12 minute read
HALTE VAN DE MAAND
HALTE VAN DE MAAND >SINT-JAN BERCHMANSCOLLEGE
Vlak na de Belgische onafhankelijkheid vond de Brusselse katholieke bourgeoisie dat er in de hoofdstad nood was aan een katholieke tegenhanger van het prestigieuze Brusselse atheneum. Dat atheneum was in de ogen van de katholieke elite immers véél te antiklerikaal. De jezuïeten lijken de ideale orde voor de oprichting van een katholieke school maar de sociëteit houdt de boot aanvankelijk af: ze zijn zelf pas heropgericht (na een verbod van bijna zestig jaar) en beschikken niet over voldoende personeel noch geld.
Advertisement
De eerste jezuïetencolleges die in het kersverse België worden opgericht zijn die van Aalst en Namen (1831) en dat van Gent (1833). Toch stuurt de sociëteit twee jezuïeten naar de hoofdstad. De pastoor van de parochie van SintJacob-op-de-Coudenberg stelt hen een gebouw ter beschikking in de Proosdijstraat vlakbij de Kapellekerk. De straat zou later omgedoopt worden tot Ursulinenstraat. De twee pioniers-jezuïeten gaan naarstig op zoek naar geld, lokalen en personeel. In 1834 doet zich een buitenkansje voor: de graaf de Lalaing verkoopt het oude stadspaleis van de familie de Hornes in de Proosdijstraat. Het paleis dateert uit de zestiende eeuw, werd herbouwd na het bombardement van 1695 en was lange tijd de residentie van de pauselijke nuntii. De jezuïeten krijgen de steun van de plaatselijke clerus, van de conservatieve politieke elite en, last but not least, van de aartsbisschop in Mechelen, kardinaal Sterckx. Op 29 september 1835 opent het college zijn deuren voor de eerste twee klasjes (het zesde en het vijfde). In 1841 beschikt het college over een volledige humanioracyclus: van het zevende, voorbereidende jaar tot de retorica. En-
kele jaren later richten de jezuïeten zelfs een internaat op aan de overkant van de straat en in 1895 telt de school al meer dan 1000 leerlingen. Het succes van het college is zo groot dat gedurende de komende vijftig jaar de paters vindingrijk zullen moeten omspringen met een nijpend ruimtegebrek: naburige huizen worden opgekocht, lokalen krijgen een andere bestemming, een binnentuintje wordt opgeofferd, een deel van de kerk omgevormd tot zaaltje, … Het resultaat? Aan het begin van de twintigste eeuw is het college een doolhof van talloze huisjes, perceeltjes, opgevulde binnenruimte, onverlichte binnenkoertjes, schots en scheve trappenhallen. Bovendien kwam daar nog eens bij dat ondertussen het Collège Saint-Michel niet meer de enige katholieke school was in Brussel: ouders konden voortaan ook hun kinderen naar Saint-Boniface in Elsene sturen, of naar Saint-Louis vlakbij het Noordstation. De jezuïeten zien zelf ook de buurt ten kwade veranderen: de bourgeoisie en aristocratie trekt weg, studenten eten ’s middags hun boterhammen op in louche cabarets en cafés in de nabij gelegen Marollen. En tot overmaat van ramp vestigt de partij van die goddeloze socialisten zich ook nog eens op een steenworp van het college! Na enkele pogingen om het college onder te brengen in het Egmontpaleis en de Royal Skating in Sint-Gillis, wordt besloten om een geheel nieuwe campus op te richten in Etterbeek, langs een pas aangelegde boulevard. Ondertussen dreigt de overheid om een deel van het college in de Ursulinenstraat te onteigenen voor een megalomaan project: de Noord-Zuidverbinding! De hele oostelijke wand van de straat, met het oude stadspaleis van de Hornes, gaat tegen de vlakte. De jezuïeten krijgen een schadevergoeding en in 1908 bouwt architect Georges Cochaux voor hen een compleet nieuw college in de Ursulinenstraat. In 1921 wordt het college herdoopt tot Sint-Jan Berchmans. Pas in de jaren 1950 wordt het college helemaal “geflamandiseerd”. Stefan Moens
>STADSBERICHTJES
CECI N’EST PAS UN BAR
Tot in Amerika haalden we de kranten met waar België en bij uitstek Brussel het meest bekend voor is: bier en surrealisme. En de combinatie van die twee. Op 8 oktober titelde de Associated Press: “Bar or restaurant? The big issue in pandemic-struck Brussels. New coronavirus restrictions have put a spotlight on two Belgian classics this week: beer and surrealism.”
En nu alle latten weer gelijk liggen, is het toch de moeite om even terug te blikken op enkele bizarre weken voor de horeca in Brussel. Eerst, op 28 september, kwam de beslissing dat cafés moesten sluiten om 23u i.p.v. om 01u. Op zich is dit al een gekke beslissing, want aangezien in de meeste restaurants de keuken rond 22u-22u30 sluit, zijn het tot 01u dan toch ook gewoon drankgelegenheden? Dezelfde dag nog lazen we in Bruzz dat nochtans “ook cafés-restaurants open mochten blijven tot 1 uur”. De basis van de opsplitsing was toen de NACE-code, die aan elke onderneming wordt toegekend op basis van de economische activiteit. Zo vallen onder code 56 de restaurants en cafés: • 56.101 Eetgelegenheden met volledige bediening • 56.102 Eetgelegenheden met beperkte bediening • 56.210 Catering • 56.301 Cafés en bars
Maar uiteraard is het mogelijk om meer dan één code te hebben, en is een zaak niet verplicht alles te doen waarvoor het een code heeft… Toch nog de moeite om na 23u eens buiten te komen als je nog zin had in een glaasje. Vanaf 8 oktober moesten de cafés en bars in Brussel voor minstens een maand volledig dicht blijven. Opnieuw verwarring alom, want deze keer werd niet meer naar de NACE-code gekeken, maar de samenstelling van de menukaart werd doorslaggevend. Of de vraag of de hoofdactiviteit van de zaak eten was dan wel drank. Maar eerlijk gezegd, ik heb niet begrepen wanneer een café een café was en wanneer een café, of een koffiezaak, plots als restaurant beschouwd mocht worden. Met de juiste menukaart, maar zonder afstand tussen de tafels, noch binnen, noch op het terras, mochten ze openblijven: hier een café, daar een koffiebar, en nog ergens anders een café-bistro of een pub. Weliswaar met een kommetje kaas en enkele stukken stokbrood op tafel bij de wijntjes, of een potje nootjes bij de cocktails, een stukje taart bij de koffie, of een lege soepkom die de hele avond naast je pintjes blijft staan. Je zal tijdens deze periode maar een hardwerkende cafébaas geweest zijn, van wie de huur niet kwijtgescholden werd tijdens de lockdown en die met overmaat aan zorg de 1,5 meterlat gehanteerd heeft sinds de heropening begin juni… Maar nog belangrijker: dacht men met deze opsplitsing echt de pandemie te kunnen indijken? Daarom is het dus wel goed dat de duidelijkheid is weergekeerd. Alles dicht en avondklok voor iedereen. Alhoewel…
STUDENTENLEVEN IN CORONATIJDEN
Als je zelf geen student bent, of studerende kinderen hebt, sta je er niet zo bij stil. Ik bedoel dan bij de kleine, dagelijkse dingetjes van het studentenleven. Niet de grote doopceremonies of de cantussen en zuipavonden.
Maar bij de stages in de lerarenopleidingen bijvoorbeeld, die rond deze tijd ook beginnen. Dit wordt een moeilijke, zo niet onmogelijke opdracht nu de codekleuren verdonkeren. Er blijken zelfs nog derdejaarsstudenten te zijn die hun stage van vorig jaar nog moeten inhalen… Of bij de vraag hoe een eenvoudige lunch verloopt voor een student. Je koopt een broodje, in het studentenrestaurant bijvoorbeeld, maar waar eet je het op? Tafels en stoelen zijn aan de
kant geschoven om samenscholing te voorkomen, en buiten wordt het alsmaar kouder. Bij gebrek aan horeca is er veel eenzaamheid bij nieuwe studenten in de
hoofdstad. Nog nooit waren ze zo blij
© VRT dat het weekend eraan komt en ze naar huis kunnen gaan, weg van hun alleen zitten op kot. En dan maar hopen dat het dat maar is, en niet het positief getest geweest zijn, of iemand van de familie of vrienden hebben die ziek zijn. Het kan altijd erger.
Stadsberichtjes door Greet Callaerts
>GEMEENTERAAD: SCHEIDEN DOET LIJDEN
De gemeenteraadszittingen van 21 september en 5 oktober 2020 vinden plaats in het Institut des Arts et Métiers, op de gevel in de Slachthuislaan merkwaardig vertaald als Gesticht voor Kunsten en Ambachten.
Gemeenteraadslid Mie-Jeanne NyangaLumbala (CDH) kondigt aan dat ze overstapt naar MR. Ze is sinds 20 jaar politiek geëngageerd, maar ze zegt zich sinds enkele jaren niet meer thuis te voelen in de CDH-groep. CDH-gemeenteraadslid Fatima Moussaoui verklaart voortaan als onafhankelijke te zetelen. Ze ziet de partij een meer conservatieve richting uitgaan en dit stemt niet overeen met haar persoonlijke politieke ideeën. Schepen van gelijke kansen Khalid Zian (PS) presenteert een actieplan voor inclusie en de strijd tegen discriminatie van LGBTQI+ personen (=lesbiennes, gays, biseksuelen, transpersonen, queers, interseksuelen). De cel Gelijke Kansen van de stad werkt hiervoor samen met contactpersonen van alle departementen van de stadsadministratie en lokale verenigingen zoals L(esbienne)-Tours, Rainbow Ambassadors (vrijwilligers die zich inzetten om een LGBTQI+-beleid in de professionele senioren- en mantelzorg te bevorderen). Iedereen moet zich vrij voelen om zichzelf te zijn, verklaart de schepen, er is nog te veel discriminatie. De cel Gelijke Kansen voorziet in een vorming bij de lokale politie en zorgt voor logistieke steun aan de deelnemers van dit actieplan. Een subsidie van € 35.000 wordt voorzien. De stad zal administratieve formulieren aanpassen. Een LGBTQI+-raad wordt opgericht. Een spandoek aangebracht op het Actirisgebouw in de Paul Devauxstraat met een beeld gemaakt door fotograaf Pierre Debusschere en de tekst ‘embrace diversity’ maakt deel uit van het actieplan. Een evaluatie volgt over twee jaar. De stad verhuurt de Magdalenazaal aan vzw Brussels Expo tegen een huurprijs van € 300.000 per jaar. Gemeenteraadslid Geoffroy Coomans de Brachène is verbolgen over het feit dat deze huurprijs plots vermindert naar € 120.000. Schepen van stadseigendommen Khalid Zian meldt dat de oorspronkelijke huurprijs bedoeld was voor de Magdalenazaal en het Koninklijk Circus samen. Dit wordt betwist door het gemeenteraadslid waarna een welles-nietesdiscussie volgt. Op 5 oktober volgen enkele gemeenteraadsleden, al dan niet in quarantaine, de zitting thuis via zoom. Gemeenteraadslid Mathias Vanden Borre (N-VA) klaagt over het ondermaats comfort van de zaal waarin vergaderd wordt. Plaatsvervangend voorzitter Mohamed Ouriaghli (PS) stelt hem meteen gerust, vanaf volgende gemeenteraad zal de zitting plaatsvinden in Square, het congrescentrum op de Kunstberg. En dan is het de beurt aan gemeenteraadslid Bertin Mampaka die vorige gemeenteraadszitting niet aanwezig kon zijn. Hij zegt dat het voor niemand nog een verrassing is, zijn overstap van CDH naar MR. Hij voelde zich niet meer gehoord en gerespecteerd in de CDH-groep en voegt eraan toe dat hij zijn kiezers niet in de steek laat. Een politieke overstap maken is als een echtscheiding, meent hij. Verder houdt hij een uiteenzetting over al zijn verwezenlijkingen (te veel om op te sommen). Vanaf nu zetelt hij in dezelfde fractie als gemeenteraadslid Coomans de Brachène, waarmee hij in het verleden ernstige aanvaringen had. Zo beschuldigde zijn nieuwe partijgenoot hem onder meer van buitensporige verkiezingsuitgaven, en tijdens Mampaka’s beleid als schepen van sport voor het bevoordelen met extra subsidies van sportverenigingen die door kennissen van hem werden geleid. Uiteindelijk diende Bertin Mampaka een klacht in tegen Geoffroy Coomans de Brachène wegens laster en eerroof. Deze laatste werd buiten vervolging gesteld. Om kwatongen de mond te snoeren, aldus Bertin Mampaka op deze gemeenteraadszitting, deel ik u mee dat er tussen Geoffroy Coomans de Brachène en mezelf geen problemen zijn. Alles koek en ei, dus… Gemeenteraadslid Riet Dhont (PTB*PVDA) zegt akkoord te gaan met de mondmaskerplicht. Ze is verontwaardigd over de hoge boete van € 350 bij niet-naleving van deze verplichting. Burgemeester Philippe Close (PS) meldt dat de stad hiervoor gasboetes hanteert en die bedragen (minimaal) € 75 euro. Tot nog toe werden er 1.537 boetes uitgeschreven. Riet Dhont vraagt aan schepen van openbare ruimte Ans Persoons (SP.A) uitleg over een uitgave van € 90.000 voor een
SPANDOEK OP HET ACTIRISGEBOUW “EMBRACE DIVERSITY”
kunstwerk in het Fontainaspark. Schepen Persoons preciseert dat het om een artistiek project gaat op het Fontainasplein. Het wordt een sociaal-artistieke geluidsinterventie op een plaats waar veel voetgangers langskomen en die een kruispunt van verschillende wijken is. De geluidskunst zal gebaseerd zijn op getuigenissen van bewoners en passanten. Voormalig OCMW-voorzitster Karin Lalieux (PS) neemt het woord. Ze is nu minister van Pensioenen, Maatschappelijke Integratie, belast met personen met een beperking, en Armoedebestrijding, in de federale regering. Ze blijft ook gemeenteraadslid. Ze krijgt felicitaties en vele gemeenteraadsleden wensen haar succes in haar nieuwe functie.
BERICHTJES VAN HIER EN GINDER
VERENIGINGEN EN ACTIVITEITEN
ONLINE
Haal meer uit je wijk! Ontmoeting - verrassende partnerschappen- maatschappelijke relevantie
Je kan deelnemen als individu, collectief of vereniging
Meer info in het ONLINE aanvraagformulier
https://brusselsculture.formstack.com/forms/stadsmakers
Werp een blik op het
CULTUUR BELEIDSPLAN LOKAAL
www.brussel.be/sites/default/files/bxl/Cultuurbeleidsplan.pdf LEZING
POËZIECAFÉ: LONELY AS A CLOUD… MAAR DAN WEL ALLEN TEZAMEN!
De Markten brengt, in samenwerking met het Brussels Ouderenplatform (BOp) en Muntpunt maandelijks poezienamiddagen. De voordrachtgever is Ivo van Strijtem: dichter, vertaler, essayist, bloemlezer en leraar literaire creatie. Zowel de grote tenoren van de poëziegeschiedenis als de Nederlandstalige poëzie krijgen de volle aandacht.
We graaien onbeschaamd in de grote grabbelton van de Engelstalige poezie. Zo luisteren we wis en zeker naar William Wordsworth, maar evenzeer naar Philip Larkin, Robert Frost, Carol Ann Duffy, Wendy Cope, of Brian Patten. Cees Buddingh, anglofiel in hart en nieren, mag zeker niet ontbreken. • Woensdag 18 november 2020 van 14 tot 16u in de Spiegelzaal van De Markten.
Inschrijvingen en info: 02 210 04 60, info@bop.brussels, www.bop.brussels
Tickets: € 6 met BOp-kaart, € 5 met
Paspartoe tegen kansentarief, gratis mits 15 omruilpunten Paspartoe.
Deadline 9 december 2020
COLOFON
Werkten aan dit nummer mee: Grigore Ionita, Etienne Philips, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Marcel Rijdams, Stefan Moens, Luc Auwaerts, Charles Six, Mireille Willems, Greet Callaerts en Quentin Vidberg. Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 5.000 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be
Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen
De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel 0448.654.692 RPR Brussel Met de steun van de Vlaamse Gemeen schapscommissie. De Markten maakt deel uit van N22, het netwerk van de 22 Brusselse gemeenschapscentra.
Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62 4331 1470 6161 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek". Voor het decembernummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 12 november. Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be De redactie behoudt zich het recht voor om teksten in te korten of aan te passen.
Openingsuren onthaal: maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties) De Markten is gesloten op zondag 1, maandag 2 en woensdag 11 november.
Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen. Woont u buiten Brussel?
Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62 4331 1470 6161 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.
Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?
Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be.
