–3 Π) 1980 ΔΥΤΙΚΉ ΓΕΡΜΑΝΙΑΒΕΛΓΙΟ 2–1 1984 ΓΑΛΛΙΑ- IΣΠΑΝΙΑ 2–0 1988 ΟΛΛΑΝΔΙΑΣΟΒΙΕΤΙΚΉ ΕΝΩΣΉ 2–0 1992 ΔΑΝΙΑ-ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2–0 1996 ΓΕΡΜΑΝΙΑ- ΤΣΕΧΙΑ 2–1 2000 ΓΑΛΛΙΑ-ΙΤΑΛΙΑ 2–1 2004 ΕΛΛΑΔΑ-ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 1–0 2008 ΙΣΠΑΝΙΑ- ΓΕΡΜΑΝΙΑ 1–0 2012 ΙΣΠΑΝΙΑ-ΙΤΑΛΙΑ 4–0 2016 ΓΑΛΛΙΑ- ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 1–0 2020 (21) ΑΓΓΛΙΑ-ΙΤΑΛΙΑ 1–1 (2-3 ΠΕΝ)

Π) ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ

1996:

MARKET WATCH

116 EconomyToday

ΤΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΏ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΤΗΣ

δικό της ευχαριστώ στους πελάτες της λέει η Τράπεζα Κύπρου πρωτοπορώντας, αυτή τη φορά, μέσα από το πρώτο σχέδιο επιβράβευσης στην Κύπρο, που έχει ως επίκεντρο τον πελάτη και τη συνολική του σχέση και συνεργασία με την τράπεζά του. Το νέο σχέδιο πιστότητας «pronomia» έχει ως βασικό στόχο την αναγνώριση και επιβράβευση των πιστών πελατών της Τράπεζας Κύπρου με προνόμια και ωφελήματα, με βάση τον αριθμό των προϊόντων και το επίπεδο συνεργασίας τους με την τράπεζα και τις Θυγατρικές Ασφαλιστικές εταιρείες, Eurolife και Γενικές Ασφάλειες. Το σχέδιο επιβράβευσης «pronomia» αποτελείται από 3 βαθμίδες με διαφορετικά κριτήρια ένταξης και με διαφορετικά προνόμια, τα οποία αναβαθμίζονται κλιμακωτά. Τα προνόμια περιλαμβάνουν επιπλέον βαθμούς ανταμοιβής, δωρεάν τραπεζικά έξοδα, χαμηλότερο επιτόκιο για νέα δάνεια, έκπτωση σε νέα ασφαλιστικά συμβόλαια και εκπτωτικά κουπόνια, κληρώσεις και συμμετοχή σε εκδηλώσεις.

«PRONOMIA»:

Το

3+1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ ΑΝΟΙΓΕΙ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΣΤΟ ΔΑΛΙ ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ Η ASTROBANK Ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, Αριστείδης Βουράκης, ανακοίνωσε ότι η τράπεζα θα προχωρήσει σε μια «ανορθόδοξη κίνηση», όπως είπε, ανοίγοντας κατάστημα στην περιοχή τού Ιδαλίου, όπου δεν υπάρχει άλλη φυσική τραπεζική παρουσία. Σημείωσε ότι η τράπεζα έχει κάνει μια χαρτογράφηση της Κύπρου από την οποία διαπιστώθηκε τραπεζική απουσία στις περιοχές πέραν της Κοκκινοτριμιθιάς και των Κοκκινοχωρίων πέραν της Αγίας Νάπας. «Το πρώτο κατάστημα είναι πιλότος», είπε, προσθέτοντας πως «αν έχουμε καλά αποτελέσματα από το κατάστημα Ιδαλίου, το οποίο θα ανοίξει μέσα στον Ιούνιο, μπορεί πολύ γρήγορα προς το τέλος του χρόνου να αξιολογήσουμε και αυτές τις δύο περιοχές», είπε, προσθέτοντας ότι το κόστος ενός καταστήματος «δεν είναι μεγάλο», ενώ υπάρχουν οφέλη από την εξυπηρέτηση ηλικιωμένων, αλλά και πελατών που θα επισκέπτονταν ένα κατάστημα για ανάγκες όπως τη σύναψη δανείων. Αυτή τη στιγμή η τράπεζα αριθμεί 14 καταστήματα σε όλη την Κύπρο.

ΑΝΑΚΟΙΝΏΣΑΝ ΚΟΙΝΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ Η AEGEAN και η Saudia, η αεροπορική εταιρεία της Σαουδικής Αραβίας, ανακοίνωσαν κατά τη διάρκεια της Τουριστικής Έκθεσης Arabian Travel Market 2024 (ATM) στο Ντουμπάι, μια νέα συνεργασία για πτήσεις κοινού κωδικού. Η νέα αυτή εμπορική συνεργασία θα προσφέρει περισσότερες ταξιδιωτικές επιλογές στους επιβάτες και των δύο αεροπορικών εταιρειών, οι οποίοι, στο εξής, θα επωφελούνται από ένα σημαντικά ενισχυμένο πρόγραμμα πτήσεων μεταξύ Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας. Ειδικότερα, με αυτή τη συμφωνία, οι επιβάτες θα έχουν αυξημένες ταξιδιωτικές επιλογές για πτήσεις από και προς Αθήνα, Τζέντα και Ριάντ, απολαμβάνοντας παράλληλα, τη μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία και τις υψηλές ταξιδιωτικές υπηρεσίες που προσφέρουν και οι δύο αεροπορικές εταιρείες. 2 ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΤΟ WOLT MARKET Τα δεύτερα γενέθλιά του γιορτάζει το Wolt Market που μεγαλώνει διαρκώς και επιστρέφει στους καταναλωτές την εμπιστοσύνη που του δείχνουν με μοναδικές εκπτώσεις και προσφορές. Από το 2022, το Wolt Market προσφέρει στους καταναλωτές τα καλύτερα τοπικά προϊόντα της Κύπρου, πλούσια ποικιλία από φρέσκα φρούτα και λαχανικά μέχρι κρεατικά και θαλασσινά. Μέσα στα δύο χρόνια λειτουργίας της στην Κύπρο η εταιρεία έχει επεκτείνει το δίκτυο των υπηρεσιών της σε τέσσερις πόλεις, παρέχοντας υπηρεσίες και προϊόντα υψηλής ποιότητας σε καταναλωτές οι οποίοι αναζητούν την ευελιξία και την άνεση που προσφέρουν οι διαδικτυακές αγορές. 4

AEGEAN ΚΑΙ SAUDIA

kpmg.com.cy

We understand shipping Our dedicated team of shipping professionals remain at the forefront of developments within the shipping industry and offer a full range of services.

©2024 KPMG Limited, a Cyprus limited liability company and a member firm of the KPMG global organization of independent member firms affiliated with KPMG International Limited, a private English company limited by guarantee. All rights reserved. The KPMG name and logo are trademarks used under license by the independent member firms of the KPMG global organization.