PRAKTISCHE en het POËTISCHE Tussen het

De Nederlandse creatieve denker Daan Roosegaarde richt zich met zijn ‘sociale ontwerpen’ op de relatie tussen mens, technologie en ruimte. Zijn opvallende concepten, die kunst naar de openbare ruimte brengen, willen hun bijdrage leveren aan de stad en het landschap van morgen.

Het sociale aspect staat centraal in alles wat deze kunstenaar doet. Hij wil met zijn werken oplossingen bieden voor de uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden en zo helpen vormgeven aan een leefbare maatschappij. Daarvoor trekt hij volop de kaart van de technologie. Die ziet hij als een handig middel om het leven slimmer, efficiënter, duurzamer en goedkoper te maken. Maar die technologie alleen volstaat niet. Voor Daan Roosegaarde moet ze ten dienste staan van de menselijke verbeelding. Het is alleen die mix tussen verbeelding en technologie die ervoor kan zorgen dat er morgen afdoende oplossingen uit de bus komen. Zijn oeuvre bevindt zich dan ook op het snijpunt tussen kunst en technologie. Als Roosegaarde stelt dat hij schoonheid wil creëren, dan heeft dat betrekking op de twee betekenissen van het woord: ‘mooi’, maar ook ‘proper’ in de zin van propere lucht, propere energie … Zijn werk wordt gekenmerkt door een mix van het praktische en het poëtische.

Interactieve wegen

Een mooi voorbeeld van deze insteek is Smart Highway, zijn project rond interactieve en duurzame wegen. Het omvat bijvoorbeeld een aantal initiatieven om de wegen duurzaam te verlichten. Een daarvan is Glowing Lines, waarbij hij lichtgevende verf gebruikt om wegmarkeringen aan te brengen. Die verf neemt licht op tijdens de dag en geeft het terug vrij als het donker wordt. De bedoeling van dit ontwerp is om de zichtbaarheid en de veiligheid op snelwegen te verhogen met een concept dat geld en energie bespaart. Maar het overstijgt het praktische: het bezorgt de autobestuurder tegelijkertijd een kunstzinnige ervaring.

Daan Roosegaarde stoort er zich aan dat voor mobiliteitsoplossingen bijna uitsluitend naar de voertuigen gekeken wordt en niet naar de infrastructuur. Met een concept als Glowing Lines wil hij een toekomstgerichte verkeersinfrastructuur stimuleren.

Van Gogh

Ook Gates of Light ziet er betoverend uit, bevordert de verkeersveiligheid én draagt bij aan een duurzamere wereld. Constructies aan de rand van de weg weerspiegelen op ingenieuze wijze de lichten van de auto’s en zorgen zo voor wegverlichting. Daardoor heb je geen straatverlichting meer nodig die de hele nacht door brandt, ook al is er nauwelijks verkeer. Een ander opvallend project is het Van Gogh Bicycle Path, een lichtgevend fietspad ontworpen als een hedendaagse interpretatie van de Sterrennacht van Vincent van Gogh. Het bestaat uit duizenden fonkelende steentjes en maakt deel uit van de historische Van Gogh-route in Nuenen, waar de beroemde schilder ooit woonde en werkte. Het geeft fietsers de kans om een moderne versie van dit schilderij te beleven in een innovatief lichtlandschap. Verder ontwikkelde Roosegaarde temperatuurreactieve verf die bestuurders aangeeft wanneer de wegen bevroren zijn. Hij creeerde ook interactieve straatlantaarns, die oplichten wanneer er voertuigen naderen en vervolgens weer dimmen als ze gepasseerd zijn. Of wat dacht je van zijn windlichten, die worden aangedreven door de luchtverplaatsing van voorbijrijdende auto’s?