BRUSSELSE ARCHITECTUUR >TREURENBERG

Als we van de Koningsstraat richting kathedraal afdwalen, ontdekken we onverwacht een klein charmant hoekje Brussel, een boompje, café Gudule (terras in betere tijden) en drie pittoresk gerecupereerde trapgeveltjes, crèmekleurig en roze gerestaureerd. Op de achtergrond de gotische zwier van Sint-Michiels en Sint-Goedele, knus gekaderd in ietwat plechtige kantoor- en bankgebouwen.

Een doorkijk bovenaan rechts toont ons de restanten van de eerste omwalling en de Plebaantoren, één van vier overblijvende van de vijftig torens, van die 13de-eeuwse muur. Hier in het midden van de straat stond dus de Treurenbergpoort, oorspronkelijk Sint-Goedele. Ze kreeg haar droevige naam in de tweede helft van de 16de eeuw, toen Alva en zijn Spaanse ketterjagers de poort als gevangenis gebruikten. De laatste protestantse martelares Anna Utenhoven werd van hier naar Harenheide gebracht om er levend begraven te worden. De gevangenis werd in 1760 afgebroken maar het straatje van amper 125 meter behield de naam.

De Treurenberg was het begin van de Van beneden de kathedraal tot de top in de Leuvenseweg overbruggen we een hoogteverschil van 20 meter op ca. 500 meter, of 4% (in Brabant werden heuvels al snel bergen). Maar laat ons toch maar eens naar boven klimmen, achter de hoek van de Leuvenseweg wacht ons een verrassing.

Een zeer speciale loopbrug verbindt het Huis van de Parlementairen met het in 2016 in gebruik genomen Forum, waar diensten van het Parlement en commissiezalen een onderkomen vonden. Tondo werd het gedoopt door de architecten Kersten Geers en David Van Severen. In Brussel werd het al snel de Donut. De architecten vergelijken het zelf met de Ponte dei Sospiri (brug der zuchten) in Venetië, toch nog een beetje Treurenberg dus.

Het moet gezegd dat het een knap stukje architectuur is, en een verrijking van het stadschap. Een ronde schijf zweeft ufo-gewijs over de straat exact op de plaats waar de Leuvenseweg zijn hoogtepunt kent en een knik maakt, je ontdekt het pas als je dicht genoeg nadert en ondanks zijn afmetingen blijft het weg naar Leuven en de Leuvensepoort.

zeer elegant.

De spiegelende buitenkant doet niet direct denken aan een tondo, wat in de renaissance schilderkunst staat voor een klein rond schilderij, afleiding van rotondo. En inderdaad het is feitelijk een rotonde of rond verkeerspunt. We weten niet of de parlementairen geacht worden om éénrichtings-rechts te houden en of ze voorrang hebben op het rondpunt. In ieder geval is het een architecturale primeur als coronaproof ontwerp waarbij de voetgangersstromen elkaar niet moeten kruisen. Ons doet het ook denken aan een andere renaissance spielerei: een cilinderanamorfose. Een tekening of schilderij die op het eerste zicht vormeloos en verwaterd lijkt maar waar men pas de betekenis van ontdekt als er een spiegelende cilinder op geplaatst wordt. We hebben echter geen geheime boodschappen kunnen ontdekken in de prachtig weerspiegelde gevels van architect Hendrik Beyaert, die het Huis van de Parlementairen in 1898-92 voor het toenmalig Ministerie van Spoorwegen, Posterijen en Telegrafie bouwde. Het was zijn laatste werk en de bekroning van zijn carrière. We blijven hem er eeuwig dankbaar voor.

Marcel Rijdams Foto’s: Marcel Rijdams

Résumé

La rue Treurenberg est une rue plus haut à l’arrière de la cathédrale. Elle a reçu son nom dans la seconde moitié du XVIe siècle, lorsque Alva et ses chasseurs espagnols d'hérétiques ont utilisé la porte en guise de prison. De l'autre côté du Treurenberg se trouve la chaussée de Louvain, où une surprise nous attend derrière le coin. Une passerelle très spéciale relie la Maison des parlementaires au Forum, inauguré en 2016, où se trouvaient les services du Parlement et les salles de commissions.