JAARGANG 6 - DECEMBER 2021
46.0an0h0uis
huis a verspreid
Sfeervol inrichten met vintage vondsten 7 | Cultuur
9 | Duurzaamheid
19 | Stadstuinieren
Landschapskunst versterkt economie langs Waddenkust
Witgoed repareren loont en verkleint de afvalberg
Biologisch tuinieren op bedrijventerrein slaat aan
Ontdek het gemak van FRL
POSTBEZORGING • HUIS-AAN-HUIS VERSPREIDING • PAKKETBEZORGING
FRL is de allround specialist op het gebied van bezorging en logistiek: postbezorging, huis-aan-huis verspreiding, zakelijke markt. FRL biedt landelijke dekking, kwalitatief hoogwaardige bezorging en hanteert aantrekkelijke tarieven.
Leeuwarden • 058 - 21 54 157 • www.frlpost.nl
VOORWOORD
3
Waarderen wat je hebt
In deze editie:
Zuinigheid met vlijt, bouwt huizen als kastelen is al een eeuwenoud spreekwoord. Of je met de huidige energieprijzen een kasteel wilt bouwen is nog maar de vraag, maar zuinig op
5 | NIEUWS VAN DE ZWETTE De Zwette Werkgroep Materialen,
je spullen zijn, is een goede zaak. Het lijkt af en toe wel of we geen waarde meer hechten
Creatieve Verdubbelaar,
aan dingen: erop uitgekeken? Weg ermee! En soms is het ook kwalitatief niet goed
Maatwerk zonnepanelen
genoeg om langer mee te gaan zodat we het wel moeten vervangen voor iets nieuws of … tweedehands?
7 | CULTUUR EN ECONOMIE Landschapskunst langs Waddenkust
Op De Zwette vind je diverse shops met tweedehands en vintage artikelen. Bij de Recycle Boulevard, Goederenland, MaTCH Talenten, Treasure Hunting, Strune Leeuwarden, S.T.E.F. en ook bij vintagewinkel Ouderwets Gezellig kun je je hart ophalen als je houdt van spullen
9 | DUURZAAM EN CIRCULAIR Wasgoed.com draait op volle toeren
met een verhaal die nog een of twee of misschien wel meer rondes mee kunnen. Bij Wasgoed.com maken ze met gebruik van onderdelen van twee, drie oude wasmachines
11 | ENERGIETRANSITIE EN ONDERNEMEN Ondernemers bezorgd over energietekort
een nieuwe, wat ook een mooie manier is om zuinig om te gaan met grondstoffen. Deze
FRL: minder brieven, meer pakketten
exemplaren worden bij een aantal recyclewinkels verkocht of verhuurd. Een ander mooi initiatief is dat van Stadstuin Withlof; op het terrein van Welcome to the Village verbouwen vijfentwintig enthousiaste vrijwilligers groente en kruiden, met als doel om op den duur
12 | MET VINTAGE STEEDS IETS NIEUWS Vintage sneupen bij Ouderwets Gezellig
backstagemedewerkers van het festival te voorzien van eten uit eigen tuin. De Werkgroep Materialen zet in op het hergebruiken van reststromen op De Zwette en het circulaire It Swettehûs is een prachtig voorbeeld van hoe je een duurzaam gebouw kunt neerzetten. Zo zie je dat er op verschillende manieren best veel te doen is als je zorgvuldig om wilt gaan met materialen en grondstoffen. Misschien juist in deze decembermaand iets om over na te
15 | CIRCULAIR BOUWEN Duurzaam Swettehûs nadert oplevering
17 | NIEUW OP DE ZWETTE Nieuw filiaal Aabo Trading Dakmaterialen
denken?
Osteopaat Wiesje Sikkes helpt bij herstel
We wensen iedereen fijne feestdagen en een gelukkig en gezond 2022.
19 | TUINIEREN IN DE STAD
De redactie
Stadstuin Withlof: meer waardering voor voedsel door zelf te verbouwen
20 | COLUMN / HIER WERK IK Netcongestie of wolcongestie? Nienke Hooghiemstra van De Eethoek
21 | DUURZAAMHEID EN OPLEIDING Studenten presenteren verduurzamingsplannen voor De Kanselarij
22 | PUZZEL
Colofon De Zwettekrant Snekertrekweg 1 8912 AA Leeuwarden telefoon: 058 - 30 30 494 info@dezwettekrant.nl Redactie José van der Geest - JIPP jobs in print & promotion Gerry Hijlkema, Renate Huisman Vormgeving Gilbert Terpstra - Verkorteweg CCM Fotografie Sandra Wolf en bedrijven die beeldmateriaal beschikbaar hebben gesteld
Holwerd Dokkum
Advertentie-acquisitie Jan Boonstra - UitInMedia telefoon: 058 - 30 30 494 info@dezwettekrant.nl Oplage 46.000 exemplaren
Harlingen
Centrum De Zwette
Verspreiding FRL Leeuwarden Verspreidingsgebied Huis aan huis in Leeuwarden en veertig omliggende dorpen, bedrijven en winkelpark De Zwette
Ringweg
Leeuwarden Bolsward
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
Heerenveen
Drachten
ADVERTEREN? AL VANAF € 88,PER WEEK! INFORMATIE: LEDBORD@DEZWETTE.NL 058 - 30 30 494
Tot ziens op onze spraakmakende evenementen!
Bekijk onze agenda op www.wtcexpo.nl Fryslânplein/Stadionplein, 8914 AT Leeuwarden - www.wtcexpo.nl - info@wtcexpo.nl - 058 294 15 00
NIEUWS
5
Besparen op afvalkosten door Twee creatieven voor de prijs van één hergebruik van materialen De creatieve en culturele sector in Leeuwarden verdient een steuntje in de rug, zo vinden Mooiedingenmakers en gemeente Leeuwarden. Daarom heeft Mooiedingenmakers in opdracht van de gemeente De Creatieve Verdubbelaar ontwikkeld, waarmee bedrijven en organisaties extra creativiteit kunnen inhuren.
Met als doelstelling een circulair en duurzaam De Zwette 2035 zijn er diverse werkgroepen actief. Een daarvan is de Werkgroep Materialen. Gerke Draaistra is projectmanager PV (zonnepanelen) bij Mannen van Staal en maakt deel uit van deze werkgroep. “Als ik een bijdrage kan leveren aan het verduurzamen van de omgeving, dan doe ik dat graag.” We zijn met z’n allen de weg nogal kwijt, vindt Gerke. “Mijn pake had klompen die hij zo afliep dat mijn beppe op het laatst zei: ‘Nu moet je echt nieuwe kopen, je hebt de gaten in je sokken.’ “En die klompen dienden dan nog als brandstof voor de kachel. Nu staan er halve interieurs bij de weg als het ophaaldag van grof vuil is. En we weten dat het anders moet, maar het is lastig om te veranderen vanuit een luxe positie.”
De Creatieve Verdubbelaar is een financiële boost voor een project dat in Leeuwarden wordt gemaakt en wordt uitgevoerd door een of meerdere zzp’ers uit de creatieve of culturele industrie van Leeuwarden. Per opdracht kan zowel de opdrachtgever als de zzp’er een aanvraag indienen. Bij goedkeuring van de aanvraag wordt 750 tot 1500 euro vergoed, dat kan worden gebruikt om een extra creatieveling aan het project toe te voegen.
Hoe werkt het
Wanneer een organisatie, bedrijf of ondernemer een opdracht uit laat voeren, dan zit de verdubbeling in de uitbreiding van die opdracht of klus. Hiermee pas je dus een ‘Creatieve Verdubbeling’ toe. Je betaalt zelf het eerste deel van het project en het tweede deel wordt vergoed door middel van een goedgekeurde aanvraag. Die aanvraag is zo laagdrempelig mogelijk gehouden, zodat hij eenvoudig is aan te vragen.
Reststromen
Wat voor de een afval is, kan voor de ander dienen als grondstof. De Werkgroep Materialen zet zich in om reststromen op De Zwette te hergebruiken. Gerke: “Om een voorbeeld te noemen: wij hebben bij Mannen van Staal een shredder en een houtgestookte ketel en krijgen van andere bedrijven pallets aangeleverd, die op die manier kunnen besparen op afvalkosten. Een mooie win-winsituatie.”
Gerke Draaistra / foto: Sandra Wolf
Samenwerking
“Afvalverwerkers rijden soms achter elkaar aan door dezelfde straat om afval bij bedrijven op te halen, dat kan natuurlijk veel efficiënter”, vervolgt Gerke. “Maar duurzaam werken staat vaak niet bovenaan de prioriteitenlijst van ondernemers. En dat is jammer, want als je er als bedrijf nú geen aandacht aan besteedt, heb je kans dat je straks achter de feiten aanloopt. Ik zou zeggen: kijk over je eigen schutting, ga met elkaar in gesprek en benut je kansen.”
Maatwerk zonnepanelen voor vaar- en voertuigen
Extra opdracht
Stel, een creatieve zzp’er biedt aan om een nieuw logo te ontwikkelen voor 1250 euro. De opdrachtgever kan dan een aanvraag indienen om het budget te verdubbelen en een extra opdracht te laten uitvoeren. Op die manier kan het bedrijf dan ook de gewenste foto’s of een video laten maken. Ook zzp’ers kunnen een aanvraag indienen en zo een collega-zzp’er betrekken bij een klus. Denk bijvoorbeeld aan een fotograaf die bij de fotoshoot iemand nodig heeft die de belichting verzorgt om een beter resultaat te bereiken. Of een creatief die een bedrijfsentree opnieuw inricht en een houtbewerker zoekt om alles nét even wat beter en mooier te maken.
De Creatieve Verdubbelaar aanvragen
De regeling loopt tot en met mei 2022, maar op is op. Een aanvraag indienen kan via de website www.creatieveverdubbelaar.nl. Meer informatie is te verkrijgen via Henk Rigter: henk@mooiedingenmakers.nl.
Foto: STE / Rien Boonstoppel
Op de Foeke Sjoerdswei 8 is sinds enige tijd Mito Solar gevestigd. Dit bedrijf van Jules van Haaren en Danny Bokma ontwikkelt en produceert hoogwaardige zonnepanelen. Jules, productontwikkelaar, en Danny, elektrotechnicus, startten begin 2019 met het ontwikkelen van zonne-energietoepassingen binnen hun zonnebootteam. Hiervoor werd elk onderdeel, waarbij gewicht en efficiëntie de belangrijkste factoren waren, op maat ontworpen en
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
gebouwd. Na veel onderzoek naar verschillende materialen, zijn de zakenpartners zich gaan toeleggen op de ontwikkeling en productie van hoogwaardige zonnepanelen die speciaal op maat en in elke vorm gemaakt kunnen worden. Ze willen deze techniek ook gaan toepassen op andere vaar- en voertuigen, zoals zeilboten, sloepen en campers. Mito Solar assembleert en produceert de op maat gemaakte panelen in eigen huis.
Autobedrijf Jaap Hoekstra. Ook iets voor u!
CULTUUR EN ECONOMIE
7
Landschapskunst langs Waddenkust trekt mensen naar de regio Het was voor veel cultuurliefhebbers een grote schok toen in januari van dit jaar Joop Mulder, de drijvende kracht achter Oerol en initiatiefnemer van Sense of Place, overleed. Niet in het minst voor de mensen die met hem samenwerkten. Wendy Gooren was sinds 2016 Joops rechterhand en is sinds begin dit jaar zakelijk leider van Sense of Place. “We voelen een grote verantwoordelijkheid om recht te doen aan de erfenis die Joop ons heeft achtergelaten. In overleg met de raad van toezicht werd daarom besloten door te gaan en met elkaar de schouders eronder te zetten.”
Een frisse blik
Twee immense vrouwenbeelden van metaal kijken uit over het wad bij Holwerd. Wachten op hoog water, heet het kunstwerk van Jan Ketelaar. Op de Sedyk in Koehool vind je Watdataangaat, ter nagedachtenis aan Joop Mulder. Dit kunstwerk fungeert als bank en is ontworpen door beeldend kunstenaar Marc van Vliet. Monumentale foto-installaties van fotograaf Linette Raven zijn onder de titel Bildtstar en Eigenheimers te zien op boerderijdaken, muren en schuren in Noordoost-Friesland. Het zijn maar
Wendy Gooren / foto: Sandra Wolf
Inmiddels was de organisatie bekend, gewenst en geworteld in de Friese samenleving en was er een grote pool van kunstenaars die wilden meewerken aan de diverse projecten. Wendy: “Er is veel vraag vanuit de gemeenschap – bewoners, gemeentes en dorpsbelangen – om advies en ondersteuning bij de organisatie van plannen die in het gebied leven. Het is fijn om te merken dat het vertrouwen er nog steeds is. Daarnaast ontwikkelen we zelf ook nieuwe projectideeën.”
Watdataangaat / foto: Marc van Vliet
enkele van de projecten waarbij natuur en cultuur elkaar versterken en die de toeschouwer – toerist en bewoner – op een frisse manier naar de Waddenkust laten kijken.
‘Slow tourists’
Het bezichtigen en beleven van de kunstwerken vraagt soms wel enige inspanning van de bezoeker.
Wachten op hoog water / foto: Jonathan Doornenbal
Zo moet je bijvoorbeeld om bij de Terp fan de Takomst in Blije te komen een behoorlijk stuk met de voeten door de klei lopen. Dat is niet erg en eigenlijk precies wat de organisatie voor ogen heeft. Wendy: “Onze doelgroep, slow tourists, zijn bezoekers die de tijd nemen voor de ervaring, eventueel een route langs de werken volgen en daardoor het landschap anders leren zien. Dat ze wat langer in het gebied willen verblijven, betekent meer levendigheid in de regio. Daarvan profiteert natuurlijk ook de lokale economie en daarmee de bewoners; mensen hebben immers een slaapplek nodig en nemen een hapje en drankje op zijn tijd. Bovendien versterkt het gezamenlijk realiseren van de projecten de saamhorigheid in de dorpen.”
Over grenzen
Sense of Place werkt samen met onder meer dorpsbelangen, gemeenten, waterschappen als Wetterskip Fryslân, groene organisaties waaronder het Fryske Gea en Staatsbosbeheer en opleidingen zoals Van Hall Larenstein en NHL Stenden. Er wordt gewerkt vanuit het Stationskwartier aan de Snekertrekweg. “We zitten op dezelfde verdieping als Arcadia en Keunstwurk en kunnen gemakkelijk bij elkaar binnenlopen voor een vraag, om te overleggen of te brainstormen”, aldus Wendy. De kern van de organisatie bestaat op dit moment uit drie parttime medewerkers: naast Wendy is dat Leonie Castelein voor projectleiding en Niels Lahuis voor de communicatie. “We hopen op den duur weer een stevige, goed gefinancierde basisorganisatie te zijn, van waaruit
Zuinig zijn op de kwetsbare Wadden we verder kunnen ontwikkelen. De provinciegrenzen gaan we al over, onze wens is om het project verder uit te breiden over de landsgrenzen van Duitsland en Denemarken en zo de hele Waddenkust te betrekken. Er zijn zoveel verhalen die we met elkaar zichtbaar kunnen maken. Kunst is wat ons betreft dé manier om mensen te raken en ze te laten ervaren hoe prachtig en uniek het Waddengebied is en ze bewust te maken van de kwetsbaarheid. We moeten er met elkaar zuinig op zijn.”
Bildtstar en Eigenheimers / foto: Siem Akkerman
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
(Je vindt ons in de Recycle Boulevard) Het is een uitje om naar de Recycle Boulevard te
En wat kun je dan het beste doen om weer op te
gaan. Op jacht naar een mooie vaas, lamp of vintage
laden? Inderdaad, je komt bij ons een lekkere kop
kledingstuk. Dat kost natuurlijk de nodige energie. heerlijke koek. En heb je stevige trek, dan kun je hier ook lunchen met huisgemaakte soep en de lekkerste broodjes. We bereiden alles in eigen keuken en werken met verse ingrediënten. Eet je vegetarisch, veganistisch of glutenvrij? Dat kan ook bij ons! Zien we je binnenkort?
koffie - thee - lunch
Wil je je lunch liever meenemen? Kom langs of bel, dan zetten we het alvast voor je klaar.
De Eethoek | Voltastraat 11 | 8912 AH Leeuwarden | 058-23 47 608
Meer dan 12 cursus-/vergaderruimtes voor 2 tot 200 personen Meer dan 14 cursus- en vergaderruimtes GRATIS FLEXWERKEN • SPREEKKAMERS • STILTEWERKPLEK • LOKAAL VOOR COMPUTERTRAINING • TRAININGS-/OEFENRUIMTES • DOJO • ETC. Wij werken volgens de RIVM-regels
Goed bereikbaar met openbaar vervoer • Gratis parkeren
058 30 30 490 - WWW.DEFABRIEKLEEUWARDEN.NL James Wattstraat 4, 8912 AR Leeuwarden, T. 058 - 30 30 490 Keuzemenu: 2 James Wattstraat 4 - 8912 AR Leeuwarden Bekijk ons aanbod op www.defabriekleeuwarden.nl
DUURZAAM EN CIRCULAIR
9
Duurzaam Wasgoed.com draait op volle toeren “We leveren voornamelijk witgoed aan studenten en inmiddels doen we dat in zes studentensteden. Onze bezorgers maken hier altijd een feestje van en dat wordt op prijs gesteld.” Het bedrijf Wasgoed.com is in 2009 opgestart door Joost Vereecken en sinds 2018 is het gevestigd aan de Schenkenschans. “Ik was witgoedmonteur en zag dat er behoefte was aan een verhuurbedrijf in witgoed. Dat heeft goed uitgepakt en ook op circulair gebied zijn we goed bezig.”
witgoed van onder andere de duurzame merken AEG, Zanussi, Elektrolux en Miele. De wasmachines voor het veelvuldig gebruik in de flatgebouwen en zorginstellingen zijn van het merk Schulthess. We passen ons aanbod altijd aan de vraag van de klant aan”, aldus Joost.
Weinig afval
“We zijn sponsor van Cambuur en leveren ook al ons papier en karton aan de club”, vertelt de ondernemer verder. “Al ons verpakkingsmateriaal wordt
Witgoedmonteur is een uitstervend beroep Vlnr: Tjalling Graafsma, Alaa Jamal, Hans Zijlstra en vooraan Joost Vereecken / foto's Sandra Wolf Het bedrijf heeft vier werknemers in dienst die het witgoed bezorgen en repareren. “En van twee of drie gebruikte wasmachines maken we er een die weer jaren vooruit kan. We hergebruiken zoveel mogelijk onderdelen. Dat vinden we belangrijk. En als je een refurbished wasmachine huurt krijg je ook korting.”
Superleuk team
betalen dankzij een ingebouwde airwallet, een digitaal betalingssysteem. Op die manier hoeft niet iedereen een wasmachine aan te schaffen en je bespaart de vaak broodnodige ruimte.”
trouwens gerecycled. Van het plastic wordt nieuw plastic vervaardigd en het piepschuim gaat rechtstreeks naar een isolatiebedrijf. We vinden het een uitdaging om zo weinig mogelijk afval te produceren. Daarom zijn we ook een samenwerking aangegaan met de Estafette recyclewinkels.”
Duurzame merken
Estafette
Naast wasmachines kun je bij het verhuurbedrijf ook terecht voor een wasdroger, vaatwasser of koel-vriescombinatie. “Wij leveren kwalitatief
Volgens Joost is het beroep van witgoedmonteur een uitstervend beroep. “De oudere garde gaat met pensioen en er komen maar mondjesmaat jonge mensen bij. Via de gemeente hebben we een statushouder in dienst genomen en opgeleid. Op
“Al ons verpakkingsmateriaal wordt gerecycled” die manier zetten we ons ook in voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. We hebben een superleuk team dat goed op elkaar is ingespeeld. De insteek is wel om verder te groeien in de toekomst.”
Wasmachines, drogers en koelkasten van Wasgoed.com zijn namelijk te koop bij de Estafette recyclewinkels waaronder de Recycle Boulevard. Deze refurbished apparaten zijn energiezuinig en vriendelijk geprijsd en de klant krijgt drie maanden garantie. Ook vind je hier vuurkorven en plantenbakken, gemaakt van wastrommels, en wastrommellampenkappen. “Deze trommels komen uit oude wasmachines en krijgen op deze manier een tweede leven. Ik heb zelf ook zo’n vuurkorf in de tuin staan, erg leuk en praktisch”, vertelt Joost. “We geven ze ook cadeau als relatiegeschenk en dat wordt altijd gewaardeerd.”
Deeleconomie en hergebruik
Joost zou graag zien dat de wasmachine als een circulair apparaat wordt beschouwd. “Dat mensen sneller kiezen voor een reparatie, zodat er minder witgoed op de afvalberg terechtkomt. Hiervoor zijn vakmensen en werkplekken nodig en daar willen we graag ons steentje aan bijdragen. Wij streven in ieder geval naar een deeleconomie en hergebruik van materiaal en daar zijn we trots op.”
Zakelijke markt
Wasgoed.com levert ook diensten aan bedrijven. “Onze wasmachines staan bijvoorbeeld in wasruimtes van appartementencomplexen. Via een app kan een bewoner de machine reserveren en
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
OP ZOEK NAAR WIT
t hetA AN de Z
KOM NAAR W
? D E O G T I W BADKAMERS, SANITAIR R A A N K E O Z P O er zo groot e k n 3 e d W e wor ke aandacht j i o l o n s maar de per l ! blij ft hetze fde
KOM LANGS BIJ SANIDIRECT LEEUWARDEN:
? S D . E A . O G W T I R AARKOWM NAA
& TEGELS
OP ZOEK NAAR WITGOED?
S . A . W AAR KOM NAAR W.A.S VE
! R A A B R E V E L D A A R R O LE MODELLEN UIT VO
Ben Lavion badkraan
276,-
VELE MODELLEN UIT VOORRAAD Ben Vico bad
1855,-
Openingstijden EN OVENS KOOKPLATEN KOOKPLATEN WASMACHINES KOELKASTEN OVENS KOOKPLATEN WASMACHINES VAATWASSERS VAATWASSERS KOELKASTEN Gesloten W.A.S LEEUWARD OVENS KOELKASTEN Maandag 10:00 - 18:00 Zwettestraat 9 sdag Din Ben Segno toilet: 12:00 - 18:00 2 AH Leeuwarden 891 dag ens Wo W.A.S LEEUWARDEN LEEUWARDEN Openingstijden rden.nl W.A.S Openingstijden W.A.S LEEUWARDEN Openingstijden ail: pos t@wasleeuwa 12:00 - 18:00 E-m g Zwettestraat 9 Maandag Gesloten rda nde Do Zwettestraat 9 Maandag Gesloten Zwettestraat 9 Maandag Gesloten 23 14 62 8912 AH AH Leeuwarden Leeuwarden Dinsdag 10:00 - 06 18:00 11 12:00 - 18:00 : W.A.S LEEUWARDEN Openingstijden Tel. 8912 Dinsdag 10:00 18:00 b.: Vrijdag 8912 AH Leeuwarden Dinsdag Mo12:00 10:00 -- 18:00 18:00 Witgoed met met E-mail: Woensdag Witgoed met E-mail: post@wasleeuwarden.nl post@wasleeuwarden.nl Woensdag 12:00 -- 18:00 Witgoed arden.nl 10:00 - 17:00 E-mail: post@wasleeuwarden.nl Woensdag wa 12:00 18:00 sleeuw ag Tel.: Donderdag 12:00 - 18:00 18:00 erd Zat Mob.: 06 11 23 14 62 Tel.: 06 11 23 14 62 Donderdag 12:00 Zwettestraat 9 Maandag gesloten persoonlijke aandacht Mob.: Tel.: Donderdag 12:00 12:00 18:00 persoonlijke aandacht aandacht arden.nl Mob.: 06 - 11 23 14 62 Vrijdag --- 18:00 sleeuw Gesloten wasleeuwarden.nl wa12:00 persoonlijke Vrijdag 18:00 dag wasleeuwarden.nl Zon Vrijdag 12:00 18:00 wasleeuwarden.nl Zaterdag 10:00 - 17:00
! R A A B R E V E L D OORRAA
Witgoed met persoonlijke aandacht 8912 AH Leeuwarden Dinsdag 10:00 - 18:00 rt a a ma rt! - 18:00 rt!!! 30 m art a aa m et m a 30 en m et t E-mail: post@wasleeuwarden.nl m Woensdag 10:00 to 30 0 1 en n t et 3 a m to v 1 t en ie n t a e ct v a to 1 m gs ie ctie van ings nin gs06 Ope in aact t e9n!Donderdag 10:00 - 18:00 penn ot Tel.: - 11 23 14 62anr1ata OOpe t 9!Vrijdag v e t i t s a e e cettt tr Z a e s w d 10:00 - 18:00 g wasleeuwarden.nl n A i Z A N pende AAON
T V OVENS
414,-
KOOKPLATEN t 9! wasleeuwarden.nl wasleeuwarden.nl
Zaterdag Zaterdag Zondag Zondag Zondag
10:00 - 17:00 10:00 - 17:00 Gesloten Gesloten Gesloten
traa 10:00 - 17:00 T E N s Zaterdag e t t e w A S S E RZondag KAS L Z E O gesloten K e d S N W A T M A C H IN EAS VA A ot
WASMACHINES Relaxt! Relaxed!
t oo gr oott er zo groo keer zo gr n ke orde wor n 333 ke t den er zo W ch da w n Weee w aa chtt e dach orde jk n li aa n e W oonli jke aanda rsoo lijk pe de rs pers aarr de maa n de oo m pe r hetzelfd e! maa e! fde! elfd ft tzel ij hetz bl ft he ijft blij bl
gro keer zo ht 3 n e d r aandactijden e k j i We wo l n gs in Open e pNersoo r dDE Gesloten W.A.S LEEU maWaAR ! e Maandag d elf z t e 9 t h aa str t te 10:00 - 18:00 et f Zw blij Dinsdag
met e aandacht maart!
en 8912 AH Leeuward euwarden.nl sle wa st@ E-mail: po l.: .: 06 - 11 23 14 62 Teob M wasleeuwarden.nl wasleeuwarden.nl W.A.S LEEUWARDEN W.A.S LEEUWARDEN Zwettestraat 9 Zwettestraat 9 8912 AH Leeuwarden W.A.S LEEUWARDEN 8912 Leeuwarden E-mail:AHpost@wasleeuwarden.nl Zwettestraat 9 E-mail: post@wasleeuwarden.nl Tel.: AH058 - 216 43 73 8912 Leeuwarden Tel.: 058- -11 216 Mob.: post@wasleeuwarden.nl 06 2343 1473 62 E-mail: Mob.: 06 11 23 14 62 wasleeuwarden.nl Tel.: 058 - 216 43 73 wasleeuwarden.nl Mob.: 06 - 11 23 14 62 wasleeuwarden.nl
Openingstijden Openingstijden Maandag Gesloten Maandag Gesloten Dinsdag 09:30 - 18:00 Openingstijden Dinsdag 09:30 Woensdag 09:30 -- 18:00 18:00 Maandag Gesloten Woensdag 09:30 18:00 Donderdag 09:30 --- 18:00 18:00 Dinsdag 09:30 Donderdag 09:30 18:00 Vrijdag 09:30 --- 18:00 18:00 Woensdag 09:30 Vrijdag 09:30 18:00 Zaterdag 09:30 --- 18:00 17:00 Donderdag 09:30 Zaterdag 09:30 - 17:00 Zondag Gesloten Vrijdag 09:30 - 18:00 Zondag Gesloten Zaterdag 09:30 - 17:00 Zondag Gesloten
Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag
Bezoek ons op: Schenkenschans 1-S (boven de Keuken Kampioen) 058 289 50 82
Witgoed met persoonlijke aandacht
12:00 - 18:00 12:00 - 18:00 12:00 - 18:00 10:00 - 17:00 Gesloten
! t r a a m 0 3 t e m n e t o ! t 1 9 aatOpeningsactie van
30
SD2021-05-21Advertenties Hoorn en LeeuwardenWk20m - 125x195mm.indd 1
AAN de
o groot cht a d n a a ke
N
uwarden.nl 73 4 62
! 9 t a a r t s e t t e Zw
W.A.S LEEUWARDEN Zwettestraat 9 8912 AH Leeuwarden euwarden.nl E-mail: post@wasle 058 - 216 43 73 Tel.: 62 14 23 11 06 : Mob. wasleeuwarden.nl
Openingstijden Gesloten Maandag 09:30 - 18:00 Dinsdag 09:30 - 18:00 Woensdag 09:30 - 18:00 Donderdag 09:30 - 18:00 Vrijdag 09:30 - 17:00 Zaterdag Gesloten Zondag
t o o r g o z r e e k 3 n e d r o w t e h W c a d n a a e k lij n o o s r e p e d maar e! d f l e z t e h t f j bli
Openingstijden Gesloten Maandag 09:30 - 18:00 Dinsdag 09:30 - 18:00 Woensdag 09:30 - 18:00 Donderdag 09:30 - 18:00 Vrijdag 09:30 - 17:00 Zaterdag Gesloten Zondag
Ben Lavion wastafelkraan
174,-
VAATWAS Ter info: getoonde prijzen kunnen afwijken. Check actuele prijzen op sanidirect.nl of in de winkel.
VA A TWA SS ER S ES IN H VELE MODELLEN MODELLEN UIT VOORRAAD LEVERBAAR! C A SM A W VELE UIT VOORRAAD LEVERBAAR! N O V EN S K O O K P LA TE
K O EL K A ST EN
W.A.S LEEUWARDE Zwettestraat 9 Henri8912 en Inge AH Leeuwarde EIGENAREN E-mail: post@waslee Tel.: 06 - 11 23 14 Mob.: wasleeuwarden.nl wasleeuwarden.nl 20-05-21 10:32
ENERGIETRANSITIE EN ONDERNEMEN
11
Ondernemers bezorgd over energietekort De Zwette Er dreigt een energietekort op bedrijven en winkelpark De Zwette omdat het huidige elektriciteitsnetwerk overbelast is. Om dit probleem op te lossen vond er op 5 oktober een netcongestie-bijeenkomst plaats in De Fabriek. De zaal zat vol met bezorgde ondernemers die zich lieten informeren door Liander, de gemeente Leeuwarden en energietransitie-platform On E Target. De ondernemers werd gevraagd deel te nemen aan een haalbaarheidsonderzoek om te komen tot de aanleg van een tijdelijke energiehub. Vijfentwintig bedrijven hebben zich inmiddels aangemeld. “En rond 1 december volgt nog een ronde”, aldus Joep Poot, projectleider Energietransitie van de gemeente Leeuwarden. “We hopen dat er dan nog een paar deelnemers bijkomen.”
Haalbaarheidsstudie
Het elektriciteitstekort heeft grote gevolgen voor De Zwette. Nieuwe bedrijven kunnen zich niet vestigen en bestaande bedrijven kunnen niet uitbreiden. “Het is pompen of verzuipen”, vatte een ondernemer de middag in De Fabriek samen. De haalbaarheidsstudie moet in december zijn afge-
Foto: Lex Vergnes rond. Bij een positief resultaat zal zo snel mogelijk worden gestart met de realisatie van een lokaal energiesysteem. De verwachting is dat dit eind 2022, begin 2023 gereed is.
sneller op anticiperen. Friesland staat op rood en er zijn honderden miljoenen nodig om het hele Friese netwerk aan te passen.”
Grote pieken
In Leeuwarden wordt ten zuidwesten van de stad een nieuw onderstation aangelegd. De insteek is dat dit onderstation in 2026 gereed is, maar dit kan ook 2028 worden. De stad telt nu twee onderstations: de Schenkenschans en bij de Centrale. “De komende vijftien jaar wordt de hele structuur van het elektriciteitsnet in Leeuwarden aangepakt. We zitten nu al aan de grens en stroompieken kan het net niet aan. Zo zal het nieuwe Cambuurstadion gebruik moeten maken van noodstroom.”
Het is de laatste jaren erg druk geworden op het elektriciteitsnetwerk vanwege vele duurzame initiatieven. “Hierbij moet je denken aan zonneparken en de toename van het elektrisch vervoer”, aldus Oeds Kuipers van Liander. “Er zijn grote pieken en daar is ons netwerk niet op gebouwd. Er is sprake van tweerichtingsverkeer op het netwerk en vanuit Den Haag is er geen regie wat betreft de vele duurzame initiatieven. Liander kon hier niet
Nieuw onderstation
FRL: minder brievenbusbezorging en meer pakketdistributie In de postbezorging is een duidelijke verandering gaande: kaarten en brieven worden steeds minder verstuurd en er wordt meer en meer online gekocht. FRL, van oudsher verspreider van streek- en stadspost, is al langere tijd bezig met een transitie van brievenbusbezorging naar pakket- en palletvervoer. “Daar liggen momenteel de beste kansen”, zegt algemeen directeur Klaas Halma. Hij volgde Lucas Kikkert op, die na 28 jaar van zijn welverdiende pensioen geniet.
Adviserend en allround
De klanten van FRL komen voornamelijk uit Noord-Nederland, ook ondernemers op De Zwette
weten het distributiebedrijf te vinden. Klaas: “Wij zorgen niet alleen voor het vervoer, maar kunnen onze klanten al het werk rondom opslag, voorraadbeheer, adresseren, verpakken en dergelijke uit handen nemen. Desgevraagd geven we advies over
Landelijke en wereldwijde verzending de verschillende manieren van verpakken en verzenden en we hebben een dagelijkse haalservice, waarbij we eventueel alles kunnen meenemen: van poststukken tot pallets en pakketten, dat is wel zo gemakkelijk voor onze klanten.”
FRL begon in 1993 en groeide de afgelopen jaren uit tot een holding met meerdere werkmaatschappijen. Het bedrijf is gespecialiseerd in huis-aan-huisverspreiding en pakketdistributie voor de zakelijke markt; regionaal, maar ook landelijk en wereldwijd. Klaas: “Wij werken samen met partners door heel Nederland, die ieder op hun beurt een regio bevoorraden. Dat is een stuk efficiënter en scheelt veel vervoersbewegingen.”
Tijd van verandering
Klaas Halma / foto: Sandra Wolf
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
Klaas is sinds augustus van dit jaar algemeen directeur van FRL. Tot die tijd was hij jarenlang manager Post & Distributie bij hetzelfde bedrijf. “Het is een mooie kans dat ik leiding mag geven aan het verder ontwikkelen van de organisatie in deze tijd van veranderingen.”
MET VINTAGE STEEDS IETS NIEUWS
12
Lekker sneupen bij vintagewinkel Ouderwets Gezellig Mensen uit het hele land komen kijken, kopen en koffiedrinken Liefde voor vintage
Inmiddels zijn er eenentwintig huurders. Dat varieert van vrouwen en mannen tot echtparen, een moeder en dochter tot een clubje vriendinnen. “Die meiden hebben elkaar hier gevonden in hun liefde voor vintage en gaan nu gezamenlijk op sneuptocht
Foto's: Sandra Wolf
De naam verraadt al dat het hier gaat om iets van vervlogen tijden en inderdaad, als je binnenstapt in de winkel van Ouderwets Gezellig aan de Ampèrestraat 12, word je op alle mogelijke manieren ondergedompeld in de sfeer van de jaren 60, 70 en 80. Tot en met de muziek, die komt uit een omgebouwde oude radio, het keukenblokje dat vroeger menig keuken sierde en klimrekken uit een oude school die nu dienstdoen als ‘roomdivider’. In de winkel sieren vintage en brocante spulletjes de diverse kasten en huiskamers. Achter de kassa staat Claudia van Noort, de initiatiefneemster van deze shop-in-shop. “Ik ben verkoopster, koffie-enthee-mevrouw, wc-poetser en administrateur in één”, vertelt ze lachend.
Duizend euro
Tot drie jaar geleden huurde Claudia zelf een kast bij Jouw Marktkraam aan de Harlingerstraatweg, maar ze vond dat leuke spullen te onzichtbaar werden tussen de hoeveelheid kleding die werd aangeboden. Ze trok de stoute schoenen aan en vond een geschikte ruimte van 100 m2 op De Zwette, in de oude fabriekshal waar eerder timmerfabriek Nostiel was gevestigd, en begon met het verhuren
De liefde voor vintage is niet aan leeftijd gebonden van kasten aan twaalf mensen. Binnen de kortste keren groeide ze daar uit haar jasje en na een jaar kon ze een dubbel zo grote ruimte huren aan de andere kant van het pand. Claudia: “Mijn startkapitaal was duizend euro.”
Opknappen
In overleg en in samenwerking met verhuurder Acro Bouw, de buurman van Ouderwets Gezellig, werd het pand vormgegeven. Een standaard wit keukenblokje vond Claudia niet passen – “ik heb best goed in mijn hoofd hoe ik het wil hebben” – dus dat werd een ouderwets exemplaar. De ruimte werd voor een deel met hout betimmerd en zelf zetten Claudia en haar man de eerder uit een boedel op de kop getikte kasten in elkaar en maakten ze de vintagesfeer af met retro behang. “Tijdens de opbouw ging het met de hele club, mijn man en ik, onze vijf kinderen en de hond, deze kant op en dan waren we hier de hele dag aan het klussen en inrichten. De kinderen zijn wel wat gewend, wij zijn van de klushuizen en het opknappen.”
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
Claudia van Noort
13
om leuke dingen te vinden die ze hier dan in hun kraam plaatsen”, vertelt Claudia. Mensen kunnen een kast voor een maand huren, maar ook een contract aangaan voor een jaar.
Een kast huren voor een maand of een jaar
Voor iedere beurs
Ook de klanten zijn heel divers. “Er zijn ouders die met hun kind komen om een stukje speelgoed te zoeken, mensen die enthousiast de winkel doorstruinen en genieten van de herinneringen die de spulletjes oproepen. En er zijn natuurlijk de jonge mensen die vintage ontdekt en in hun hart gesloten hebben. Er is ook voor iedereen en voor elke beurs wel wat te vinden, dat gaat van een euro tot zevenhonderd euro.”
Steeds anders
Claudia benadrukt dat de spullen die worden aangeboden netjes en heel zijn en mocht er toch iets aan mankeren, dan staat dat erbij vermeld. Kleding zul je er, op een enkel sjaaltje of hoedje na, niet vinden. En als je er regelmatig binnenloopt, zul je ontdekken dat het altijd weer anders is, met steeds weer nieuwe, verrassende juweeltjes. Afke huurt met haar dochter Natasja een ruimte om hun brocante aan te bieden. Afke: “We huurden een stelling bij Mijn Tafel in Sneek, maar dat hield jammer genoeg op. Toen zei iemand dat we beslist eens moesten gaan praten met Claudia van Ouderwets Gezellig, dat zou net wat voor ons zijn. En dat klopte, het klikte direct. Mensen komen hier van het hele land naar toe, ze zijn verbaasd over de lage prijzen die we hier hanteren. En elke kast en elke kamer is prachtig, iedereen heeft zijn eigen spullen en stijl en iedereen onderhoudt zijn plekje met zorg. Bovendien is Claudia een fijne gastvrouw, iedereen is hier welkom en ze heeft voor iedereen een vriendelijk woord. Wij vinden het hier fantastisch.”
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
UCT Leeuwarden Elke week wordt er enthousiast les gegeven
verdedigen tegen een (sterkere) tegenstander. De trainingen vinden elke vrijdagavond plaats in De Fabriek in Leeuwarden. 17:00-18:00: Jing Wu kids kungfu 6 t/m 11 jaar 18:00-19:00: Jing Wu kids kungfu 12 t/m 15 jaar
UCT Leeuwarden: 06 21 913 064 • Facebook: UCT Leeuwarden
• Reparatie, onderhoud en montagewerk voor caravan, camper en vouwwagen • Verkoop onderdelen gebruikt en nieuw • Caravanverhuur nieuwsgierig wat wij u kunnen bieden kom langs of bel 06 48 77 86 06 of 06 18 833 749 ( dinsdags altijd gesloten )
Fahrenheitweg 28A 8912 AJ Leeuwarden naast Aquaduct - Westelijke Invalsweg
Duurzaam in leidingsystemen WWW.GRAINPLASTICS.NL
CIRCULAIR BOUWEN
15
Circulair icoon It Swettehûs wordt binnenkort geopend In januari wordt It Swettehûs opgeleverd, een circulair gebouw dat in ruim één jaar tijd langs het Van Harinxmakanaal is verrezen. Projectleider Trienke Lantinga van de provincie Fryslân: “Dit is een prachtig en uniek voorbeeldproject met hoge ambities. We ontvangen veel lovende reacties uit het hele land.”
bruikbare grondstoffen toegepast. Zo zijn damwanden uit het Van Harinxmakanaal gebruikt in de haven voor de werkschepen. Friese meerpalen kregen een tweede leven in de constructie, de gevel
Oude Friese meerpalen verwerkt in constructie en de plafonds. Ook zijn er maar liefst duizend zonnepanelen aangebracht. Zij leveren energie voor het gebouw, het openen en sluiten van de fietsbrug in Ritsumasyl en ook voor de laadpalen van elektrische auto’s.
App Watersport
De brugwachters nemen binnenkort hun intrek in het nieuwe onderkomen. “De meesten vinden dat erg leuk”, vertelt Trienke. “Bij de bruggen werken ze voornamelijk alleen en nu hebben ze collega’s om zich heen.” De watersporters kunnen via de app Watersport vragen om een brug te openen. De bruggen die vanuit It Swettehûs bediend gaan worden zijn bruggen in belangrijke recreatieve en doorgaande vaarroutes. De insteek is dat watersporters en beroepsvaart vrij kunnen doorvaren, zonder te wachten of tolgeld te betalen.
Trienke Lantinga / foto: Michiel Visser
Feestelijke opening
Vanuit It Swettehûs worden op termijn circa veertig bruggen in de provincie bediend. Naast een werkplek voor ongeveer twintig brugwachters, is het nieuwe gebouw en terrein de uitvalsbasis voor provinciale medewerkers (vaar)wegbeheer, nautische zaken en de technische dienst voor onder andere bruggen en sluizen. Ook is er een haven met los- en aanlegkade voor werkschepen gerealiseerd.
Op rolletjes
Bouwgroep Dijkstra Draisma (BGDD) heeft de centrale gebouwd en GEAR Architecten mocht het bijzondere pand ontwerpen. “En het hele aanbestedings- en uitvoeringsproces is op rolletjes gelopen”, aldus Trienke. “Dit is mijn eerste grote vastgoed-
“Dit is een prachtig en uniek voorbeeldproject”
Eind september werd er een open dag gehouden. “En hiervoor was bijzonder veel belangstelling, we zaten helemaal vol. Er was ruimte voor maximaal driehonderd bezoekers en die kwamen ook. In de tweede week van februari hopen we een feestelijke opening te kunnen organiseren, tijdens de week van de circulaire economie. We verwachten dan nog meer belangstelling!”
mende warmte uit de servers van de bediencentrale. In het bouwteam werkten BGDD en de provincie samen met onderwijs- en kennisinstellingen om de bediencentrale zo circulair mogelijk te bouwen.
Hergebruik grondstoffen
De oppervlakte van het gebouw is 2300 vierkante meter. Er zijn zoveel mogelijk gebruikte en her-
project en vanwege de hoge circulaire ambities is het voor mij zeer interessant en leerzaam om hieraan mee te werken.” Eerder was Trienke onder andere betrokken bij gebiedsontwikkelingen en zonneparken rondom de Haak om Leeuwarden.
Circulair
De bouw van It Swettehûs heeft 9,5 miljoen euro gekost. De doelstelling was om het meest circulaire gebouw van de provincie te bouwen. Het gebouw wordt verwarmd middels aquathermie en vrijko-
It Swettehûs / foto’s: Imazzo
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
Bouwmaat, dáár kan je op bouwen Bouwmaat, de groothandel in bouwmaterialen, opgericht door bouwers, voor bouwers. Voor elke klus, van klein tot groot: wij hebben het in huis. Met een landelijk netwerk van vestigingen, een webshop en een app zijn wij de maatstaf in bouwen. We helpen bouwers te laten doen waar ze goed in zijn. Door advies, inspiratie en een sparringpartner te bieden vanuit een gedeelde passie. Op Bouwmaat kan je bouwen. Hertz Leeuwarden is sinds jaar en dag dé betrouwbare partner in mobiliteit. Of het nu ALLES VOOR DE VAKMAN onder één dak PROFESSIONEEL EN BREED assortiment SERVICES EN DIENSTEN om slimmer te ondernemen ONLINE BESTELLEN en afhalen in 49 vestigingen LIEVER BEZORGEN? Thuis of op de klus
Hertz Leeuwarden is sinds jaar en een dag verhuizing, dé betrouwbare in mobiliteit. hetde nu gaat om een bestelwagen voor een partner ruime sta onwagonOf voor gaat om een bestelwagen voor een verhuizing, een ruime sta onwagon voor de wintersport, een zuinige auto voor een weekendje weg of een shortlease auto voor Hertz Leeuwarden is sinds jaarvoor en dag dé betrouwbare partner in mobiliteit. Ofvoor het nu wintersport, eenlanger. zuinige auto een weekendje weg ofwij een shortlease een maand of Waar deeen reis ook naartoe gaat, hebben al voor jdauto dede geschikte gaat om een bestelwagen voor verhuizing, een ruime sta onwagon een langer. Waar de reis ook naartoe gaat, wij hebben al jd de geschikte automaand voor uofeen klaarstaan. wintersport, zuinige auto voor een weekendje weg of een shortlease auto voor auto voor u klaarstaan. een maand of langer. Waar de reis ook naartoe gaat, wij hebben al jd de geschikte Wacht niet klaarstaan. langer en neem contact op met Hertz Leeuwarden en informeer naar een auto voor Wacht nietulanger en neem contact op met Hertz Leeuwarden en informeer naar een
pe persoonlijk aanbod. Want persoonlijke service is wat u kunt verwachten van Hertz.
pe persoonlijk aanbod. Want persoonlijke service is wat u kunt verwachten van Hertz. Wacht niet langer en neem contact op met Hertz Leeuwarden en informeer naar een pe persoonlijk aanbod. Want persoonlijke service is wat u kunt verwachten van Hertz.
Hou onze acties in de gaten op bouwmaat.nl!
Bouwmaat Leeuwarden | Simon Vestdijkwei 1 | 8914 AX Leeuwarden T. 058-2340900 | E. leeuwarden@bouwmaat.nl | www.bouwmaat.nl
JUMBO.COM | Stadionplein 3, 8914 BX Leeuwarden
NIEUW OP DE ZWETTE
17
Aabo Trading Dakmaterialen opent grootste filiaal in Leeuwarden Sinds augustus dit jaar is het bedrijf Aabo Trading operationeel aan de Zwettestraat. De groothandel in dakmaterialen telt 21 vestigingen in Nederland. “En de vestiging in Leeuwarden is de grootste tot nu toe met 2400 vierkante meter oppervlakte”, vertelt filiaalleider Erik de Haas. “Dit is een prachtige locatie met een prima bereikbaarheid.” Erik werkte voorheen bij Aabo Trading in Drachten. “Maar we merkten daar dat we te weinig ruimte kregen voor enkele logistieke handelingen, vandaar dat we wilden uitbreiden naar Leeuwarden. De bouwsector draait op volle toeren en dat merken we bij ons bedrijf natuurlijk ook.”
Eigen industriële zetterij
Aabo Trading levert al het materiaal dat nodig is voor de aanbouw van een dak. “En dat doen we voornamelijk aan bedrijven. Hierbij moet je denken aan diverse soorten dakbedekking, isolatiematerialen, dakpannen en dakbestrating. Maar ook voor dakramen, werkkleding en gereedschap kun je bij
ons terecht. We leveren ook maatwerk zoals zinken dakgoten of metaal in kleur gecoate dakrandprofielen. Dit wordt ter plekke in onze eigen computergestuurde industriële zetterij vervaardigd.”
Showroom Aabo Greentech
Aan de Zwettestraat heeft de groothandel tevens een showroom met allerlei technische snufjes op het gebied van duurzaamheid, vertelt Erik met gepaste trots. “We hebben een groot aanbod van producten om een verblijf energieneutraal te maken, zoals zonnepanelen, een warmtepompinstallatie, infraroodverwarming en energie-opslagsystemen. Daar is sinds enkele jaren grote vraag naar en deze zal in de toekomst alleen maar toenemen, mede door de stijging van de gas- en elektriciteitsprijzen.”
De sfeer is prima
Het team binnen de Leeuwarder vestiging bestaat uit vier mannen. “We zijn ex-collega’s en kenden elkaar dus al voordat we hier aan de slag gingen. We zijn mede daardoor goed op elkaar ingespeeld”, vertelt Erik. “De sfeer is prima en we helpen elkaar
Erik de Haas / foto: Sandra Wolf waar dat nodig is. Het werk is gevarieerd. Je maakt offertes op en hebt contact met klanten. Binnen-
Maatwerk wordt vervaardigd in eigen zetterij kort bezorgen we de materialen op het dak met onze nieuwe vrachtwagen met vijftig-tonmeterkraan. Elke dag is weer anders. Dat maakt het werk ontzettend leuk.”
Met osteopathie het lichaam aanzetten tot zelfherstel Tot voor kort was Wiesje Sikkes met haar praktijk gevestigd aan de Harlingerstraatweg. Sinds 1 november is Sikkes Osteopathie te vinden op de begane grond in De Fabriek, aan de James Wattstraat. “Een fijne, rustige setting met genoeg parkeergelegenheid. Ook mijn cliënten vinden het een prettige plek. ” “Osteopathie is een holistische manier van behandelen”, vertelt Wiesje, “waarbij naar het hele lichaam en niet alleen naar de klachten gekeken wordt. De oorzaak zit soms op een heel andere plek dan waar iemand last van heeft.”
Meer doen
Wiesje Sikkes / foto: Sandra Wolf
Van oorsprong is Wiesje fysiotherapeut, maar drieëntwintig jaar geleden besloot ze de zesjarige opleiding tot osteopaat te gaan doen. “Ik liep tegen beperkingen aan en vond dat ik niet genoeg voor de mensen kon doen. Fysiotherapie is vooral gericht op gevolgen, terwijl osteopathie veel meer zoekt naar oorzaken en zich richt op het zelfherstellend vermogen van het lichaam. De aansturing van de organen speelt hierbij een belangrijke rol, meer vaak nog dan het bewegingsapparaat.”
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
Holistische behandeling
Met zachte handgrepen werkt een osteopaat aan het opheffen van bewegingsverlies of andere klachten. Wiesje: “Het lichaam is een eenheid met systemen die elkaar in evenwicht houden. Als dat evenwicht verstoord raakt door bijvoorbeeld ziekte, stress, een operatie of een ongeluk, heeft het soms hulp nodig om te herstellen. Vanuit de geïntegreerde technieken van Frank Bakker behandel ik niet alleen het bewegingsapparaat zoals gewrichten, spieren en kapsels, maar ook het bindweefsel rondom de organen.”
Het lichaam heeft soms hulp nodig om te herstellen Kwaliteit van leven
Soms zijn de mensen die bij haar komen ten einde raad, zegt Wiesje. “Vaders en moeders met huilbaby’s die er bijna aan onderdoor gaan, ouderen die amper meer een stap kunnen zetten en alles daartussenin. Het is fijn dat ik een rol kan spelen in het verbeteren van de kwaliteit van leven van die mensen.”
Op zoek naar uw droombadkamer? Bij Sanisale.com helpen we u graag verder.
9.5 uit 10
Op zoek naar uw droomkeuken? Bij Keukensale.com helpen we u graag verder.
•
BBL OPLEIDINGEN TIMMEREN METSELEN TEGELZETTEN VOEGEN
KENMERKEN HERSCHOLEN NIEUWE GENERATIE VAKMENSEN LEERLINGBEGELEIDING
TRAININGEN VAKTECHNIEK BOUW COMMUNICATIE EN SAMENWERKING
VEILIGHEID DUURZAAMHEID MAATVOERING & UITZETTEN STEIGERBOUW
BOUWMENSEN FRIESL AND
L E E U WA R D E N
( 0 5 8 ) 2 1 5 70 37
TUINIEREN IN DE STAD
19
Thillie Bremer van Stadstuin Withlof: “We hebben veel geleerd dit eerste jaar” Het is een bijzondere plek voor een stadstuin. Tussen alle bedrijvigheid aan de Zwettestraat staan vijftien kweekbakken van Withlof. “We kunnen geen snijbiet meer zien”, lacht Thillie Bremer nu dit eerste kweekseizoen voorbij is. “We hebben veel geleerd dit jaar en het blijkt dat ook jonge stadsmensen het ontzettend leuk vinden om in de aarde te wroeten.” Thillie is projectleider van de stadstuin die in maart is aangelegd op het terrein van Clubhuis Welcome to the Village. “Ik houd mij bezig met lokale voedselvoorziening en tuinbouw en heb altijd al de wens gehad om een stadstuin op te starten”, vertelt
Meer waardering voor zelfgekweekte groenten Thillie enthousiast. “Welcome to the Village heeft de locatie ter beschikking gesteld en zo is Stadstuin Withlof ontstaan.” Er zijn vijfentwintig enthousiaste vrijwilligers actief, een groep mensen tussen de twintig en dertig jaar. “Het doel is dat we over vijf jaar de backstagemedewerkers van het festival kunnen voorzien van eten uit eigen tuin.”
Thillie Bremer
sel verbouwt ga je inzien dat dit een heel proces is en krijg je er meer waardering voor.”
Ketchup
“En dat is ook gebeurd. We hebben met de hele groep vrijwilligers de bakken geplaatst en de zaadjes geplant. We hebben ons verdiept in permacultuur en de juiste kweekmethoden. We hebben successen geboekt en fouten gemaakt en met die
trokken veel bekijks. Dat was een leuk afsluitend feest van het eerste seizoen waarin we veel hebben geleerd. In november hebben we nog vogelbollen gemaakt van zaad en in het vroege voorjaar gaan we weer vol enthousiasme aan de slag.” Wordt er trouwens ook witlof verbouwd bij Withlof? “Nee”, lacht Thillie. “Witlof kweken is een flinke klus. Dat groeit onder de grond. Misschien komt dat in een later stadium.”
Binding met voedsel
In de stadstuin worden in bakken diverse soorten groenten gekweekt zoals radijsjes, spruiten, spinazie en wortelen. In andere bakken kruiden. “De achterliggende gedachte is dat stadsmensen over het
Jonge stadsmensen vinden het leuk om in de aarde te wroeten algemeen weinig binding hebben met hun voedsel. Je hebt op je balkon of achterplaats nu eenmaal weinig ruimte voor een moestuin. Voor je avondmaal ga je naar de supermarkt. Als je je eigen voed-
vergaarde kennis gaan we volgend seizoen weer verder. We gaan de tuin in ieder geval uitbreiden met een aantal bakken en in het clubhuis willen we graag een mini-kweekkas plaatsen. We werken ook samen met Werkcarrousel Leeuwarden van Niemand aan de Zijlijn. Met deze mensen hebben we zelf ketchup gemaakt en verkocht.”
Kleine pompoenen
De snijbiet deed het dit jaar zo formidabel dat achteraf bleek dat ze hier teveel van hadden gezaaid. “En onze pompoenplanten groeiden heel goed, er zaten enorm veel bloemen aan. Maar uiteindelijk bleven de pompoenen erg klein. Volgend seizoen gaan we kijken hoe we dit anders kunnen inrichten. We kweken alles op biologische basis, gebruiken geen bestrijdingsmiddelen en dat gaat goed.”
Vogelbollen
In september vierde Stadstuin Withlof haar eerste oogstfeest. “We hebben gegeten uit eigen tuin en
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
Foto's: Stadstuin Withlof en Daphne Roos
COLUMN/HIER WERK IK
20 BOUWE DE BOER
HIER WERK IK
Projectleider Freonen fan Fossylfrij Fryslân & Energiecommissaris Fryslân
Netcongestie of Wolcongestie? De energietransitie brengt naast nieuwe problemen ook nieuwe woorden met zich mee. Netcongestie is zo’n nieuw woord. Nog geen twee jaar geleden werd vooral in het verkeer congestie geconstateerd of in de bloedsomloop bij de dokter. Het gaat dan om opstopping of ophoping. Nu doet dit fenomeen zich voor in het elektriciteitsnet. De eigenaar van dat net is Liander. En ze zijn ook de beheerder. In 2008 startte het Rijk een nieuwe stimuleringsregeling: de SDE, Subsidie Duurzame Energie. Vanaf dat moment werden miljarden euro’s uitgegeven aan het stimuleren van de productie van duurzame stroom. Zonnepanelen, windmolens en biogasmotoren zijn daar voorbeelden van. Vervolgens werden de grote zonne-energiesystemen in hoog tempo voorbereid en geplaatst. Veel sneller dan Liander kon vermoeden. En nu hebben we elke dag te maken met de netcongestie. De verstopping van het stroomnet. De bestaande stroomkabels kunnen het allemaal niet meer verwerken, is de realiteit van nu. Maar is dat wel zo? Die vraag wordt op dit moment beantwoord op winkel- en bedrijvenpark De Zwette. Met steun van de bedrijvenvereniging, de gemeente en het Rijk (RVO) wordt een analyse gemaakt hoe we de komende jaren deze problemen kunnen voorkomen. Want die verstopping treedt niet altijd op, net als bij verkeer zijn er filemomenten. Goed kijken of die file te vermijden is, kan al een oplossing zijn. Vandaar dat veel bedrijven meewerken aan dit onderzoek. Alleen door samenwerking kan dit nieuwe probleem worden aangepakt. De actie op De Zwette is een voorbeeld voor het Rijk om ook in andere regio’s deze aanpak te kopiëren.
Besparen met hulp De energietransitie blijft een nieuw uitdagend vak. Immers: van het gas af, betekent deels dat er meer stroom gevraagd gaat worden. Net als voor het opladen van auto’s en bussen. En dus blijft besparen de grootste uitdaging. Voor burgers en bedrijven. In Leeuwarden worden bespaarcoaches ingezet om burgers te adviseren. En met succes. Om die reden heeft de gemeente voor 2022 ook een energiecoach aangesteld voor het gemeentelijke mkb. Wilt u als bedrijfseigenaar hulp bij CO2-besparing? Stuur dan een mail aan: yoris.mac-kenzie@leeuwarden.nl .
Probleem? De netcongestie is een interessant probleem en kent vele mogelijke deeloplossingen. Er ontstaat zelfs al congestie in het aantal partijen die nu bellen met de juiste oplossing. En dat is mooi, want nieuwe ideeën zijn welkom. Zou het dus zomaar kunnen zijn dat in Leeuwarden bijvoorbeeld een station komt waar perslucht wordt bewaard op hoge druk als een vorm van opslag van energie? Jazeker, dat zou zo maar kunnen. Of energieopslag in basalt? Niet ondenkbaar. Better wol-congestie dan net-congestie dus.
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
Nienke Hooghiemstra / foto: Sandra Wolf
“Ik ben hier goed op mijn plek” “Ik ben Nienke Hooghiemstra en werk sinds een half jaar als floormanager bij De Eethoek. Dit is het lunchcafé in de Recycle Boulevard. Ik doe dit werk met veel plezier. Ik heb hele leuke collega’s en onze klanten zijn vriendelijk en enthousiast. Jong en oud komt naar de kringloopwinkel en het is fijn om contact te hebben met verschillende doelgroepen.” “Ik werk ongeveer drie dagen bij het eetcafé en doe daarnaast de studie Interieur Design. Ik verzorg de social media en heb De Eethoek gedecoreerd. Daarin kan ik mijn creativiteit kwijt. We gebruiken hiervoor meubels en accessoires uit de kringloopwinkel. Ook het servies en ander keukengerei komt zoveel mogelijk uit de winkel. We zijn een zelfstandig bedrijf maar we nemen wel de look & feel over van de Recycle Boulevard. Inmiddels koop ik zelf ook tweedehands spulletjes. Dankzij mijn werkomgeving word ik mij wel bewust van het belang van hergebruik van spullen. Ik ben hier goed op mijn plek en er zijn voldoende doorgroeimogelijkheden. Ik vind het fijn om overdag te werken, dat zie je niet vaak binnen de horeca.”
“Jong en oud komt naar de Recycle Boulevard” “De menukaart passen we aan het seizoen en onze klanten aan. Zo hebben we pompoensoep in de herfst en snert in de winter. Je kunt bij ons uitgebreid lunchen met heerlijke broodjes, ook glutenvrij, en met een glas havermelk erbij. Voor ons bijzondere broodje gehaktbal komen veel klanten steeds terug, maar er zijn ook vegetarische gerechtjes. Voor bij de koffie hebben we lekkere, ook glutenvrije, gebakjes en koeken. De prijzen houden we laag, dit past natuurlijk ook bij het concept van de Recycle Boulevard. Sommige mensen hebben behoefte aan een praatje, anderen komen alleen wat eten of drinken. En dat is allemaal prima. Wij staan voor iedereen klaar.”
DUURZAAMHEID EN OPLEIDING
21
Studenten presenteren verduurzamingsplannen voor De Kanselarij Studenten van ROC Friese Poort werd gevraagd om plannen te ontwikkelen voor het verduurzamen van de monumentale Kanselarij in Leeuwarden. Maartje Berenschot, docente Bouwkunde: “We willen mondige studenten opleiden. Vakmensen die op multidisciplinaire wijze invulling geven aan integraal en duurzaam bouwen.” Op vrijdag 29 oktober 2021 presenteerden tweeëntwintig studenten bouwkunde en elektrotechniek, onder aanwezigheid van ROC Friese Poort-docenten Maartje Berenschot en Iede Lodema, hun duurzame adviezen aan opdrachtgever Hans-Paul van der Snee, directeur van Innovatiepact Friesland en De Kanselarij.
Complex gebouw
Van der Snee: “De Kanselarij is een rijksmonument uit 1566. Ook dit pand ontkomt niet aan duurzaamheidsontwikkelingen. Aan de studenten de taak met een duurzaam renovatieplan te komen.” Tijdens een tien weken durende projectperiode gingen de jongeren aan de slag. Het proces begon met een brainstormsessie onder leiding van energieadviesbureau Ekwadraat. Vervolgens konden de jongeren wekenlang inspiratie opdoen op locatie. Van der Snee: “De Kanselarij is een complex pand om te verduurzamen. De studenten hebben in zes multidisciplinaire teams nagedacht en kwamen met oplossingen die hout snijden. Zowel op vormgevings- als technisch niveau hebben ze goede dingen aangedragen.”
Doos-in-doosconstructie
Ekwadraat wilde in het kader van RIF Gas 2.0 een project oppakken met mbo-studenten van meerdere opleidingen. Berenschot: “Uiteindelijk kwam
dit project uit de bus. Onze studenten kwamen met prima plannen. Zo kun je geen zonnepanelen op een monument leggen, dus stelden ze voor dit bij de naburige panden te doen. Ook bedachten ze een doos-in-doosconstructie, waardoor er een glazen kooi binnen het pand ontstaat. De verwarming hierbinnen vindt plaats door het gebruik van infrarood panelen.” Ook Iede Lodema, docent elektrotechniek, was onder de indruk. “Oplossingen met waterstof, warmtepompen en -terugwinning en isolatiefolie passeerden de revue. Ook stelde een groep voor om voorzetwanden te plaatsen, die losstaan van de wanden van het pand.”
Mondige studenten
“De jongeren vonden het een leuk project”, aldus Berenschot. “We hebben het initiatief veel bij hen gelaten. Ze konden zelf door De Kanselarij lopen om hun plannen vorm te geven”, vertelt de docente verder, die zelf ook potentie in het project ziet. “Ik zie het als een pilot. Volgend jaar hopen we het bre-
der op te kunnen zetten en voegen we graag ook studenten installatietechniek toe. Dat is namelijk integraal bouwen: het laten samenwerken van de disciplines bouwkunde, elektro- en installatietechniek, waarbij we ook een kritische blik van de studenten verwachten. We leren hen om niet overal klakkeloos in mee te gaan. Wanneer een opdrachtgever veranderingen vraagt die niet realiseerbaar zijn, moeten ze dat eerlijk zeggen. Zo leid je volwassen studenten op die met praktische oplossingen komen.”
Levensecht onderwijs
Naast de reguliere theoretische lessen biedt Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort (online) excursies, challenges, Duurzaam Doen Lezingen, praktijkdagen en gastlessen aan. Dit project voor studenten bouwkunde en elektrotechniek, met De Kanselarij als opdrachtgever, is een voorbeeld van levensecht onderwijs van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort. Dit hybride onderwijs – met Centrum Duurzaam als aanjager en verbinder – laat studenten beleven, ontdekken en doen. Roeland Westra, projectleider Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort: “De studenten ontwikkelen zich op deze wijze tot vakmensen van de toekomst. Tijdens deze leertrajecten doen ze praktische ervaring op. Bovendien maken ze kennis met een van de belangrijkste thema’s van onze tijd: duurzaamheid.”
Acht vierdejaarsstudenten elektro niveau 4 en dertien derdejaarsstudenten bouw niveau 4 van ROC Friese Poort legden in september een excursie af langs vier duurzame locaties in Leeuwarden. De studenten bezochten schoolgebouw De Triangel, Energiecampus Leeuwarden, bedrijfsverzamelgebouw De Fabriek en het energieneutrale en circulaire Swettehûs. Daar deden zij inspiratie op voor hun schoolopdracht om De Kanselarij te verduurzamen.
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
22
Puzzel Maak kans op een boodschappenpakket van Jumbo Stadionplein, ter waarde van € 50,-. 1) Zoek de woorden op en streep ze door. De letters die overblijven vormen een woord. 2) Het gevonden woord komt uit een artikel in deze krant. Noem de titel van het artikel. Stuur de oplossing met jouw adres en telefoongegevens voor 1 maart 2022 naar: De Zwettekrant, Snekertrekweg 1, 8912 AA Leeuwarden. Of stuur een mail naar puzzel@dezwettekrant.nl. In de volgende editie maken we de prijswinnaar bekend.
E
K
N
T
U
R
N
E
D
I
U
R
K
R
A
K
E
N
I
N
I
E
S
T
E
I
F
F
O
K
O
R
B
M
N
E
N
I
N
R
R
N
L
D
T
U
U
T
A
D
R
A
E
R
H
W
E
N
G
U
U
I
R
C
P
A
E
O
T
R
G
C
E
I
K
E
E
I
K
C
E
P
L
R
O
C
E
G
I
E G14:01D 28-11-2021
S
V
B
T
E
S
A
L
I
R
I
E
T A E M E A E W S cultuurliefhebbers
P
M
T
Dde woordzoeker G A Print L
N
I
E
O
K U G E Y A R C E BO O N E O RF D R ES R H E DE AB AI M S H H O E RB IK GT H C EP KG EO U O K G ES NT GF EE RE ES UR RE NF EU D R IB UI RS KH RE IL NR W I EN SE TT ES O I FK FL O A KV OF RA NE IE NI RT RU NB LI D R TT US UI TD AT DE HB W I R S E W I NT G G U O UE D M C O PN AT EE C E I K E E I K C E P L R O
T AE
A KA
N EE
P NS
IJ IT
DL A O
TU LT
UL EA
AD KE B M M N RK AK
ER NA
N G EP
EA RL
RP GL
O T B O RR EN TG RN CT LI RU SU KK EV G R U M EE KB NB TE
E
I O R
AARDE KRUIDEN E G D S V B T E S A AFVALKOSTEN LANDSCHAPSKUNST T A E M E ANETWERK E W S P BEWEGINGSAPPARAAT OOGSTFEEST O T B O I K U G E Y BOUWSECTOR PAKKETDISTRIBUTIE BRIEVEN R N G N R OPERMACULTUUR N O F R BROCANTE PROJECTLEIDER T I U U B IREFURBISHED S H E B BRUGBEDIENING DAKMATERIAAL K V R M G ORETRO O G S T ELEKTROTECHNIEK E B B E R ESAAMHORIGHEID F U R B ENERGIENEUTRAAL ENERGIEOPSLAG L R W N E TSOEP S O K L ENERGIESYSTEEM SPEELGOED E E I T U BVINTAGEWINKEL I R T S GEBAK KEUKENGEREI WITGOEDMONTEUR B S W I T G O E D M KOFFIE
O U C
TR E G
I
L
I
D
G
A
R
I
E
M
T
E
L
N
I
E
O
A
R
C
E
T
A
N
P
S
H
E
E
E
A
E
S
K
T
C
P
J
L
U
L
F
E
E
S
T
O
T
A
I
S
H
E
D
E
R
G
A
V
F
A
M
N
A
P
I
D
T
E
K
K
A
P
O
N
T
E
U
R
L
L
PUZZEL AARDE AFVALKOSTEN BEWEGINGSAPPARAAT BOERDERIJDAKEN BOUWSECTOR BRIEVEN BROCANTE BRUGBEDIENING DAKMATERIAAL ELEKTROTECHNIEK ENERGIENEUTRAAL ENERGIEOPSLAG ENERGIESYSTEEM GEBAK KEUKENGEREI KOFFIE KRUIDEN LANDSCHAPSKUNST NETWERK OOGSTFEEST PAKKETDISTRIBUTIE PERMACULTUUR PROJECTLEIDER REFURBISHED RETRO RIJKSMONUMENT SAAMHORIGHEID SOEP SPEELGOED VINTAGEWINKEL 1/2 WITGOEDMONTEUR
1. Oplossing. Oplossing AARDE KRUIDEN AFVALKOSTEN LANDSCHAPSKUNST BEWEGINGSAPPARAAT NETWERK woordzoekerfabriek.nl - maak je eigen woordzoeker OOGSTFEEST 2. Vraag: In welk artikel staat het gevonden woord? https://woordzoekerfabriek.nl/printen/Z4IiBA91JxajZ0qixDp8WmAoYDCSIHWd.html BOUWSECTOR PAKKETDISTRIBUTIE Noem de titel: BRIEVEN PERMACULTUUR BROCANTE PROJECTLEIDER BRUGBEDIENING REFURBISHED DAKMATERIAAL RETRO ELEKTROTECHNIEK ENERGIENEUTRAAL SAAMHORIGHEID SOEP is 1: kwaliteitshandboek en 2: artikel Masseren kun je leren (pagina 9). DeENERGIEOPSLAG oplossing van de puzzel ENERGIESYSTEEM SPEELGOED Familie T. de Boer uit Goutum (wegens ziekte niet op de foto) is de winnaar van een waardebon ter GEBAK VINTAGEWINKEL waarde van € 50,van Lippe Wonen Leeuwarden. Op de foto Monica Brummel van Lippe Wonen. KEUKENGEREI WITGOEDMONTEUR KOFFIE
Prijswinnaar puzzel september
Oplossing
woordzoekerfabriek.nl - maak je eigen woordzoeker https://woordzoekerfabriek.nl/printen/Z4IiBA91JxajZ0qixDp8WmAoYDCSIHWd.html
ZWETTEKRANT | DECEMBER 2021
1/2
Oersterk in vloeren! De voordelen van Vloermarkt Eigen productie Inspirerende showroom Geen aanbetaling Eigen vloerontwerp mogelijk Goede garantievoorwaarden
nu oo k TAPIJ T Vloermarkt levert mooie vloeren om jarenlang van te genieten! Of u nu houdt van landelijk en nostalgisch of juist kiest voor strak en modern; wij bieden een passende, kwalitatief hoogwaardige vloer voor elk interieur!
Bij Vloermarkt Leeuwarden slaagt u altijd!
Specialist in • Laminaat vloeren • PVC vloeren • Houten vloeren planken en parket • Tapijt Vragen? Bel onze informatielijn: 058 - 213 33 35 Showroom Kelvinstraat 6, Leeuwarden Bedrijventerrein De Zwette info@vloermarkt.nl Openingstijden Woensdag 13:00 tot 17:30 uur Donderdag 13:00 tot 20:00 uur Vrijdag 13:00 tot 17:30 uur Zaterdag 10:00 tot 16:00 uur Buiten deze tijden ook op afspraak.
www.vloermarkt.nl
Supersnel en veilig internet via glasvezel! De beste glasvezeldeal op uw bedrijventerrein Sneller en stabieler internet Regionale netwerkbeheerder Netwerkbeveiliging passend bij uw bedrijf Security-bewustzijn creëren in uw bedrijf Behoefte aan een kritische blik en een goed veiligheidsadvies?
Bel ons op 058-845 8000 of mail uw verzoek of vraag naar info@ddfr.nl DDFR | François HaverSchmidtwei 3 | 8914 BC Leeuwarden
ddfr.nl info@ddfr.nl | ddfr.nl
