JUMBO.COM | Stadionplein 3, 8914 BX Leeuwarden
Alles is in beweging, aan alles komt een eind.
De scholen zijn weer begonnen en de vakantie lijkt al weer even geleden. Het was een warme, droge zomer, die voor sommigen niet lang genoeg kon duren, anderen zijn blij dat het gewone leven zijn gangetje weer gaat. Tijd om wat meer naar binnen te trekken en elkaar op te zoeken en aan de slag met werk, studie of gezamenlijke hobby.
Verandering is een constante factor, nergens is dat zo goed te zien als in de natuur. Kijk naar de Bosk-bomen, ze laten hun blaadjes vallen en komen in de rust. Een goed moment om deze groene jongens een permanente plek te geven, onder andere op De Zwette.
De kunst- en cultuursector hee ook te maken met een golfbeweging: na het fantastische jaar Culturele Hoofdstad 2018, kreeg ook deze tak van sport te maken met de gevolgen van de coronapandemie. Maar er wordt alles op alles gezet om het culturele klimaat nieuw leven in te blazen. Mooi, want we hebben het (speel)plezier en de uitjes hard nodig.
Ook op interieurgebied maken we de cirkel rond. Letterlijk door het gebruik van ronde en natuurlijke materialen, maar ook door het aanscha en van meubels die al een leven achter de rug hebben. Of door het hergebruiken van oud hout en metalen voor nieuwe items. Prachtige doorleefde spullen met een verhaal. Wabi-sabi, de schoonheid van het onvolmaakte, wij houden ervan.
Veel leesplezier.
De redactie
5
7
Nomineer werkgever voor Diversiteitsprijs, Bedrijven bouwen op De Zwette, Buro Vertrouwenspersonen in Stationskwartier
Keunstwurk: economie gebaat bij cultuur
9
11
Tûmba: meer diversiteit op de werkvloer
Bosk-bomen vinden definitieve plek op bedrijventerreinen
12
15
Aandacht voor het interieur
Energie VanOns wint duurzame 30
Swi Fiber bewerkt supervezels tot ijzersterk product
19 | BEDRIJVIGHEID
Faber Hulpverlening eerste hulp bij evenementen
Prijs aardgas helpt natuur Arie Krijgsman van De Visstop
Studenten ontwerpen voor SC Cambuur
22 | PUZZEL
Gemeente Leeuwarden en Tûmba, kenniscentrum discriminatie en diversiteit, reiken jaarlijks de Diversiteitsprijs uit. De prijs is bedoeld voor werkgevers die zich binnen de gemeente Leeuwarden inzetten voor diversiteit en inclusie.
Met de Diversiteitsprijs willen gemeente Leeuwarden en Tûmba ondernemers stimuleren om binnen hun bedrijf discriminatie tegen te gaan en meer aandacht te geven aan diversiteit en inclusie. Bedrijven met een diversiteit aan medewerkers zorgen voor denken vanuit verschillende invalshoeken en bereiken een grotere doelgroep. In een bedrijf waar mensen werken met verschillende achtergronden blijken meer creativiteit, kennis, talent en ervaring te zijn. Reden genoeg voor ondernemers om hier aandacht aan te besteden.
Zet jouw bedrijf zich in voor diversiteit en inclusie? Of ken jij een bedrijf dat het goede voorbeeld gee ? Laat het Tûmba voor 27 september weten door een mail te sturen naar info@tumba.nl of bel naar 058-2157771. Vergeet niet naam en adres van het bedrijf (gevestigd binnen gemeente Leeuwarden) te vermelden en waarom je vindt dat dit bedrijf de Diversiteitsprijs 2022 zou moeten winnen.
Op Diversity Day, 4 oktober, viert het bedrijfsleven diversiteit en wordt de winnaar van de Diversiteitsprijs 2022 bekendgemaakt.
Ondanks de hoge materiaalprijzen en het gebrek aan technisch personeel wordt er sinds enige tijd weer lustig gebouwd en verbouwd op De Zwette. Nieuwe panden verrijzen en andere worden uitgebreid. We spraken met parkmanager Lex Vergnes over deze ontwikkelingen.
“We zijn blij dat er op De Zwette weer zoveel reuring is op bouwgebied”, vertelt Lex. “Het is een hele tijd rustig geweest, niet zo gek natuurlijk vanwege de situatie de afgelopen twee jaar, maar nu bruist het weer.” Op de hoek van de Zwettestraat en de James Wattstraat wordt een bedrijfsverzamelgebouw gebouwd. Lex: “Er zijn best veel startende ondernemers, voor hen is het ideaal om in een bedrijfsverzamelgebouw te werken.” Een stukje verderop, aan het eind van de Zwettestraat, breidt Bakkerij Borgesius het bestaande pand uit met een nieuw gedeelte aan de Lorentzkade. Dat die ruimte daar vrijkwam omdat Mercedesdealer Wensink verhuisde, was voor het bedrijf een ideale gelegenheid om een nieuwe bedrijfshal te bouwen.
Schuin tegenover Borgesius wordt het nieuwe winkelgedeelte van 24Wonen geheel geïsoleerd. Lex: “Verduurzamen is een van de belangrijkste dingen die je kan doen. En ook het verduurzamen van oudere panden loont. Behalve dat het je heel veel energie en dus geld scheelt, is het voor een bedrijf ook belangrijk om de CO 2 footprint te verlagen. Ondernemers zien deze noodzaak.” Een ander voorbeeld van duurzame bouw: in juli is op het Stadionplein een nieuwe vestiging van McDonald’s geopend. Het gebouw is gasloos, voorzien van groene energie en er wordt een energiezuinige friteuse gebruikt.
Daarnaast is er op de parkeerplaats een elektrische laadplaats.
Een stukje naar het zuidwesten, op De Zwette V, vind je nieuwbouw van bedrijfsunits aan de Morseweg. En op het terrein van Grainplastics is het de bedoeling dat er binnenkort een bedrijfshal verrijst. “Die behoe e is er al enige tijd, want er is meer productieruimte nodig, maar het plan hee even geparkeerd gestaan”, weet Lex te vertellen. Aan de overkant, aan de Newtonlaan, is Houkesloot Prefab te vinden. Op deze plek worden al vele jaren prefab woningen gebouwd. En ook daar is meer capaciteit nodig en komt er een nieuwe fabriekshal bij.
De nieuwe hal van Transport Service Terschelling (TST) wordt binnenkort opgeleverd. TST verzorgt het pakketvervoer naar de Friese Waddeneilanden en vaart wel bij de toegenomen drukte. Het bedrijf besloot tot nieuwbouw om de grote toename van pakketten e iciënter te kunnen verwerken. Lex: “TST is al sinds lange tijd gevestigd op De Zwette en het is mooi dat het bedrijf op de huidige locatie kan blijven en daar nieuwbouw kan plegen. Maar je ziet ook dat er bedrijven uit de omgeving van Leeuwarden op De Zwette neerstrijken. Bijvoorbeeld DB Transport & Warehousing uit Menaam die meer behoe e aan opslag hee . En ook Siderius He rucks uit Berlikum pleegt hier nieuwbouw.” Op hetzelfde gedeelte van De Zwette wordt een nieuwe wasstraat bij PostNL binnenkort opgeleverd en aan de klimaatneutrale Cityhub van DHL wordt druk gebouwd. Lex besluit: “Voor bedrijven aan de westzijde van Leeuwarden is de locatie ideaal. We hebben hier goede aan- en afvoermogelijkheden via de N31 en tevens makkelijke toegangswegen tot de stad.”
Buro Vertrouwenspersonen is sinds 1 september gevestigd in Stationskwartier. Voorheen werkten Peta Twijnstra, oprichter van het bedrijf, en haar collega’s in een bedrijfsverzamelgebouw aan de Emmakade. Peta: “We zijn blij met ons nieuwe kantoor. Het uitzicht is prachtig en de locatie aan de Snekertrekweg is goed bereikbaar.”
Peta vertelt dat steeds meer organisaties en bedrijven een vertrouwenspersoon aanstellen om ongewenst gedrag te voorkomen. “Grensoverschrijdend gedrag is veel in het nieuws geweest het afgelopen jaar. Onze opdrachtgevers willen dat als hun medewerkers of leerlingen hier mee te maken krijgen, zij bij een onafhankelijke persoon terecht kunnen voor advies en begeleiding.”
Buro Vertrouwenspersonen werkt onder andere voor opdrachtgevers in het onderwijs, de zorg, de overheid, de kinderopvang en het bedrijfsleven.
schouders eronder, de 11-stedentochtmentaliteit zeg maar. Voor iedereen is er wel wat te doen rondom kunst en cultuur. De een bouwt een decor, een ander speelt graag een rol bij een toneelgezelschap en weer een ander leidt het toegestroomde verkeer voor een voorstelling of muziekuitvoering in goede banen. Onderscheid tussen oud en jong, rijk en arm wordt niet gemaakt. Het is niet voor niks dat de mensen in Fryslân zich behoorlijk gelukkig noemen. Iedereen die wil kan meedoen.”
Een voorbeeld van een ‘mienskipsproject’ is IIS, een coproductie met Arcadia. De projecten van IIS zijn gemaakt vanuit de mienskip, bijvoorbeeld door een dorp, wijk, stad of vereniging in combinatie met één of meerdere kunstenaars. “De ijsbanen liggen er de laatste jaren nogal werkeloos bij,” vertelt Douwe hierover. “Het is interessant om te zien of je daar met elkaar een betekenis en doel aan kunt geven.” Rond ijsbanen worden projecten georganiseerd met onder meer exposities, muziek, voorstellingen en verhalen. Met als onderliggend thema: wat willen we doorgeven aan volgende generaties?
Kunst en cultuur zijn belangrijk voor de culturele en maatschappelijke ontwikkeling en hebben een gunstig e ect op het economische klimaat. In directe zin hebben ondernemers baat bij bezoekers van festiviteiten die een hapje en een drankje nuttigen en misschien een nachtje blijven slapen. Maar mensen willen ook graag wonen in plaatsen met veel cultuur en bedrijven vestigen zich in plaatsen waar werknemers willen wonen. Ook de culturele sector zelf is goed voor de werkgelegenheid.
Keunstwurk wil een sleutelpositie vervullen op het gebied van culturele en maatschappelijke vraagstukken en werken aan een toekomstbestendig amateurkunstveld, cultuureducatie van morgen, nieuwe vormen van talentontwikkeling en de kunstenaar voor de toekomst. Het werkveld is breed: cultuureducatie op de scholen, talentontwikkeling, beeldende kunst & design, theater, dans, muziek, maar ook multidisciplinaire projecten. Daarbij richt Keunstwurk zich op allerlei doelgroepen zoals scholen, verenigingen en kunstenaars op alle niveaus, van amateur tot professional.
De veertig medewerkers van Keunstwurk zijn, op enkele bureaumedewerkers na, voornamelijk onderweg om met de diverse doelgroepen boven tafel te krijgen wat hun behoe e is. Directeur Douwe Zeldenrust: “En er is werk aan de winkel, want door de coronacrisis hee de cultuursector een flinke knauw gekregen.”
“Het is, zoals alles eigenlijk, een golfbeweging”, gaat Douwe verder. “Ik ben sinds begin 2015 directeur van Keunstwurk en heb al aardig wat ups en downs meegemaakt. Er was natuurlijk de opmaat naar Culturele Hoofdstad 2018 en dat uiteindelijk fantastische jaar. Daarna de ‘erfenis’ Arcadia, maar dus ook de dip door corona. Behoorlijk wat mensen hebben de sector verlaten, denk aan technici en marketingmedewerkers. En ook de bezoekersaantallen zijn teruggelopen. We werken er met elkaar hard aan om het publiek weer terug te krijgen.”
11-stedentochtmentaliteit
Douwe zit er niet over in of het wel goed gaat komen. “In Fryslân heerst een cultuur van samen de
Douwe: “In Fryslân zijn zo’n 500 dorpen, gehuchten en buurtschappen. Wij willen uiteindelijk iedereen bereiken en we streven ernaar dat kunst en cultuur in het hart van alle mensen gaat zitten. Dat doen we door het culturele veld, kunstenaars, talenten en scholen te ondersteunen. Want kunst en cultuur zijn goed voor de leefbaarheid in dorp en stad en wij dragen daar graag ons steentje aan bij.”
diversiteit krijgt op de werkvloer? Kenniscentrum Tûmba helpt ondernemers op weg door middel van de schijf van vijf. “Veel werkgevers zitten te springen om personeel”, vertelt directeur Mirka Antolovic. “Ze vragen zich af hoe ze een bredere doelgroep kunnen bereiken en ervoor kunnen zorgen dat iedereen zich welkom voelt binnen de organisatie. Daarvoor bieden wij verschillende handvatten.”
Hoe
Tûmba is het kenniscentrum voor discriminatiezaken, diversiteit en gelijkheid binnen Friesland. Dit is ontstaan uit het COS (Centrum voor Ontwikkeling en Samenwerking) in 1980. Tûmba in de huidige vorm bestaat sinds 2000 met het discriminatiemeldpunt. Sinds vijf jaar zwaait Mirka hier de scepter als directeur. “Maar ik werk al sinds 2007 bij Tûmba en ben hier helemaal op mijn plek.”
Eenzijdig personeelsbestand
De schijf van vijf is een actueel project bij Tûmba. Hiermee wordt ingespeeld op een vaak eenzijdig personeelsbestand. Zo zien we bij basisscholen voornamelijk vrouwelijke docenten met een autochtone achtergrond”, vertelt Mirka. “Voor de leerlingen zou het beter zijn als er meer diversiteit is, zodat ze zich ook gemakkelijker kunnen identificeren. Dit is vooral belangrijk voor overheidsinstellingen, waarbinnen de afspiegeling van de samenleving zeer wenselijk is”, aldus Mirka.
Er wordt ten eerste gekeken naar de manier van werving en selectie. “Hoe kun je ervoor zorgen dat je een diversere groep aanspreekt. De cultuur binnen een bedrijf wordt vervolgens onder de loep genomen. Want als je eenmaal een geschikte kandidaat hebt binnengehaald, moet deze zich ook thuis voelen. We kijken naar de regels, bijvoorbeeld bij zwangerschapsverlof en onderzoeken ook de communicatie binnen de organisatie . We starten altijd met een nulmeting”, aldus Mirka. “Dit alles moet ervoor zorgen dat er een meer inclusieve werkvloer ontstaat.”
Tot voor kort was Tûmba te vinden op de Eewal. “Maar dankzij extra financiering vanuit het Rijk zijn onze werkzaamheden toegenomen en konden we uitbreiden. Nu werken we vanuit het Stationskwartier, waar we meer ruimte tot onze beschikking hebben. Inmiddels telt onze organisatie negen medewerkers. We geven trainingen en advies aan organisaties en verzorgen gastlessen binnen het voortgezet onderwijs.”
Tûmba krijgt gemiddeld 350 discriminatiemeldingen per jaar. “Alle meldingen zijn hierin meegerekend, van het sturen van een anonieme mail tot klachten die uiteindelijk bij de rechter belanden en alles daartussenin”, vertelt Mirka. “We geven advies, voeren zo nodig bemiddelingsgesprekken
en zijn ook op preventief gebied actief. Zo stonden we afgelopen jaar maandelijks met onze caravan in Camminghaburen waar wijkgenoten elkaar konden ontmoeten. Dit project werd afgesloten met een drukbezocht wijkfeest in mei.”
Daarnaast werkt Tûmba mee aan de viering van de Internationale Vrouwendag op 8 maart en worden stadswandelingen georganiseerd met het thema ‘Sporen van het slavernijverleden Leeuwarden’. Tijdens Diversity Day op 4 oktober wordt de Diversiteitsprijs uitgereikt door de gemeente Leeuwarden en Tûmba. Deze prijs is bedoeld voor werkgevers binnen de gemeente die zich inzetten voor diversiteit en inclusie”, vertelt Mirka. “Met al onze projecten willen we een bijdrage leveren aan een gelijkwaardiger samenleving, waarin iedereen zich thuis voelt.”
Ondernemers van De Zwette en de Hemrik hebben 205 Bosk-bomen geadopteerd. De bomen krijgen daar dit najaar een definitieve plek. Accountmanager van gemeente Leeuwarden Bernard Mijnders en Lex Vergnes, parkmanager van De Zwette, kijken terug op een geslaagde actie.
Ondernemers konden tot 1 juli een aanvraag indienen voor een of meerdere bomen. In totaal zijn voor De Zwette 104 bomen door achttien ondernemers aangevraagd. “Ik ben erg blij met de ondernemers die Bosk-bomen hebben aangevraagd”, zegt accountmanager Bernard Mijnders. “Zij zorgen voor een mooi begin om hun terrein klimaatbestendig te maken en te vergroenen. Dat draagt bij aan een fijne atmosfeer op De Zwette. Goed voor mens en natuur.”
De Hemrik en De Zwette zijn gebieden met veel verstening en weinig bomen. Daarom zijn hittestress in de zomer en wateroverlast een probleem. Dit wordt in de toekomst alleen maar erger als we niets doen aan de verstening. Bomen helpen de e ecten van klimaatverandering te bestrijden. Met de bomen wil de gemeente Leeuwarden met ondernemers wateroverlast en hittestressplaatsen aanpakken. Bomen slaan CO2 op en bieden ver-
koeling. Daarnaast vangen bladeren en wortelsystemen veel water op. Bomen dragen ook bij aan de biodiversiteit en hebben een positief e ect op mensen en hun gezondheid.
Door de bijdrage van sponsoren van Bosk, waaronder het LOF en de gemeente Leeuwarden, konden ondernemers de bomen tegen een gereduceerd tarief adopteren. Parkmanager Lex Vergnes verheugt zich op de komst van de Bosk-bomen: “De bomen zijn meer dan welkom. Ik weet zeker dat meer groen bijdraagt aan het klimaatbestendiger maken van De Zwette. En dat niet alleen, een groenere uitstraling van De Zwette zal ook een uitnodigend e ect hebben op ondernemers om zich er te vestigen. En voor werknemers en bezoekers is een groene omgeving ook aangenaam.”
De bomen worden in de periode tussen november en januari geplant. Dit is het beste moment omdat ze dan in winterrust zijn. Hoveniersbedrijf Van Beets gaat de bomen planten. De groeiplaatscheck van Van Beets is de basis voor de planning van de aanplant; bomen hebben water, licht en een goede bodem nodig. Een aantal ondernemers hebben aangegeven dat zij tegelijk ook verharding willen vervangen door groen. De gemeente bekijkt of er
ook nog bomen geplant kunnen worden in het openbaar gebied op beide bedrijventerreinen.
Vraag subsidie aan voor groener terrein Wil je je terrein ook vergroenen? Kijk dan eens op www.leeuwarden.nl/nl/slim-omgaan-met-water. Daar vind je subsidies voor groene daken, het vervangen van stenen door groen of groene wanden, het afkoppelen van de regenpijp van het riool en andere manieren om je terrein te vergroenen en water slim op te vangen. Behoe e aan een gesprek? Neem dan contact op met accountmanager Bernard Mijnders via bernard.mijnders@leeuwarden.nl of bel 06-50050064. Hij denkt graag met je mee.
De zomervakantie ligt inmiddels achter ons. De dagen worden korter en de temperatuur daalt. Mensen zijn weer meer binnen en willen het binnenshuis gezellig maken. Een totale metamorfose is daar echt niet altijd voor nodig, soms is het schilderen van een wandje genoeg, of het veranderen van wat accessoires.
We vragen een aantal ondernemers naar hun bevindingen en ideeën. Welke ontwikkelingen zien zij op interieurgebied en hebben ze nog bruikbare tips?
Vol enthousiasme begonnen Geart Klooster en zijn vrouw Via in 2017 een kleine woonwinkel aan de Schrans. Al snel hadden ze meer ruimte nodig en ze verkasten naar Voltastraat 5. “In dit pand konden we bijvoorbeeld nieuwe meubelen met beschadigingen opknappen,” vertelt Geart. “Zo konden we onder de naam 24Wonen exclusieve artikelen aanbieden tegen toegankelijke prijzen. Dat liep als een tierelier.”
Vanwege de ambitie om meubelen zelf te laten maken en te importeren, was uiteindelijk een nog grotere ruimte nodig. Die werd gevonden aan de Zwettestraat 30G, tegenover Borgesius. Geart: “We willen designmeubelen van kwaliteit aanbieden, maar dan wel op een duurzame manier ontwikkeld. Zo is er heel veel mogelijk op het gebied van her-
gebruik van materialen, waarom zou je daar geen gebruik van maken, dat scheelt allemaal grondstoffen.” Ook het pand op de nieuwe locatie – 24Wonen opent eind oktober/begin november – is grondig verbouwd en verduurzaamd.
Geart: “We werken zo veel mogelijk met gerecyclede materialen. Het hout voor onze eigen productlijn Stonekind komt bijvoorbeeld van oude vervallen huizen uit Azië. Het is een langdurig proces, maar het levert bijzonder materiaal op, dat met oude technieken met de hand bewerkt wordt. Het resultaat zijn prachtige, unieke stukken, anders dan machinaal vervaardigd: wabi-sabi o ewel de schoonheid van imperfectie.”
Eén fraai element kan je hele interieur ophalen, is de overtuiging van Geart. “Als je met een kwalitatief goed meubel twintig jaar vooruit kan, betaalt zich dat wel terug. En met wat wisselende accessoires kun je je huis al snel een andere uitstraling geven.”
Kopen waar je blij van wordt ‘Treasure Hunting’, de naam zegt het al, gaat over schatzoeken. Eigenaar Gabriëlle de Vries en haar partner Hart struinen stad en land af naar spullen waar ze een goed gevoel bij krijgen. De zeven ‘schatkamers’ aan de Marshallweg 7 zijn ingericht met antieke en vintage meubels en voorwerpen van grofweg de zeventiende tot de twintigste eeuw.
Gabriëlle: “We kopen in met ons hart. Sommige artikelen gaan na een grondige poetsbeurt zo de winkel in, maar veel vaker valt er wat op te knappen voor we het in de winkel en online te koop aanbieden. We hebben daar echt lol in. Wat we kunnen doen we zelf, maar sommige dingen besteden we uit, bijvoorbeeld aan een traditionele meubelmaker.”
Vintage is een trend, weet Gabriëlle te vertellen. “Je ziet een verschuiving naar de jaren tachtig, al blijven er ook altijd liefhebbers voor de jaren vij ig, zestig en zeventig. De reguliere woonwinkels spelen hier op in door het aanbieden van retro producten. Dat is dan wel in de stijl van vroeger, maar gemaakt met materialen van tegenwoordig, dus dat kun je eigenlijk niet vergelijken met de robuuste, massieve meubels van voorheen. En hoe leuk is het als je iemand blij kunt maken met een origineel, uniek stuk dat zijn waarde behoudt.”
Er komen regelmatig mensen met kinderen in de zaak. “Nergens aankomen hoor”, roepen ze dan tegen hun kroost. Gabriëlle: “Ik heb altijd wel wat van die houten puzzels van vroeger die ik dan naar
ze toeschuif, glaasje limonade erbij en je hoort ze niet meer. Of ze zitten op een oude kermisattractie, die we ook altijd wel hebben staan. Zo vermaken zij zich terwijl de ouders op hun gemak even kunnen schatzoeken. Win-win, zou ik zeggen”, eindigt ze lachend.
als ze eraan terugdenkt. “Ik dacht dat de combinatie van een kleine opvoeden en een online shop goed te combineren zou zijn, maar de zaken gingen al snel zo voortvarend dat ik binnen de kortste keren uit m’n jasje groeide en een bedrijfspand aan de Orionweg huurde. Ook dat werd al snel te klein en nu zitten we in dit royale pand van 750 vierkante meter.
“Tot voor kort verkochten we onze producten voornamelijk via de webshop in heel Nederland en de Benelux”, vertelt Eva. “Dat blijven we doen, maar we misten het contact met de mensen, dus we hebben de showroom aangepast en richten ons nu ook op bezoekers. Met een keuzehulpbord kunnen we hen helpen een juiste keuze te maken uit het grote aanbod aan kleden. Het meeste is direct leverbaar, want we hebben bijna alles op voorraad.”
Een vloerkleed brengt sfeer, gee warmte – niet onbelangrijk met de huidige gasprijzen – en verbindt elementen in een interieur. Bovendien verbetert het de akoestiek.” Aan het woord is Eva van der Bos, eigenaar van Vloerkledenloods. Het team van zeven mensen bedient klanten online, maar nu ook o line in de recent verbouwde zaak aan de Douwe Tammingawei 34. Om bij te blijven bezoeken ze interieurbeurzen, zoals in Milaan, Parijs en Berlijn. Eva: “Wat daar opvalt zijn de aardse kleuren, organische vormen en natuurlijke materialen als wol en jute.”
Zaken combineren Eva begon in 2013 vanuit huis met het verkopen van woonaccessoires, waaronder vloerkleden. Ze lacht
stappen op lokale groene stroom is wat mij betre het laaghangend fruit. Het is een kleine moeite en je bespaart direct CO2.”
Energie VanOns pakt de hoofdprijs bij de Duurzame 30, een initiatief van Friesch Dagblad, Leeuwarder Courant en Dagblad van het Noorden om duurzame initiatieven in het zonnetje te zetten. De jury vindt, zo staat in het rapport, dat het bedrijf een voorbeeldfunctie hee in het Noorden en toont zich onder de indruk van de verbinding die Energie VanOns legt met energiecoöperaties.
Jan Koster, accountmanager bij Energie VanOns: “Wij werken net even anders dan andere energieleveranciers. Samen met 142 lokale energiecoöperaties – een grote groep enthousiaste vrijwilligers – wekken we in heel veel dorpen en buurten in Nederland zelf groene stroom op met een windmolen, zonnedak of zonneweide.”
De coöperatieve energieleverancier is ook de verbinding aangegaan met winkel en bedrijvenpark De Zwette in Leeuwarden. Jaap Hoekstra, voorzitter van de bedrijvenvereniging: “Het is onze ambitie om in 2035 geen CO2 meer te produceren op De Zwette. Daarbij vinden we het belangrijk om lokaal zaken te doen en het liefst ook de eigen stroom op te wekken en te gebruiken. Energie VanOns is een partner in het CO2-neutraal maken van de bedrijven op het bedrijventerrein en levert alleen maar lokaal opgewekte stroom. Dat is goed voor de planeet én voor de lokale economie. Over-
In de omgeving van Leeuwarden zijn zes coöperaties actief, waaronder: Stroomland Leeuwarden in Goutum, Nieuwe Energie Oranjewijk, Energie Coöperatie Westeinde, Boksum Energie(k). “Energiecoöperaties zetten zich in om hun buurt te verduurzamen,” zegt Jan. “Zo zetten ze energiecoaches in om buurtbewoners te helpen met het besparen van energie, realiseren ze lokaal opwekprojecten en leveren ze via Energie VanOns stroom en gas aan hun buurtgenoten. Het mooie is dat alle opbrengsten van de stroom ten goede komen aan de buurt. En iedereen kan meedoen. Je draagt al een steentje bij door groene energie bij Energie VanOns af te nemen of lid van een coöperatie in jouw buurt te worden. De makkelijkste manier om je CO2-footprint te verlagen.”
Energie VanOns krijgt als beloning 100.000 euro aan advertentiebudget bij Mediahuis Noord. De jury hoopt dat het bedrijf het geld inzet om het werk van alle coöperaties zichtbaarder te maken. Jan: “Deze lokale initiatieven verdienen niet alleen een compliment, maar ook een groot podium. Door samen te werken met de coöperaties werken we gezamenlijk aan een duurzamere samenleving.”
“In 2016 zijn wij met dit avontuur begonnen”, vertelt Bart Broos van Swi Fiber. Samen met Connie Shen werkte hij bij een vergelijkbaar bedrijf tot ze besloten om een eigen onderneming te starten. Swi Fiber bewerkt synthetisch garen voor bijvoorbeeld industriële touwmakers en de kabelindustrie. Negentig procent van wat het bedrijf produceert gaat de grens over. “En het gaat ons voor de wind.”
Swi Fiber begon zes jaar geleden als in- en verkoopbedrijf in Crystalic. In maart 2021 verhuisde het bedrijf naar de Zwettestraat en sinds vier maanden is men gevestigd aan de Edisonstraat. “Hier hebben we 1200 vierkante meter tot onze beschikking en alle ruimte om verder te groeien”, vertelt Bart enthousiast. “Naast de in- en verkoop hebben we een eigen productieruimte waar de garens worden bewerkt voor verschillende doeleinden.”
V-snaren en visnetten
“Wij leveren onze producten aan de industrie en aan groothandels. De garens o ewel supervezels komen bij chemieconcerns zoals DSM, Dupont of Teijin Aramid vandaan. Het gaat hier bijvoorbeeld om kevlar dat voor kogelwerende vesten, harnassen en zeilen wordt gebruikt. Deze garens worden geweven en dankzij de verschillende lagen ontstaat er een ijzersterk product”, aldus Bart. “Wij kopen dit in bulk in en in de productiehal wordt dit getwijnd en gespoeld. Zo maken onze klanten bijvoorbeeld V-snaren voor de auto-industrie en netten voor de visserijbranche.”
het een mooie uitdaging om eigen baas te zijn en doe dit met een glimlach. Je brengt doorgaans toch veertig uur in de week met elkaar door op je werkplek en dan is het erg belangrijk dat de sfeer goed is. We hebben aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden, zo keren we bij winst jaarlijks een bonus uit.”
Naast het bewerkingsproces hee Swi Fiber ook een eigen merk ontwikkeld, namelijk Swi CutPro. Dit wordt wereldwijd gebruikt bij het verwijderen
Samen een oplossing vinden Bart gaat over de verkoop binnen Swi Fiber en Connie verzorgt de inkoop en logistiek. “Dan hebben we nog een hoofd productie en twee productiemedewerkers. Deze laatste twee mannen doen het echte werk”, vertelt Bart. “Ik houd van praten en bezoek klanten in binnen- en buitenland. Ik vind het een mooie uitdaging om aan de wens van de klant tegemoet te komen en samen een oplossing te vinden. En de combinatie met reizen maakt dat ik mij hier als een vis in het water voel.”
van onder meer beschadigde autoruiten. “Hier wordt doorgaans staaldraad voor gebruikt maar daarmee kun je de auto gemakkelijk beschadigen. Swi CutPro is een zacht koordje van kunststof en
snijdt toch gemakkelijk door de meest taaie lijmen”, vertelt Bart. “Een leuk product waar we trots op zijn. Dit gaat naar onze distributeurs en wordt per klos aan garages verkocht.”
Swi Fiber is een relatief klein bedrijf met vijf medewerkers. “In september hebben we een nieuwe productiemedewerker kunnen aannemen. En ik verwacht dat we in de toekomst meer mensen kunnen aannemen en verder kunnen groeien. Ik vind
Twee jaar geleden trok David Faber de stoute schoenen aan. Hij was vrijwilliger bij een hulpverleningsorganisatie en besloot een andere weg in te slaan. “Ik wilde voor mijzelf beginnen en omdat ik al een aantal jaren in het veld rondliep waren de contacten er al.” Faber Hulpverlening verzorgt nu bij uiteenlopende evenementen het medische deel. “Wij ontzorgen hiermee de organisatie en zorgen voor veiligheid van de bezoekers.”
Als je tijdens het Fries Bevrijdingsfestival een rare val maakt, word je opgevangen door Faber Hulpverlening. Maar je vindt de EHBO-medewerkers ook bij Sinterklaasintochten, een grasbaanrace in Damwoude, CityProms en dorpsfeesten. “Dit jaar
gemakkelijk een zaal huren. De lijntjes zijn kort en dat werkt heel prettig.”
David werkt samen met verschillende organisaties. “Wij ondersteunen een evenementenorganisatie al in het voortraject, zorgen voor een risicoanalyse en een draaiboek. En op de dag zelf zorgen we ervoor
dat alles soepel verloopt.” De EHBO’ers worden ingehuurd. “Ja, we werken met hulpverleners in een flexpool. Dat zijn er ongeveer twintig tot dertig. En gelukkig hebben we geen moeite om medewerkers te vinden zoals je dat binnen andere sectoren ziet.”
waren we ook aanwezig bij Theater Tol, wat vier dagen duurde. Een hele mooie opdracht”, vertelt David. “We waren van de partij op Roze Zaterdag en als Psy-Fi was doorgegaan hadden we ook daar ons werk mogen verrichten.”
Sinds de lente barst het van de evenementen, maar voor die tijd viel er vanwege corona weinig te beleven. “En hadden wij het dus ook minder druk”, zegt David. “Ik werkte vanuit huis maar door de toename aan opdrachten besloot ik op zoek te gaan naar een geschikte ruimte.” David vond deze in De Fabriek aan de James Wattstraat waar hij sinds juni een kantoor huurt. “Dit is een mooie locatie waar we ook de materialen kunnen opslaan. We verzorgen tevens opleidingen en kunnen
David runt het bedrijf naast een parttime baan binnen een thuiszorgorganisatie. “Dat betekent veel drukte in het evenementenseizoen van april tot half december. Maar bij kleinere evenementen hoef ik niet altijd aanwezig te zijn. Ik zorg voor de planning en ben 24/7 bereikbaar. Het mooie van dit werk is de afwisseling. Je maakt deel uit van een evenement en verleent eerste hulp aan de bezoekers die dit nodig hebben. Dat gee veel voldoening.”
Alle hens aan dek Zowel bij grote als kleinere evenementen kunnen ongeregeldheden plaatsvinden. David: “Daar moet je van tevoren rekening mee houden, zodat je snel kunt ingrijpen. Zo waren we op Pinkstermaandag op de Skoattermerke in Oudeschoot. Uiteindelijk werden er drie ambulances en een traumaheli opgeroepen vanwege een flinke vechtpartij. Voor ons betekende dat alle hens aan dek terwijl je dit niet verwacht bij zo’n evenement. Maar we vangen ook kinderen op die hun ouders kwijtraken in de drukte. Een dankbare taak.”
Je kunt geen krant of nieuwssite meer openslaan of het gaat over stikstof of aardgas. De prijs voor aardgas is het laatste half jaar voor grootgebruikers bijna tien keer zo hoog geworden. Wie had dat kunnen voorspellen. Dit onverwachte fenomeen brengt wel een aantal zaken boven water die typisch Nederlands zijn, door het jarenlang profiteren van een lage aardgasprijs. Neem bijvoorbeeld de grootste kunstmestfabriek in ons land: Yara in Sluiskil (Zeeland). Dat bedrijf is vooral vanwege de jarenlange lage gasprijs in Nederland gevestigd. Yara verbruikte de afgelopen jaren 2 miljard m3 aardgas per jaar, dat is vier keer zoveel als alle Friese woningen bij elkaar.
Nu de prijs van kunstmest stijgt, staat ook het inkomen van de boeren onder druk. Er moet immers meer betaald worden voor kunstmest, net als voor krachtvoer. Krachtvoer wordt vooral geproduceerd met gewassen die ook weer (dure) kunstmest vragen. Deze crisis van hoge aardgasprijzen hee dus direct een groot e ect op het verdienmodel in de sector. Het doet mij denken aan de opkomst van de biogasinstallaties, die vij ien jaar geleden op grote schaal werden gebouwd bij boeren. Dat ging in het begin helemaal crescendo, totdat de grondsto en die naast de mest van de boer nodig waren, steeds duurder werden en biogas produceren een molensteen om de nek werd voor veel boeren. Alleen zij die lange contracten hadden afgesloten of zelf bijproducten hadden uit de landbouw konden er succesvol mee doorgaan. Het vergelijk zit hem in de mogelijkheid om de kosten in de hand te houden op eigen erf. En dat betekent bouwen aan de afbouw van krachtvoer en kunstmest. Tientallen boeren in Fryslân doen dat al met succes. Het kan dus, en zeker met steun in de rug van het Rijk.
Nieuwe winst Remkes is stellig: de normen en doelen voor stikstof staan niet ter discussie. De vraag is dus hoe we die gaan bereiken en daarbij de natuur respecteren en uitbreiden. Onvermijdelijk is de snelle afbouw van kunstmest en krachtvoer. Kansrijk in positieve zin voor de komende tien jaar is bijvoorbeeld de teelt van gewassen waar lokale producten van worden gemaakt (denk aan hennep en lisdodde) en de realisatie van monovergisters om lokaal groengas te produceren. Alles zelf in de hand, CO2 vastleggen, besparen op het gebruik van aardgas, het blijven gebruiken van het gasnet en het stroomnet ontlasten en … minder stress voor de agrarische sector. Vooral dat laatste betekent perspectief bieden voor de komende twintig jaar. Hoe we dat betalen? Eerst maar snel de buitensporige winsten in de energiesector afromen.
“Ik ben Arie Krijgsman en sinds twee jaar sta ik met mijn viskraam De Visstop op De Zwette. Ik had al een aantal jaren het idee om voor mijzelf te beginnen en toen kwam dit op mijn pad. De vistruck werd te koop aangeboden en ik ging op zoek naar een geschikte plek. Deze vond ik op de parkeerplaats bij Runner Meubelen. De eigenaar van deze zaak reageerde enthousiast en sindsdien verkopen we vis op het parkeerterrein aan de Zwettestraat.”
“Hiervoor heb ik acht jaar bij Friesland Campina bij de kaasveredeling gewerkt. Daar miste ik het klantcontact waar ik nu wel van geniet. Ik heb altijd iets met voedingsmiddelen gedaan. Zo ben ik ook gediplomeerd slager en heb ik als slager gewerkt bij een bedrijf in Harlingen.”
“De Visstop is geopend van woensdag tot en met zaterdag van 11.00 tot 17.30 uur. Het loopt de hele dag leuk door, maar van 11.30 tot 13.30 uur hebben wij het altijd druk. Er is hier natuurlijk altijd bedrijvigheid op De Zwette en veel klanten hebben ons gevonden. We hebben veel vaste klanten die ons trouw blijven bezoeken. De locatie aan een doorgaande weg is prima en er is genoeg parkeergelegenheid.”
Friese hennep wordt gemaaid voor isolatie van woningen
“Kibbeling verkopen wij het meest en hier zit ook een goed stukje vis in. Dat vind je niet overal. Daarnaast is de vraag naar haring groot. “Dit smaakt naar meer”, zeggen veel klanten en die komen ook terug. Ik koop de vis ’s ochtends in bij een groothandel in Leeuwarden en dan open ik de viskraam. Onze dochter helpt op haar vrije dagen graag mee en eigenlijk zijn we op zoek naar een medewerk(st)er voor donderdag en vrijdag. Het mooiste van mijn werk vind ik het klantcontact en ik lever graag een goed en smaakvol stukje vis.”
“Ik geniet van het klantcontact”
“Er is hier altijd bedrijvigheid”Arie Krijgsman / foto: Sandra Wolf
leiding gehad op de bouwplaats, waar zo’n 1700 palen als fundament worden geplaatst. Hierdoor doen ze inspiratie op en gaat de opdracht echt voor hen leven.”
Deze Challenge, die het startschot vormde van een tien weken durende projectweek, zorgde voor blije gezichten bij de studenten. “Ze hadden er duidelijk plezier in en vonden het een leuke opdracht. De komende periode ontwikkelen ze hun ideeën verder. Aan het einde van de periode wordt vervolgens een winnend ontwerp gekozen”, besluiten Maartje en Edgar.
“Het is ontzettend gaaf om te zien dat studenten in zo’n korte tijd kunnen omdenken”, zegt Edgar van Perlo (Ons Project), als projectleider vanuit SC Cambuur verantwoordelijk voor de ontwikkeling en inrichting van het nieuwe Cambuurstadion. Edgar gaf studenten Bouw van ROC Friese Poort en Friesland College onlangs de opdracht een mediabouwwerk te ontwerpen dat televisiewagens en de technologie van de Video Assistant Referee (VAR) tijdens wedstrijden van stroom voorziet. Dit leidde tot veel creatieve ideeën.
“We vroegen de studenten een ruimte te ontwerpen die goed opgaat in de omgeving en bovendien duurzaam is”, vertelt Edgar. “De jongeren gingen vervolgens in groepjes aan de slag met behulp van de Design Thinking-methode. Een van de opvallendste ideeën was om het bouwwerk ondergronds aan te leggen. Op deze manier gaat de ruimte letterlijk op in de omgeving. Andere studentengroepen stelden voor het bouwwerk in de vorm van
een televisiecamera te bouwen of geheel in hout uit te voeren. Ook het gebruik van zonnepanelen of een sedumdak (een dak met natuurlijke begroeiing) kwam vaak aan de orde.” Edgar benadrukt de goede banden tussen de onderwijsinstelling en de voetbalclub. “ROC Friese Poort en SC Cambuur werken intensief met elkaar samen. Zo huurt Friese Poort meer dan 7500 vierkante meter onderwijsruimte in het nieuwe stadion. Deze Challenge is een leuk voorbeeld van de goede betrekkingen.”
“Tijdens de Challenge namen de zestig studenten
ook een kijkje op de bouwplaats van het nieuwe Cambuurstadion”, vertelt docent Maartje Berenschot. “Tegenover ROC Friese Poort aan de Anne Wadmanwei werkt Van Wijnen aan de realisatie van het stadion. Dit biedt een mooie gelegenheid om met onze jongeren op bezoek te gaan. In twee groepen van dertig personen hebben ze een rond-
Levensecht projectonderwijs Deze Challenge voor eerstejaarsstudenten Middenkaderfunctionaris bouw van ROC Friese Poort en Friesland College, met SC Cambuur als opdrachtgever, is een voorbeeld van levensecht onderwijs van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort. Dit hybride, levensechte onderwijs – met Centrum Duurzaam als aanjager en verbinder – laat studenten beleven, ontdekken én doen. “De jongeren ontwikkelen zich op deze wijze tot vakmensen van de toekomst”, aldus Roeland Westra, projectleider Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort. “Tijdens dit leertraject doen studenten praktische ervaring op. Bovendien maken ze kennis met een van de belangrijkste thema’s van onze tijd: duurzaamheid.”
Maak kans op een waardebon van Lippe Wonen, ter waarde van €
1) Zoek de woorden op en streep ze door. De letters die overblijven vormen een woord.
2) Het gevonden woord komt uit een artikel in deze krant. Noem de titel van het artikel.
Stuur de oplossing met jouw adres en telefoonnummer voor 1 december 2022 naar: De Zwettekrant, Snekertrekweg 1, 8912 AA Leeuwarden. Of stuur een mail naar puzzel@dezwettekrant.nl. In de volgende editie maken
de prijswinnaar bekend.
AKOESTIEK
BEWERKINGSPROCES BIODIVERSITEIT BOMEN BULK CULTUUREDUCATIE DISCRIMINATIE DISTRIBUTEURS DIVERSITEIT DRUK FESTIVITEITEN HULPVERLENERS INTERIEUR JUTE KABELINDUSTRIE KLIMAATBESTENDIG KUNST LEEFBAARHEID
MUZIEKUITVOERING NULMETING ONGEREGELDHEDEN ONLINE PARTNER POETSBEURT PRODUCTIERUIMTE PRODUCTLIJN SFEER SHOP SPOELEN STADSWANDELING TEMPERATUUR VISKRAAM WATEROVERLAST WERELDWIJD WOL
AKOESTIEK
BEWERKINGSPROCES BIODIVERSITEIT BOMEN BULK CULTUUREDUCATIE DISCRIMINATIE DISTRIBUTEURS DIVERSITEIT DRUK FESTIVITEITEN HULPVERLENERS INTERIEUR JUTE
KABELINDUSTRIE KLIMAATBESTENDIG KUNST LEEFBAARHEID MUZIEKUITVOERING NULMETING
ONGEREGELDHEDEN ONLINE
PARTNER POETSBEURT
PRODUCTIERUIMTE PRODUCTLIJN SFEER SHOP
SPOELEN STADSWANDELING TEMPERATUUR VISKRAAM WATEROVERLAST WERELDWIJD WOL
De
Onze klanten werken met veel aandacht en energie aan hun producten en diensten. Als partners bezorgen we dan ook méér dan alleen de verpakking; we bezorgen het harde werk van de ondernemers en hun team. Ook staan we hen bij met logistieke oplossingen, zoals opslag, fulfilment en direct mailings. frlgroep.nl
Wil jij je steentje bijdragen aan een circulaire en duurzame leefomgeving? Koop dan je ‘niet nieuwe’ maar refurbished wasmachine, droger, koelkast of vaatwasser bij de Estafette recyclewinkels. Je vindt de machines in de shop bij Estafette in Leeuwarden en Harlingen en je hebt er voldoende keuze. Deze gecontroleerde of gerepareerde apparaten zijn energiezuinig en vriendelijk geprijsd. En, je krijgt ook nog eens 3 maanden garantie.
Wanneer een wasmachine niet meer te herstellen is, gebruikt Wasgoed.com de onderdelen om andere machines te repareren. Ook worden bepaalde onderdelen gebruikt om te upcyclen, oftewel; om er iets anders van te maken. Zo krijgen wastrommels een tweede leven als vuurkorf, plantenbak of lampenkap. Ook deze zijn te koop in de recyclewinkels in Leeuwarden en Harlingen.
Estafette recyclewinkel Harlingen, Industrieweg 12, 8861 VH Harlingen Estafette Recycle Boulevard, Voltastraat 11, 8912 AH Leeuwarden
