Εκπαίδευση
14
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2020 - ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Τα Φροντιστήρια ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ βρίσκονται και φέτος -όπως κάθε χρόνο- στο πλευρό των μαθητών της Γ΄ Λυκείου για τις εξετάσεις του Ιουνίου . Με αυτό το σκοπό συνεχίζουν μία συνεργασία με την εφημερίδα «Ο ΔΗΜΟΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ» στην οποία θα δημοσιεύονται θέματα στο πνεύμα των εξετάσεων που θα επιμελούνται οι έμπειροι καθηγητές των φροντιστηρίων μας. Σκοπός μας δεν είναι να υποκατασταθεί η προετοιμασία των μαθητών, αλλά να προσφερθεί μία ακόμα αφορμή για εξάσκηση. Γι’ αυτό το λόγο δε δίνονται και οι λύσεις των θεμάτων. Συνεπώς οι υποψήφιοι καλούνται να δοκιμάσουν μόνοι τους τις δυνατότητές τους. Για κάθε διευκρίνιση ή απορία αλλά και για τις λύσεις των θεμάτων, οι μαθητές μπορούν να επικοινωνούν με το Φροντιστήριο ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Νέας Μάκρης στο τηλέφωνο 22940 91119.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Στο απόσπασμα από το έργο του Ισοκράτη, «Περί Ειρήνης», ο ρήτορας αναφέρεται στα πλεονεκτή-
ΒΙΟΛΟΓΙΑ - ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ 1.
ματα από την επικράτηση της ειρήνης. Ταῦτα μὲν οὖν διὰ παντὸς τοῦ λόγου πειρασόμεθα διδάσκειν ὑμᾶς, περὶ δὲ τῆς εἰρήνης πρῶτον δι-
2.
αλεχθῶμεν, καὶ σκεψώμεθα τί ἂν ἐν τῷ παρόντι γενέσθαι βουληθεῖμεν ἡμῖν. ἢν γὰρ ταῦτα καλῶς
καὶ περὶ τῶν ἄλλων. ἆρ' οὖν ἂν ἐξαρκέσειεν ἡμῖν, εἰ τήν τε πόλιν ἀσφαλῶς οἰκοῖμεν καὶ τὰ περὶ τὸν
3. 4. 5.
βίον εὐπορώτεροι γιγνοίμεθα καὶ τά τε πρὸς ἡμᾶς αὐτοὺς ὁμονοοῖμεν καὶ παρὰ τοῖς Ἕλλησιν εὐδο-
6.
κιμοῖμεν; ἐγὼ μὲν γὰρ ἡγοῦμαι τούτων ὑπαρξάντων τελέως τὴν πόλιν εὐδαιμονήσειν. ὁ μὲν τοίνυν
7.
ὁρισώμεθα καὶ νοῦν ἐχόντως, πρὸς ταύτην τὴν ὑπόθεσιν ἀποβλέποντες ἄμεινον βουλευσόμεθα
πόλεμος ἁπάντων ἡμᾶς τῶν εἰρημένων ἀπεστέρηκεν· καὶ γὰρ πενεστέρους πεποίηκε, καὶ πολλοὺς κινδύνους ὑπομένειν ἠνάγκασε, καὶ πρὸς τοὺς Ἕλληνας διαβέβληκε, καὶ πάντας τρόπους τεταλαιπώρηκεν ἡμᾶς. ἢν δὲ τὴν εἰρήνην ποιησώμεθα καὶ τοιούτους ἡμᾶς αὐτοὺς παράσχωμεν οἵους αἱ κοιναὶ
8. 9. 10.
συνθῆκαι προστάττουσι, μετὰ πολλῆς μὲν ἀσφαλείας τὴν πόλιν οἰκήσομεν, ἀπαλλαγέντες πολέμων καὶ κινδύνων καὶ ταραχῆς, εἰς ἣν νῦν πρὸς ἀλλήλους καθέσταμεν, καθ' ἑκάστην δὲ τὴν ἡμέραν πρὸς εὐπορίαν ἐπιδώσομεν [...].
11. 12. 13.
Ισοκράτης, Περί Ειρήνης (Πίστις: §18–20)
14.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
15. 1.
Να μεταφράσετε στα νέα ελληνικά το απόσπασμα “ἆρ' οὖν ἂν ἐξαρκέσειεν...πόλιν εὐδαιμο-
Διατάξτε τα παρακάτω κατά αυξανόμενη ποσότητα γενετικού υλικού: 1. Νουκλεόσωμα 4. Γονίδιο (1000ζ.β.) 2. Νουκλεοτίδιο 5. Ανθρώπινο ινίδιο χρωματίνης Νο 9 3. Ανθρώπινο γονιδίωμα 6. Ανθρώπινο μεταφασικό χρωμόσωμα Νο9 Να αναφέρετε δύο περιπτώσεις που σχηματίζεται δίκλωνο τμήμα RNA-RNA και δύο περιπτώσεις που σχηματίζεται δίκλωνο τμήμα DNA-RNA σε βιολογικές διαδικασίες μέσα στο ευκαρυωτικό κύτταρο. Ποιες περιοχές του DΝΑ δεν μεταγράφονται; Ποιες περιοχές τον DΝΑ δεν μεταφράζονται σε αμινοξέα; Ποιες περιοχές του DNA μεταγράφονται αλλά δεν μεταφράζονται σε αμινοξέα; Ποιους νουκλεοπρωτεϊνικούς σχηματισμούς του ευκαρυωτικού κυττάρου γνωρίζετε; Ποια γονίδια εκφράζονται σε όλους τους κυτταρικούς τύπους ανεξαρτήτως κυτταρικής διαφοροποίησης; Ποιες πρωτείνες υπάρχουν στον πυρήνα ευκαρυωτικού κυττάρου; Ποιος είναι ο μεγαλύτερος και ποιος ο μικρότερος αριθμός μορίων DNA που μπορεί να εντοπιστούν σε σωματικό ανθρώπινο κύτταρο το οποίο στο κυτταρόπλασμά του έχει 50 μιτοχόνδρια; Ποιες ασθένειες γνωρίζετε που να μεταδίδονται μέσω εντόμων ή ζώων; Ποιο από αυτά θα μπορούσε να έχει βλαπτική επίδραση στο ανοσοβιολογικό σύστημα λόγω των οργάνων που επηρεάζει; Θα μπορούσε το πύον να χρησιμοποιηθεί ως εμβόλιο; Εξηγήστε. Να αναφέρετε όλες τις αντιμικροβιακές ουσίες της άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού. Να αναφέρατε περιπτώσεις όπου συμβαίνει διαστολή αιμοφφόρων αγγείων στο οργανισμό μας. Να αναφέρετε δύο περιπτώσεις μικροοργανισμών που ζουν συμβιωτικά με τον ανθρώπινο οργανισμό. Τη στιγμή 0 των αξόνων κάποιος μολύνθηκε από μικρόβιο μη μεταλλασσόμενο.
νήσειν."
Μονάδες 10 2.
Ποιές ήταν οι καταστροφικές συνέπειες του πολέμου και ποιές είναι οι απαραίτητες προυποθέσεις ώστε να προοδεύσει η πόλη; Μονάδες 10
3.
α) “ἆρ' οὖν ἂν ἐξαρκέσειεν ἡμῖν, εἰ τήν τε πόλιν ἀσφαλῶς οἰκοῖμεν καὶ τὰ περὶ τὸν βίον εὐπορώτεροι γιγνοίμεθα καὶ τά τε πρὸς ἡμᾶς αὐτοὺς ὁμονοοῖμεν καὶ παρὰ τοῖς Ἕλλησιν εὐδοκιμοῖμεν; ἐγὼ μὲν γὰρ ἡγοῦμαι τούτων ὑπαρξάντων τελέως τὴν πόλιν εὐδαιμονήσειν.” Να με-
ταφέρετε τους υπογραμμισμένους ρηματικούς τύπους στον αόριστο. β) Να βρείτε μία προσωπική, μία αυτοπαθητική και μία αναφορική αντωνυμία και να τις μεταφέρετε στον αντίθετο αριθμό. Μονάδες 10 4.
4. α) “ἐγὼ μὲν γὰρ ἡγοῦμαι τούτων ὑπαρξάντων τελέως τὴν πόλιν εὐδαιμονήσειν.” Να μεταφερθεί στον ευθύ λόγο. β) απαλλαγέντες: να αναλύσετε την μετοχή στην αντίστοιχη επιρρηματική πρόταση. Μονάδες 10
Επιμέλεια: Τίνα Δαλαμάγκα, Τζένη Νικητοπούλου, Σοφία Γιαννακέα, Νίκος Μπαϊρακτάρης
ΗΜΕΡΕΣ α) Εξηγήστε το είδος της ανοσοβιολογικής απόκρισης που εκδήλωσε το άτομο. Είχε συμπτώματα; Μπορεί να είχε κάνει στο παρελθόν εμβόλιο; Αν είχε κάνει τι ανοσία θα είχε; Εξηγήστε. β) Εξηγήστε το είδος του μικροβίου. Περιγράψτε τη δράση των ιντερφερονών. Του είχε δοθεί αντιβιοτικό ως θεραπεία κατά του μικροβίου; Εξηγήστε. γ) Ποια λεμφοκύτταρα ενεργοποιήθηκαν συνολικά στην απόκριση αυτή; Ποια ακριβώς κύτταρα παρήγαγαν τα κατάλληλα αντισώματα σε μεγάλες ποσότητες; δ) Σε περίπτωση δεύτερης μόλυνσης αργότερα από το ίδιο μικρόβιο, τι απόκριση θα εκδηλωθεί και ποια λεμφοκύτταρα θα ενεργοποιηθούν; 16. Παρακάτω δίνεται γονίδιο από το οποίο μεταγράφεται ένα tRNA καθώς και ο υποκινητής του., όπως και αλληλουχίες λήξης της μεταγραφής του. ΣΗΜΕΙΟ 1 ΣΗΜΕΙΟ 2 ΣΗΜΕΙΟ 3 5΄ATTCGATACCGTACCGGTTAAATCGGTAGCCC3΄ 3΄TAAGCTATGGCATGGCCAATTTAGCCATCGGG5΄ Αν το σημειωμένο τμήμα 1 είναι ο υποκινητής του γονιδίου , το σημειωμένο τμήμα 2 αντιστοιχεί στη λειτουργική τριπλέτα του tRNA που παράγεται και το
σημείο 3 είναι οι Α.Λ.Μ. Ποια από την παραπάνω αλληλουχία είναι το γονίδιο; Ποιο είναι το tRNA που παράγεται και ποιο είναι το αμινοξύ που έχει συνδεδεμένο πάνω του. (ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟΝ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ) 17. Δύο ανθρώπινα σπερματοζωάρια έχουν διαφορά στην ποσότητα πυρηνικού γενετικού υλικού κατά 15Mbp (1Μbp=106 ζεύγη βάσεων) Επίσης δίνεται ότι το Υ χρωμόσωμα (μόριο DNA) έχει μήκος 10Mbp . Δίνεται ακόμα ότι το πυρηνικό DNA ενός σωματικού κυττάρου θηλυκού ατόμου προ αντιγραφής έχει μήκος 900Mbp α) να υπολογίσετε το μήκος του Χ μορίου DNA. β) να υπολογίσετε το μήκος των αυτοσωμικών μορίων DNA προ αντιγραφής σε σωματικό κύτταρο. γ) να υπολογίσετε το μήκος το πυρηνικού DNA σε ένα ωάριο και σε ένα σπερματοζωάριο. δ) το μήκος του πυρηνικού DNA αρσενικού ατόμου σε μεταφασικό σωματικό κύτταρο (ΝΑ ΜΗΝ ΛΗΦΘΟΥΝ ΥΠΟΨΗ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΤΥΧΟΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΣΕ ΜΙΚΡΟ ΒΑΘΜΟ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ. ΕΠΙΣΗΣ ΤΑ ΚΎΤΤΑΡΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΩΝ) 18. Το παρακάτω τμήμα DNA ανήκει σε πυρηνικό ινίδιο χρωματίνης και είναι μέρος γονίδιο που φέρει τη γενετική πληροφορία για ολιγοπεπτίδιο. Το υπογραμμισμένο τμήμα είναι εσώνιο. …ATACGGTTATGTTCGCGATCTAATTGGAATAGGACΑTCGATACOH…..Ι αλυσίδα …TATGCCΑATACAAGCGCTAGATTAACCTTATCCTGΤAGCTATG …. ΙΙ αλυσίδα α) Ποιοι οι προσανατολισμοί του μορίου; (ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ) Όταν το παραπάνω τμήμα DNA μεταγράφεται , ποια αλυσίδα του μορίου DNA είναι η μη κωδική; (ΑΙΤΙΟΛΌΓΗΣΗ) Αριστερά ή δεξιά του γονιδίου είναι ο υποκινητής του και γιατί; β) Ποιο το αρχικά παραγόμενο mRNA από το παραπάνω γονίδιο και ποιο αυτό που μεταφράζεται στο ριβόσωμα; Περιγράψτε τη διαδικασία της ωρίμανσης του αρχικού mRNA. Πού γίνεται; Στα δύο mRNA (πρόδρομο και ώριμο ) δείξτε τις περιοχές τους. Εξηγήστε το ισοζύγιο νερού κατά την ωρίμανση. γ) Αν το mRNA έκανε τη μέγιστη σύνδεση στο ριβόσωμα (με αλληλουχία όπως προέκυψε από το παραπάνω τμήμα DNA) ώστε να ξεκινήσει η μετάφραση, να γράψετε την αλληλουχία και το προσανατολισμό του rRNA της μικρής υπομονάδας του ριβοσώματος αυτού. Ποιο αντίστοιχο τμήμα είχε το γονίδιο από το οποίο μεταγράφηκε αυτό το rRNA; Ποια η κωδική και ποια η μη κωδική αλυσίδα του καθώς και η διεύθυνση μεταγραφής; δ) Με χρονική σειρά να γράψετε τα αντικωδικόνια των tRNA που πήραν μέρος στη μετάφραση. (αιτιολογήστε) Τη στιγμή που μόλις ήρθε το 4ο tRNA , πόσοι δεσμοί υδρογόνου είχαν διασπαστεί από την έναρξη της μετάφρασης και μετά; (ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟΝ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ) 19. Φαίνεται ένα μέρος της αντιγραφής μορίου DNA στον πυρήνα ευκαρυωτικού κυττάρου. Σχηματίζεται διχάλα αντιγραφής από τη ΘΕΑ και μετά στην οποία έγιναν 3 πρωταρχικά τμήματα. 1 2 ↓ ↓ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΚΛΩΝΟΣ Ι .....TGA CAAΤT GTAΑCGTATAΑGCAA..... . . . . . A C T G Τ U Α A C A U Τ G C A T A T U C G U U . . . . . . . . . U G A C Α U T G T A Α C G T A T A A G C A A . . . . . ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΚΛΩΝΟΣ ΙΙ . . . . . Α C T G T T A A C A T Τ G C A T A T T C G T Τ . . . . . α. Πώς χαρακτηρίζεται ο μηχανισμός της αντιγραφής και γιατί; β. Η 1 ή η 2 θέση είναι η Θ.Ε.Α; γ. Ποιοι είναι οι προσανατολισμοί των μητρικών κλώνων; δ. Εντοπίστε τα 3 Π.Τ. που έγιναν στη σχηματιζόμενη διχάλα. Ποιοι οι προσανατολισμοί τους; Ποιος κλώνος αντιγράφεται συνεχώς και ποιος ασυνεχώς; ε. Αν η αντιγραφή των μητρικών κλώνων γίνεται με ταχύτητα 92 νουκλεοτίδια /min, σε πόσo χρόνο θα ολοκλκηρωθεί η αντιγραφή του παραπάνω τμήματος DNA; Επιμέλεια: Φώτης Αλπέτζος
ΜΑΡΑΘΩΝΑΣ:
ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ:
ΡΑΦΗΝΑ:
ΠΙΚΕΡΜΙ:
ΣΠΑΤΑ:
Σπηλαίου Πανός 10 τηλ. 2294067757
Δημητριάδη & Καφετζή τηλ. 2294091119
Λ. Φλέμινγκ 40-42 τηλ. 2294026060
Αγίου Χριστοφόρου 15 τηλ. 2106036096
Β. Παύλου 119-121 τηλ. 2106630100