De Vijfhoek maart 2021

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 45 > NUMMER 3> MAART 2021 (verschijnt niet in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN>P6 >ARNOLD VANPARIJS BRUSSELSE ARCHITECTUUR>P8 >VAN TREINEN EN TRAMS HALTE VAN DE MAAND>P9 >MAURICE LEMONNIER

Halte van de maand: premetrostation Lemonnier ©CHARLES SIX

ACTIE

SOLIDAIRE DOUCHE

MAART IN DE MARKTEN

Doucheflux is een Brusselse organisatie die de re-integratie van mensen in bestaansonzekerheid wil bevorderen via een brede dienstverlening en verschillende activiteiten. Om die dienstverlening en de kwaliteit te kunnen garanderen, is extra financiering nodig en werd in 2018 het project Solidaire Douche uit de rond gestampt.

©CHARLES SIX

Een solidaire douche is een bon die je in verschillende Brusselse verkooppunten kan kopen, onder andere in het onthaal van De Markten. De bon kost 5 euro, dat bedrag dekt de werkelijke kostprijs van een douchebeurt voor Doucheflux en omvat o.a. onthaal, toegang tot een douchecabine, een doucheset (handdoek, washandje, badslippers, hygiëneproducten…), water, energie en omkaderend team.

LEZING

Het premetrostation Lemonnier werd in gebruik genomen op 4 oktober 1976, het is de laatste halte voor het Zuidstation. Met de indienststelling van metrolijn 3 in 2024 zal het station geen deel meer uitmaken van de Noord-Zuidas. Er zal ter hoogte van het Stalingradplein een nieuw station gebouwd worden, met als naam Toots Thielemans.

Buur van De Markten is Arnold Vanparijs die al 16 jaar in de omgeving van premetrostation Lemonnier woont. In de rubriek halte van de maand ontdekken we wie Maurice Lemonnier eigenlijk was.

POËZIECAFÉ – ONLINE Tracht de verwonde wereld te bezingen Ondanks de val van de Muur en het scheuren van het IJzeren Gordijn blijft de afstand tussen ons en de OostEuropese poëzie groot. Toch hebben de Poolse dichters van wereldformaat Zbigniew Herbert, Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Adam Zagajewski Wisława Szymborska en Anna Świrszczyńska een onmiskenbaar originele stem die ons zeker zal weten te boeien.

Meteen bezoeken we ook een paar Tsjechische dichters van wereldformaat: Jiří Wolker Vladimír Holan, Jan Skacel en Jaroslav Seifert.

Maar eerst luisteren we naar een paar gedichten van ons aller Herman de Coninck.

2

JAROSLAV SEIFERT

Woensdag 17 maart 2021 van 14u tot 16u digitaal via Zoom.

• Inschrijvingen en info: 02 210 04 60 info@bop.brussels, www.bop.brussels Tickets: € 6 met BOp-kaart, € 5 met Paspartoe tegen kansentarief, gratis mits 15 omruilpunten Paspartoe.

De verkochte bonnen kunnen uitgedeeld worden door de koper zelf of door een verdeelpunt, dat is een sociale, medische, culturele of burgerorganisatie die partner is van het verkooppunt. Zo komen de bonnen die in De Markten worden verkocht terecht bij onze buren van HOBO, een dagcentrum voor daken thuislozen.

• Prijs:€ 5 Tijdens de openingsuren van het onthaal. Maandag tot donderdag van 9 tot 17u Info: www.doucheflux.be www.hobo.be

PROEVEN VAN KLASSIEKE MUZIEK – ONLINE

Ook dit voorjaar organiseert het BOp in samenwerking met De Markten en het Koninklijk Conservatorium van Brussel voordrachten rond klassieke muziek.

Voordrachtgever is Dirk Baeten, leraar muziekgeschiedenis en specialist van westerse klassieke muziek. Na de voordracht volgt een optreden van studenten van het Koninklijk Conservatorium.

De lezingen zullen enkel digitaal (via Zoom) plaatsvinden. De deelname is gratis, inschrijven is verplicht. Na je inschrijving ontvang je dan de Zoomlink en enkele dagen voordien nog eens een herinnering.

LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770 – 1827) Beethoven zal in Wenen uitgroeien tot één van de grootste componisten van zijn tijd en tegelijkertijd ook één van de eerste vrije componisten. Vooral met zijn piano- kamermuziek en zijn negen symfonieën verlegt hij muzikale grenzen naar de romantiek en zelfs latere strekkingen. Aansluitend kan je genieten van Beethovens Trio opus 38 voor klarinet, cello en piano gespeeld door Emanuele Mammarella, Marco Mantovani en Mariona Camats I Torrents.

IGOR STRAWINSKY (1882 – 1971) Rus met Poolse roots. Geboren in een artistiek nest, vader zanger en moeder pianiste. Studeerde te Sint-Petersburg zowel rechten als muziek. Hij werkte oorspronkelijk in zijn geboortestad, vanaf 1910 in Parijs, tijdens de oorlogsjaren in Zwitserland en vanaf 1939 in de Verenigde Staten. Universeel componist door de veelvuldigheid van genres en stijlen. Strawinsky kan samen met Bartok en Schönberg beschouwd worden als één van de grondleggers van de moderne klassieke muziek. Vooral het ballet Le sacre du printemps uit 1913 is een mijlpaal in de geschiedenis zowel muzikaal als choreografisch. Na de lezing beluisteren we Le sacre in een versie voor piano vierhandig door pianoduo Mimese, beide studenten van het KMC Brussel.

TE GAST B.ART FESTIVAL B.Art is een multidisciplinair kunstenfestival dat focust op het werk van 1 mysterieuze filmmaker. Een nieuwe generatie kunstenaars wordt uitgenodigd om met hem in creatieve dialoog te gaan. Met werk van onder meer Bart Vrijvogel, Amelie Schellekens, Kaat Van Doren, Jango Jim, de Facktorij, Jonas Beckers, Jonathan De Mont en Sarah Stone.

• Vrijdag 2 april. De zoomsessies worden op de dag zelf geopend vanaf 9u30, de activiteit start stipt om 9u45.

Inschrijvingen en info: 02 210 04 60 info@bop.brussels,www.bop.brussels

• https://www.facebook.com/events/1320258981669965

© BOP

© HULTON-DEUTSCH COLLECTION/CORB

ATELIER ACTUA: DE KLIMAATZAAK: NA NEDERLAND BINNENKORT OOK WINST IN BELGIË?

Samen met deBuren, het Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat, organiseert De Markten op dinsdag 9 maart een debatavond met artistieke reflecties naar aanleiding van de langverwachte start van de Belgische klimaatzaak op 16 maart. Je kan het programma thuis volgen, de livestream wordt vanuit De Markten uitgezonden.

Atelier Actua combineert actueel debat met artistieke reflectie. Hete hangijzers komen aan bod tijdens een rijk geschakeerde avond. Prominente gasten uit Vlaanderen en Nederland gaan in debat over een actueel onderwerp; kunstenaars dragen bij vanuit hun perspectief. We bespreken het brede kader en zoomen ook in op de situatie in de stad waar het programma plaatsvindt.

Bouw mee aan een andere blik op de wereld en de stad, en stem af op/kom naar/doe mee aan Atelier Actua!

De Markten, zaterdag 13 maart van 12 tot 19u.

Met steun van de Vlaamse Overheid.

• Vrijdag 5 maart. De zoomsessies worden op de dag zelf geopend vanaf 9u30, de activiteit start stipt om 9u45. Inschrijvingen en info: 02 210 04 60 info@bop.brussels, www.bop.brussels

DEBAT – ONLINE

We beginnen met een vooruitblik op het verloop van de klimaatzaak, waarbij we ook ingaan op de eisen. Hoe groot is de kans op winst? Hoe verhoudt de klimaatzaak zich tot de democratie? We kijken ook naar de Nederlandse klimaatzaak, die definitief werd gewonnen in 2019 en wereldwijd navolging kreeg. Wat heeft de Nederlandse regering sindsdien gedaan om aan het vonnis te voldoen?

Vervolgens zoomen we in op Brussel, waarbij we focussen op mobiliteitsbeleid, klimaat en aangekondigde maatregelen zoals de slimme kilometerheffing.

Tijdens de avond zijn er artistieke intermezzo’s van leden van het Vlaams-Nederlandse collectief Klimaatdichters.

Programma - Korte inleiding op het onderwerp door moderator Tine Hens (klimaatjournalist MO* Magazine): start klimaatzaak in België - Paneldiscussie over de Belgische en de Nederlandse klimaatzaak en de internationale context met Nic Balthazar en Jaap Tielbeke. Nic is één van de eerste eisers, tevens ambassadeur van de Belgische klimaatzaak en een Vlaamse film- en televisiemaker. Momenteel werkt hij aan een documentaire over de klimaatzaak in internationale context.

Jaap Tielbeke is journalist bij de Groene Amsterdammer, waar hij vooral schrijft over klimaatverandering, sociale bewegingen en democratische vernieuwing.

Auteur van het boek Een beter milieu begint niet bij jezelf (2020).

- Artistiek intermezzo door Jens Meijen, journalist, dichter en lid van het collectief Klimaatdichters.

- Paneldiscussie over mobiliteitsbeleid als onderdeel van de strijd tegen klimaatverandering in Brussel. Sprekers worden binnenkort bekendgemaakt.

- Afsluitend optreden met klimaatpoëzie & spoken word door Yousra Benfquih, Brussels lid van het collectief Klimaatdichters.

• De Markten, Dinsdag 9 maart 19u30 – 21u00 Tickets & info: www.deburen.be 3

> VERGEZICHT

Dit zicht op Brussel is genomen vanuit een oud gebouw van de stad Brussel gelegen aan de Anspachlaan. De zonsondergang boven de stad biedt een zeer romantisch uitzicht op het Beursgebouw.

Cette vue sur Bruxelles est prise depuis un ancien bâtiment de la ville de Bruxelles situé sur le Boulevard Anspach. Le coucher de soleil sur la ville offre une vue sur la Bourse des plus romantiques.

Charles Six

©CHARLES SIX

4

> OP DE BANK

We ontmoeten Irène bij de uitgang van de premetrohalte Lemonnier. De zon schijnt overvloedig op de blauwe panelen van het gebouw boven het station. Irène is druk aan het praten met een vriendin. Later blijkt dat die ook Irène heet. Ze hebben net boodschappen gedaan. De caddies zijn overvol. De eerste Irène die ik aanspreek is een rasechte Russische uit Sint-Petersburg, de tweede Irène is afkomstig uit Donetsk in Oekraïne. Ik spreek de dames aan met de vraag of ik hen even mag interviewen en nog geen kwartier later heb ik twee telefoonnummers toegevoegd aan mijn smartphone en het plan opgevat voor de opstart van een conversatieles Russisch & Nederlands!

De Russische Irène woont al meer dan twintig jaar in België. Ooit ontmoette ze een Belg en na de financiële crisis in de jaren negentig besloten ze naar België te komen. “Perestrojka, herinner je nog?” vraagt ze met een bedenkelijk gezicht. Haar Belgische man is onder-

tussen al overleden maar ze heeft besloten om in België te blijven. Ze studeerde muziekwetenschappen, maar een beroep oefent ze niet meer uit. Ze speelt nog wel klarinet. Om de zoveel weken spreekt ze af met de Oekraïense Irène om samen naar de Zuidmarkt te gaan.

Of ze het hier naar hun zin hebben?

Zeker, je kan de sociale zekerheid niet vergelijken met die van Rusland en in Donetsk woedt bovendien oorlog. En het klimaat is in de winter toch aangenamer hier in België. De Russische Irène heeft het hier wel naar haar zin al mist ze het mooie Sint-Petersburg wel.

Daarom gaat ze af en toe nog terug naar haar geboorteland voor een kort bezoek. Ondertussen toont de Oekraiense Irène me trots een foto van haar kroostrijk gezin: zes kinderen en acht kleinkinderen die allemaal over heel België verspreid wonen. Samen bezoeken de twee Irènes graag Brusselse parken en dan proberen ze wel eens een artistieke foto te maken van de omgeving. De Russische Irène spreekt

vlot Frans, zelfs een mondje Nederlands, maar ze wil meer oefenen. Ze stelt voor om een conversatieles Russisch-Nederlands te organiseren, dan kan ik mijn Russisch bijspijkeren en zij haar Nederlands terug op peil brengen.

Zo gezegd, zo gedaan. Nog een foto, kan dat? Jazeker, maar de Oekraïense staat liever niet op de foto. Ik help de Russische met haar zwaar beladen caddie de trappen af naar het perron van het Lemonnierstation. In de trappenhal steekt een dakloze zijn duim omhoog.

“Dazvidaniya!”, roep ik Irène nog na …

Stefan Moens

Elke maand strijkt een reporter van De Vijfhoek neer aan de halte en vraagt aan een buurtbewoner of passant hoe het met hem of haar gaat en wat er zich in zijn of haar leven afspeelt. Deze maand ontmoeten we Irène en Irène. © STEFAN MOENS

5

BUREN VAN DE MARKTEN Arnold Vanparijs de uitbaatster mijn grootmoeder nog gekend heeft.

© FABIENNE CLAES

Arnold Vanparijs woont al 16 jaar in de omgeving van premetrostation Lemonnier.

Hij geeft les in het atheneum van Etterbeek en in zijn schaarse vrije tijd houdt hij zich vooral bezig met het maken van muziek. Op een ijskoude maandagmorgen hadden we een interessant en filosofisch gesprek met hem.

De Vijfhoek: Valt het mee om te leven in de omgeving van Lemonnier?

Arnold Vanparijs: Ik kan wel stellen dat het goed om te wonen is in onze buurt, de levenskwaliteit is de laatste jaren veel verbeterd. Als je er iets wil aan doen en genoeg bewoners kan mobiliseren lukt dat wel. Toen we daar pas kwamen wonen was dat nogal een ongure buurt.

Maar ondertussen zijn de meeste dealers vertrokkenen en de straten veel properder geworden, met alle respect voor de vuilnisophalers. Dat zijn echte helden!

Ben je een aangespoelde Brusselaar?

Ja en nee, ik ben eigenlijk geboren in Etterbeek, verhuisd en dan terug hier komen wonen. Dat voelde aan zoals terug 6

thuiskomen. Ik ben opgegroeid in Vlijtingen, een deelgemeente van Riemst aan de grens met Nederlands Limburg. Mijn vader is Brusselaar en moeder Limburgse. Ik heb altijd familie in Brussel gehad, mijn grootmoeder, tevens mijn meter, woonde hier. We kwamen bijna elk weekend op bezoek. We bezochten de leuke plekjes, waarbij mijn vader optrad als gids, wandelden veel en gingen naar de winkels. Sommige handelszaken bestaan nu nog altijd zoals kaaswinkel Catherine in de Zuidstraat en Babouche in de Verversstraat, een zaak die alleen maar pantoffels verkoopt. Ik kwam daar als kind over de vloer en ga daar nu met mijn zonen sloffen kopen. De winkel is niet zo ver van waar we wonen en het rare is dat

Wanneer ben je dan in Brussel komen wonen?

Ik had eerst nog een tussenstop in Leuven, waar ik studeerde. Toen ik daarna in Brussel naar de universiteit ging ben ik wel in Leuven blijven wonen, ik was daar barman zoals later in Brussel in de Monk. Na een tijdje vond ik Leuven echter te klein, ik kende daar als tapper zoveel mensen dat je op de duur niet meer wist: zijn dat nu vrienden, kennissen of klanten? Als iedereen je goeiendag zegt die je tegenkomt is het tijd om te vertrekken. In Brussel heb ik daar nog wel wat werk mee. (lacht) Nadat ik in 2001 op de Vismarkt in Brussel ben komen wonen, heb ik nog een tijdje in Leuven gewerkt, dan nog even in het onderwijs gestaan en tenslotte als barman in café Monk begonnen.

Je deed dat heel graag?

Het was mijn lust en mijn leven. Als tapper ben je goed geplaatst om mensen te leren kennen. Het is wel hard werken, fysiek zou ik dat nu niet meer aankunnen.

Maar achter de toog staan is ook mensen samenbrengen, naar mensen luisteren.

Ik vind dat een heel belangrijke job, vandaar dat mijn hart nu bloedt omdat de cafés gesloten zijn. Ik hoop dat ze het overleven, de cafés zijn voor mij toch de motor van de stad. Mensen ontmoeten er elkaar. Er ontstaan ideeën, relaties, er wordt gebrainstormd. Een café is een

creatief knooppunt. Je kan, nee, moet eigenlijk barman zijn vanuit een maatschappelijk engagement. Vanuit die filosofie was het niet moeilijk om naar het onderwijs te gaan.

En dan nu het onderwijs?

Inderdaad, heel essentieel. Als je wilt bijdragen aan een betere samenleving moet je dat doen via onderricht en vorming. Dat is hard nodig, zeker in een zo diverse stad als Brussel, waar heel de wereld samenkomt. Waar het ‘invoelen’ met onze cultuur niet altijd even vanzelfsprekend is. Het is goed dat je daaraan bijdraagt en zo een betere samenleving mee in de hand werkt. Mijn vroeger engagement bij Jeugd en Stad (organisatie van stadsklassen, Vlaamse jongeren van buiten Brussel die de hoofdstad ontdekken) maakte daar ook deel van uit en was daarop gebaseerd. In het begin voelden die jongeren zich wat onwennig maar op het einde van de week gedroegen ze zich als echte Brusselse ketjes, met meer zelfvertrouwen en minder wantrouwen.

In welke school geef je les?

Op dit ogenblik in het Atheneum van Etterbeek. Ik geef daar Nederlands in het voorlaatste en laatste jaar secundair onderwijs. Ik mag ook geschiedenis, Engels en esthetica geven. Het leerplan esthetica is vrij open: je hebt een gedeelte beeldende kunst en een gedeelte muziek.

Muziek is zogezegd de klassieke vorm die we daaronder verstaan, maar ik heb de leerlingen vorig jaar een cursus jaz-

zgeschiedenis gegeven die uitmondde in hiphop en ze waren verbaasd dat hun favoriete muziek zijn oorsprong vond in de jazz. Kunst is ook heel belangrijk in de algemene ontwikkeling van de jeugd,

”

Cafés zijn de motor van de stad

ik probeer dat zoveel mogelijk aan mijn kinderen te verkondigen. We bezoeken samen tentoonstellingen, gaan naar concerten… Kortom, we proberen hen in interactie te laten treden met diverse uitingen van kunst. Superboeiend!

Heb je het veel over kunst en cultuur met je leerlingen?

We zijn op een punt gekomen dat de 17-18-jarige leerlingen van heel diverse afkomst ondertussen even goed over Herman de Coninck als over Perzische schrijvers kunnen meepraten. Ik had mijn leerlingen de opdracht gegeven om een gedicht in de stijl van het werk van Paul Van Ostaijen te maken en daar kwamen heel leuke dingen uit. Deze jongeren hebben misschien het voordeel dat ze in twee culturen staan, veel hangt af van hoe hun ouders in het leven staan, hoe zij zich met behoud van hun eigen cultuur hier geïntegreerd hebben. Hoe men het ook draait of keert, kinderen aarden naar hun ouders.

Jullie hebben drie zonen die allen naar De Kleurdoos geweest zijn?

”

Onderwijs is echt de hoeksteen van de samenleving

© ROB GOOVAERTS

We hebben ze daar naartoe gestuurd omdat die school in de buurt lag en ook omdat ze een heel mooi project hebben. De oudste zit nu in Comenius, een school die inzet op zelfsturend onderwijs, waar de leerlingen aan de hand van doelstellingen zelf zoveel mogelijk hun leerproces in de hand hebben. Probleemoplossend denken komt voor reproductie. Toen wij naar school gingen, was het gros van de leerstof gebaseerd op reproductie. Aangezien er nu veel meer ‘kennis’ is, lijkt het me beter om leerlingen – naast een gedeelte reproductie – ook wegwijs te maken in die overvloed aan kennis. Het categoriseren, het structureren van de kennis, fake news van echt nieuws kunnen onderscheiden, is heel cruciaal. Veel interessanter dan van buiten leren, is actief met informatie leren omgaan en van daaruit een kritische attitude ontwikkelen. Als je ziet wat voor mogelijkheden er zijn met de sociale media en vooral wat er allemaal kan misgaan is het heel goed om de jeugd daartegen te wapenen. Onderwijs is echt de hoeksteen van de samenleving en we moeten daar zoveel mogelijk in investeren.

Om terug te keren naar wonen in Brussel: je voelt je hier duidelijk in je sas?

Voor mij is Brussel de enige grootstad in België, Luik komt in de buurt, een stad die ik goed ken vanuit mijn jeugdjaren.

We gingen daar veel uit, ook trouwens

in Keulen en Maastricht. Niet in Hasselt of Tongeren. We keken altijd een beetje breder en ruimer.

Een stad heeft altijd heel veel voordelen.

Ze is een plaats van ontmoeting, je komt heel snel volk tegen waarmee je aan de praat geraakt. Als Nederlandstalige in Brussel heb je een heel groot voordeel: je maakt deel uit van een beschermde minderheid en je kan op die gemeenschap ook terugvallen. We zijn ook maar een minderheid tussen al de andere minderheden. Maar als je uit die cocon wil komen is dat heel makkelijk: je stapt eruit en zoekt ontmoeting met iemand van een andere gemeenschap. Dat is heel prettig en weegt heel sterk op tegen de nadelen van een grootstad. Die nadelen zijn vooral de drukte, het lawaai en de luchtverontreiniging. Ik vind Brussel één van de tofste grootsteden om in te wonen. Ik heb een tijdje in Madrid gewoond dat, qua culturele onderstroom, vergelijkbaar is met Brussel. Een heerlijke ervaring. Een grootstad werkt altijd creativiteit in de hand en is sowieso verrijkend.

Mijn kinderen gaan later een bredere kijk op de wereld hebben dan ik ooit heb gehad! (lacht) Hoe zie je de toekomst voor het Brussels Gewest, is er een fusie van de 19 gemeenten nodig?

Absoluut, het is hemeltergend om te

zien hoe burgemeesters van sommige gemeenten elkaar omwille van electorale doeleinden, stokken in de wielen steken bij het ontwikkelen van projecten.

Wat een verlies van tijd, geld en energie!

Waan-zin-nig! Ik wil Antwerpen niet als voorbeeld nemen, maar districtsraden onder leiding van één centrale burgemeester zou toch veel beter werken. We verliezen zoveel tijd om vooruit te gaan en dingen te verwezenlijken. De versnippering vertraagt alles en maakt dat we niet staan waar we allang zouden moeten staan als grootstad. Ik denk trouwens dat de meerderheid van de bevolking dat zo wil.

Je grootste hobby is muziek maken, vertel ons eens meer daarover.

Ik speel verschillende instrumenten: trombone, trompet en piano. Ons huis staat vol met muziekinstrumenten. Omwille van de coronacrisis zijn de repetities van Café Marché, de muziekvereniging waarin ik speel, voorlopig stopgezet.

Nu al bijna een jaar. Dat is doodjammer.

Samen met mijn kinderen die gitaar, piano en drums spelen, proberen we thuis soms samen muziek te maken. Dat is een ongelooflijke ervaring, we zijn een echte muzikale familie.

Muziek maken is de ideale uitlaatklep in deze barre tijden?

Samen muziek maken is voor mij als vitamine voor de geest, er is niets leukers. Er knettert positieve energie in je hoofd op dat moment.

Het is tof als je kan bijdragen aan een muzikaal geheel. Met Café Marché zijn we voorlopig gestopt. Het is unfair hoe de culturele sector zowel professioneel, als voor amateurs behandeld wordt.

Volgens mij kan dat perfect verlopen.

Cultuur brengt altijd troost maar staat steeds helemaal achteraan in de rij als het op subsidies of in het huidig tijdperk op versoepelingen aankomt.

Je speelt al lang bij Café Marché?

Toch al bijna 12 jaar. Mijn toenmalige buurman kwam mij op een donderdagavond halen om mee te repeteren, na een paar weken ben ik meegegaan, in het begin durfde ik zelfs niet. Zo ben ik vast lid van dat orkest geworden. Later was er geen trombonist en dan zag ik mijn kans. Ik wilde al zo lang dat grappige instrument bespelen. Als autodidact oefende ik dan veel, ik wil het nog wel beter kunnen bespelen en repeteer zoveel als ik kan.

Café Marché is wel een unieke formule.

De groep bestaat uit een dertigtal muzikanten. Ons repertoire varieert van balkan tot Zappa. We hebben enkele unieke projecten op poten gezet: een diner met muziek en theatrale elementen, de Punkfanfare - een samenwerking met De Brassers en de Legende, een sociaal project samen met Forsiti’A, noem maar op. In 2012 hebben we met één van die projecten de Prijs Roger Van de Voorde gewonnen voor het meest verdienstelijke Brusselse podiumproject.

Neem je regelmatig de tram aan de halte Lemonnier?

Neen, wel aan Anneessens, dat is korterbij. Ik vind het heel goed dat men investeert in een nieuw metrostation (Toots Thielemans, nvdr). We hebben helemaal geen last van de werkzaamheden, het komt ons zelfs beter uit. Dankzij het onbereikbaar maken van een stuk van de Lemonnierlaan rijdt er minder sluip- en sluikverkeer door onze straat. Het openbaar vervoer in Brussel is trouwens heel goed georganiseerd. De MIVB levert perfect werk, het enige nadeel is dat de ritten te snel stoppen, middernacht is te vroeg. Eén uur, anderhalf uur later zou de bevolking beter uitkomen. Want een grootstad slaapt nooit.

Vriendelijk bedankt voor dit gesprek, Arnold.

Résumé

Arnold Vanparijs habite à proximité de la station de pré-métro Lemonnier depuis 16 ans. Il enseigne à l'athénée d'Etterbeek et, durant son temps libre, il aime faire de la musique. Pour lui, il est très agréable de pouvoir contribuer à un ensemble musical comme le Café Marché dans lequel il joue avec une trentaine d’autres musiciens. Ils ont dû s'arrêter provisoirement en raison de la crise Covid. Arnold trouve injuste la façon dont le secteur culturel, tant professionnel qu'amateur, est traité actuellement.

7

BRUSSELSE ARCHITECTUUR >VAN TREINEN EN TRAMS

Metamorfose van een wijk van aankomst. Al enige tijd is de Stalingradlaan en het kruispunt Kleine Ring met uitlopers tot het Baraplein het theater van grootse werken. Men graaft er naar het nieuwe metrostation Toots Thielemans. Mollenwerk.

Deze centrale as is al zeer lang aan treinen en trams gewijd, een duik in de geschiedenis. De eerste treinen uit het zuiden kwamen toe in het Bogaardenstation (aangelegd deels op de terreinen van het Bogaardenklooster en de bleekweiden langs de Zenne), ingehuldigd in 1840. Het Rouppeplein was het stationsplein. Al snel was dit station te klein en in 1869 werd het Zuidstation ingewijd.

De oude spoorbedding tot Rouppe werd de Zuiddreef, tot de tweede wereldoorlog, een majestueuze platanenlaan. De treinen werden er vervangen door de ‘boeren-stoomtrams’ richting Waterloo, Rhode, Waver en veel meer. De Zuiddreef-Avenue du Midi was een gonzende stadsboulevard met zeer levendige cafés en winkels.

Het Zuidstation werd in 1949 afgebroken, sans crier gare. Van het Grondwetplein voor het station blijft vandaag alleen nog een wazige parkeer/markt/ rommelplek over. De Zuiddreef werd Stalingradlaan, boerentrams werden bussen, de mensen reden of kwamen nu toch per auto van en naar den buiten. De bloeiende commerce op de Zuiddreef verdampte. Begin jaren zeventig werden ook de trams op de centrale lanen onder de grond gestoken, de premetro was geboren.

Onder wat voorheen deels het Grond8

wetplein was en vandaag de Europa Esplanade, beter gekend als de Zuidmarkt, werd een groezelig gangenstelsel gegraven waardoor de trams zich al schokkend en rammelend een weg banen. De halte Lemonnier is het eerste lichtpuntje als we vanuit het nieuwe en vele malen vernieuwde, en nog steeds niet verteerbare Zuidstation opduiken.

De Handen van de Hoop waarmee zanger en schilder Hamsi Boubeker1 de witte muren leven gaf, betekenen meer dan een warm pleidooi voor de Brusselse diversiteit.

Vandaag wordt de premetro na 50 jaar Metro 3.

De voorzichtig oplevende Stalingradlaan/Rosa Luxemburgpromenade, een bescheiden stukje ramblas in Brussel, werd voor de zoveelste keer omgeploegd. Over de collateral damage die deze werken veroorzaken bij lokale handelaars is er elders al vaak geschreven.

Zeven geprivilegieerde huurders van het Zuidpaleis kregen een tijdelijk onderkomen in Stalingrad Village, voor de anderen is er begeleiding, niet eenvoudig en nog minder in deze tijden.

Metrostation Toots Thielemans en de aansluitende tunnels worden met beproefde technieken gerealiseerd, cut & cover, met andere woorden: men bouwt eerst de wanden, legt er dan een deksel

op en graaft de aarde er dan onder uit.

Onder het Zuidpaleis werkt men vanuit de kelders, er worden diepe (20m) wandvormende betonpalen geboord en een dekplaat waarna men daar ook het mollenwerk kan starten. Het procedé wordt geïllustreerd via een eigen interessante website met filmpje van het project www.metro3.be.

Na het leggen van de dekplaat kan men ook beginnen met de heraanleg van de Stalingradlaan, de eerste voorstel-

len liggen nu ter discussie, de middenberm verdwijnt. Misschien kan men ook maar ineens de naam veranderen. Rosa Luxemburgdreef zou een charmantere benaming zijn.

Marcel Rijdams 1 www.stib-mivb.be/article.html&_guid=70dc0ee06e28-3710-da81-e2dd2dff45f9?l=nl

Illustraties: Bogaarden station: Hymans, Bruxelles à travers les âges, Tome III, p 125 Oude postkaarten, website project.

Résumé

Métamorphose d'un quartier. Depuis quelque temps, l'avenue de Stalingrad au niveau de son intersection avec la petite ceinture est le théâtre de travaux importants. La STIB y construit avec des techniques innovantes et à 20 mètres de profondeur une nouvelle station de métro de la ligne 3 qui portera le nom de Toots Thielemans.

HALTE VAN DE MAAND >MAURICE LEMONNIER

Wie was eigenlijk Maurice Lemonnier, de man naar wie nog bij leven een van de centrale lanen werd genoemd?

Charles-Jean-Maurice Lemonnier werd op 12 januari 1860 geboren in Bergen.

Daar studeerde hij eerst voor ingenieur maar deed er ook nog rechtenstudies bij. Aanvankelijk begon hij zijn carrière bij de Belgische Spoorwegen. Hij trouwde met de dochter van een Henegouwse volksvertegenwoordiger en werd op die manier opgemerkt door Paul-Emile Janson, de leider van de linkse vleugel van de liberalen. Lemonnier was samen met Janson bij de eerste liberalen om te ijveren voor het algemeen stemrecht.

In 1890 wordt Lemonnier gemeenteraadslid en later schepen van Openbare Werken, een ambt dat hij meer dan 25 jaar zal uitoefenen. In 1892 volgt een korte passage in de Kamer maar twee jaar later raakt hij niet herverkozen. In 1902 lukt het hem wel om verkozen te geraken en in 1924 wordt hij zelfs mede-ondervoorzitter van de Kamer.

De reden waarom de Brusselse gemeenteraad bij de bevrijding in 1918 besluit om de Henegouwenlaan om te dopen tot Maurice Lemonnierlaan heeft te maken met de heldhaftige houding van Lemonnier tijdens de Eerste Wereldoorlog. Lemonnier volgt in septem-

ber 1914 burgemeester Adolphe Max op nadat deze gearresteerd wordt. Max zal de oorlogsjaren in Duitsland doorbrengen en in november 1918 triomfantelijk worden onthaald. Lemonnier neemt Max’ taken over maar zal op zijn beurt, in 1917, worden gearresteerd en gede-

porteerd. In Het Laatste Nieuws van 1930 roemde men Lemonnier omdat hij “zonder versagen streed tegen de eischen van den bezetter en omdat hij onaangetast de gemeenschappelijk eer van de stad handhaafde”.

Op donderdag 11 september 1930 sterft Lemonnier aan een longembolie op zijn landgoed te Lavaux-Saint-Anne.

De inhuldiging van een van zijn grootste verwezenlijkingen als schepen van Openbare Werken zal hij niet meer meemaken, namelijk het Eeuwfeeststadion op de Heizelvlakte (later omgedoopt tot Koning Boudewijnstadion).

Hij krijgt een graf op de begraafplaats van Brussel te Evere.

Stefan Moens

© STEFAN MOENS

9

>STADSBERICHTJES

VAN LEMONNIER TOT ZUIDMARKT De ruime omgeving van halte Lemonnier is veranderd in één grote werf.

Overal waar je kijkt zijn er graafwerken, machines, kranen, afsluitingen, afen aanrijdende vrachtwagens, lawaai, stof... Dat heeft alles te maken met het nieuwe metrostation Toots Thielemans dat onder de Stalingradlaan wordt gebouwd en dat zal worden verbonden met premetrohalte Lemonnier. Een enorm bouwproject dus, en niet voor even: de werken zullen jaren duren.

Voor bewoners en handelaars zeker geen pretje. Zij kunnen wel regelmatig deelne-

men aan virtuele overlegvergaderingen waar telkens een presentatie de vooruitgang van de werken verduidelijkt. Tijdens deze vergaderingen is er ook tijd voor opmerkingen, vragen en frustraties. Gezien de grootte en de duur van de werken, zijn er dat begrijpelijkerwijs heel wat. Netheid van de bouwplaatsen en de toegang ertoe, modder, stof en lawaai... maar ook sluikstorten wegen zwaar op de omgeving. Blijkbaar nodigen de vele werven daartoe extra uit. De werken leiden ook tot verkeersoverlast, vooral wildparkeren waar het maar kan is een probleem dat vaak aangehaald wordt. Bovendien ko-

COMFORTABELER OVERSTEKEN NAAR DE ZUIDMARKT

10

men onze onderburen, de ratten, maar al te graag vanuit de riolen naar boven om rond te neuzen op en rond de werfplaatsen. Maar ook in de kelders van de bewoners worden ze vaker dan vroeger gesignaleerd. Rattenvallen moeten soelaas bieden.

grootste markten van dit land en ook een heel diverse, zelfs nu ze wegens corona beperkt is. Een plezier om hier op zondagvoormiddag te kuieren en te genieten van de mededelingen van de marktkramers: ‘Broccoli pour 1 euro!

Chique et pas cher!’

Er is soms ook onverwacht goed nieuws: de oversteekplaats aan de Kleine Ring ter hoogte van premetrohalte Lemonnier werd op vraag van bewoners aangepakt. We kunnen eindelijk veiliger en comfortabeler naar de nabijgelegen Zuidmarkt, één van de

Informatie over de metrowerken is te vinden op de website www.metro3.be en wie meer wil kan zich via deze website inschrijven op de nieuwsbrief. Er is ook het Infopunt M3, Lemonnierlaan 124.

Daar houdt de Ombudsman elke maandag permanentie van 9 tot 12.

INKOM HALTE LEMONNIER

Stadsberichtjes door Nora De Kempeneer en Greet Callaerts Foto’s: Nora De Kempeneer

HUIDIGE TRAMSPOREN LEMONNIER RICHTING KLEINE RING

>GEMEENTERAAD: EEN IMPASSE Wist u dat er vroeger in de Naamsestraat, ter hoogte van huisnummer 73, een Vierpondengang-Impasse des Quatre Livres bestond? In 1981 werd die afgeschaft. Op de vrijgekomen ruimte werd in de jaren 90 opnieuw gebouwd: winkels, kantoren en woningen. Sindsdien loopt er een openbare doorgang van de Naamsestraat naar de parallelle Kernstraat.

Het College van burgemeester en schepenen stelt nu voor om er de naam Vierpondendoorgang-Passage des Quatre Livres aan toe te kennen. Dit is zeer naar de zin van gemeenteraadslid en voormalig schepen van stedenbouw Geoffroy Coomans de Brachène (MR). Huidig schepen Ans Persoons (SP.A) bevestigt dat er een nieuw straatnaambord werd aangebracht. Dat had de stad toegestaan aan de bouwheer die de doorgang, nu uitgebreid met een binnenplein, place des Quatre Livres had gedoopt. Dit naar het Nederlands vertalen was simple comme bonjour. En zo ontstond het Vier Boekenplein.

Tijdens de gemeenteraadszitting van 25 januari stelt schepen van internationale solidariteit Ahmed El Ktibi (PS) voor om twee personen in gevaar te adopteren, lees: steunen. Beiden wonen in Saoedi-Arabië. Raif Badawi is schrijver en blogger. In 2012 werd hij veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf, 1000 zweepslagen, verbod op journalistieke activiteiten en reizen, én een fikse geldboete.

Dit alles omdat hij een online forum had opgericht. Loujain Al-Hathloul had met de auto gereden op een moment

dat dit nog verboden was voor vrouwen. Als straf moest ze 73 dagen in de gevangenis doorbrengen. Een jaar later werd ze opnieuw aangehouden nadat ze met een twintigtal buitenlandse journalisten had gesproken. Ook had ze zich kandidaat gesteld voor een functie bij de Verenigde Naties. Ze werd ervan beschuldigd de veiligheid van het land in gevaar te brengen en de nationale eenheid te ondermijnen. De jonge vrouw kreeg elektrische schokken toegediend en was slachtoffer van seksuele intimidatie. Ze werd veroordeeld tot 5 jaar en 8 maanden gevangenisstraf. Beide veroordeelden krijgen steun van vele landen en organisaties over de hele wereld.

Schepen El Ktibi preciseert dat beiden bijstand krijgen van de stad op voorstel van Amnesty International. Sinds 2015 is de stad aangesloten bij het netwerk Lichtbaken van deze vereniging. Dit netwerk verbindt steden en gemeenten die de vrijheden, waarden en rechten verdedigt die de basis vormen voor democratie. Zowel oppositie als meerderheid zijn blij met dit initiatief. Het reclamebord op het De Brouckèreplein zond de laatste week van januari berichten uit over de steun van de stad. Iedereen kan uit solidariteit een profielfoto op facebook toevoegen. Bezoek hiervoor de website van de stad www.brussel.be, internationale solidariteit. Op 10 februari 2021 is Loujain Al-Hathloul na bijna drie jaar gevangenisstraf vrijgelaten.

Zaterdag 9 januari overleed Ibrahima in een Brussels politiekantoor nadat hij werd opgepakt toen hij een controle van de politie filmde. Gemeenteraads-

lid Bruno Bauwens (PTB*PVDA) wil een duidelijk antwoord op de vraag of burgers het recht hebben politieacties te filmen. Burgemeester Philippe Close (PS) antwoordt dat dit niet verboden is.

Hij voegt eraan toe dat diegene die filmt een legitiem belang moet kunnen aantonen. Van deze uitspraak wordt niemand wijzer.

De gemeenteraadszitting van 8 februari staat bijna helemaal in het teken van de begroting 2021, te beginnen met deze van de grondregie van de stadseigendommen. Bevoegd schepen Lydia Mutyebele Ngoi (PS) neemt het woord.

De grondregie voorziet 76,7 miljoen investeringen. Meer dan de helft hiervan zal besteed worden aan nieuwbouw. In 2021 zullen 173 woningen worden opgeleverd. 15 miljoen euro zal worden besteed aan renovatie van het bestaande patrimonium. De grondregie beschikt momenteel over ongeveer 3700 woningen. De huurprijs ervan ligt gemiddeld 15% lager dan deze van de private sector. Er volgen vele vragen en opmerkingen. Gemeenteraadslid Mathias Vanden Borre (N-VA) stelt vast dat de stad meer en meer woningen bezit en betreurt dat er een soort monopolie ontstaat. Verder vindt hij de uitbating van het Koninklijk Circus door de stad geen goed idee en wenst te weten wat de stand van zaken is in de rechtszaak Botanique (vroegere uitbater) en de stad. Gemeenteraadslid Bianca Debaets (CD&V) deelt hierover haar mening en wenst eveneens te weten wat de evolutie is in deze rechtszaak. Ze vindt het regulerend effect van de grondregie op de huisvestingsmarkt

een goede zaak. Gemeenteraadslid Riet Dhont (PTB*PVDA) toont zich een vurig verdedigster van openbare huisvesting en van sociale woningen in het bijzonder. Schepen Mutyebele Ngoi verklaart dat het debat over de uitbating van het koninklijk circus reeds twintigmaal heeft plaats gehad en wenst er geen meer aan toe te voegen. Ze preciseert dat de grondregie het gebouw voorbeeldig beheert.

Op zijn beurt heeft burgemeester Close het over begrotingscijfers. Het budget van de gewone begroting 2021 bedraagt 858 miljoen euro. Coronamaatregelen worden begroot op 7,7 miljoen euro. De fiscale opbrengsten zijn de belangrijkste bron van inkomsten voor de stad en bedragen 319 miljoen euro. Onroerende voorheffing, personen- en verkeersbelasting, en belasting op toeristische accommodaties zijn samen goed voor 80% fiscale opbrengsten. De begrotingsuitgaven van 2021 worden geraamd op 855,7 miljoen euro. Personeelsuitgaven (onderwijzend personeel niet meegerekend) bedragen 254,7 miljoen euro en zijn en blijven hiermee de grootste jaarlijkse uitgave. De stad is met 8606 medewerkers (onderwijzend personeel inbegrepen) één van de grootste werkgevers van het gewest. De stad wil zich in 2021 inzetten als economische locomotief. Ze voorziet hiervoor een bedrag van 160 miljoen euro. Over deze en nog vele andere budgetten volgt een vragensessie.

Drie uur na het luiden van de avondklok eindigt deze gemeenteraadszitting.

VIERPONDENGANG-IMPASSE DES QUATRES LIVRES VROEGER © BRUSSELS GEWEST

VIERPONDENDOORGANG-PASSAGE DES QUATRE LIVRES NU

Mireille Willems DE FOUTE VERTALING

11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

COLOFON

VERENIGINGEN EN ACTIVITEITEN

INTIMITEIT INTIMITÉ

SCHOOLJAAR

Naar een Nederlandstalige 2021-2022 secundaire school een inNaar Brussel?

Nederlandstalige secundaire school in Brussel?

SCHOOLJAAR

ON L I N E L EZ I N G EN CON F É REN C ES WOR K SH OPS

WWW.VROUWENLENTE.BRUSSELS

I

2021-2022

SCHOOLJAAR

SPEAK UP I MAART 2021 I

I

VROUWENLENTE I PRINTEMPS DES FEMMES

2021-2022

Naar een Nederlandstalige secundaire school in Brussel?

VrouwenlentePrintempsdesFemmes

inschrijveninbrussel.be Advertentie_A4_vrouwenlente_2021.indd 1

12

vrouwenlente.brussels

SCHOOL 29/01/2021 14:24

Lay-out en druk: Vind alle info op: Drukkerij Atlanta Schaffen INSCHRIJVENINBRUSSEL.BE Oplage: 4.500 Je kind inschrijven in een Nederlandstalige Advertentiewerving: secundaire school in Brussel?

De Markten, 512 34 25, Meld je kind aan op 02 inschrijveninbrussel.be, tussen 1 maart (9 u.) en 26 maart 2021 (16 u.). demarkten@demarkten.be Meer informatie over de procedure?

Vind alle info op:

SCHOOL

INSCHRIJVENINBRUSSEL.BE inschrijveninbrussel.be Je kind inschrijven in een Nederlandstalige secundaire Vind alle infoschool op: in Brussel?

De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel 0448.654.692 RPR Brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeen schapscommissie.

De Markten maakt deel uit van N22, het netwerk van de 22 Brusselse gemeenschapscentra.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62 4331 1470 6161 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Voor het aprilnummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 12 maart.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be De redactie behoudt zich het recht voor om teksten in te korten of aan te passen.

Openingsuren onthaal: Maandag tot vrijdag van 9 tot 17u.

INSCHRIJVENINBRUSSEL.BE

Meld je kind aan op inschrijveninbrussel.be, tussen 1 maart (9 u.) en 26 maart 2021 (16 u.).

Meer informatie over de procedure?

Je kind inschrijven in een Nederlandstalige Informatie over het kleuter-, lager en secundair secundaire school in Brussel? onderwijs? Surf naar inschrijveninbrussel.be.

Meld je kind aan op inschrijveninbrussel.be, tussen 1 maart (9 u.) en 26 maart 2021 (16 u.).

Informatie over het kleuter-, lager en secundair onderwijs? Surf naar inschrijveninbrussel.be.

ontwerp: www.grafik.brussels I Illustratie: Y. Rivart

Foto’s: De Markten en ingezonden

Verantwoordelijke uitgever: Informatie over het kleuter-, lager en secundair onderwijs? Surf naar inschrijveninbrussel.be.

Isolde Boutsen

Meer informatie over de procedure?

SCHOOL

Werkten aan dit nummer mee: Grigore Ionita, Etienne Philips, HildeVan Geel, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Nora De Kempeneer, Marcel Rijdams, Stefan Moens, Charles Six, Fabienne Claes, Mireille Willems en Greet Callaerts..

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62 4331 1470 6161 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be.

De Markten respecteert je privacy. Je contactgegevens gebruiken we uitsluitend om je De Vijfhoek toe te zenden en je op de hoogte te houden van eigen activiteiten van Gemeenschapscentrum De Markten en aanverwante organisaties in de Vlaamse gemeenschap te Brussel. Je kan op elk moment een adreswijziging doorgeven of aangeven dat je onze informatie niet langer wilt ontvangen via demarkten@demarkten.be of De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel. Voor meer informatie over je overige rechten conform de privacywetgeving, raadpleeg www.demarkten.be/uw-privacy.